Çin in Pasifik teki Gölgesi. ABD yi Rahatsız Ediyor

ASSSA SAM Çin in Pasifik teki Gölgesi ABD yi Rahatsız Ediyor -1-

İÇİNDEKİLER ÖZET 3 GENEL DURUM 5 ÇHC DENİZ KUVVETLERİ NİN HAREKAT EĞİTİM FAALİYETLERİ ÇHC SİLAHLI KUVVETLERİ NİN MODERNİZASYON FAALİYETLERİ 11 14 - Uçak Gemisi Tedarik Planı 15 - Denizaltı Gemisi Tedariki 22 - Savaş Uçağı Üretimi 22 - Güdümlü Mermi ve Füze Üretimi 28 - Çin Amfibi Kuvvetlerinin Geliştirilmesi 31 - Çin İstihbarat, Keşif ve Gözetleme Uydusu Projesi 35 - ABD Savunma Sanayinin Çin e Olan Bağımlılığı 36 BÖLGEDEKİ DİĞER AKTÖRLERİN YAKLAŞIMLARI 37 - Japonya 37 - Hindistan 39 - Avustralya 40 - Tayvan 41 SONUÇ 41-2-

Çin in Pasifik teki Gölgesi ABD yi Rahatsız Ediyor* Hazırlayan: Gökhan BİNZAT Özet Son günlerde başta ABD ve Pasifik ülkelerinde olmak üzere yabancı basında, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) Silahlı Kuvvetleri nin büyük değişikler içeren modernizasyon ve silahlanma faaliyetinde olduğuna ilişkin haberler yer alıyor. Çin gerçekten son yıllarda büyüyen ekonomisinin yarattığı olumlu koşullarla birlikte silahlanmaya Gayrısafi Yurtiçi Hasılası (GSYH) ndan her yıl artan oranlarda kaynak ayırıyor. Modernizasyon ve silahlanmada önceliği Deniz ve Hava Kuvvetlerine veriyor ve yeni askeri yetenekler kazanmaya çalışıyor. Bu çerçevede; uzun menzilli angajman, siber teknolojiler, stratejik kuvvet intikali gibi yetenekleri yeni nesil silah ve sistemleri envanterine katarak kazanıyor. ÇHC diplomasinin bir enstrümanı olarak, artık askeri güç oluşturmak ve kullanmak gerektiğini düşünüyor. Etrafını çevreleyen denizlerin ötesinde, düğüm noktaları ve enerji yolları üzerinde inisiyatif kazanmak istiyor. ABD ise ÇHC nin şimdiye kadar kazandığı ve kazanmayı planladığı yetenekler ile Pasifik teki Amerikan askeri varlığına tehdit teşkil edeceğini değerlendiriyor. İki güç arasında mücadelede tarafların sahip olduğu dezavantaj ve avantajlar göze çarpıyor: - ÇHC askeri harcamalarını artırırken, ABD savunma bütçesinde ekonomik sıkıntılar nedeniyle kısıntı yapılıyor. - ÇHC kendi savunma sanayini geliştirirken, ABD bazı önemli silah ve sistemlerin üretiminde ÇHC ne bağımlı hale geliyor. - ÇHC Ortadoğu coğrafyasında ABD nin yaptığı hatalardan ders çıkarıyor, bölge ülkeleri ile ekonomik ilişkilerini güçlendiriyor. ABD Pasifik te sahip olduğu inisiyatifi ÇHC nin kazanmasını istemiyor ve bunun için sert tedbirleri almaya kararlı olduğu izlenimini veriyor. İki taraf arasında bölgede gelişen çekişmenin önümüzdeki on yıl içerisinde gerilimlere neden olması kuvvetle muhtemel görülüyor. Yukarıda arz edilen genel durum çerçevesinde bu çalışmanın amacı ÇHC nin askeri ve askeri politik açıdan geçirmekte olduğu değişimi, önemli detayları birarada toplayarak okuyucunun bilgisine sunmaktır. Çalışma kapsamında; - ÇHC nin geleneksel askeri doktrininde beliren farklılıklar, -3-

- Çin Silahlı Kuvvetleri nin harekat ve eğitim faaliyetlerinde dikkat çeken gelişmeler, - Silahlı Kuvvetlerinin özellikle deniz, hava ve amfibi kuvvetlerine yönelik modernizasyon faaliyetleri (Uçak gemilerinin, amfibi gemilerin, beşinci nesil uçakların, üçüncü nesil füzelerin ve siber teknolojilerin ÇHC Silahlı Kuvvetlerine kazandırılması) - Çin savunma sanayinin plan hedeflerine etkisi ve ABD savunma sanayinin Çin e olan bağımlılığı, - Çin askeri yapılanmasına bölgedeki diğer aktörlerin yaklaşımı, konuları ele alınmıştır. Çalışmada mercek altına alınan verilerle; - ÇHC nin, diplomaside bir baskı unsuru olarak kullanmak üzere ABD Silahlı Kuvvetleri nin yeteneklerine sahip bir askeri gücü oluşturmak ve geliştirmek niyetinde olduğu, - Çin savunma sanayinin yakın gelecekte ABD nin savunma sanayinin sahip olduğu üretim gücü ve kalitesine erişebileceği, - Her iki ülke arasında güven artırıcı önlemler tesis edilmez ise, Pasifik teki askeri rekabetin gerilimlere ve hatta çatışmalara neden olabileceği, - ÇHC nin askeri alanda yükselişi ile birlikte tekrar çok kutuplu dünyaya doğru yol alındığı, değerlendirilmektedir. * Bu raporda ifade edilen görüşler yazarın kişisel görüşleridir. -4-

1. Genel Durum ABD, Çin Halk Cumhuriyeti(ÇHC) nin ekonomik ve askeri olarak gelişmesini Pasifik teki askeri varlığına tehdit olarak algılıyor. Bazı stratejistlere göre ÇHC Pasifik te ABD ile çatışma rotasında seyrediyor. ABD nin Çin e yönelik son dönemdeki kaygıları temelde dört nedene dayanıyor. a. Çin ekonomisinin büyümesi enerji ve deniz ticaret yollarının güvenliğini sağlamasını gerektiriyor. ÇHC Güney Çin Denizi nde, Doğu Çin Denizi nde ve deniz ticaret rotaları üzerindeki düğüm noktalarında inisiyatifi ele geçirmeyi, ABD Pasifik Komutanlığı nı etkisizleştirmeyi hedefliyor. Bu çerçevede deniz kuvvetlerinin harekat/eğitim faaliyetlerini artırıyor. b. Savunma sanayini geliştiriyor. Hava-uzay, füze/güdümlü mermi ve siber teknolojiler üzerinde çalışmalar yapıyor. ABD savunma sanayii önemli silahların üretiminde ÇHC ne bağımlı duruma geliyor. c. Çin askeri harcamalarını artırıyor. Kara kuvvetlerini küçültürken, deniz ve hava kuvvetlerini hızla modernize ediyor. Stratejik kuvvet intikali ve uzun menzilli angajman imkan ve kabiliyeti kazandıracak projeler üzerinde çalışıyor. ç. Tayvan ın Çin Halk Cumhuriyeti nin bir parçası olduğu iddiasını kararlılıkla sürdürüyor. Yeni Amerikan Güvenliği (New American Security) isimli think tank kuruluşundan Robert Kaplan; ÇHC Deniz Kuvvetleri nin kalkınan Çin ekonomisinin ihtiyaç duyduğu enerji, maden ve stratejik minerallerin güvenliğini sağlamak üzere Çin in sınırlarını denizden doğu ve güneyde, Tayvan, Guam, Filipinler, Kuzey Mariyanalar ve Endonezya yı da kapsayacak şekilde genişlettiğine dikkat çekiyor. Çin hükümetine karşı Sincan ve Tibet idari bölgelerinin direnç gösterdiği biliniyor. Çin Sincan otonom bölgesinde bulunan zengin doğal gaz, petrol, bakır ve çelik maden cevheri kaynaklarının elinden kayıp gitmesini istemiyor, bu nedenle bölgeye Han Çinlilerini göç ettirerek bölgedeki Uygur Türklerini azınlık durumuna düşürmeyi hedefliyor. Tibet platosunda da zengin demir ve bakır filizi bulunuyor. Dalay Lama nın Yüksek Otonomi 1 söylemini endişe ile izleyen Pekin in, Tibet e uzanan otoyollar ve demiryolları inşa etmesinin temel nedeninin zengin maden yatakları olduğu ileri sürülüyor. Sahip olduğu zengin kaynakları kaybetmek istemeyen Çin, güney komşularıyla mevcut olan karlı ilişkilerini de geliştiriyor. Komşularıyla mevcut olan sorunlarına rağmen 2, bölgedeki on ülkenin 2010 yılı başında kurduğu Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (The Association of Southeast Asian Nations) ni 1 Dalay Lama Gansu, Qinghai ve Sichuan eyaletlerindeki Tibetlilerin yaşadığı bölgelerin de Tibetle birleştirilmesini istemiştir. 2 Çin bölge ülkeleri ile geçmişte anlaşmazlıklar, hatta çatışmalar yaşamıştır. 1959 yılında Tibet e yönelik Çin in sert askeri müdahalesinin ardından Hindistan sınırı bölgesinde çatışmalar, 1962 yılında Sino Indian War olarak da bilinen 1962 Çin Hindistan Savaşı na neden olmuştur. Çin in komşularıyla mevcut olan sorunlarından birini de 1974 de Paracel Adaları nın kontrolü konusunda Vietnam ile yaşadığı anlaşmazlık oluşturmaktadır. -5-

kullanarak sanayi ürünlerini yüksek fiyattan ihrac, zirai ürünleri düşük fiyatla güney komşularından ithal ediyor. Gelişen ekonomisi daha fazla kaynak ve enerjiye ihtiyaç duyuyor. Bu ihtiyaç Çin in ilgi ve etki alanını genişletmesini zorunlu kılıyor. Pekin yönetimi geleceğe yön gösterecek yeni stratejiler belirliyor. Çin in uzak deniz savunması (far sea defence) stratejisi ile kazanmaya çalıştığı uzun menzilli kabiliyetlerin gerçekleşme hızı askeri analizcileri şaşırtıyor. Bu strateji Çin in Tayvan ın istilası ile kendi kıyılarının savunulmasını hedefleyen geleneksel sığ doktrininden vazgeçtiğini gösteriyor. Çinli amirallerin Güney ve Doğu Çin Denizi ndeki hak ve menfaatlerin korunmasına yardımcı olmak maksadıyla, hayati önemi haiz İran Körfezi nden Malaka Geçidi ne uzanan deniz ticaret yolları üzerinde ve Güneydoğu Asya da sancak/varlık gösterilmesi gerektiğini savundukları belirtiliyor. Nitekim, Çinli bir Tuğamiral Çin resmi haber ajansı Xinhua ya Mart 2010 da verdiği demeçte, Çin Deniz Kuvvetleri nin temelde savunma kuvveti özelliğini koruduğunu, ancak savunmanın anlam olarak deniz ve hatta ekonomik hak ve menfaatlerin korunmasını da kapsayacak şekilde genişletildiğini, ülkenin artan ekonomik menfaatleri kapsamında Deniz Kuvvetlerinin ana ulaştırma yollarının güvenliği sağlamak görevini de üstlenmek arzusunda olduğunu, bunun için daha büyük gemiler ve gelişmiş imkan ve kabiliyetler kazanması gerektiğini açıkladı. Hinterlandında olduğu gibi deniz alanlarında da coğrafya avantajına sahip olan Çin i denizde daha fazla tehdit bekliyor. Çin Deniz Kuvvetleri, Birinci Adalar Zinciri olarak adlandırdığı Kore Yarımadası, Kuril Adaları, Japonya (Ryukuyu Adaları da dahil), Tayvan, Filipinler, Endonezya, Avustralya yı problem sahası olarak algılıyor. 3 Çin Deniz Kuvvetleri nin yeni stratejisinin Güney Çin Denizi ve Filipinlerin gerisindeki Pasifikte ikinci adalar zinciri olarak adlandırılan kayalık ve atollere kadar uzandığı da iddia ediliyor. 4 En kötü senaryolar düşünülerek ÇHC nin kazandığı imkan ve kabiliyetler oranında Pasifik Okyanusu nun önce orta ve sonra doğusunda inisiyatifi ele geçirme gayreti içerisine gireceği, güney ve orta Amerika da üs elde etmeye çalışacağı yönünde değerlendirmeler yapılıyor. ABD Pasifik Komutanı Amiral Timothy J.Keating'e 2007 yılında bir Çinli amiralin Pasifik Okyanusu nu ikiye bölerek, iki ayrı etki alanı oluşturulmasını önerdiği, ancak Amiral Keating tarafından teklifin reddedildiği de belirtiliyor. 5 Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü (Australian Strategic Policy Institute - ASPI) de, Çin askeri yapılanmasının Pasifikteki ABD hakimiyetini kırmak üzere şekillendiği uyarısını yapıyor. 6 Pentagon un 2009 yılında ABD Kongresine ÇHC nin askeri gücü konusunda verdiği raporda Çin in 260 suüstü unsurundan oluşan bir deniz kuvvetine sahip olduğu, bunların 75 ini ana muharip unsurların oluşturduğu, 60 dan fazla denizaltı gemisinin bulunduğu bilgisine yer verildi. Ayrıca raporda Çin in bir uçak gemisi inşası ile uçak gemisinde kullanmak üzere Rusya dan jet uçakları tedarik etmeyi planladığı ifade edildi. 3 Robert D. Kaplan, International Herald Tribune, 20 Nisan 2010 4 Edward Wong, New York Times, 23 Nisan 2010 5 Mark Helprin, Wall Street Journal, 17 Mayıs 2010 6 Brendan Nicholson, The Australian, 10 Mayıs 2010-6-

