EKONOMİ GÖSTERGELERİ

EKONOMİ GÖSTERGELERİ EYLÜL 2014

Ekonomi Göstergeleri Bülteni 2014-09 www.bebka.org.tr

ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE de Türkiye geneli yıllık enflasyon %9,54, TR41 Bölgesinde ise %8,79 olarak gerçekleşti TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 10% 9% 8% 7% 6% 5% Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 7,5 7,3 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 TR41 Türkiye 9,7 9,5 Aylık en yüksek artış %0,61 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) de oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %7,08 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %10,71 ile TR31 (İzmir) bölgesinde ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,28 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde gerçekleşti. Mart 14 Nisan 14 9,4 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 8,8 Ağustos 14 2014 yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki aya göre ülke genelinde %0,09 artarken TR41 Bölgesinde ise %0,03 azaldı. Yıllık en fazla artış %14,73 ile lokanta ve oteller grubunda oldu. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%14,44), ev eşyası (%9,64), ulaştırma (%9,45), sağlık (%9,08) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış %1,64 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %0,89, eğitimde %0,75, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,65, eğlence ve kültürde %0,59 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup %4,92 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan alkollü içecekler ve tütünde %0,46, ulaştırmada %0,06 düşüş gerçekleşti. TÜFE ANA HARCAMA GRUPLARI 16% 12% TR41 Türkiye TR41 Bölgesinde ana harcama gruplarında bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %14,19 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti 8% 4% Gıda ve Alkolsüz İçecekler Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler Endekste yer alan diğer gruplardan sağlıkta %13,91, lokanta ve otellerde %12,56, çeşitli mal ve hizmetler grubunda %10,78, eğlence ve kültürde %9,86, ulaştırmada %9,62, ev eşyasında %8,37, giyim ve ayakkabıda %5,94, alkollü içecekler ve tütün %4,49, eğitimde %3,50, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunda % 3,25, haberleşmede %1,72 artış yaşandı. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2014 3

ENFLASYON GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %0,42 arttı Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ağustos 2014 Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2014 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,42, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,33, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,88 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,55 artış gösterdi. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Ağustos 2014 SEKTÖRLER (NACE REV.2) ENDEKS AYLIK DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN ARALIK AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ÖNCEKI YILIN AYNI AYINA GÖRE DEĞIŞIM (%) ON İKI AYLIK ORTALAMALARA GÖRE DEĞIŞIM (%) Yurt İçi ÜFE 235,78 0,42 6,33 9,88 9,55 B-Madencilik ve Taşocakçılığı 345,60-0,68 4,22 7,65 11,69 C-İmalat Sanayi 232,12 0,59 7,75 10,99 10,74 D-Elektrik, Gaz 230,26-0,80-5,90-3,02-1,21 E-Su temini 202,40 0,39 6,86 9,31 9,80 Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları (2003=100), Ağustos 2014 ANA SANAYI GRUPLARI Yurt İçi ÜFE 235,78 0,42 6,33 9,88 9,55 Ara malı 235,25 0,35 6,39 10,01 10,75 Dayanıklı Tüketim Malı 163,61 0,06 7,55 9,57 6,48 Dayanıksız Tüketim Malı 213,73 1,35 10,71 13,61 10,98 Enerji 344,97-1,04-2,45 0,89 4,30 Sermaye Malı 197,52 0,41 6,77 9,81 12,31 En yüksek aylık artış gıda ürünlerinde gerçekleşti 15% 12% 9% 13 9,9 2013 2014 6,8 7 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; gıda ürünleri (%1,59), deri ve ilgili ürünler (%1,54), ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) (%1,47) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz (%-3,10), diğer ulaşım araçları (%-2,76), ve kok ve rafine petrol ürünleri (%-2,00) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. 6% 3% 0% Ocak Şubat Mart 1,7 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıksız tüketim malında gerçekleşti Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2014 yılı Temmuz ayında en yüksek aylık ve en yüksek yıllık artış dayanıksız tüketim mallarında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2014 4

