T.C. BAŞBAKANLIK ÖZÜRLÜLER İDARESİ BAŞKANLIĞI ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ KARAMAN [Metni yazın] Sayfa 0
1. PROJENİN TANIMI 1.1. PROJENİN İSMİ: ÖRNEK ENGELSİZ KENT PROJESİ 1.2. PROJE ALANI: KARAMAN KENTSEL ALANI 1.3. TANIMLAR: Bu projede geçen; Başkanlık : Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığını, Belediye : Karaman Belediye Başkanlığını, Proje: Örnek engelsiz kent projesini, Komisyon: Başkanlık ve Belediyenin belirleyeceği kişilerden oluşacak çalışma komisyonunu, ifade eder. 1.4. PROJE ÖZETİ: Karaman kentinin özürlülerin ulaşılabilirliği açısından örnek bir belediye haline getirilmesi planlanmaktadır. 1.5. PROJENİN AMACI VE HEDEFLERİ: Bu proje ile Karaman Belediyesi kentsel alanında özürlülerin ulaşabilirliğinin sağlanması için örnek, iyi uygulamalar yapılması yoluyla ulaşabilirlik konusundaki doğru uygulamaların ülke kentlerine yaygınlaşması yönünde kamu duyarlılığının artırılması amaçlanmaktadır. 1.6. PROJE GEREKÇESİ 1.6.1. MEVCUT DURUM, İHTİYAÇLAR VE PROBLEMLER: Yapılı çevredeki fiziksel engeller hala pek çok özürlüyü toplumsal yaşama katılımdan mahrum bırakmaktadır. Bu bir tür sosyal dışlama anlamına gelmektedir. Türkiye de, yapılı çevrenin ulaşılabilirliği için çeşitli yasalar, yönetmelikler çıkarılmış, standartlar hazırlanmıştır. 1997 yılında, ulaşılabilirlikle ilgili önlemler 3194 sayılı İmar Yasası na eklenmiştir. Yasaya göre, yerel yönetimler, imar planları, kentsel alt yapı ve hizmetlerle ilgili çalışmalarında, engelsiz çevre hakkındaki standartlara uymak zorundadır. 2004 tarihli yeni Belediyeler Yasası, belediyelerin özürlüler için sunacakları hizmetleri tanımlamıştır. 2005 tarihli 5378 sayılı Yasada ulaşılabilirlik konusunda iki geçici madde getirilmiş, buna göre kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve 1
umuma açık hizmet veren her türlü yapılar ile toplu taşıma araç ve sistemleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirileceği hükme bağlanmıştır. Tüm bu yasa ve yönetmelik maddelerine rağmen, merkezi yönetim kurumları ve yerel yönetimler tarafından doğru, bütüncül ve sistematik çalışmaların yapılmadığı gözlenmektedir. Pek çok kentte yeterli ve doğru uygulama yapılmamakta, yapılan düzenlemelerin pek çoğunda standartlar dikkate alınmamaktadır. Bahsedilen yetersiz ve uygun olmayan uygulamaların en önemli nedeni, yerel yönetimlerde idareci ve personelin bilgi ve bilinç düzeyinin düşük olmasının yanında, işe nereden başlanacağının bilinmemesi, bu konuda süresi ve kapsamı belli olan eylem planlarının hazırlanmamasıdır. Bu sorunun farkında olan Başkanlık ve Belediye, bu kapsamda hizmet içi eğitim boyutunu da içeren bir eylem planı dâhilinde doğru uygulamaların yapılmasının gerekli olduğunu değerlendirmektedir. 1.6.2. PROJEDEN DOĞRUDAN YA DA DOLAYLI YOLDAN FAYDA SAĞLAYACAK GRUPLAR: Özürlülerin yanı sıra yaşlılar, hamileler, bebek arabalılar, yük taşıyanlar, çocuklar, geçici özürlü bulunanlar, yük taşıyanlar, iri veya kilolu kişilerin ulaşabilirliğini kolaylaştıracaktır. 1.7. PROJEDE UYGULAMA ADIMLARI: 1. Başkanlık ve Belediye tarafından ortak bir komisyon oluşturulması 2. Belediyede görev yapan yönetici ve teknik personelin ulaşılabilirlik, özürlülerin kentsel çevredeki gereksinimleri ve ulaşılabilirlik düzenlemeleri konularında bilgi düzeyinin artırılması amacıyla Başkanlık uzmanlarının vereceği bir seminer programı düzenlenmesi (Seminer Belediye tarafından organize edilecektir) 3. Belediyenin sorumluluğu altında bulunan alanda ulaşılabilirlik yönünden yapılı çevredeki ve belediye hizmetlerinde var olan engellerin belirlenerek bir rapor hazırlanması 4. Engellerin kaldırılması için uygulama ilkelerinin belirlenmesi ve eylem planının hazırlanması 5. İhtiyaç duyulması halinde TSE standartlarının Belediye tarafından temin edilmesi 6. Örnek alan ve yapılarda ilk uygulamaların gerçekleştirilmesi 1.8. METODOLOJİ 1.8.1. PROJE İZLEME MEKANİZMASI: Başkanlık projenin izlenmesinden, belediye uygulanmasından sorumlu olacaktır. 1.8.2. PROJEDE VARSA ORTAKLARIN VE DİĞER KURUMLARIN PROJEYE KATILIMI VE GÖREVLERİ Özürlüler İdaresi Başkanlığı nın Yükümlülükleri: Proje için oluşturulacak komisyon için uzman personel görevlendirilecektir. 2