ÇHC Deniz Kuvvetleri Tayvan Boğazı nda ve Güney Çin Denizi nde inisiyatifi elde etmeye çalışıyor, bu kapsamda denizaltı, muhrip, savaş uçağı ve güdümlü mermi tedarikine de önem veriyor. Çin in sahip olduğu kabiliyetler açısından Japonya ve Hindistan ın gerisinde olduğuna işaret ediliyor. Avustralya daki Wollongong Üniversitesi Avustralya Ulusal Okyanus Kaynakları ve Güvenlik Merkezi (Australian National Centre for Ocean Resources and Security) nde değerlendirmeler yapan Dr.Chris Rahman, ÇHC Deniz Kuvvetleri nin açık denizlerde harekat icra edecek şekilde yapılandırılmadığını, büyük tonajlı ve yetenekli gemileri envanterine dahil ederken, muharip suüstü unsurlarının denizde yakıt ikmal kabiliyetini geliştirmediğini, Çin in bir taraftan nükleer denizaltılar inşa ederken, denizaltı filosunun büyük kısmını dizel elektrikli denizaltıların oluşturduğunu işaret ediyor. Dr.Rahman Çin in asıl stratejik hedefinin, Mart 1996 da Tayvan Boğazı nda vuku bulan füze krizinden sonra şekillendiğini, ABD nin bölgedeki müttefiklerine askeri desteğini engelleyecek, ABD Pasifik Komutanlığı nın oluşturduğu güvenlik sistemini etkisizleştirecek şekilde geliştiğine dikkat çekiyor. 7 Bilindiği üzere ABD 1996 yılında Çin in bölgede icra ettiği güdümlü mermi testlerine reaksiyon olarak bölgeye iki uçak gemisi göndermişti. ABD Pasifik Kuvvetleri Komutanı Oramiral Robert Willard da kongreye yaptığı bir sunumda Çin tarafından geliştirilmekte ve denenmekte olan, kara üzerindeki bir mobil araçtan fırlatılabilen, 1,500 km menzilli güdümlü mermilerin özellikle ABD uçak gemilerini hedef almak üzere dizayn edildiğini açıkladı. Ayrıca denizaltılar ile tahrip gücü yüksek güdümlü mermilerin ABD nin 60 yıldır Batı Pasifik te oluşturduğu güvenlik sistemine ve stratejik kuvvet intikaline tehdit oluşturduğuna işaret etti. 8 Oramiral Robert F. Willard diğer meslekdaşları gibi Çin in askeri alanda kazandığı yetenekleri (ABD uçak gemilerini tehdit eden uzun menzilli balistik füzeler) dramatik bulduğunu, Çin in birkaç yıl içerisinde uçak gemisi görev grubu oluşturmayı hedeflediğini, stratejik olarak belirlediği sulara yabancı ülkelerin girişini engellemek maksadıyla gelişmiş denizaltı filosuna sahip olmayı planladığı yönünde bilgiler olduğunu, bunun ABD nin bölgedeki hareket serbestisine engel teşkil ettiğini açıkladı. Pentagon Güney Çin Denizi ndeki Hanian Adası nın güney kıyılarında bulunan Sanya Denizaltı Üssü nü Çin Deniz Kuvvetleri için stratejik önemde bir tesis olarak değerlendiriyor. Üssün coğrafi konumu denizaltılara, kısa zaman içinde Güney Çin Denizi nin derin sularında, yoğun deniz ticaret yollarının bulunduğu bölgede harekat icra etme kabiliyeti kazandırıyor. 7 Australian Associated Press, 28 Nisan 2010 8 Michael Richardson, Japan Times, 13 Mayıs 2010-7-

Pentagon yetkilileri, Hanian Adası ndaki denizaltı üssünün ABD deniz unsurlarınca gözetlendiğini, gözetleme görevi başladıktan sonra bölgede sürtüşmeler yaşandığını, geçtiğimiz yıl bir ABD unsurunun balıkçı gemilerinin tacizine maruz kaldığını ifade etti. Çin hükümeti ise, kendi münhasır ekonomik bölgesinde keşif faaliyetlerini engellemeye hakkı olduğunu açıkladı. ABD ve ÇHC nin BM Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi nde belirtilen ve kıyıdan 200 NM ye kadar uzanan sahaya ilişkin tanımda uyuşamadıkları anlaşılıyor. ABD Silahlı Kuvvetler Akademisi öğretim görevlisi Prof. Dr. Bernard O. Cole, Pentagon un ÇHC ni düşman olarak sınıflandırmadığını ancak, Çin in askeri gücündeki gelişmeler dikkate alınarak Atlantik filosundaki denizaltı kuvvetinin bir kısmının Pasifik e gönderildiğini belirtti. ABD nin soğuk savaştan sonra sona erdirilen Guam daki rotasyoner görevinin üç veya dört denizaltı ile tekrar başlatıldığını ifade etti. Çin devlet yetkilileri ise, Mart 2010 da ABD Başkanı Obama nın iki üst düzey yetkilisi Jeffrey A. Bader ve James B. Steinberg e Güney Çin Denizi ile Tibet-Tayvan ikilisine herhangi bir yabancı devlet müdahalesine tahammülleri bulunmadığını açıklayarak Çin in bölgedeki egemenliğini sağlamlaştırma kararlılığında olduğunu ilk kez açıkca ifade etmiş oldu. ÇHC Ordusu Ulusal Savunma Kuvvetleri Üniversitesi nin Stratejik Araştırmalar Merkezi eski başkanı Tuğamiral Yang Yi, Nisan 2010 da yüksek düzeyli subayların katıldığı bir kursta ABD li subaylara; Çin in ulusal güvenliğini tehdit edebilecek tek ülkenin ABD olduğunu ifade etmiş, Pekin in Vaşington ile dengeli ve sağlıklı ilişkiler kurmak istediğini ancak, potansiyel tehditlere de hazırlıklı olmak gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca Tayvan konusunun askeri değil, politik olarak çözülmesinden yana olduklarını, önümüzdeki 5-10 yılda olumlu gelişmeler olursa ÇHC ile Tayvan arasındaki ilişkilerin (Cross Strait relations) daha dengeli ve güvenli bir zemine oturacağına belirtmiştir. Tuğamiral Yang ın ABD nin Tayvan a sattığı -8-

silahlar konusunda ise, Er ya da geç o silahlar bizim olacak yorumunu yapması dikkat çekici bulunmuştur. 9 Bilindiği gibi Çin ABD ile askeri ilişkilerini bu sene başında ABD Başkanı Barrack Obama nın Tayvan a 6,4 milyarlık askeri satış yapacağını açıklamasının ardından kesmişti. ABD ile askeri ilişkiler 2008 yılında da kesilmiş, sonra normale dönmüştü. Helikopter, güdümlü mermi ve diğer bazı silahların satışı, Tibet i Çin den ayırmakla suçlanan dini lider Dalay Lama nın Obama ile Beyaz Saray da buluşmasından önce gündeme gelmişti. Ayrıca iki hükümet arasında bu yıl içinde karşılıklı ticaret konusunda anlaşmazlık olmuş 10, Google üzerinden siber casusluk suçlamaları nedeniyle gerginlik yaşanmıştı. Ancak tüm bu olumsuzluklara rağmen 12-13 Nisan da, Vaşington da yapılan Uluslararası Nükleer Güvenlik Konferansı nda Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Hu Jintao, İran a yönelik ağır yaptırımlar konusunda ABD ile birlikte çalışacaklarını açıklamıştır. 11 Dünya ihracat lideri Çin in aynı zamanda dünyanın en büyük petrol ve tabii kaynak ithalatçısı olarak ekonomik nüfuzu ile birlikte genişleyen ilgi alanı nedeniyle deniz ulaştırma yollarının güvenliğini de ABD ye bırakmayacağı anlaşılıyor. ABD nin öncelikte Pasifikte ve enerji yolları üzerinde mevcut olan deniz üstünlüğünü sürdürmeye yönelik çalışmaları son zamanlarda bazı ekonomik sıkıntılar sebebiyle örseleniyor. ÇHC nükleer silah, savaş uçağı, suüstü muharip unsurları, denizaltı ve uzaydan keşif sistemleri tedariki ile muharebe imkan ve kabiliyetlerini süratle geliştirirken, ABD Silahlı Kuvvetleri Batı Pasifik teki üstünlüğünü korumak üzere yüksek teknolojiye sahip muharebe imkan kabiliyetlerini geliştirilmeyi zorunlu görüyor. Ancak bütçe kısıtlamaları nedeniyle ABD Silahlı Kuvvetleri nin modernizasyon ve tedarik projeleri yavaşlatılıyor, kısmen gerçekleştiriliyor ya da donduruluyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates bir süre önce konuya kamuoyunun dikkatini çekmiş ve 11 Eylül saldırılarından buyana artan savunma harcamalarının bu seviyede sürdürülemeyeceğini ifade etmişti. ABD nin Pasifikte kuvvet üstünlüğünü sürdürmesi gerektiğini düşünen ABD li savunma uzmanları ile bazı senatörler, 18 Mayıs 2010 tarihinde bir forum düzenleyerek Çin in askeri gelişiminin tehlikeli boyutlara ulaştığını ifade ettiler. Vaşington da bulunan bir think-tank kuruluşu olan Center for Strategic and Budgetary Assessments(CSBA) in sponsorluğunu üstlendiği forumda, ABD Deniz ve Hava Kuvvetleri tarafından geliştirilen HavaDeniz Harbi (AirSea Battle) konsepti üzerinde değerlendirmeler yapıldı. ÇHC nin son zamanlarda Tayvan a yönelik bir harekatta ABD nin müdahalesini önleyebilecek ve bölgedeki varlığını etkisizleştirecek askeri imkan ve kabiliyetlere sahip olmasının ABD Hava ve Deniz Kuvvetleri komuta 9 Indo-Asian News Service (INDIA), 27 Nisan 2010 10 ABD Hazine Bakanlığı hazırladığı altı aylık raporda Çin hükümetini, ihracatçılarına rekabette avantaj sağlamak maksadıyla kendi para birimini suni olarak düşük tutmakla suçlamış, Çin i para birimi maniplatörü olarak sıfatlandırmıştı. 11 Cara Anna, Associated Press, 13 Nisan 2010-9-

heyetini harekete geçirdiğini ve söz konusu konseptin oluşturulması çalışmalarına başlandığını duyurdu. Senato nun Silahlı Kuvvetler Hava-Kara Alt Komitesi Başkanı Joe Lieberman; ÇHC nin bölgede hava hakimiyeti ve deniz kontrolünü tesis etmek üzere ABD üs ve uçak gemilerini, muhabere sistemleri ile casus uydularını etkisiz hale getirebilecek yüzlerce füzeye sahip olduğunu, bu nedenle bu konsepte önem verildiğini ifade etti. ABD Silahlı Kuvvetleri Afganistan ve Irak da nisbeten düşük teknolojiye sahip harp silah ve araçları kullanılırken, ÇHC nin kazandığı imkan ve kabiliyetlerle orantılı olarak yüksek teknolojik silahlara ihtiyaç duyulduğu, havadan uzun menzilli darbe kabiliyetine sahip Ellsworth Hava Üssü nde konuşlu B-1B bombardıman uçağı filosunun bu çerçevede önem kazandığı belirtiliyor. CSBA ilk önceliği konvansiyonel başlıklı kıtalararası balistik füzelerden oluşan, uzun menzilli darbe imkan ve kabiliyetine veriyor. İkinci öncelik ise, Çin in çok sayıdaki uzun menzilli füzesinin ABD uçak gemilerini vurmadan kör edilmesi. Bu çerçevede, ÇHC nin casus uydularının etkisiz hale getirilmesinin gerekeceği belirtiliyor. 12 Hatırlanacağı üzere, ABD - Çin ilişkilerinde yaşanan diğer bir gerginlik, Çin para birimi Yuan ın değerinin düşük tutulması nedeniyle yaşandı. Pekin de yapılan ekonomik ve stratejik görüşmeler öncesinde ABD Dışişleri Bakanı Hillary Rodham Clinton, Çin ile daha dengeli ekonomik ilişkiler geliştirmek niyetinde olduklarını açıklamıştı. Görüşmelere Clinton ve ABD Hazine Sekreteri Timothy Geithner katılmış, muzakerelerde Yuan ın suni olarak değerinin düşük tutulması ele alınmıştı. Avrupa da finansal kriz derinleşirken Çin, ABD Doları karşısında Yuan ın kurunu düşük tutmuş ve kendi ihracatçasını korumuştur. ABD li yetkililerde Çin in bu tutumundan vazgeçeceği beklentisi oluşmuş, ancak Çin li yetkililer Euro nun Dolar karşısında değerinin son dört yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmesinin ihracatçısına ağır yük bindirdiğini ileri sürerek beklentileri boşa çıkarmıştır. Çin, son iki yılda Yuan ın kurunu ABD Doları karşısında 6.83 seviyesinde sabit tutmuş, ABD li iktisatçılar Yuan ın gerçek değerinden %40 oranında düşük tutulduğunu ve bu sayede Çin li ihracatçılara denizaşırı piyasalarda avantaj sağlandığını iddia etmişlerdi. ABD Dışişleri Bakanı, karşılaşılan her sorunda Çin ile ABD nin birlikte çalışması gereğine dikkat çekmiş ve bu kapsamda ekonomik konularda gelişme sağlayacak adımları atarken aynı zamanda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi nden Kuzey Kore ye yönelik yaptırım kararı çıkarmak üzere, Çin in desteğini almaya çalışmıştır. Güney Kore ye ait 1,200 tonluk Cheonan isimli geminin Kuzey Kore ye ait bir denizaltı tarafından, 26 Mart 2010 günü torpido atılarak batırıldığı sivil ve askeri uzmanlardan oluşan uluslararası bir inceleme ekibi tarafından açıklanmıştı. Güney Kore gemisinin batırılmasının ardından 46 asker ölmüş, 58 kişi kurtarılmıştı. Söz konusu olay, 1950-53 Kore Savaşı ndan sonra bölgede yaşanan en ciddi kriz olarak görülmektedir. 12 Otto Kreisher, Congress Daily, 19 Mayıs 2010-10-

