EK-5 DERS İŞLENİŞ ÖRNEĞİ DERS FEN BİLİMLERİ Sınıf 8 Konu Alanı Adı Ünite Adı Canlılar ve Hayat F.8.5- Canlılar ve Enerji İlişkileri (16 saat) Alt Konular F.8.5.1. Besin Zinciri ve Enerji Akışı (4 Saat) F.8.5.2. Madde Döngüleri (4 saat) F.8.5.3. Sürdürülebilir Kalkınma (4 Saat) F.8.5.4. Biyo-teknoloji (4 Saat) Kavramlar F.8.5.1. Besin Zinciri ve Enerji Akışı Besin zinciri, üretici-tüketici-ayrıştırıcı, fotosentez ve önemi, fotosentez denklemi, solunum Kazanımlar Canlılar ve Enerji İlişkileri Ünitesi Toplam Kazanım Sayısı : 11 Besin Zinciri ve Enerji Akışı Kazanımları Yöntem F.8.5.1.1. Besin zincirindeki üretici-tüketici-ayrıştırıcı ilişkisini kavrar ve örnekler verir. F.8.5.1.2. Bitkilerde besin üretiminde fotosentezin önemini kavrar ve fotosentezin nasıl gerçekleştiğini açıklar. F.8.5.1.3. Canlılarda solunumun önemini kavrar ve solunumun nasıl gerçekleştiğini açıklar. 1- Etkinlik Temelli Yapılandırmacı Yaklaşım (5E Modeli) 2- Ters Yüz Eğitim (Flipped Classroom) Mevcut Durum Ders Öncesi Hazırlık eba.gov.tr üzerinden indirilmiş ders kitabı (pdf) ve basılı kitap mevcuttur (Öğün yayınları) Öğretmen ve öğrencilerin ETAB5 tableti bulunmaktadır. Öğretmenin görevli olduğu okulda etkileşimli tahta ve erişim mevcuttur. Öğretim programındaki kazanımlar incelenmiştir (http://mufredat.meb.gov.tr / Yıllık plan). iys.eba.gov.tr üzerinden kazanımlar ve kazanım bileşenleri incelenmiştir. Konuyla ilgili EBA Ders içerikleri incelenmiştir. İşlenişi destekleyecek içerikler belirlenmiştir. Tablet uyumlu içerikler belirlenmiştir. Son üç yıla ait Merkezi Ortak sınav incelenmiş ve konuya ait çıkan sorular tespit edilmiştir. EBA da konu ile ilgili sınavlar incelenmiştir. http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/ adresinden 8. Sınıf Fen Bilimleri dersine ait Besin Zinciri, Fotosentez kazanım testleri, değerlendirme sınavı
bölümündeki 3. Ve 4. Değerlendirme sınavındaki ilgili sorular incelenmiş, indirilmiş ve çıktı alınmıştır. Öğretmen kendi hazırladığı yaprak testi EBA ya yüklemiştir. http://thatquiz.org/tr üzerinde konu ile ilgili test hazırlanmıştır. Araç-Gereç Sebze fideleri, mum, kavanoz, kartonlar, tablet bilgisayar Süre 4 Ders Saati * 4 saatlik bu konu 10 Nisan 2018 Pazartesi ilk ders (2 saat) - 13 Nisan Çarşamba ikinci ders (2 Saat) olmak üzere iki gün yapılacaktır. İŞLENİŞ : (5E Modeli) 3 Nisan 2017 Giriş (Engage) (Motivasyon Dikkat Çekme Ön bilgileri harekete geçirme) EBA DERS Duvarım bölümünden 8. Sınıf Canlılar ve Enerji İlişkileri - Besin Zinciri ve Enerji Akışı adlı tartışma başlatılır ve sınıfla paylaşılır. EBA DERS Üzerinden 7. Sınıf 5. Ünite; İnsan ve Çevre İlişkileri ünitesindeki Ekosistemler özet dokümanı öğrencilere çalışma olarak gönderilir ve tartışma üzerinden duyurulur. Besin zinciri etkinliği malzeme listesi tartışma üzerinden paylaşılır ve görev dağılımı yapılır. Öğretmen tarafından EBA DERS üzerinden Besin Zinciri adında Ders Listesi oluşturulur ve sınıfla paylaşılır. Ders Listeleri içerisinde EBA Ders içeriklerinden; Besin Zinciri Etkinliği Besin Zinciri Etkinliği İşlem basamakları EBA içeriklerden Besin Zinciri, Besin Ağı ve besin piramidi konu anlatımı (Besin zinciri ve besin ağı konularına 7. Sınıfta giriş yapıldığı için konu anlatımı etkinlikten önce paylaşılmış dersten önce bilgiye erişim sağlanmıştır. Flipped classroom) Tartışma üzerinden grup liderlerine birer pet bardak içine aynı tür iki bitki fidesi dikmeleri, birini karanlığa, diğerini aydınlığa koymaları ve düzenli olarak sulamaları istenir. Ayrıca fidelerin ilk hali ve üçer gün arayla gelişimlerini gösteren resmi çekip tartışmaya eklemeleri istenir.