İHRACAT GÖSTERGELERİ İHRACAT (ABD DOLARI, Kanuni Merkez Bazında) TEMMUZ 2014 OCAK-TEMMUZ (2014) OCAK-TEMMUZ (2013) ARTIŞ-AZALIŞ Bursa 748.775.000 $ 8.544.916.000 $ 8.515.975.000 $ 28.941.000 $ Eskişehir 69.958.000 $ 607.882.000 $ 517.909.000 $ 89.973.000 $ Bilecik 9.645.000 $ 55.706.000 $ 59.127.000 $ -3.421.000 $ Not: Rakamlar yuvarlamaya tabi tutulmuştur TR41 Bölgesi illerinden Bursa da 2014 yılı Ağustos ayında 750 milyon dolara yakın bir ihracat gerçekleştirilmiştir. 2013 yılı Ocak-Ağustos dönemi ile kıyaslandığında 2014 Ocak-Ağustos döneminde Bursa ihracatında yaklaşık 29 milyon dolara yakın bir artış yaşanmıştır. 2014 yılı Ocak-Ağustos döneminde 2013 Ocak-Ağustos dönemine göre Eskişehir ihracatında yaklaşık 90 milyon dolarlık bir artış yaşanmıştır. Göreceli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olan Bilecik te, 2014 yılının Ocak-Ağustos döneminde 9,65 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleşmiştir. 2013 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik te 2014 yılının Ocak-Ağustos döneminde yaklaşık 3,4 milyon dolar dolaylarında bir azalma yaşandığı ortaya çıkmaktadır. BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK Milyon Dolar 1.300 Milyon Dolar 85 Milyon Dolar 11,0 1.200 80 9,5 1.100 75 8,0 1.000 70 6,5 900 65 5,0 800 60 3,5 700 Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 55 Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 2,0 Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 5

İHRACAT GÖSTERGELERİ 2014 yılı Ağustos ayında TR41 Bölgesinde en fazla ihracat yapılan 5 ülke arasında Almanya, Birleşik Krallık ve Fransa önde gelmektedir. ÜLKELER BAZINDA İHRACAT BURSA AĞUSTOS 2014 Almanya 153.225.000 $ Birleşik Krallık 62.473.000 $ Fransa 57.998.000 $ ABD 49.871.000 $ İtalya 41.988.000 $ AĞUSTOS 2013 Almanya 131.836.000 $ Birleşik Krallık 68.996.000 $ Fransa 57.137.000 $ İtalya 52.176.000 $ Rusya 37.176.000 $ ESKİŞEHİR AĞUSTOS 2014 ABD 19.055.000 $ Almanya 6.911.000 $ Avusturya 5.223.000 $ Fransa 4.354.000 $ Romanya 2.263.000 $ AĞUSTOS 2013 ABD 18.402.000 $ Almanya 5.501.000 $ Avusturya 5.381.000 $ Fransa 4.685.000 $ Romanya 1.926.000 $ BİLECİK AĞUSTOS 2014 Finlandiya 2.906.000 $ Filipinler 1.105.000 $ Çin 963.000 $ Romanya 616.000 $ İsrail 580.000 $ AĞUSTOS 2013 Finlandiya 2.646.000 $ Azerbeycan-Nahcıvan 662.000 $ ABD 385.000 $ Gürcistan 336.000 $ Suudi Arabistan 313.000 $ Bu dönemde, bir önceki yıla göre Bursa ilinden Almanya ve Fransa ya yapılan ihracatta artışlar yaşanırken Birleşik Krallık ve İtalya ya ihracat azalmıştır. Eskişehir ilinde de 2014 yılında aynı ayda en fazla ihracat yapılan ülkelerden Avusturya ve Fransa ya yapılan ihracatta azalış görülürken ABD, Almanya ve Romanya ya olan ihracatlar artmıştır. Bilecik ilinin ihracat rakamları incelendiğinde ise 2013 yılı Ağustos ayına kıyasla 2014 yılı Ağustos ayında Finlandiya ya yapılan ihracatın arttığı görülmektedir. Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 6

İHRACAT GÖSTERGELERİ BURSA Bursa ili 2014 yılı Ağustos ayı ihracatının yaklaşık %92 sini sanayi ürünleri oluşturmaktadır. Sanayi 685.082.000 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 54.536.000 $ Madencilik 9.157.000 $ Tarım, hayvancılık ve ormancılık ürünleri ihracatı toplam ihracatın %7 si kadardır. Madencilik sektöründen yapılan ihracat ise %1 dolaylarındadır. TOPLAM 748.775.000 $ ESKİŞEHİR 2014 yılı Ağustos ayında sanayi ürünleri ihracatı Eskişehir ilinde toplam ihracatın yaklaşık %82 sini oluşturmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründe bu oran %7 olarak gerçekleşmiş iken madencilik sektörüne ait olan ihracat da toplam ihracatın %11 i dolaylarındadır. Sanayi 57.557.000 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 4.823.000 $ Madencilik 7.577.000 $ TOPLAM 69.957.000 $ BİLECİK Bilecik ilinde sanayi sektörü %66 lık ihracat payına sahiptir. Bilecik ilinde %66 lık ihracat payına sahip olan sanayi sektörünü %21 ile madencilik sektörü takip etmektedir. Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründen bu dönemde yapılan ihracatın toplam ihracat içindeki payı da %13 dolaylarındadır. Sanayi 6.398.000 $ Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık 1.240.000 $ Madencilik 2.007.000 $ TOPLAM 9.645.000 $ Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2014 7

