TÖREN ve PROTOKOL Ali KILIÇARSLAN Şube Müdürü Giresun Milli Eğitim Müdürlüğü 2008 1
Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları YaĢam Alanımız Özel Alan Sosyal Alan Kamusal (Resmi) Alan GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARI PROTOKOL KURALLARI 2
Protokol Türleri Uluslararası Protokol Diplomatik Protokol Saray Protokolü Devlet Protokolü Siyasi Protokol Askeri Protokol Mülki Protokol Kamusal Protokol Adli Protokol Akademik Protokol Dini Protokol Spor Protokolü Sosyal Protokol 3
Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları BİR İNSANIN NİTELİĞİ, KIYAFETĠYLE; NEZAKETİ, DAVRANIŞIYLA; BİLGİSİ, KONUŞMASIYLA; BECERİSİ, İŞİYLE; GÖRGÜSÜ, YEMESİ-İÇMESİYLE ortaya çıkar. 4
Protokol Kurallarının Amacı PROTOKOLÜN amacı düzeni bozmak değil, varsa düzensizliğe son vererek toplumsal iliģkilerin geliģmesini sağlayan nezaket ve karģılıklı saygı ortamını yaratmaktır. PROTOKOLÜN amacı kısaca; BĠREYSEL, KURUMSAL VE ULUSAL ONURU VE SAYGINLIĞI KORUMAKTIR. 5
Protokolün Önemi BĠR KĠġĠNĠN PROTOKOLE ÖNEM VERMEMESĠ VEYA UYMAMASI; taģıdığı unvanın, çalıģtığı kurumun veya temsil ettiği makamın itibarını düģürür. 6
HER KĠġĠ, KURUMUNU VE ÜLKESĠNĠ TEMSĠL EDER. TEMSĠL NĠTELĠĞĠ VE ĠġLEVĠ DE KURUMUN VE ÜLKENĠN ĠTĠBARINI BELĠRLER. 7
Protokolün Önemi Bir kiģiye ya da kuruma hak ettiği ve lâyık olduğu önemi ve değeri vermemek veya gereğinden fazla önem ve değer vermek O KĠġĠ YA DA KURUMUN KENDĠ DEĞERĠNĠ VE SAYGINLIĞINI DÜġÜRÜR. 8
Protokol İlkeleri PROTOKOLDE; HERKES TAġIDIĞI UNVANI VE ÇALIġTIĞI KURUMU TEMSĠL EDER. KĠMSE KENDĠNĠ TEMSĠL ETMEZ. TEMSĠL; KĠġĠNĠN DIġ GÖRÜNÜ GÜZEL VE UYGUN GĠYĠMĠ, UYGUN TUTUM VE DAVRANIġI, UYGUN VE GÜZEL KONUġMASI PROTOKOL- SAYGI, GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARINA UYMASI ĠLE ORTAYA ÇIKAR. TEMSĠL, AYNI ZAMANDA KĠġĠNĠN ĠMAJIDIR. 9
Makam Protokolü Kamusal yaģamda anlayıģ olarak, makamın özel bir önemi, etkinliği, üstünlüğü ve ayrıcalığı vardır. Bu anlayıģa göre; KiĢiler geçici makamlar kalıcıdır ; Saygı kiģiye değil, makamadır ; Makama saygı esastır 10
ĠNSAN HER KOġULDA NASIL DURDUĞUNA NASIL BAKTIĞINA NASIL GĠYĠNDĠĞĠNE NASIL YÜRÜDÜĞÜNE NASIL YEDĠĞĠNE NEYĠ NASIL SÖYLEDĠĞĠNE TEMĠZLĠK VE DÜZENĠNE DAĠMA DĠKKAT ETMELĠ ÖZEN GÖSTERMELĠ VE HER ZAMAN ÖLÇÜLÜ VE KONTROLLÜ OLMALIDIR. 11
ĠNSAN, BĠLGĠSĠNĠ VE GÖRGÜSÜNÜ BU KURALLARA YÖNELĠK OLARAK SÜREKLĠ ARTTIRMALI, BUNUN ĠÇĠN: ARAġTIRMALI, ÇOK OKUMALI GÖZLEMLEMELĠ DÜġÜNMELĠ YORUMLAMALI VE UYGULAMALIDIR. 12
Tören Protokolü Ġllerde VALĠ GARNĠZON KOMUTANI BELEDĠYE BAġKANI Ġlçelerde KAYMAKAM GARNĠZON KOMUTANI BELEDĠYE BAġKANI Ģeklindedir. 13
Tören Protokolü Resmi açılıģlar daima en üst tarafından yapılır. Toplantılarda ve törenlerde konuģma sırası ASTTAN ÜSTE doğru olduğu unutulmamalıdır. Astlar daha çok TEKNĠK ve AYRINTILI konularda, üstler ise POLĠTĠK ve STRATEJĠK konularda ve genel nitelikte konuģmalar yaparlar. KonuĢmaların baģında ve sonunda saygı ile selamlama yapılır. 14
