ANATOMİK TERMİNOLOJİLERLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER VE HATIRLATMALAR YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP YRD. DOÇ. DR. Önder AYTEKİN
Kemiklerle İlgili Terimler Apex: Tepe Basis: Taban Canalis: Kanal Canaliculus: Kanalcık Caput: Baş Capitilum: Başçık Corpus: Gövde Crista : İbik Facies: Yüzey Fissura: Yarık Foramen: Delik Fossa: Çukur Fovea: Çukur Lamina: Yaprak Linea: Çizgi Margo: Kenar Meatus: Yol Os: Kemik Pars: Parça Porus: Ağız, delik Processus: Çıkıntı Ramus: Dal Septum: Bölme Sinus: Boşluk Spina: Diken Sulcus: Oluk
Trochlea: Makara Tuberculum: Tümsekçik Tuberositas: Pütürüklü çıkıntı Supination: Dış yana döndürmek Pronation: İç yana döndürmek Rotation: Döndürmek Elevation: Yukarı kaldırmak Depression: Aşağı indirmek Anatomide Kullanılan Bazı Kısaltmalar A. Arteria (atar damar) Aa. Arteriae (atar damarlar) V. Vena (toplar damar) Vv. Venae (toplar damarlar) N. Nervus (sinir) Nn. Nervi (sinirler) M. Musculus (kas) Mm. Musculi (kaslar) Art. Articulatio (eklem) Lig. Ligamentum (bağ) For. Foramen (delik) Proc. Processus (çıkıntı) I.V. İntra Venöz (damar içi) I.M. İntra Musküler (kas içi)
HAREKET SİSTEMİ
HAREKET SİSTEMİ NEDİR? Hareket Sistemi, kemikler, eklemler ve kasların bir araya gelerek oluşturdukları bir sistemdir. Bu sistem içerisinde kemikler vücudun iskeletini meydana getirirler. Ayrıca kaslar için tutunma yeri sağlarlar ve bir kaldıraç gibi görev yaparak hareketin ortaya çıkmasına yardımcı olurlar. İnsan vücudundaki kemikler eklemler aracılığı ile birbirlerine bağlanırlar. Kaslar ise iskelet sisteminin aktif elemanlarıdır ve iskelet kasları istemli hareketlerin ortaya çıkmasını sağlarlar. Hareket sistemini meydana getiren bu üç unsur ayrı ayrı ele alınacaktır.
KEMİKLER Canlıların vücudunda bulunan kemikler yaşayan organellerdir. Kemiğin 1/3 ini organik kısım yani kemik hücreleri ve ilgili yapılar, 2/3 sini ise inorganik elementler meydana getirir. Bu elementler başta kalsiyum bileşikleri olmak üzere potasyum, fosfor ve demir gibi elementlerdir.
Kemiği dıştan periosteum denilen kemik zarı sarar. Canlı olan bu zar kemik kırıklarında kırığı onardığı gibi kemiklere tutunan kas tendonları için de birer tutunma bölgesi olarak görev yapmaktadır. Kemikler dışta sert olan kompakt kemik, içte ise yumuşak olan süngerimsi kemik olmak üzere iki değişik tipte kemik yapısından meydana gelmiştir.
KEMİKLERİN SINIFLANDIRILMASI Kemikler şekillerine göre 5 gruba ayrılır: Uzun kemikler: Humerus (kol kemiği), Femur (uyluk kemiği) Kısa kemikler: Phalanxlar (parmak kemiği) Yassı kemikler: (kürek kemiği) Scapula Düzensiz şekilli kemikler: Vertebra (omur), Os coxae (kalça kemiği)
Resim eklemek için simgeyi tıklatın İSKELET SİSTEMİ
İSKELET SİSTEMİNİN GÖREVLERİ İnsan vücudunda erişkinlik öncesi dönemde 213, erişkinlik döneminde ise 206 tane kemik bulunmaktadır. Bu kemikler birbirleri ile eklem yapmak sureti ile iskelet sistemini meydana getirirler. İskeletin Görevleri: Vücudumuza şekil verir. Kas ve bağ yapılarının tutunmasına yarar. Bu sayede kaldıraç gibi görev yaparak hareketin ortaya çıkmasında yardımcı olur. İç organların korunması ve tutunmalarına yarar. Mineral ve yağ deposudurlar. Kemikler içerisinde bulunan boşluklarda kemik iliği vardır.
