Sayın Selami Öztürk, Belediye Başkanı T.C. Kadıköy Belediyesi 23 Aralık 2009 Kadıköy ilçe sınırları içerisinde plastik poşetleri yasaklamaya yönelik başlattığınız Plastik Torbaya Hayır kampanyanız hakkında gerek web siteniz üzerinden gerekse basın bülteni aracılığıyla medyada yer alan haberler doğrultusunda bilgi sahibi olduk ve bu konudaki görüşlerimizi sizinle paylaşmak istedik. Kampanyanızda plastik poşetlerin çevreye zarar verdiğini iddia ediyor ve alternatif ürünler kullanılmasını öneriyorsunuz. Biz PAGEV olarak Plastik Torbaya Hayır kampanyanız doğrultusunda, ilçe sınırlarında plastik poşetleri yasaklama kararınızı doğru bulmuyoruz. Bilimsel çalışmalar da zaten plastiklerin alternatif malzemelere göre daha çevreci olduğunu ortaya koyuyor. Uygulamaya geçirmeyi hedeflediğiniz bu karar, öncelikle tüm dünyada desteklenen geri dönüşüm algısını olumsuz yönde etkiliyor. Ayrıca plastikleri çevre düşmanı gibi gösteriyor ki bu son derece yanlış. Gerek web sitenizdeki yayında, gerekse tarafınızca hazırlanan basın bültenleri baz alınarak medyada yer alan haberlerde değinilen, plastik poşetlerin çevreye kirlettiği iddiasının, tüm plastik sektörüne büyük zararlar vereceği kuşkusu nedeniyle, hangi bulgulara ve araştırma raporlarına dayandığı tarafımızca merak konusudur. Plastiklerle ilgili son dönemlerde yürütülen karalama kampanyaları sonucunda plastikler hakkında yanlış bir algılama oluştu. Oysa plastikler, çevreci, son derece değerli ve tamamen geri dönüştürülebilir malzemelerdir. Bilimsel dayanaklardan uzak iddialar, büyük bir sektörün imajına zarar veriyor. Plastikler kullanım ömürleri sonrası tamamen geri dönüştürülebilen malzemeler olmaları nedeniyle, sadece kullanırken değil, kullanım sonrasında da çevreye dost ürünlerdir. Unutmayalım ki geri dönüşüm, ülke kaynaklarının tüketimini azaltarak çevreye ve
ekonomiye büyük bir kazanç sağlıyor. Bu noktada da plastiklerin yasaklanması değil, bilinçli kullanılarak geri dönüşüme kazandırılması çok daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Almış olduğunuz yasaklama kararıyla yetki alanınız dışında hareket ettiğinizi de söylemek isteriz. Ayrıca aldığınız kararın herhangi bir bilimsel dayanağı bulunmaması kararınızın haklı olmadığını da ortaya koyuyor. Bu nedenle bir an önce bu yanlıştan dönmenizi bekliyor ve gerekirse sektör adına maddi ve manevi tazminat davası açacağımızı da belirtmek istiyoruz. Aşağıdaki bilimsel verilerin, plastiklerin çevreci bir malzeme olduğunu ortaya koyduğuna inanıyoruz, daha fazla bilgi isterseniz de paylaşmaya hazırız. Vakıf olarak başta belediyeler olmak üzere devletin tüm denetim mekanizmalarının, sektörümüze zarar verecek uygulamaları denetlemesi gerektiğine inanıyor ve bu konuda yapacağınız çalışmaları destekleyeceğimizi bilmenizi istiyoruz. Son olarak, web sitenizde yer alan ve plastik poşetlerin çevreyi kirlettiği iddialarında baz aldığınız; Araştırma, rapor, bilimsel çalışma vb. Varsa Belediye Başkanlığınızın yasaklama kararının ve diğer kurumlardan almış olduğunuz konu ile ilgili rapor veya görüşlerin, Bu yasaklama kararı ile ilgili göndermiş olduğunuz basın bülteninizin acilen Vakfımıza iletilmesini önemle rica ederiz. Saygılarımla, Selçuk Aksoy PAGEV (Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı) Yönetim Kurulu Başkanı