Konuşma Kuralları Telefonu kim açtı ise onun kapatacağını unutmamalı. Üst ile konuģurken önce üstün telefonu kapatması beklenmeli. EĢ düzey ve üst ile görüģmeye baģlarken ve görüģme sonunda saygı ifadesi kullanılmalı. Üstler sekreter aracılığı ile aranmamalı. 15
Konuşma Kuralları Üst telefonla konuģurken odasına girilmemeli. Biz telefonla konuģurken üstümüz odamıza girerse telefon görüģmesi yaptığımız kiģiye BĠR DAKĠKA diyerek ayağa kalkar isteği öğrenilir sonra devam ederiz. Telefon konuģmasında ses tonu canlı ve kibar olmalıdır. Gizlilik dereceli konular telefonda konuģulmamalıdır. 16
Resmi Yazışma Protokolü Yönetim Dilinde RĠCA ETMEK, EMĠR VERMEK; ARZ ETMEK SUNMAK YA DA TALEP ETMEKTĠR. 17
Resmi Yazışma Protokolü ĠMZA KĠġĠYĠ VE KĠġĠLĠĞĠ TEMSĠL EDER İMZA, KİŞİNİN ADINI ve/veya SOYADINI EL YAZISIYLA YAZMASIDIR. 18
Resmi Yazışma Protokolü İMZA, İYİ BİR İMZA OKUNABİLEN VE KİŞİYİ TEMSİL EDEN İMZADIR. İMZA DAİMA AD VE SOYADIN ÜSTÜNE ATILIR. ÖNEMLİ YAZILAR, ONAYLAR VE KARARLAR DAİMA LACİVERT MÜREKKEPLİ DOLMA KALEM YA DA İMZA KALEMİ İLE ATILIR. BİR YÖNETİCİNİN KALEMİ VE İMZASI İYİ OLMALIDIR. 19
Konuk Protokolü HERKES DENGĠNĠN KONUĞUDUR. ÜST KONUK VE YABANCI KONUK DAĠMA ONUR KONUĞUDUR. AST ZĠYARETÇĠDĠR. 20
Konuk Protokolü KAMUSAL VE SOSYAL YAġAMDA ĠLK KARġILAMA ĠLE SON UĞURLAMA DAĠMA RESMĠDĠR. 21
Konuk Protokolü Protokolde karģılama ve uğurlamalar çok önemlidir. Üst ve eģ düzey konukları kapıda karģılamak ve uğurlamak gibi. KarĢılamada en üst olan, konuğa ilk önce HOġ GELDĠNĠZ der ve elini sıkar, uğurlamada ise ilk önce astlar GÜLE GÜLE diyerek elini sıkar. Yani konuk, en son üste HOġÇAKALIN der ve elini sıkar. 22
Konuk Protokolü El sıkma, önce el uzatma hakkı üst olanındır. KarĢılamada ev sahibi önden gider ve buyur eder. Ancak önde yol gösteren biri varsa ya da bilinen bir yere gidiliyorsa/giriliyorsa ev sahibi konuğun ya da üstün soluna geçerek yürür ve buyur eder. Üst yöneticiler oda kapısında değil, binanın kapısında karģılanır ve uğurlanır. 23
Konuk Protokolü EĢ düzeydeki konuk ise okul kapısında karģılanır ve uğurlanır. Ast konuk ise makamda ayağa kalkarak elini sıkarak karģılanır, makam kapısından uğurlanır. Planlı olarak en üst konuğumuz teģrif ediyor ise özel gündemle provalı karģılama yapılır. 24
Konuk Protokolü Üst görüģmenin sonunda MEMNUN OLDUM TEġEKKÜR EDERĠM derse, el sıkmak için elini uzatırsa GĠTMEK GEREKTĠĞĠ anlaģılmalıdır. 25
Konuk Protokolü Astın ziyareti sırasında oturacağı koltuk; üst yöneticinin makamına yakın ve uygun olan koltuktur. Ġçerdeyken üst birisinin gelmesi ile kalkarak bir koltuk geriye gitmek gerekir. Eğer üst makama birden çok kiģi ile gidilmiģ ise; düzey ve kıdeme göre sıralanmalı ve en kıdemli olan üst yöneticiye en yakın oturmalıdır. 26
Konuk Protokolü Protokolde üst sağdadır. Otururken veya yürürken astın solda olması gerekir. Üstün önüne geçilmez, astın da arkasında kalınmaz. 27
