ANTALYA VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

ANTALYA VALĠLĠĞĠ ĠL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ ANTALYA ĠL ÇEVRE DURUM RAPORU 2010 2011

A. COĞRAFĠK KAPSAM... 14 A.1. GĠRĠġ... 14 A.2. ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI... 17 A.3. ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU... 30 A.4. ĠLĠN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU... 30 A.5. JEOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ... 37 A.5.1. Metamorfizma Ve Mağmatizma... 49 A.5.2. Tektonik Ve Paleocoğrafya... 49 B. DOĞAL KAYNAKLAR... 50 B.1. ENERJĠ KAYNAKLARI... 50 B.1.1. GüneĢ... 50 B.1.2. Su Gücü... 50 B.1.3. Kömür... 50 B.1.4. Doğalgaz... 50 B.1.5. Rüzgar... 50 B.1.6. Biyokütle... 50 B.1.7. Petrol... 51 B.1.8. Jeotermal Sahalar... 51 B.2. BĠYOLOJĠK ÇEġĠLĠLĠK... 51 B.2.1. Ormanlar... 51 B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları... 51 B.2.2. Çayır Ve Mera... 51 B.2.3. Sulak Alanlar... 52 B.2.4. Flora... 52 B.2.5. Fauna... 52 B.2.6. Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiat Anıtı Ve Tabiatı Koruma Alanları Ve Diğer Hassas Yöreler... 52 B.3. TOPRAK... 52 B.4. SU KAYNAKLARI... 52 B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları Ve Barajlar... 52 B.4.2. Yer Altı Su Kaynakları... 52 B.4.3. Akarsular... 52 B.4.4. Göller Ve Göletler... 52 B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR... 53 B.5.1. Sanayi Madenleri Çimento Hammaddeleri (Çmh)... 53 B.5.2. Metalik Madenler... 53 B.5.3. Enerji Madenleri... 54 B.5.4. TaĢ Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler... 54 C. HAVA (ATMOSFER VE ĠKLĠM)... 55 C.1. ĠKLĠM VE HAVA... 55 C.1.1. Doğal DeğiĢkenler (Sıcaklık,Rüzgar,Sis,Bulut,YağıĢ,Basınç,Buhar,Nem)... 55 C.1.1.1. Seller... 85 C.1.1.2. Kuraklık... 90 C.1.1.3. Mikroklima... 90 C.1.2. Yapay Etmenler... 90 C.1.2.1. Plansız KentleĢme... 90 C.1.2.2. YeĢil Alanlar... 90 C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar... 90 C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar... 95 C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR... 95 C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu Ve Duman... 95 C.2.2. Partikül Madde (Pm) Emisyonları... 96 C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları... 113 C.2.4. Azot Oksit (Nox) Emisyonları... 113 C.2.5. Hidrokarbon Ve KurĢun Emisyonları... 113 C.3. ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK... 113 2

C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelemesinin Etkileri... 113 C.3.2. Asit YağıĢlarının Etkileri... 113 C.4. HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ... 114 C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkileri... 114 C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri... 114 C.4.1.2. Toprak Üzerindeki Etkileri... 114 C.4.1.3. Flora Ve Fauna Üzerindeki Etkileri... 114 C.4.1.4. Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri... 115 C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Olan Etkileri... 117 D. SU... 118 D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI... 118 D.1.1. Yer Altı Suları... 118 D.1.2. Akarsular... 139 D.1.3. Göller, Göletler Ve Rezervuarlar... 142 D.1.4. Denizler... 143 D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ... 144 D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ... 148 D.3.1. Yer Altı Suları Ve Kirlilik... 148 D.3.2. Akarsularda Kirlilik... 149 D.3.3. Göller, Göletler Ve Rezervuarlarda Kirlilik... 151 D.3.4. Denizlerde Kirlilik... 151 D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALAR... 152 D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ... 152 D.5.1. Tuzluluk... 152 D.5.2. Zehirli Gazlar... 152 D.5.3. Azot Ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik... 153 D.5.4. Ağır Metaller Ve Ġz Elementler... 154 D.5.5. Zehirli Organik BileĢikler... 156 D.5.5.1. Siyanürler... 156 D.5.5.2. Petrol Ve Türevleri... 156 D.5.5.3. Polikloro Naftalinler Ve Bifeniller... 157 D.5.5.4. Pestisitler Ve Su Kirliliği... 158 D.5.5.5. Gübreler Ve Su Kirliliği... 159 D.5.5.6 Deterjanlar Ve Su Kirliliği... 159 D.5.6. ÇözünmüĢ Organik Maddeler... 160 D.5.7. Patojenler... 161 D.5.8. Askıda Katı Maddeler... 161 D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler Ve Su Kirliliği... 162 E. TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI... 163 ANTALYA ĠLĠ TOPRAK YAPISI VE DAĞILIMLARI... 163 E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ... 168 E.2.1. Kimyasal Kirlenme... 169 E.2.1.1 Atmosferik Kirlenme... 169 E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme... 169 E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme... 169 E.3. ARAZĠ... 169 E.3.1. Arazi Varlığı... 169 E.3.1.2. Toprak Kullanma Durumu... 172 E.3.2. Arazi Problemleri... 191 3

F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER... 195 F.1. EKOSĠSTEM TĠPLERĠ... 195 F.1.1. Ormanlar... 197 F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı... 197 F.1.1.2. Ġlin Orman Envanteri... 198 F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları... 201 F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları... 209 F.1.2. Çayır Ve Meralar... 209 F.1.3. Sulak Alanlar... 210 F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.)... 210 F.2. FLORA... 211 F.2.1. Habitat ve Toplulukları... 211 F.2.2. Türler ve Populasyonları... 216 F.3. FAUNA... 222 F.3.1. Habitat ve Topluluklar... 222 F.3.2.Türler ve Populasyonları... 225 F.3.3. Hayvan YaĢama Hakları... 234 F.3.3.1. Evcil Hayvanlar... 235 F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar... 235 F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar... 236 F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan Ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar... 237 F.3.3.3. Hayvan Hakları Ġhlali... 237 F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği... 237 F.4. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA YER ALAN ALANLAR... 237 F.4.1. Milli Parklar... 237 F.4.2. Tabiat Parkları... 239 F.4.3. Tabiat Anıtı... 240 F.4.4. Tabiat Koruma Alanları... 241 F.4.5. Orman Ġçi Dinlenme Yerleri... 241 F.4.6. Biyogenetik Rezerv Alanları... 245 F.4.7. Biyosfer Rezerv Alanları... 245 F.4.8. Özel Çevre Koruma Bölgeleri... 245 F.4.9. Av Hayvanları Koruma ve Üretme Sahaları... 249 F.4.10. Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar... 252 F.4.11. Endemik Bitki ve Hayvanların YaĢama Ortamı Olan Alanlar... 256 F.4.12. Koruma Altına Alınan Yabani Flora- Faunanın YaĢama Ortamı Olan Alanlar... 256 F.4.13. Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar... 256 F.4.14. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları... 258 F.4.15. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesinde Yeralan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar... 317 F.4.15.1.Kültürel Miras Kapsamına Giren Alanlar... 317 F.4.15.1.1. Anıtlar... 317 F.4.15.1.2 Yapı Toplulukları... 317 F.4.15.1.3. Sitler... 317 F.4.15.2. Doğal Miras Kapsamına Giren Alanlar... 317 F.4.16. Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Alanları... 318 F.4.17. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta Ġçi Yüzeysel Suları Kapsayan Ġçme ve Kullanma Suyu Rezervuarları... 318 F.4.17.1. Mutlak Koruma Alanları... 318 F.4.17.2. Kısa Mesafeli Koruma Alanları... 318 F.4.17.3. Orta Mesafeli Koruma Alanları... 318 F.4.17.4. Uzun Mesafeli Koruma Alanları... 318 F.4.18. Uzun Mesafeli Koruma Alanları... 318 F.4.19. Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar... 318 F.4.20. Tarım Alanları... 320 F.4.20.1. Tarımsal GeliĢim Alanları... 321 F.4.20.2. I. II. III. Sınıf Tarım Alanları... 321 F.4.20.3. Özel Mahsul Plantasyon Alanları... 322 4

G - TURĠZM... 323 G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ... 323 G.1.1 Yörenin Doğal Değerleri... 323 G.1.1.1. Konum... 323 G.1.1.2. Fiziki Özellikler... 335 G.1.2. Kültürel Değerler... 336 G.2. TURĠZM ÇEġĠTLERĠ... 336 G.4. TURĠST SAYISI... 342 G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ... 356 G.6. TURĠZM - ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ... 356 H - TARIM VE HAYVANCILIK... 358 H.1. GENEL TARIMSAL YAPI... 358 H.2. TARIMSAL ÜRETĠM... 359 H.2.1. Bitkisel Üretim... 359 H.2.1.1. Tarla Bitkileri... 359 H.2.1.1.1. Buğdaygiller... 359 H.2.1.1.2. Baklagiller... 359 H.2.1.1.3. Yem Bitkileri... 359 H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler... 359 H.2.1.2. Bahçe Bitkileri... 359 H.2.1.2.1. Meyve Üretimi... 359 H.2.1.2.2. Sebze Üretimi... 359 H.2.1.2.3. Süs Bitkileri:... 360 H.2.2. Hayvansal Üretim... 360 H.2.2.1. BüyükbaĢ Hayvancılık... 360 H.2.2.2. KüçükbaĢ Hayvancılık... 360 H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)... 360 H.2.2.4. Su Ürünleri... 360 H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı... 360 H.2.2.6. Arıcılık Ve Ġpekböceği YetiĢtiriciliği... 360 H.3. ORGANĠK TARIM... 361 H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER... 361 H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri... 361 H.4.2. Özel ĠĢletmeler... 361 H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER... 362 H.5.1. Pestisit Kullanımı... 362 H.5.2. Gübre Kullanımı... 362 H.5.3. Toprak Kullanımı... 363 I MADENCĠLĠK... 363 I.1. MADEN KANUNUNA TABĠ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELER... 363 I.1.1. Sanayi Madenleri... 363 I.1.2. Metalik Madenler... 364 I.1.3. Enerji Madenleri... 366 I.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler... 366 I.2. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN YAPILDIĞI YERLERĠN ÖZELLĠKLERĠ... 367 I.3. CEVHER ZENGĠNLEġTĠRME... 367 I.4. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN ÇEVRE ÜZERĠNE ETKĠLERĠ... 367 I.5. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ SONUCUNDA ARAZĠ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABĠLĠTASYON ÇALIġMALARI... 367 5

J - ENERJĠ... 368 J.1. BĠRĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI... 368 J.1.1. TaĢkömürü... 368 J.1.2. Linyit... 368 J.1.3. Asfaltit... 368 J.1.4. Bitümlü ġist... 368 J.1.5. Ham Petrol... 368 J.1.6. Doğalgaz... 368 J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)... 368 J.1.8. Orman... 369 J.1.9. Hidrolik... 369 J.1.10. Jeotermal... 369 J.1.11. GüneĢ... 369 J.1.12. Rüzgar... 369 J.1.13. Biyokütle... 369 J.2. ĠKĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI... 369 J.2.1. Termik Enerji... 369 J.2.2. Hidrolik Enerji... 370 J.2.3. Nükleer Eneji... 373 J.2.4.Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi... 373 J.3. ENERJĠ TÜKETĠMĠNĠN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI... 374 J.4. ENERJĠ TASARRUFU ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ÇALIġMALAR... 375 K. SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ... 376 K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETMENLER... 376 K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI... 376 K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI... 386 K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ ve ENERJĠ KULLANIMI... 389 K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI ALINAN ÖNLEMLER... 390 K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği... 390 K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği... 390 K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği... 390 K.6.4.Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği... 390 K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar... 390 K.7. SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN ACĠL DURUM PLANI... 391 L - ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME... 392 L.1. ALTYAPI... 392 L.1.1. Temiz Su Sistemi... 392 L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi... 397 L.1.3. YeĢil Alanlar... 401 L.1.4. Elektrik Ġletim Hatları... 401 L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları... 401 L.2. ULAġIM... 402 L.2.1. Karayolları... 402 L.2.1.1. Karayolları Genel... 403 L.2.1.2. UlaĢım Planlaması... 403 L.2.1.3. Toplu TaĢım Sistemleri... 404 L.2.1.4. Kentiçi Yollar... 406 L.2.1.5. Araç Sayıları... 407 L.2.2. Demiryolları... 410 L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler... 410 L.2.2.2. TaĢımacılıkta Demiryolları... 410 L.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaĢımacılığı... - 388 - L.2.3.1. Limanlar... - 388 - L.2.3.2. TaĢımacılık... 389 6

L.2.4. Havayolları... 389 L.3. HABERLEġME... 390 L.4. ĠLĠN ĠMAR DURUMU... 391 L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI... 391 KAYNAKLAR... 392 M. YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS... 393 M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA... 393 M.1.1. Kentsel Alanlar... 393 M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri... 393 M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni... 394 M.1.1.3. Planlı Kentsel GeliĢme Alanları... 394 M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk... 394 M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları... 395 M.1.1.6. Endüstri Alanlarda Yer Seçimi... 395 M.1.1.7. Tarihi,Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar... 395 M.1.2. Kırsal Alanlar... 395 M.1.2.1. Kırsal YerleĢme Deseni... 395 M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti... 395 M.2. ALTYAPI... 395 M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ... 395 M.3.1. Kamu Binaları... 395 M.3.2. Okullar... 396 M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri... 402 M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler... 402 M.3.5. Endüstriyel Yapılar... 402 M.3.6. Göçler ve Hareketli Barınaklar... 403 M.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar... 403 M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar... 403 M.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma... 403 M.3.10. Yerel Mimari Özellikler... 404 M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller... 405 M.4. SOSYO-EKONOMĠK YAPI... 405 M.4.1. ĠĢ Alanları ve ĠĢsizlik... 405 M.4.2. Göçler... 405 M.4.3. Göçebe ĠĢçiler (Mevsimlik)... 405 M.4.5. Konut Yapım Süreçleri... 408 M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri... 410 M.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ... 410 M.5.1. Görüntü Kirliliği... 410 M.5.2. Binalarda Ses Ġzolasyonu... 410 M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde OluĢturulan Gürültü Zonları... 410 M.5.4.Ticari ve Endüstriyel Gürültü... 410 M.5.5. Kentsel Atıklar... 410 M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı... 410 M.6. NÜFUS... 411 M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğiĢimi... 411 M.6.2. Nüfusun YaĢ, Cinsiyet ve EğitimGruplarına Göre Dağılımı... 413 KAYNAKLAR... 414 N - ATIKLAR... 415 N.1. EVSEL KATI ATIKLAR... 415 N.2. TEHLĠKELĠ ATIKLAR... 415 N.3. ÖZEL ATIKLAR... 416 N.3.1. Tıbbi Atıklar... 416 N.3.2. Atık Yağlar... 417 N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar... 417 7

N.3.4. Pil Ve Aküler... 417 N.3.5. Cips Ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller... 418 N.3.6. Tarama Çamurları... 418 N.3.7. Elektrik Ve Elektronik Atıklar... 418 N.3.8. Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar... 418 N.4. DĠĞER ATIKLAR... 418 N.4.1. Ambalaj Atıkları... 418 N.4.2. Hayvan Kadavraları... 419 N.4.3. Mezbaha Atıkları... 419 N.5. ATIK YÖNETĠMĠ... 419 N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU... 420 N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TAġINMASI VE TRANSFER ĠSTASYONLARI... 421 N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ... 421 N.8.1. Katı Atıkların Depolanması... 421 N.8.2. Atıkların Yakılması... 422 N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ... 424 N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ... 424 KAYNAKLAR... 424 O - GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM... 425 O.1. GÜRÜLTÜ... 425 O.1.1. Gürültü Kaynakları... 426 O.1.1.1. Trafik Gürültüsü... 426 O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü... 426 O.1.1.3. ĠnĢaat Gürültüsü... 427 O.1.1.4. YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültü... 427 O.1.1.5. Havaalanları Yakınında OluĢan Gürültüler... 430 O.1.2. Gürültü Ġle Mücadele... 431 O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri... 431 O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri... 431 O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri... 431 O.1.4. Gürültünün Ġnsanlar Üzerine Olan Etkileri... 431 O.1.4.1.Fiziksel Etkileri... 431 O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri... 431 O.1.4.3. Psikolojik Etkileri... 432 O.1.4.4. Performans Etkileri... 432 O.2. TĠTREġĠM... 432 P - AFETLER... 433 P.1. DOĞAL AFETler... 433 P.1.1. Depremler... 433 P.1.2. Heyelan ve Çığlar... 433 P.1.3. Seller... 433 P.1.4. Orman Otlak ve Sazlık Yangınları... 435 P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin Etkileri... 435 P.1.6. Fırtınalar... 435 P.2. DĠĞER AFETLER... 435 P.2.1. Radyoaktif Maddeler... 435 P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar... 435 P.2.3. Tehlikeli Maddeler... 435 P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ... 435 P.3.1. Sivil Savunma Birimleri... 435 P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri... 436 P.3.3. Ġlkyardım Servisleri... 436 P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden Ġskanı... 436 P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Sınırlar Arası TaĢınımı Ġçin Alınan Tedbirler... 436 P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar... 436 8

R. SAĞLIK VE ÇEVRE... 437 R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ... 437 R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı... 437 R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar... 438 R.1.2.1. Ġçme Ve Kullanma Suları... 439 R.1.2.2. Denizler... 443 R.1.2.3. Paraziter Hastalıkları... 443 R.1.3. Gıda Hijyeni... 443 R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları... 444 R.1.5. Bebek Ölümleri... 445 R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı... 448 R.1.7. Aile Planlaması Ve ÇalıĢmaları... 448 R.2. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠ VE ZARARLARINDAN OLUġAN SAĞLIK RĠSKLERĠ... 449 R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 449 R.2.2. Su Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 450 R.2.3. Atıkların Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 450 R.2.4. Gürültünün Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 450 R.2.5. Pestisitlerin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 450 R.2.6. Ġyonize Radyasyondan Korunma... 451 R.2.7. Baz Ġstasyonlarından Yayılan Radyasyonun Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri... 451 S - ÇEVRE EĞĠTĠM... 452 S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ... 452 S.2. ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE FAALĠYETLERĠ... 452 S.2.1. Çevre Vakıfları... 452 S.2.2. Çevre Dernekleri... 453 S.2.3. Çevreyle Ġlgili Federasyonlar... 457 KAYNAKLAR... 457 T. ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA... 458 T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN ÖNLENMESĠ... 458 T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DEENGELER ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELĠġTĠRĠLMESĠ... 459 T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN, SONUÇLARININ ÇEVRENĠN TAġIMA KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI... 460 T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN-PSĠKOSOSYAL ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI.. 460 T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI... 460 T.6. ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ... 461 KAYNAKLAR... 462 9

TABLOLAR Tablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik Özellikleri 14 Tablo 2: Antalya İli nin Tarihsel Kronolojisi 16 Tablo 3: Antalya daki Dağlar 31 Tablo 4: Antalya daki Önemli Ovalar 34 Tablo 5: Güneşlenme Süreleri 50 Tablo 6: Antalya Merkez ve İlçelerdeki Meteorolojik Değerler 55 Tablo 7: Aylık Çiğli Günler Sayısı 81 Tablo 8: Aylık Dolulu Günler Sayısı 81 Tablo 9: Aylık Kar Örtülü Günler Sayısı 81 Tablo 10: Aylık Kar Yağışlı Günler Sayısı 82 Tablo 11: Aylık Toplam Yağış (mm) 82 Tablo 12: Aylık Sisli Günler Sayısı 82 Tablo 13: Ortalama Açık Yüzey Buharlaşma (mm) 83 Tablo 14: Aylık Maksimum Yağış (mm) 83 Tablo 15: Aylık Kırağılı Günler Sayısı 83 Tablo 16: Aylık Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 84 Tablo 17: Manavgat Çayı ve Kollarının Taşkın Sonucu Meydana Gelen Afet Çizelgesi 89 Tablo 18: İl Sınırlarında Satışa Sunulan Yerli Linyit Kömürlerin Özellikleri ve Sınırları 91 Tablo 19: İl Sınırlarında Satışa Sunulan İthal Taş ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınırları 92 Tablo 20: İl Sınırlarında Satışa Sunulan Prina Briketi Kömürünün Özellikleri ve Sınırları 92 Tablo 21: İl Sınırlarında Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri 93 Tablo 22: İlimizde KYS Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Bildirilen Satış Miktarları (2009-2010 Sezonu Ocak-Mart Ve Temmuz-Aralık Dönemi) (Merkez Ve İlçeler) 93 Tablo 23: İlimizde Satış İzin Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Kys' Lere Teslim Edildiği Bildirilen Yakıt Miktarları (2009-2010 Sezonu Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül Ve Ekim-Aralık) (Merkez ve İlçeler) 93 Tablo 24: 2009-2010 Kış Sezonu İçin Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alan İçinde Kullanım İçin Büyükşehir Belediyesi Hava Kirliliği Kontrol Merkezinde Analize Giren Yakıt Miktarları 94 Tablo 25: Antalya İline 2009-2010 Kış Sezonu İçin Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakfı Aracılığı İle Dağıtılan Kömür Miktarları 94 Tablo 26: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2009-2010 Yılı) 96 Tablo 27: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2010 Yılı) 97 Tablo 28: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2009-2010 Yılı) 105 Tablo 29: CO nun Miktarları Tesirleri 116 Tablo 30: Hava Kirleticilerin Sağlığa Etkileri. 116 Tablo 31: Yeraltı Suyu Sulamaları 129 Tablo 32: İlde Bulunan Başlıca Akarsular 141 Tablo 33: Su Yüzeyleri 151 Tablo 34: Antalya İli Toprak Gruplarının Dağılımı 166 Tablo 35: Büyük Toprak Gruplarının İlçelere Göre Dağılımı 168 Tablo 36: Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları 168 Tablo 37 : Antalya İli Arazilerinin Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları 170 Tablo 38: İlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı (Ha) 171 Tablo 39: Antalya İli İlçeler Arazi Nitelik Dağılımı 176 Tablo 40: Kuru Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı 177 Tablo 41: Sulu Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı 177 Tablo 42: İlçelere Göre Şimdiki Arazi Kullanım Dağılımı (Ha) 179 Tablo 43: Şimdiki Arazi Kullanma Şekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı (Ha) 180 Tablo 44: Antalya İlinde Tarımsal İşletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılımı 181 Tablo 45: Antalya İlindeki Tarımsal İşletmelerin Arazi Miktarlarına Göre Dağılımı 181 Tablo 46: Antalya İli Arazilerinin Profil Derinliğine Göre Arazi Dağılımı 182 Tablo 47: Arazi Sınıfları Ve Toprak Derinliğine Göre Kullanma Şekilleri 184 Tablo 48: Antalya İli Arazilerinin Eğime Göre Arazi Dağılımı 185 Tablo 49: Arazi Sınıfları Ve Eğim Gruplarına Göre Kullanma Şekilleri 186 Tablo 50: Eğim Ve Derinliğe Göre Arazi Kullanım Alanları 187 Tablo 51: Çeşitli Eğimlerde Toprak Derinliği, Taşlılık Ve Kayalılık Durumu 188 Tablo 52: Arazi Sınıfları Ve Kullanma Şekillerine Göre Su Erozyonu 189 10