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ İhracat %2,6 arttı Dış Ticaret, Temmuz 2013-2014 25.000 Milyon $ 20.000 15.000 22.966 19.863 10.000 13.060 13.403 5.000 0 İhracat İthalat Dış Ticaret, Ocak-Temmuz 2013-2014 Milyon $ 150.000 148.806 139.612 120.000 90.000 93.543 88.194 60.000 30.000 0 İhracat İthalat 2014 2013 İthalat %15,5 azaldı Dış ticaret açığı %34,8 azaldı Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2014 yılı Temmuz ayında, 2013 yılının aynı ayına göre %2,6 artarak 13 milyar 403 milyon dolar, ithalat %13,5 azalarak 19 milyar 863 milyon dolar olarak gerçekleşti. Temmuz ayında dış ticaret açığı %34,8 azalarak 9 milyar 906 milyon dolardan 6 milyar 460 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2013 Temmuz ayında %56,9 iken, 2014 Temmuz ayında %67,5 e çıktı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %8 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Temmuz ayında bir önceki aya göre ihracat %8, ithalat %0,4 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2014 yılı Temmuz ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %12,5 arttı, ithalat ise %2,5 azaldı. AYLARA GÖRE DIŞ TICARET, TEMMUZ 2014 (MILYON ABD $) İHRACAT (FOB) İTHALAT (CIF) DIŞ TICARET DENGESI İHRACATIN İTHALATI AYLAR YIL DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) KARŞILAMA ORANI Ocak- 2013 88.194 148.806-60.612 59,3 Temmuz 2014 93.543 6,1 139.612-6,2-46.068-24,0 67,0 Temmuz 2013 13.060 22.966-9.906 56,9 2014 13.403 2,6 19.863-13,5-6.460-34,8 67,5 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 8

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Avrupa Birliği ne ihracat %11,1 arttı Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 2013 Temmuz ayında %41,6 iken, 2014 Temmuz ayında %45 oldu. AB ye yapılan ihracat, 2013 yılının aynı ayına göre %11,1 artarak 6 milyar 36 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu Almanya ya yapılan ihracat 2014 yılı Temmuz ayında 1 milyar 361 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (918 milyon dolar), Irak (590 milyon dolar) ve İtalya (589 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Rusya aldı Rusya dan yapılan ithalat, 2014 yılı Temmuz ayında 2 milyar 152 milyon dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Çin (1 milyar 950 milyon dolar), Almanya (1 milyar 811 milyon dolar) ve ABD (1 milyar 276 milyon dolar) izledi. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracattaki payı %3,4 oldu Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması içinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Temmuz ayında ISIC Rev.3 e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %94,9 dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,4, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %32,3 tür. Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ithalatı içindeki payı %13,7 oldu İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %77,8 dir. Yüksek teknolojili ürünlerin 2014 Temmuz ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %13,7, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %42,2 dir. Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret, Temmuz 2014 (Milyon ABD $) TEMMUZ OCAK-TEMMUZ 2013 2014 2013 2014 İHRACAT (FOB) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 12.303 100,0 12.719 100,0 82.340 100,0 87.660 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 403 3,3 429 3,4 2.583 3,1 2.854 3,3 Orta yüksek teknolojili ürünler 3.989 32,4 4.105 32,3 25.689 31,2 27.892 31,8 Orta düşük teknolojili ürünler 3.628 29,5 3.752 29,5 26.260 31,9 26.586 30,3 Düşük teknolojili ürünler 4.282 34,8 4.433 34,9 27.808 33,8 30.328 34,6 İTHALAT (CIF) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % Toplam 18.420 100,0 15.462 100,0 116.701 100,0 107.874 100,0 Yüksek teknolojili ürünler 2.083 11,3 2.120 13,7 13.898 11,9 14.868 13,8 Orta yüksek teknolojili ürünler 7.707 41,8 6.520 42,2 47.388 40,6 45.550 42,2 Orta düşük teknolojili ürünler 6.250 33,9 47,3 30,4 40.838 35,0 32.409 30,0 Düşük teknolojili ürünler 2.380 12,9 2.119 13,7 14.578 12,5 15.047 13,9 Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları sınıflaması OECD tarafından ISIC Rev.3 sınıflaması baz alınarak hazırlanmıştır. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 9

