2006 Temmuz Ç NDEK LER Ahter K z m, E 40 Al t k, E 07 Amerikadan Hat ralar (3), E 52 Amerikadan Hat ralar (5), E 54 Amerikadan Hat ralar (2), E 51 Amerikadan Hat ralar (4), E 53 Ara, E 28 Aynalar, E 32 Bahar, E 35 Bana Sor, E 10 Ben Neyim, E 30 Bende, E 22 Bilmez, E 09 Bir Teklif, E 31 Bo tur, E 03 Bulunmaz, E 19 Çok ükür, E 39 Dan t m, E 04 Demi ler, E 33 Dü, E 29 Ervâh, E 21 Fitre-Zekât, E 14 Gideceksin, E 27 Gülü Vereyim, E 25 Güzâf, E 37 Hamd ü Senâ Et, E 24 Herc ü Merc, E 42 H lkatin Hikmeti, E 41 Ikra, E 47 nsan Hayat, E 11 Kad n airler, E 70 Kâr Ederler, E 17 Kazâ M - Mu cize Mi, E 48 Köyümün Muhtar, E 45 Ma na, E 36 Maniler, E 43 Manzum Muammâlar, E 18 Me akkat, E 01 Mü kile, E 23 Nazar, E 06 Ö rencilerle Hasb hal, E 60 Öte Yandan, E 13 Rahmetli, E 12 Sâki, E 26 Sen-Çapk n Kad n, E 44 Sor Bakal m, E 46 Söyletme Bâri, E 20 Suç ve Ceza, E 15 uûrsuz, E 38 Ta yir, E 16 Türkiyem, E 02 Unutmu, E 08 Yoktur (2), E 34 Zâr Edelim, E 05 2006 Temmuz E 55
E 01 ME AKKAT Bir eziyyet ve me akkat yeridir derh ü zemin Çekecek cevrini insan olamaz kimse muin Kötü bir nefs-i derûn herkese güçlük ç karan Onu yenmek bile mü kül. Edemez sahs emin Tutal m kald r verdik eziyetten birini Yeni zorluk ç kacak ku kusu etmekte yemin Çekilen vec ine katlanmal derlerse dahî Kimi sabreyleyecek zannediyor ehl-i karin. Al r sanc s n sakl yarak kabre kadar Ne ikâyet ne de s zlanma gerek bunda Fatin Me akkat = s k nt zorluk zahmet Dehr ü zemin = dünya Muin = yard mc Nefs-i derûn = içimizdeki nefis Emin = korkusuz Vec i = ac çekmesi Ehl-i karin = okuyucular Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 02 TÜRK YEM Memleketin topra na, Ovas na ve da na, Al k rm z bayra na Bende hasret var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Çanakkale Gelibolu, Trakyayla Anadolu, Semtleriyle stanbulu, Orda nedret var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Hisarlar duvar yla, Atatürkün Bulvar yla, Dolmabahçe Saray yla, Kuvvet, evket var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Toroslar n da lar nda, Üzüm dolu ba lar nda, Taze zeytin ya lar nda Çok bereket var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Köylüleri saban yla, Koyunlar çoban yla, Çiçeklerin yaban yla, zzet, iffet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi
Ayd n n sümbüllerine, Bursa ipek tüllerine, Ispartan n güllerine, Faszla ra bet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Uluda n seyranlar, Bursadad r hayranlar, Tuzlu so uk ayranlar, Bir muhabbet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Gelinlerin duva yla, Kemeriyle bel ba yla, K nalanm parma yla, Bir mürüvvet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Çobanlar n abas nda, Rençberlerin çapas nda, Dilberlerin dibas nda, Dil saadet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Çengilerin zillerinde, Kar k sicillerinde, Kendi argo dillerinde, Be marifet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Hakkariden Antakyaya, Trabzondan Antalyaya, Zonguldaktan Alanyaya, Muhaceret var diye mi? Özlemi im Türkiyemi.