PLASTİK POŞETLER HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER Plastikler, günümüzde hayatımızın vazgeçilmez unsurları haline geldiler. 21. yüzyılın malzemesi olarak nitelendirilen plastikleri; kullanım kolaylığı, hafiflik, esneklik, kolay işlenebilirlik gibi sundukları pek çok avantaj nedeniyle her yerde görür hale geldik. Plastikler, hızlı bir şekilde cam, kâğıt, alüminyum gibi malzemelerin yerini aldıkları ve kullanım alanlarını artırdığı için tartışmaların da odağı haline geliyorlar. Bu durum, plastiklerle ilgili pek çok gerçek olmayan bilginin üretilmesine de neden oluyor. Bunların başında da plastiklerin çevreye ve insan sağlığına verdiği zarar geliyor. Tamamen bilimsellikten uzak, herhangi bir araştırmaya dayanmayan bilgiler, insanların plastiğe kuşkuyla bakmasına neden oluyor. Oysa biz PAGEV olarak, Plastik en çevreci üründür diyoruz ve usulüne uygun üretilmiş hiçbir plastik maddenin insan sağlığına zarar vermeyeceğini vurguluyoruz. Plastiklerin çevreyi kirlettiği iddia ediliyor. Oysa kirletmek insana özgü bir davranıştır. Plastik poşetleri, şişeleri ve diğer plastik ambalaj malzemelerini denize ya da doğaya atanlara dur demek yerine plastikleri günah keçisi ilan etmek doğru değildir. Sizin de belirttiğiniz gibi kontrolsüzce kullanılan ve gelişi güzel çevreye bırakılan plastikleri suçlu ilan etmek mantıklı bir yaklaşım olmayacaktır. Sonuçta plastiklerin yeri doğa değil ve plastikler de oraya kendi kendilerine ulaşmıyorlar. Bu konuda bireylerin sorumluluk almaları gerekiyor. Bu nedenle de çevre bilincinin artırılması ve geri dönüşümün öneminin anlatılması son derece önemli Ülkemizde bu alandaki en önemli sıkıntı yeterli bilincin oluşmaması. Bunun bir sonucu olarak da atıklar kaynağında ayrı toplanmıyor ve geri dönüşüm yaygınlaşamıyor. Bu konuda yerel yönetimlere de büyük görevler düşüyor. Plastikleri suçlu ilan edip, yasaklamak çözümün bir parçası olmayacağı gibi asıl soruna da gözlerimizi kapatmak olacaktır. Halkımızı eğitmeyip, plastikleri de geri dönüşüme kazandıramıyorsak en iyisi yasaklayalım ve sorunu bu şekilde çözelim yaklaşımı uzun vadede kimse için fayda sağlamayacaktır. Plastiklerle ilgili sizin de kampanyanızda öne sürdüğünüz konulardan biri plastik ürünlerin doğadaki ömürleriyle ilgili Plastiklerin doğada çözünme oranlarına ilişkin ortaya atılan rakamlar 100 yıldan 1000 yıla kadar artırılabiliyor ki bunların hiçbir bilimsel dayanağı bulunmuyor. Daha kullanılmaya başlanalı 100 yıl olmayan bir ürünün doğada 1000 yıl kaldığı iddia ediliyor ki zaten bu bile bu açıklamaların bilimsellikten uzak olduğunuz gösteriyor. Plastiklerin doğada uzun süre bozulmadan kalması mümkün değil sonuçta plastikler organik maddelerdir. Bir süre sonra çevresel şartlar ve oksijenin etkisi ile yıpranırlar ve