AVRUPA BİRLİĞİ KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNDE PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARININ TÜRK KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME BURCU MAZLUM AVRUPA BİRLİĞİ UZMANLIK TEZİ Bu uzmanlık tezinde öne sürülen fikirler eserin yazarına aittir; Ulaştırma Bakanlığı nın görüşlerini yansıtmaz. OCAK 2008
ÖZ AVRUPA BİRLİĞİ KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNDE PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARININ TÜRK KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME Mazlum, Burcu Avrupa Birliği Uzmanlığı Tezi Eylül 2007, 73 sayfa Bu çalışmada, Türkiye nin AB adaylığı perspektifinde, AB karayolu taşımacılık sektöründe pazara ve mesleğe giriş koşullarının Türk karayolu taşımacılık sektörüne etkileri incelenmektedir. Bu amaçla, ilk olarak AB Ortak Ulaştırma Politikası nda önemli bir yere sahip olan karayolu taşımacılık sektöründe pazara ve mesleğe girişe ilişkin AB mevzuatının ayrıntılı bir incelemesi yapılmakta, devamında ise bu konudaki Türk mevzuatı analiz edilmektedir. Bu analizlerin temel amacı, pazara ve mesleğe girişe ilişkin AB mevzuatı ile Türk mevzuatının kıyaslamasını yapmaktır. Çalışmada yapılan bu kıyaslama sonucunda, karayolu taşımacılık sektöründe pazara ve mesleğe girişe ilişkin koşulları belirleyen AB mevzuatının temel üç ilkesi olan mesleki saygınlık, mali yeterlilik ve mesleki yeterlilik kriterlerinin, muadil Türk mevzuatı çerçevesinde karşılandığı görülmekle birlikte, Türk mevzuatında bazı alanlarda uyumsuzluklar olduğu ve uygulamada birtakım sorunlar yaşandığı saptanmıştır. Çalışma, söz konusu olumsuzlukların ortadan kaldırılmasına olanak sağlayacak çözüm önerilerine de yer vermektedir. Anahtar Kelimeler: AB karayolu taşımacılık mevzuatı, Türkiye ve AB de pazara ve mesleğe giriş koşulları, mesleki saygınlık, mali yeterlilik ve mesleki yeterlilik kriterleri.
ABSTRACT A STUDY ON THE IMPACT OF THE EU ACQUIS ON ACCESS TO MARKET AND PROFESSION IN ROAD TRANSPORT ON TURKISH ROAD TRANSPORT SECTOR Mazlum, Burcu European Union Expertise Thesis September 2007, 73 pages This thesis evaluates the impact of EU acquis on access to the market and occupation of road transport on the Turkish road transport sector. To this purpose, the thesis initially analyzes the aforementioned EU legislation, which is of utmost importance in Common Transport Policy. Then, the thesis elaborates on the corresponding Turkish road transport legislation. These analyses basically intend to compare the Turkish and EU legislation on access to road transport market and occupation of road transport haulier. The comparison indicates that Turkish legislation has been aligned with the EU acquis to a great extent, in particular with the basic criteria (good repute, financial standing, professional competence) required for access to market and profession in the EU. However, some difficulties in implementation and legislative discrepancies have been observed in Turkish legislation as well. The thesis finally presents proposals for the solution of these problems. Keywords: EU Acquis on road transport sector, access to the market and profession in Turkey and the EU, professional competence, financial standing and good repute criterion.