Gaziantep baklavas, anl Urfan n helvas, Mara n me hur tavas, Tad ve lezzet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Da larda kar olmal yd m, Bahçede nar olmal yd m, Güzele yar olmal yd m, S rf nedâmet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Hatay benim an m als n, ster ise kan m als n, Vatan md r can m als n, Bir gün avdet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. skenderun do um yerim, Hasretinden yand m derim, F rsat bulunca giderim, Kalpte niyyet var diye mi? Özlemi im Türkiyemi. Yaziyorsam sak nmadan Gidenlerden ve bekâdan Pek yak nda bu dünyâdan Bir azimet var diye mi Özlemi im Türkiyemi. Hece: 4 + 4 = 8
E 03 BO TUR Ba bo hat ran n âd da bo tur Günü geçmi ya am n yâd da bo tur Felegin verdi i nîmetlere mühtaç Kulun isyân da bîdâd da bo tur Yeni dünyâda adâlet yok olurken Yasan n yazd ba dâd da bo tur Yüce ahlâk ve hamiyyet gibi örfün Yenilik mucibi bünyâd da bo tur Büyüyen havf ile bir âlem ya ar z ki Ekilen mahsülün ihsâd da bo tur. Senelerdir ne arar hiç te sorulmaz Fatin in sanc l feryâd da bo tur. Bîdâd = Adaletsiz, zulüm Dâd = adalet, do ruluk Bünyâd = yap, temel Havf = korku hsâd = hasad, biçme Feilâtün Feilâtün Feilâtün.. / /.. / /.. / /
E 04 DANI TIM Senin ahvâlini, ey sevgili, rüzgâra dan t m. Dola rken garip ellerde de, küffâra dan t m. Sorar m gökteki mehtâba ve y ld zlara hergün. Hem uçan ku lara, hem yerde yatan mâra dan t m. Gece rüyâma giren yerde, hayâller kö esinde ki üç zenne yan ndan geçen ebkâra dan t m. Gene sa l k durumundan haber almak niyetiyle Kimi doktorlara, hattâ dil-i bîmâra dan t m. Ve nihâyet a r p dün gece zülmette kalan ben Senin adres ile ahvâlini a yâra dan t m. Küffâr = kafirler Mâr = y lan Zenne = kad n Ebkâr = bekar k zlar Dil-i bimâr = hasta gönül A yâr = yabanc Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 05 ZÂR EDEL M Beri gel sevgili ins, eytan inkâr edelim. Bize ahbab görünen nefsi de enzâr edelim. Fele in sundu u f rsatlar nimet bilerek Ta ezelden kurulan dostlu u pay-dâr edelim. Para payla mak için bo yere kavga yerine Mant kiyyât ve ak l kullanarak kâr edelim Edebinden ç karak nefs bizi kand rmak için Bize eytan ile yapt rd suçtan âr edelim. B rak p kibri kökünden k rarak nefsimizi Say s z suçlara pi man olarak zâr edelim. ns = insan, be er Enzâr = kollamak, nazar etmek Pay-dâr = sa lam, muhkem Mant yyât = do ruyu, yanl bulma ile u ra an ilim Âr = hayâ Kibr = kibir Zâr = a lamak Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 06 NAZAR (Bana nazar boncu u gönderen k z ma) Bu nazar boncu u dercetme e yetmez bu kenar Nazar n ne veder erzhar, geli irken gülizar. O efik çe mini, enzâr n h fzeyleye Hakk Var iken hüsn-i sülûk bizlere de mez ki nazar. Dercetmek = yazmak, yay nlamak Kenar = kö e, sütûn Nazar n = bak n Ne veder = canland r r, nemâland r r Ezhâr = çiçekler efik = efkatli Çe m = göz Enzâr n = bak lar n H fzeylesin = korusun Hüsn-i sülûk = do ruluk, dürüstlük Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 07 ALI TIK Tadarak zevkini dünyâya al t k. Fele in döndü ü girdâba a t k. Biz edepten ve hayâdan çok uzakta Kö e çöplükteki nefhâya al t k. Unutup fark n mûbahla harâm n Dalarak bâdeye hamrâya al t k. Mal payla mada öz karde i âdû Bilerek, bo yerre gavgâya al t k. Kara sevdal gönüllerde yatan bir Gül için, kalp ac tan hâra al t k. Bir al kanl a dü tük köyümüzde Törenin verdi i mu tada al t k. Nefhâ = koku Hamrâ = içki Âdû = dü man Hâr = dikrn Mu tâd = gelene e Feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /
E 08 UNUTMU Yar üç cümleyi nâz m diye ne re salanlar Atam zdan bize kalm bedi âsâr unutmu. Müte air geçinirken latin elfâz çalanlar Feilâtün le yaz lm zarif e âr unutmu. Edebiyyat edebinden çok uzklarda kalanlar Dile hürmet ve hicâb etmeyerek âr unutmu. Nâz m = tanzim edilmi m sralar, iir Ne re = bas na, yay na Brdi âsâr = e siz güzel edebiyat eserlerini Elfâz = deyimler, sözler E âr = iirler Edeb = terbiye Hicâb = utanma Âr = edeb, hayâ, namus Feilatün feilatün feilatün feilatün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 09 B LMEZ Benim â üfte kad n sevdi imi annem bile bilmez. O güzel ûh ta do al ehveti âlem bile bilmez. Sanem ister ki gözünden dü en âb, ebr ile uçsun O kadar yükselecek katreyi ebnem bile bilmez. Yere sarkan saç n ok and ülfet gecesinde Heyecandan k r tan kâkülü, perçem bile bilmez. Kan kaynar bulacaks n, günü geldikte firâk n Bunu bir kalp yaras ndan süzülen demm bile bilmez. Bu ketûm s rr n hiç kimseye fâ etme Fatin sen Senin od derdini çoktan beri hem-dem bile bilmez. Â üfte = delicesine seven peri an kad n ûh = ne eli oynak kad n Sanem = Put gibi güzel kad n Âb = su, gözya Ebr = bulut Katre = damla ebnem = ç Ülfet = al ma kayna ma Firâk = ayr l k Ketûm = gizli Demm = kan Fâ = aç a vurma Hem-dem = s k f k, can ci er arkada Feilâtün filâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 10 BANA SOR Ne zaman gelse de k, yaz ve hazan Getirir bayram kutsal Ramazan. Bir ömür müddeti son buldu u an Görünür mevt, ama sen gel bana sor. Feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / Hece: 6 + 5 = 13