Tablo 53: Eğim Gruplarına Göre Su Erozyonu Ve Toprak Derinliği 189 Tablo 54: Zirai Mücadele İlaçları Tüketimi(Kg/Lt) 190 Tablo 55: Antalya İli 2007-2008-2009-2010 Gübre Tüketim Verileri 191 Tablo 56: Açık Alanlar 195 Tablo 57: Orman Alanlarının Genel Dağılımı 197 Tablo 58: Orman Durumu ve Ağaç Cinsi 198 Tablo 59: Arazi Genel Dağılımı 198 Tablo 60: Ağaç Türlerinin İşletme Müdürlüklerine Alansal Dağılımı 199 Tablo 61: İbreliağaç Türleri Yayılış Alanı (Ha.) 200 Tablo 62: İbreliağaç Türleri Yayılış Alanı (Ha.) 2 200 Tablo 63: Orman Zararlıları ile Mücadele Harcamaları 207 Tablo 64: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü 10 Yıllık Yangın Durumu 208 Tablo 65: Antalya İlindeki İlçelere Göre Ormanlık Alan Dağılımı 209 Tablo 66: Çayır ve Mera Varlığı 209 Tablo 67: Flora Habitat ve Toplulukları 211 Tablo 68: Fauna, Habitat ve Topluluklar 222 Tablo 69: Antalya İli İlçeler Hayvan Varlığı 234 Tablo 70: Evcil Hayvanlar 235 Tablo 71: Sahipli Hayvanlar 235 Tablo 72: Poliklinik Hizmetleri 236 Tablo 73: Kültür Çadırı Hizmetleri 236 Tablo 74: Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri 236 Tablo 75: Antalya İl Sınırları İçerisindeki Milli Parklar 237 Tablo 76: Tabiat Anıtları 240 Tablo 77: Tarım İl Müdürlüğünce Onaylanmış Su Ürünü İşletmeleri 252 Tablo 78: Antalya Ve Çevresindeki Sit Alanları İle Kültür Ve Tabiat Varlıkları 258 Tablo 79: Antalya İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü 2010 Yılı Sit Alanları Listesi 313 Tablo 80: Kültür Ve Turizm Bakanlığı ndan Belgeli Konaklama Tesislerinin Tür Ve Sınıflarına Göre Dağılım Tablosu 338 Tablo 81: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Belgeli Konaklama Tesislerinin İlçeler Bazında Dağılım Tablosu 339 Tablo 82: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm Yatırımı Belgeli Konaklama Tesislerinin İlçeler Bazında Dağılımı 340 Tablo 83: 2009 Yılında İlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve Vatandaşlarımızın Sayısal Değerleri 342 Tablo 84: 2010Yılında İlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve Vatandaşlarımızın Sayısal Değerleri 343 Tablo 85: 2009-2010 Yıllarında İlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve Vatandaşlarımızın Sayısal Değerlerinin Karşılaştırılması 344 Tablo 86: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi Belgeli Konaklama Tesislerinin İlçeler Bazında Dağılımı 345 Tablo 87: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm İşletmesi Ve Turizm Yatırımı Belgeli Konaklama Tesislerinin İlçeler Bazında Dağılımı 350 Tablo 88: 2009-2010 Yıllarında İlimize Gelen Ziyaretçilerin Sayısı Ve Milliyetlerine Göre Dağılımı 355 Tablo 89: Antalya İli 2010 Yılı Gübre Tüketim Verileri 362 Tablo 90: Toprak Potansiyeli Ve Kullanımı 363 Tablo 91: Barit rezervleri 364 Tablo 92: Enerji Maden Yatakları 366 Tablo 93: Antalya İli Genelinde Madencilikle İlgili ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı 366 Tablo 94: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü nün Üretim Programı Gerçekleşmesi 369 Tablo 95: Toprak Ve Su Kaynakları Hidroelektrik Enerji Potansiyeli 370 Tablo 96: Hidroelektrik Enerji Potansiyeli 370 Tablo 97: Enerji Projeleri 370 Tablo 98: Satılan Enerji Tablosu 374 Tablo 99: Antalya OSB Tesis Dağılımı 377 Tablo 100: Antalya Organize Sanayi Bölgesi Üretimdeki Sanayicileri 381 Tablo 101: Küçük Sanayi Sitelerinin İlçelere Göre Durumu ve Dağılımı 386 Tablo 102: Küçük Sanayi Sitelerinin Durumu ve Dağılımı -2010 387 Tablo 103: Sanayi Gruplarına Göre İş yeri Sayıları ve istihdam Durumu 387 Tablo 104: Sanayi Siciline Kayıtlı Firmalar 388 11

Tablo 105: Kullanılan Elektiriğin Abone Gruplarına Göre Dağılımı ve Tedaş Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. Antalya İl Müdürlüğü 2010 Yılı İtibarıyle Satılan Enerji Tablosu 389 Tablo 106: İçme Suyu Projeleri 393 Tablo 107: Yerüstü Su Kaynakları 396 Tablo 108: Su Yüzeyleri 397 Tablo 109: Antalya Merkez Ve İlçelerdeki Arıtma Tesisleri 398 Tablo 110: Yolların Nitelikleri 403 Tablo 110: Antalya da Yıllara Göre Tescil İşlemi Gören Araçların Cins Ve Miktarına Göre İstatistiği _ 407 Tablo 111: Antalya İli Tescil İşlemleri 408 Tablo 112 : Antalya İli Sürücü Belgeleri 409 Tablo 113: 2009 Yılı Aylık Yük Tonajları - 388 - Tablo 114: Antalya Havalimanı 2010 Yılı İç Hat Uçak Trafiği 389 Tablo 115: Antalya Havalimanı Yıllara Göre Dış Hat Uçak Trafiği 390 Tablo 116 İl Genelinde 2010 yılı Santral Hat Kapasiteleri 390 Tablo 117 İl Genelinde 2009 yılı Santral Hat Kapasiteleri 390 Tablo 118 : İl Genelinde 2008 yılı Santral Hat Kapasiteleri 390 Tablo 119: Baz İstasyonları Sayısı 392 Tablo 120: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ve Özel) 396 Tablo 121: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ) 396 Tablo 122: İl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları ( Özel ) 397 Tablo 123: 2010-2011 Eğitim Öğretim Yılı Okul Tablosu 398 Tablo 124: Antalya İli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Resmi) 399 Tablo 124: Antalya İli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Özel) 400 Tablo 125: Akdeniz Üniversitesi Öğrenci Sayısı (2009-2010) 401 Tablo 126: İl genelinde Bulunan Sağlık Kuruluşları 402 Tablo 127: İl Geneline Ait Taşınmaz Mal Durumu 406 Tablo 128: Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, 2009 407 Tablo 129: Kullanım Amacına Göre Yapılacak Yeni ve İlave Yapılarda Bina Sayısı (2008) 408 Tablo 130 Kullanım Amacına Göre Konut ve Diğer Alanlar, (2009 İlk Dokuz Aylık Toplam) 409 Tablo 131: 2009-2010 Nüfus Değişim Oranları ve Nüfus Yoğunluğu 411 Tablo 132: 2009-2010 Nüfus Değişim Nüfus Yoğunluğu 412 Tablo 133: Yıllara Göre Nüfus Artış Hızı 412 Tablo 134: 1927-2009 Yıllara Göre Cinsiyet Oranı 413 Tablo 135: Tıbbi Atık Miktar 416 Tablo 136: Lisanslı Tıbbi Atık Taşıma Aracı Sayısı 416 Tablo 137: Bitkisel Atık Yağ 417 Tablo 138: Ambalaj Atıkları 419 Tablo 139: Kızıllı Katı Atık Depolama Sahasına Kabul Edilen Aylık Çöp Miktarları (Evsel Katı Atık ) _ 420 Tablo 140: Antalya İlindeki Katı Atık Bertaraf Tesisleri 423 Tablo 141: Ses Seviyesi Tablosu 425 Tablo 142: Müsaade Edilen Maksimum Fabrika Gürültüsü Seviyeleri 427 Tablo 143: Antalya İlindeki Cadde ve Kavşaklardaki Gürültü Düzeyi 427 Tablo 144: Antalya Atatürk Hava Limanındaki Gürültü Düzeyi 430 Tablo 145: Taşkın Koruma Ve Rusubat Kontrol Tesisleri-1 433 Tablo 146 Antalya Sağlık Müdürlüğü Sağlık Kurumları Dağılım Tablosu 437 Tablo 147: Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı Ve Bildirim Sistemi 438 Tablo 148: Bakteriyolojik Analiz Sonuçları 439 Tablo 149: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1 440 Tablo 150: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1 442 Tablo 151: Deniz Suyu Analiz Sonuçları 443 Tablo 152: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan İşlemler 443 Tablo 153: 2009 Yılı Aşılama Sonuçları 444 Tablo 154: Antalya İli 1-4 Yaş Çocuk Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2008) 445 Tablo 155: Antalya İli 0 Yaş Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2009) 446 Tablo 156: Antalya İli 1-4 Yaş Çocuk Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2009) 447 Tablo 157: 2002 Yılı Aylara Göre Ölümlerin Yaş ve Cins Gruplarına Dağılımı 448 Tablo 158 Aile Planlaması Yöntem Kullanım OranlarınınYıllara Dağılımı 448 Tablo 159: 2010 Yılında Sonuçlandırılan Proje Tanıtım Dosyaları Dağılımı 461 Tablo 160: 1994-2011 Yılına Kadar Çed Yönetmeliğine Göre İlimizde Ek-1 Ve Ek-2 Tabii Tesis Sayısı Toplamı 462 12

GRAFĠKLER Grafik 1. İlimizdeki Akarsuların Uzunluk Ve Debileri... 142 Grafik 2. Antalya İli Arazi Ve Tarım Alanları Dağılımı (STATİP)... 163 Grafik 3. Antalya İli Toprak Grupları Dağılımı... 167 Grafik 4. Antalya İli Arazilerinin Kullanım Yetenek Sınıflarına Göre Dağılımı... 171 Grafik 5. Antalya İli Arazi ve Tarım Alanları Dağılımları... 175 Grafik 6. Antalya İli Tarım Alanları Nitelik Dağılımları... 178 Grafik 7. Antalya İli Arazilerinin Toprak Profil Derinliğine Göre Dağılımı... 183 Grafik 8. Antalya İli Arazilerinin Eğim Dağılım Grafiği (%)... 185 Grafik 9. Çayır Ve Mera Varlığı... 210 Grafik 10. 2010 Yılı Tüketimlerinin Abone Gruplarına Göre Dağılımı... 375 Grafik 11. Baz İstasyonu Sayıları... 391 Grafik 12. Antalya İlindeki Cadde ve Kavşaklardaki Gürültü Düzeyi... 429 Grafik 13. 1994-2011 Yılına Kadar Çed Yönetmeliğine Göre İlimizde Ek-1 Ve Ek-2 Tabii Tesis Sayısı Toplamı... 461 HARĠTALAR Harita 1. Antalya İli Rüzgar frekans Dağılımı Haritası... 84 Harita 2. İlimizdeki Barajlar Ve Sulama Projeleri... 128 Harita 3. Kırkgöz Kaynakları Koruma Alanı... 131 Harita 4. Duraliler Kaynakları Koruma Alanları... 133 Harita 5. Yemişpınarı-Kargılıçeşme Kaynağı Koruma Alanları... 134 Harita 6. Tekir Pınarı Kaynağı Koruma Alanları... 135 Harita 7. Gürkavak Kaynağı Koruma Alanları... 136 Harita 8. Boğaçayı Yer altı Suyu Kaynağı Koruma Alanları... 137 Harita 9. Doyran Kaynağı Koruma Alanları... 138 Harita 10. Büyük Toprak Grupları Haritası... 167 Harita 11. Antalya İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Haritası (AKK)... 170 Harita 12. Antalya Tarım Arazi Sınıfları Ve Dağılımları... 175 Harita 13. Antalya İli Şimdiki Arazi Kullanım Haritası (SAK)... 178 Harita 14. Antalya İli Toprak Derinlik Haritası... 182 Harita 15. Antalya İli Arazi Eğim Haritası... 185 Harita 16. Antalya İli Arazilerinin Erozyona Göre Arazi Dağılımı... 188 Harita 17. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Haritası... 196 Harita 18. TCK 13. Bölge Yol Satıh Haritası... 402 Harita 19. 13. Bölge Yol Haritası... 405 13

A.1. GĠRĠġ A. COĞRAFĠK KAPSAM Yeryüzünde geçmiģin gizemini zaman içinde bizlere sunan Antalya Bölgesi, sahip olduğu arkeolojik ve doğal güzellikleri sayesinde Türk Rivierası adını almıģ bulunmaktadır. Deniz, tarih, güneģ, doğanın sihirli bir uyum içinde bütünleģtiği Antalya Akdeniz in en güzel ve en temiz kıyılarına sahiptir. 640 km uzunluğundaki Akdeniz kıyıları, antik kentler, anıt mezarlar, Ģirin limanlar, altın kumsallar, Akdeniz mavisi kumsallar, denizle kucaklaģan ormanlar, tropikal bitkiler, akarsular ve Ģelalelerle bezenmiģtir. Mitolojide efsaneleģen bu sahillerin gerisinde karlı Toros Dağları yükselmektedir. Türkiye nin güneyinde tarih boyunca önemli bir yerleģim yerinin merkezi olma niteliğini bugünde sürdüren doğal güzellikleri bakımından çok zengin bir ilimizdir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerden kaynaklanmaktadır. Ayrıca, Antalya dünya çapında bir turizm merkezi olmak için gerekli niteliklere fazlasıyla sahiptir. Tablo 1: Antalya nın Temel Coğrafik Özellikleri ANTALYA ENLEM (KUZEY) 36 06' ; 37 27' BOYLAM (DOĞU) 32 27' ; 29 14' YÜZÖLÇÜMÜ (KM 2 ) 20.591 YÜKSEKLĠK (M) 42 EN YÜKSEK DAĞ (M) 3070 EN BÜYÜK OVA (KM 2 ) 440 EN UZUN AKARSU (KM) 93 BARAJ SAYISI 4 GÖLET SAYISI 9 DOĞAL GÖL SAYISI 4 KIYI UZUNLUĞU (KM) 640 ADA SAYISI 11 Kaynak: Antalya Ġl Çevre Durum Raporu, 2009 14

ANTALYA NIN TARĠHĠ GELĠġĠMĠ Antalya tarihi, taģ devrine kadar dayanır. Bunun kanıtı Yağca Köyü civarında Karain Mağarasında bulunan paleolitik çağ buluntularıdır. KarataĢ Semahöyük kazılarında çok miktarda eski Tuna Çağı buluntuları çıkarılmıģtır. Antalya nın tarihi devirlerinin baģlangıcı karanlıktır. Hititlerin çivi yazılı tabletlerinde geçen Ahhiyava ya da Arzova ülkesinin Pamfilya (Antalya) olabileceği bazı tarihçiler tarafından ileri sürülmektedir. Fakat Side de bulunan birkaç buluntu dıģında, bu bölgede Hititlere iliģkin hiçbir esere rastlanmamıģtır. Yunan efsanelerinde Truva savaģından sonra kafilelerinin Kalkhas yönetiminde Pamfilya ya ulaģmıģ oldukları bildirilmektedir. Antalya sınırları içinde yerleģen Lidyalıların kökleri kesin olarak bilinmemektedir. Hitit ve Mısır kaynakları da (M. Ö. 2000) Lükki ya da Lükka adlı bir kavimden söz etmektedir. Bu kavmin Likya lılar olması olasıdır. Bu kavimden kesin olarak ilk kez Lidya kralı Kroissos döneminden söz edilmiģtir. Yunanistan da doğu yönüne doğru geliģen ilk göçten sonra M.Ö. 7-8 yy da ikinci bir göç hareketi olmuģtur. Bu göç sırasında Yunanlılar Pamfilya ya gelerek Perge, Aspendos, Side gibi kentlere yerleģmiģlerdir. Bu kentlerin adlarının Yunanca olmayıp Anadolu dillerinde olması Yunanlıların yeni kentler kurmadığını var olan kentlere egemen olduklarını göstermektedir. Antalya Bölgesi ilk zamanlar Lidya krallığına bağlıydı. Kral Kroisos un Pers kralı Kyros a yenilmesiyle (M.Ö. 546) bu bölgeye Ġskendere kadar Persler hakim olmuģtur. M.Ö.334 de) Makedonya kralı Ġskender, Likya üzerinden Pamfilya ya yürümüģ (Silyon dıģında) buradaki kentleri ele geçirmiģtir. Psidya daki Termessos kenti Ġskender e teslim olamayarak karģı koymuģtur. Termossos yörede Ġskenderin alamadığı kentlerden biridir. Apemeia barıģından (M.Ö. 188) sonra Romalılar bu bölgeyi Bergama Kralığına bırakmıģtır. Bergama Kralı II. Attalos (M.Ö. 159-138) bir liman kentti olarak Antalya yı (Attalea) kurmuģtur. M.Ö. 138 yılında Bergama krallığı Roma Ġmparatorluğu topraklarına katıldığında Pamfilya nın durumu kesin olarak belirlenmiģtir. M.Ö. 102 de Anadolu da Klikya adlı bir eyalet kurulunca bu eyalete bağlanmıģtır. M.Ö. 36 yılında Antonius Pamfilya ve Likyayı birleģtirerek bir eyalet meydana getirmiģtir. Antalya Bölgesi M.S. II. yy dan, M.S. III. Yy ın ortalarına kadar tarihin en görkemli dönemini yaģamıģtır. Bizans egemenliği sırasında M.S. 5 ve 6. Yy larda Antalya Bölgesi nde ikinci bir geliģme devri görülmektedir. Bu yy da kentlerin sur dıģına çıkmasıyla bölgenin bir barıģ dönemi yaģadığı anlaģılmaktadır. Antalya Bölgesi, Anadolu Selçuklularınca Süleyman ġah döneminde alınmıģ ancak 1117 yılında yapılan anlaģma ile Antalya yine Bizanslılara bırakılmıģtır. Antalya ya ikinci yerleģme I. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında olmuģ (1206) ve ErtokuĢ Antalya subaģılığına getirilmiģtir. Bu hükümdar zamanında (1204-1211) Ġznik ve Trabzon Rum Ġmparatorluklarıyla, Antalya nın yerleģik halkı, Selçuklulara kıyılarını kapatmıģtır. I. Gıyaseddin öldürülünce Hıristiyanlar Kıbrıs la birleģerek Antalya yı geri almıģlardır. Ancak üç gün sonra, I. Ġzzetin Keyhüsrev tarafından kent tekrar ele geçirilerek Selçuklulara bağlanmıģtır. 1336 yılından sonra Moğolların çekilmesiyle Anadolu da beylikler dönemi baģlamıģtır. Antalya ise Hamitoğulları Beyliği nin bir kolu olan Tekelioğullarının yönetimine geçmiģtir. Yıldırım Beyazıt döneminde de Antalya Osmanlı egemenliğine girmiģ ve yönetim 1391 de Firuz Bey e verilmiģtir. Teke sancağı adıyla anılmaya baģlanmıģtır. 15

Antalya I. Dünya SavaĢı na kadar bir Osmanlı Sancağı olarak kalmıģ, KurtuluĢ SavaĢı baģlangıcında kısa bir süre Ġtalyanlar tarafından iģgal edilmiģ, 9 Temmuz 1921 tarihinde Ġtalyanların Antalya yı iģgali sona ermiģ ve bu tarihten sonra Türkiye Cumhuriyeti nin bir ili olmuģtur. Tablo 2: Antalya Ġli nin Tarihsel Kronolojisi M. Ö. 700-54 Lıdyalılar dönemi M. Ö. 546-336 Persler dönemi M. Ö. 336-301 Helenistik dönem M. Ö. 301-188 Selökid krallığına bağlı peleistarkos devleti egemenliği M. Ö. 180-65 Pamfilya korsanları dönemi M. Ö. 65 Roma devri M.S. 395 M.S. 655 M.S.1085 M.S. 1103 M.S. 1206 M.S. 1207 M.S. 1221 M.S. 1308 M.S. 1361 M.S. 1373 M.S. 1426 Bizans egemenliğinin baģlaması Antalya önlerinde Bizans ve Ġslam donanmaları arasında zat-el Ģenarı savaģı yapıldı. Süleyman ġah Antalya yı aldı. Bizans ordusu, Antalya yı Anadolu Selçuklularından geri aldı. Anadolu Selçukluları kenti geri aldı. Antalya kenti bütünü ile Selçukluların eline geçti. Keykubat, Antalya Körfezi nin doğusundaki Kalonorasa yı ele geçirdi. Antalya da Teke Beyliği kuruldu. Antalya Kıbrıs Krallığı na bağlandı. Mehmet Bey Antalya yı geri aldı. Antalya Bölgesi tümüyle Osmanlı Devletine bağlandı. M.S 1808 24.04.1919 Antalya da Kadı PaĢa isyanı çıktı ve bastırıldı. Mondoros antlaģması gereğince Antalya yı Ġtalyanlar iģgal etti. 31.05.1921 Ġtalyan birlikleri Antalya dan çekilme kararı aldı. 01.06.1921 Ġtalyanlar Antalya yı boģaltmaya baģladı. Kaynak: Antalya Ġl Çevre Durum Raporu, 2009 Eski çağ ülkelerinden Pamphylia nın tümü, Psidia nın güneyi, Isaura nın batı yakası ve Likya nın doğusunu kaplayan bugünkü Antalya ili ılımanlığı, doğal güzellikleri ve tarihi zenginlikleri ile Türkiye nin önde gelen turizm merkezlerinden biridir. Bugünkü önemi, ekonomik ve turistik niteliklerinden kaynaklanmaktadır. Turunçgiller ve pamuk 16

