.1.1.1.1.1.1.1.1 ÖZET Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde,7 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 7, e yükselmiştir. Haziran ayı Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti nde de ifade edildiği üzere işlenmemiş gıda fiyatlarında bir düzeltme gözlenmiş ve düşük bazın da etkisi ile gıda yıllık enflasyonu belirgin olarak yükselmiştir. Bu dönemde çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları hizmet grubuna bağlı olarak azalmış, ana eğilimlerinde ise önceki aya kıyasla belirgin bir değişim gözlenmemiştir....değerlendirmeler... Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde,7 oranında artmış ve yıllık tüketici enflasyonu 1, puan artarak yüzde 7, olmuştur. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile,13 ve,1 puan azalarak yüzde,5 ve,7 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda grubunun katkısı 1 puan artarken enerji ve temel mal gruplarının katkılarında,1 er puanlık artış gözlenmiştir. Hizmet grubunun katkısında ise,1 puanlık bir azalış gerçekleşmiştir. 11 11 1 1 7 7 5 TÜFE İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE 5 TÜFE H I Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinde Haziran ayında belirgin bir değişim gözlenmemiştir. Bu dönemde ana eğilim temel mal grubunda bir miktar yükselmiş, hizmet grubunda ise gerileme kaydetmiştir. 1 (Mevsimsellikten Arındırılmış,Yıllıklandırılmış 3 Aylık Ortalama % Değişim) 1 (Mevsimsellikten Arındırılmış,Yıllıklandırılmış 3 Aylık Ortalama % Değişim) 1 İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE H I Hizmet Temel Mal Haziran ayında hizmet fiyatları yüzde, oranında artarken grup yıllık enflasyonu yarım puan azalarak yüzde,5 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken lokanta-otel, ulaştırma ve diğer hizmetlerde azalış kaydetmiştir. Aylık gelişmelere bakıldığında, haberleşme grubunda posta hizmetleri fiyatlarının yüzde 15,7 oranında arttığı, kiradaki artışın güçlenmeye devam ettiği gözlenmiştir. Diğer taraftan, lokanta-otel grubu aylık fiyat artışları konaklama hizmetleri kaynaklı ılımlı seyrini sürdürmüştür. I
.1.1.1.1.1.1.1.1 Temel Mal Hizmet 1 15 Diğer Hizmetler Haberleşme Hizmetleri Ulaştırma Hizmetleri Kira Lokanta ve Oteller 3 3 Temel mal grubu yıllık enflasyonu Haziran ayında,31 puan artarak yüzde,13 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mallarda artarken diğer alt gruplarda yatay seyretmiştir. Dayanıklı mal grubu fiyatlarındaki yüzde, oranındaki artışta mobilya ve otomobil fiyatları öne çıkmıştır. Bu dönemde, giyim fiyatları aylık bazda mevsim ortalamalarına yakın bir gerileme kaydetmiş böylece yıllık enflasyon yüzde 7,3 ile yatay seyretmiştir. Giyim ve dayanıklı dışı temel mal grubunda ise ilaç fiyatlarındaki yükselişin de etkisiyle aylık artış eğilimi hızlanmıştır. 1 Giyim ve Dayanıklı Hariç Temel Mallar Giyim Dayanıklı Mal (Altın Hariç) 1 Gıda Enerji - Enerji fiyatları Haziran ayında yüzde,5 oranında artmıştır. Bu gelişmede uluslararası petrol fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak artan akaryakıt ve tüpgaz fiyatları etkili olmuştur. Ayrıca, şebeke suyu fiyatlarında yüzde, oranında artış gözlenmiştir. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu, puan artarak yüzde,33 olmuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu,1 puan artışla yüzde,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu gelişmede meyve ve sebze fiyatlarına bağlı olarak artan işlenmemiş gıda fiyatları etkili olmuş, bu grupta yıllık enflasyon yüzde, ye ulaşmıştır. Bu dönemde meyve grubu yıllık enflasyonu yüzde,3 ya yükselmiş sebze grubu yıllık enflasyonu baz etkisiyle artış gösterse de negatif seyrini (yüzde -3,7) sürdürmüştür. Kırmızı et fiyatları yüzde 1,3 ile son aylardaki ılımlı seyrinin aksine görece yüksek bir oranda artmıştır. Diğer taraftan, işlenmiş gıda fiyatları Haziran ayında yüzde,1 ile son üç yılın en düşük aylık artış oranını kaydetmiştir. Böylelikle bu grupta yıllık enflasyon,33 puan azalışla yüzde,3 e gerilemiştir. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu 3, puan artarak yüzde 7,5 e yükselirken gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu yüzde 7,5 ile yatay bir görünüm sergilemiştir. II