E 11 NSAN HAYATI Onu bi-s-sehl ana karn ndaki yerden ç kar p Koca deryâda sabun sandala bindirdi felek. Denizin dertlerinin verdi i cerhây sar p Seneler sonras son sanc y dindirdi felek. Kay n kaptan esmâk tutacak ya ta idi Ya ay tarz onun renk dolu bir film eridi Do u undan beri kulland em -fülk eridi Ne yaz k sandala son darbeyi indirdi felek. Bi-s-sehl = kolayl kla Sabun = suda yava yava eriyen temiz bir kar m Cerhâ = yara Esmâk = bal klar em -fülk = mumdan yap lm gemi veya sandal Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 12 RAHMETL Hele bayram günü gelsin vatan n Ebeveyn kabrine fi len gideriz. Bu vatançin yere dü mü yatan n ühedâ ruhlara rahmetli deriz. Ebeveyn = ana ve baba Fi len = gerçekten ühedâ = ehitler Feilatün feilatün feilün.. / /.. / /.. /
E 13 ÖTE YANDAN Dinimiz hak bilerek gençleri ir âd ederiz. Öte yandan da zay f ma suma bîdâd ederiz. Bat dan kopya edip hâneyi âbâd ederiz Öte yandan da güzel kö kleri berbâd ederiz. Ramazan bayram bir yoksula imdâd ederiz Öte yandan metelik yok diye feryâd ederiz. Çalap n verdi i bol mahsulü ihsad ederiz Param z bitti i gün zengine munkâd ederiz. Yak n akrâbalar n dostu için dâd ederiz Öte yandan bilerek kom uyu nâ- âd ederiz. Aram zdan giden ecdâd anar yâd ederiz Öte yandan ne okur rahm, ne de evrâd ederiz Bize Suçtur. denilen her eyi mu tâd ederiz Ve cevâben buna biz Nefs ile arbâde. deriz. r âd = do ru yolu gösterme, uyarma Bîdâd = zulm, i kence Âbâd = mamur, bay nd r hsâd = hasad etme, biçme, toplama Munkâd = boyun e me Dâd = adalet, do ruluk Na- âd = hüzünlü, mahzun Evrâd = okunmas adet olunan dini âyetler Mu tâd = al kanl k, adet olunmu Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 14 F TRE - ZEKÂT Alarak mülkünü arz n, nekes âlemde ya ars n. Bölü emlâkini, âdem ya at r hem de ya ars n. Hasis âlemde sen ancak k sa birkaç sene vars n. Vererak fitre zekât, hem ya at r hem de ya ars n. Nekes = cimri, pinti, hasis Âlem = dünyâ, cihân Âdem = adam, insan Feilatün feilatün feilatün feilatün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 15 SUÇ ve CEZA Suçu olan birinin Allah cezas n verir Ona sevdiklerinin Vefat n gösterir. Kederletir gününü. Uzatarak ömrünü. Hece : 7
E 16 TA Y R Tebdil-i zemân eyledi idrâk m ta yir Tehcir-i mekân eyledi âfâk m ta yir. Allâha güvendim ve tevekkülle bar t m Te kid-i imân eyledi infâk m ta yir. Dünyây dola t m. Fukarâ insleri gördüm Te vid-i ihsân eyledi imsâk m ta yir. Tedris ve tederrüsle ya m sekseni buldu Tekmil-i irfân eyledi intâk m ta yir. Zevcemle firâk sanc s on be y l geçti Ta ziz-i canân eyledi eflâk m ta yir. Gençlikteki efkâr unuttum. Bilir Allah Tebdil-i zemân eyledi idrâk m ta yir. Tebdil = de i me drâk = anlay Ta yir = de i tirme Tehcir = hicret etme Âfâk = ufuklar Te kid = kuvvetlendirme ns = insan nfâk = nafaka, geçinme Te vid = âdet edinme msaâk = pehris, cimrilik Tedris = ö retme Tederrüs = ö renme Tekmil = tamamlama rfân = e itim ntâk = nutuk, sözler Ta ziz = kutlama Eflâk = talih, kader Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 17 KÂR EDERLER A ka dü mü genç kad nlar dost ararken yâr olurlar, Bir taraftan zevk al rken bir taraftan zâr ederler. Göz ya ndan gül sularken gül dal ndan hâr olurlar, Yâr olurlar, zâr ederler. Hâr olurlar, kâr ederler. Zâr = a lama, inleme Hâr = diken Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün /. / / /. / / /. / / /. / /
E 18 MANZUM MU AMMÂLAR (Bilmeceler) Acemin lafz yok un kalbini oydum Temizin sâfi beyaz rengini koydum. Feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / / Acemlerin Yok manas na gelen lafz BÎ dir. BÎ nin kalbini oyarak ikiye ay rd m. B-Î TEM Z in safi beyaz rengi AK t r AK, B-Î n in içine koyarak BAKÎ yapt m. Ya l karn mdan ç kard m faydas z BÂ harfini Vezn-i âruzdan bulup vasl eyledim FÂ harfini. Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün /. / / /. / / /. / / /. / Ya l büyük kar na BÂT N derler. BÂ harfini BÂT N dan ç kar p yerine Aruz vezninlerinden biri olan FA LATUN un FA s n T N e ekleyerek FAT N yapt m. Senenin âhiri bo kalmas n art k diyerek Sunar unvân n bald z aselinden yiyerek
Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. / Senenin ya ni YIL n sonu bo kalmas n diye BALDIZ kendindeki BAL yiyerek isminde geriye kalan DIZ YIL a verdi ve YIL n sonuna ekledi. Böylece YIL, YILDIZ oluverdi.