Kuzey Kore rutin olarak Vaşington ve Seul yönetimini ülkenin işgalini planlamakla suçlamaktadır. Kuzey Kore nin müttefiki ve finansörü olarak bilinen Çin, Güney Kore gemisinin batırılmasına ilişkin raporun sonuç bölümünde çekimser kalmıştır. Diğer taraftan ABD Dışişleri Bakanı Clinton, Tokyo ziyareti kapsamında Güney Kore ye ait geminin batırılmasının arkasında Kuzey Kore nin olduğunu kanıtlayacak oldukça fazla delil bulunduğunu ifade etmiştir. 13 2. ÇHC Deniz Kuvvetleri nin Harekat Eğitim Faaliyetleri : ÇHC Deniz Kuvvetleri soğuk savaş döneminde kendi bölgesinde, ağırlıklı olarak sahil güvenlik görevleri icra eden, Japonya ve Güneydoğu Asya yaklaşma sularında nadir görülen bir kuvvet iken, son on yılda faaliyet ve etki alanını genişletmiştir Güney ve Doğu Çin Denizi nde değerli hidrokarbon yatakları ile zengin balıkçılık kaynakları bulunmakta, dünyanın bir çok ülkesinin hem deniz ticaret filoları ve hem de muharip unsurları tarafından kullanılan yoğun ve önemli deniz ulaştırma yolları yer almaktadır. Pekin yönetimi Güney ve Doğu Çin Denizlerinin Çin ana kıtasının uzantısı üzerinde bulunduğunu ve Çin yönetiminin güçsüz olduğu dönemde bu denizlerdeki hakimiyetin elinden alındığını iddia etmektedir. Bu çerçevede, ÇHC Deniz Kuvvetleri ne potansiyel tehditlere karşı caydırıcılık, ulusal hak ve menfaatlerin korunması görevlerinin yanı sıra, hayati önemi haiz deniz ticaret rotalarının korunması, stratejik kuvvet intikali gibi yeni görevler verilmiştir. Çin Deniz Kuvvetleri kendisine tevdi edilen görevler kapsamında, söz konusu denizlerde Ma anshan (F-525), Qiandaohu (A-886) dan denizde akaryakit ikmali yaparken sancak/varlık göstermeye devam etmektedir. Ayrıca Çin Deniz Kuvvetleri, Aralık 2008 den buyana Çin Aden Körfezi nde deniz haydutluğuna karşı görev yapan uluslararası kuvvete katkıda bulunmaktadır. Bu katılımın Çin in Pasifik dışında icra ettiği ilk faaliyet olduğuna işaret edilmektedir. Bu angajman ile Çin Deniz Kuvvetleri nin uzak denizlerde harekat kabiliyetini artırmayı amaçladığı ifade edilmektedir. Gemiler üç aylık rotasyonlar halinde Afrika Boynuzu güneyinde görev yapmaktadırlar. Çin Deniz Kuvvetleri ne ait Ma anshan (F-525) fırkateyni ile lojistik destek gemisi Qiandaohu(A- 886) bu görev kapsamında, 14 Mart 2010 da Abu Dabi ye liman ziyareti, ÇHC nin artan kendine güveni 13 Matthew Lee, Associated Press, 23 Mayıs 2010-11-

ile birlikte genişleyen ilgi sahasının yansıması olarak algılanmaktadır. Liman ziyareti kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri Deniz Kuvvetleri Harekat Başkanı Yardımcısı Şeyh Saeed bin Hamdan Al Nahyan gemiye ziyarette bulunmuş ve ziyaretin tarihi bir öneme sahip olduğuna işaret etmiştir. Qiandaohu (A-886) Destek Gemisi Çinli Görev Kuvveti Komutanı, Çin Deniz Kuvvetleri Doğu Filosu Komutan Yardımcısı Qiu Yanpeng ise, ziyaretin iki ülke arasındaki karşılıklı askeri ilişkilere katkı sağlayacağını, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin başlatılmasından buyana karşılıklı olarak bağların, her iki tarafın menfaatine geliştiğini, bölgesel ve uluslararası konularda işbirliğine katkı sağladığını ifade etmiştir. Çin ham petrol ihtiyacının yarısını ortadoğudan karşılmaktadır. Çoğunlukla Suudi Arabistan dan karşılanan ham petrol ihtiyacının, Çin in bölgeye olan bağımlılığını daha da artıracağı beklenmektedir. Pekin yönetimi Suudi Arabistan, Oman ve Kuveyt in ardından, Birleşik Arap Emirlikleri nden de petrol ithal etmek istemektedir. Bu kapsamda Çin in bölgedeki ekonomik ilişkilerini, politik bazı unsurları saf dışı bırakarak artırması kuvvetle muhtemel görülmektedir. Suudi Arabistan dan petrol ithal etmeye başlasa ve Birleşik Arap Emirlikleri nden ham petrol ithalatını artırsa da Çin in İran ile ilişiklerini de sürdüreceği mütalaa edilmektedir. Bilindiği üzere son beş yıl içerisinde Çin li firmalar bölge ülkeleri ile 120 milyar ABD Dolarlık anlaşma imzalamışlardı. Ayrıca 2004 yılında İran la imzalanan ve Yadavaran doğal gaz yataklarından önümüzdeki 25 yıl için yıllık 10 milyon metrik ton sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını öngören bir anlaşma imzalandığını da unutmamak gerekir. Pekin yönetimi, ABD nin Arap-İsrail anlaşmazlığı konusundaki hatalalarından kendisine ders çıkararak bölgeye müdahalede bulunmaktan uzak durmaktadır. Bölgede uzlaştırıcı değil ticaret yapan bir ülke rolünü üstlenmektedir. 14 Çin deniz unsurlarının bölgedeki faaliyetleri deniz haydutluğu ile mücadelenin yanı sıra, uluslararası işbirliğini geliştirmek, Birleşmiş Milletler(BM) in Somali ye yönelik sevkıyatına refakat görevi icra eden Avrupa Birliği unsurlarına destek sağlamak amacını da taşımaktadır. Görev kapsamında, gemilerin Cibuti ye ve Aden Körfezi ndeki Aden Limanı na, BM yardım filosuna refaket kapsamında Mombasa ve Kenya limanları ile Somali ye liman ziyareti yapması da beklenmektedir. 15 Son beş yılda Çin Deniz Kuvvetleri nin harekat eğitim faaliyetlerinin artışı ile birlikte denizde meydana gelen taciz olaylarının sayısı da artış göstermektedir. 14 Mahmoud Habboush, The National (UAE), 24 Mart 2010 15 Greg Torode, South China Morning Post, 27 Mart 2010-12-

Bu çerçevede, 2006 yılında bir Çin denizaltısı USS Kitty Hawk ın yakınında, torpido atış menzili içinde satıh yapmış, bu olaydan 10 gün sonra Çin Deniz Kuvvetleri nin iki Kilo sınıfı denizaltısı, iki muhribi (DDG) ve üç fırkateyninden oluşan bir grup Japonya yaklaşma sularında eğitim icra etmiştir. Kuvvetin yapısı ve icra ettiği faaliyetler, uçak gemisi muharebe grubuna karşı eğitim yaptıkları değerlendirmesine neden olmuştur. ABD nin USNS Impeccable (T-AGOS 23) isimli okyanus araştırma gemisi de Güney Çin Denizi nde araştırma yaparken Çin e ait istihbarat maksatlı iki trol teknesi tarafından 8 Mart 2009 da taciz edilmiştir. USNS Impeccable (T-AGOS 23) USNS Impeccable (T-AGOS 23) i taciz eden Çin İstihbarat gemileri USS John S. McCain (DDG 56) Subic Körfezi yaklaşma sularında denizaltı savunma harbi eğitimleri yaparken, 11 Haziran 2009 da, bir Çin denizaltısı yedekte çektiği sonarına çarpmış ve zarar vermiştir. USS John S. McCain 15 Haziran da Japonya nın Sasebo Limanı na alınarak hasar tespiti yapıldı. Japon Deniz Kuvvetleri ve Sahil Güvenliğine ait gemiler de Çin deniz unsurlarının tacizine uğradı. USS John Mc Cain (DDG 56) 7-9 Nisan 2010 tarihleri arasına Çin Deniz Kuvvetleri ne ait iki muhrip ve üç fırkateynden oluşan bir suüstü grubu, 8 Nisan günü Okinawa nın güneyinde, helikopter harekatı eğitimleri icra ettiği sırada, bir Çin helikopteri uluslararası sularda Japon Savunma Kuvvetleri ne refakat eden JDS Suzunami (D 114) muhribine 300 feet kadar yaklaşarak tacizde bulunmuş, Japon yetkililer söz konusu hareketi son derece tehlikeli bularak protesto etmiştir. Bir Japon Savunma Bakanlığı yetkilisi Çin Deniz Kuvvetleri ne ait unsurların grup halinde, 2008 den buyana Okinawa ve Miyakojima Adaları arasından üç kez geçerken tespit edildiğini belirtmiştir. 16 16 Jay Alabaster, Associated Press, 13 Nisan 2010-13-

10 Nisan da Çin Deniz Kuvvetlerine ait iki denizaltı ve sekiz muhripden oluşan bir filotillanın Japonya ya ait adalar arasından Pasifik Okyanusuna açıldığı tespit edilmiş, ilk defa bu büyüklükte bir kuvvet bölgede faaliyet göstermiştir. 17 Bu gelişmenin ardından başka bir olay da Japon Sahil Güvenlik Komutanlığı na ait JCG Shoyo (HL-01) isimli araştırma gemisinin, 4 Mayıs 2009 günü, Amami-Oshima Adası nın 320 km. kuzeybatısında deniz tabanına yönelik çalışma yaparken yaşanmıştır. JCG Shoyo (HL-01) bir Çin araştırma gemisi tarafından bir buçuk saat süreyle, 1 km. mesafe içerisinde takip edilmiş ve telsizle araştırmayı durdurması istenmiştir. Japon araştırma gemisi geçici bir süre için araştırmasını kesip Amami-Oshima Adası na doğru seyretmiştir. Gerginliğe neden olan olayın nedeninin Japon araştırma gemisinin Japonya tarafından ilan edilen ancak, ÇHC tarafından kabul edilmeyen münhasır ekonomik bölge içerisinde sörvey yapması olduğu anlaşılmıştır. Japon Dışişleri Bakanlığı ÇHC ne olayı protesto eden bir nota vermiş, ancak sorun çözülememiştir. 18 JCG Shoyo (HL-01) ÇHC ve Japonya arasında istenmeyen angajmanların önlenmesine yönelik mekanizmalar ve her iki tarafın askeri heyetleri arasında diyalog mevcut olmadığı, ancak bu tür olayların önlenmesi için ikili mekanizmalara ihtiyaç duyulduğu dile getiriliyor. 3. ÇHC Silahlı Kuvvetleri nin Modernizasyon Faaliyetleri : Çin Silahlı Kuvvetleri nin yeniden yapılandırılması ve modernizasyonu ile niceliksel olarak en büyük kara kuvveti ünvanına sahip Kara Kuvvetlerinin küçültülüp, hava ve deniz kuvvetlerinin güçlendirilmesi planlanıyor. ABD li Prof. Bernard Cole, Çin askeri bütçesinin üçte birinden fazlasının Deniz Kuvvetlerine ayrıldığını, bu çerçevede Deniz Kuvvetlerinin ulusal güvenliğin bir enstrümanı olarak görüldüğüne dikkat çekiyor. Çinli yetkililerin 2010 yılı savunma bütçesinin 78 milyar ABD Doları olduğunu açıklamasına rağmen, Pentagon Çin in askeri harcamalarının çok daha fazla olduğunu, 2010 yılı için 105 ila 150 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleşeceğine işaret ediyor. 19 Hava ve Deniz Kuvvetlerine eskisinden daha fazla kaynak ayrıldığı, insan gücü için değil teknoloji için yatırım yapıldığı Çinli yetkililer tarafından ifade ediliyor. 17 Edward Wong, New York Times, 23 Nisan 2010 18 Masami Ito, Japan Times, 12 Mayıs 2010 19 Edward Wong, New York Times, 23 Nisan 2010-14-

