3/23/2016 HEMŞĠRELĠK TARĠHĠ VE DEONTOLOJĠ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "3/23/2016 HEMŞĠRELĠK TARĠHĠ VE DEONTOLOJĠ"

Berkant Fişek
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TARĠH; HEMŞĠRELĠK TARĠHĠ VE DEONTOLOJĠ Sözcük anlamı Geriye gitme, geriye uzanma anlamlarını içeren Ġbranice Reha kökünden gelmektedir. Grek - Latin dillerinde Historia karşılığındadır. Yar. Doç. Dr. SERAP TORUN Anlamı; Klasik anlamda geçmişteki insan davranışlarını inceleyen ve olayların yorumunu yapan bir bilim dalıdır. ( Sander) Ġnsan toplumlarının yaşamını, kültürünü zaman ve yer göstererek ve gerçeğe uygun olarak inceleyen ve aktaran bilim dalıdır. ( Arda) Tarih bir bilinç varlığıdır, bu özelliği yüzünden sürekli gelişen, geçmişin üzerine yeniyi kuran basamaklar düzenidir. (Eyuboğlu) Bu gün ile geçmiş arasında ki bitmez diyalogdur. (Carr) ĠŞLEVĠ; AMACI; Bu günün ışığında geçmişi, geçmişin ışığında bu günü anlamaktır. (Carr) Geçmişin toplumlarının nasıl işlediğini anlamak, Ġnsanlara geçmişi tanıtırken kendi yerlerini anlamalarına da yardımcı olmaktır. 1

2 DEĞERĠ; ĠNSANIN NE YAPTIĞINI VE BÖYLECE ĠNSANIN NE OLDUĞUNU ÖĞRETMESĠDĠR. (Collingwood) TARĠHSEL BĠLGĠ nin; Geçmiş olayları açıklayıcı, anlaşılır kılma işlevi vardır. Ġlgili olduğu konuda güncel gelişmelere emsal ve dayanak oluşturma rolü üstlenmektedir. TAġ ÇAĞI TARĠH ÖNCESĠ BAKIR ÇAĞI (Kalkolitik Çağ) PALEOLĠTĠK ÇAĞ (M.Ö ) PALEOLĠTĠK (Yontma taģ) NEOLĠTĠK (Cilalı TaĢ) UZAK ORTA YAKIN TUNÇ ÇAĞI DEMĠR ÇAĞI Paleolitik Çağ insanları; Mağaralarda yaşamış, Besinlerini avlayarak ya da toplayarak elde etmiş, Çakmak taşından aletler yapmış, Mağaraları resimlerle süslemiş, Zamanla alet sayısı artıp boyutları değişmiş, Hastalandıklarında; Doğadaki hayvanları izleyerek kendilerini tedavi etmeye çalışmışlar, Hayvanların hastalandıklarında yedikleri bitkileri yemişler, Hastalığı doğa olaylarına bağlamışlar, Doğa üstü güçlere inanmışlar, Tanrılar yaratarak hastalığın tedavisi için adaklar sunmuşlardır. 2

3 NEOLĠTĠK ÇAĞ da; Bitki ve hayvanların bazıları evcilleştirilmiş, Üretime ve buna bağlı olarak Yerleşik düzene geçilmiş, Anadolu da Neolitik Çağ yerleşim alanları bulunmaktadır. Anadolu da Neolitik Çağ Diyarbakır yakınlarında Çayönü Tepesi (M.Ö ) Konya - Çatalhöyük ( M.Ö ) Burdur- Hacılar (M.Ö ) Çayönü insanı Anadolu nun bilinen en eski çiftçileridir. KALKOLĠTĠK ÇAĞ (Bakır Çağı -M.Ö ) Anadolu da Hacılar da bu çağa özgü mutfak, atolye, işlik, tapınak bulunmaktadır. Suriye ve Mezopotamya kökenli kültürlerin izlerine rastlanmıştır. Doğu Anadolu da Malatya- Değirmentepe Ġç Anadolu da Alişar- Alacahöyük önemli yerleşkelerdir. TUNÇ ÇAĞI (M.Ö ) Bakıra %10 kalay karışımıyla ortaya çıkan alaşımdan esinlenerek bu ad verilmiştir. Tüm madenler işlenmeye başlanmış, Uzmanlık gerektiren meslek grupları ortaya çıkmış, Ġş bölümüne dayalı kent yaşamı başlamış, Anadolu da bilinen ilk siyasi örgütlenme başlamıştır. Anadolu da Malatya- Aslantepe, Orta Anadolu da Alacahöyük, Horoztepe, Batı Anadolu da Troya buluntu merkezleridir. 3