E 19 BULUNMAZ Öyle câhilsin ki Mehmet, zât nâ mekteb bulunmaz. ems e istid a yazarsan kâmil-ül-âm eb bulunmaz. Hazret-i Peryamberin sünnetlerinden sapt nda lm-i-f kh dersinde dün zikretti in mezheb bulunmaz. Câmi dergâh nda mazbût din-i islâm dersi versen Mescidin bâb nda yatm bunca rind-me reb bulunmaz. Elli y ld r genç okuttun t fl a yol gösterdin ammâ Hâla ümmîsin Fatin sen, zât nâ mekteb bulunmaz. ems = güne stid a = yalvararak bir ey isteme Kâmil-ül-âm = bütün y l boyunca eb = gece lm-i f kh = erâit ilmi, hadis, tefsir, Mazbût = do ru, sa lam bir ekilde Bâb nda = kap s nda Rind-me reb = dervi k l kl kalender T fl = küçük çocuk Ümmî = anadan do ma cahil Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilâtün /. / / /. / / /. / / /. / /
E 20 SÖYLEME BÂR Duyamazsan vezin âhengini câri Okuyup i rimi gör falsodan âri Demesen do ruyu bir kez bile olsa Alenen Hakka yalan söyleme bâri. Câri = ak c, yürüyen Falso = yanl, hatâ Âri = hür,, hatas z Alenen = apaç k Bâri = hiç olmazsa Feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /
E 21 ERVÂH Kim uyand rd ehit ruhlar dün Bosnada? Eyvâh! Ne bilen var ne de ben söyleyebildim. Bilir Allâh. Ki e er Bosnal karde leri görmekse kaderde Uyan r yard m için topra a dü mü yatan ervâh. Ervâh = ruhlar Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 22 BENDE Anadan do ma bebekler gibi ben de Arar m kabre kadar kendimi bende Ne zaman benlik için eytana uysam Yap yor bencili im hep beni bende. Ömürüm bitse dahî köhne bedende Yine nefs eyleyecek bendeni bende. Yal n z küflü kemik kalsa kefende Bu kemik sa layacak nâ m bende Arasam hür kö e ben kendi içimde Beni nefsim yapacak kendine bende. Kabr = mezar Ben de = ben dahi Bende = özümde, içimde Bende = köle Feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /
E 23 MÜ K LE Ufac k fark bile mevcutsa e itlik daras nda Ç kar r mü kile zenginle fakir ahs aras nda. Bu me akkat ço al rken, k z an kavga da bitmez Nice suçsuzlar ölürler bu cemiyyet yaras nda. Seneler böylece gelmi ken e er böyle giderse Çabucak çâre bulunmaz be erin yüz karas nda. Mü kile = zorluk Me akkat = s k nt Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 24 HAMD Ü SENÂ ET Sana her gün sunulan nîmeti fâd l Bulabildiysen e er, hamd ü senâ et. Tadarak zevkini ömrün bu kadar y l Ya abildiysen e er, hamd ü senâ et. Nice ins ba sokacak hâne ararken Bir evin varsa e er, hamd ü senâ et. Ço unun kâr getiren mesle i yoktur Bir i in varsa e er, hamd ü senâ et. Bulamaz beldede can yolda herkes E inin kadrini bil hamd ü senâ et. ki milyar ki i bir lokmaya muhtaç Doyuyorsan bu günen hamd ü senâ et. Giyecek çul bulamazken ço u halk n Caketin var diye sen hamd ü senâ et. Kara zulmette kalan kör, kötürüm çok Bakarak yol yürüsen hamd ü senâ et. Kimi müste fede bîmâr, kimi mecnun Bu gün akl n var iken hamd ü senâ et. Bize gurbette keder, derd mi bulunmaz Ya asan gamdan uzak hamd ü senâ et. O kadar çok ki i var tahsili noksan
Okuyorsan bunu sen, hamd ü senâ et. Dîn-i islâm bilen kalmad art k K l yorsan namaz n hamd ü senâ et. Ana, karda, baba, dost mevt ile gitti Uyan rsan bu sabah hamd ü senâ et. Hamd ü senâ = ükür ile övme Fâd l = iyi, faziletli, erdem ns = insan Müste fe = hastahane Bîmâr = hasta Mecnun = deli Mevt = ölüm Feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /
E 25 GÜLÜ VEREY M Seninçin bir gül ald m Dikenini paklad m Bana f rsat verirsen Sama gülü vereyim. Gülü ünü dün çald m Haf zamda saklad m Bana f rsat verirsen Sana gülüvereyim. Hece : 4 + 3 = 7