Çin Silahların Kontrolü ve Silahsızlanma Derneği (China Arms Control and Disarmament Association) nden, emekli general Xu Guangyu, Çin in her bir askeri için yılda 100.000 ABD Doları harcamak zorunda olduğunu, halen 30.000 ABD Doları harcadığını, Japonya nın bir askere 200.000, ABD nin 400.000 ABD Doları harcadığını, her yıl % 8 oranında askeri bütçenin artırıldığını, Silahlı Kuvvetlerin mevcudunun 2.3 milyondan, 1.5 milyona düşürüleceğini ve bu şekilde 2019 yılı itibarıyla bir asker için 100.000 ABD Doları harcanabileceğini ifade etti. Ancak 20 senedir ilk defa bu yıl ekonomide görülen resesyon ve savunma harcamalarındaki artışa yönelik muhalefet dikkate alınarak bütçede bir puan düşüş yaşandığını belirtti. Xu Çin Silahlı Kuvvetleri nin % 60 ını Kara, % 20 sini Deniz ve Hava Kuvvetleri nin oluşturduğunu, yeni yapılanma ile bu oranların Kara Kuvvetlerinde % 50, Deniz ve Hava Kuvvetlerinde % 25 olmasının planlandığını, Kara Kuvvetlerinin, Silahlı Kuvvetlerin nüvesini oluşturmaya devam edeceğini, Deniz ve Hava Kuvvetlerinin Kara unsurlarının muharebe etkinliğini artırmak üzere harekat icra edeceğini ifade etti. 20 a. Uçak Gemisi Tedarik Planı : Çinli yetkililer uçak gemilerini idame etmenin güç olduğuna, ancak dış politikanın zorlayıcı bir enstrumanı olarak Çin in mutlaka sahip olması gereken bir askeri yetenek olduğuna inanıyorlar. Açık kaynaklarda Çin in, 1992 yılında bir uçak gemisi programını başlattığı, ilk geminin suya indirilmesinin 2000 yılında planladığı, 1993 yılında iki adet 48.000 tonluk uçak gemisinin inşasına başlandığı ve 2005 yılında tamamlanacağı, 1995 yılında bir yıl sonra 40.000 tonluk iki uçak gemisinin inşasına başlanacağı bilgileri yer almıştı. 1998 yılında Hint basını da Dalian da iki adet uçak gemisinin Poje 9935 kod adı ile inşa halinde olduğunu ileri sürmüştü. 2004 yılında Şangay da bir uçak gemisinin inşa halinde olduğunu gösteren fotoğraflar internette yer almış, 2006 yılında Pekin tarafından yayınlanan bir haberde 78.000 tonluk bir uçak gemisinin Jiangnan da inşa halinde olduğu bilgisi verilmişti. Tayvan kaynaklı Aralık 2009 tarihli bir haberde de Çin Halk Cumhuriyeti nin uçak gemisi inşa programına başladığı duyurulmuştu. Mevcut bilgilerden; (1) Çin Deniz Kuvvetleri nde 2004 yılında bir uçak gemisi çalışma grubunun oluşturulduğu, 2006 yılında reorganizasyon kapsamında, (2) Deniz Kuvvetleri nin deniz hava idari yapılanmasının kaldırıldığı, deniz hava üslerini destek üslerine dönüştürüldüğü ve muharip deniz hava unsurlarının filolar emrine dağıtıldığı, uçak gemisi inşasına katkıda bulunabilecek yerli firmaların biraraya getirilmeye başlandığı, (3) 2009 yılında Dalian Deniz Akademisi nde 50 kursiyerin uçak gemisi pilotaj eğitimlerine başladığı, anlaşılmaktadır. 20 Anthony Kuhn, National Public Radio, 22 Nisan 2010-15-

İlk uçak gemisinin Şangay Changxing Tersanesi nde inşa edilmesi ve 2010 yılı sonunda omurgasının konulması, ikinci geminin inşasına ertesi yıl başlanması planlanmaktadır. 2014 yılında ilk yerli uçak gemisi hizmete girene kadar Rusya dan % 70 bitirilmiş olarak satın alınmış olan Varyag uçak gemisinin Şangay da inşa edilecek 60-70.000 ton deplasmana sahip uçak gemisi hizmete girene kadar eğitim platformu olarak görev yapacağı Çin Savunma Bakanı Gen. Liang Guanglie tarafından Nisan 2009 da ifade edilmiştir. 21 Ayrıca, Huang Jiahu da Çin Harp Gemisi Araştırma ve Dizayn Merkezi (Chinese Warship Research & Design Center CSIC altında 701 No lu Enstitü) tarafından Haziran 2008 ayı itibarıyla bir test platformu inşa edilmiştir. Varyag ın uçuş güvertesi ve kontrol kulesinin simülatörü olarak inşa edilen platform üzerinde birebir ölçülerde yapılmış Su-27 savaş uçağı ile bir Z-8 helikopter imitasyonları aşağıdaki fotoğraflarda görülmektedir. Kontrol kulesinin alabandalarına 052C Luyang II lerde bulunan Aegis faz dizinli (phased array) radarların monte edilebileceği peçler açılmıştır. 22 Varyag Uçuş Güvertesi ve Kontrol Kulesi Simulatörü Uçak gemilerinin gelişmiş bölge hava savunma radar ve güdümlü mermileri ile techiz edilmesi beklenmektedir. Halen gelişmiş iki prototip mevcuttur. Bunlardan biri 052C Luyang II lerde bulunan Aegis faz dizinli radar (phased array) ile 3 seviyeli hava savunma sisteminden oluşmaktadır. Savunma kademeleri birinci seviyede, HQ-9 Dikey Fırlatma Sistemi (Vertical Launch System VLS) nden atılan uzun menzilli Satıhtan Havaya Güdümlü Mermi (SAM), ikinci seviye orta menzilli HQ-16 SAM ve kısa menzilli Yakın Savunma Silahı (Close-in Weapon System) ndan oluşmaktadır. Diğer alternatif ise, Tip 21 Johnathan Weng, www.china-defense-mashup.com, 27 Nisan 2009 22 Johnathan Weng, www.china-defense-mashup.com, 11 Ekim 2009-16-

051C (Luzhou sınıfı muhripler) lerde bulunan 30N6E faz dizinli radar ve Rif-1 S-300 SAM sisteminden oluşmaktadır. Her iki alternatif de Rus menşelidir. Uçak gemisi inşasına yönelik çalışmalar kapsamında, karaya taarruz maksatlı bir JH-7 savaş uçağına test maksadıyla yakalama kancası takıldığının görüldüğü açık kaynaklarda yer almış ancak, söz konusu uçakların deniz hava unsuru olarak kullanılmasının ihtimal dahilinde olmadığı değerlendirilmiştir. Varyag bu tür testler için çok uygun bir platform oluşturmakla birlikte, ayrıca Xi an da bulunan Yan Liang Meydanı (34 38'25"K, 109 13'55"D) nda Varyag ta bulunan rampanın benzerinin inşa edildiği yönünde teyid edilmemiş bilgiler de mevcuttur. Söz konusu bilgi Pekin Üniversitesi nin Hava ve Uzay Bölümü Xiang-Ju Havacılık Bilim ve Teknolojisi Okulu nun Çin Havacılık Gazetesi ne 2007 yılında verdiği Uçak Gemilerinde Kullanılan Gergili Fırlatma Rampası Modellemesi konulu makalesinde yer almıştır. Rampanın test için kullanıma hazırlandığı yönünde duyumlar alınmaktadır. Ayrıca 2008 yılında Su-27 uçaklarının değişik bir modelinin test edildiği yönünde bilgiler mevcuttur. 23 051C Lozhuo Sınıfı Muhrip 052C Luyang II Sınıfı Muhrip 23 http://www.chinasmack.com/2009/pictures/concrete-aircraft-carrier-building-wuhan.html -17-

Yan Liang Meydanı (060-240) Çinli yetkililerin Odessa, Nitka ve Sivastopol da bulunan ve uçak gemisi pilotaj eğitimi veren tesisleri kullanabilmek için Ukrayna ile 2006 yılından buyana görüşmeler yaptığı da ifade edilmektedir. Shi Lang (83) [Varyag] Son 30 yılda Çin dört hizmetdışı uçak gemisi almıştır. Bunlardan biri Dalian a jilet olmak üzere 1984 yılında getirilen 15.000 tonluk münfesih HMAS Melbourne dür. Parçalanmadan önce beş yıllık bir sürede gemi incelenmiştir. Sonraki uçak gemisi, hizmet dışına çıkarılan Sovyet dönemi uçak gemilerinin ilki olan Minsk dir. Güney Kore deki bir tersaneden Shenzen de eğlence parkı olarak kullanılmak üzere alınmış, Guangzhou Tersanesi ne götürülmüştür. Üçüncüsü Kiev, 2000 yılında Tianjin de oluşturulması planlanan harp gemisi parkı için alınmıştır. Rusya içindeki cihaz ve sistemleri demonte etmek için beş yıl uğraşmıştır. Dördüncüsü Varyag, Ukrayna dan kumar gazinosu olarak kullanılmak üzere 1998 yılında alınmış, Nikolaev den Makau ya kadar yedeklenerek getirilmiştir. 2000 yılında Dalian tersanesine çekilmiş, Nisan 2005 te havuzlanmış, dört yıl boyunca Dalian Tersanesi nde iskeleye bağlı olarak kalmıştır. Pekin Olimpiyatları nın ardından Varyag, Dalian ın üç numaralı kuru havuzuna alınmıştır. -18-

Makinalarının, diğer ana cihaz ve sistemlerinin bu sene başında gemiye techiz edildiği, 83 borda numarası ile gemiye, Tayvan ı 1681 de ele geçiren Çinli general Shi Lang ın ismi verildiği öğrenilmiştir. Nisan 2009 dan buyana tekne ve aksamına detaylı bakım yapılmaktadır. Ayrıca tersanede çekilen fotoğraflarında yeni bir radar direği inşa edildiği görülmektedir. Shi Lang (83) [Varyag] Çin Deniz Kuvvetleri için başka ülkelerden uçak gemisi tedariki de düşünülmüş, 1995 yılında İspanya nın Bazan Tersanesi ile 23.000 tonluk bir uçak gemisi inşa edilmesi konusunda görüşülmüş, Tayland için inşa edilen uçak gemisinin biraz daha büyük modeli üzerinde incelemeler yapılmıştır. Fransa dan da 1996 yılında hizmet dışına çıkarılan Clemenceau nun satın alınması için görüşmeler yapılmış ancak, Fransa gemilerde kendi sistemleri ile Rafael uçaklarının kullanılması konusunda israrlı olunca, Çin in planlarında olmayan bu şart anlaşma sağlanamamasına neden olmuştur. Varyag 67.000 ton, Kiev ve Minsk 44.000 ton, Clemenceau 32.000 ton, Tayland uçak gemisi 23.000 ton deplasmana sahiptir. İnşa edilecek uçak gemilerin en az 44.000 ton deplasmana sahip olacağı değerlendirilmektedir. Uçak gemisine Rus Deniz Kuvvetleri nin daha önce yaptığı gibi denizaltı savunma harbi gemisi olarak sınıflandırılacağı ifade edilmektedir. Envantere dahil edilecek ilk uçak gemilerinin konvansiyonel, sonrakilerin nükleer tahrik sistemine sahip olacağı, nükleer tahrikli gemilerin başka bir tersanede inşa ettirileceği mütalaa edilmektedir. Çinli yetkililerin Varyag ın sistem ve planlarını temin etmek üzere Rusya daki askeri tersaneler ile temas halinde olmaları muhtemel görülmektedir. Gemileri inşa edebilecek iki tersaneden birinin, 1990 yılında kurulmuş olan 365x80x12,7 m. ölçülerinde iskeleye sahip olan Dalian Tersanesi, diğerinin ise 232x40 m. iskelesi ile Jiangnan Çin Devlet Tersanesi (CSSC) olacağı değerlendirilmektedir. Jiangnan Tersanesi eski Şangay denilen bölgede, Huangpu Nehri üzerindedir. Tersanelerin her ikisi de büyük tonajlı ve modern sistemlere sahip gemileri inşa etme tecrübesine sahiptir. Jiangnan Tersanesi nin gaz türbinli, Dalian Tersanesinin ise stimli gemilerin inşası konusunda tecrübe kazandığı bilinmektedir. Jiangnan Tersanesi nin üretim kapasitesi daha da geliştirilmiştir. Bu çerçevede Şangay da 1990 yılında Pudong Bölgesi oluşturulmuş, Waigaoqiao da iki 25.000 tonluk ve iki 15.000 tonluk derin rıhtım inşası 1994 yılında tamamlanmıştır. 2005 yılında Jiangnan Tersanesi ne 300.000 tonluk iskeleleri (480x106 m. ve 350x76 m.) ve iki adet 600 ton kapasiteli gantry kreyni bulunan modern Şangay Waigaoqiao Tersanesi dahil edilmiştir. Hemen hemen aynı zamanda Yangtze Nehri giriş bölgesinde -19-

