BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876)
I. Meşrutiyete Ortam Hazırlayan Gelişmeler İç Etken Dış Etken Genç Osmanlıların faaliyetleri İstanbul (Tersane) Konferansı
BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) Osmanlı aydınları: Aralarında Namık Kemal, Ali Suavi ve Ziya Paşa gibi aydınların bulunduğu, özellikle 1865-1876 yılları arasında etkin olan Osmanlı aydınlarının idareye karşı oluşturduğu muhalif topluluktur. Tanzimat Dönemi'nde Batıyı daha yakından tanıyan, batı tarzında eğitim gören ve Fransız İhtilali'nin yaydığı fikirlerden etkilenen bu kesim bizde Genç (Yeni ) Osmanlılar Avrupa da ise Jön Türkler adlarıyla anılan aydınlardır. Genç Osmanlılara göre İmparatorluğun dağılışını önlemek için; meşrutiyet yönetimine geçilmesi, anayasanın hazırlanması ve meclisin açılması gerekmekteydi. Böylece Avrupa nın içişlerimize karışmalarının da önlenebileceğine inanıyorlardı.
BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) Genç Osmanlılar Meşrutiyeti kabul etmeyen Sultan Abdülaziz i 30 Mayıs 1876 da hal ederek yerine V. Murad ı padişah yaptılar. Ancak V. Murat'ın hastalanarak akli dengesinin bozulması sonucu Şeyhülislamın fetvasıyla tahttan indirildi. Yerine meşrutiyeti ilan edeceğine söz veren II. Abdülhamit padişah yapıldı. (31 Ağustos 1876) II. Abdülhamit, sadrazamlığa getirdiği Mithat Paşa'nın çalışmalarıyla (Ziya Paşa ve Namık Kemal'in de içinde bulunduğu bir kurul) anayasa hazırlıklarına başlandı. Bu sırada Balkanlarda yine isyanlar başlamıştı.
BİRİNCİ MEŞRUTİYET'İN İLANI (1876) İstanbul (Tersane) Konferansı Balkanlar'da Rus yayılmacılığını engellemek isteyen İngiltere, İstanbul'da uluslararası bir konferans toplanmasını sağladı. İstanbul Konferansı'nın toplandığı ilk gün II. Abdülhamit, Kanun-i Esasi'yi (anayasa) kabul ederek meşrutiyeti ilan etti.(23 Aralık 1876) Böylece Avrupalı devletlerin konferansta Osmanlı aleyhine karar almaları engellenmek istendi. Katılan Devletler Rusya İngiltere Fransa Avusturya Almanya İtalya
Ancak İstanbul (Tersane) Konferansı'ndan; Sırbistan ve Karadağ'ın topraklarının genişletilmesi Sırbistan ve Karadağ'daki Osmanlı askerlerinin çekilmesi Bulgaristan ve Bosna - Hersek'te özerk yönetimlere geçilmesi Balkanlarda devlet yatırımlarının artırılması kararları çıktı. Osmanlı Devleti, meşrutiyetin ilanı ile Balkan uluslarının kendi temsilcilerini seçerek İstanbul'a gönderebileceklerini, bunun için Balkan ulusları adına karar verecek bir konferansa gerek kalmadığını bildirerek İstanbul Konferansı kararlarını kabul etmedi. Avrupa devletleri bunun üzerine Londra'da bir konferans daha düzenlediler. Osmanlı Devleti'nden Hıristiyan halk için vaat edilen ıslahatların yerine getirilmesi istendiyse de Osmanlı Devleti bu kararları da kabul etmedi. Osmanlı Devleti'nin bu tutumu üzerine Rusya, Osmanlı Devleti'ne savaş açtı ve Besarabya Bölgesi'ne saldırdı. Kanun-u Esasi'nin ilanından sonra yapılan seçimle oluşturulan Meclis, 20 Mart 1877'de toplandı.
UYARILAR : Hükümdarın yanında halkın da yönetime katıldığı bir meclis(parlamento) varsa buna Meşrutiyet denir. Kanun-i Esasi, Türk tarihinin ilk anayasasıdır. Mebusan Meclisiyle beraber halk ilk kez yönetime katılmıştır. Halk kısıtlı da olsa ilk kez seçme ve seçilme hakkını elde etmiştir. Birinci meşrutiyetin ilanında etkili olan düşünce akımı Osmanlıcılıktır.
MECLİS-İ UMUMİ Mebusan Meclisi Üyeleri halk tarafından seçilirdi. Görev süresi 4 yıldı. Üye sayısı 69 u Müslüman 46 sı gayrimüslim olmak üzere 115 kişiden oluşmaktaydı. Çalışmalarını açık oturumlarda yürütürdü. Padişah gerektiğinde fesh edebilirdi. Ayan Meclisi Üyeleri padişah tarafından önemli görevler yapmış bürokratlar ve/veya ulema arasından seçilirdi. Görev süresi ömür boyu idi. Üye sayısı 26 ydy. Çalışmalarını kapalı oturumlarda yürütürdü.
Kanun-i Esasi nin Özellikleri 23 Aralık 1876 da ilan edilen anayasa aslında özgürlükçü bir rejim getirmiyordu: Egemenlik kayıtsız şartsız Osmanlı ailesine aitti. Osmanlı vatandaşlarının siyasi parti kurma ve toplantı özgürlükleri yoktu. Padişahın yetkileri İslam hukuku ile sınırlandırılmıştı. Tek yenilik bir kanadını halkın (Mebusan Meclisi) bir kanadını padişahın (Ayan Meclisi) seçtiği bir parlamento kurulmasıydı. Parlamentoya yasama yetkisi verilmemişti. Hükümet padişaha karşı sorumluydu. Meclisi açma-kapatma yetkisi padişaha aittir. Yeni yasa ve yasa değişikliği teklifi padişah onayı olmadan meclise getirilemiyordu. Sonuçta padişahın mutlak ve monarşik niteliği bu rejimde de değişmiyordu.
23 aralık 1876 (Kanun-i Esasi nin İlanı) 20 Mart 1877 (Mebusan Meclisi nin Açılması) 13 Şubat 1878 (Mebusan Meclisi nin Kapatılması) 1878 1908 (İstibdat Dönemi ) 1908 II.Meşrutiyet in İlanı 1909 31 Mart Vak ası ile II.Abdülhamit in hal i
İstibdat dönemi: II. Abdülhamid in 1878-1908 tarihleri arasında ülke yönetiminde uyguladığı sert bir politikanın takip edildiği dönem verilen isim.