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ İhracat birim değer endeksi %1,9 arttı İhracat miktar endeksi %0,8 arttı İthalat birim değer endeksi %1,9 arttı Dış Ticaret Endeksleri, Temmuz 2014 İhracat birim değer endeksi %1,9 arttı İhracat birim değer endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,9 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %6,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %2,8, yakıtlar da %0,1 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,3 arttı. İthalat birim değer endeksi %0,5 arttı İthalat birim değer endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,5 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %0,1, ham maddelerde (yakıt hariç) %0,5 ve imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %1,3 artarken, yakıtlar da %0,6 azaldı. İthalat miktar endeksi %14 azaldı Dış Ticaret Miktar Endeksleri (2010=100), Temmuz 2014 150 144,3 140 138,1 İhracat Miktar Endeksi İthalat Miktar Endeksi 130 128,9 120 110 118,9 100 108,3 107,6 90 Ocak 13 Şubat 13 Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13 Haziran 13 Temmuz 13 Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 Eylül 14 Ekim 14 Kasım 14 Aralık 14 İhracat miktar endeksi %0,8 arttı İhracat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,8 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %14,9 ve ham maddelerde (yakıt hariç) %12,7 ve yakıtlar da %5,4 azalırken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde %0,5 ve SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar da %164,4 arttı. İthalat miktar endeksi %14 azaldı İthalat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %14 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün de %9,8, ham maddelerde (yakıt hariç) %6,2, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi nde % 12,9 ve SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar da %86,4 azalırken ve yakıtlar da %3,9 arttı. 10

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %8 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Haziran ayında 125,9 olan ihracat miktar endeksi %8 artarak, 2014 Temmuz ayında 136 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Temmuz ayında 123,4 olan ihracat miktar endeksi %13,3 artarak 2014 Temmuz ayında 139,8 değerine yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %0,8 arttı Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2014 Haziran ayında 119,5 olan ithalat miktar endeksi %0,8 artarak, 2014 Temmuz ayında 120,5 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Temmuz ayında 131,4 olan ithalat miktar endeksi %3,1 azalarak 2014 Temmuz ayında 127,3 oldu. Dış ticaret haddi 2014 yılı Haziran ayında 101,3 olarak gerçekleşti İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2013 yılı Temmuz ayında 100 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 2014 yılı Temmuz ayında da 101,3 oldu. Dış Ticaret Endeksleri (2010=100), Temmuz 2014 İHRACAT İTHALAT ENDEKS DEĞIŞIM (%) ENDEKS DEĞIŞIM (%) 2013 Temmuz 2014 Temmuz 2014 Temmuz / 2013 Temmuz 2014 Temmuz 2013 Temmuz BIRIM DEĞER ENDEKSLERI 2014 Temmuz/ 2013 Temmuz Genel 107,5 109,5 1,9 107,5 108,1 0,5 Gıda, içecek ve tütün 107,2 114,5 6,8 110,3 110,5 0,1 Hammaddeler 107,8 110,8 2,8 104,6 105,1 0,5 Yakıtlar 132,3 132,5 0,1 124,1 123,4-0,6 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 107,2 108,5 1,3 104,2 105,5 1,3 SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 111,9 113,9 1,8 98,1 87,5-10,8 MİKTAR ENDEKSLERI Genel 128,0 128,9 0,8 138,1 118,9-14,0 Gıda, içecek ve tütün 112,2 95,4-14,9 136,1 122,8-9,8 Hammaddeler 150,8 131,6-12,7 117,2 109,9-6,2 Yakıtlar 126,4 119,6-5,4 120,2 124,9 3,9 İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 128,6 129,2 0,5 133,7 116,5-12,9 SITC de başka yerde sınıflandırılmayan mallar 99,8 263,8 164,4 695,5 94,4-96,4 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 11