bulunan ve üç adadan oluşan Chongming Adaları nın rehabilitasyonu konusunda büyük bir plan başlatılmıştır. Şangay Pudong Bölgesi ne yakın bulunan Changxing Adası nda büyük bir tersanenin inşa edilmiştir. Waigaoqiao Serbest Ticaret Bölgesi metro hattı Aralık 2007 de hizmete açılmış, Waigaoqiao Konteyner Terminali ne de metro istasyonu inşasına başlanmıştır. Ayrıca Waigaoqiao yu Changxing Adası na, Yangtze Nehri altından bağlayan 9 km. lik tünel 2010 yılı başında hizmete girmiştir. Haziran 2008 de Jiangnan Tersane Grubu 1865 ten buyana konuşlu bulunduğu yerden Changxing Adası na taşınmıştır. Bu yeni kompleks Çin Gemi İnşa Ortaklığı (China Shipbuilding Industry Corp.- CSIC), Çin Denizcilik Jiangsu Tersanesi (China Shipping Jiangsu Shipbuilding), Zhenhua Liman Makina Şirketi (Zhenhua Port Machinery Company) ve inşa malzeme deposundan oluşmaktadır. Halen kompleksin 580x120 m. ebadında büyük bir rıhtımı ve Dalian tersanesinden daha fazla kaldırma kapasitesine sahip vinçleri bulunmaktadır. İnşa edilecek uçak gemilerinin düşük voltaj panolarının Zhenjiang Deniz Elektrik Gereçleri Şirketi (Zhenjiang Marine Electrical Appliance Company) tarafından imal edileceği ifade edilmektedir. Uçak gemilerinin stimli tahrik sistemlerinin Harbin Kazan Fabrikası tarafından imal edileceği, gaz türbini ile techiz edilirlerse gaz türbinlerin Harbin, Shenyang ve Şangay daki fabrikalar tarafından üretileceği, zira söz konusu fabrikaların ABD ve Alman gaz türbin sistemlerinin tecrübesine sahip olduğu iddia edilmektedir. Luhu, Luyang I ve Luyang II tipi gaz trübinli gemilerin Jiangnan Şangay da inşa edildiği, 052B ve 052C tipi muhriplerinde Ukrayna menşeli DN-80 gaz türbinlerinin kullanıldığı bilinmektedir. Uçak gemilerinin tahrik sisteminin, inşa edilecekleri tersaneye karar verilmesinde belirleyici olacağı değerlendirilmektedir. 24 24 James C. Bussert, Signal Magazine, 10 Nisan 2010-20-

Chongming Adaları Changxing Tersanesi Mevcut gelişmeler dikkate alındığında Çin in ilk uçak gemisine 2015 yılında sahip olabileceği, 2020 itibarıyla bölgesel hava üstünlüğü sağlayabilecek deniz hava unsurları ile karaya taarruz imkan kabiliyeti olan 4-6 uçak gemisini envanterine dahil edebileceği mütalaa edilmektedir. Shi Lang (Varyag) normal olarak, 12 Su-27 savaş uçağı, 14 Ka-27 PL Denizaltı Savunma Harbi (DSH), 2 elektronik harp helikopteri (E/H), 2 arama kurtarma (SAR) helikopteri taşımaktadır. Ancak gemi, 36 Su-33 ve 16 helikoptere kadar organik hava unsuru taşıyabilmektedir. Shi Lang, 500-1,000 uçak ve helikopter sortisi yapabilecek 2,500 ton uçak yakıtı taşıyacaktır. Personel mevcudu 2,500, uçak personeli ile birlikte 3,000 olacaktır. Uçak gemisi pilotaj eğitimlerinin 4 yıl, pilotların harbe hazır olmalarının ise 10 yıl zaman alacağı ifade edilmektedir. 25 Hint ve Çin uçak gemisi projelerinin benzer özellikler taşıyor olması da dikkat çeken bir konudur. Her iki proje de Rus teknolojisini kullanmaktadır. Hint ve Çin uçak gemileri uçak asansör ve stim 25 Strategy Page, 30 Mart 2010-21-

katapult sistemindeki karmaşık teknolojileri nedeniyle fırlatma rapmalı olarak inşa edileceği ifade edilmektedir. b. Denizaltı Gemisi Tedariki : Çin Deniz Kuvvetleri nde en hızlı gelişme denizaltı modernizasyonunda görülüyor. Çin yakın zamanda iki Jin (Tip 94) sınıfı, balistik füze fırlatma kabiliyetine sahip denizaltıyı envanterine dahil etti. Aynı sınıftan iki denizaltı inşa halinde bulunuyor. İlk Jin sınıfı denizaltının inşasına 1999 yılında başlanmış ve ilki 2004 yılında denize indirilmiştir. Geminin dizaynında Rusya nın Rubin Dizayn Ofisi nin katkılarının olduğu yönünde teyid edilmemiş bilgiler mevcuttur. İkinci gemi 2007 yılında denize indirilmiştir. Jin sınıfı denizaltılar Xia sınıfı denizaltıların geliştirilmiş versiyonu olup, Shang sınıfı denizaltılar ile aynı teknolojiye sahiptir. Jin sınıfı denizaltılar 12 adet JL-2 (CSS-N-5 Sabbot) balistik füze (Submarine-Launched Ballistic Missile SLBM) taşımaktadır. JL-2 füzeleri 8.000 km. menzile sahiptir, üç nükleer başlık taşıyabilmektedir. Bu füzeler ile Çin kıyılarından Amerika kıtası etki altına alınabilmektedir. Botun mukavim teknesi nükleer reaktörleri ve füze tüplerini ihtiva edecek şekilde genişletilmiştir. Ancak ilk denizaltının elde edilen fotoğraflarından 16 füze yerine 12 füze ile techiz edildiği görülmüştür. Botun diğer silahı ise altı adet 533 mm. torpido kovanıdır. İki Shang sınıfı nükleer takatli denizaltı da kısa bir süre önce hizmete girmiştir. Shang (Tip 93) sınıfı denizaltılar, Çin Deniz Kuvvetleri nin denizaltı harbi imkan ve kabiliyetine önemli yenilikler getirmiş olmakla birlikte batı ülkelerinde son dönemde hizmete giren hücum denizaltıları kadar etkin değillerdir. Shang sınıfı denizaltılar da altı adet 533 mm torpido kovanına sahiptirler. Hem yerli üretim ve hem de Rus menşeli, denizaltı ve suüstü gemilerine karşı kullanılan tel güdümlü, akustik ve dümen suyuna homing torpidoları atabilmektedirler. Torpido kovanlarından Çin üretimi YJ-82 güdümlü mermilerini de suüstü hedeflerine karşı atabilmektedir. 26 c. Savaş Uçağı Üretimi : Çin havacılık sanayii Shaanxi eyaletinin başkenti olan Xi an da bulunmaktadır. Xi an da Xi an Uçak Sanayii Şirketi, Çin Uçuş Test Merkezi, Xi an Uçak Dizayn Enstitüsü ve Xi an Jiaotong Üniversitesi nin Havacılık ve Uzay Koleji bulunmaktadır. Xi an temelde avionik ürünler, araştırma ve geliştirme, üretim, uçuş testleri ve bilimsel çalışmalar yapan bir sanayii merkezidir. 26 www.military-today.com -22-

Yan Liang da bir havacılık sanayii şehridir. Çin in ekonomik gelişme stratejisinde Shaanxi eyaleti önemli rol oynamaktadır. Xi an Yan Liang Havacılık Yüksek Teknoloji Parkı ile Xi an iktisadi ve teknolojik gelişme bölgesindeki Yan Liang Endüstri Parkı ulusal seviyede kurulan yeni parklardır. Bahse konu havacılık sanayii teknoloji ve endüstri parklarına yerel ve merkezi hükümetin gelişme projelerinde öncelikli olarak yer verdiği bilinmektedir. Xi an sınırlarına yakın bir bölgede yer alan Yan Liang Test Merkezi yabancılara kapalı olmakla birlikte çok yakınında askeri ve sivil uçaklar tarafından kullanılmakta olan bir havaalanı bulunmaktadır. Söz konusu havaalanı, Çin in en büyük askeri havacılık araştırma ve geliştirme enstitüsü olan ve değişik tipteki savaş uçaklarının uçuş test ve araştırmalarını da yapan Çin Havacılık Sanayii Şirketi-I (China Aviation Industry Corporation I - AVIC I) nin de yakınında yer almaktadır. Yan Liang test üssü ve hava yüksek teknoloji sanayii üssü tüm ülkede yüksek teknolojide üretim yapan tek merkezdir. Ayrıca bölgede Havacılık Eğitim Departmanı bulunmaktadır. Havacılık Eğitim departmanı Xi an Yan Liang Havaaanı nda bulunan Test Uçuş Alayı (Shifei Tuan) ile kuruluşunda bulunan Test Uçuş Grupları(Shifei Dadui) ndan sorumludur. Test Uçuş Gruplarının her biri bir uçak fabrikasına tahsis edilmiştir. 27 Ancak Çin uçak fabrikalarının Rus jet motoru teknolojilerine bağımlı olduğu, 14-17 Nisan 2010 tarihleri arasında Moskova da, Rus uçak motorlarının sergilendiği Engines-2010", XI. Uluslararası Gösterisine çok sayıda Çinlinin katıldığı Rus basınında yer almıştır Yaklaşık 30 kadar Çinli uzmanın Rusların jet motoru sistemlerine ilişkin teknik bilgi toplamak üzere, fuara özellikle gönderildiği iddia edilmiştir. Pekin yönetimi, gelişmiş yeni bir savaş uçağı üretimi üzerinde çalıştıklarını Kasım 2009 da açıklamıştı. ÇHC nin Rusya Federasyonu ile savunma teknolojileri konusunda aktif işbirliği 1990 lı yılların başında Rusların Sukhoi Su-27 uçaklarını tedariki ile başlamıştı. Su-27 lerle başlayan işbirliği Shenyang Uçak Fabrikası nda (Shenyang Aircraft Works -SAC) Rus lisansı ile gelişmiş Su 30MKK 27 http://globalsecurity.asterpix.com/cy/2425181/?q=yan+liang+airport -23-

Su-30MKK uçaklarının üretimine dönüştü. Sichuan eyaletinde bulunan Chengdu Hava-Uzay Kompleksi (Chengdu Aerospace Complex CAC) Rus jet motoruna sahip FC-1 ve J-10 model savaş uçaklarını geliştirerek üretmektedir. Uçakların motorları Moskova ve Sen Petersburg da özel bir konfigürasyonda imal edilmekte ve CAC a gönderilmektedir. Böylece jet motoru teknolojileri konusunda Çin sanayine çok az teknoloji transferi yapıldığı belirtilmektedir. Uçak motoru imalatının yoğun bilgi, tecrübe ve teknoloji birikimi gerektirmesi nedeniyle Çin savunma sanayinin henüz Rus uçak sanayinin teknolojisine ulaşamadığı iddia edilmektedir. J-10 savaş uçakları da Amerikan teknolojisiyle bir zamanlar İsrail tarafından üretilen Lavi savaş uçağının dizaynını taşımaktadır. Türk Yıldızları benzeri Çin gösteri timi Bai-Yi için de fabrika özel olarak J-10 uçakları üretmektedir. J-10 FC-1 Çin Deniz Kuvvetleri uçak gemilerinde konuşlandırılacak uçakların, kanatlarının katlanabilir olmasını istemektedir. Bu kapsamda, Rusların Su 33 uçaklarından tedarik edilmesi gündemdedir. Ancak Çin, Rusların AL-31F motorlarını illegal olarak kopyaladığı için Rusya Su 33 uçaklarını satmak istememektedir. Çin tarafından üretilen J10A ve J-11A, J-11B savaş uçaklarında Rus AL-31F motorları kullanılmaktadır. Sabit kanatlı uçakların da uçak gemilerinde kullanılması ihtimal dahilinde görülmektedir. Bir yandan Çin in uçak teknolojisi konusunda Rusya ya bağımlı olduğu belirtilirken diğer taraftan sekiz yıl içerisinde ABD nin F-22 Raptor savaş uçağı ile aynı yeteneğe sahip gelişmiş bir savaş uçağı üreteceği (XXJ veya J-12) ABD li uzmanlarca ifade ediliyor. Bu konuda ABD Uzay ve Hava İstihbarat Merkezi nden Wayne Ulman, ABD Kongresi nin ABD-Çin ekonomik ilişkilerinin ABD ulusal güvenliğine etkileri konusunda çalışan grubunu Mayıs 2010 da bilgilendirmiştir. Beşinci nesil savaş uçakları şekil, malzeme ve tahrik sistemleri bakımından çok düşük radar kesit alanına sahip olan uçaklardır. -24-