ürünleri ile dıģ pazara açılan Antalya, doğal güzellikleri ve tarihsel kalıntılarıyla da turistlerin ilgisini çeken bir dinlenme yeridir. Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar kentin, Anadolu nun iç bölgeleriyle iliģkileri, ulaģım yetersizliği yüzünden pek kısıtlı kalmıģtır. UlaĢımı bu denli güç oluģunun nedeni, Antalya yı çevreleyen sarp ve yüksek dağların geçit vermemesidir. Bu ün de diğer illerle demiryolu bağlantısı yoktur. A.2. ĠL VE ĠLÇE SINIRLARI KEPEZ ĠLÇESĠ Varsak: XIII. yüzyılın ilk yarısından itibaren, Üçoklar'ın ekseriyetini oluģturan Türkmen zümrelerinden bir bölümü, XIV ve XV. yüzyıllarda ise, Üçoklar'a tâbi bazı boy ve oymaklar, zaman zaman bulundukları yerlerden Teke-eli'ne gelip yerleģmiģlerdir. MenteĢe, Saruhan ve Karamanoğuları'nın zayıflamaları veya dağılmaları üzerine bazı Türkmen (yörük) aģiretleri de bunlara katılmıģlardır. ġ.tekindağ'ın Bayezid II devrine ait tapu tahrir defterine dayanarak verdiği bilgilere göre, bazı cemaatlerle beraber Varsak yörükleri cemaati de XV. asırda Karaman'dan Antalya'ya gelmiģlerdir. Fatih'in, Karamanoğulları Beyliği'nin siyasi hakimiyetine son vermesiyle, bunlara tabi olan bazı cemaatlerde bir baģı boģluk ve panik havası yaģanmıģtır. Gerçi Fatih'in ölümünden sonra Karamanoğlu Kasım Bey, baģta Varsaklar olmak üzere Ramazanoğulları'nı oluģturan diğer Üçoklu Türkmenler'i baģına toplayarak, Bayezid II'ye karģı Cem tarafını da tutarak Osmanlı'ya baģkaldırmıģ ise de bunda baģarılı olamamıģtır. Bundan sonra Karamanoğulları'nın bir daha kendilerini toplamaları mümkün olmamıģtır. O dönemde Karaman'da bulunan bazı Varsak beyleri, baģındaki cemaatle beraber Antalya tarafına göç etmiģlerdir. Antalya'ya göç eden Varsaklar'ın hepsi toplu olarak bir arada kalamamıģtır. Antalya'nın merkezine olduğu gibi baģta Korkuteli olmak üzere diğer Türkmen cemaatlerle beraber bazı ilçelere dağılmıģlardır. ÇeĢitli yerlere dağılan bu aģiret mensuplarının çoğu, Ģu anda bu kimliklerini kaybetmiģ durumdadırlar. Öte yandan 1973 yılına kadar köy olup daha sonra kasaba haline getirilen, Ģehre 10 km uzaklıkta bir "Varsak" beldesi vardır. Belde halkına göre Antalya bölgesinde bulunan Varsaklar'ın büyük çoğunluğu Ģehrin kuzeyine düģen bu beldede toplanmıģtır. 9 Aralık 1973'de kasaba olan bu yerleģim biriminin yaklaģık nüfusu 34.000 civarında olup, hakim olan görüģe göre, bu nüfusun en az 8 bininin Varsak aģiretine mensup olduğu, büyük çoğunluğun ise dıģarıdan gelip yerleģen insanlar tarafından oluģtuğu bildirilmektedir. Diğer bazı bölgelerde görülen ve buradaki insanlarda da eskiden olduğu gibi hala yaylacılık devam etmektedir. Yazları olmak üzere senenin üç ayını yaylada geçirmeyi yeğlerler. Yaylak olarak kasabaya doksan km. uzaklıktaki Korkuteli ilçesinin Sülekler köyü ile DaĢkesik arasındaki araziyi kullanmaktadırlar. Bu insanların o iki köy arasında üç bin dönümden daha fazla arazileri olup bu mıntıkaya yazlık evler yapmıģlardır. Korkuteli sınırları içerisindeki bu bölge "Varsak Yaylası" olarak meģhur olmuģtur. Bunlara göre yaylaya göçmenin asıl amacı, hava değiģimi ve Antalya'nın sıcağından kurtulmaksa da ek olarak bir kısım insanların hayvanlarını daha iyi otlatmaları, bir kısmının da baģta tahıl olmak üzere, patates vb. sebzeler yetiģtirme yoluna gitmeleridir. 17

Kütükçü Köyü: Kütükçü Köyü bundan 200 yıl kadar önce Antalya'nın Karaman Köyü'nden ( bir rivayete göre de Konya Karaman dan ) gelenler tarafından Ģu an Mazı Dağı olarak bilinen yerde kurulmuģtur. Eski Kütükçü Köyünün olduğu yere köylüler tarafından MANASTIR da denir. Çünkü orada Manastır kalıntısı vardır. 1968 Valilik devreye girmiģ, Vakıflar idaresinden satın alınarak Ģu anki Kütükçü Mahallesinin olduğu yere taģınmıģtır. Kütükçü Köyü baģlangıçta Antalya'dan 7 km uzaklıkta idi. Ġlk gelenler Duacı Köyü ile Kocaaraplar Köyü arasında bulunan kütükleri develerle taģırlar. Bu kütükleri Ģu anda Kütükçü Mahallesinin kuzey doğusundaki Kütüklük denilen yere indirirler ve hamamcılara satarak geçimlerini sürdürürler. Develer kalabalıktan ürktüğü için kütükleri gece taģırlar. Yöre insanı kütük taģıyıp sattığı için köy Kütükçü adını almıģtır. Göçerler Köyü Göçerler Köyünün sınırları doğuda Kütükçü Köyü, güneyde Mancarcık köprüsünden baģlayıp ( bu sarnıç un fabrikasının yanında Antalya Burdur yolunun ortasında halen mevcuttur ) Kepeze kadar Antalya Burdur Yolu, kuzeyde Duacı Köyü ile çevrilidir. Antalya ya yapılan yoğun göç nedeniyle ġu an için belirtilen köyün sınırları içerisinde Erenköy, Esentepe, Çamlıbel, Kanal, Fatih ve Göçerler Mahalleleri oluģturulmuģtur. Göçerler köylüleri genelde Göçerler Mahallesinde, kısmen Fatih ve Çamlıbel Mahallelerinde ikamet etmektedirler. Göçerler Köyü, isminden de anlaģılacağı gibi, göçebe hayatı sürdüren aģiret mensuplarından oluģmuģtur. Tüm köylüler her yıl Antalya dan Korkuteli ne ve Korkuteli nden tekrar Antalya ya göçerler. Ġsmini de bu göç olayından almıģtır. Daha önceki göçler tüm hayvanlar ile birlikte develer, atlar ve eģeklerle yüklerin taģındığı, ineklerin ve keçilerin de sürülerek götürüldüğü üç gün süren bir göçtür. Son zamanlarda araçların çoğalması nedeniyle artık göçler bir-iki saatte yapılmaktadır. Göçerler köyünün iki yüz yıl öncesine kadar tarihi bilinmektedir. Bu bilgiler hem arģivlerde bulunan tapu kayıtlarından ve hem de büyüklerden dinlenen hayat hikayelerinden elde edilmektedir. Göçerler köyü birisi Antalya Kepez de birisi de Korkuteli nde dir. Gerçekte iki köyde de aynı insanlar yaģar. Aynı insanların hem Korkuteli Göçerler köyünde ve hem de Antalya Göçerler köyünde evleri ve arazileri vardır. Göçerler Köyü muhtarlığı Korkuteli Kaymakamlığına bağlı bir muhtarlıktır. Osmanlı Devletinin son dönemlerinden itibaren muhtarlık hep Korkuteli Kaymakamlığına bağlı iken, aynı muhtarlık Antalya Göçerler Köyünde de hizmetleri sürdürmüģtür. Göçerler köylüleri yılın dokuz ayını Antalya da geçirirler, Mayıs ayının sonundan itibaren Korkuteli Göçerler Köyüne yaylaya giderler Eylül ayı baģında yayladan tekrar Antalya ya sahile göçerler. Yaylaya gitmelerin nedeni yazın Antalya nın çok sıcak olması nedeniyle insanların rahatsız olmaları ve hayvanların daha iyi beslenmesinin sağlanması amacıdır. Hem Korkuteli nde ve hem de Antalya da genellikle çiftçilik ve hayvancılık yaparak geçimlerini sürdürürlerken, hızlı ĢehirleĢme nedeniyle hayvancılık çok azalmıģtır. Soyadı kanunu zamanında verilen soyadları Göçeri, Hayyar, Demirkıran, Cengiz, Doğan, Ak, Akdeniz, Alkan, Sevim, Sevinç, CoĢkun, Adanır, Özalp, ġahin, Fidan, Acar ve Kaçar dır. Göçerler köylüleri düğün, mevlüt ve cenaze gibi özel günlerde mutlaka buluģurlar. Bir de her dini bayramın arefe günü ikindi namazında Göçerler Mahallesindeki Göçerler Camiinde buluģup, birlikte namaz kılarlar, namazı müteakip hep birlikte köyün mezarlığını 18

ziyaret ederler, buna Kabirüstü Ziyareti derler. Mezarlıkta toplu Kur an okuyup toplu dua ederler ve mezarları topluca ziyaret ederler. Daha önceki yıllarda her dini bayramın namaz çıkıģında camide bütün evlerden gelen yemek ve tatlılarla hep birlikte yemek yedikten sonra topluca bayramlaģma yapılıp ondan sonra dağılırlardı. Ancak son zamanlarda nüfusun çok artması ve köylüler haricindeki insanların da camilerde bulunması nedeniyle bu adet kalkmaya baģlamıģtır. Düğünler Cuma günü erkek evinde baģlar, cumartesi gün kız evine topluca ziyarete gidilip orada eğlence yapılır, cumartesi akģamı kız evinde kına gecesi, erkek evinde ayrıca eğlence düzenlenir. Pazar günü ikindiden sona gelin alınması yapılır. Gelin daha önce atla getirilirken, sonraları at arabası ile getirilmeye baģlanmıģ, son zamanlarda özel otolarla gelin alınmaya baģlanmıģtır. Gelin attan, at arabasından veya özel otodan indirilmeden önce ĠNDĠRMELĠK adı verilen bir merasim yapılır, önce damadın babası, anası, kardeģleri, amcaları, dayıları, halaları, teyzeleri, diğer yakınları ve düğüne katılan diğer Ģahıslar Ģeklinde sıra ile indirmelik verilir. Ġndirmelik olarak daha önceden inek, tosun, bağ, bahçe veya ağaçlar ( falan tarladaki beģ zeytin ağacı gibi) verilerken, daha sonra bu adet ülkenin değiģik yörelerinde olduğu gibi, altın ve paraya dönüģmüģtür. Kepez Ġlçesi 2009 toplam nüfus: 394.672 Kepez Ġlçe Merkezi 2009 Nüfusu: 387.119 MURATPAġA 1. Ġlçenin Tarihi Ve Coğrafi Yapısı a) Tarihi: 22 Mart 2008 tarih ve 26824 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı Kanun ile MuratpaĢa Ġlçesi kurulmuģtur. Attalos Yurdu anlamına gelen Antalya, II. Attalos tarafından kurulmuģtur. Bergama Krallığının sona ermesiyle (M.Ö. 133) bi süre bağımsız kalan kent, daha sonra korsanların eline geçmiģtir. M.Ö 77 de Komutan Servilius Isauricus tarafından Roma topraklarına katılmıģtır. M.Ö. 67 de Pompeius un donanmasına üs olmuģtur. M.S. 130 da Hadrianus un Attaleia yı ziyaret etmesi Ģehrin geliģmesini sağlamıģtır. Modern Ģehir, antik yerleģmenin üzerine kurulduğundan, Antalya da antik çağ kalıntılarına çok az rastlanmaktadır. Görülebilen kalıntıların ilki, eski liman olarak nitelenen liman mendireğinin bir kısmı ve limanı çevreleyen surdur. Surların park dıģındaki kısmında restorasyonu yapılan Hadrian Kapısı Antalya nın en güzel antik eserlerinden biridir. MuratpaĢa Cami: Surlar dıģında Kazım Özalp Caddesi üzerindedir. Sadrazam Kuyucu Murat PaĢa tarafından 1570 yılında yaptırılmıģtır. On kenarlı kasnak üzerine yüksek bir kubbe ile örtülmüģtür. Sivri kemerli ve üç kubbeli son cemaat yerinin sütunları renkli taģlarla süslenmiģtir. Antalya MuratpaĢa Mahallesinde, Ġlçemiz ismini ÇarĢı içerisindeki meydanda bulunan bu camiden alınmıģtır. Kaleiçi : Büyük bir bölümü yıkılmıģ ve yok olmuģ at nalı Ģeklinde içten ve dıģtan surlarla çevrilidir. Surlar, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devirleri ortak eseridir. Surların 80 burcu vardır. Surların içinde kiremit çatılı 3.000 kadar ev bulunmaktadır. Evlerin karakteristik yapıları Antalya nın sadece mimarı tarihi hakkında fikir vermekle kalmaz, aynı zamanda bölgedeki yaģam tarzını, gelenek ve görenekleri en iyi Ģekilde yansıtır. 1972 yılında Antalya iç limanı ve Kaleiçi semti, özgün dokusu nedeniyle Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından SĠT bölgesi olarak koruma altına alınmıģtır. Turizm Bakanlığı na Antalya-Kaleiçi Kompleksi restorasyon çalıģmasından dolayı, 28 Nisan 1984 de FĠJET (Uluslararası 19

Turizm Yazarlar Birliği) tarafından Altın Elma Turizm Oskarı ödülü verilmiģtir. Günümüzde Kaleiçi otelleri, pansiyonları, restorantları ve barları ile eğlence merkezi haline gelmiģtir. Eski Antalya Evleri: Yazların çok sıcak ve kıģların ılık geçtiği Antalya da eski evlerin yapımında soğuktan çok, güneģi önlemeye ve serinlik sağlamaya önem verilmiģtir. Gölgeli taģlıklar ve avlular hava akımını kolaylaģtıran özelliklerdir. Depo ve hol görevi yapan giriģi ile üç kat üzerine kurulmuģtur. Yivli Minare: Antalya nın ilk Türk yapısıdır. Merkezde liman yakınındadır. Üzerindeki yazıta göre Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat ın yönetimi zamanında (1219-1236) inģa edilmiģtir. Tuğla ile örülen gövdesi, sekiz yarım silindirden oluģur. Bu minarenin bitiģiğinde bir cami varsa da yıkılmıģ olmalıdır. Çünkü minarenin yanındaki cami daha geç devre, 1372 yılına aittir. Bir Türk beyliği olan Hamitoğulları zamanında, TavaĢi Balaban adlı bir mimar tarafından yapılmıģtır. Saat Kulesi ve Kesik Minare: Antalya kent merkeziyle birlikte yüzyıllarda yakınlaģmaya baģlar. Roma ve Bizans ın mirası Selçuklu, Osmanlı ve günümüz örnekleriyle zenginleģir. Bir Roma tapınağı iken,önce Kilise, sonra Camiye dönüģen Kesik Minare 2 bin yıllık deniz feneri Hıdırlık kulesi ve kalenin burçlarına yükselen Saat kulesi. Ulu cami adıyla da bilinir. Aslında bir bazilika olarak V. Yüzyılda inģa edilmiģtir. Ġlk eserden çok az bölüm ayakta kalmıģ, Bizans döneminde değiģikliklere uğramıģtır. Eser, Osmanlılar zamanında tamir görmüģ, bir kısmı Mevlevihane olarak kullanılmıģ, sonra cami olarak hizmete açılmıģtır. Karatay Medresesi: Ġl merkezindeki önemli Türk Ġslam yapılarından olup XIII. Yüzyıl ortasında inģa edilmiģtir. Falezler: Falez oluģumları yerine göre olmak Ģartıyla 14 metreden 25 metre derinliğe kadar inerler. Daha sonra dip yapısı yerini kumluğa ve mil tabakasına bırakır. Bu yüzden enteresan noktalar ilk 20 metre civarındadır. Daha ileri gitmek çölde gezinti yapmak gibidir. GiriĢ kolaylığı açısından tercih edilen yerlerden biri Konyaaltı plajına inen varyantın altıdır. Bu bölgede kayalık kesim 25 metreye kadar iner ve suyun altında falezleri ve üzerindeki canlı yaģamını görmeye imkan kılar. Üç Kapılar: Zamanımıza kadar yanlarındaki iki kule ile sağlam kalan tek kapı Üçkapılar veya diğer adı ile Hadrianus Kapısı olup, Pamphylia nın en güzel kapısıdır. M.S. 130 yılında imparator Hadrianus un Antalya ya geliģi onuruna yapılan kapı, sütunları hariç, tamamen beyaz mermerden yapılmıģtır. Oyma ve kabartmaları olağanüstüdür. Antalya Müzesi: Antalya Müze sinin kuruluģu ve geliģmesi oldukça ilginçtir. 28 Mart 1919 tarihinde Antalya Ġtalyanlar tarafından iģgal edildi. ĠĢgal kuvvetleri ile birlikte gelen arkeolog, yöreyi gezerek buldukları antik eserleri toplayıp Ġtalyan Konsolosluğuna taģımaya baģladılar. Bu arada Antalya tarihine ilgi duyan ve arkeolojiyi seven lise öğretmeni Süleyman Fikri Bey, tarihi eserleri medeniyet adına topladıklarını iddia eden Ġtalyanların bu hareketlerine karģı çıktı. Tekeli Mehmet PaĢa Camii nin yanında terk edilmiģ küçük bir mescidi düzenleyerek Antalya Müze sinin ilk temelini atmıģ oldu. Daha sonra Ġtalyanların Antalya dan çekilmesi üzerine onların topladıkları eserleri de bu küçük müzeye getirdi. 1937 yılından sonra Yivli Minare Camii müze olarak kullanıldı. Bölgede yapılan kazılarda yeni yeni eserler bulundu. Eski uygarlıkların kalıntıları bir bir toprak üzerine çıkarılıp sergileniyordu. Bugün Konyaaltı Caddesinde bulunan ve çağdaģ bir anlayıģla düzenlenmiģ Türkiye nin en büyük müzelerinden biri olan Antalya müzesinde 13 teģhir salonu ve açık hava galerisi vardır. Kapladığı alan 7.000 metre kare olan müzede sergilenen eser sayısı 5.000 kadardır. 25.000 30.000 kadar eser ise müzede sergilenmeden korunmaktadır. 20

b) Coğrafi Durumu: MuratpaĢa Türkiye nin güneybatı Akdeniz bölgesinde olup 30-31 derece boylamlar ve 36-37 derece enlemler arasında bulunmaktadır. MuratpaĢa, Doğuda Aksu Ġlçesi, Kuzeyde Kepez ilçesi, Batıda Konyaaltı ilçesi, Güneyde ise Akdeniz ile çevrilidir. MuratpaĢa ilçe merkezi Akdeniz kıyısında 8804 hektarlık alana yerleģmiģtir. Ġlçe mülki alanı 92 Km 2 dir.ġlçenin toplam olarak 20 km. sahil kıyı Ģeridi vardır. c) Ġklimi ve Bitki Örtüsü: Ġlçemizde Akdeniz iklimi hüküm sürdüğünden yazları sıcak ve kurak, kıģları ılık ve yağıģlıdır. Ġklimle bağlantılı olarak ovalardaki bitkiler yazları genellikle kurur. Dağlar sıcağa dayanıklı maki, çam ve diğer bitki örtüleri ile kaplıdır. Kaynağını Saklıkent ve Kırkgöz den alan MuratpaĢa nın içme suyu oldukça kalitelidir. 2. Ġlçenin Nüfus Durumu Ve Ġdari Yapısı a) Nüfus Durumu: MuratpaĢa Ġlçesi 2007 yılı TÜĠK verilerine göre 367.029 nüfusa sahip iken, 2009 yıl sonu Adres Kayıt Sistemine göre 396.906 nüfusa sahiptir. b) Ġdari Durum: MuratpaĢa Antalya BüyükĢehir Belediye sınırları içerisinde alt kademe Belediyesi iken 5747 sayılı Kanunla MuratpaĢa belediye sınırları sabit kalarak MuratpaĢa Ġlçesi kurulmuģtur. Ġlçe Belediyesi 56 Mahalleden oluģmaktadır. Ġlçemiz sınırları içinde belde, köy, oba, mezra gibi yerleģim yerleri yoktur. DÖġEMEALTI DöĢemealtı Ġlçesi Kısa Tarihçesi: Bölge adını ilk olarak, Düden ġelalesini besleyen Kırkgöz Su kaynağından alarak; 1934 yılında Korkuteli- Kızılcadağ mevkiinden gelen ailelerin yerleģmesi ile Kırkgöz Yeniköy adında bir köy olarak kurulması ile almıģtır. Daha sonra zamanın Antalya Valisi HaĢim ĠġCAN tarafından 60 adet iskân evi yaptırılmıģ ve bu konutlara Kıbrıs tan gelen 60 Türk vatandaģı aile yerleģtirilmiģtir. Bölgede göçebe olarak yaģayan yörüklerin de yerleģik düzene geçmesiyle geniģleyen bir köy olmuģtur. Kırkgöz-Yeniköy Köyü 17 Aralık 1977 yılında 2.711 nüfusa ulaģarak belediye statüsünü kazanmıģ ve DöĢemealtı Kasabası unvanını almıģtır. Son olarak, 22 Mart 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçerisinde Ġlçe kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik yapılması Hakkında Kanun ile bu bölgede birbirine çok yakın mesafedeki YeĢilbayır, Düzlerçamı ve Çığlık Belediyeleri kapatılarak, mahalleleri ile birlikte DöĢemealtı Ġlçe Belediyesine dönüģmüģ olup, merkezde toplam 14 mahalle ile 4 kasaba ve 14 köyden müteģekkil DöĢemealtı Ġlçesi kurulmuģtur. DöĢemealtı adının tarihçesi ise Ģöyledir. Antik çağda sahildeki pamfilya kentleri ile iç kesimlerdeki pisidia kentlerinin birbirine bağlayan yollardan birisi olan ilçe merkezine 8 km.uzaklıkta bulunan Derbent Boğazındaki döģeme taģ yolundan almıģtır. Bizans, Selçuklu, Osmanlı Dönemlerinde de faal olan döģeme yol yakın zamana kadar yörükler tarafından göç yolu olarak da kullanılmakta idi. DöĢeme taģlardan oluģan ve 4 metre geniģliğindeki yol bu bölgenin DöĢemealtı olarak isimlendirilmesine neden olmuģtur. 21