E 26 SÂKÎ Sâkî bana dün dans ederek sundu arâb Unutturdu harâb Hat rlatt turâb. Sâkî gene en ark ile çald rebâb Ç kartt rd nikâb Unutturdu hicâb. Turâb = toprak, mezar Rebâb = bir nevi kemençe Nikâb = peçe Hicâb = utanma, s k lma Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 27 G DECEKS N Can, bana Gitmem deme. Bir gün gideceksin Nefsine k rg n, bana küskün gideceksin. Ummad n bir gece kasvette kal nca eytana uydun diye üzgün gideceksin. Bir fidan n körpe dal ndan kopar lm Gonca gülün zevkine dü kün gideceksin. Eyle duâ vakt-i hesap gelmeden önce Dest uyu uk, gözleri süzgün gideceksin. Yetti hayât mihneti seksen sene Mehmet Sonsuza dek, zindana sürgün gideceksin. Dest = el Kasvet = s k nt, karanl k Mihnet = Gam, keder, dert, eziyet Müfteilün müfteilün müfteilün fa /.. / /.. / /.. / /
E 28 ARA Gam sor kendine, esbâb n sen serde ara. Gama derman veren edviyyeyi ki verde ara. Senin öz bilgin için ta rada bir yerde de il En e it k ymeti haznendeki cevherde ara. K lavuzsuz seferin yard m ays z gecede Sana yol gösterecek kandili ahterde ara. Kitab n sayd suçlar yal n insanda de il Verilen rü vetin esbâb n serverde ara. Sana ihsân edilen benli i buldunsa e er Sahiden bilmedi in nefsini makberde ara. Esbâb n = sebeplerini Ser = ba, kafa Edviyye = ilaçlar Ki ver = memleket, ülke Ta ra = d arda, uzakta Seferin = yolculu un Ahter = y ld z Server = ba kan, reis Sahiden = gerçekten Makber = mezar Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. / m
E 29 DÜ Bir tuhaf dü rü yet ettim muttas l bir kaç gece Olmu um ben bir ya z at. Halli mü kil bilmece. Ol kadar benzer ki enfüs, lafz denktir zikrime Farkedilmez bir konu san, fikri benzer fikrime. Esb miyim ben yoksa bir rü yâ gören insan m y m? ns miyim ben yoksa bir rü yâ gören hayvan m y m? Rü yet ettim = gördüm Muttas l = devaml, ard ard na Halli = çözümü Mü kil = zor, güç, çetin Enfüs = nefsler, ruhlar canlar Lafz = söz Esb = ya z at ns = insan Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün /. / / /. / / /. / / /. /
E 30 BEN NEY M Kimbilir ben nerdeyim, yâhut kimim yâ ben neyim Asgar imkân belli bir leyl üflenilmi benneyim. Dal de il, yaprak de il, ya bir kütük kalm gibi Girdi im külhanda seksen y l yanan bir nesneyim. Asgar imkân = küçük bir ihtimalle Leyl = gece Benne = güzel koku Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün /. / / /. / / /. / / /. /
E 31 B R TEKL F Beni mesrûr eden ilk va dini ettinse edâ Ederim k rk senedir toplad m müklü fedâ Do u undan beri noksansa e er sende vefâ Edelim gel, bivefâ sevgiye biz dostça vedâ. Mesrûr = ho nut Edâ = yerine getirme Bivefâ = vefas z Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 32 AYNALAR Bana kalm t mirastan kocaman dört meraya Ele ald m birini veche nazarçin bir ara Hemen ilk aynaya bir evk ile bakt m gülerek Görünen vechimi gençlikte b rakt m gülerek Seneler sonras mir at beni celbetti yine Bu defâ yaklas yor bendeki ya k rk be ine Kula m sem ini, hem eklini ayreylememi Ama gözler bana bir kez bile hayreylememi O yüzüm hep k r klarla bo ulmu say l r Sene altm, saç m akpak beyaz olmu say l r Yine on be sene geçmi yüze baksam m dedim Karar m belli de il, yoksa b raksam m dedim K r k vechimi son aynada nâ-rü yet için Bütün aynalar k rd m yar hürriyet için Ne yaz k bekledi im ç kmad, ammâ ve lakin Yüzü yüz parçaya döndürdü bu öfkemdeki kin Meraya = aynalar Vech = yüz, çehre Nazar = bakmak Mir at = ayna Sem = i itme, dinleme Nâ-rü yet = görmemek ayreylemedi = de i tirmedi Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 33 DEM LER Gece rakseyledi in meskene meyhâne demi ler Kimi meyhâne de il zevk da tan hâne demi ler Ço u gurbetzede olmu bu harâretli mekanda Sana meftûnlara, dil-beste-i pervâne demi ler Gözucundan yeni hayranlara bakt kça yak ndan Eminim, sendeki gök gözlere mestâne demi ler Bize mecliste hakîkatleri nakleyledi in gün Yak k hüsn-i mekâl