XXJ (J-12) ABD li istihbaratçılar Çin in beşinci nesil savaş uçağına 2018 yılında sahip olacağını ifade ediyorlarsa da ABD Savunma Bakanı Robert Gates, 16 Temmuz 2009 da yaptığı açıklamada, Çin in 2020 yılına kadar beşinci nesil savaş uçaklarını envanterine katacak şekilde bir projesinin bulunmadığını, 2025 yılında belki bir düzine kadar beşinci nesil savaş uçağı olabileceğini öne sürmüş ve önümüzdeki on yılda milyarlarca dolar tasarruf sağlamak maksadıyla kongreyi F-22 Raptor uçağından 187 adet üretilmesi konusunda ikna etmiştir. Wayne Ulman ise, Çin in Tayvan a kuvvet kullanmak üzere fırsat kolladığını, bu kapsamda mevcut silahlanması ile stratejisinin, eğer bölgeye girerse ABD nin bölgedeki hava üslerini, uçak gemilerini ve destek unsurlarını vurmak olduğunu ifade etmektedir. Çin in istihbarat elde edilmesi en zor ülkelerden biri olduğunu da ifade ederek mevcut olan 500 adet dördüncü nesil savaş uçağı ile birlikte envanterine katacağı beşinci nesil uçaklar ile ABD ye karşı önemli bir üstünlük kazanacağını belirtmektedir. F-22 Raptor dan başka ayrıca Lockheed Martin tarafından sekiz ülkenin katılımı ile üç ayrı modeli üretilecek olan F-35 savaş uçakları henüz üretim sürecinin başlangıç safhasında bulunduğu bilinmektedir. F- 35 ler F-22 ler kadar hızlı ve yüksek irtifalarda uçamayacaklardır. ABD Savunma Sekreteri Mayıs 2010 da konuya ilişkin iki açıklamada daha bulunmuştur. Söz konusu açıklamalarında Gates; diğer ülkelerle kıyaslandığında ABD nin tek başına oldukça tekamül etmiş uçak, gemi ve silah sistemlerine sahip olduğunu, kongrenin aldığı bazı kararlarda gerçek tehdit ve ekonomik kısıtlamaların dikkate alınmadığını, bu sebeple gereğinden fazla silahlanıldığı görüşünü dile getirmiştir. ABD Silahlı Kuvvetleri 3.200 kadar taktik muhabere uçağına sahip iken Deniz Kuvvetleri ve Deniz Piyade Kolordusu için 100 adet uçak tedarikinin iptaline bu kadar tepki gösterilmesine de bir anlam veremediğini belirtmiş, 2020 yılında ABD nin Çin den 20 kat daha gelişmiş görünmez (stealth) savaş uçaklarına sahip olacağını ileri sürmüştür. Ayrıca Çin Havacılık Sanayinin son on yıldır Çin Hava Kuvvetleri için H-6 çift motorlu bombardıman uçağının ardılı olarak, Xian H-8 görünmez (stealth) uçağının üretilmesi konusunda çalışmalar yaptığı ifade edilmektedir. Bombardıman uçağının; -25-

- ABD ve Rus teknolojisi ile üretilen 4 adet Ws 10 motorununun bulunacağı, - Nanoteknoloji ile kaplanmış karbon fiber gövdeye sahip olacağı, - 1.4 Mach uçuş hızına sahip olacağı, - Havada yakıt ikmali yapmadan 11.000 km. menzile sahip olacağı, - 18 ton harp yükü ile havalanabileceği, - 12 stealth füze (her biri 3.000 km. Menzilli) ve 3 nükleer füze (her biri 350 kton) atabileceği, - Staratejik ağır bombardıman uçağı rolünü üstleneceği, - İki pilotu bulunacağı, - İlk prototipinin 2009 yılında başarıyla denendiği, - 2010 da üretime geçileceği yönünde bilgiler mevcuttur. H-8 Bombardıman Uçağı (illustration) -26-

Çin Hava Kuvvetleri nin 2010-2020 yıllarında sahip olması beklenen çok rollü savaş uçağı miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 28 Uçak Modeli 2010-2020 Sukhoi Su-30 MKK 200 Xian JH-7 200 Shenyang J-8IIC/H 100 Chengdu J-10 500 Sukhoi Su 27/J-11 100 XXJ veya J-12 50 Toplam 1,150 28 http://www.globalsecurity.org -27-

Çin savunma sanayii, jet savaş uçağı motorlarının yanı sıra cruise füzeleri ile gelecek nesil savaş uçaklarında kullanılacak turbofan motorlarının üretimi üzerinde çalışmaktadır. ç. Güdümlü Mermi ve Füze Üretimi : Çin savunma sanayii küçük turbofan motorlarını üretebilecek teknolojiye sahiptir. Suüstü gemilerine karşı kullanılan HY-4 (C-401) ve YJ-82 (C-802) cruise füzelerinin küçük turbofan motorlarını üretebilmektedir. ÇHC tarafından geliştirilen 16.87kN luk WS-11 turbofan motoru JL-8/K-8 jet eğitim uçaklarında kullanılmaktadır. Aynı teknolojinin cruise füzelerinin turbofan motorlarının geliştirilmesinde de kullanılabileceği ihtimal dahilinde görülmektedir. 29 ÇHC, Ekim 2009 da uzun menzilli ve kara hedeflerine karşı kullanılmak üzere geliştirmiş olduğu DongHai 10 (DH-10) cruise füzesini ürettiğini açıklamıştır. Füzelerin Atalet Güdüm Sistemi (Inertial Navigation System-INS), Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System-GPS) ve Topoloji Mukayese Sistemi (Terrain Comparison- TERCOM 30 ) nden oluşan güdüm sistemleri ile teçhiz edilerek, China Aerospace Science and Industry Corporation s (CASIC) Ninth Academy (Sanjiang Aerospace Group) tarafından Hubei eyaletinde üretildiği bilinmektedir. Füzelerde TERCOM güdümünün etkin olarak kullanılabilmesi için çok detaylı topografik verilere ihtiyaç duyulacağı, Güney Çin Denizi gibi seyir için çok az referans bilgisi verebilecek bölgelerde nisbeten etkisiz kalacağı, füzede GPS güdümünün ana güdüm sistemi olarak kullanılacağı, TERCOM un GPS bilgisini destekleyeceği değerlendirilmektedir. Füzenin ABD ye ait GPS sistemini kullanması GPS uydularından aldığı CA kodları (unencrypted civil signal) nın karıştırmaya veya hedef bölgesindeki karıştırma ve aldatmalara karşı hassasiyetini artıracaktır. Bu nedenle ABD ye ait küresel konumlama sisteminin füzelerin güdüm sisteminde kullanılması beklenmemektedir. Çin tarafından üretilen füzeler atalet güdüm sistemi teknolojisine sahip olmakla birlikte, füzelerin GPS güncelleme bilgisi olmadan mevkii ve dolayısıyla isabet hassasiyeti azalacaktır. Bu çerçevede Çin Deniz Okyanus Gözetleme Sistemi (Naval Ocean Surveillance System-NOSS) ni hayata geçirmeye çalışmaktadır. NOSS ile ilgili elde edilen bilgiler başka bir başlık altında incelenecektir. ABD nin küresel konumlama sistemi (GPS) dışında Rusların GLONASS sisteminin Pekin tarafından kullanılabileceği veya gelecekte Avrupanın GALILEO GPS sisteminden faydalanılabileceği kıymetlendirilmektedir. 29 www.sinodefence.com 30 TERCOM basit olarak, arazi yükseklik verisinin güdüm kontrol bilgisayarının veritabanı ile karşılaştırıp, rota düzeltmelerinin hesaplanması ve uyuşan arazi üzerinde seyrin sağlanmasıdır. -28-

Çin in ayrıca yeryüzünde tam bir kaplama sağlayacak şekilde dünya yörüngesine oturtulacak 30 uydu ile 5 sabit yörüngeli uydu (Geostationary Earth Orbit GEO) dan oluşacak kendi Compass Satellite Navigation System ini geliştirdiği duyumları alınmaktadır. 31 Pentagon daha önce de belirtildiği gibi, bu füzelerin Tayvan da olası bir çatışmaya müdahale maksadıyla gönderilecek ABD uçak gemisi grubuna karşı kullanılacağını değerlendirmektedir. 32 Tüm bunlara rağmen Pentagon un geliştirilen füzeler konusunda detaylı ve teyid edilmiş bilgiye sahip olmadığı da elde edilen bilgiler arasında bulunmaktadır. 33 Çin in savunma sanayinde kazandığı yetenekler paralelinde ABD Savunma Bakanı Robert Gates 3 Mayıs 2010 da yaptığı bir açıklamada, ABD nin bir süredir tek başına sahip olduğu uzun menzilli ve hassas isabet yeteneğine sahip güdümlü mermi kabiliyetine artık başka ülkelerin de sahip olduğuna dikkat çekmişti. 34 ABD Pasifik Komutanı da 23 Mart 2010 da Kongreye Çin in uçak gemilerini vurmak üzere DF 21/CSS 5 Orta Menzilli Balistik Füzeleri (Middium Range Ballistic Missile-MRBM) ni geliştirdğini açıklamıştı. 35 Çin in 1990 lı yıllardan buyana suüstü gemilerine karşı güdümlü mermi geliştirdiği bilinmekle birlikte ilk defa resmi olarak test safhasına geçildiği öğrenilmiştir. ABD özellikle Çin in suüstü gemilerine karşı geliştirdiği güdümlü mermiler konusuna önem vermektedir. Bu kapsamda ABD Savunma Bakanlığı, Ulusal Hava ve Uzay İstihbarat Merkezi (Department of Defense And National Air and Space Intelligence Center), Deniz Kuvvetleri İstihbarat Ofisi (Office of Naval Intelligence-ONI) ve Kongre Araştırma İdaresi (The Congressional Research Service) konuya ilişkin olarak rapor hazırlamıştır. 36 Dong Feng 21 (NATO Kod Adı : CSS-5), 2 nci Uzay Akademisi olarak da bilinen Changfeng Mekanik ve Elektronik Teknoloji Akademisi 37 (Changfeng Mechanics and Electronics Technology 31 www.sinodefence.com 32 Reuben F. Johnson, Special to the Washington Times, 4 Mayıs 2010 33 Ian Easton, Project 2049 Institute 34 Michael Richardson, Japan Times, 13 Mayıs 2010 35 Wendel Minnick, Defense News, 5 Nisan 2010 36 Wired Magazine s Danger Room, 29 Mart 2010 37 1957 yılında Pekin in batı bölgesinde, Yonding Yolu üzerinde kurulmuştur. 16.000 den fazla çalışanı bulunan kuruluşa bağlı enstitü ve fabrikalar şunlardır: 123 ncü Fabrika (Hava savunma füzelerinin başlıklarını imal etmektedir.) 283 ncü Fabrika (Yer kontrol sistemleri üretmektedir.) 786 ncı Fabrika (Radar ve güdüm sistemleri fabrikasıdır.) 25 nci Araştırma Enstitüsü (Radar ve optik terminal güdüm sistemleri üzerinde çalışmaktadır.) 204 ncü Araştırma Enstitüsü (Bilgisayar yazılım ve simülasyon teknolojisi üzerinde çalışmaktadır.) 208 nci Araştırma Enstitüsü (2 nci Akademi nin Sistem Mühendisliği ve Elektronik Teknolojisi dergisinin yayıncısı ve bilgi merkezi olarak görevi yapmaktadır.) 618 nci Havacılık Enstitüsü 706 ncı Araştırma Enstitüsü (Bilgisayar bilimleri) 803 ncü Şangay Havacılık Bürosu Enstitüsü Havacılık Numerik Kontrol Grubu (Aero-Space Numerical Control (Asnc) Group Corporation) Beihai Chanfeng Endüstri Kalkınma Şirketi (Beihai Changfeng Industrial Development Company) Beihai Kuzey Körfezi Guiyu Ltd.Şirketi -29-