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %1,4 arttı Ağustos 2014 120 Hizmet Sektörü Güven Endeksi Perakende Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi 110 100 90 80 70 60 Ocak 13 Şubat 13 Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13 Haziran 13 Temmuz 13 Ağustos 13 Eylül 13 Ekim 13 Kasım 13 Aralık 13 Ocak 14 Şubat 14 Mart 14 Nisan 14 Mayıs 14 Haziran 14 Temmuz 14 Ağustos 14 Eylül 14 Ekim 14 Kasım 14 Aralık 14 Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi %1,4 arttı Temmuz ayında 97,2 olan hizmet sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 98,6 değerine yükseldi. Hizmet sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş durumunun iyileştiğini ve son üç aylık dönemdeki hizmetlere olan talebin arttığını değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talebin artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise azaldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi %0,5 arttı Temmuz ayında 103,4 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 103,8 değerine yükseldi. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki artış; son üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışların arttığını ve mevcut mal stok seviyesinin mevsim normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışların artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısı ise azaldı. Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi %3,0 arttı Bir önceki ayda; 79,2 olan inşaat sektörü güven endeksi, Ağustos ayında 81,6 değerine yükseldi. İnşaat sektörü güven endeksindeki artış; alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyinin mevsim normallerinin üzerinde olduğunu değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısının artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının artmasından kaynaklandı. Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Sektörel Güven Endeksleri, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ağustos 2014 BIR ÖNCEKI ENDEKS AYA GÖRE DEĞIŞIM (%) 2014 2014 2014 2014 07 08 07 08 Hizmet Sektörü Güven Endeksi 97,2 98,6-1,8 1,4 İş durumu (son 3 aylık dönemde) 91,7 94,3-2,6 2,8 Hizmetlere olan talep (son 3 aylık dönemde) 91,3 94,1-1,9 3,1 Hizmetlere olan talep beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 108,7 107,4-0,9-1,2 Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi 103,4 103,8 1,3 0,5 İş hacmi-satışlar (son 3 aylık dönemde) 96,0 97,4-2,7 1,5 Mevcut mal stok seviyesi (*) 103,9 105,8 6,5 1,9 İş hacmi-satışlar beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde) 110,2 108,3 0,3-1,8 İnşaat Sektörü Güven Endeksi 79,2 81,6-1,7 3,0 Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi 61,4 63,0-7,1 2,7 Toplam çalışan sayısı beklentisi (gelecek 3 aylık dönemde 96,9 100,1 2,1 3,3 (*) Mevcut mal stok seviyesi yayılma endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını göstermektedir. 12 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ Tüketici güven endeksi %0,9 azaldı Ağustos 2014 Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,9 oranında azaldı; Temmuz ayında 73,9 olan endeks, Ağustos ayında 73,2 değerine geriledi. 85 2013 2014 Genel ekonomik durum beklentisi %1,5 arttı 80 75 70 65 1 69,2 2 3 78,5 4 5 6 78,5 7 73,2 8 72,1 9 10 11 75,0 12 Aylar Temmuz ayında 98,4 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %1,5 oranında artarak, Ağustos ayında 99,8 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi %4,2 azaldı Gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %4,2 oranında azalarak, Ağustos ayında 77,7 değerine düştü. Bu azalış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki artıştan kaynaklandı. Hanenin maddi durum beklentisi %0,7 arttı Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,7 oranında arttı. Temmuz ayında 91,1 olan endeks değeri Ağustos ayında 91,7 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının artmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali %5,5 azaldı Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %5,5 oranında azaldı. Temmuz ayında 25 olan endeks, Ağustos ayında 23,7 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını göstermektedir. Tüketici Güven Endeksi, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ağustos 2014 Tüketici Güven Endeksi (*) Hanenin maddi durum beklentisi Genel ekonomik durum beklentisi İşsiz sayısı beklentisi (**) Tasarruf etme ihtimali BIR ÖNCEKI AYA ENDEKS GÖRE DEĞIŞIM ORANI (%) 2014 2014 2014 2014 2014 06 07 08 07 08 73,7 73,9 73,2 0,3-0,9 90,9 91,1 91,7 0,2 0,7 98,7 98,4 99,8-0,3 1,5 81,2 81,1 77,7-0,2-4,2 24,0 25,0 23,7 4,3-5,5 (*) Beklentiler, gelecek 12 ay için sorgulanmaktadır. (**)İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması, işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 13