zikrine, efsâne demi ler Yar mahzûn birinin kavline aldanma sak n sen Fatin in i rine onlar, lafz- divâne demi ler. Meftûn = hayran Dil-beste-i pervâne = etraf nda dönen a klar Hüsn-i mekâl = güzel söylenen Kavl = sözler Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 34 YOKTUR (2) Her gonca gülün sevdi i mehpâresi yoktur Her bülbülün a k dans na nezzaresi yoktur Bir kez bile dünyâdaki her kârun evinde eddâd n rem bahçesi fevvâresi yoktur Mehtaps z olan dehre karanl k gecelerde Gündüz güne in verdi i nevvâresi yoktur Gerçek kaderin yazd s hhatl bir insan Yüz y l ya ar ammâ, ölümün çâresi yoktur Seksen ya a dek, çok ükür, âlemde duyulmu Mehmet Fatin in, merhemi yok, yâresi yoktur. Mehpâre = a k Nezzâre = seyirci Kârun = çok zengin kimse eddâd n rem bahçesi = Ad kavminin hâkimi eddad taraf nda am da yap lan ve Cennete bezetilmek bahçesi. Fevvâre = f sk ye Nevvâre = nur istenen Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 35 BAHAR Bu bahar mevsimi gülzâr yine enlikle ya ar Eserek bahçede rüzgâr yine enlikle ya ar Sabah erken bile bülbüller öter, güller açar Çimen üstündeki ezhâr yine enlikle ya ar Gece âlemleri hem ne elidir, hem de kibar Kamerin verdi i nevvâr yine enlikle ya ar Yeni bir dostla berâber yal n z kald gün Mehi vech sevgili dildâr yine enlikle ya ar Kelebeklerle dolan bahçede beklenmedik an Yana ndan öpülen yâr yine enlikle ya ar Bahar n lutfuna hürmet, Fatin e lenme e bak Özenip yazd n e âr yine enlikle ya ar. Gülzâr = gül bahçesi Ezhâr = çiçekler Nevvâr = nur Mehi vech = ay yüzlü Dildâr = sengili E âr = iirler Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 36 MA NA Yeni bir gâye ve ma nâl fikir yoksa beyâna Sorar m var m beyaz defteri kirletmede ma na. Yaz lan nüktede mazmunlu zikir yoksa beyâna Yok olur ne re lüzüm, i ri beyân etmede ma na. Mazmun = kavram, san atl ince söz Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün.. / /.. / /.. / /.. / /
E 37 GÜZÂF Ar yorsan sözü, mânâs derin bir k sa lâf iirin vezni aruz, fikri kavî, lehçesi sâf, Oku, elfâz n ö ren, lugat n fark n bil Yan l p sanma sak n bâkire efkâr güzâf. Kavî = kuvvetli Elfaz = kelimeler Lugat = söz Bâkire = hiç söylenmemi Efkâr = fikirler Güzâf = bo lak rd Feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. /
E 38 UÛRSUZ Dünyâdaki uygunlu u gördükçe kusursuz Bahçemde büyür hâr ile her gonca futûrsuz. hsân edilen y llar, aptalca, neden biz Oldukça düzensiz ya ar z, hem de uûrsuz. Hâr = diken Futûrsuz = kayg s z hsân edilen = bize ba lanan Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 39 ÇOK ÜKÜR Dünyâya nizam verdin, halk n önüne serdin Rabbim Sana çok ükür, do ru yolu gösterdin. Önce esirdik kulduk, hak dinine sokulduk Rabbim Sana çok ükür, tükenmez nimet bulduk. Kalbimizi saf ettin, hükmünde insaf ettin Rabbim Sana çok ükür, suçumuzu affettin Kullar n aç etme, zalime araç etme Rabbim Sana çok ükür, nâ-merde muhtaç etme. Lutfunuz bana cand r, damar mdaki kand r Rabbim Sana çok ükür, r zk m bana ihsand r. nanc m hep dindedir, vücudum da zindedir Rabbim Sana çok ükür, s hhat m yerindedir. Bilmem neydi murad m, yürüdüm ad m ad m Rabbim Sana çok ükür, seksen sene ya ad m. Hece : 7 + 7 = 14