Pekin Havacılık Changfeng Tıbbi Malzeme ve Cihaz Şirketi Pekin Havacılık Lanjian Hava Ulaştırma Servisi Şirketi Pekin Buoge Yüksek Teknoloji Şirketi Pekin Canfeng Endüstri Şirketi Pekin Canfeng Mekanik Şirketi Pekin Bilgisayar Teknolojileri ve Uygulamaları Şirketi Pekin Elektronik Dokümantasyon Hizmetleri Merkezi Pekin Fudao Ltd. Şirketi Pekin Guanda Optik ve Elektronik Yeni Teknolojiler Şirketi Pekin Haidian Hava Bilgisayar Şirketi Pekin Haidian Sanjiang Bölgesi Teknolojik Kalkınma Şirketi Pekin Haidian Jiuda Teknoloji ve Ticaret Şirketi Pekin Haidian Puhui Makina ve Elektronik Teknolojik Kalkınma Şirketi Pekin Haidian Yanfeng Elektronik Bilgi ve Teknoloji Şirketi Pekin Haifeng Elektronik Yeni Teknolojiler Geliştirme Şirketi Pekin Haifengyuan Bilim ve Teknolji Geliştirme Şirketi Pekin Honghua Makina ve Elektronik Yeni Teknoljiler Şirketi Pekin Otomatik Kontrol Sistemleri Enstitüsü, 17 nci Araştırma Enstitüsü (Füze control sistemleri üzerinde çalışmaktadır.) Pekin Bilgisayar Uygulama ve Benzetim Teknoljileri Enstitüsü Pekin Kontrol ve Elektronik Teknolojileri Enstitüleri Pekin Elektronik Sistemleri Mühendisliği Enstitüsü, 2 nci Planlama Departmanı (Departman seviyesindeki enstitü hava/füze savunma ve ASAT sistemleri mühendisliği üzerinde çalışmaktadır.) Pekin Ekolojik Özellikler Enstitüsü (Mikrodalga, optic ve lazer çevresel mühendisliği üzerinde çalışmaktadır. Mirodalga yankısız oda (anechoic chamber) ve lazer laboratuvarı bulunmaktadır. Uzay gözlemi yapmaktadır.) Pekin Mekanik Cihazlar Enstitüsü, 206 ncı Araştırma Enstitüsü (Atıcı ve diğer yer cihazları) Pekin Radyo Ölçüm Enstitüsü, 23 ncü Araştırma Enstitüsü (Yüksek teknolojik radar sistemler üzerinde araştırma ve geliştirme yapmaktadır. Beş farklı üçüncü jenerasyon hassas radar güdüm sistemi geliştirmiştir.) Pekin Radyo Metroloji ve Ölçüm Enstitüsü, 203 ncü Araştırma Enstitüsü Pekin Uzaktan Algılama Cihazları Enstitüsü Pekin Jifeng Elektronik Yüksek Teknoloji Bilimleri ve Teknolojik Gelişme Şirketi Pekin Jinghua Endüstri Şirketi Pekin Mekanik Cihaz Enstitüsü Pekin Pulimen Makina ve Elektronik Yüksek Teknolji Şirketi Pekin Simülasyon Merkezi Pekin Sistem Dizayn Enstitüsü ve Elektro Mekanik Mühendisliği Pekin Tianhai Elektronik Bilimler ve Teknoloji Şirketi Pekin Tianjie Makina ve Elektronik Teknolojik Gelişme Şirketi Pekin Xinfeng Mekanik Fabrikası Pekin Xinfeng Makina ve Elektronik Teknoloji Şirketi Pekin Xinli Makina İşleri Pekin Mekanik Sistemler Enstitüsü Çin Hexi Kimya Makinaları Şirketi Changchun Optik ve Hassas Makina Enstitüsü Changzhi Qinghua Makina Fabrikası Chongqing Havacılık Makina ve Elektronik Dizayn Enstitüsü Chongqing Hongyu Makina Fabrikası Guilin Havacılık Elektronik Çihaz Şirketi Hanian Changfeng Co.Ltd. Hangzhou Elektronik Konnektor Fabrikası Hunan Havacılık Bürosu Hunan Havacılık Makina ve Elektronik Cihazları Jinzhou Elektrikli Makinalar ve Elektrikli Cihazlar Fabrikası Liaoning & Numaralı Telsiz Fabrikası -30-

Academy) tarafından üretilmektedir. DF-21 iki kademeli, katı yakıtlı, tek başlıklı orta menzilli balistik füzedir. Füzenin, denizaltılardan atılan Ju Lang-1 tipi balistik füzelerin geliştirilmiş bir modeli olarak, 500kTon luk nükleer başlık ile 1,800 km. lik menzile sahip olduğu bilinmektedir. Bazı füzelerin ise, konvansiyonel başlığa sahip olduğu da rapor edilmiştir. Daha uzun menzilli Dong Feng-21 füzesi dizaynının 1996 yılında geliştirildiği, uzaya fırlatılan Katiuozhe-1(KT-1) aracının da Dong Feng-21 dizaynından geliştirildiği ifade edilmektedir. 38 Dong Feng-21/CSS-5 MRMB Teknik Özellikleri : Konfigürasyon : İki kademeli, katı yakıtlı Konuşlanma : Mobil, 6X6 kamyon+altı- tekerlekli treyler, silo Uzunluk : 10.7m Çap : 1.4m Fırlatma Ağırlığı: 14,700kg Menzil : 1,770km Atmosfere Giriş Ağırlığı: 600kg Harp Başlığı : Tek 500kT veya konvansiyonel Güdüm : Atalet+terminal radar İsabet : CEP 300~400m d. Çin Amfibi Kuvvetlerinin Geliştirilmesi: Çin in 1990 lı yılların başından buyana amfibi kuvvet geliştirmek üzere çalıştığı bilinmektedir. Bu kapsamda iki farklı amfibi zırhlı taarruz aracı geliştirmiştir. ABD li uzmanlarca Çin in amfibi yeteneklerini geliştirmek üzere yaptığı çalışmaları Tayvan ın işgaline yönelik olarak yorumlanmakta, Qinchuan Makina Fabrikası Shaanxi Cangsong Makina Fabrikası Shaanxi Jianfeng Makina Araştırma Enstitüsü, 210 ncı Araştırma Enstitüsü (Elektromekanik Sistemler Mühendisliği yapmaktadır. Telemetrik araştırma ve geliştirme, dinamik güç ve ısınma/soğuma testleri yapmaktadır.) Shaanxi Güç Makinaları Enstitüsü Shaanxi Havacılık Endüstrisi Geliştirme Şirketi Shenyang Havacılık Xinxin Grup Co. Shenyang Xinguang Makina Firması Shenzen Fener Bilimleri ve Teknolojisi Endüstrisi Şirketi Shenzen Zhenfeng Endüstri Şirketi Güney Sichuan Makina Fabrikası Chongqing Bashan Cihaz Fabrikası (Devlete aittir.) Linquan Elektrik Makina Fabrikası (Devlete aittir.) Fenghuan Makina Fabrikası (Devlete aittir.) Meiling Kimya Endüstrisi Fabrikası (Devlete aittir.) Xian Chanfeng Bilim ve Teknoloji Endüstrisi Co. Xinfeng Makina Fabrikası, 112 nci Fabrika (SAM lerin parçalarının birleştirildiği son fabrikadır.) Xingfeng Otomobil Montaj Fabrikası Xinjian Güç Makinaları Fabrikası, 284 ncü Fabrika (Kontrol sistemleri üretimi) Zhengzhou Genel Elektrikli Cihazlar Fabrikası Zhonshan Juntai Elektronik Fabrikası 38 www.sinodefence.com -31-

amfibi platformların envanterine girmesiyle birlikte Çin Deniz Kuvvetleri nin stratejik kuvvet intikali imkan ve kabiliyetine kavuşacağı belirtilmektedir. ABD Deniz Piyade Kolordusu 180.000 den fazla personel mevcudu, 31 büyük havuzlu çıkarma gemisinden oluşan LHD/LPD (Landing Helceopter Dock/Landing Personal Dock) filosu ve 11 uçak gemisi muharebe grubu ile dünyanın en büyük amfibi kuvveti ünvanına sahiptir. ABD li uzmanlar, Çin in personel mevcudu ve mekanize ateş gücü değerlendirildiğinde daha büyük bir kuvvete sahip olduğunu iddia etmektedirler. Çin Deniz Kuvvetleri nin organik bünyesinde, mevcudu 10.000 olan iki deniz piyade tümeni de arguman olarak kullanmaktadırlar. ABD li uzmanların, Çin in amfibi kuvvet yapılanmasını tehdit olarak göstererek, ABD Başkanı nın yetki almaksızın görevlendirebildiği tek kuvvet olan Deniz Piyade Kolordusunun geliştirilmesine zemin yaratma gayreti içerisinde oldukları değerlendirilmektedir. Zira Çin mevcut kuvvetlerini intikal ettirebilecek platformalara henüz sahip değildir. Çin in ana amfibi kuvvetleri altı grup halinde, 300.000 mevcuduyla, Tayvan a yakın bir harekat bölgesinde konuşlandırılmışdır. Birinci grubun en iyi eğitim ve donanımlı 1 nci Amfibi Mekanize Piyade Tümeni Nanjing askeri bölgesinde, 42 nci grubun 124 üncü Amfibi Mekanize Piyade Tümeni Guangzhou askeri bölgesinde konuşlanmıştır. ABD li analizciler Çin in kara, deniz ve hava unsurlarından oluşan amfibi kuvvetinin koordineli harekatını desteklemek üzere elektronik, füze ve hava taarruz kabiliyetini biraraya getiren ve artçı kuvvetlerin giriş noktalarında durdurulmasını sağlamak maksadıyla geliştirilen birleşik adalar harekatı (joint islands compaign) konseptinin önemli mesafeler katettiğini ifade etmektedirler. Tayvan kaynaklı 2006 yılına ait bir bilgide 5-7 ilave tümenin sivil ticaret gemileri ile Tayvan a intikal ettirebileceği yönünde bilgiler mevcuttur. Çin amfibi kuvvetleri yetersiz organik hava ve atış destek unsurlarına sahip olmadığından, sahile ulaşana kadar kendini savunma yeteneğine sahip amfibi taarruz araçları geliştirmektedir. 1990 lı yıllarda Çin Silahlı Kuvvetleri nin kara ve amfibi birlikleri 18 tonluk ZTS 63A amfibi tankını standart olarak kullanıyordu. ZTS 63A amfibi tankları 1960 larda üretilen Sovyet PT-76 tanklarının türevi 85 mm. lik topa sahip T-63 amfibi tankının türevidir. ZTS 63 lerin hafif zırh dezavantajı, hareket halinde ve kısıtlı görüşte atış imkan ve kabiliyetine sahip bilgisayar kontrollü, stabilize, 105 mm. lik topu ile dengelenmektedir. -32- ZTS 63A Amfibi Tankı

ZTS 63A tankları Tayvan ın sahip olduğu ABD menşeli M 48 ve M 60 Patton tanklarında bulunan 105 mm.lik topların etkili menzilinden daha uzun menzile(4-5 km/ 2.5-3.1 mil) sahip, Rusların Bastian lazer güdümlü mermilerinin benzeri olarak, ortak üretilen lazer güdümlü mermileri taşımaktadır. Çin ZTS 63 lerin üretimiyle eş zamanlı olarak 13 personel taşıyabilen Tip 63C Amfibi Zırhlı Personel Taşıyıcı (ZPT) yı geliştirip kullanmaya başlamıştır. Bu ZPT ler 1970 lerin demode olmuş amfibi T- 63 lerinin yerini doldurmuşlardır. Aracın baş ve kıç tarafına sephiyesini artırmak maksadıyla hava odaları ve tahrik gücünü artırmak için harici motor ilave edilmiştir. Araç kaba saba olmasına rağmen maliyet ve zamandan tasarruf sağlamıştır. Tip 63C nin komuta, zırhlı onarma ve kurtarma (ARV) versiyonları da üretilmiştir. Ayrıca ZTZ 63A nın lojistik destek ve ARV modelleri bulunmaktadır. 400-500 hp gücündeki dizel motordan beslenen su jetleri ile suda 12 km./saat (7.4 mil/saat) hıza sahiptir. 600 den fazla Tip 63 ZPT bugün artık yetersiz oldukları gerekçesiyle, daha hızlı ve daha uzun menzilli araçlar ile değiştirilmektedir. 9K116-1 Bastion / AT-10 1990 lı yıllarda ABD amfibi harekatı kıyıdan çok ileride icra etmek maksadıyla, Seferi Muharebe Aracı (Expeditionary Fighting Vehicle-EFV) nı geliştirmek üzere çalışmaları başlatmışken, Çin ZTZ 63A ların ardıllarını geliştirmeye başlamıştır. Amfibi taarruz araçlarının görüntüleri ilk olarak 2005 yılı sonlarında internette yer almış, 2006 yıllarında Çin Halk Cumhuriyeti devlet kaynakları, araçların ZTD-05 ve ZBD-05 olarak adlandırıldığını açıklamıştır. Hem Çin ve hem de ABD de geliştirilen seferi piyade araçlarının benzer özellikleri bulunmaktadır. Her iki modelde de aracın gövdesi üzerine monteli güclü su jeti motoru, açılıp kapanan pruva düzlemi, kıç kanat ve suspansiyon bulunmaktadır. ABD den farklı olarak Çin tarafından geliştirilen araçlar halen Amfibi Kuvvetler ve Kara Kuvvetlerinde kullanılmaktadır ve yakın zamanda yurt dışına ihraç edilmeye başlanacaktır. ABD tarafından geliştirilen EFV -33-