DöĢemealtı Ġlçe Sınırları: Mülki olarak; DöĢemealtı Ġlçesinin doğusunda Aksu ve Kepez, batısında Korkuteli, güneyinde yine Kepez ve Konyaaltı, kuzeyinde ise Bucak ilçeleri ile komģudur. Ayrıntılı olarak ise; Doğusunda; Aksu-YeĢilkaraman Köyünün batı kesiminde Keçilik Mahallesi Narlıca ormanları, Kepez-Kızıllı, Çamlıca ve OdabaĢı köyleri sınır teģkil etmektedir. Batısında; Korkuteli ilçesinin Yenice Mevki ile Toros sıra dağları ve Geyik dağının batı kısımları, doğusunda bulunan Erikli tepe, Anahtar tepe, Sarkaya sırtları sınır teģkil etmektedir. Kuzeyinde; Dağ nahiyesinin güney kesiminde Yığırcık tepe, ĠbiĢak tepe ve ToptaĢ tepe sınırdır. Güneyinde ise Kepez-Duacı Köyü, Termessos ve Düzlerçamı Bölgesi Ormanları sınırdır. DöĢemealtı Ġlçesi Alan Bilgileri: Ġlçe mülki sınırları, ilçe merkezi, kasaba ve köyler dahil toplam: 673,1 km 2. dir. Ayrıca; idari durum tablosu aģağıdadır. DöĢemealtı Ġlçesi Nüfus Bilgileri: AKSEKĠ Ġlçe Merkezi 2010 Nüfusu : 27.995 Belde Nüfusu Toplamı : 6.628 Köy Nünusu Toplamı : 7.816 Ġlçe Toplam 2010 Nüfusu : 42.439 Antalya nın Kuzeydoğusunda yer alan Akseki ilçesi, asfalt olan Antalya-Mersin yolunun 88 km sinden ayrılan Antalya - Konya yolu üzerindedir. Doğusunda GündoğmuĢ, Bozkır, batısında Manavgat, Ġbradı, kuzeyinde BeyĢehir, SeydiĢehir, güneyinde yine Manavgat ve GündoğmuĢ ilçeleri yer alır. Ġlçe 1288 yılında kurulmuģtur. Roma Ġmparatorluğu dönemlerinden bu yana toplumların yaģadığı bilinmektedir. 1872 yılından Alanya dan ayrılmıģtır. 1901 yılında Antalya Konya Eyaleti dahilinde bağımsız bir sancak olmuģ bu arada Akseki Ġlçesinin sınırları daraltılmıģ, bazı köyler Manavgat, bazı köyler SeydiĢehir Ġlçesine verilerek buralarda ilçe teģkilatı kurulmuģtur. 1936 yılında bazı köyler alınarak GündoğmuĢ Ġlçesi oluģturulmuģtur. 1991 yılında içerisinde Ġbradı Ġlçesi oluģturulmuģ ve Akseki Ġlçesine bağlı 13 köy Ġbradı Ġlçesine bağlanmıģ böylece Akseki Ġlçesinin bugünkü idari teģkilatı oluģmuģtur. Akseki iģ adamı ve tüccarlarıyla ün salmıģtır. Ekilebilir toprakların azlığı nedeniyle tarım önemsizdir. Bu yüzden el sanatları ve ticaret daha çok geliģmiģtir. Ġlçede önemli bir sanayi kuruluģu yoktur. Tarım daha çok kadınların uğraģtığı bir yan gelir kaynağıdır. Ġncir ve Üzüm yetiģtirilir. Ġlaç sanayinde kullanılmak üzere ihraç edilen nergis soğanı, Ġncir ambalajında kullanılan defne yaprakları, kereste, canlı hayvan, av derisi, tereyağı, peynir ve bal, ilçe ticaretinde önemli bir yer tutar. Ġlçe yerleģme düzeyinde toplu köyler egemendir. Köylerle ulaģım, vadi boylarını izleyen patikalardan sağlanır. YerleĢimler, dağ ve tepelerin yamaçlarında yoğunlaģır. 22

Yüzölçümü 2390 km 2 dir. Ġlçe merkezi 31-50 boylam, 37-05 enlem daireleri ile sınırlıdır. Alanya dan sonra Antalya nın en eski ilçesidir. AKSU 1. Tarihte Aksu Aksu Ġlçesinin en eski ve tarihi yapısı Perge dir. Perge; Antalya nın 18 km. doğusunda Düden ve Aksu akarsuları arasında kurulmuģ tarihin önemli kanıtlarından biridir. Antalya dan Alanya yönüne giden yolda Aksu dan kuzeye dönülür ve 2 km. sonra Perge ye ulaģılır. Yapı Deniz kıyısında bulunmadığı için korsanların baskı ve yağmalarından uzak kalmıģtır. Bu nedenle geliģme sürecinde duraklamalar görülmez. KuruluĢu M.Ö.1200 yılındadır. M.S.334 yılında Side gibi Perge de Büyük Ġskender ile antlaģma yapmıģtır. Böylece kent savaģmamıģ, yakılıp yıkılmamıģtır. Helen, Roma ve Bizans dönemini yaģamıģtır. 15000 kiģilik tiyatrosu M.S.II.yüzyılda yapılmıģtır. Tiyatronun hemen yakınında stadyum 12000 izleyici alır. Ege bölgesinde ki Aphrodisias stadyumu hariç tutulacak olursa en iyi korunmuģ ikinci Stadyumdur. Stadyum oturma yerlerinin altında dıģa açılan ve dükkan olarak kullanıldığı sanılan 30 adet oda vardır. Son yıllarda yapılan kazılarda çok sayıda heykel ve sanat eseri bulunmuģtur. Kapıları, Agorası, Nymphaeumu, Sütunlu caddeleri, Mezarlığı, Bazilikası ve Akropolu Perge nin görülmeye değer yerlerinden bazılarıdır. 1977 yılına kadar Antalya Ġline bağlı Bucak olan Aksu Ġlçesinde bulunan Belediyelerden; Aksu ve Çalkaya Belediyesi 1977 yılında, Yurtpınar Belediyesi 1992 yılında, Karaöz Belediyesi 1994 yılında, Pınarlı Belediyesi 1999 yılında kurulmuģtur. 06.03.2008 tarih ve 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçerisinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun un 4. maddesine istinaden Aksu, Pınarlı ve Yurtpınar ilk kademe belediyelerinin tüzel kiģilikleri kaldırılarak mahalleleri ile birlikte Çalkaya ilk kademe belediyesine katılmıģtır. Çalkaya Belediyesinin adı Aksu olarak değiģtirilmek üzere Aksu Ġlçesi kurulmuģtur. Yüzölçümü 442.6 Km 2 olup nüfusu 61.200 kiģidir. 2. Ekonomik Ve Tarımsal Faaliyetler Ġlçemiz ekonomik gelir kaynakları tarıma ve tarım sanayisine dayanmaktadır. Ġlçemiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren tarımsal ve ekonomik faaliyetler Ģunlardır: BATEM: (Batı Akdeniz Tarımsal AraĢtırma Kurumu) Tohumculuk seracılık narenciye pamuk konularında araģtırma ve geliģtirme konusunda faaliyet göstererek ilimize ve ülkemize önemli katkılar sağlamaktadır TĠGEM: (Tarımsal ĠĢletmeler Genel Müdürlüğü) Bitkisel ve Hayvancılık konusunda faaliyet gösteren TĠGEM Türk tarımında önemli bir yere sahiptir. Tohum üretimi alanında Türkiye tarımına önemli katkıları vardır TOHUM VE FĠDECĠLĠK: Bölgemizde bulunan özel Ģirketlere ait tohum ve fide üretim tesisleri öncelik olarak ilçemiz ihtiyacını karģıladığı gibi tüm Akdeniz Bölgesine konusunda büyük hizmetler yapmaktadır. SERACILIK: Ġlçemiz ilimizin yaģ sebze ve meyve üretiminin merkezi konumundadır. YurtdıĢına ihraç edilen yaģ sebze ve meyvenin büyük bir bölümü ilçemizde üretilmektedir. Ayrıca seracılık alanında çiçek ve süs bitkileri üretimi alanında ülkemizin önemli üretim merkezi konumundadır. SANAYĠ KURULUġLARI: Ġlçemizde sanayi kuruluģları Antbirlik Ġplik Fabrikası, Yağ Kombinesi, Narenciye Paketleme, Hazır Beton Tesisleri, özel sektöre bağlı fabrika ve 23

atölyeler mevcuttur. Ayrıca küçük sanayi sitesinde bulunan iģletmelerle ilçe ihtiyacını karģılayacak her türlü üretim ve tamir iģleri yapılmaktadır. FUARCILIK: Uluslar arası tüm niteliklere sahip modern kongre ve fuar merkezi ANFAġ (Antalya Fuarcılık ĠĢletme ve Yatırım Aġ.) ilçemiz sınırları içerisinde olup Ġlimizi ve ilçemizi fuarcılık kenti yapma yolunda faaliyet göstermektedir. 3. Eğitim Faaliyetleri Ġlçemizdeki eğitim faaliyetleri, aldığı yoğun dıģ göç nedeni ile hızla artmaktadır. Büyümeye paralel olarak derslik sayısı her yıl artırılmakta olup ihtiyaçlar karģılanmaya çalıģılmaktadır. Yeni eğitim öğretim yılına yetiģtirilmeye çalıģılan 6 Ġlköğretim Okulunda bulunan 36 ek derslik inģaatı halen devam etmektedir. 4. Turizm Faaliyetleri PERGE: MÖ 13. yy da kurulmuģ olan Perge Ģehri ilimizin ve ilçemizin önemli turizm merkezlerindendir. Antalya ili içerisinde bulunan antik kentler içerisinde en çok ziyaret edilen kentlerden biridir. Özellikle Hıristiyanlar tarafından inanç turizmi kapmasında ziyaret edilen Perge Antik Kenti 2008 yılında yaklaģık 242.145 kiģi tarafından ziyaret edilmiģtir. KURġUNLU ġelalesġ: Milli Parklar arasında bulunan KurĢunlu ġelalesi doğa turizmi açısından önemli bir yere sahiptir. 18 metre yüksekten dökülen Ģelalesi ile ilimiz Ģelaleleri arasında önemli bir yere sahiptir. Ġçerisinde bulunan gezi yolu ve piknik alanı ile ilçe nüfusunun ve misafirlerimizin sıkça ziyaret ettikleri uğrak yerlerindendir. KUNDU: Antalya nın doğusunda, Antalya Havalimanına 20 km uzaklıkta ve fıstık çamı ormanı ile çevrili olan 1.5 km lik kıyı Ģeridi boyunca kurulmuģ olan Kundu Otelleri önemli bir cazibe merkezi haline gelmiģtir. Gerek sahilinin güzelliği gerek bulunan otellerin kalitesi, bölgeye çok miktarda turistin gelmesini sağlamaktadır. YaklaĢık 20 adet 5 yıldızlı otelin bulunduğu bölge Antalya ya gelen Turistlerin büyük çoğunluğuna ev sahipliği yapmaktadır. Antalya Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğünden edinilen bilgiye göre Antalya'ya gelen turist sayısı yılbaģından bugüne kadar 5 milyon 196 bin 419'e ulaģmıģtır. DĠĞER TURĠZM FAALĠYETLERĠ: Ġlçemizde bulunan kuyumculuk ve deri üzerine faaliyet gösteren alıģveriģ mağazaları çevre ilçelerden ve turizm beldelerinden yoğun talep görmektedir. Ġlimizin önemli alıģveriģ mağazalarından olan alıģ veriģ mağazaları Serik karayolu üzerinde bulunmakta olup turizm faaliyetleri açısından önemli bir yere sahiptir. ALANYA Antalya-Mersin karayolunun 135.km sinde bir yarımada üzerinde kurulmuģ olan Alanya Ġlçesi, Manavgat-GündoğmuĢ-Hadim(Konya)-GazipaĢa ilçeleriyle çevrili olup yüzölçümü 2085 km 2 dir. Kalonoros 1220 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından fethedilerek ismi Sultan ın ismine izafeten Alaiye olarak değiģtirilir. Fetih tarihinden hemen sonra (1221-1231) imar hareketine baģlanmıģ, bugünkü görülen tüm eserler Selçuklulardan kalmadır. Alaiye Alanya 8 km uzunluğundaki 3 kademe surları, burçları, 24

sarnıçları, hamamları, bedesteni, tersanesi, kızıl kule ile 1231 den itibaren Selçukluların kıģlık baģkenti ve üç Ģehri Emir-üs Sevahil olmuģtur. 1292 yılında Karamanoğulları Beyliğine geçen Alaiye 1472 yılında Fatih devrinde Gedik Ahmet PaĢa tarafından fethedilmiģtir. Alaiye ismi 1935 de Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Büyük Önder Atatürk ün emirleriyle Alanya olarak değiģtirilmiģtir. Alanya, üçüncü zaman mahsulü olan Torosların bir parçasını teģkil eden 250 km yükseklikte yarımada ile Toroslardan bir pay sistemiyle ayrılarak bugünkü kıyı düzlüğünden oluģmuģtur. Kıyı düzlüğü zamanla Sak, Oba ve Dim Çaylarının getirdiği alüvyonlarla dolarak bugünkü durumunu almıģtır. Birinci zaman teģekkülü olan sist bir arazi üzerine oturan Toroslar mavi-siyah kalkerlerden oluģmaktadır. Alanya bu durumdan dolayı deprem bölgesi dıģında kalmaktadır. Akdeniz ikliminin en belirgin örneği Alanya da yaģanmaktadır. KıĢları ılık ve yağıģlı, yazları kuraktır. Yer altı suyu zengindir. Turunçgiller yetiģtirilen ve seracılık yapılan ilçede son yıllarda pamuk üretimi de yaygınlaģmaya baģlamıģtır. BaĢlıca ekonomik etkinliklerden biri de turizmdir. Alanya da yerleģim alanları iki ana bölgede incelenebilir. Kale bölgesi ve nüfusun önemli bir bölgesini barındıran kıyıdaki alanları, eski dokunun egemen olduğu Kale bölgesindeki yoğunlaģmalar tepede ve rüzgara kapalılık nedeniyle doğu yamaçtadır. Nüfus artıģı sonucu kuzey yamaçta da yerleģmeler baģlamıģtır. Kale içindeki eski dokudaki yapı türü bağ tipidir. Bu konutlarda giriģ katı taģ, ikinci kat ise çatma yada ahģaptır. Önceleri giriģ katları ahır olarak kullanılmıģtır. Ġkinci kat çatma türde, yapıldığında dolgu malzemesi olarak tuğla kullanılmıģtır. Konutların hepsi toprak damlıdır. Kıyıdaki yeni yerleģmelerde bahçeli konutlar çoğunluğu oluģturmaktadır. Bahçelikte hayli yaygındır. Betonarme binalar gittikçe çoğalmaktadır. YerleĢim doğu yönünde yayılmaktadır. Alanya yeraltı suyu bakımından zengindir. Dim Çayı, Oba Çayı, Kargı Çayı, Sedre Çayı ve Sak Suyu gibi akarsuları vardır. Bu sular tarımda kullanılmaktadır. Bitki örtüsü 750-1000 m ye kadar makilik bodur ağaçlar 1000 m den sonra karaçam ve sedir ormanları görülür. ELMALI Antalya nın batısında yer alan ilçe, Elmalı Dağı nın Güney eteklerinde kurulmuģtur. Yüzölçümü 1549 km 2 dir. Ġlçemiz kuzey-doğudan Korkuteli, kuzeyden Gölhisar, batıdan Fethiye, güneyden KaĢ, güneydoğudan Finike ve Kumluca ilçelerinin sınırları ile çevrilidir. Denizden yüksekliği 1,100m dir. KıĢların sert geçmesi sebebiyle soğuğa dayanıklı elma, armut ve ayva gibi mutedil iklim meyve türleri yetiģmektedir. Finike ve çevresinin yaylası durumunda olan Elmalı nın nüfusu yaz aylarında artar. Antalya ya uzaklığı 127 km, Korkuteli' ne uzaklığı 53 km dir. Ġlçede meyvecilik ve tahıl ekimi yapılır. Ham deri üretilir. FĠNĠKE Türkiye nin güneyinde Akdeniz Bölgesinde Antalya iline bağlı 30-31 boylam, 36-37 enlem daireleri arasında yer almıģtır. Yüzölçümü 655 km 2 dir. Antalya iline 116 km uzaklıktadır. Finike gerek coğrafi durumu gerekse tabii özellikleri bakımından ayrı bir güzellik arz eder. Bir çok bölgelerinde aynı zamanda tarihi zenginliklerle bir özellik arz eden Ģirin bir kasabadır. 25

Ġlçeye verilen Finike ismi tarihte bilhassa deniz ticaretinin merkezi olarak bilinen Finikelilerin ticaret merkezlerinden biri olmasıyla bu kavime ilaveten verilmiģ olduğu sanılmaktadır. Kasabanın 5 km kuzeyinde Zengeder (Zengederus) Mevkiindeki Likya medeniyetinden kalan kaya mezarları yine aynı mevkii de kurulan Romalılara ait Likya Ģehrinden zamanımıza kadar intikal eden anfitcetr gözetleme kuleleri ve kale yıkıntıları ile kasabanın 60 km kuzeybatısında Eniz Güncalı (Ernez) (Erinos) (Erina) Ģehir kalıntıları yine 35 km kuzeyinde Arif Köyü hudutları içinde (Aykırıçay) Arican-Dos Ģehri hsrebeleri yine merkez ilçenin 5 km batısında Bondağ (Boldağ) Köyü sınırları içinde mevcut kale, Sarnıç, Kale Kalıntıları Finike nin tarihi değerleri hakkında az çok bilgi verebilecek durumdadır. Finike 1330 yılına kadar Elmalı ilçesine bağlı bir nahiye iken bu tarihte ilçe olmuģ ve teģkilatlandırılmıģtır. Ġlk kaymakam Ali Vefa Bey dir.1958 yılına kadar Ģimdiki Kumluca Bucağı olan Altınkaya (Güdene) Finikeye bağlı idi. Böylece ilçe oldukça geniģ denebilecek kadar bir mülki sınıra sahiptir. Finike nüfusunun faaliyet durumuna bakılınca, Finike ekonomisinin büyük oranda tarıma bağlı olduğu görülür. Tarımda ana ürün narenciye, turfanda sebzecilik olup, dağ köylerinde hayvancılık, hububat ağırlıktadır. Ġlçemizde son 5-10 yıldır turizm sektörüde ekonomik olarak kendini göstermeye baģlamıģtır. Ancak ilçenin toprakları daha fazla tarıma müsait olduğundan, bu sektörün bir KaĢ ve Kemer de olduğu gibi geliģme göstermesi mümkün görülmemektedir. GAZĠPAġA Halen içinde yaģayanların bildiği ad Seliti-Selindi dir. Bu isim sel indi kelimesinin konuģmada değiģmesinden geldiği ve bu adında GazipaĢa ya kıģın ani su inmeleri ile herhangi bir tehlike teģkil eden 5 çayın kıģın coģup, iniģinin yani tehlikenin bir deyimi olarak kaldığı tevatüren söylenmektedir. Bu sular yazın kuruyarak faydasız kalmaktadır. 1948 de ilçe olan GazipaĢa nın yüzölçümü 931 km 2 dir. Antalya- Mersin yolu üzerinde yer alan ilçe Antalya kentine 190 km uzaktadır. Roma idaresinde iken Mezopotamya'daki Yahudilerdeki harbe giden Roma Kralı Triyanos harp dönüģünde hasta olmuģ ve burada ölmüģtür. Mezarı da sahildeki kalıntılar içindedir. Bu krala izafeten Triyonopolos adını taģımıģtır. 1335 yılına kadar Selinde adını taģırken 1336 yılında Konya yı iģgal eden asi DelibaĢa komģu halk güçleri kurtuluģ aleyhine DelibaĢ a katıldığı halde silahlı halk güçleri tehdide rağmen katılmamıģ bilakis DelibaĢ a karģı sarılmıģ ve DelibaĢ taraftarı kiģileri tutup hükümete teslim etmiģ ve kurtuluģ savaģının kulsi değerinin fiili olarak anlayıp koruduğu için büyük kurtaranının adı (GazipaĢa) ilçemize büyük insanın Ģeref payı olarak ve yine GazipaĢa mızın Ģerefi için verilmiģtir. GÜNDOĞMUġ GündoğmuĢ ilçesi rivayete göre Konya nın Ġksile köyünden çeģitli sebeplerle ayrılan bir ailenin buraya gelip ve sonradan köye Eksere denildiği söylenmektedir. Eksere köyü 1936 yılında önce idari bölüm bakımından Akseki ilçesine bağlı bir köy idi 1936 yılında kaza olarak GündoğmuĢ adı verilmiģtir. Yüzölçümü 1323 km 2 dir. Akseki yolundan doğuya ayrılan asfalt yüzeyli il yolu üzerindedir. Antalya kentine uzaklığı 153 km dir. Tarıma elveriģli alanı sınırlı olan GündoğmuĢ ilçesinde hayvancılık ve kerestecilik yapılmaktadır. 26

ĠBRADI Isparta, Antalya ve Konya Ġlleri arasında kalan Batı Toroslar kesiminde Antalya nın 180 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Roma imparatorlu zamanından kalma Erimna Ģehri hudutları içersindedir. Ortaçağdan kalma çeģitli harabelere rastlanmaktadır. Tarihte Aleyiye ye bağlı Kaza-i Ġbradi olarak geçmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Ġbradı nın 17.asırda oldukça ünlü ve çok mühim bir belde olduğuna rastlanır. Osmanlı Devleti nin ilim merkezi olarak bilinen Ġbradı, o zamandan bugüne kadar büyük hukukçularla meģhurdur. Daha önce çok kadı yetiģtirmiģ olan Ġbradı da bugünkü büyük hukukçular mevcuttur. Bunlardan bir tanesi Ġbradı nın öz evladı olan Merhum Muammer Aksoy dur. Ġbradı adına bir zamanlar para basıldığı gerçektir. Sikkenin bir yüzü (Duri Bef-i Ġbradı) öbür yüzünde (Es Sultan Ġbni Sultan Es Süleyman Bin Selim) yazılıdır. Ġbradı nın Osmanlı tarihinde bir ilim merkezi olduğu 17.asırda 1674 senesine kadar 12 sene ġeyhüslamlık yapan Ġbradı lı Yahya Efendiden sonra nasıl Osmanlı Ġmparatorluğunda padiģahlık babadan oğula geçerse ġeyhülislamlık makamı da bir Ġbradılıdan bir Ġbradılıya asırlarca geçmiģtir. Ġbradı da 1924 de Abdullah Efendi isminde bir Ģahsın idaresinde zabıta teģkilatı vardı. Ġbdidadiye okulunun hangi tarihte açıldığı bilinmemekle beraber ilk olarak Sultan Mahmut un 15ġubat 1839 tarihinde Mektebi Maarif adı altında kurulmuģ olduğu modern okullardan birisi Ġbradı da açılmıģtır. 1875 de RüĢtüye Mektebi AçılmıĢ olup bugün kayıtları aynen muhafaza edilmektedir. Ġlme kıymet veren Ġbradı lı o zamandan bugüne kadar yalnız hukuk sahasında değil idari, askeri, ticari, iktisadi ve fenni sahada bir çok adam yetiģtirmiģtir. KALE KaĢ Antalya yolu üzerinde ve KaĢ a 49 km dir. Ġlçe ekonomisinin bel kemiğini tarım oluģturur. Tarımda can damarı turfanda sebze yetiģtiriciliğidir. Turfanda sebzecilikten sonra diğer önemli bir gelir kaynağı da narenciyeciliktir. Turfanda sebze üretimi ile ilçe nüfusunun yaklaģık olarak % 90 ı geçimini sağlamaktadır. Ġlçe merkezi Beymelek, KöĢkerler ve kısmen de çevre köylerinde hayvancılık ve özellikle küçükbaģ hayvancılık köylülerin baģlıca geçim kaynağıdır. Ġlçenin turizm hareketinin ana öğesi merkezde bulunan Noel Baba kilisesi ile antik Myra açık hava tiyatrosudur. Turizme bağlı olarak yatçılıkta bir çok ailenin geçim kaynağını oluģturmaktadır. Yat iģletmecileri genellikle Kekova adası ve çevresindeki antik tarihi yerleri günübirlik turlarla ziyaretçileri gezdirmektedirler. Kale ilçesinin toplam yüzölçümü 44 222 hektardır. Bunun %11 i olan 4850 hektarı tarım alanı % 0.1 i olan 50 hektarı çayır mera, % 67.7 si olan 29 942 hektarı orman % 21.2 si olan 9380 hektarı da su yüzeyi ve tarım dıģı alanlardır. KAġ Ġlçenin yüzölçümü 2231 km 2 dir. Antalya kentine 280 km mesafede ve Akdeniz Bölgesinin batısında bulunan bir ilçedir. Coğrafi durumda ilçe merkezinin yerleģim durumu itibariyle dik Toros Dağları ile çevrili olması nedeniyle tarıma elveriģli olmayıp tamamen turizm amaçlı pansiyon, otel ve motel iģletmeciliği yapılmaktadır. Kıyı bölgesinde yaģayan nüfus, yaz aylarında yayla köylerine göç eder. Kent halkının çoğunun yayla köylerinde toprağı vardır. Mevsim boyunca bu topraklardaki bağ ve bahçeler iģletilir. 27