yapıtaşlarına ayrılmaya başlarlar. Örneğin bir market poşeti, doğada sadece 8 ile 10 yılda tamamen yok oluyor. Hatta yeni teknolojiler sayesinde bu süre artık 1 yıla indi. Market poşetleri polietilenden üretiliyor. Polietilen, karbon ve hidrojen atomlarından oluşan organik bir yapı. Ayrıca son yıllarda poşet üretim sürecinde maliyeti azaltmak için polietilene doğada doğal olarak bulunan bir mineral olan kalsiyum karbonat katılıyor. Bu bildiğimiz tebeşir ya da mermer tozudur ve sakız ile diş macununda da kullanılan zararsız bir maddedir. Organik olan plastik, doğada tüketildiğinde inorganik olan bu mineral geriye kalıyor. Mikroorganizmalar, karbon bazlı maddeleri kendi hayatlarını devam ettirebilmek için enerji kaynağı olarak tüketir. Oksijen bulunan ortamlarda karbon hücre içinde biyolojik olarak okside edilerek karbondioksite dönüştürülür. Hidrojen ise suya dönüşür. Plastikler de bu
şekilde mikroorganizmalar tarafından yavaş yavaş sindirilir. Gıda ile temas edecek plastiklerin üretiminde eser miktarda kullanılan katkılar da zaten insan sağlığına zarar vermeyecek maddelerden seçilmektedir. Plastiklerin üretim ve geri dönüşüm aşamalarında en az enerji tüketen, bu yönleri ile en çevreci ürün oldukları konusunun altını önemle çizmek gerekiyor. Pek çok açıdan büyük avantaj sağlayan plastikler, hafif malzemeler oldukları için nakliyede harcanan enerjiden de önemli oranda tasarruf edilmesini sağlıyor. Almanya da Ambalaj Piyasası Araştırma Kurumu tarafından yapılan bir çalışmaya göre bugün plastikten üretilen ambalajlar eğer ahşap, cam, kâğıt, karton veya alüminyumdan üretilseydi, ambalajların ağırlığı ve buna bağlı olarak nakliye giderleri 4 katına çıkacaktı. Bu ambalajları üretmek için iki katı enerji harcanacak ve çöpün hacmi de 2,5 kat artacaktı. Kanada Plastik Derneği ne göre dünyadaki tüm plastik torbaların atıkları, günümüzde sokak ve çevremizde görünen sigara izmaritleri, şişeler, teneke kutular ve gıda ambalajı benzeri çöpler içinde yani toplam atıkların sadece yüzde 1 inden az bir yer tutuyor. Bu yüzde 1 in ancak yüzde 25 ini plastik torbalar kaplıyor. Buna karşılık, çöplerimizin üçte biri gıda atıkları, dörtte biri ise kâğıt ve türevi atıklardan oluşuyor. Bu da gösteriyor ki plastikler çevre açısından sadece göreceli kirlilik oluşturuyor. Günümüzün plastik poşetlerinde, ilk kullanılmaya başlandıkları 20 yıl önceye göre yüzde 70 daha az plastik kullanılıyor. Oysa diğer hiçbir endüstri dalında kaynakların minimize edilerek korunması yönünde böyle bir yol alınmamıştır. Kaynak tasarrufu sağlayarak çevrenin korunmasına yardımcı olan plastiklerin üretilmesi için dünya toplam ham petrolünün sadece yüzde 4 ü tüketiliyor. Bunun da sadece yüzde 3 ünden plastik poşet üretiliyor. Ancak, örneğin otomobillerdeki her 100 kg plastik parça Avrupa da benzin tüketimini yılda 12 milyon ton, CO 2 emisyonlarını da yılda 30 milyon ton azaltıyor. Yani petrolün yüzde 4 ünü tüketen plastikler, kalanının da daha az tüketilmesine yardımcı oluyor. 