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,8 arttı Temmuz 2014 Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %2,0 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %1,9, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de % 3,2 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde; 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %0,4, imalat sanayi sektörü endeksi %3,4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de %6,2 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %3,6 arttı Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2010=100), Temmuz 2014 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ MEVSIM VE TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 117,2 124,5 3,6 122,1 1,8 Madencilik ve Taşocakçılığı 111,1 115,7 0,4 108,5-2,0 İmalat Sanayi 115,8 123,8 3,4 123,2 1,9 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı 129,4 133,4 6,2 121,7 3,2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Temmuz 2014 Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (2010=100), Temmuz 2014 130 124 122,1 119,6 120 2013 2014 130 124 124,5 2013 124,4 2014 123,7 118 119,6 118 112 113,3 112 108,9 106 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 106 100 1 104 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu 14

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ VE ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış sermaye malı imalatında gerçekleşti Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %6,1 ile sermaye malı imalatında gerçekleşti. Ana Sanayi Gruplarına Göre Endeks ve Değişim Oranları (2010=100), Temmuz 2014 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN MEVSIM VE TAKVIM ARINDIRILMIŞ ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ Sektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 117,2 124,5 3,6 122,1 1,8 Ara malı imalatı 113,5 120,7-1,5 118,0-0,1 Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı 117,1 125,4 6,4 125,5 3,5 Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı 109,9 117,9 5,8 120,1 1,2 Enerji 121,7 125,5 5,4 115,7 1,7 Sermaye Malı İmalatı 131,7 141,4 9,4 140,1 6,1 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek artış diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %30,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %14,7 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı, %9,3 ile mobilya imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayiinde en yüksek düşüş tütün ürünleri imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörleri incelendiğinde, 2014 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre en yüksek düşüş %3,7 ile tütün ürünleri imalatında gerçekleşti. Bu düşüşü, %3,4 ile motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı, %2,7 ile deri ve ilgili ürünlerin imalatı takip etti. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ NUTS 3 KODU İL ADI Şirket 2014 AĞUSTOS (BİR AYLIK) 2013 AĞUSTOS (BİR AYLIK) KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. TR411 BURSA 137 2 58 10 4 17 4 16 95 6 54 21 8 22 4 27 TR412 ESKİŞEHİR 32 1 108 1 1 8 1 39 24 1 65 3 0 10 1 17 TR413 BİLECİK 5 0 10 0 0 1 0 5 5 0 12 1 0 0 0 0 TOPLAM 174 3 176 11 5 26 5 60 124 7 131 25 8 32 5 44 Kaynak: TOBB Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri 15

BİLİYOR MUYDUNUZ? Osmanlı nın ilk hastanesinin 1394 yılında Bursa Yıldırım da yapılan Yıldırım Darüşşifası olduğunu Aile hekimliğinin ilk kez pilot il olarak seçilen Eskişehir de uygulandığını Â Â Milli Mücadele döneminde ilk düzenli ordunun Bilecik te kurulduğunu Ülkemizde ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen in Bursa da doğduğunu Türkiye, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı kupalarını kazanan ilk Anadolu takımının Eskişehirspor olduğunu Bazı Tanımlar İthalat birim değer endeksi: İthalatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir. Girişimlerin doğumu: Daha önceki yıllarda aktif çalışanı olmayıp ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir. Girişimlerin ölümü: Sonraki yıllarda herhangi bir ücretli çalışanı olmayan ve ilgili yıl içinde en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade etmektedir. İhracat birim değer endeksi: İhracatın birim değerlerinde meydana gelen değişimdir. İstihdam Oranı: Çalışan insan sayısının, çalışabilir yaştaki insan sayısına bölünmesiyle bulunan orandır. İşgücüne Katılma Oranı: İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır. İşsizlik oranı: İş bulamayan nüfusun toplam işgücüne oranıdır. İşveren girişim: Herhangi bir referans yılda en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan girişimleri ifade eder. Dış ticaret haddi: İhracat birim değer endeksinin İthalat birim değer endeksine bölünmesi ile bulunur. TÜFE: Halkın en fazla kullanmış olduğu mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışıdır. Tüketici güven endeksi: Tüketicilerin ekonomideki bekleyişlerini belirleyen bir ölçüttür. Sanayi üretim endeksi: Sanayi üretiminde meydana gelen artış ya da azalışı ifade eder. ÜFE: Genel olarak üreticilerin girdilerindeki ortalama fiyat artışıdır. 16

NOTLAR 17

NOTLAR 18

www.bebka.org.tr

www.bebka.org.tr Yeni Yalova Yolu 4.Km Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Telefon 0224 211 13 27 Faks 0224 211 13 29