İSKELET SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ İskelet iki incelenir. kısma ayrılarak 1. Apendiküler İskelet: Kollar ve bacaklar iskeletin apendiküler parçısını oluşturur. Apendiküler iskelette toplam 126 tane kemik vardır. 2. Aksiyal İskelet: Orta ekseni oluşturan iskelet kısmı demektir. Baş, göğüs kafesi ve omurga kemiklerinden meydana gelir. Aksiyal iskelette toplam 80 kemik bulunmaktadır.
Apendiküler İskelet Sistemi Üst Ekstremite Kemikleri 1. Scapula (Kürek Kemiği): Göğüs kafesinin üst kısmında bulunan üçgen şeklinde yassı bir kemiktir. Kaburgalara bakan yüzüne facies costalis (kaburgaya bakan yüz), Arkaya bakan yüzüne ise facies dorsalis bakan yüz) denir. (arkaya
Arka yüzde içten dışa doğru uzanan spina scapulae (dikensi çıkıntı) arka yüzü üstte küçük (fossa supraspinata), altta büyük (fossa infraspinata) olmak üzere iki çukura ayırır. Processus spinosus un lateral ucu kalınlaşarak Acromion denen bir çıkıntı halinde sonlanır. Acromion, clavicula (köprücük kemiği) ile eklem yapar.
2. Clavicula (Köprücük Kemiği): Göğüs kafesinin ön tarafında, kaburgaların üzerinde bulunan ve deri altında kolayca hissedilebilen bir kemiktir. S harfi şeklinde kıvrılır. Extremitas (sternum a sternum a, acromialis bakan ucu) tutunur. Medial sternalis bakan ucu) ile extremitas (acromion a ile de acromion a ucunda facies
3. Humerus (Kol Kemiği): Humerus, üstte scapula ile altta ise ulna ve radius isimli kemiklerle eklemleşir. Üst ucundaki yarım küre şeklindeki düzgün çıkıntıya caput humeri (humerus başı) denir. Başı çevreleyen oluk ise collum anatomicum dur. Üst ucu gövdeye bağlayan boyun bölgesine collum chirurgicum (cerrahi boyun) denir. Humerus kırıkları en sık bu noktada gözlendiği için bu isim verilir. Humerus un alt ucunda ise birisi içte makara seklinde olan ve ulna ile eklemlesen trochlea
Bu yapıların üst yan taraflarında içte epicondylus medialis, dış yanda ise epicondylus lateralis adında iki kemik çıkıntı deri altında da elle hissedilebilir. Alt ucun anterior yüzünde dışta fossa radialis, içte ise fossa coronoidea adlı iki çukur vardır. Alt ucun arka yüzünde ise fossa olecrani adlı çukura ön kolun ekstensiyonunda ulna nın olecranon adlı çıkıntısı girer.
4. Radius kemiği: Üst ucundaki caput radii (baş), humerus taki capitulum humeri ile eklem yapar. Caput un altında collum radii (boyun) bulunur. Alt ucunda ise iç yanda ulna ile eklem yapan bir çentik (incisura ulnaris) bulunur. Alt yüzde, el bileği kemikleri ile eklem yapan facies articularis carpea adlı bir yüzey ve dış kenarda ise processus styloideus (kalemsi çıkıntı) bulunur. El üzerine düşmelere bağlı olarak radius un alt ucunun hemen üzerinde bir noktada enlemesine kırık meydana gelebilir.
5. Ulna kemiği: Üst ucunda olecranon adlı bir çıkıntı vardır. Bunun ön kenarı açıklığı öne bakan bir oyuk incisura trochlearis i taşır. İncisura trochlearis önde taç seklinde çıkıntıda processus coronoideus ta sonlanır. Alt ucunda ise radius ile eklemleşen caput ulnae ve küçük bir çıkıntı olan processus styloideus bulunur.
HATIRLAYALIM!
1. Humerus 2. Tuberositas radii 3. Ulna kemiği 4. Radius kemiği 5. Olekranon epifizi 6. Olekranon 7. Radius başı epifizi
1. Humerus un condylusu lateral 2. Caput Radii 3. Collum Radii 4. Radius kemiği 5. Humerus un medial condylusu 6. Olekranon 7. Ulna kemiği