Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon Eğitimi SERTİFİKA PROGRAMI Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi ÜNİTE 3 Hedeflerin Aşamalı Sınıflaması (Bilişsel-duyuşsal ve psikomotor alan kazanımları) Yrd. Doç. Dr. Ahmet TEKBIYIK Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programı Ders Notları ı Öğrenme Amaçları (Çıktıları); Öğretme etkinlikleri sonucunda öğrencilerden YAPABİLMELERİ beklenilen durumları ifade ederler. Her bir dersin sonunda öğrencilerden anlamasını, bilmesini ya da yapabilmesini beklediğimiz belirli durumları gösterirler. 1
Öğrenme çıktıları yazılırken; Karmaşık ifadeler kullanılmamalı, Açık ve basit olarak ifade edilmelidir. Çok kapsamlı ya da çok dar olmamalıdır. Çok kapsamlı olursa, değerlendirmek sorun olabilir. Çok dar olursa da değerlendirilemeyecek kadar çok çıktı oluşur. Geçerli değerlendirmelerin yapılabileceği biçimde gözlenebilir olarak tanımlanmalıdır. Öğreneni (öğrenciyi) ve öğrenenin yapabileceklerini vurgulamalıdır. Aktif fiiller içeren ifadeler olmalıdır. Konu başlıkları olmamalıdır. Örnek Öğrenme Çıktıları (kazanımlar) 9. Sınıf Kimya: Element ve bileşik kavramlarının örnekler kullanarak ilişkilendirir. 9. Sınıf Fizik: Konum, alınan yol, yer değiştirme, sürat ve hız kavramlarını açıklayarak birbirleri ile ilişkilendirir.. 9. Sınıf Biyoloji Canlıların temel yapısal biriminin hücre olduğunu kavrar. Güncel çevre sorunlarının sebepleri ve olası sonuçlarını sorgular. 9. Tarih Orta Asya ve Avrupa da kurulan diğer Türk devlet ve topluluklarını tanır. 2
Öğrenme Çıktıların Oluşturulmasında Aşamalı Sınıflandırma ve Bloom Taksonomisi Öğrenme Çıktılarının yazılması uygulama sürecinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Benjamin Bloom un ortaya koyduğu aşamalı sınıflandırma öğrenme kazanımlarının yazılması konusunda uygun bulunmuşlardır. Bloom a göre öğretmenler, dersleri ve ödevleri, öğrencilerin belirlenen hedeflere ulaşmasını sağlayacak şekilde planlamalıdırlar. Bu taksonomi, öğrencilerin ulaşması istenilen süreci basitten karmaşığa hiyerarşik bir yapıda ifade eder. Bloom un taksonomisi, öğretmenlerin öğrenme çıktılarını yazması için eylemler listesinden oluşan hazır bir yapı sunar. Bloom, Çalışmalarında üç öğrenme türünden bahsetmiştir. Bilişsel Alan Duyuşsal Alan Devinişsel (Psiko-motor) Alan 3
Bloom Taksonomisi-Bilişsel Boyut Değerlendirme Sentez Analiz Uygulama Kavrama Bilgi Hatırlama, Tanıma Yorumlama, sınıflama, Çevirme, Uygulama, Çalıştırma, çözme Ayırt etme, Sınıflandırma, Seçme, Farkı görme karşılaştırma Birleştirme, İlişkilendirme, tasarlama Yargıda bulunma, Eleştirme, Değerlendirme, Ürün oluşturma 1. BİLGİ Bilgi düzeyindeki bir davranış, ezber öğrenmeyi içerir ve olgular, ilkeler ve terimlerin hatırlanmasını gerektirir. Tanımlar Tekrarlar Kaydeder Listeleler/ Sıralar Hatırlar Adlandırır Anlatır 4
Örnekler Ö.Ç. İstatistik dersine ilişkin temel kavramları tanımlar. ÖLÇ. Değişken, parametre, istatistik ve örneklem kavramlarını tanımlayınız. Ö.Ç. Kültür ve medeniyet kavramlarını açıklar. ÖLÇ. Kültür ve medeniyet kavramlarını tanımlayınız. 2. KAVRAMA Kavrama düzeyi bir öğrencinin öğrenilen bilgiyi kendi bilgisi haline getirmesidir. Kendi kelimeleriyle ifadesi, açıklaması, farklı şekilde ifade etmesini gerektirir. Çevirir Bir başka şekilde / Kendi cümleleriyle ifade eder Betimler / Tasvir eder Farklı şekliyle tanır Açıklar İfade eder Örnek verir Yorumlar Saptar/ Belirler Yerini belirler Rapor eder Özetler 5