KaĢ doğal bir liman çevresinde, genelde toplu bir yerleģmedir. Ticari birimler meydanda ve ana caddeler boyunca binaların zemin katlarında yerleģmiģtir. Konutlar kent alanının % 40 ını kaplar. Bina yoğunluğu sahilden iç kısımlara gidildikçe azalır. Konutlar çoğunlukla tek katlı ve bahçelidir. KEMER Hicri 1326, Miladi 1910 yılında kurulan Kemer, Antalya iline 43 km uzaklıkta batı Toros Dağları nın eteklerinde kıyı boyunca uzanan Ģirin bir yerleģim merkezidir. 1990 yılı sayımlarına göre 9740 nüfuslu 52 km lik uzun bir kıyı Ģeridine sahiptir. Deniz, orman ve dağların bir renk uyumu içinde birleģtiği Kemer, eģsiz bir doğal güzelliğe sahiptir. Kıyı boyunca bir çok irili ufaklı koylar bulunmaktadır. Denizin maviliği ve ormanların yeģilliği de birbirine uyum sağlamaktadır. Kemer son yıllarda önemli geliģmeler göstermiģtir. Turizm amaçlı yatırımlar sayesinde Antalya ilinin yatak kapasitesi bakımından önemli bir bölümünü teģkil eder. Kemer aynı zamanda modern bir kentleģmenin de bir örneğidir. Alt yapı tesislerini muntazam bir Ģekilde tamamlamıģ olması, her türlü ulaģımın kolay olması, PTT hizmetlerinin her çeģidinden yararlanılması ve belediye hizmetlerinin devreye girmesi Kemer i rahat ve huzurlu bir tatil beldesi haline getirmiģtir. Kemer uluslararası bir üne sahip olduğu gibi, Antalya nın da incisi haline gelmiģtir. Kemer 1991 Eylül ayında kaymakamlık teģkilatının kurulması ve tüm kamu kuruluģlarının hizmete girmesi ile daha fazla güncelleģmiģtir. Kemer, Antalya ilinin batısında, batı Toroslar ın eteklerinde bulunmaktadır. Ġlçe sırtını dağlara dayamıģtır. Kıyıları ise oldukça girintili çıkıntılıdır. YerleĢim merkezi genellikle düzlük bölgelerdedir. Kemer, Tekirova, Çamyuva, Göynük, Aslanbucak, Beldibi gibi yerleģim merkezleri ile bir bütün oluģturmaktadır. Kemer ile ilgili araģtırmalar buranın bir Likya Ģehri olmasının ötesinde bilgi vermemektedir. Ancak yerli halktan edilen bilgiye göre 1910 lu yıllarda Eski Köy adıyla anılan Kemer, dağlarından gelen seller (Kızılcık Dağı) sayesinde bir göl ve bataklık görünümüne bürünmüģtür. Daha sonraları 1916-1917 yıllarında buralarda yaģayan insanlar sel baskınından köyü korumak için dağların hemen eteklerine taģtan aģağı yukarı 23 km uzunluğunda duvar örmüģlerdir. Daha sonra buraya gelip yerleģen halk dağlarla köyü birbirinden ayıran bu örülü duvarı Kemer e benzettikleri için yörenin adı o zamanlardan beri Kemer diye anılır. Yine o döneme ait bir rivayete göre Ġspanyol diye anılan bir hastalığın salgın halinde burada oturan halkın çoğunun ölümüne sebep olduğu için nüfus oldukça azalmıģ, ancak dıģardan gelen yabancılar ve özellikle dağlarda yaģayan Yörüklerin buraya inip yerleģmeleri ile köy tekrar bugünkü kalabalık nüfusuna ulaģmıģtır. 1975 yılından beri yeni karayolu ile ulaģım mümkündür. Karayolunun deniz kıyısına paralel olması yol boyunca güzel manzaralar görme imkanı verir. Karayolu tamamen asfalt olup,trafiğin sağlıklı bir Ģekilde seyredebileceği biçimde düzenlenmiģtir. Her 10 dakika karģılıklı olarak Antalya otobüs garajından dolmuģ ile ulaģım imkanı vardır. Antalya uluslararası hava limanına bir saat uzaklıktadır. Ayrıca deniz yolu ile de ulaģmak mümkündür. Antalya-Finike karayolundan geçen yolcu otobüsleri ile Ege sahillerine, Antalya nın kuzeyinden Burdur istikametine doğru devam eden E-5 karayolu ile Ġzmir, Ġstanbul, Ankara ve diğer illerimize gitmek mümkündür. Kemer çevresinde antik bölgelerin de bulunması bir baģka çekiciliktir. Kemer den Faselis ve Olimpos a denizden ve karadan ulaģmak mümkündür. Son yıllarda Söğüt Cuması, Altınkaya, Dere köyü gibi yüksek yerlere safari turları da çevre çekiciliklerden birisi de mağaralardan Beldibi Mağarası Antalya nın 27 km güney batısında deniz kenarındadır. Burada tarih öncesi çağlara ait kalıntılar bulunmuģtur. Bir diğer 28

görülmeye değer mağara ise Molla Deliği Mağarası olup, Kemer in batısında yükselen Tahtalı Dağı nın doğu yamacında yer alır. Bu mağaraya Kemer-Kumluca karayolu üzerinde bulunan AĢağıkuzdere veya Tekirova köylerinden yaya olarak gidilebilir. Her iki köyden de 3,5 veya 4 saat yürümek gerekmektedir. KORKUTELĠ Korkuteli Antalya nın Kuzey batısında ve Antalya ya 68 km uzaklıkta bulunmaktadır. Korkuteli ilçesi 2471 km 2 lik bir alan kaplamaktadır. Doğuda Antalya merkez ilçe, batıda Muğla ile Fethiye ilçesi, kuzeyinde Burdur ili Tefenni ve Bucak ilçeleri, güneyde Elmalı ve Kumluca ilçeleri ile çevrilidir. Denizden yüksekliği değiģik kesimlere göre 900-1600 metredir. KUMLUCA Ġlk yerleģimi ilçe merkezinin 5 km kadar doğusunda tepelerin eteklerinde Sarıkavak adıyla 1830 yıllarında yapılmıģtır. Daha öncede Teke Sancağı adıyla Konya iline bağlı ilimiz Antalya nın 1914 yılında bağımsız bir il olması ile, Sancağa bağlı idari teģkilatta yeni bir takım düzenlemelere gidilmiģtir. Elmalı dan ayrılan Finike ile Antalya ya bağlı Iğdırmagardıç Bucağı Kumluca ve Kemer diye ikiye ayrılarak, Kemer Antalya ya, Kumluca da Finike ye bağlanmıģtır. Bu sırada Sarıkavak Iğdırmagardıç Bucağının bir köyüdür. Bugünkü Kuzca Köyü ise o zaman ayrı bir bucak idi. 1924 yılında Kuza Bucağının merkezi Güdene ye (Altınkaya) alınmıģ ve zamanla göçebe halkın yerleģerek kalabalık bir merkez haline getirdiği bugünkü ilçe merkezinin bulunduğu yerde Kumluca Bucağı kurulmuģtur. Kumluca Bucağı sonraki daha da büyümüģ, 7033 sayılı kanunla 1.4.1958 de Finikeden ayrılarak ilçe olmuģtur. Kumluca ilçesi Antalya nın batısında, Antalya dan 90 km uzaklıktadır. Eskiden karpuzlarıyla ün salan Kumluca da bugün çağın gereklerine uyularak, cam ve plastik seralarda turfanda sebzecilik yapılmakta ve Türkiye nin sebze ihtiyacının önemli bir kısmı buradan karģılanmaktadır. MANAVGAT Manavgat ülkemizin batı Akdeniz bölgesinde bulunmaktadır. 2283 km 2 lik bir alana sahiptir. Doğuda Antalya ve GündoğmuĢ ilçeleri, kuzeyde Konya ili BeyĢehir ilçesi ve Isparta ili Sütçüler ilçesi, Akseki ilçesi, batıda Serik ilçesi, güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Manavgat ilçesinin denizden yüksekliği güneyde 4 m den itibaren baģlayarak kuzeyde 1200 m ye kadar yükselmektedir. Ġlçenin coğrafik yapısını sahil ve yayla olarak iki bölümde inceleyebiliriz. Ancak kesin bir ayrım söz konusu değildir. Ġlçe ekonomisinde uzun süre önemini koruyan narenciye bahçelerinin yerini giderek pamuk tarlaları almaktadır. Pamuk en çok Ulualan, Kızılot, ve Ilıca ovalarında yetiģtirilmektedir. Ġlçede yer alan çırçır fabrikası en önemli yatırımdır. Buğday üretimi daha çok dağ köylerinde yaygındır. Öte yandan susam ve yerfıstığı gitgide azalmaktadır. 29

SERĠK Ġlçenin yüzölçümü 1353 km 2 dir. Antalya nın doğusunda ve Mersin yolu üzerindedir. Antalya kentine uzaklığı 39 km dir. Antalya ilinin genel yapısını, güneyde dik yamaçlarla kesilen Akdeniz ve kuzeyde ona koģut uzanan Toroslar belirler, Antalya kentinin batısı genel adıyla Tekeli Platosu, doğusu ise TaĢeli Platosu olarak anılır. Dağlar bu iki plato arasında sık sık yükselip 2500 m nin üzerine çıkarlar. Genç olan bu dağların ayırıcı özelliği kireç taģlarından oluģmasıdır. Platolar dağların bu özelliği nedeniyle dağınık ve bozuk bir yapı gösterirler. Antalya ovası ise iki paltonun kesiģtiği körfezin kuzeyinde bir alüvyon ovasıdır. Dağlık alanlar Antalya topraklarının % 75.9 udur. eğimin % 20 yi aģtığı alanlar yaklaģık 12 000 km 2 dir. Yalnızca Antalya Körfezini oluģturan girintili kesimin kıyılarında, eğimin % 10 ile % 5 arasında değiģtiği dar bir ova Ģeridi bulunmaktadır. Bu Ģerit, tüm il alanının % 12.9 udur. Antalya Ġl topraklarının yer yüzü Ģekillerine göre dağılımı Dağlar 1.579.858,5 ha (%75.9) Platolar 222.720,5 ha (% 10.7) Yaylalar 10.407,5 ha (%0.5) Ovalar 268.513,5 ha /%12.9) A.3. ĠLĠN COĞRAFĠ DURUMU Antalya ili ülkemizin güneybatısında 29.derece 35 doğu boylamları ile, 36 derece 07-37 derece 29 kuzey enlemleri arasında yer alır. Ülke yüz ölçümünün % 2.6 sıdır. Antalya güneyde Akdeniz ile çevreli olup batıdan doğuya Muğla, Burdur, Isparta, Konya ve Ġçel illeri ile komģudur. Antalya ovası ve bu ovanın iç kesimlerinin doğu ve batı yakasında yükselen Batı Toroslar, ilin genel morfolojik yapısını oluģturur. Dağlar kıyılarda maki, iç kesimlerde ise ormanlarla örtülüdür. Ovalık alanların dar, dağlık alanların ise geniģ olması nedeniyle kırsal yerleģimlerin yarıdan fazlası dağ eteklerinde ve yamaçlarında yer alır. Orman yerleģme düzeninde önemli rol oynar. Köylerin yaklaģık % 80 i orman içinde yada kenarında kurulmuģtur. Antalya da, Akdeniz iklimi ile yayla iklimi birkaç km ara ile birleģmektedir. Bu yüzden bir yandan Akdeniz ikliminin, diğer yandan yayla ikliminin tüm bitkileri yetiģir. Çok çeģitli orman ağaçlarından baģka, 250 çeģit çiçek, 41 çeģit sebze, 36 çeģit meyve yetiģir. Antalya da nüfus verimi kıyı ovalarında toplanmıģtır. Bunun yanı sıra Elmalı, Korkuteli düzlükleri nüfus yoğunluğu yüksek alanlardır. Nüfus yoğunluğu, iç bölgelere göre kıyılarda daha yüksektir. A.4. ĠLĠN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJĠK DURUMU Antalya nın genel topografyası, Ģehir merkezinin engebeli kayalıklar üzerinde, denizden 30 m ye kadar yükselen bir antik traverten teras üzerine kurulmuģ olmasından dolayı eģsizdir. Topografya eğimi 17-25 km kadar çok az olup, yükseklik yaklaģık 120m ye kadar hafifçe artmaktadır. Bu noktada en yüksek rakımı 300 m olan ikinci bir teras ortaya çıkar. Ġkinci terasın üzerinde topografya neredeyse Toros dağlarının eteklerine 30

kadar unirom Ģekilde yükselmektedir. Bu karstik oluģum erime kanallarıyla çokça dallanmıģ ve parça olmuģtur. Doğuya doğru; Aksu nehrinin vadisinde ve batıya doğru Konyaaltı plajının kuzeyinde traverten yıpranmıģ ve yüzey alüvyon ile kaplanmıģ, mükemmel plajlar oluģmuģtur. DAĞLAR: DAĞ VE TEPENĠN ADI Tablo 3: Antalya daki Dağlar YÜKSEKLĠĞĠ (metre) BULUNDUĞU ĠLÇE YA DA ĠLÇELERĠN ADI ÜZERĠNDE BULUNDUĞU SIRADAĞ KIZLAR SĠVRĠSĠ 3 070 ELMALI-FĠNĠKE BEYDAĞLARI ÖZELLĠKLERĠ SALLANMAZ TEPESĠ 3 024 ELMALI AKDAĞ ZĠYARET TEPESĠ 2 591 ELMALI AKDAĞ DUMANDAĞI 1 973 ELMALI AKDAĞ KARAKIZ DAĞI 1 450 ELMALI AKDAĞ GEYĠK DAĞI 2 560 ANTALYA-KONYA GEYĠKDAĞI KOHU TEPESĠ 2 409 ELMALI SUSUZ DAĞI GÖRECE DAĞI 2 366 ELMALI FĠNĠKE KORKUTELĠ BEY DAĞI TOYLAK KARLIĞI TEPESĠ 2 336 FĠNĠKE-KAġ ALACA DAĞ SARIÇAM DAĞI 1 811 KEMER TAHTALI DAĞI TÜNEK TEPESĠ 618 ANTALYA-MERKEZ BEYDAĞLARI Antalya KuĢbakıĢı Ġzlenir. GÜLLÜK DAĞI 1 100 ANTALYA BEYDAĞLARI SAKLIKENT 1750-1900 ANTALYA BEYDAĞLARI Kaynak: Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı, 2006 Termesos Antik ġehri Bulunmakta Av Turizmi Yapılmakta KıĢ Sporları Yapılmaktadır. Akdağ; Elmalı ovasının güney batısında yer almıģtır. Muğla il sınırına koģut uzanır. Yüksek ve toplu bir dağ kabarığıdır. Bu dağ, tepeye doğru yüzeyi oyuk düzensiz bir kubbe biçiminde yükselir. Kubbenin üzeri geniģtir. Çapı 5-6 km yi, çemberi ise 30 km yi bulur. Burada sivri ve keskin sırtlı tepeler yer almaktadır. Bunların kimilerinde bol otlu, bol sulu çayırlar karstik yada buzul çukurlar vardır. Kayalıklar aģınmadan dolayı genellikle çok keskindir. En yüksek doruğu, çemberin ortasına yakındır, biraz kuzeye düģer. Atkuyruk Sallamaz Tepesi (Uyluk) denen bir doruğun yüksekliği yaklaģık 3024 m dir, oldukça sivridir. Doğu ve kuzey yönlerinin kayalık olmasına karģın, batı yüzü daha çok ince kumlu ve çakıllıdır. Kuzey yüzündeki oldukça sarp kayalıklarla çevrili Veysel Uçan Çukurunda sürekli kar bulunur. Tepenin yakınındaki Göklen gediği, Gevenli gedik, güneydeki Kargalı gedik tepelerinin yükseklikleri 2000m yi geçer. Akdağ ın bu bölgesin geniģ bir bölümüne Karagöl Yaylası denir. Tepeler Bölgesinin çevresi bir halka olarak düģünülürse, dıģ kenarlarının pek dik, kayalık ve sarp olduğu görülür. Dipleri ise, kaya 31

dökükleri ile doludur. Akdağ ın etekleri bu halkanın dip bölümlerinden baģlar ve düzgün sayılabilecek biçimde git gide alçalır. Bu kesimlerde orman örtüsü vardır. Bölge, aģağılara doğru inen derin ve sarp vadilerle yarılmıģtır. Bununla birlikte söz konusu bölgede yer yer Çukur Ardıç gibi düzlüklere de rastlanmaktadır. Akdağ dan kuzeybatıdaki Dereköy üzerine doğru gittikçe alçalan, üst bölümleri oldukça yuvarlak bir sırt uzanır. Üzerinde belirli bir tepe bile yoktur. Bu kabarığın Dereköy yakınındaki bölümüne Korislan dağı denir. Etekleri boylu ve geniģ ormanlarla kaplıdır. Dağın hemen batısında tek bir tepe yükselir. Dikmen tepesi adı verilen bu tepenin yanları uçurumdur. Akdağ güneye doğru alçalır. Etekleri bir çok yerde sarp, doruğa yakın bölümleri bitki örtüsü bakımından çıplaktır. Akdağ eteklerinin bu bölümünde yaylalar bulunur. Yaylaların aģağısında ise, derin Lengüme Boğazı yer alır. Boğaz her iki yanında ve güney bölümünde oldukça diktir. Buna karģın tabanında ince ve küçük düzlükler görülebilir. Lengüme Boğazı nın hemen güneyinde ve doğrultusuna uygun olarak orta yükseklikte bir dağ kabartısı uzanır. Bu sıra dağa Katran dağı denir. Kuzeydoğusundaki Susuz dağlarının bir uzantısı gibi görünürse de bu belgeler bir takım çöküntülerle parçalanmıģtır. En yüksek noktaları Erentepe ve Tınaz Tepe dir. Söz konusu tepelerin yükseklikleri 1500 metrenin üzerindedir. Dikmen Tepesi nin ötesindeki kabartı Duman Dağı dır (1973 m ) Tepesi çıplak etekleri geniģ ormanlarla kaplıdır. Üst bölümlerdeki Halil Kuyusu, Yumaklı, Çoban Mezarlığı, önemli yaylalardandır. Buradan sonra sıradağ, Lengüme Boğazı na koģut olarak kuzeybatıya doğru, git gide alçalarak uzanır. Bu kesimlere Aklar Dağı daha ilersine Karakuz Dağı (1450 m ) denir. Katran Dağı ndan beri uzantısını sürdüren bu sıradağı Tocak Dağı nda birden bire kesilir. Susuz Dağlar Kohu Dağı Kabarığı; Kıbrık Deresi nin doğusunda baģlar. Yine doğuda Avlan Gölü ne değin uzanır. Bu dağlar avlan gölünün baģlangıcı gibidir. Elmalı Ovası ile Kasaba Ovası denen karstik çukurlar arasına girmiģtir. Toplu ve geniģ bir dağ kütlesidir. Susuz Dağlar, sivri olmayan tepelerle doludur. Tepelerin arası küçük karstik çöküntülerle, çanak biçimindeki bir çok kısımlardan oluģmuģtur. Bu çukurlarla tepeler arasındaki yükseklik farkı 100-200 m dolayındadır. Bir ada geniģliğinden, 5-6 km 2 geniģliğe varabilen çukurlar, düzensiz bir biçim gösterirler. Genellikle kıyıları dik içleri parçalıdır. Bunların bir çoğunda, ilk baharda su birikir ancak belirli bir zaman sonra çekilir. Bu nedenle dağın üst bölümleri kuru ve susuzdur. Dolayısıyla bitki örtüsü genellikle seyrek otlardan oluģur. Üst bölümleri oldukça geniģ olan geniģ olan Susuz Dağların Kuzeybatı ve güney yüzleri keskin dikliklerle alçalır. Bu etekler ormanlarla kaplıdır. Batıdaki Susuz Dağ dan ötede kabarığın görünümü oldukça değiģir. Kabartı, biri kuzeyde diğeri güneyde olmak üzere iki sıradağa ayrılır. Bu iki sıradağın arası uzun bir çukurluktur. Çukurluğun kuzeyinde kalan dağa yine Susuz Dağ adı verilir. Hemen her yanı geniģ ormanlarla kaplıdır. Güneyde uzanan kola ise Kohu Dağı (2409 m ) denir. Elmalı ovasına doğru kestirme geçit veren Köyre Gediği nden baģlar. Kohu Dağı burada 2205 m yüksekliğe ulaģır. Bu tepenin batı ucunda Sinekçibeli Geçidi bulunmaktadır. Sıradağ doğu yarısında birden bire geniģler. Yazır Geçidi üzerine doğru geniģleyen bu çok kayalıklı bölümlerde bitki örtüsü olarak ot vardır. Yaz mevsiminde ise hiç su bulunmaz. Susuz ve Kohu dağları doğuda birleģerek Avlan Gölü ne doğru alçalırlar. Alaca Dağ Kohu Dağı ndan baģlayarak güneye doğru uzanıp Finike ile KaĢ ı birbirinden ayıran bir dağdır. En yüksek tepesi 2336 m ile Toylak Karlığı Tepesi dir. Alacadağın tüm etekleri ormanlarla kaplıdır. Denize dik iner. 32