Tartışma Üzerinden Fotosentez Oyunu Etkinliği için gerekli olan eksik malzemeler öğrencilerden istenir. 10 Nisan 2017 - Besin Zinciri F.8.5.1.1. Besin zincirindeki üretici-tüketici-ayrıştırıcı ilişkisini kavrar ve örnekler verir. Keşfetme (Explore) Ders başında öğrencilerden istenen bitkiler hiçbir işlem yapmadan biri karanlık biri aydınlık olacak şekilde sınıfın uygun bir yerine konulur. Derste öğrencilerden tabletlerinden ders listesini açıp besin zinciri işlem basamaklarını kullanarak getirilen malzemeler ile grupların besin zinciri etkinliğini yapması istenir (Tablet olmayan sınıflarda işlem basamakları etkileşimli tahtada açılır. Etkinlik; Besin zinciri etkinliği Öğrenciler, farklı canlı gruplarına (üretici, tüketici, ayrıtırıcı) ait resimler kullanarak tahtada değişik besin zincirleri hazırlar. Zincirlerdeki canlıların işlevleri tartışmaya açılır. Daha sonra bu besin zincirleri ile bir besin ağı oluşturulur. Dersin sonunda öğrencilerin hazırlamış oldukları besin ağları gözden geçirilir Gruplar etkinlik yaparken öğretmen mevcut ders listesine EBA Ders içeriklerinden; Besin zincirini etkileyen faktörler ve Milli parktaki kartalları koruyalım etkileşimli içerik Özet-Besin Zinciri Dahil eder ve öğrencilerle paylaşır. Açıklama (Explain) Etkinlik işlem basamakları dokümanında bulunan etkinlik sonuçları tablosundaki sorular üzerinden Üreticiler, Tüketiciler ve Ayrıştırıcılar kavramları ve işlevlerinin öğrenciler tarafından açıklanması beklenir. Öğretmen varsa eksik kavramları tamamlar. Etkinlik kartonları sınıfa asılır. Derinleştirme (Ayrıntıya Girme) (Elaborate) Öğrencilerden tabletleri üzerinden Besin zincirini etkileyen faktörler ve Milli parktaki kartalları koruyalım etkinliğini yapmaları istenir ( Etkileşimli olan bu içerik tablet uyumludur). Değerlendirme(Evaluate)
EBA Ders üzerinden besin zinciri Alıştırma ve Alt konu testleri tabletleri üzerinden çözmeleri istenir. Öğretmen tarafından hazırlanan konu kavrama testi EBA Derse aktarılır ve öğrencilere gönderilip çözmeleri istenir. 13 Nisan 2017 - Fotosentez F.8.5.1.2. Bitkilerde besin üretiminde fotosentezin önemini kavrar ve fotosentezin nasıl gerçekleştiğini açıklar. Keşfetme (Explore) Öğrenciler arası görev dağılımı yapılır ve Fotosentez Oyunu etkinliği yapılır. Öğrenciler tarafından fotosentez oyunu dokümanındaki soruların cevapları etkinliğe göre cevaplanır (Tablet olan sınıflarda öğrencilere fotokopi dağıtılmamıştır, fotosentez oyunu etkinliği tabletten açılmıştır bu nedenle cevaplar kağıda değil tablet üzerine yazılabilir). Etkinlik; Fotosentez Oyunu Öğrenciler üzerinde karbondioksit, su, oksijen, basit şeker ( glikoz) yazan küçük kartlar (oyunu oynayacak öğrenci sayısının yarısı) ile klorofil için büyük yeşil karton ve güneş için ise sarı bir karton hazırlar. Bu oyunu canlandıracak öğrencilere üzerinde karbondioksit ya da su yazan kartlar dağıtılarak boyunlarına asmaları istenir. Oyunda her öğrenci boynunda asılı kartta yazılı kimyasal maddeyi temsil eder. Fotosentez olayının gerçekleştiği klorofili temsil eden büyük yeşil kartlar yere çizilen yaprak şekillerinin içine yerleştirilir. Sarı karton üzerine de güneş şekli çizilir. Karton kaldırılarak, öğrencilere güneşin doğduğu söylenir. Karbondioksit ve su kartlarını taşıyan öğrencilerin çizilen yaprak şekillerinin içine girmesi ve eşleşmeleri söylenir. Eşler klorofilde el ele tutuşarak hareket ederler. Bu hareket klorofilde gerçekleşen kimyasal tepkimeyi temsil eder. Herkes eşleştikten ve kimyasal tepkime hareketini yaptıktan sonra bütün çiftlerden karbondioksit ve su yazan kartlar alınır, onlara üzerinde basit şeker (glikoz) ve oksijen yazan kartlar dağıtılır. Böylece onlar basit şeker (glikoz) ve oksijene dönüşmüş olurlar. Kartları aldıktan sonra öğrencilerden birbirlerinden ayrılmaları ve klorofili terk etmeleri istenir. Son olarak güneş kartı yere indirilerek gece olduğu belirtilir. Öğretmen öğrenciler etkinlik yaparken mevcut Fotosentez ders listesine EBA Ders içeriklerinden; Fotosentez Konu Anlatımı (49 sn.) Fotosentezin Keşfi: van Helmont Deneyi Fotosentezin Keşfi: Priestley deneyi Fotosentejin Keşfi: Ingenhousz Deneyi Fotosentez Olayının Serüveni içeriklerini ekler.