Örnekler; Ö.Ç. Frekansları ile sayısal olarak verilmiş veri setini grafikle gösterir. ÖLÇME.Aşağıdaki verileri frekanslarına göre bar grafiği ile gösteriniz. Ö.Ç. Değişkenleri özelliklerine göre sınıflandırır. ÖLÇME.Aşağıdaki değişkenleri sürekli-süreksiz olma durumlarına göre sınıflandırınız. ÖLÇME. Konum-zaman grafiği verilen hareketlinin hız zaman grafiğini çiziniz 3. UYGULAMA Uygulama düzeyindeki davranışlar daha önce öğrenilen kavramların, ilkelerin, kuramların yeni durumlarda kullanılması ile ilgilidir. Uygular Kullanır Nasıl yapılacağını gösterir Dramatize eder Çalıştırır Takvimini hazırlar Taslak hazırlar Uyarlar Yönetir Gerçekleştirir Örnek problem çözer 6
Örnekler; Ö.Ç. Bir veri setinden merkezi eğilim ölçülerini hesaplar. ÖLÇME. Aşağıdaki verilerin aritmetik ortalamasını ve ortancasını hesaplayınız. Ö.Ç. İki değişken arasında korelasyon katsayısını hesaplar. ÖLÇME. Aşağıda yıllara göre gerçekleşen enflasyon oranları ile ihracat/ithalat oranları verilmiştir. Bu verileri kullanarak pearson korelasyon hesaplayınız. Ö.Ç. Ölçme değerlendirme ile ilgili istatistik hesaplamaları yapar. ÖLÇME. Yandaki tablodaki verileri kullanarak, öğrenci puanlarının standart sapmasını hesaplayınız. 4. ANALİZ Bir bütün ya da sistemi öğelerine ayırmak, öğeler arasındaki ilişkileri belirlemek. Bütün ya da sistemle ilgili özellikleri, kuram ve ilkeleri bilmek. Hipotez kurar Deney yapar Test eder/ Sınar Karşılaştıır İlişkilendirir Çözümler Öğelerini belirler Öğelerine ayırır Analiz eder Bağıntıları saptar İlkeleri bulur 7
Örnekler; Ö.Ç. Bir kooperatifin birimleri arasındaki işlevsel ilişkileri belirler. ÖLÇME. Kooperatifin üyeleri olmazsa hangi işlevinde ne tür aksamalar meydana gelir? Ö.Ç.Verilen araştırma hipotezini uygun istatistiksel hipotez testini kullanarak test eder. ÖLÇME. Basın özgürlüğü olan ülkelerin ekonomik büyümesinin daha fazla olduğu iddia edilmektedir. Aşağıda bazı ülkelerin basın özgürlüğü olma durumu ve büyüme oranları verilmiştir. Bu verileri kullanarak iddiayı test ediniz. Ö.Ç. Öğrenme öğretme süreci içerisinde zamana ve deneyime göre öğretmen rolünün nasıl değiştiğini analiz eder. ÖLÇME.Yeni mezun bir öğretmen ile 20 yıllık deneyimi olan bir öğretmenin sınıf uygulamalarını karşılaştırınız. Aşağıdaki metinde sözcükleri dilbilgisi bakımından sınıflara ( ad, belirteç, zamir, zarf, edat, fiil) ayırıp gerekçesiyle birlikte yazınız Sıtma hastalığının tedavisinde kullanılan yöntemin dayandığı sağlık ilkelerini belirleyiniz. 5. SENTEZ Belirli fikir yada öğeleri bir takım ilişki ve kurallara göre bir araya getirip bir bütüne, bir genellemeye, bir kurama ulaşma şeklindeki davranışları kapsar. Sentezde yenilik, özgünlük olmalıdır. Birleştirir (özgün şekilde) Plan oluşturur Önerir Tasarlar Formüle eder Yapılandırır / İnşa eder Oluşturur Organize eder Üretir Geliştirir Simule eder/ Benzetim kurar 8