Bey Dağları Tekeli Yaylası nın doğusunda yer alır Mermer kalkerlerden oluģmuģ olan eosenkretase (3. Ve 2. Zamanın değiģik sistemleri ) dizisi ile yapılmıģtır. Bey Dağları güneykuzey doğrultusunda uzanmaktadır. Tam anlamıyla düzgün bir sıradağdır. Yükseltinin yüksekliği ve büyüklüğü sonucu dağ o denli oyulmuģtur ki doruklara ulaģmak olanaksız gibidir. Deniz kıyısında birden bire yükselir ve denizden gelen etkilerin 1.5-2 km içeri varmasını bile engeller bu dağlar birbirinden farklı ve koģut iki sıradağa ayrılır. Bunların biri kıyıdaki sıradağları oluģturur. Ötekine ise Asıl Bey Dağları adını alır. Asıl Bey Dağları; Elmalı yı Finike ye bağlayan Avlanbeli Geçidi nden baģlayarak, Korkuteli yakınlarındaki Yazır Köyü ne değin 80 km lik bir alanda uzanır. Güneyden kuzeye doğru gidildikçe bir alçalma gösterir. Sıradağın Alagır Vadisi ne bakan yüzü çok dar ise de, Elmalı ya bakan iç yüzü bir takım etek dağları ve yaylaları ile çok daha geniģtir. Bu dağlarda kalker oluģumludur. Burada sahil sıradağlarının keskin ve çetin doruk biçimlerine rastlanmaz. Dağların kuzeye bakan yüzleri pek dik ve kayalıktır. Dipleri kaya dökükleri ile doludur. Bey Dağlarında düzenli bir vadi biçimi görmek olanaksızdır. Çoğu yeri irili ufaklı kayalarla doludur ve bunların kırıkları çevreye yayılmıģtır. Kayalar genellikle gök mavisi renginde gözükürse de, kırıldığı zaman beyaz mermer özelliği ortaya çıkar. Kıyı Sıradağları, Alagır Çayı ile Antalya Körfezi arasında uzanır. Bu dağların ilk kabartısı Markiz Dağı 1000 m ye yakın yüksekliktedir. Bundan sonra deniz kıyısından birden yükselen Masa Dağı gelir. Musa Dağı iki bölüme ayrılır. Sazak yönündekine Çevirme Dağı, Çıralı yönünde kalana da yine Musa Dağı adı verilir. Oldukça geniģ çam ve katran ağaçları ile örtülü Eren Dağı nın kuzeyinde Görece Dağı bulunmaktadır. Bu dağın etekleri daha geniģtir ve dik eğimlerle alçalır. Kuzey etekleri daha çok yaylalardan oluģmaktadır. Burada Karagöl Yaylası vardır. Bu yayla kuzeye doğru uzanır ve bir kabartı oluģturur. Kabartının denize yakın olan bölümünde ise Tahtalı Dağı yükselmektedir. Tahtalı Dağı Kıyı sıradağlarının en yüksek ve ilginç dağıdır. Bir çadır biçiminde yükselmektedir. Küçük Ovacık tan, Ağva ya doğru inen oldukça dar ve derin Kesme Boğazı nın önünde, Yılanlı Dağı yada Kandilcik Dağı yer alır. Bunun deniz yönünde kalan bölümüne Hasan Dağı adı verilir. Göğnük Çayı nın kuzeyinde ise Sarıçınar Dağı bulunmaktadır. Bu dağın yüksekliği 1811 m yi bulur. Denize dik yamaçlar halinde iner. Geyik Dağları Antalya ilinin doğusunda TaĢeli Platosu üzerinde Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanırlar. Dağ Göçembeli Geçidin den Oğuz Yaylasına doğru uzanır; yüksek bir deve hörgücü biçiminde bir sırt durumundadır. Burada kuzeye bakan bazı oyuklarda yaz sonlarında bile kar bulunur. Geyik Dağlarının doğu bölümleri hafif eğilimlerle alçaldığı halde güney ve batı etekleri oldukça bozuktur. Akdağ da olduğu gibi burada da sivri kayalar vardır. Bu dağlar dizi halinde Konya ile Antalya arasında bir sınır çizerler. 33

OVALAR: Tablo 4: Antalya daki Önemli Ovalar OVANIN ADI BULUNDUĞU ĠLÇE YÜZÖLÇÜMÜ ĠL YÜZÖLÇÜMÜNE YÜKSEKLĠK YA DA ĠLÇELERĠN ADI (km 2 ) ORANI (%) (metre) ÖZELLĠKLERĠ BOĞAÇAYI MERKEZ 24,1 0,12 30 Sera-Sebze-Narenciye(Halk Sulama) DÖġEMEALTI MERKEZ 440,32 2,14 250 Sebze-Pamuk-Buğday-Meyve(Halk Sulaması) KURġUNLU MERKEZ 61,01 0,3 100 Sebze-Pamuk-Buğday(Halk Sulaması) VARSAK MERKEZ 133,21 0,65 150 AKSU MERKEZ- SERĠK 300,71 1,46 30-120 SEDRE ALANYA 107,6 0,52 30 ALARA ALANYA- MANAVGAT 61,14 0,3 60 ELMALI ELMALI 264,22 1,28 1.050 FĠNĠKE- KUMLUCA FĠNĠKE- KUMLUCA 119,46 0,58 20 GAZĠPAġA GAZĠPAġA 39,76 0,19 30 Sebze-Meyve-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) Sera-Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulama) Sera-Sebze-Narenciye-Muz(DSĠ ve Halk Sulaması) Sera-Sebze-Meyve-Tarla-Pamuk(DSĠ ve Halk Sul.) Hububat-Meyve-Bağ-ġeker Pancarı(DSĠ ve Halk Sul.) Sera-Sebze-Narenciye(DSĠ ve Halk Sulaması) Sera-Sebze-Meyve-Muz-Yer Fıstığı(Halk Sul.) EYNĠF ĠBRADI 20,39 0,1 1.100 Hububat DEMRE KALE 18,05 0,09 20 Sera-Sebze-Narenciye(DSĠ ve Halk Sulaması) KASABA KAġ 36,55 0,18 250 Hububat KUMLUOVA KAġ 11,84 0,06 50 Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ Sulaması) OVAGÖLÜ KAġ 35,77 0,17 30 Sebze-Tarla-Pamuk(DSĠ Sulaması) KORKUTELĠ KORKUTELĠ 47,35 0,23 850 Meyve-Hububat-ġeker Pancarı-Patates(DSĠ ve Halk Sul.) BEġKONAK- BELHASAN- KARABÜK MANAVGAT 13,99 0,07 400 Sebze-Tarla(Halk Sulaması) MANAVGAT MANAVGAT 162,24 0,79 Eki.40 SERĠK- MANAVGAT 405,07 1,97 30-100 34 Sera-Sebze-Hububat-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) Sera-Sebze-Hububat-Pamuk(DSĠ ve Halk Sulaması) SERĠK BUCAK- AKTAġ- KARATAġ SERĠK 17,29 0,08 300 Sebze-Hububat-Pamuk(Halk Sulaması) Kaynak: Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı, 2010 Antalya topraklarının %12.9 unu ovalar kaplamaktadır bunların içinde en önemli olanları Antalya ovası, Finike Ovası, Alanya Ovası, Kasaba Ovası, Demre Ovası, ile Tekirova dır. Antalya Ovası Antalya Körfezinin bitimini kaplamıģtır. Ova, oluģum bakımından birbirinden farklı iki bölüme ayrılmıģtır. Bey dağları dibinden Aksu ya ve kuzeyine doğru olan bölümleri yatay kalker türlerinden oluģmuģtur. Bu kalker türleri genellikle çürük

niteliktedir. Ancak, marn içeren kimi kesimleri biraz sertçe bir yapı gösterir. Denizden baģlayarak 25-40 m ye yükselen bu kalker kimi yerlerde, 10-15 km içerilere değin yayılır. Birdenbire, ikinci ve daha geniģ bir seki baģlar. Her iki seki deniz kıyısında olduğu gibi, dikleģen bir falez (yalıyar) ile birbirinden ayrılır. Bu falezin üstünde, aģağıdaki sekiye göre 200 m denize göre 250 m yükseklikte ikinci bölüm yayılmıģtır ; öbür kesimden pek ayrı olmamakla birlikte biraz daha düzdür. Batısı çam ormanları ile örtülüdür. Ovada kimi zaman çok Ģiddetli rüzgarlar eser ve uzun süreli sağanak yağmurlar yağar. Antalya Ovası nı Düden, Aksu, Köprü ve Manavgat çayları sulamaktadır. Ovanın kuzeydoğusunda Geyik Dağları yükselir. Finike Ovası Finike Körfezinden baģlar. YaklaĢık 80 km 2 lik bir alanı kaplar. Ova birkaç büyük akarsuyun kollarını birleģtirerek bir körfezin bitimini doldurması sonucu oluģmuģtur. Bu nedenle toprağı, alüvyonlu, içinde taģ olmayan oldukça verimli, siyah topraklardır. Finike Ovası büyük bir düzlük görünümündedir. Buradaki akarsular ova düzeyinde olduğundan yatak derinlikleri bu düzlükleri bozacak nitelikte değildir. Kasaba Ovası YaklaĢık 15 km uzunluğunda ve 4-5 km geniģliğindedir. Üç yanı yüksek dağlarla çevrilidir. Bu çukur ve alçak (200-250 m) ovada deniz iklimi egemendir. Kasaba Ovasında kıģ ve yaz ayları genellikle sisli geçmektedir. Sisin güneģi kesmesi sonucu pamuk ekimi olumsuz sonuç vermiģtir. Yaz döneminde gece ve gündüz sıcaklık farkları oldukça yüksektir. Kasaba ovası su bakımından pek zengin değildir. Buradaki pek çok dere yatağında, ancak kıģ günlerinde su bulunmaktadır. Alanya Ovası Ova 30-40 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Antalya Körfezinin doğusunda yer alır. Dim çayı ile Oba çayının getirdikleri alüvyonların küçük bir körfezi doldurması ile oluģmuģtur. Alanya Ovası Dim çayı teknesi, Oba çayı teknesi olmak üzere iki bölüme ayrılır. Oba çayı teknesi biraz daha küçüktür. Ancak sulama bakımından önemlidir. Ġki yanındaki bağ ve bahçeleri sulayarak denize iner. Oba çayından daha büyük olan Dim çayı ovadan alçakta akar. Bu nedenle Alanya ovasını ancak üzerinde yapılan kanallarla sulayabilmektedir. Bu ovanın iklimi Antalya ovasına oranla daha yumuģaktır. Demre Ovası Demre ovasının denize döküldüğü yerdedir. 20 km 2 kadar bir alanı vardır. Akdağ ın eteklerine değin çıkan ve Kasaba Ovasının sularını toplayarak gelen Demre çayının getirdiği alüvyonlarla oluģmuģtur. Ova çok kuytu bir alanda yer alır toprakları oldukça verimsizdir. KıĢın kar yağmadığı gibi yazın sağanak yağıģlarda görülmez. Demre ovası da su bakımından pek zengin değildir. Ortasından geçen çay suya en çok gereksinim duyulan yaz ayları baģında kurur. Tekir Ova Bağırsak deresinin denize döküldüğü bölgeye yayılmıģ bir düzlüktür. YaklaĢık 10 km 2 lik bir alanı kaplar. Bu ova Tahtalı dağlarından inen suların ve Bağırsak deresinin getirdiği alüvyonlarla oluģmuģtur. Alara Ovası Toprağı orta verimlilikte bir ovadır. Alara çayı ile sulanır. Çayın doğu yakasında denize doğru yayılmıģtır. 35

Ġl topraklarında bunlardan baģka, Antalya ovası içinde kalan Uluova, Serik ve Manavgat ovaları gibi düzlüklerde bulunmaktadır. ENGEBELĠ ALANLAR Antalya Ġl topraklarını iki büyük plato kaplamıģtır. Bunlar batıda Tekeli, doğuda TaĢeli yaylalarıdır. Tekeli Yaylası Ġl topraklarının batı sınırlarıyla Antalya Körfezi ve Antalya Ovası arasında kalan bölgedir. Tekeli yaylasının genel yapısı genellikle Jura (ikinci zaman sistemi ) ile Eosen (üçüncü zaman serisi) yaģlarındaki fliģlerden oluģmuģtur temeli oluģturan, bu yapılanmalar, daha çok 700- ile 1500 m arası yükseltilerde bulunurlar. Yaylada güneybatıkuzeydoğu doğrultusunda sıradağlar ve bunların arasında çukurluklar yer almaktadır. Tekeli yaylasında birden bire yükselen, ortası geniģ çukurluklar yer almaktadır. Tekeli yaylası, birden bire yükselen, ortası geniģ, kapalı tekneleri de içerir. Yayla birbirinden çok az farklı küçük coğrafik birimlere ayrılmıģtır. Bu yayla Girdev Yaylasının, Korkuteli Düzlüğü nü, Aksu ve Köprü Suları ile Manavgat Çayının Teknelerini de içine almaktadır. Girdev Yaylası Elmalı Düzlüğü yakınlarındadır. Mermer niteliğindeki Eosen yaģta kalkerlerden oluģmuģtur. Yer yer dolin çukurluklar görülmektedir. Elmalı Ovası yönünde Bulanık Yaylası, daha ilerde ise Barandı Yaylası gibi küçük yaylalarda vardır. Aksu Teknesi Burada Aksu ve diğer küçük akarsuların toplandığı Pamukova bulunur. Bu dalgalı ova giderek taģlık ve fundalık bir alan durumuna gelmiģtir. Köprü Suyu Teknesi Darlık ve derinlik bakımından Aksu ya benzemektedir. Tekne boyunca önemli bir ova yoktur. Manavgat Çayı Teknesi YaklaĢık 1000 km 2 lik bir alanı kaplamaktadır. Su akıģı, geçtiği arazinin kalkerli niteliğinden dolayı genellikle yer altındadır. Manavgat çayının kolları olan Gembos-Eynif Tekneleride bu alanda yer alırlar. TaĢeli Yaylası Antalya Körfezi ile Mersin ili sınırı arasında ki bölgeye yayılmıģtır. Bir yarımadadan çok denize doğru ilerleyen bir çıkıntı biçimindedir. Bu yaylada Tekeli Yaylasından farklı olarak Ģistler ve Devon (birinci zaman sistemi) alanları vardır. Bunlar genellikle donuk-esmer renkli oluģumlardır. Üst örtüleri Kretase (ikinci zaman sistemi) kalkerleridir. Burada Akseki nin doğusundan Mersin ili sınırlarına doğru geniģ bir kıyı Ģeridi bulunmaktadır. Üzerinde Yedikaza yaylaları yayılmıģtır. Bu yaylalar arasında Sülek ve Merdiven Yaylaları ile Gevni Yaylası sayılabilir. Güneydoğu da ise GazipaĢa Yaylası bulunmaktadır. 36

A.5. JEOLOJĠK YAPI VE STRATĠGRAFĠ Antalya ve çevresinde MTA Genel Müdürlüğü ve birçok araģtırmacı tarafından değiģik zamanlarda jeoloji araģtırmaları yapılmıģtır ( Altınlı, 1944; Blumenthal, 1951; Colin, 1962; Kalafatçıoğlu, 1973; Juteau, 1968,1975; Dumont ve Kerey, 1975; Dumont, 1976; Poisson, 1977; Marcoux, 1977; 1979; Woodcock ve Robertson, 1977,1982; ġenel, 1980, 1984, 1986a, 1986b,; ġenel ve diğ. 1981, 1989, 1992, 1996; Yılmaz, 1981; Reuber, 1982; Akay ve Uysal, 1985; Akay ve diğ., 1985; Dupoux, 1983; Yalçınkaya ve diğ., 1986). Ayrıca bölge, TPAO Genel Müdürlüğü tarafından da araģtırılmıģtır ( Günay ve diğ., 1982). Günümüzde de bölgede jeoloji araģtırmaları sürmektedir. Söz konusu bu araģtırmalar sonucu bölgenin stratigrafik ve yapısal özellikleri ortaya konulmuģ ve 1/25000 ölçekli haritaları kısmen de olsa tamamlanmamıģ ve bölgenin 1:100000 ölçekli jeoloji haritası hazırlanmıģtır. Batı ve Orta Toroslar da günümüze kadar yüzlerce formasyon adlaması yapılmıģtır. Toros KuĢağı nda lejant birlikteliğini sağlamak amacıyla, ilk tanımlamalar göz önünde tutularak az çok eģ yaģlı, benzer kaya türleri için belli bir düzen içinde adlamalar teke indirilmeye çalıģılmıģ ve formasyon simgelemelerinde bazen kural dıģına çıkılmıģtır. Antalya Körfezinde (Batı Toroslar) yer alan çalıģma alanında Antalya napları ve Antalya naplarını stratigrafik olarak örten Miyosen-Kuvaterner aralığında neootokton örtü birimleri bulunur. STRATĠGRAFĠ Batı Toroslar ın otokton kaya birimlerini temsil eden Beydağları Formasyonu bölgenin kuzeyinde yer almaktadır. Bölgede allokton konumlu Antalya napları ile bunlar üzerinde neookton örtü kayaları olarak Burdigaliyen yaģlı KiriĢ formasyonu, Üst Burdigaliyen-Langiyen (Serravaliyen) yaģlı Karpuzçay formasyonu, Alt Messiniyen yaģlı TaĢlık formasyonu, Üst Messiniyen-Pliyosen yaģlı Gebiz kireçtaģı, Pliyosen yaģlı Yenimahalle formasyonu ve KurĢunlu formasyonu ile Kuvaterner yaģlı Antalya traverteni, Belkıs konglomerası, alüvyonlar, yamaç molozları, birikinti konileri ve plaj oluģukları bulunur. BEYDAĞLARI OTOKTONU Batı Toroslar ın otokton kaya birimlerini temsil eden Beydağları otoktonu genelde platform tipi çökellerden oluģur. ÇalıĢma alanında Beydağları otoktonu; alttan üste doğru Orta-Üst Triyas yaģlı KuyubaĢı dolomiti, Jura-Kretase yaģlı neritik kireçtaģlarından oluģan Beydağları formasyonu, daniyen yaģlı Çamlıdere olistostromu, Üst Lütesiyen-Praboniyen yaģlı kireçtaģı, kumtaģı, kiltaģı ve silt taģlarından oluģan KarakuĢtepe formasyonunu kapsar. TRĠYAS KuyubaĢı Dolomiti (Tku) Orta-Üst Triyas yaģlı kalın dolomitlerden oluģanformasyon, Günay ve diğ.(1982) tarafından adlandırılmıģtır. KuyubaĢı dolomitinin yüzeylenen mostraları, kuzeydoğudaki Karacahisar kubbesinde ve doğudaki Anamas-Akseki otoktonunda gözlenen MenteĢe dolomiti ve Leylek kireçtaģlarına kısmen karģılık gelir. Birim masif, orta-kalın tabakalı, bazen belirsiz kalın tabakalı, aģınma yüzeyi gri, kırılma yüzeyi gri, bej, krem, koyu gri, kirli beyaz vb. renklerde, iri taneli, bazen ince-orta taneli, yer yer dağılgan dolomitlerden oluģur. Sık erime boģluklu olan bu dolomitlerle birlikte yer yer dolomatik kireçtaģı düzeyleri de görülebilir. Alt iliģkisi gözlenmeyen KuyubaĢı dolomitinin tabanında olası Ait Triyas yaģlı kırıntılı kayalar saptanmıģtır. 37

(Demre-1 sondajı, TPAO). Birim üstte Beydağları formasyonu ile geçiģlidir. TPAO tarafından yapılan Demre-1 sondajında, birimin yaklaģık 2200 metre kalınlıkta olduğu görülmüģtür. Birimin yanal yönde MenteĢe dolomiti, Leylek kireçtaģı, Tilkideliği formasyonu ve kasımlar formasyonuna geçtiği sanılmaktadır. Üst düzeylerinde Megalodon sp. Bulunan KuyubaĢı dolomitini kesen sondajda (Alakır1, MTA) Involutina sp. ler saptanmıģtır. TPAO tarafından gerçekleģtirilen Demre-1 sondajında tabanında olası Alt Triyas yaģlı kırıntılı kayaların bulunması ve yukarıdaki fosillere göre birim, Orta-Üst Triyas yaģlı kabul edilmiģtir. KuyubaĢı dolomiti sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. JURA-KRETASE Beydağları Formasyonu (Kb) Jura-Kretase yaģlı neritik kireçtaģlarından oluģan formasyon, Günay ve diğ. (1982) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyonun üst düzeyindeki Globotruncanalı mikritler, yer yer Tekkeköy üyesi olarak haritalanmıģtır. Beydağları formasyonu orta-kalın tabakalı, açık kahve, bej, gri, krem, açık gri, bazen koyu gri renklerde neritik kireçtaģlarından oluģur. Malm yaģlı düzeylerinin ooliti ve pelletli oluģları karakteristiktir. Tabanında bazen dolomitleģme yaygındır. Bazen Alt Kreatase yaģlı kesiminde ince-orta tabakalı, gri, koyu gri, renkli, bitümlü düzey görülür. Beydağları formasyonunun üst düzeylerinde gri renkli, bitümlü düzey görülür. Beydağları formasyonunun üst düzeylerinde (Senomaniyen- Türoniyen) rudist yama resifleri yaygın olarak izlenir. Birim yer yer dolomit ve kireçtaģı ara düzeyleri kapsar. Formasyonun değiģik kesimlerinde makro fosil izleri bulunur. Tekkeköy üyesi (Kbt) ġenel ve diğ. (1989) tarafından Elmalı güneyinde adlanan birim, Globotruncanalı mikritlerden oluģur. Tekkeköy üyesi, kuzeydoğuda, Karacahisar kubbesindeki EĢekini kireçtaģlarına kısmen karģılık gelir. ÇalıĢma alanında, Beydağları formasyonunun üst yaģ sınırı Senomanyen dir (olası Turoniyen i kapsayabilir). Tekkeköy üyesi, alt iliģkisi uyumsuzluk gösterdiğinden ve Beydağları formasyonu ile aralarında stratigrafik boģluk bulunmasından dolayı ayrı bir formasyon olarak da ele alınabilir. Birim ince-orta tabakalı, bazen kalın tabakalı, yer yer kalsitürbit ara düzeyli, bej, kremgri, yeģilimsi gri, pembe, kırmızı, kirli sarı vb. renklerde yer yer bol Globotruncanalı, bazen çört yumrulu kireçtaģlarından oluģur. Birim üstte Çamlıdere olitostromu ile geçiģlidir. ÇalıĢma alanında kalınlığı 0-300 metre arasında değiģir. Altta KuyubaĢı dolomiti ile geçiģli olan Beydağları formasyonunun Tekkeköy üyesi ile olan iliģkisi uyumsuzluk gösterir ve genelde aralarında stratigrafik bir boģluk vardır. Tekkeköy üyesi üstte Çamlıdere olistostromu ile geçiģlidir. Beydağları formasyonunun kalınlığı 3000 metreyi aģar. Beydağları formasyonunun neritik kireçtaģları Jura-Senomaniyen yaģlı, Tekkeköy üyesi ise senoniyen yaģlıdır. Birimin neritik kireçtaģları bazen Turoniyen i kapsayabilir. Tekkeköy üyesi ise bazen Üst Kampaniyen- Maastrihtiyen yaģlıdır. Birim Liyas-Seomaniyen döneminde sığ karbonat Ģelf ortamında, Senoniyen döneminde ise derin Ģelf-yamaç ortamında çökelmiģtir. PALEOSEN Çamlıdere Olistostromu (Tpç) Altta killi kireçtaģı, marn, kiltaģı ve kumtaģı, üstte değiģik boyutta olistoliti kırıntılardan oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Birimin tabanında ince-orta tabakalı, bej, krem, gri, kirli sarı, yeģilimsi gri, pembe vb. renklerde killi kireçtaģı, marn, kiltaģı, silttaģı, kalkarenit, kumtaģı gibi kaya türleri bulunur. Üstte Antalya napları ve Beydağları formasyonundan türmiģ olistostrom yer alır. Kaotik karakterde olan bu üst düzeyde matriks bazen kumtaģı-kiltaģı, bazen de konglomeradır. 38