E 40 AHTER KIZIM Y llarca güzel resmine bakmakla yetindim Irmaktan akan sel gibi co tum ve sevindim. Lâkin seni ahsen görebilmek var emelde Dürrât kadar ahterle bulu mak yaban elde. Isrâra ne hâcet, kaderin yazd buysa Zevkyâb oluruz gökteki mahtâb bizi duysa. Ahter = y ld z Dürrât = büyük inci taneleri Zevkyâb = zevk al r z Mefûlü mefâilü mefâilü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 41 HILKAT N H KMET Ya ad m bilmeyerek hilkatimin hikmetini Harcad m bo yere ilk gençli imin k ymetini te y llarca dola t m gülerek kâm alarak Almadan hiç bu acâip fele in himmetini Günbegün zillete düçâr bile kalsam yine hor Göremem hilkatin ihsân hayat nimetini Bir an inkâr edemem çok seneler geçse dahi Peri anl k günü tüm dostlar m n hizmetini Ho ça kal sen demeden dostlar m ayr ld çabuk Umarak görmeyi ukbâda Hüdâ rahmetini Geçti günler seneler, geldi ömür son demine Ba lad m görme e ya lanman n âlâmetini Sevinir ho nut olur en giderim âhirete Kazan rsam ben e er dostlar m n hürmetini Hilkat = yarat l Himmet = yard m Zillet = yoksulluk Fe i la tun fe i la tun fe i la tun fe i lun.. / /.. / /.. / /
E 42 HERC Ü MERC Aruz vezninden ayr ld k, kay ts z vezni derc ettik Biz âhenkten de vazgeçtik, müzikten na me ferc ettik Esef-nâkt r, say n air, firâk ndan hemen sonra Evet, tarz- kadim-i i ri bozduk herc ü merc ettik. (1) (1) Abdülhak Hamit Tarhan n k t as ndan (1937) Kay ts z = serbest Derc = toplamak, yay nlamak Ferc = yar k, aral k Esef-nâkt r = Ac kl d r, hüzünlüdür Firak = ayr l Tarz- kadim-i i ri = eski iir tarz n Herc ü merc = altüst etme, karma kar yapma Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün. / / /. / / /. / / /. / / / E 43
MAN LER Dola t m dünyâ gördüm Sahrayla deryâ gördüm Seksene vard ya m Ömrümü rü yâ gördüm. 3 + 4 lü hece Hakkedenler cezâya Ölür gider fezâya Mu cizeye inan r nananlar kazâya. 4 + 3 lü hece Dusturlar herkes bilsin Yarg lara ba e ilsin Yanl n düzeltme e Fatin henüz geç de ilsin. 4 + 4 lü hece Hikayeler akalar Söylenir vak alar Bir ünüversitedir Ne eli dakikalar. 7 li hece Tokat
Tarlaya sürdüm at Dola rken Tokat Ben o semte hiç gitmem Orda yedim tokat. Tokat cinasl Yaz Gündüz s cak eb ayaz ster oku ister yaz Defterde ka t beyaz Gece gündüz çal p Diploman al bu yaz. Yaz cinasl
E 44 SEN - ÇAPKIN KADIN ebnemdeki katreyi ummân edebilsen. Bir gün sulay p de ti gülistân edebilsen. Allah bilir ömrün boyu ne eyle gülersin Gams z ya ayan nefsini insân edebilsen. Ey anl güzel, kendini âk l sanacaks n Bed-rân-kötü niyyetleri nisyân edebilsen. Mecliste her ak am sorulan gözde olurdun Bir bûse verip patronu hayrân edebilsen. Meyhâneci dostlar sana unvân verecekler Bir sarho u bir kez daha sekrân edebilsen. K z, ben sani sevmekle hatâ etti isem dün Çok zevk mi alacaks n beni pi mân edebilsen. ebnem - çiy Katre = damla De t = çöl Âk l = ak ll Bed-rân = çapk n kad n Nisyân = unutma Bûse = öpü Sekrân = sarho Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 45 KÖYÜMÜN MUHTARI Köyümün muhtar, yok zerre kadar âr, uzundur bir eli. Okumu bir sene Almanyada, olmu s radan bir De Pe li. Onu biz seçtik aday dört sene evvel, bilirim. Belki de o, Koca bir bankada hortumcu müdürdür veya milletvekili. Feilâtün feilâtün feilâtün feilâtün feilün.. / /.. / /.. / /.. / /.. /
E 46 SOR BAKALIM Dünyâda ya am zorlu muammâ dedi in Kim bilmeceden çözme diler? Sor bakal m. Her mü kilenin halli de elbet gelecek. Ömrün boyu bir mu cizedir bekledi in Kim mu cizeden nokta siler? Sor bakal m. Beklenmedik an mevt-i müebbet gelecek. Mefîlü mefâîlü mefâilü feül / /.. / /.. / /.. /
E 47 IKRA Yalvarmalar Allâha temâmiyle vakûrdu. Mescitte duâm savt m Mevlâya duyurdu. Meçhûle gidenler, bana, Allâh n ad yle, Ikra dedi Kur ân. Resul böyler buyurdu. Vakûr = a rba l Savt = ses Ikra = oku Resûl = Peygamber Mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /.. / /
E 48 KAZÂ MI - MU C ZE M Nâm almak için bir realist zât Fark etmeye tefrit veya ifrât Her mu cize bir nev i kazâd r. Her yah i kazâ, mu cize bizzat Her dem kötü bir mu cize dâd r. Takdir edilen kadr-i sezâdir. frât - Tefrit = iki ayr yönde a r l k Yah i = güzel Dâ = hastal k, dert ve illet Kadr-i sezâ = uygun de er Mefûlü mefâîlü feûlün / /.. / /.. / /