Örnekler; Ö.Ç. Ekonomik krizden çıkma konusunda özgün bir ekonomik model geliştirir. ÖLÇME. Ekonomik krizin en az etkileyebileceği bir ekonomik model oluşturunuz ve modelin niçin diğer modellerden daha fazla işe yarayacağını savununuz. Ö.Ç. Bilinen ekonomik problemlere çözüm önerileri geliştirir. ÖLÇME. ekonomik problemi konusunda bir araştırma gerçekleştirerek araştırma bulguları ışığında probleme ilişkin çözüm önerilerinizi belirtiniz. Ö.Ç. Hasta eğitimine ilişkin yeni bir program tasarlar. ÖLÇME. Hastaların eğitimine ilişkin bir program organize ediniz. 6. DEĞERLENDİRME Bu düzeydeki davranışlar daha çok bir olayın, bir durumun ya da bir ürünün niteliği hakkında belirli ölçütler kullanarak bir değer yargısına ulaşılması gibi davranışları içerir. Yargıya varır /Hüküm verir İrdeler Karşılaştırıp eleştirir Değer biçer Uygunluğunu denetler Değerlendirir Tutarsızlıkları söyler Hataları Düzeltir/Yeniler Doğruluğu-yanlışlığını kanıtlar Ölçütlere göre eleştirir Kural ve ölçüte uygunluğu araştırır 9
Örnekler; Ö.Ç. Bilimsel metinleri ölçütlere göre değerlendirir. ÖLÇME. Bir araştırma makalesini, bilimsel araştırma kriterlerini göz önünde bulundurarak değerlendiriniz. Ö.Ç. Bir ekonomik uygulamayı ölçütlere göre eleştirir. ÖLÇME. Merkez bankasının uyguladığı serbest döviz kuru rejimini eleştiriniz. ÖĞRENME ÇIKTILARININ ÖLÇÜLMESİNDE KULLANILABİLECEK ARAÇ VE YÖNTEMLER Ölçülecek öğrenme çıktısının yapısına göre, Açık uçlu yazılı soruları (Essay) Sözlü sınavlar (Mülakat) Çoktan seçmeli testler Kısa cevaplı sorular Eşleştirme maddeleri Doğru-yanlış maddeleri nin yanında Performans değerlendirme Portfolio dosyaları Ödevler Projeler Kavram haritaları vb. kullanılabilir. 10
Duyuşsal Alan, Hoşlanma, İlgi duyma, Zevk alma, Nefret etme, Kabullenme, İstek duyma, vb. gibi duygularla ilgili öğrenme çıktılarını içeren öğrenme alanını ifade eder. DUYUŞSAL ALANIN ALT BASAMAKLARI 5. Bir Değerler Bütünüyle Nitelenmişlik: Özümsenen değerlerle tutarlı bir yaşam felsefesi yada dünya görüşü geliştirme. 4.Örgütleme: Farklı değerleri tutarlı bir değerler sistemi oluşturacak şekilde örgütleme. 3.Değer Verme: Bir davranış, olay yada olguya değer verme, bir değeri diğerlerine tercih etme ve bir değere kendini adama. 2.Tepkide Bulunma: Belirli uyarıcılarla ilgilenme, onlara belli biçimlerde tepkilerde bulunma. 1.Alma: Belirli bir fikir, olay yada uyarıcıya dikkat çekme, bunlara karşı hoşgörülü olma ve belirli uyarıcıları diğerlerinden ayırarak seçme. 11
Psikomotor Alan, Psikomotor öğrenme beynin fonksiyonlarının ve kas hareketlerinin koordinasyonunu içeren fiziksel beceriler üzerine odaklanır. Psikomotor öğrenme türü, genellikle, sağlık bilimleri, sanat, müzik, mühendislik, tiyatro ve beden eğitimi ve laboratuvar çalışmaları gerektiren alanlarda kullanılmaktadır. Bedensel, Fiziksel performansa dayalı, Beceri gerektiren etkinlikler, vb. öğrenme çıktılarını içeren öğrenme alanıdır. Devinişsel (Psikomotor) Alanın Taksonomisi 1. UYARILMA 1.1 Algılama 1.2 Bedensel Kurulma 2. KILAVUZ DENETİMİNDE YAPMA 2.1 Kılavuzlayanla Yapma 2.2 Kendi Kendine Yapma 3. BECERİ HALİNE GETİRME 3.1 İstenilen Nitelikte Yapma 3.2 İstenilen Nitelik ve Sürede Yapma 3.3 İstenilen Nitelik, Süre ve Yeterlikte Yapma 4. DURUMA UYDURMA 5. YARATMA 12