Çamlıdere olistostromu üstte bazı kesimlerde Antalya napları ile tektonik, bazı kesimlerde ise Küçükköy formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Birimin kalınlığı 0-200 m arasında değiģir. Birim Daniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Formasyon Antalya naplarının yerleģimine bağlı olarak naplarının ön cephesinde, aktif havza ortamında çökelmiģtir. EOSEN Küçükköy Formasyonu (Tek) KiltaĢı, marn, sittaģı, kumtaģı, killi-kumlu kireçtaģı ve kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson tarafından adlandırılmıģtır. Küçükköy formasyonunun bazı alanlarda Paleosen-Alt Eosen yaģlı kayaçlarla olan kaya türü benzerliği ve tektonikle karıģmıģ olması nedeniyle ayırt edilmesi güçtür. Formasyon ince-orta kalın tabakalı, kirli beyaz, kirli sarı, gri, krem bej, yeģilimsi gri, pembe, kırmızı renklerde, kalkarenit, kumtaģı, kireçtaģı ara seviyeli kiltaģı, silttaģı, marn, killi kireçtaģı vb. kaya türlerinden oluģur. Tabanında bazen konglomeralar bulunur. Alt iliģkisi açısal uyumsuz olan Küçükköy formasyonu, üstte Karabayır formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülür. Kalınlığı 0-500 metre arasında değiģir.formasyon Üst Lütesiyen-Priaboniyen yaģlıdır. Birim yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. MĠYOSEN Karabayır Formasyonu (Tmk) Algli kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson ve Poignot (1974) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon Sütçüler güneyinde Antalya napları üzerinde de izlenir. Birim orta-kalın tabakalı, gri, bej, krem, kirli sarı, yersel koyu gri renkli algli kireçtaģlarından oluģur. Tabanında bazen konglomera veya konglomeratik kireçtaģı görülebilir. Alglerin kıt olduğu yerlerde veya düzeylerde mercan yığıģımları yaygındır. Yer yer Lameli, Gastropod, Ekinid gibi makro fosillidir. Formasyon üstte killi kireçtaģları ile sonlanır. Alt iliģkisi açısal uyumsuz olan Karabayır formasyonu, üstte KarakuĢtepe formasyonu ile geçiģlidir. Kalınlığı en fazla 400 metredir. Karabayır formasyonu batıda tanımlanan Sinekçi formasyonunun Burdigaliyen yaģlı olmasıdır. Formasyon, Akitaniyen-Alt Burdigaliyen yaģlıdır. Formasyon sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. KarakuĢtepe Formasyonu (Tmkt) Genelde kumtaģı, kiltaģı ve silttaģı ardalanmasından oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon Sütçüler güneyinde Antalya napları üzerinde de izlenir. Ancak bu alanda birimin egemen kaya türünü kiltaģları oluģturur. Birim ince-orta-kalın tabakalı; gri, yeģil, bej, krem, açık kahve renkli kumtaģı, kiltaģı, silttaģı ardalanmasından oluģur. Birim içinde killi-kumlu kireçtaģı, konglomera, marn gibi düzeylerde görülebilir. Alttan Karabayır formasyonu ile tedricigeçiģli olan KarakuĢtepe formasyonunun üst iliģkisi çalıģma alanında tektoniktir. En fazla 600 metre kalınlıktadır. Formasyon Burdigaliyen yaģlıdır. Ancak bazı alanlarda Alt Langiyen i de kapsar. Türbidit akıntılarının etkin olduğu yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. ANTALYA NAPLARI Antalya napları, Lefevre (1967) tarafından tanımlanmıģtır. Brunn ve diğ. (1971) tarfından Alt nap (Çataltepe ünitesi), Üst nap (Tahtalıdağ ünitesi)olarak bölümlendirilen Antalya napları, daha sonra ġenel ve diğ. (1992,1996) tarafından Çataltepe napı, Alakırçay napı, Tahtalıdağ napı ve Tekirova ofiyolit napı olarak yeniden bölümlendirilmiģtir. Ġnceleme alanında Antalya naplarına ait Alakırçay napı, Tahtalıdağ napı ve Tekirova ofiyolit napı yüzeylenir. 39

Alakırçay Napı Alakırçay ve Kumluca birimlerinden oluģan Alakırçay napı yapısal olarak Çataltepe napı üzerinde, Tahtalıdağ napı altında bulunur. Alakırçay napı, bölgede Alakırçay biriminin Alakırçay grubuna ait kaya birimleri ile temsil edilir. Kumluca birimine ait kaya birimleri bölgede izlenmez. Alakırçay Grubu ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılan grup; Üst Aniziyen_Noriyen yaģlı, yanal ve düģey yönde birbirleri ile girik Halobiali mikrit, çörtlü mikrit, radyolarit, çört, Ģeyl, bitkili kumtaģı, yastık yapılı bazalt, spilit, spilitleģmiģ bazalt vb. kaya türlerinden oluģur. Alakırçay grubu aģırı kıvrımlanma ve faylanma nedeniyle çok fazla karıģmıģ ve kaotik bir yapı kazanmıģtır. Bu nedenle birim içinde formasyonların ayırdı güçtür. Grup içindeki radyolarit ve çörtler, Tesbihli formasyonu; çörtlü mikrit ve halobiali mikritler, Gökdere formasyonu; bitkili kumtaģı ve Ģeyller, Çandır formasyonu; bazik volkanitler ise Karadere formasyonu olarak egemenkaya türüne göre yer yer ayırtlanmaya çalıģılmıģtır. Yanal ve düģey yönde birbiriyle girik olan ve aģağıda anlatılan Gökdere, Tesbihli, Çandır ve Karadere formasyonlarından oluģan Alakırçay grubunda, Çandır formasyonu diğer formasyonlara oranla daha yaygındır. Bölgede Alakırçay grubunda özellikle Çandır formasyonunda değiģik boyutta heyelanlar yaygındır. Üsr Aniziyen-Noriyen yaģlı kabul edilen Alakırçay grubu üstte Keçili formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Birim; Aniziyen ortalarında platformun parçalanamsı sonucu geliģmiģ çöküntülerde; ortalama bazik volkanizmanın eģlik ettiği duraysız havza ortamında çökelmiģtir. Tesbihli Formasyonu (Trat) Genelde tabakalı çörtlerden oluģan birim, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Çoğunlukla Alakırçay grubunun tabanında bulunmasına karģın yer yer diğer formasyonlar içinde daha ince seviyeler halinde de bulunabilir. Bazı alanlarda Jura- Kretase yaģlı tabakalı çörtlerden (Ballık fm.) birimin ayırdı güçtür. Tesbihli formasyonu ince-orta tabakalı, çoğun kırmızı, kızıl kahve renkli; yersel yeģil, gri, kirli sarı, siyah, mavi renklerde radyolarit, çört ve Ģeyllerden oluģur. Bu tabakalı çörtler daonella lı oluģları ile tanınır ve seyrek Halobia izleri içerir. Birimin tabanında ve tavanında çörtlü kireçtaģları olağandır. Yersel sinsedimenter kıvrımlar içerir. Tesbihli formasyonu yanal ve düģey yönde Çandır ve Gökdere formasyonları ile geçiģli; Karadere formasyonu ile ilksel iliģkilidir. Kalınlığı 20-70 metre arasında değiģir. Birim Daonella indica BITTNER (det: S. Frenex, Kalafatçıoğlu 1973 den) ve Muellertortus cochleafa (NAKAZAWA ve NIHIMURA), Triassacampe spp. Radyolarya (det: K.Tekin) formlarını kapsaması nedeniyle Ladiniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, volkanizmanın zaman zaman etkin olduğu havza ortamında çökelmiģtir. Gökdere Formasyonu (Trag) Plaket görünümlü Halobia lı kireçtaģlarından oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Alakırçay grubunda her seviyede bulunabilir. Tahtalıdağ napında, Üst Anizyen-Noriyen kayaları, genelde Gökdere formasyonu ile temsil edilir.gökdere formasyonu ince-orta tabakalı, bej, krem gri renkli, plaket görünümlü, çoğun çört yumrulu, bol Radyolarya lı, yersel Halobialı kireçtaģlarından oluģur. Yersel kalkarenit, Ģeyl, tabakalı çört, tüfit, yastık lav ara seviyeleri kapsar. Yer yer Ammoniticorosso fasiyesinde (hallstatt fasiyesi) ammonitli kırmızı kireçtaģı seviyesi içerir. Seyrek diyabaz dayklıdır. Yanal ve düģey yönde Tesbihli ve Çandır formasyonları ile geçiģli, Karadere formasyonu ile ilksel iliģkilidir. Kalınlığı 10-350 metre arasında değiģir. Bol Halobia, yersel Ammonit izleri kapsayan Gökdere formasyonunun yaģı Üst 40

Aniziyen-Noriyen kabul edilmiģtir. Formasyon, volkanizmanın zaman zaman etkin olduğu, duraysız havza ortamında çökelmiģtir. Çandır Formasyonu (Traç) Bitkili kumtaģı ve Ģeyllerden oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon ince-orta-kalın tabakalı, gri, açık gri, yeģil, sarımsı kahve renklerde kumtaģı, silttaģı ve kiltaģlarından oluģur. Yer yer konglomera, kireçtaģı, killikumlu kireçtaģı bant ve mercekli, yersel volkanit ara seviyelidir. KumtaĢları bazen bitki yığıģımlı olup, kuvars, kuvarsit, karbonat ve volkanit elemanlıdır. KiltaĢları yapraklanma gösterir. Türbitidik özellikte kırıntılı kayaçlardan oluģan Çandır formasyonu, Alakırçay grubundaki diğer formasyonlardan daha geniģ alanlar kaplar. Birim yanal ve düģey yönde Gökdere ve Tesbihli formasyonları ile geçiģli, Karadere formasyonu ile giriktir. 150-450 metre arasında değiģen kalınlık gösterir. KireçtaĢı düzeylerinde Halobia sp., kumtaģlarında silsifiye tüpler (Torlessia mackeyi BATHER) bulunur. Mikro fauna saptanamayan birim, Alakırçay grubunun diğer formasyonları ile olan girikliği ve stratigrafik konumuna göre Üst Aniziyen-Noriyen yaģlı kabul edilmiģtir. Formasyon, volkanizmanın ve türbitid akıntılarının etkin olduğu havza ortamında çökelmiģtir. Karadere Formasyonu (Trak) Bazik volkanitlerle temsil edilen birim, Juteau ve Marcoux (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Birim, koyu kahve, kızıl, yeģilimsi siyah, yeģilimsi gri renkli, yastık yapılı alkalin nitelikte (Juteau, 1975) bazalt, spilit ve spilitleģmiģ bazaltlardan oluģur. Yersel tabakalı çört, mikrit ve Ģeyl ara seviyelidir. Yer yer aglomera seviyeleri kapsar. Birimin üst düzeylerinde seyrek de olsa kızıl renkli ammonitli kireçtaģı mercekleri bulunur. Formasyonun egemen kaya türünü oluģturan bazaltlar, plajioklas/andezin, ojit ve titanlı olivin kapsar.ayrıca az miktarda titanomagnetit ve lösit içerir. Yer yer diyabaz dayklıdır. Alakırçay grubunun Karadere formasyonunu oluģturan volkanitlerin üzerinde yer yer Jura- Kretase yaģlı neritik kireçtaģları çökelmiģtir. Platform tipi bu karbonatların Tahtalıdağ napının ana kütlesini oluģturan Jura-Kretase yaģlı platform tipi karbonatlardan ayırımı zordur. Karadere formasyonu yanal ve düģey yönde Gökdere, Tesbihli ve Çandır formasyonları ile giriktir. 0-700 metre arasında değiģen kalınlık gösterir. Strtigrafik konumuna göre birim Ladiniyen-Noriyen yaģlıdır. Karadere formasyonu, Aniziyen sonu, Ladiniyen baģında platformun parçalanması sonucu açılmaya (riftleģmeye) bağlı olarak geliģmiģ ve volkanizma Noriyen sonlarına kadar sürmüģtür. Keçili Formasyonu (Kk) Bloklu fliģle temsil edilen formasyon, Juteau (1975) tarafından Keçili detritikleri, ġenel ve diğ. (1981) tarafından ise Keçili formasyonu olarak adlandırılmıģtır. Keçili formasyonu Antalya naplarını oluģturan tüm yapısal birimlerde bulunur. Birim bol ofiyolit kırıntısı ve olstolitler içermesi ile tanınır. Alakırçay napında Keçili formasyonunun tabanında, yer yer bol ofiyolit kırıntılı kumtaģı, konglomera, kiltaģı, yer yer de kalsitürbitid ara seviyeli mikrit, çörtlü mikrit, killi kireçtaģı ve marnlar bulunur. Birim üstte bol ofiyolit kırıntılı kumtaģı, konglomera, silttaģı ve kiltaģları kapsar. Bu kırıntılı kayalar içinde değiģik boyutta, Antalya naplarından türemiģ bloklar izlenir. Formasyonda bazen monojenik konglomera düzeyleri, bazen de köģeli çakıllı breģler görülür. Keçili formasyonu içinde ara düzeyler halinde mikrit, killi-kumlu kireçtaģı ve marnlar yer alır. Tahtalıdağ napında birim, bazen kalsitürbitid veya kirçtaģı elemanlı breģlerde, bazen de polijenik konglomeralarla baģlar. Bunlar üzerinde mikrit, killi mikrit, kumlu kireçtaģı, marn ve kiltaģları vb., daha üstte ise Antalya naplarından türemiģ bloklar içeren kumtaģı görünümündedir. Sık sık moloz akmalarının yanı sıra sinsedimenter kıvrımlanma, kırılma, 41

ekaylanma v.b. tektonik yapılar gösterir. Alt iliģkisi uyumsuzluk gösteren formasyonun üst iliģkisi tektoniktir. Kalınlığı 0-670 metre arasında değiģir. Keçili formasyonu Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim yatay hareketlerin etkin olduğu duraysız havza ortamında çökelmiģtir. TAHTALIDAĞ NAPI Tahtalıdağ napı yapısal olarak Alakırçay napı üzerinde bulunur. Genelde Kambriyen-Üst Kretase yaģlı platform tipi çökeller kapsar. Mesozoyik boyunca kıyı ötesi platform alanlarını temsil eder. Jura-Kretase yaģlı platform karbonatlarını kapsaması ile diğer naplardan ayrılır. Ancak Alakırçay napında özellikle Karadere formasyonu üzerinde ilksel iliģkili olarak bulunan Jura-Kretase yaģlı platform karbonatlarının Tahtalıdağ napındaki özdeģ yaģlı karbonatlarından ayırdı güçtür. Bu karbonatlar da Tahtalıdağ napına dahil edilmiģtir. Az çok birbirinden farklı stratigrafik özellikler gösteren yapısal birimlerden oluģan (Marcoux, 1979, ġenel ve diğ. 1992) Tahtalıdağ napındaki yapısal birimlerin ayırdı bu alanda yapılamamıģtır. Bu nedenle Tahtalıdağ napı genelleģtirilmiģ stratigrafik dikme kesit düzenine göre anlatılacaktır. Bu alanda Tahtalıdağ napına ait Üst Kambriyen-Alt Ordovisiyen yaģlı seydiģehir formasyonu, Alt-Orta Devoniyen yaģlı Güneyyaka formasyonu, Üst Permiyen yaģlı Pamucakyayla formasyonu, Dinek formasyonu ve Kızılbağ formasyonu, skitiyen-alt Aniziyen yaģlı Kesmeköprü formasyonu, Üst Aniziyen-Noriyen yaģlı Gökdere formasyonu (Alakırçay grubu) ile Resiyen-Senmaniyen yaģlı Tekedağ formasyonu yüzeylenir. SeydiĢehir Formasyonu (EOs) KumtaĢı ve Ģeyllerden oluģan formasyon, SeydiĢehir bölgesinde Blumenthal (1947) tarafından adlģandırılmıģtır. Formasyon ince-orta-kalın tabakalı, gri, yeģilimsi gri, sarımsı kahve renkli kumtaģı, silttaģı ve kiltaģlarından oluģur. Bazı kumtaģı tabakaları kuvarsitik kumtaģı (subarkoz) özelliğindedir. Bunlarda bazen Cruziana iz fosilleri ve trilobit kavkı parçaları bulunur. Silt ve kiltaģları yapraklanmıģ olup, Ģeyl karakteri kazanmıģtır. Bol mikalı oluģları ile tanınırlar. Formasyonun alt iliģkisi tektoniktir. ÇalıĢma alanında Alt- Orta Devoniyen kayaları tarafından uyumsuz olarak örtülür. Üst Ordovisiyen yaģlı Sarıyardere formasyonu ile iliģkisi belirlenememiģtir. YaklaĢık 350 metre kalınlık gösterir. SeydiĢehir formasyonu, Cruziana rugosa iz fosillerine, stratigrafik konumuna ve bölgesel korelasyona göre Üst Kambriyen-Alt Ordovisyen yaģlıdır. Birim bulantı akıntılarının etkin olduğu yamaç-havza ortamında çökelmiģtir. Güneyyaka Formasyonu (Dg) Genelde dolamitlerden oluģan formasyon, Akseki güneyinde DemirtaĢlı (1987) tarafından adlanmıģtır. Birim orta-kalın tabakalı, gri, koyu gri, yeģilimsi gri, kirli sarı renklerde, ince-orta taneli dolomit ve kumlu dolomitlerden oluģur. Tabanında kuvarsitik kumtaģı (subarkoz), silttaģı ve kiltaģları görülebilir. Güneyyaka formasyonu, SeydiĢehir formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üst iliģkisi bu alanda belirlenememiģtir. YaklaĢık 350 metre kalınlık gösterir. Formasyon, Alt-Orta Devoniyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Pamucakyayla Formasyonu (Pp) Kuvarsitik kumtaģı ve kömürlü Ģeyllerden oluģan formasyon, ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılmıģtır. Orta-kalın tabakalı, kirli sarı, bej, krem, pembe, kirli beyaz renkli kuvarsitik kumtaģlarından oluģan formasyon içinde siyah, koyu gri, yeģilimsi gri renkli, taģkömürü seviyeli Ģeyller bulunur. Pamucakyayla formasyonu üstte Dinek 42

formasyonu ile tedrici geçiģlidir. YaklaĢık 360 metre kalınlık gösterir. Birim, stratigrafik konumuna göre Üst Permiyen yaģlı olmalısır. Birim kıyı gerisi-kıyı ortamında çökelmiģtir. Dinek Formasyonu (Pd) Mizzialı kireçtaģlarından oluģan formasyon, Kalafatçıoğlu (1973) tarafından adlandırılmıģtır. Formasyon, orta-kalın tabakalı, yersel ince tabakalı, koyu gri, siyah, siyahımsı gri renkli kireçtaģlarından oluģur. Birim sık mizzialı oluģu ile tanınır. Bol makro fosil kalıntılı olup, çok ince Ģeyl düzeyleri ile dolomit ve dolomitik kireçtaģı düzeyleri kapsar. Sert ve sık çatlaklıdır. Çatlaklar kalsit veya asfaltit dolguludur. Üst iliģkisi Kesmeköprü formasyonu ile uyumsuz olup, kalınlığı yaklaģık 280 metredir. Brachiapod, mercan vb. makro fosil izleri içeren birim, Üst Permiyen yaģlıdır. Birim, sığ karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Kızılbağ Formasyonu (Trke) Genelde dolomitlerden oluģan formasyon, akseki güneyinde DemirtaĢlı (1987) tarfından adlandırılmıģtır. Kızılbağ formasyonu yoğun dolomit kapsaması ile Dinek formasyonundan ayrılır. Orta kalın tabakalı gri, koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaģlarından oluģur. Birim içinde ince mizzialı kireçtaģı seviyeleri bulunur. Birimin alt iliģkisi çalıģma alanında belirsizdir. Akseki güneyinde Alt-Orta Devoniyen yaģlı kayaçlar üzerinde uyumsuz olarak bulunur (ġenel ve diğ. 1992, 1996). Üstte Kesmeköprü formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. Formasyon yaklaģık 250 metre kalınlıktadır. Birim Üst Permiyen yaģlıdır. Birim sığ Ģelf karbonat Ģelf ortamında çökelmiģtir. Kesmeköprü Formasyonu (Trke) Genelde alacalı marnlardan oluģan formasyon, Marcoux (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Birim, ince-orta tabakalı, kirli sarı, yeģil, gri, pembe, kırmızı, bej renklerde ince kireçtaģı ara düzeyli marn, kiltaģı ve killi kireçtaģlarından oluģur. Yer yer jips mercekleri kapsar. Formasyon içinde değiģik kalınlıkta vermiküler kireçtaģı seviyeleri bulunur. Ġnce kireçtaģı düzeyleri bol lameli kavkı yığıģımlıdır. Yer yer cüce gastropod izleri içerir. Üstten Gökdere formasyonu tarafından yersel uyumsuz olarak örtülen Kesmeköprü formasyonu yaklaģık 350 metre kalınlığındadır. Kesmeköprü formasyonu formlara göre Skitiyen-Alt Aniziyen yaģlı kabul edilmiģtir. Birim, sığ Ģelf (Gelgit ortamı) ortamında çökelmiģtir. Tekedağı Formasyonu (JKt) Neritik kireçtaģlarından oluģan formasyon, ġenel ve diğ. (1981) tarafından adlandırılmıģtır. Orta-kalın tabakalı, bej, krem, kirli sarı, açık gri, açık kahve renkli, yersel pembe, kirli beyaz renkli neritik kireçtaģlarından oluģur. Tabanında yer yer dolomit veya megalodonlu ve mercanlı kireçtaģları kapsar. Üstte dolomit ve dolomitik kireçtaģı seviyeleri görülebilir. Birimin Malm seviyesinde oolitik kireçtaģları belirgindir. Alt Kretase kayalarında yer yer ince bitümlü laminalı seviyelere veya kıymıksı ayrıllmalı kireçtaģlarına rastlanır. Üstte rudistli kireçtaģları ve rekristalize kireçtaģları yaygındır. Üstte Keçili formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 1200 metre kalınlık gösterir. Birim, Resiyen-Senomaniyen yaģlıdır. Birim kıyı ötesi platform ortamında çökelmiģtir. 43