İÇİNDEKİLER TEZ JÜRİSİ ii İNTİHAL...iii ÖZ..iv ABSTRACT...v İÇİNDEKİLER..vi KISALTMA LİSTESİ..ix BÖLÜM 1.GİRİŞ..1 1.1 AMAÇ...1 1.2 KAPSAM..2 2. AB ORTAK ULAŞTIRMA POLİTİKASI VE KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜ...5 2.1 AB ORTAK ULAŞTIRMA POLİTİKASININ ÖZETİ 5 2.2 KARAYOLU TAŞIMACILIĞININ AB ORTAK ULAŞTIRMA POLİTİKASINDAKİ YERİ VE ÖNEMİ.9 3. AB KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNDE PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARI..14 3.1 PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARINI DÜZENLEYEN AB MEVZUATI..14 3.1.1 EŞYA TAŞIMACILIĞINA İLİŞKİN AB MEVZUATI.15 3.1.1.i 23 TEMMUZ 1962 TARİHLİ İLK KONSEY DİREKTİFİ..15 3.1.1.ii 26 MART 1992 TARİHLİ VE 881/92 SAYILI KONSEY TÜZÜĞÜ...16 3.1.1.iii 25 EKİM 1993 TARİHLİ VE 3118/93 SAYILI KONSEY TÜZÜĞÜ 18 3.1.1.iv 21 ARALIK 1990 TARİHLİ VE 3916/90 SAYILI KONSEY TÜZÜĞÜ 19 3.1.2 YOLCU TAŞIMACILIĞINA İLİŞKİN AB MEVZUATI 20 3.1.2.i 16 MART 1992 TARİHLİ VE 684/92 SAYILI KONSEY TÜZÜĞÜ..20
3.1.2.ii 11 ARALIK 1997 TARİHLİ VE 12/98 SAYILI KONSEY TÜZÜĞÜ.21 3.1.2.iii 2 EKİM 1998 TARİHLİ VE 2121/98 SAYILI KOMİSYON TÜZÜĞÜ...23 3.1.3 MESLEĞE GİRİŞE İLİŞKİN AB MEVZUATI.23 3.1.3.i 1 EKİM 1998 TARİHLİ VE 98/76 SAYILI KONSEY DİREKTİFİ İLE TADİL EDİLEN 29 NİSAN 1996 TARİHLİ VE 96/26 SAYILI KONSEY DİREKTİFİ..23 3.2 KARAYOLU TAŞIMACILIĞINDA PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞE İLİŞKİN AB MEVZUATINDAKİ GÜNCEL GELİŞMELER..25 3.2.1 OTOBÜS VE OTOKARLARLA YOLCU TAŞIMACILIĞI PAZARINA İLİŞKİN TÜZÜK ÖNERİSİ...26 3.2.2 KARAYOLUYLA ULUSLARARASI EŞYA TAŞIMACILIĞI PAZARINA GİRİŞE İLİŞKİN TÜZÜK ÖNERİSİ 28 3.2.3 MESLEĞE GİRİŞE İLİŞKİN TÜZÜK ÖNERİSİ..30 4. TÜRK KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNDE PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞ KOŞULLARI 33 4.1 KARAYOLU TAŞIMACILIĞININ TÜRK ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ...33 4.2 KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNDE PAZARA VE MESLEĞE GİRİŞE İLİŞKİN TÜRK MEVZUATI...36 4.2.1 KARAYOLU TAŞIMA KANUNU 37 4.2.2 KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ.39 4.2.3 KARAYOLU TAŞIMACILIK FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ...44 4.3 HUKUKİ DÜZENLEMELERİN SEKTÖRE YANSIMALARI 48 5. AB UYUM SÜRECİNİN TÜRK KARAYOLU TAŞIMACILIK SEKTÖRÜNE ETKİLERİ..55 5.1 GENEL DEĞERLENDİRME..57 5.2 AB VE TÜRK MEVZUATI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR VE DEĞİŞİKLİK ÖNERİLERİ..59 5.2.1 KARAYOLU TAŞIMA KANUNU VE KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİNE İLİŞKİN ÖNERİLER 59
5.2.2 KARAYOLU TAŞIMACILIK FAALİYETLERİ MESLEKİ YETERLİLİK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİNE İLİŞKİN ÖNERİLER 64 6. SONUÇ.67 KAYNAKÇA...70