.1.1.1.1 1 1 - İşlenmemiş Gıda İşlenmiş Gıda Gıda ve Yemek Hizmetleri Gıda ve Yemek Hizmetleri Hariç TÜFE - Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim Haziran 1 Haziran 15 Haziran 1 Haziran 15 TÜFE,7 -,51 7, 7, 1. Mallar, -1, 7,37,51 Enerji,5 -,17,33,7 Gıda ve Alkolsüz İçecekler 1,1 -,7,3, İşlenmemiş Gıda, -,1,,3 Taze Meyve-Sebze 5,7-1,,7,7 Diğer İşlenmemiş Gıda,1-1,17 3,3,3 İşlenmiş Gıda,1,,3, Ekmek ve Tahıllar,5,51,5,7 Diğer İşlenmiş Gıda -,1,3 7,57 1, Enerji ve Gıda Dışı Mallar,3 -,1, 5,1 Temel Mallar, -,5,13 5,7 Dayanıklı Mallar, -,1 11,1 5,1 Dayanıklı Mallar (Altın Hariç), -,3 1,7 5, Alkollü İçecekler ve Tütün, -,1,,13 Altın -, 1,3 15,3 17,53. Hizmetler,,,5,5 Kira,3,5,3 7,7 Lokanta ve Oteller, 1,,5 13, Ulaştırma Hizmetleri,33,57 5,1 5, Haberleşme Hizmetleri, -,1,,3 Diğer Hizmetler (*),13 1,35,5,1 3. Temel Göstergeler İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE,,7 7, 7, H,,3,5 7, I,,33,7 7,51 Kaynak: TÜİK, TCMB. (*) Diğer hizmetler: Kira, lokanta ve oteller, ulaştırma ile haberleşme hizmetleri dışında kalan hizmet endeksi. III
.1.1.1.1.1.1.1.1 Yİ-ÜFE Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında yüzde,1 oranında artmış, yıllık enflasyon,1 puan artarak yüzde 3,1 olmuştur. Aylık artışta, başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki yükseliş belirleyici olurken Türk lirasının bu dönemdeki istikrarlı seyri bu etkiyi sınırlamıştır. Nitekim yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde,33 e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 5,53 e gerilemiştir. 1 1 Yİ-ÜFE İmalat 1 1 Petrol ve Ana Metal Hariç İmalat Mevsimsellikten Arındırılmış, Yıllıklandırılmış 3 Aylık Ortalama % Değişim Yıllık % Değişim 1 Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Haziran ayında alt gruplar genelinde fiyatlar ılımlı bir seyir izlemiştir. Ara malı imalatı fiyatlarındaki sınırlı artışta yem ve tekstil imalatı fiyatları belirleyici olmuştur. Diğer taraftan, dayanıksız tüketim ve sermaye malı imalatı fiyatları yatay seyrederken mücevherat dışı dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya grubu kaynaklı olarak gerilemiştir. Sonuç olarak Haziran ayında, petrol ile ilişkili kalemler dışında, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar zayıf seyretmiştir. 1 1 Ara Malı Sermaye Malı 1 1 1 Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları (Mücevherat Hariç) 1 IV
TABLOLAR Haziran Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 1 15 Aylık Yıllık Aylık Yıllık TÜFE 1,7 7, -,51 7, Gıda ve Alkolsüz İçecekler 3, 1,1,3 -,7, Alkollü İçecekler ve Tütün,,, -,1,13 Giyim ve Ayakkabı 7,3-1,33 7,31-1,3 5, Konut 15,3,7,,3,3 Ev Eşyası,,3,75 -, 7,3 Sağlık,,7,1,53, Ulaştırma 1,31,7,5 -,1 1,3 Haberleşme,, 3,7, 3,13 Eğlence ve Kültür 3,1 -,1 5,7, 11,13 Eğitim,5,5 7,,7, Lokanta ve Oteller 7,7,,5 1, 13, Çeşitli Mal ve Hizmetler,73,31 11,33,7, Kaynak: TÜİK. Haziran Ayı Yİ-ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) 1 15 Ağırlık Aylık Yıllık Aylık Yıllık Yİ-ÜFE 1,,1 3,1,5,73 Madencilik 3,5,5,3 1,7 1, İmalat 7,,,33,1 7,3 Petrol Ürünleri Hariç İmalat,5,11 5,13,, Petrol ve Ana Metal Ürünleri Hariç İmalat 75,1,5 5,53,5, Elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı,13,3 -,1-1,,3 Su Temini 1,,,17,3,7 Ana Sanayi Kollarına göre Yİ-ÜFE Ara Malı,1,51,, Dayanıklı Tüketim Malları -, 11,37 -,3, Dayanıklı Tüketim Malları (Mücevherat Hariç) -,7 1, -,, Dayanıksız Tüketim Malları, 3,,,31 Sermaye Malı,5 7,,3 5,7 Enerji, -,5 -,7 -,1 Kaynak: TÜİK. Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. V