Etkinlik; Bitki büyümesine Işık Etkisi Öğrenciler daha önce dikip sınıfa getirdikleri bitkilerin boylarını ölçer ve yapraklarını sayarak etkinlik tablosuna işler. İlk dikiliş tarihindeki ölçümlerle karşılaştırırlar (bitkileri 3 Nisan da evde dikip getirmişlerdi). Bitkinin boyundaki artış, ışığın etkisi, büyüme esnasında toprak miktarında azalma olup olmadığı konuları tartışılır ve öğrencilerden gelen cevaplar etkinlik sonuçlarına işlenir. Etkinlik; Mum Deneyi Öğretmen rehberliğinde sınıf iki gruba bölünür. İki farklı boyda kavanoz ve aynı boyda mum gruplara dağıtılır. Mum yakılır ve farklı boylarda getirilen kavanozlar mumun üzerinde konularak mumun sönme süresi ölçülür. Sebepleri gruplar tarafından tartışmaya açılır. Açıklama (Explain) 13 Nisan 2017 Fotosentez-Solunum Fotosentez oyunu sorularına verilen cevaplar ve bitki ölçümleri dikkate alınarak öğrenciler tarafından fotosentez olayı açıklanmaya çalışılır. Fotosentez oyunu bitiminden sonra öğrencilerden paylaşılan ders listelerini tabletlerinden açarak Fotosentez konu anlatımını izlemeleri istenir. Fotosentez oyunundaki rollere ait çıkarımlar ile konu anlatımındaki bilgileri karşılaştırırlar. Bitki büyümesi etkinliğinde öğrenciler bitkinin ilk dikilişindeki ölçümler ile bu günkü halini karşılaştırmış ve belirli sonuçlara varmıştı. Ders listesindeki Fotosentezin Keşfi: van Helmont Deneyi tablet uyumlu olmadığı için etkileşimli tahtadan açılır ve grup liderleri tarafından diğer öğrencilerin katılımı ile sanal ortamda yapılır ve kendi buldukları sonuçlar karşılaştırılır, eksik bilgiler tamamlanır. Mum deneyi etkinliğinden sonra öğrencilerden paylaşılan ders listesindeki Fotosentezin Keşfi: Priestley deneyi etkinliği yine etkileşimli tahta üzerinden öğrenciler tarafından yapılır (Etkinlik tablet uyumlu olmadığı için etkileşimli tahtada açılmış ve malzemeler sınıfta temin edilemediği (fare) için teknoloji destekli yapılmıştır). Derinleştirme (Ayrıntıya Girme) (Elaborate) 13 Nisan 2017
Fotosentez - Solunum Fotosentezin Keşfi: Priestley deneyi etkinliğinden sonra Fotosentejin Keşfi: Ingenhousz Deneyi etkinliğini tabletlerden yapmaları istenir (Bu işlem öğrenci tarafından tablette tarayıcıdan eba ders açılarak bireysel olarak yapılabileceği gibi, öğretmen tarafından EBA V Sınıf uygulaması kullanılarak uygulama üzerinden tüm öğrencilere paylaşmak ve grup etkinliği şeklinde yapılabilir-etkinlik tablet uyumludur). Son olarak ders listesindeki Fotosentez olayının serüveni konu anlatımını izlemeleri istenir. Değerlendirme(Evaluate) Fotosentez-Solunum Fotosentez ve solunumla ilgili alıştırma ve alt konu testi tablet üzerinden çözülür. (Duruma göre Tahtquiz üzerinde hazırlanan konu kavrama testi öğrencilere yaptırılabilir) * Ders sonunda fotosentez ve solunum konu özetleri ders listesine dahil edilir.