Tarih Öncesi Devirlerde Anadolu Video Ders Anlatımı TARİH ÖNCESI DEVİRLERDE ANADOLU Türkiye tarih öncesi devirlerde üzerinde birçok medeniyet kurulan çok önemli bir yerleşim merkeziydi. Ülkemizin tarihi Yontmataş devrine kadar uzanmaktadır. Tarih öncesi dönemlere ait en önemli yerleşim yerleri şunlardır. 1.Antalya ( Beldibi-Karain mağaraları) 2.Diyarbakır( Çayönü) 3. Çanakkale(Truva) 4.Konya(Çat alhöyük) 5. Burdur ( Hacılar) 6.Yozgat (Alişar) 7.Çorum (Alacahöyük). TARİH ÖNCESİ DEVİRLER(PREHİSTORİK DEVİRLER) İnsanların var oluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden ayrılmasında kullanılan araç ve gereçlerin niteliğine bakılmıştır. Buna göre Tarih öncesi devirler Şöyle ayrılır: 1)-TAŞDEVRİ 1 / 7
a)- Eskitaş (Kabataş) Devri b)- Ortataş (Yontmataş) Devri c)- Yenitaş (Cilalı Taş) Devri 2)- KALKOLİTİK(TAŞ-BAKIR) DEVRİ 3)- TUNÇ DEVRİ 1)-TAŞDEVRİ: a)- Eskitaş (Kabataş) (paleolotik) Devri: Türkiye'de Eski Taş Devri(MÖ.600.000-MÖ.10.000): Bu tarih öncesi yerleşim merkezlerinden en eskisi Antalya da bulunan Karain mağarasıdır. Henüz alet yoktu. Sivri cisimler kullanılır. Ağaç kovuklarında, mağaralarda ve nehir yataklarında yaşayan insanlar tabiatta hazır bulduklarıyla, avcılık ve balıkçılıkla geçinmişlerdir.(avcı ve toplayıcı) Dönemin sonuna doğru üretim ekonomisine geçilmiştir. Antalya'da Karain, Beldibi ve Belbaşı Mağaraları Anadolu'da bu döneme ait önemli merkezlerdir. 2 / 7
b)- Ortataş (Yontmataş) (mezolotik) Devri: Türkiye'de Ortataş Devri(MÖ.10.000 8000): Taşlar, çakmak taşı yontularak savunma amaçlı kullanılmıştır. Soğuklardan dolayı mağaralara ve ağaç kovuklarına çekilmişlerdir. Mağaralara hayvan resimleri çizmişlerdir. Dönemin sonlarına doğru ateş bulunmuştur. Göçebe hayattan Üretim ekonomisine geçildi. İnsanlığın toplayıcılık ve avcılıktan üretime geçiş yaptığı dönemdir. Antalya da Yontma taş dönemine ait, taştan yapılmış el aletlerine ve mağara resimlerine rastlanmıştır. Bu devri yaşayan insan toplulukları ilkel bir göçebe hayat sürmüşlerdir. Antalya'da Beldibi mağarası, Göller yöresinde Baradiz, Samsun'da Tekkeköy bu devre ait önemli 3 / 7
merkezlerdir. c)- Yenitaş (Cilalı Taş) (Neolitik) Devri: Türkiye'de Yenitaş Devri(MÖ.8000- MÖ.5500): Buzullar kuzeye doğru çekilince insanlar mağaralardan çıkmışlardır. Çanak-çömlek kullanıldı. Toprak ve kilden kaplar yapıldı. Tarım yapıldı (arpa, buğday). Örgüler kullanıldı. Köyler kurularak Yerleşik hayata geçildi. Taş ve kerpiç kullanılmaya başlandı. Kamıştan kulübeler yapıldı. Dolmen ve Menhir denilen mezarlar yapıldı. Hayvanlar evcilleştirildi. İlk insan toplulukları oluştu. İlk üretim ile ticaret yapılmaya başlandı. 4 / 7
Diyarbakır'da Çayönü, Gaziantep te, Sakçagözü, Konya'da Çatalhöyük önemli merkezlerdir. İnsanlık tarihinin ilk yerleşim yeri olarak Konya Çatalhöyük kabul edilmektedir. İlk üretim yeri de Çayönü(Diyarbakır) kabul edilir. 2)- KALKOLİTİK(TAŞ-BAKIR) DEVRİ: Türkiye'de Kalkolitik Devir(MÖ.5500-MÖ.2500): Dini inanışlar gelişti. Tanrılar edinmeye başladılar. Madenler eritilerek kullanılmaya başlandı. Taş devrinin sonlarına doğru maden keşfedilmiştir. İlk kullanılan maden bakırdır. Çanakkale'de Truva, Burdur'da Hacılar, Yozgat'ta Alişar, Çorum'da Alacahöyük tür. 3)- TUNÇ DEVRİ: Türkiye'de Tunç Devri(MÖ.2500- MÖ.1200): 5 / 7
Bu dönemde site denilen ilk yönetim örgütleri(devlet) oluşturulmuştur. Anadolu da üretim artmasına paralel olarak ticaret gelişmiş, toplumsal ilişkiler hızlanmıştır. Yazı Asurlu tüccarlar tarafından Türkiye'ye getirildi. NOT: Anadolu'da ilk yazılı belgeler Kayseri yakınlarındaki KÜLTEPE DE bulundu. Böylece Anadolu da tarih çağları başladı.(mö.2000) KABA TAŞ- Antalya çevresinde Karain, Beldibi, Belbaşı, mağaraları. Adıyaman palanlı mağarasıdır. YOTMA TAŞ-Antalya çevresinde Beldibi, Göller bölgesinde Baradız, Ankara çevresinde Macunçay, Samsun yakınlarında Tekkeköy. CİLALI TAŞ-Diyarbakır Çayönü Gaziantep Sakçagözü Konya Çatalhöyük ilk yerleşim şehridir. KALKOLİTİK DEVİR: Çanakkale Truva, Denizli Beycesultan, Burdur Hacılar, Yozgat Alişar Çorum Alacahöyük, Van Tilkitepe. TURUVA DA-Altın ve gümüşten süs eşyaları. ALACAHÖYÜKTE-On üç Prens mezarları, heykeller bulunmaktadır. Anadolu da tarihi devirler MÖ:2000 1800 yılında başlamıştır. İlk yazıyı Asurlu tüccarlar getirmişlerdir. Kayseri Kültepe de Karum denilen Asurlu tüccarlara ait Pazaryeri bulunmuştur. 6 / 7
Karum da bulunan bu yazılar ticari ve hukuki tabletlerdir. 7 / 7