ASETAT YÖNTEMİ İLE BASKI DEVRE ÇIKARTMA Polat POŞPOŞ Ekim 2009
Asetat Yöntemi ile Baskı Devre Çıkartma Merhaba elektronik severler, bu makalemizde size baskı devre yapılışından bahsedeceğim. Hepimizin bildiği gibi baskı devre yapımı elektronikle ilginen herkes için bir atlama tahtası gibidir. Yani bu işte profesyonelliğe adım atmak anlamına gelir. Günümüzde baskı devre yapmanın birkaç yöntemi olsada, bu makalede ben size asetat kağıdı ile yapılan yöntemi anlatacağım. Bunun nedenlerini şöyle sıralayabilirim: 1-Bu yöntemde kullanılan malzemelerin hemen hemen heryerde kolayca temin edilebilmesi. 2-Kullanılan malzemelerin çok ucuz olması 3-Oldukça pratik bir yöntem olması Bu genel kültür bilgilerini öğrendik ve artık baskı devremizi adım adım yapmaya başlayabiliriz. 1.Adım: Asetata çıktı almak Bilgisayarda çiziminizi yaptınız ve bunun asetat kağıdına çıktısını almaya hazırsınız. Bu yapmış olduğunuz çizimin çıktısını LAZER yazıcıdan A4 kağıdı büyüklüğündeki asetat kağıdına çıktısını alın. Toneri mümkünse koyultun. Asetat kağıdının temiz olmasına özen gösterin.
2.Adım: Bakır Plaketin Hazırlanması Basacağınız devrenin büyüklüğünde bir parça bakır plaket kesin.(kıl testeresi veya buna benzer bir alet ile) Kestiğiniz bu plaketi ovma tozu ve bulaşık süngeri yardımıyla iyice temizleyin.temizlediğiniz plaket pırıl pırıl parlamalıdır ve bu işlemden sonra bakır yüzeyine elinizi değdirip parmak izi veya leke bırakmamalısınız.
3.Adım: Ütüleme İşlemi Plaketi kuruttuktan sonra, asetatın tonerli yüzeyini (tırnağınızı üzerinde hafifçe gezdirdiğiniz zaman hissediyorsunuz) plaketin bakır yüzeyine gelecek şekilde yerleştirin.plaketin altında kağıt veya karton benzeri bir şey yerleştirin (ütünün sıcaklığıyla masaya zarar vermemek için), yine ütüyle asetat arasına da bir kağıt yerleştirin. Ütüleme işlemini yaparken asetatı kaydırmamalısınız. Ütüye başladıktan bir süre sonra kağıdı ve asetatı biraz kaldırıp (Köşesinden hafifçe) yapıştığından ve kaymadığından emin olun.ütüleme işlemi yaklaşık 5 dakika sürecektir. Bu süre boyunca kısa aralıklarla kağıdı kaldırıp bakmalısınız. Çünkü ütü fazla olursa toner dağılabilir.burada biraz tonerin dağılmasından bahsedeyim. Tonerin dağılmasının sebeplerini şöyle sıralayabiliriz: a- Ütünün fazla yapılması b- Tonerin çok koyu basılmış olması c- Ütünün çok sıcak olması Aslında burada ütü sıcaklığı ile toner miktarı arasında bir ters orantı var. Yani toner ne kadar fazla ise ütünün sıcaklığı o kadar düşük ayarlanmalı, toner ne kadar az ise ütünün sıcaklığı o kadar arttırılmalıdır. Aslında bu ayarların tam oturtulmasının en güzel yolu kendi lazer yazıcınızdan çıktı almanız ve aynı ütüyü kullanmanızdır. Zamanla düzgün değerleri bulabilirsiniz. Fotoğraf: Tonerin dağılması sonucunda yolların genişleyip birbirine yapışması
Toner dağıldığı takdirde plaket ovma tozu ve süngerle tekrar temizlenmeli ve yeniden ütü işlemi yapılmalıdır. 4.Adım: Bozuk Çıkan Yolların Düzeltilmesi Ütüleme işlemi bittikten sonra bozuk çıkan, silik olan veya çıkmayan yerler en ince uçlu asetat kalemiyle düzeltilmelidir. Bunu yaparken elinizi kaydırmayın. Fotoğraf: Düzeltilmeden önce Fotoğraf: Asetat kalemi ile düzelttikten sonra
5.Adım: Plaketin Asitte Eritilmesi Bütün önceki işlemleri tamamladınız ve çiziminizi eksiksiz olarak plakete geçirdiniz. Sırada plaketi eritmek var. Bunun için öncelikle plastik bir kap içerisinde çözeltiyi hazırlamamız lazım. %20 lik perhidrol çözeltisinden (Hidrojen peroksit) 1 ölçü, tuzruhundan (HCl) 3 ölçü olacak şekilde çözelti hazırlanır.(perhidrol çözeltisinin derişimi farklıysa ölçü bununla orantılı olarak ayarlanır.%10 ise, 2 ölçü Hidrojen Peroksit 3 ölçü tuzruhu). Burada dikkat edilecek birkaç nokta var: a- Bu çözeltiyi teninize temas ettirmeyiniz, plastik ameliyat eldiveni kullanmanızı öneririz. Ayrıca kıyafetlerinize sıçradığı takdirde ( Bazı arkadaşlarımızın başına geldi) beyaz lekeler asla geçmemek üzere oluşacaktır. Bu yüzden önlük kullanmanız da iyi olabilir. Teninize geldiği zaman da yaklaşık 1 saat süren geçici beyaz lekeler oluşturmaktadır. Bol su ile yıkayınız. b- Bu işlem açık havada veya cam önünde yapılmalıdır. Çünkü bu işlem sırasında çıkan duman ve çeşitli zehirli gazlar akciğerlere çok zararlıdır. Fazla solumamaya özen gösterin. c- Bu çözelti plastik kap içerisinde hazırlanmalıdır. Plaket çözeltinin içerisinde eritilirken erimenin daha hızlı olması için kap hafifçe sallanmalıdır. Fotoğraf:Plaket asitte eritilirken
Bu işlem bittikten sonra çözelti kabı ve plaket bol suyla temizlenmelidir. Plaket yine ovma tozu ve süngerle yolların üzerindeki toner gidecek şekilde temizlenmelidir. 6.Adım: Plaketin Delinmesi ve Lehim İşlemi Bütün bu işlemler tamamlandıktan sonra plakette de görülen devre elemanlarının geleceği yerler ince uçlu matkap ile delinmelidir.
Bundan sonra geriye kalan tek şey lehimleme işlemidir.lehimleme işlemiyle ilgili olarak birkaç noktadan bahsedelim.lehim yapılan havyanın ucunu bakır yola ve elemanın bacağına veya elemanın bacağına çok yakın olacak şekilde bakır yola değdirin ve lehimi olması gereken yerde eritin. Yani lehimin önce havyanın ucunda eritilip sonra bağlantı yapılacak yere götürülmesi yanlış bir olaydır.
Yapılan lehim parlak renkli olmalıdır. Mat olanlar bozuk olabilir, yüksek ihtimal soğuk lehimdir. Böyle lehimler temassızlığa, dolayısıyla devrenin çalışmasında sorunlara yol açarlar. Bir dahaki makalemizde tekrar görüşmek üzere. Bağlantılar http://robot.ee.hacettepe.edu.tr/