Konuk Protokolü Üstün astı ziyaretinde ilke olarak ast makam koltuğunda oturmayarak konuk koltuğuna, yani konuk karģısında oturur. Üst yönetici geldiği zaman makam koltuğuna oturması teklif edilir, buyur edilir. 28
Konuk Protokolü Makama gelen konuklar ayakta karģılanır, buyur edilir, ikramda bulunulur, GÜLERYÜZ GÖSTERĠLĠR. Konuklar oturduktan sonra konuģmaya/görüģmeye baģlanmalıdır. Astlarla görüģürken ise önce oturtmalı sonra görüģmeye baģlanmalıdır. 29
Konuk Protokolü Bir yere girildiğinde önce tanıtım için ad ve soyad söylenmelidir. Üst ile tanıģırken unvan ve görev söylenmelidir. GörüĢmelerde öncelikle kartvizit takdim edilerek görüģmeye baģlanmalıdır. 30
Konuk Protokolü El sıkmak sevgi ve yakınlık göstergesi olarak bir selamlaģma biçimidir. El sıkmada ilk davranıģ daima büyükten ve üst yöneticiden gelmelidir. Kadınla el sıkıģırken önce kadın el uzatır erkek karģılık verir. 31
Konuk Protokolü Uzatılan elin havada kalmaması gerekir. El sıkarken güç gösterilmez, karģıdakinin gözüne bakılmalıdır. Kutlama yaparken büyükten baģlanır. Protokolde ve resmi iliģkilerde el ve yanak ÖPME yoktur olmamalıdır. 32
Protokol BĠR ERKEĞĠ EġĠ, BĠR HANIMI EVĠ GĠYĠMĠ YEMEĞĠ TEMSĠL EDER. 33
Davet ve Ziyafetler KOKTEYL: Oturma zorunluluğu olmayan, daha çok davetli davet edebilmek için düzenlenir. RESMĠ KABULLER: Resmi nedenlerle düzenlenen toplantılardır. 34
Davet ve Ziyafetler DAVETĠYE KARTI: Davetiyelerin zarif bir görüntü vermesi uygun olur. Davet sahibinin adı-soyadı unvanı, Davet edilenin adı-soyadı unvanı, Ne tür bir davet olduğu, yeri, tarihi, saati, Nezaket sözcükleri yer alır. 35
Giyim Protokolü SĠVĠL HANIMLARDA GECE VE GÜNDÜZ RESMĠ KIYAFET TAYYÖR; YARIRESMĠ KIYAFET KUMAġ PANTOLON-CEKET VEYA ETEK- CEKET (Döpiyes); GECE RESMĠ KIYAFETĠ ĠSE UZUN ETEK TUVALETTĠR. 36
Giyim Protokolü SĠVĠL ERKEKLERDE GECE-GÜNDÜZ RESMĠ KIYAFET, BAĞCIKLI SĠYAH AYAKKABI VE SĠYAH ÇORAP; LACĠVERT/SĠYAH ÜÇ DÜĞMELĠ YA DA KRUVAZE TAKIM ELBĠSE; MANġETLĠ BEYAZ GÖMLEK VE KRAVATTIR. 37
Giyim Protokolü HANIMLARDA TEK RENK RESMĠ, ĠKĠ RENK YARIRESMĠ, ÜÇRENK SOSYALDĠR. ERKEKLERDE UYGUN VE ġik GĠYĠM DAĠMA ÜÇ RENKTĠR. 38
Giyim Protokolü HANIMLARDA VE ERKEKLERDE GĠYĠMDE ÜÇTEN FAZLA RENK DAĠMA FANTEZĠ VE RÜKÜġTÜR. OLUMSUZ DĠKKAT ÇEKER VE ELEġTĠRĠLĠR. 39
Giyim Protokolü RESMĠ VE SOSYAL DAVETLERDE EVLĠ HANIM VE ERKEĞĠN KIYAFETTE TARZ VE RENK OLARAK UYUMU ġarttir. 40
Giyim Protokolü KIYMETLĠ TAKI DAĠMA TEK TAKILIR. GĠYĠMDE AYAKKABI, ÇORAP, KEMER, ÇANTA VE KRAVATIN UYUMU ġarttir. 41
Giyim Protokolü KRAVAT, AYAKKABI, SAAT VE TEK TAġLI YÜZÜK BĠR KÜLTÜR VE STATÜDÜR. 42
KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI RESMĠ HĠTAP Sayın Müdür, Sayın Müdürüm, Müdür Bey SOSYAL HĠTAP Ahmet Bey, AyĢe Hanım; Beyefendi / Hanımefendi ÖZEL HĠTAP Ahmet, AyĢe, Abi, Abla 43
KAMUSAL YAŞAMDA SOSYAL DAVRANIŞ KURALLARI RESMĠ SELÂM Saygılar Sayın Müdürüm, Saygılar Hanımefendi SOSYAL SELÂM Ġyi günler, Günaydın EL UZATMA HAKKI Öncelikle ev sahibine, üst e ve hanıma aittir. 44
Protokol Kuralları Medeniyet Ayrıntıdadır. Volter 45
46