E 51 AMER KADAN HATIRALAR (2) Amerikan n güzel yerlerinden biri de Kentucky eyaleti, hiç te kalmaz geride Toroslar and r r suyuyla havas yla Menek e da lar yla, yemye il ovas yla Öyle bir yerdedir ki eyaletler aras Görülme e çok de er umumi manzaras Ormanlar aras nda bir yerde duruverdik Bir mola vermek için kilimi yere serdik Hem istirahat ettik hem etraf dola t k Birkaç köprüden geçtik renkli tepeler a t k Epey gezdikten sonra yürümekten yorulduk Henüz güne batmadan bir kafeterya bulduk Yolustü lokantaya kafeteriya derler Bazan kahve içerler bazan da yemek yerller Çok erken oldu undan kafeteriya bo tu Garson hizmet etme e masaya do ru ko tu Hizmet eden efendi sevinçten kekeledi Güzel bir Türkçe ile Siz Türk müsünüz? dedi Biz de Evet deyince hemen bana yakla t Bir karde bulmu gibi benimle kucakla t
Benim ad m Hüseyin bana Hose diyorlar Asl m Meksikal spanyol biliyorlar Bu kara ka kara göz onlar aldat yor Bu da benim nefsime ne e ve zevk kat yor Yemek yedikten sonra kapat nca kepeni Evine davet etti arkada mla beni Koltu una oturup sodas na buz att Birkaç yudum içerek geçmi ini anlatt. Turist olarak geldim maksad m okumakt im yolunda gitti Allah yüzüme bakt Bir gün sabah erkenden oturuyordun parkta Futbol oynuyorlard i çiler ortal kta Top bana yakla nca kuvvetli bir ut att m Al kanl kla topu uzaklara f rlatt m Ben de ister istemez onlarla oynuyordum stirahat an nda efle konu uyordum Hakem bir ara bana kim oldu umu sordu Gel istersen beraber çal al m diyordu Çivi fabrikas nda bana bir i verdiler Bundan böyle ismim de Hose olsun dediler Futbol bildi im için beni hemen kapt lar Maa m artt r p tak ma ef yapt lar Biz her gün fabrikada normal çal yorduk Az ndan birkaç saat eksersiz yap yorduk
te imdi on ayd r orda çal yorum Ak am da lokantada garsonluk yap yorum ki yerde çal p toplad m biraz para Beni Allah Taala hiç dü ürmedi dara. Ben halimden memnundum yapt m güzel i ti Ama ne yapal m ki imdi i ler de i ti Geçen gün müdür beni ça rd odas na Söyledi i kafamda kopard bir f rt na Çal mak için i çi vesikan yok diyordu Muhacir ofisinden bir belge istiyordu Muhaceret ofisi müsaade vermiyor Sen turist vizesiyle çal amazs n diyor Vizemin bitti ini resmen bildiriyorlar A.B.D.den ç kmazsan suç i lersin diyorlar Bir kaç gündür a rd m ne yapsam bilmiyorum Baz ihtimalleri defterden silmiyorum Aceba avukat tutup bütün param versem Vizemi uzatt r p bir vesika al dersem Yoksa burda evlenip bir ye il kart istesem Böyle bir maceraya muhakkak yetmez kesem Burda kaçak ya amak akl mdan hiç geçmiyor Kanunsuz i yapmay gönlüm dahi seçmiyor Böyle tenakuz dolu yolda bana ne dersin Benim gibi a k na ne tavsiye edersin
Sana ne söyleyeyim elinden ç km kozlar Karar sen verirsin yere dü ünce tozlar Yabanc kimselere etmektense müdare Türkiyeye dönmekten kalmad ba ka çare. Hüseyinle beraber yats namaz k ld k Candan vedala arak bir hüzünle ayr ld k.
E 52 AMER KADAN HATIRALAR (3) Gelin bugün New York a hep beraber gidelim Yabanc lar gibi biz de ziyaret edelim Büyük kentler içinde New York görme e de er Genç ihtiyar yerlisi herkese Ho geldin der New York a turist gelir dünyan n her ilinden Bir k sm York ta kal r anlamadan dilinden Kalanlar aras nda her rktan insan vard r Yabanc uyruklular New York lular kadard r Manhattan adas nda kurulmu tur bu ehir Kayal kl aday sarm t r iki nehir Adan n uzunlu u on üç mil den daha az Geni li i de yaln z üç mil i geçer biraz Manhattan adas nda yetmi dil konu ulur Yeni gelen göçmenler hem erisini bulur Varizona köprüsü hem uzundur hem ince Alt ndan vapur geçer bu limana gelince Hürriyetin timsali Frans z arma an Liberty heykelidir süsleyen bu liman Manhattan da ya ayan insanlar h zl yürür Heps ko arcas na yürür gibi görünür