1992 yılında yapılan bir çalışmada, plastik ambalaj kullanımı ile Amerikalı üreticilerin 336 trilyon Btu enerji tasarrufu yaptığı ortaya kondu. Bu enerji, 58 milyon varil petrole, 9,2 milyar m 3 doğal gaza veya 14,5 milyon ton kömüre eşdeğer. Plastik poşetlere alternatif olarak sizin de gösterdiğiniz kâğıt poşetler, çevreye çok daha büyük zararlar veriyor. Plastik poşetlerle kâğıt poşetleri kıyaslayan aşağıdaki bilgiler plastiklerin neden daha çevreci bir çözüm olduğunu ortaya koyuyor. Amerika Birleşik Devletleri nde faaliyet gösteren Progressive Bag Alliance (Progresif Torba Birliği), tek kullanımlık plastik torbaların, kâğıt torbalara göre çok daha çevreci olduğunu yaptırdığı araştırmayla kanıtladı. Konuya ilişkin hazırlanan raporda, tek kullanımlık plastik torbaların üretim, işleme ve geri dönüşüm aşamalarında en az enerji tüketen ve çevresel etkisi en az malzeme olduğunu gösteriyor. Rapora göre plastik torbalara alternatif olarak gösterilen kâğıt torbaların üretimi için harcanan enerji, tek kullanımlık plastik torbalar için harcanan enerjinin 4,5 katı; yine kâğıt torbaların taşınmasında harcanan enerji ise plastik torbaların taşınmasında kullanılan enerjinin 3 katı. Toplamda ise kâğıt torbalar için 73 kwh enerji harcanırken plastik torbalar için kullanılan enerji ise sadece 14 kwh.
Yapılan araştırmada, dünyanın giderek en önemli gündem maddelerinden biri haline gelen katı atık konusunda da plastik torbaların daha az atık oluşturduğu ve bu bakımdan daha çevreci olduğu görülüyor. Raporda, 1000 adet plastik torbanın 4,7 kg katı atık oluşturduğu buna karşılık aynı adetteki kâğıt torbaların ise bu rakamın yaklaşık 7 katı kadar yani 33,9 kg katı atığa neden olduğu belirtiliyor. Raporda, tek kullanımlık plastik torbaların kâğıt torbalara tercih edilmesi halinde sera gazı emisyonunun azalacağı ve bunun da küresel ısınmayı yavaşlatacağı vurgulanıyor. Ayrıca kâğıt torbaların üretimi için ağaçların kesilmesinin de ekosistemdeki dengeyi bozduğuna ve çevreye zarar verdiğine de yer veriliyor. Yapılan araştırma, küresel ısınma nedeniyle dünyada su kaynaklarının değerinin çok daha arttığı şu dönemde tek kullanımlık plastik torbaları tercih etmenin çok daha önemli olduğunu gösteriyor çünkü plastik torbalar çok daha az su tüketilerek üretiliyor. Raporda, 1000 adet kâğıt torba için 3 bin 785 litre, aynı adetteki polietilen plastik torbalar içinse sadece 30 litre su harcandığının altı çiziliyor. Kâğıt torbaları üretmek için ağaç keserek, çevreye zarar verildiğini, ekolojik dengenin bozulduğunu da göz önünde bulundurmalıyız. Ayrıca plastik poşetlere alternatif olarak sunulan bir diğer ürün olan bez torbaların üretimi için de pamuk veya benzeri bir ürün kullanılması gerekir. Tarım alanlarının daraldığı, su kaynaklarının azaldığı günümüzde, plastik gibi kolay üretilen, üretirken daha az enerji kullanılan, geri dönüştürülebilen çevreci bir ürünü kullanmak yerine, pamuk vb. tüketmek doğru bir seçim olmayacaktır. Plastiğin sunduğu avantajlar nedeniyle yerine başka bir malzemeyi koymak çok güç. Örneğin, yağmur yağdığında satın aldığınız