ZBD-05 ZTD-05 Çin in yeni amfibi piyade araçlarının üretiminde gösterdiği başarının temel nedenleri araçların daha basit, küçük ve daha az gereksinimleri olmasıdır. ZTD-05 26 ton ağırlığında ve 40 km./saat hıza sahiptir. EFV ise 35 ton ağırlığı ile 46 km./saat sürat yapabilmektedir. EFV den farklı olarak ZTD-05, ZTZ-63A nın taşıdığı 105 mm. lik geri tepmesiz top ve Bastian antitank füzesini taşımaktadır. ZBD-05 Piyade Muhrebe Aracı 30 mm.lik otomatik top ile düşük maliyetli HJ-73C antitank füzesi ve 30 mm.lik top taşıyan EFV lere daha yakın görülmektedir. Her ikisinin de 3 mürettebatı olmakla birlikte ZBD-05 10 piyade, EFV 17 piyade taşımaktadır. ZTD/ZBD gövdeleri komuta ve ARV lerde de kullanılmaktadır. Diğer bazı özel amfibi araçların da üretildiği konusunda elde edilen bilgiler, Çin Halk Cumhuriyeti nin amfibi deniz kuvvetine önem verdiğini göstermektedir. 2009 yılı sonunda internette yeni bir amfibi 122 mm.lik hovitzerin resimleri yayımlanmıştır. Bu sene başında hovitzerin Tip-07B olarak isimlendirildiği duyurulmuştur. 1990 lı yıllarda başlatılan ve başarısız olan 122 mm. lik amfibi araç programı bilinmekle birlikte aracın yeni Tip-07 kundağı motorlu hovitzerin, silah ve atış kontrol sistemini, ZTD/ZBD-05 lerin gövdesini aldığı görülmektedir. Tip-07B kıyıda daha uzun menzilli atış desteği sağlayacak şekilde lazer güdümlü mermiler de dahil olmak üzere değişik çap ve ağırlıkta cephaneyi ateşleyebilmektedir. Tip-07B Hovitzer Çin aynı zamanda çıkarma plajına çıkan ve temizlik yapan özel araçları da üretmektedir. Bunlar kamyon üzerine oturtulmuş 240 mm. lik çoklu mayın temizleme roketleri ile plaj bölgesindeki kumlar üzerinde tekerlekli araçların batmadan hareketine imkan sağlayan, ağır ve hafif apron seren araçları kapsamaktadır. Ayrıca Çin amfibi kuvvetleri envanterinde Dong Feng EQ 2102 6 x 6 kamyonları, iki -34-

ayrı çeşit jeep benzeri araçları ve Isuzu 4 x 4 kamyonların amfibi versiyonundan oluşan çeşitli amfibi lojistik ve destek araçları bulunmaktadır. Ancak, Çin Silahlı Kuvvetleri nde amfibi araçları taşıyacak ve organik hava desteğini sağlayacak platformlar mevcut değildir. Çin Silahlı Kuvvetleri nin 20.000 ton deplasmana sahip sadece bir Tip 071 LPD si bulunmakla birlikte önümüzdeki on yıl içerisinde daha fazla LPD gemiye sahip olacağı değerlendirilmektedir. Benzer büyüklükte düz güverteli Tip 081 LHD lere de sahip olması beklenmektedir. Bunlar, ABD de mevcut Dong Feng EQ 2102 6 x 6 kamyon LCAC lardan biraz daha küçük fakat benzer konfigürasyona sahip hava yastıklı gemilere sahip olacaklardır. 1970 li yıllarda Çin, İngiliz Harrier uçaklarından tedarik etmeye çalışmış, ancak başarılı olamamıştır. Halen Çin Silahlı Kuvvetleri dikey inip kalkabilen uçak tedariki ile ilgilenmektedir. Cheng- Du uçak fabrikasının yukarıda arz edilen JXX veya J-12 projesi bu kapsamda değerlendirilmektedir. Mevcut bilgiler ışığında Çin in 2020 yılında ağır silahlı donanmış amfibi birliklerini intikal ettirebilecek bir kuvvet yapısına sahip olabileceği mütalaa edilmektedir. 39 e. Çin İstihbarat, Keşif ve Gözetleme Uydusu Projesi : Pekin daha iyi istihbarat, keşif ve gözetleme için siber sistemler üzerinde de çalışmalar yapıyor. Uzaydan taktik ve stratejik istihbarat toplayan platformlarını hızla artırıyor. Suüstü gemilerine karşı geliştirdiği balistik füzelere, navigasyon ve hedef bilgisi vermek üzere gelişmiş uydu ve ufuk ötesi radar sistemleri tesis etmeye çalışıyor. 5 Mart 2010 tarihinde Çin, geliştirdiği ASBM füzeleriyle direkt irtibatlı Deniz Okyanus Gözetleme Sistemi (Naval Ocean Surveillance System-NOSS) Yaogan IX i, Gansu eyaletindeki Jiuquan Uzay Merkezi nden uzaya fırlattı. Söz konusu uydu taktik seviyede kullanılacak özellikler taşımaktadır. Sistem yakın formasyonda yörüngeye oturtulan üç küçük uydudan oluşmaktadır. Yaogan IX üzerinde, 39 Richard D. Fisher Jr., Aviation Week, 20 Mayıs 2010-35-

yakın formasyonda hassas mevki almasını sağlayan milimetrik dalgalı radar, gemileri tespit eden kızılötesi algılayıcılıar, elektronik yayımları yakalayan antenler taşımaktadır. Çin Aralık Kasım 2009 ayında iki keşif uydusunu Yaogan VII i elektro-optik cihazları ile 9 Aralık ta, beş gün sonra da Yaogan VIII i Synthetic Aperture Radar (SAR) sahip olarak uzaya fırlattı. Bu uydular ile Çin in hassas, doğru ve gerçek zamanlı hedef bilgisi elde edeceği değerlendirilmektedir. 40 f. ABD Savunma Sanayinin Çin e Olan Bağımlılığı : ABD hükümeti tarafından yapılan bir araştırmanın sonucunda, ABD savunma sanayinin akıllı bombalar, gece görüş gözlükleri ve radarların üretiminde Çin e bağımlı olduğu ortaya çıkmıştır. 14 Nisan 2010 da yayınlanan raporun belirttiğine göre, ABD savunma sanayinin kullandığı az bulunan oksidler % 97 oranında Çin den ithal edilmektedir. Söz konusu metaller General Dynamics Corp. tarafından üretilen M1A2 Abrams tanklarında ve Lockheed Martin Corp. tarafından imal edilen AEGIS SPY-1 radarlarında kullanılmaktadır. Az bulunan elementlerin ABD de üretimi ve idhar edilmiş ulusal stok programına ithal edilmesine ilişkin Pentagon tarafından yapılan araştırmanın Eylül 2010 a kadar tamamlanacağı belirtilmektedir. ABD nin silah üretiminde Çin e olan bağımlılığı konusu, geçen sene Çin Halk Cumhuriyeti Endüstri ve Bilgi Teknolojileri Bakanı nın açıklaması ile gündeme gelmiş, Çinli bakan rüzgar türbinleri ve hibrid motorlarda kullanılmakta olan iki az bulunan elementin stoklarının azaldığını açıklamıştı. Çin az bulunur element ve metallerin yurtiçi üretimine ve ihracatına kota koymuş, fiyatını artırmış, ayrıca ihracat vergisini %15 den % 25 e çıkarmıştır. Bunun nedeni Çin in bu ender bulunan elementlerin üretimini tekelinde bulundurmasıdır. Çin den ithal edilen materyaldeki azalma ABD nin devam eden silah projelerinin yavaşlamasına neden olmaktadır. Kimyasal olarak 17 benzer metalik elementten oluşan ve lanthanum, cerium, neodymium, europium, yttrium u içeren gruba, az bulunan elementler grubu adı verilmektedir. Yerküre kabuğunda bulunan bu elementlerin, toplu halde (maden açılacak kadar) bulunduklarına çok az rastlanıldığı ifade edilmektedir. ABD nin Kaliforniya Madeni A.U.S,. maden ayrıştırma ünitesini 1998 yılında kapatmış, 2002 yılında ise tüm üretimini durdurmuştur. Neodymium manyetiklerini üreten Magnequench International Inc. in Indiana da bulunan fabrikası da 2003 yılında üretim araçları ile birlikte Çin e nakledilmiştir. M1A2 Abrams tanklarının navigasyon sistemlerinin samarium cobalt manyetikleri, samarium ve neodymium metali, Northrop Grumman Corp. tarafından imal edilen ve DDG 51 tipi muhriplerinde kullanılan melez (hybrid) elektrik tahrik sistemlerinin neodymium manyetikleri, gine DDG 51 tipi muhriplerde bulunan General Dynamics ve Lockheed Martin tarafından üretilen Aegis SPY-1 radarlarındaki samarium cobalt manyetikleri Çin Halk Cumhuriyeti nden tedarik edilmektedir. Bahse 40 Wendell Minnick, Defense News, 5 Nisan 2010-36-

konu sistemlerin bu nedenle, 35 yıllık kullanım ömürlerini doldurmasının ardından, başka sistemlerle değiştirilmeleri planlanmaktadır. Bazı ABD li firmaların 2012 yılına kadar, 450-500 milyon ABD doları tutarında bir kaynağı madenciliğin tekrar canlandırılması için ayıracağı ifade edilmektedir. Ancak oksidleri metale çevirecek pilot fabrikaların kurulmasının iki ila beş yıllık bir zaman alacağı ve bu süre zarfında yabancı firmaların neodymium üretim patentlerinin 2014 yılına kadar geçerli olacağı, az bulunan metallerin ikmal zincirinin tekrar oluşturulmasının 15 yıl gibi uzun bir süre alacağı belirtiliyor. 41 4. Bölgedeki Diğer Aktörlerin Yaklaşımları : ABD li bazı stratejistler, ÇHC nin dikkat çeken askeri gelişimi karşısında, bölge ülkelerinin Hong Kong örneğinde olduğu gibi kaderlerine boyun eğerlerse, Pasifik teki Amerikan ittifakının sona ereceğini, Japonya, Kore ve Güneydoğu Asya ülkelerinin ve hatta Avustralasya nın ÇHC nin stratejik kuvvet intikali imkanı olgunlaştığında, Pekin in gölgesinde kalarak, ülkelerindeki ABD üslerinden kurtulmaya çalışacaklarını değerlendiriyorlar. 42 ABD nin Tayvan ı ÇHC ne terk etmesi durumunda; Japonya, Güney Kore, Filipinler, Endonezya ve Avustralya nın gözünde ABD nin bölgedeki otoritesini kaybedeceği değerlendiriliyor. 43 a. Japonya : Çin in Pasifik bölgesindeki hakimiyet iddiası Japonya yı da endişelendiriyor. Bölgede yükselen Çin askeri gücünü dengeleyebilecek bir güç olan Japonya nın, Nisan 2010 da Çin Deniz Kuvvetleri ne ait muhrip ve denizaltıların kendi yaklaşma sularında tatbikat icra etmesine rağmen, deniz gücü avantajını kullanmak niyetinde olmadığını gösteriyor. 44 Japon hükümetinin aynı Güney Kore eski Başkanı Roh Moo-hyun gibi anti-amerikancı politika izlemesinin Pekin in elini güçlendirdiği değerlendiriliyor. Geçen yıl seçimlerden önce Yukio Hatoyama Okinawa da bulunan ABD üssünü Japonya ya taşıma sözü vermiş Başbakan olmuş, ancak sözünü tutamadığı için 2 Haziran 2010 günü istifa etmişti. Japon hükümeti Aden Körfezi ndeki deniz haydutluğuna karşı yürütülen harekata katkısını sürdürürken, Afganistan a yönelik harekata verdiği denizde yakıt ikmali desteğini çekmişti. ABD ile Japonya arasındaki ilişkilerin bozulmasından, ÇHC nin Pasifikte deniz kontrolünü ele geçirmek üzere faydalanacağı ileri sürülüyor. Filipin hükümetinin Clark Hava Üssü ve Subic Bay Deniz Üssü nü ABD ye veren antlaşmayı iptal etmesi üzerine, Filipinlerdeki ABD askeri varlığına 1991 yılında 41 Peter Robison ve Gopal Ratnam, Bloomberg News, 15 Nisan 2010 42 Mark Helprin, Wall Street Journal, 17 Mayıs 2010 43 Robert D. Kaplan, International Herald Tribune, 16 Nisan 2010 44 Rory Medcalf, Wall Street Journal, 28 Nisan 2010-37-

son verilmişti. Bunun ardından Çin Deniz Kuvvetleri Spratly Adaları na 45 genişletmiş, Filipinler e ait bölgede hak iddia etmeye başlamıştı. kadar faaliyet alanını Spratly Adaları Japonya da ABD nin, 33,500 kadar askeri personeli ile 5,500 kadar savunma bakanlığına bağlı sivil uzman personeli bulunuyor. ABD nin 7 nci Filosu Yokosuka da, 3 ncü Deniz Piyade Seferi Kuvveti (III MEF) Okinawa da üslenmiş, bir muharip hava filosu Misawa ve Kadena Hava Üslerinde konuşlandırılmıştır. Japonya Çin in askeri politikasını dikkatle izlerken yakın zamanda Okinawa Adası nın güneyinde bulunan 1,800 kadar nüfuslu Yonaguni Adası nda önemli bir gelişme oldu. Bu küçük adadaki Hatayama yönetiminin yabancılara yerel seçimlerde oy kullanma hakkı veren kanun tasarısı çalışmaları, Japonya da büyük tepkilere neden oldu. Yonaguni Adası sakinleri de sözkonusu kanun teklifine sıcak bakmıyor. Ada halkı adanın Japonya nın sınırını oluşturduğunu düşünüyor. Sadece 137 oyun, meclise bir adayın seçilmesi için yeterli olabildiğine dikkat çekilerek, çıkarılması düşünülen kanunla yapılacak seçimlerin manuplasyona açık olduğu ve seçimlerde oluşabilecek meclisin Japonya nın aleyhinde kararlar alabileceğine işaret ediliyor. Bu kaygılar nedeniyle Japonya Savunma Bakanlığı nın Yonaguni Adası nda askeri bir üs kurmayı planladığı da belirtiliyor. Japonya, ÇHC ile daha iyi ilişkiler kurmaya çalışırken Asya Pasifikteki güç dengesinin daha az dengeli bir duruma geldiği, ABD yi ve bölgedeki müttefiklerini rahatsız edecek şekilde değiştiği ifade ediliyor. 46 45 Spratly Adaları, Güney Çin Denizi nde Filipinler, Brunei,Vietnam, Malezya ve ÇHC arasında kalan deniz sahasında bulunan 750 den fazla kayalık, adacık, atol, mercanlardan oluşan adalar grubudur. Adacıklar toplamda 4 km² den az bir karasal alana sahip olmakla birlikte, 425,000 km² den fazla bir deniz sahasına dağılmışlardır. 46 Michael Richardson, Japan Times, 13 Mayıs 2010-38-