Başkanlıkça, Belediyede görev yapan yönetici ve teknik personelin ulaşılabilirlik, özürlülerin kentsel çevredeki gereksinimleri ve ulaşılabilirlik düzenlemeleri konularında bilgi düzeyinin artırılması amacıyla Belediye tarafından düzenlenecek olan seminer programında Başkanlık personelinin eğitici olarak görev alması sağlanacaktır. Proje kapsamında yapılacak düzenleme çalışmalarında yararlanılmak üzere teknik bilgi desteği Başkanlık tarafından sağlanacaktır. Belediyenin Yükümlülükleri: Proje için oluşturulacak komisyon için personel görevlendirilecektir. Yörede yapılacak çalışma ve seminerlerde kullanılacak her türlü doküman, mekân, donanım, teknik destek ve harcama giderleri Belediye tarafından sağlanacaktır. Belediye, komisyonun önerilerinin yaşama geçirilmesi için gerekli işleri yatırım programına ve bütçesine yansıtacaktır. Belediye, özel veya tüzel kişi ve kurumlarca hazırlanan projelerin uygulama aşamasında ve ruhsatlandırılmasında komisyonun önerilerini esas alacak ve denetimini sağlayacaktır. Belediye ilgili TSE standartlarını gerekirse temin edecek ve düzenlemeleri bu standartları ve projeyi esas alarak yapacaktır. TSE standartlarının yanı sıra, taraflarca da uygun görülmesi halinde Birleşmiş Milletler ve Proje Ekibi tarafından belirlenecek standartlar esas alınacaktır. Standartlara uygun olmayan inşaatlara ruhsat verilmeyecektir. Projeye halkın ve özürlü örgütlerinin katılımını sağlamak için gerekli toplantı, duyuru ve etkinlikler Belediye tarafından gerçekleştirilecektir. Tarafların mutabakatı ve uygun görmesi durumunda teknik personelin yurtdışı uygulama örneklerini yerinde görmeleri için görevlendirilmeleri halinde, harcama giderleri Belediye tarafından sağlanacaktır. 1.8.3. PROJE EKİBİ VE GÖREV TANIMLARI Başkanlık ve Belediyece ortak bir çalışma komisyonu oluşturulacaktır. Komisyon, taraflarca belirlenecek üçer kişiden oluşacaktır. Komisyon aşağıdaki çalışmaları yürütmekle görevlidir: Belediyenin sorumluluğu altında bulunan alanda ulaşılabilirlik yönünden yapılı çevredeki ve belediye hizmetlerinde var olan engellerin belirlenerek bir rapor hazırlanması. Engellerin kaldırılması için uygulama ilkelerinin belirlenmesi ve eylem planının hazırlanması. Uygun TSE standartlarının ve gerektiğinde projelerin belirlenmesi. 3
Uygulama sürecinin izlenmesi. 1.8.4. PROJENİN KATMA DEĞERİ: Proje ile özürlülerin toplumsal yaşama bağımsız olarak katılmaları sağlanacaktır. 1.8.5. DEĞERLENDİRME MEKANİZMASI: Komisyon tarafından değerlendirme yapılacaktır. 2. PROJE ÇIKTILARI Kentsel çevrenin özürlüler için uygun özelliklerde düzenlenmesi İdareci ve ilgili personelin hizmet sundukları alanda özürlülerin ihtiyaçlarını dikkate alması Bu çalışmanın diğer kentler için örnek oluşturarak yaygınlaştırılması 2.1. PROJENİN ÇOĞALTICI ETKİSİ Bu proje diğer belediyelere örnek olarak kendi yörelerinde yapacakları çalışmalarda referans olacaktır. 2.2. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 2.2.1. FİNANSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK: Belediyenin kendi kaynakları ile projeyi sürdürmesi öngörülmektedir. 2.2.2. KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK: Belediye örnek çalışmalardan hareketle kendi imkânları ile çalışmalarına devam edecektir. 3. PROJE SÜRESİ: İlgili belediye ile birlikte belirlenecektir. 4. PROJE BÜTÇESİ: İlgili belediye ile birlikte belirlenecektir. 5. RİSKLER Proje kapsamında karşılaşabilecek risk, öngörülen süre içinde tüm kentte ulaşılabilirlik düzenlenmeleri yapılmasında Belediye teknik kapasitesi ve bütçesinin yetersiz kalmasıdır. 4