4 Hastalıklar ve ölüm doğa üstü güçlere, ruhlara, sihir ve büyüye bağlanmış, Vücuda kötü ruh girdiğinde iyi ruh vücudu terk etmiş ve hastalık oluşmuştur. Sihirbazlık ve hafif hastalıklarda halk tıbbı uygulanmış, Hastalık hayvan ya da ölüye yüklenerek uzaklaştırılmaya çalışılmış, Trepanasyon ile kötü ruhun çıkacağına inanılmıştır. BĠLĠMĠN AŞAMALARI; Eski Mezopotamya,Mısır,Hint,Çin uygarlıklarına rastlayan görgüsel (ampirik) bilgi toplama aşaması, Eski Yunanlıların evresi,insan bedeni ve hastalıkların oluşumunu açıklamaya çalışan akılcı yaklaşımların ortaya çıktığı aşama, Ortaçağ Ġslam Biliminin gelişmelerini kapsayan aşama, Yeniden doğuş (Rönesans) sonrası gelişmelerin yer aldığı çağdaş bilim aşaması Ġnsanoğlunun olayların nedenlerini düşünme, bazı yeni şeyler bulma sının nedenleri: Yaşamlarını güvenilir ve rahat hale getirme Evreni,dünyayı anlama(bilimin ortaya çıkıp,gelişmesini sağlamıştır.) ĠLK MEDENĠYETLERDE TIP VE HASTA BAKIMI Mezopotamya, Mısır, Hitit Hint Çin Hasta Bakım uygulamalarındaki belirgin noktalar-1; Tanı ve tedavide kullanılan bilgi ve uygulamalar, gözlem ve kuşaklar arası aktarılan toplumsal deneyimlerdir. Sağlık ve hastalık kavramları açıklanamamış, bunların doğa üstü güçlerin etkisi ile oluştuklarına inanılmıştır. 4

5 Hasta Bakım uygulamalarındaki belirgin noktalar-2; Özellikle Mısır ve Hint tıbbında tedavi ve bakımdan yöneticiler ve zengin sınıf yararlanmıştır. Kültürler arası etkileşim söz konusudur. Kimlerin ve nasıl hekim olacağı, görev sınırları ve uymaları gereken noktalar uygarlıkların çoğunda belirlenmiştir. Hasta Bakım uygulamalarındaki belirgin noktalar-3; Birçok hastalık ile tıbbi ve cerrahi girişimlerin uygulanması bilimsel hekimliğin temellerinin bu uygarlıklar döneminde atıldığını kanıtlamaktadır. Tedavi ve bakımda büyüye yer verilmiştir. Hasta Bakım uygulamalarında büyü-1 Taklit Büyü: Belli nedenler belli sonuçlar doğurur kuralı saptırılarak bir sonucu elde etmek için o sonucu doğuran nedeni taklit etmek yeterlidir biçimini alarak ortaya çıkmıştır. Hasta Bakım uygulamalarında büyü-2 Temas Büyü: Bir arada yaşayan ve bir arada bulunan şeyler birbirlerini etkiler kuralı, Bir arada bulunan şeyler birbirlerinden ayrıldıktan sonrada birbirlerini etkiler biçimini alarak ortaya çıkmıştır. Mezopotamya Medeniyetleri Güneydoğu Anadolu'dan başlayarak, Basra Körfezine kadar uzanan, Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgedir Verimli topraklara sahip olması, iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı sık sık istila ve göçlere sahne olmuş, insanlar arasındaki kültür etkileşimi fazla olduğundan medeniyet bu bölgede gelişmiştir. 5

6 SÜMERLER Birbirinden bağımsız SĠTE denilen şehir devletleri halinde yaşadılar. En önemli şehirleri; Ur, Uruk, Lagaş'tır. Bu şehir devletleri ENSĠ veya PATESĠ denilen Rahip-krallar tarafından yönetiliyordu. Çok tanrılı inanca sahip Sümerlerin tapınaklarına ZĠGGURAT denirdi. Mezopotamya'da evler ve tapınaklar taş az olduğundan kerpiç ve tuğladan yapılmıştır. Günümüz Uygarlığının temeli olan yazıyı (ÇĠVĠYAZISI) ilk kez Sümerler bulmuştur.(mö. 3500) Tarihte Ġlk yazılı hukuk kuralları Sümerler tarafından oluşturulmuştur. Dünyadaki ilk Hukuk devletidir. NOT: Lagaş Kralı URUKAGĠNE tarafından oluşturulan ilk yazılı kanunlar "fidye ve bedel" sistemine dayanıyordu. Sümerlerin en önemli edebiyat eserleri; Gılgamış Destanı, Yaradılış Destanı, Tufan Hikayesi'dir. Gılgamış Destanı Destana konu olan kral Gılgamış gerçekten yaşamış ve M.Ö yıllarının ilk yarısında Mezopotamya daki Uruk kentinde hüküm sürmüştür. Ölümsüzlüğün ve bilginin peşindeki insanı yücelterek anlatan Gılgamış Destanı, Gılgamış'ın ölümünden bin yıl kadar sonra yazılmıştır ve günümüze kadar gelebilmiştir. Sümerler Matematik ve Geometrinin temellerini atmışlardır. (Dört işlemi bulmuşlar, dairenin alanını hesaplamışlar, çarpma ve bölme cetvelleri hazırlamışlardır.) Sümerler astronomide de gelişmişlerdir. Burçları bulmuşlar, bir ayı 30, bir yılı 360 gün olarak hesaplamışlardır. NOT: Dünyada ilk kez AY YILI hesabına dayanan takvimi Sümerler bulmuşlardır. M.Ö.2000 yılında güneydoğudan gelen Elam lılar ve kuzeyden gelen Akkadlar tarafından yıkıldılar. Bu olaydan sonra güneyde BABĠL, kuzeyde ASUR uygarlıkları gelişti. 6

Benzer belgeler

Tarih Öncesi Çağlar - PREHĠSTORĠK DEVĠRLER

Tarih Öncesi Çağlar - PREHĠSTORĠK DEVĠRLER 1. TaĢ Çağı a) Eski Taş / Kaba Taş (Paleolitik Çağ) = (M.Ö. 2.000.000-10.000) b) Orta Taş / Yontma Taş (Mezolitik Çağ) = (M.Ö. 10.000-8.000) c) Yeni Taş / Cilalı