ürünleri kâğıt ve bez torbayla ıslanmadan nasıl evinize götürebilirsiniz? Modern dünya, plastiklerle ve diğer atıklarla ilgili olarak, 3R olarak kısaltılan Reduce (Azalt), Reuse (Yeniden Kullan) ve Recycle (Geri Dönüştür) yaklaşımını tartışıyor, benimsiyor. Plastikleri, verimli bir şekilde kullanıp, geri dönüştürmeliyiz. Örneğin, kâğıt en fazla 5 kere geri dönüştürülebilir oysa plastiği sonsuz kere geri dönüştürebilirsiniz. Bir plastiği geri kazanım için eritirken 120 ile 200 derece arasında ısıtılırken, alüminyum için bu oran 650 derece, cam için ise tam 1400 derecedir. Görüldüğü gibi plastikler hem geri dönüştürülebilir hem de geri dönüşümü için en az düzeyde enerjiye ihtiyaç duyan bir malzemedir. Bir ürünün yaşam döngüsü düşünülürken üretimden tüketime ve geri kazanıma kadar bütün bu basamaklar göz önüne alınmalı ve resmin geneline öyle bakılmalıdır. Plastikler, sürdürülebilir kalkınmaya önemli katkıda bulunuyor. Sosyal ilerleme açısından daha çok sayıda insanın sağlık ve yaşam açısından yüksek standartlara ulaşmasını sağlıyor. Plastik kullanımı gelişmişliğin bir göstergesi olarak kabul ediliyor ve özellikle gelişmiş ülkelerde plastik kullanımı artıyor. Tüm dünyada ve Avrupa da, plastik poşetlerin yasaklanması söz konusu değil. Belli bir ücretle satılması, vergi getirilmesi, yine belli bir ücret karşılığı geri alınması gibi yöntemler uygulanıyor. Bunların hepsi insanların plastik poşetleri tekrar kullanmaları, ihtiyaçları kadar kullanmaları ve daha sonra geri dönüşüme kazandırmaya teşvik etmek amacı taşıyor. Modern insanın her alanda olduğu gibi sahip olduğu kaynakları verimli kullanmaları gerekli Bu durum plastik poşetler için de geçerli. Buraya kadar aktardıklarımızla plastik poşetlerin sanılanın aksine çevreci bir malzeme olduğunu ortaya koyduğumuzu düşünüyoruz. Unutmayalım ki sorun plastik ya da başka bir malzeme sorunu değildir. Sorunu çözmek için elimizdeki malzemeyi maksimum fayda prensibiyle kullanmalı ve geri dönüşüm bilincini tüm topluma yaygınlaştırmalıyız. Plastik
poşetlerden vazgeçmek sadece sorunun boyutunu değiştirecektir ve hiçbir zaman çözümün bir parçası olmayacaktır. Kadıköy Belediyesi olarak gerçekten sorunu çözen taraf olmak istiyorsanız, belediyelerin asıl görev ve sorumlulukları arasında yer alan geri dönüşümü denetleme, teşvik etme gibi alanlarda çalışmalar gerçekleştirmenizi bekliyoruz. Bu konuda PAGEV olarak sizinle iş birliği halinde çalışmalar yürüteceğimizi de belirtmek isteriz. Türkiye de bu alanda ilk kez denetim mekanizmalarını çalıştıran belediye olabilirsiniz. PAGEV olarak biz de gerek Kadıköy Belediyesi çalışanlarına gerekse halka yönelik bilinçlendirici seminerler gerçekleştirebilir, kamuoyunu plastiklerle ilgili gerçek bilgilerle aydınlatmak için her türlü çalışmayı sizinle birlikte hayata geçirebiliriz. 20 yıldır faaliyetlerine aralıksız devam eden vakfımız plastiklerle ilgili gelişmeleri yakından izliyor ve bu alanda çalışmalar yürütüyor. Sizlere daha fazla bilgi aktarmaya, gerçekleri ve en son gelişmeleri paylaşmaya hazırız.