TEKĠROVA OFĠYOLĠT NAPI Yapısal konumu tartıģmalıdır. Ancak üst nap olarak kabul edilir. Kırkdirek formasyonu ve Tekirova ofiyolitinden oluģan Tekirova ofiyolit napı, bu alanda Tekirova ofiyoliti ile temsil edilir. Tekirova Ofiyoliti (Kto) Mafik ve ultramafik kayalardan oluģan birim, Juteau (1975) ve Reuber (1982) tarafından ayrıntılı olarak incelenmiģtir. Tekirova ofiyoliti serpantinit, lerzolitik harzburgit, masif harzzburgit, bantlı harzburgit, dunit, kromlu dunit, verlit, piroksenit, plajioklaslı verlit, tabakalı gabro, izotropik gabro, plajiogranit, diyabaz dayk karmaģığı ve izole diyabaz dayklardan oluģur. Reuber (1982), Tekirova ofiyoliytini egemen kaya türüne göre haritalamıģtır. Harzburgitler (Ktoh) Genelde lerzolitik harzburgit, masif harzburgit ve bantlı harzburgitlerden oluģur. Yer yer serpantinleģmiģ harzburgit ve dunit, serpantinit, dunit vb. kayalar kapsar. Dunitler (Ktod) Genelde dunitlerden oluģur. Birim harzburgit, dunit bantları veya serpantinleģmiģ dunitler kapsar. Ġzole diyabaz daykları ile birlikte az oranda harzburgit, piroksenit, verlit vb. kayalar da içerir. Gabrolar (Ktod) Tabakalı gabro ve izotropik gabrolardan oluģur. Gabro ve diyabazlar (Ktogd) Gabro ve dayk kompleksinden oluģur. Tekirova ofiyoliti Üst Kampaniyen- Maastrihtiyen de kıtasal kabuğa bindirmiģtir. OluĢum yaģının Kretase (Üst) olduğu varsayılır. NEOOTOKTON ÖRTÜ KAYALARI Antalya napları üzerinde, Burdagliyen yaģlı kiltaģı ve kalsitürbiditlerden oluģan KiriĢ formasyonu, Üst Burdigaliyen-Serravaliyen (?Tortoniyen) yaģlı kumtaģı, kiltaģı, silttaģı ve konglomeralardan oluģan Karpuzçay formasyonu ve Messiniyen yaģlı kırıntılı karbonatlardan oluģan TaĢlık formasyonu; Pliyosen yaģlı; Gebiz kireçtaģı, Yenimahalle formasyonu ve KurĢunlu formasyonu; Kuvaterner yaģlı Antalya traverteni, Belkıs konglomerası, alüvyonlar, yamaç molozu, birikinti konileri, kumul ve plaj oluģukları bölgenin neootokton örtü birimleridir. MĠYOSEN KiriĢ Formasyonu (Tmki) KiltaĢı ve kalsitürbitidlerden oluģan birim, bu haritanın hazırlanması aģamasında adlandırılmıģtır. KiriĢ formasyonu ince-orta-kalın tabakalı, krem, kirli beyaz, kirli sarı renkli kalkarenit, killi kireçtaģı, kiltaģı, marn ve kireçtaģlatından oluģan formasyon türbitidik özelliktedir. Tekirova ofiyoliti üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üstte Antalya traverteni tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 300 metre kalınlık gösterir. Birim Burdigaliyen yaģlıddır.birim yamaç havza ortamında çökelmiģtir., 44

Karpuzçay Formasyonu (Tmkp) KumtaĢı, kiltaģı, silttaģı vb. kaya türlerinden oluģan formasyon Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Poisson (1977) birimi Kargı molası olarak adlandırılmıģtır. Ġnce-orta-kalın tabakalı, gri, yeģilimsi gri, kirli sarı, yeģil, bej, krem renkelrde kumtaģı, kiltaģı ve silt taģlaından oluģur. Yer yer, özellikle alt düzeylerde kalsitürbitid, killi, kumlu kireçtaģı vb. düzeyler içerir. Alt seviyelerinde mercan, gastropod, lameli vb. organizma kalıntıları bulunur. Karpuzçay formasyonunun çalıģma alanında alt iliģkisi izlenemez. Kuzey paftalarda Beydağları otoktonu ile Antalya napları üzerinde açısal uyumsuz olarak bulunur (Poisson, 1977). Doğuda ise Geceleme marnları ile geçiģlidir (Akay ve diğ.,1985). Bu alanda üstten Gebiz kireçtaģı ve TaĢlık formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 2050 m. Kalınlık gösterir (Akay ve diğ., 1985). Karpuzçay formasyonu, Üst Burdigaliyen-Serravaliyen yaģlıdır. Olası Alt Tortoniyen i kapsar. Birim, önce Ģelf daha sonra yamaç ve havza ortamında çökelmiģtir. TaĢlık Formasyonu (Tmt) Killi-kumlu kireçtaģı ve kireçtaģı bloklarından oluģan formasyon, Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Tüf, laminalı killi kireçtaģı ve kireçtaģı elemanlı konglomeralardan oluģur. Birim, gastropod, lamelli kavkılı ve yaprak izlidir. Karpuzçay formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. YaklaĢık 50 metre kalınlığa ulaģan birimin Messiniyen yaģlı olduğu belirtilir (Akay ve diğ., 1985). Formasyon; kıyı fasiyesinde çökelmiģtir. PLĠYOSEN Gebiz KireçtaĢı (Plg) Genelde resifal kireçtaģlarından oluģan formasyon, Poisson (1977) tarafından adlandırılmıģtır. Masif ve orta-kalın tabakalı, gri, sarımsı gri, açık yeģil, pembe, kirli sarı, bej renklerde kireçtaģlarından oluģur. Bol miktarda alg, mercan, lamelli, gastropod yığıģımları ile oncoidli kireçtaģları kapsar. Miliolidaelı seviyeler de içeren kireçtaģları gözenekli yapı sunar. Gebiz kireçtaģı Antalya napları ve Karpuzçay formasyonu üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Üstte Yenimahalle formasyonu ile tedrici geçiģlidir ve yanal yönde Eskiköy formasyonuna geçer. YaklaĢık 50 metre kalınlığı izlenir. Birim, Üst Messiniyen-Alt yaģlıdır. Birim sığ Ģelf ortamında çökelmiģtir., Yenimahalle Formasyonu (Ply) KiltaĢı, silttaģı ve kumtaģlarından oluģan formasyon, Akay ve diğ. (1985) tarafından adlandırılmıģtır. Ġnce-orta-kalın tabakalı ve yer yer laminalı gri, yeģilimsi gri, kirli sarı, bej, krem renkelrde marn, kiltaģı, silttaģı ve kumtaģlarından oluģur. Yer yer killikumlu kireçtaģı seviyeleri kapsar. Lamelli gastropod vb. organizma izlidir. Birim üstte Alakilise formasyonu ile geçiģlidir. YaklaĢık 150 metre kalınlık gösterir. Formasyon, Alt Pliyosen yaģlıdır. Birim derin Ģelf ortamında çökelmiģtir. KurĢunlu Formasyonu (Plk) Konglomera, kumtaģı ve çamur taģlarından oluģan formasyonu, Akay ve diğ. (1985) Alakilise formasyonu olarak adlandırılmıģtır. Ancak kuzeyde Karahisar kubbesinde Alakilise kireçtaģı (Dumont ve Kerey, 1975; Dumont, 1976; Ģenel ve diğ., 1992, 1996) adıjura-kretase yaģlı kireçtaģları için yaygın olarak değiģtirilmiģtir. Ġnce-orta-kalın tabakalı ve çapraz tabakalanmalı, kızıl, kızıl kahve, gri, yeģil renklerde kumtaģı ve konglomeralardan oluģur. Lamelli ve gastropod kavkıları kapsar. Yer yer volkanik tüf tabakalıdır. Alttan yenimahalle formasyonu ile uyumlu, üstten Antalya traverteni 45

tarafından uyumsuz olarak örtülür. YaklaĢık 150 metre kalınlık gösterir. Üst Pliyosen yaģlı kabul edilen formasyon, altta kıyı, üstte yelpaze ortamında çökelmiģtir. KUVATERNER Antalya Traverteni (Qa) Poisson (1977) tarafından tanımlanan birim, tamamen travertenlerden oluģur. Kahve renkli, yer yer ince-orta tabakalı, yersel masif veya kalın tabakalı, sıkerime boģluklu, bazen sıkı dokulu ya da süngerimsi dokuludur. Azami 300 metre kalınlığa ulaģır. Birim Üst Pliyosen-Kuvaterner yaģlı kabul edilmiģtir. Büyük su boģalımları sırasında oluģmuģtur. Travertenlerin OluĢumu Literatürde Antalya travertenleri olarak giren birim yaklaģık olarak 630 km 2 lik bir alanı kaplamktadır. Ortalama kalınlığı 300 m olan birim karada iki plato Ģeklinde yüzeylenmiģtir. Birinci traverten platosu yaklaģık 40 m kotundan baģlayarak kuzeye doğru 10 km uzanarak 150 m kotuna ulaģır. Ġkinci plato ise 250-300 m kotuna kadar ulaģmaktadır. Deniz tabanı batimetri haritalarına göre bir diğer platonun deniz içerisinde yaklaģık 2,5 km devam ettiği ve 50 m yüksekliğinde bir falez oluģturduktan sonra derinlere daldığı saptanmıģtır. Travertenlerin Kimyasal Özellikleri Genellikle traverten oluģumuna sebep olan kaynak suları yüksek oranda kalsiyum bikarbonat içerirler. Örneğin 23 o C de ve normal atmosfer basıncında 1 lt saf suyun taģıyabileceği kalsiyum miktarı 5.4 mg olduğu halde bu değer Pamukkale de 442 mg. Kırkgöz kaynaklarında ise 160 mg dır. Kalsiyum bikarbonat suların geçtiği formasyonlardaki kalsiyum karbonattan alınır. Kaynaklara yakın çevrede serbest karbondioksit oranı yüksek olduğundan bu çökelme yavaģ, kaynaktan uzaklaģtıkça azalan karbondioksit nedeni ile çökelme fazladır. Kırkgöz kaynaklarında serbest karbondioksit 105 mg/l, Düden baģında 61 mg/l, Düden Ģelalesinde 33 mg/l, Güverdüden gölünde ise 17 mg/l dir. Pamıkkale de 1.000 mg/l dir. Normal suların geçtikleri formasyonlarda kalsiyum karbonatı eritebilmeleri içerdikleri karbondioksite bağlıdır. Yağmur sularının havanın karbondioksitini birlikte sürükleme olanağı vardır. Ancak yapılan araģtırmalar havada 0.0003 oranında bulunan karbondioksitin azami 20-30 mg/l kalsiyum eritebileceğini ortaya koymuģtur. Oysa yukarıda belirtilen Kırkgöz kaynakları, DüdenbaĢı, Düden Ģelalesi, Güver düden gölünde bu oranda karbondioksitin havanın karbondioksitinden sağlanması olanaksızdır. ÇalıĢmalar su tablası üzerinde ve bitki çürümelerinin oluģtuğu toprakta bol miktarda karbondioksitin açığa çıktığını göstermektedir. Yağmur suları bitkisel topraktan süzülürken aldıkları bol karbondioksiti kireçtaģları üzerinde yüksek eritme yeteneğine sahiptir. Bitkisel bir örtüyle kaplı olan Toroslar da bol yağıģların hakim kayaç olan kireç taģlarında geniģ çapta kimyasal aģındırma yapması olağandır. Bu erimelerle meydana gelen karstik yollar Toroslar ın güney eteklerinde kalsiyum bikarbonatça zengin kaynaklar oluģturmuģtur. Görüldüğü gibi kalsiyum bikarbonatın çökelme hızı, karbondioksitin kaçma hızı ile orantılıdır. Sıcaklık artıģı, buharlaģma, bitki ve alglerin özümleme yoluyla karbondioksit alması havalandırma gibi nedenler, kalsiyum karbonat çökelmesini artırıcı etkenlerdir. Kırkgöz kaynakları denize kadar 56 mg/l Düden baģından çıkan sular ise 20 mg/l kalsiyum çökelmektedir. Bütün suların saturasyon indekslerinin pozitif olması; halen kaynakların aktif bir Ģekilde traverten yapmakta olduklarını göstermektedir. Özellikle, Kırkgöz kaynakları ile DüdenbaĢı arasında kalsiyum iyonları arasında litrede 36 mg kadar fark bulunması Kırkgöz kaynaklarından batarak yeraltına devam eden akımın kalsiyum karbonat eritmediğini göstermektedir. Bu bakımdan 46

traverten içindeki erime boģluklarını kaynak sularına bağlamak doğru değildir. YağıĢlı zamanlarda havanın karbondioksitini sürükleyerek formasyona giren ve içinde hiç kalsiyum taģımayan yağmur sularının bu tür boģlukları meydana getirdikleri söylenebilir. Kimyasal analizler sonunda Antalya travertenleri oluģması için gerekli süre 3.5 milyon yıl olarak bulunmaktadır. Ancak yüzey sularının daha oluģum halinde iken yapacakları erezyon etkisi göz önüne alınırsa bu sürenin daha da uzun tutulması gereği ortaya çıkar. Travertenler arasında değiģik kalınlıkta marn ve kil seviyeleri geçilmiģ ve Düden Ģelalesine yakın bir kuyuda 42-43.80 m ler arasında Candona Sp. Karakteristik Pliosen tatlı su fasiyesine ait fosil bulunmuģtur. Travertenlerin Fizksel Özellikleri Travertenler bazı yerde ince veya kalın tabakalı, bazı yerde ise tabakasız yapı göstermektedir. Travertenler, su kaynağının laminer akımlı olduğu sığ sularda ince, derin sularda is ekalın tabakalar halinde çökelir. Su kaynağının türbülanslı akımı ise tabakalanma göstermeyen yapılar oluģturmaktadır. Eğik ve engebeli bir yüzey üzerinde akan yoğun sıvılarda, çoğu kez dalgalı bir akım yer almaktadır. Travertenlerdeki gözlemler, ayrı dokulu oluģumların yanal ve düģey yönden geçiģler gösterdiğini veya bunların yakın aralıklarla bulunabileceklerini ortaya koymaktadır. Traverten çökellerinin kaynak kotuna kadar yükselmesi sonucu, yayılma olanağını kaybeden sular, traverten içinden açtıkları yollarda setin eteğinde yeni kaynaklar oluģturarak yeni çökeller meydana getirirler. Bu tür kaynaklar sonradan daha üst kottaki kaynakların çökelleriyle tamamen örtülmekte ve meydana getirdikleri yer altı su yollarıyla denize veya yer altı suyuna karıģmaktadır. Düden çayı, travertenlerin yükselmesiyle gömülen kaynak sularının meydana getirdiği bir yer altı ırmağıdır. Düden çayının giriģ noktasıyla, çıkıģ noktası arasında debisinde görülen 10 m 3 /s civarındaki artıģ, bugün travertenlerle örtülmüģ olan eski kaynakların etkisiyle olmalıdır. Derinden akan yer altı suyunun bu artıģa etkili olması beklenemez. Yapılan araģtırmalar, traverten oluģumunun baģlangıcında çökelme havzasında zaman zaman yüzey sularının etkili olduklarını ve taģıdıkları iri taneli malzemeyi çökelttiklerini göstermiģtir. Yağca köyünde 2607 feet derinliğinde açılan petrol sondaj kuyusunda tarverten tabanının 37.50 m üstünde kalınlığı 9 m yi bulan konglomeraların varlığı ortaya koymuģtur. Düden Ģelalesi yakınındaki bir sondajda da 82-106 ve 134-151 m ler arasında iki kum-çakıl seviyesi geçilmiģtir. Yer yer travertenlerle bağlı olan taneler çok değiģik kökenlidir. Düden santralinin 6 nolu sondaj kuyusunda 41.5-45 m ler arasında geçilen kil ve kavkılı kumların düģey yapılı travertenler içinde bir dere yatağının gömülü olduğunu göstermektedir. Travertenlerde genellikle fosil bulunmamıģ olmakla beraber Düden santrali için açılan bir sondajda 42-44 m ler arasında bol kavkılı bir kum seviyesi kesilmiģtir. Kavkıların paleontolojik incelenmesi, içlerinde Pliosen tatlı su fasiyesine ait Candona Sp isimli karakteristik fosilin bulunduğunu ortaya koymuģtur. Yakın zamanda belirli yollardan akmaya zorlanıncaya kadar traverten çökeltmeye devam eden sular, yollarının kendi çökelleriyle tıkanması veya devam eden epironejik hareketlerin hazırladığı olanaklar nedeni ile, yayılma alanını geniģletmiģtir. Pliyosenin karakteristik fosili traverten kalınlığının yaklaģık olarak 1/3 ünde bulunmuģtur. Travertenlerin üniform bir hızla oluģtuğu kabul edilerek bu veri değerlendirilirse oluģumun en geç 7 milyon yıl önce baģladığı ve 1 milyon önce büyük ölçüde bugünkü hacmi tamamladığı söylenebilir. 47

Travertenlerin Dokusal Yapısı Travertenlerin dokusal yapısı çökelme ve ortam koģullarına bağlıdır. Çökelme koģulları yoğunluk, sıcaklık ve derinlik gibi etkenlerdir. Bu etkenlere göre birbirinden farklı 3 traverten dokusu tespit edilmiģtir. 1- Sık dokulu veya masif 2- Süngersi veya poroz (BoĢlukulu) 3- Bitki boģluklu Bunlardan ilk ikisinin oluģumu çökelme koģullarıyla ilgilidir. Derin göllenmelerde çökelme hızı yavaģ olup traverten dokusu sık, gözeneksiz veya az gözenekli olarak geliģmiģtir. Sığ sularda gerek kütlesel ısınma, gerekse buharlaģma karbondioksit kaybını arttırdığı için kalsiyum karbonat hızlı çökelir. Bu koģullar altında oluģan traverten poroz, diğer deyimle süngersi dokudadır. Çökelme ortamında yetiģen bitki ve algler karbondioksit özümleyerek çökelmeyi kolaylaģtırır. Çökelen kalsiyum karbonat bitki kök ve gövdelerini sararak ortası sonradan boģalan tüpler meydana getirir. Bu tüplerin üst üste herhangi bir düzene bağlı olmadan yığılıp kireçlenmesi bitki boģluklu dokuyu oluģturur. Belkıs Konglomerası Blumenthal (1951) tarafından adlanan birim, poljenik konglomeralardan oluģur. Genelde küresel, iyi yuvarlak-yuvarlak çakıllı, tane destekli, belirsiz ve çapraz tabakalanmalı, kumve çamur desteklidir. Yer yer çamur ve eski toprak seviyeleri kapsar. Kalınlığı 0-20 metre arasında değiģir. Pleistosen yaģlı kabul edilen formasyon, akarsu kökenli oluģuk olup taraçalar halinde bulunur. Eski yamaç molozlu ve birikinti konileri (Q1ym) TutturulmuĢ yamaç molozlarını kapsar. Olası yer yer birikinti konileri de içerir. Birim içinde eski akarsu taraça dolguları da izlenir. Yamaç molozlu ve birikinti konileri (Qym)m Dağ yamaç ve eteklerinde bulunur. Yer yer tutturulmuģ, çoğun gevģektir. Alüvyon yelpazeleri (Qay) Genelde çakıl ve blok, yer yer kum ve çamur birikintilerinden oluģur. Alüvyon (Qal) Nehir yataklarında ve düzlüklerde akarsu dolgularıdır. Nehirlerin denize ulaģtığı alanlarda delta ve kıyı çökellerini kapsar. Kumullar (Qk) Deniz kenarı boyunca bentler halinde değiģik geniģlikte kum depolarıdır. Plaj oluģumları (Qp) Kıyı boyunca dalga iģlevi ile oluģan kum ve çakıl birikintileridir. 48

A.5.1. Metamorfizma Ve Mağmatizma Bir önceki konu baģlıkları altında incelenmiģtir. A.5.2. Tektonik Ve Paleocoğrafya Tektonik Üst Kampaniyen-Maastrihtiyen de okyanus kabuğunun kıtasal kabuğa bindirmesine bağlı olarak bir araya gelmiģ olan Antalya napları, Daniyen de Beydağları otoktonunun doğu ve kuzeydoğusuna, Anamas-Akseki otoktonunun güneyine yerleģmiģlerdir. Batı Toroslar daki Langiyen yatay hareketlerinden de etkilenen Antalya Körfezi kuzeyinde, Tortoniyen sonlarında (Üst Tortoniyen?) D-KD ile B-GB doğrultusunda geliģen sıkıģma rejimine bağlı olarak Aksu bindirmesi gerçekleģmiģtir. Bu itilmeye veya Pliyosen sonunda bölgede büyük çapta normal faylanmalar geliģmiģtir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Jeoloji Mühendisleri Odası BaĢkanlığı, 2006 49

B. DOĞAL KAYNAKLAR B.1. ENERJĠ KAYNAKLARI B.1.1. GüneĢ Tablo 5: GüneĢlenme Süreleri AYLIK TOPLAM GÜNEġLENME SÜRESĠ (SAAT) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 139.8 122.5 152.4 201,3 211,9 342.0 318.9 251.2 240.2 168.5 85,7 ANTALYA 2010 125.4 97.1 181.9 196.5 202,5 207.6 235.5 321,4 249,5 242,7 160,6 88,5 ALANYA 2009 102.5 95.4 162.8 226.5 288.0 315.5 320.0 315.5 228.6 190.8 149.7 74.6 ALANYA 2010 105,3 92,9 165,4 231,1 294,3 208,7 318,4 317,4 231,6 194,9 152,3 71,9 FĠNĠKE 2009 130.1 123.8 207.2 261.6 305.4 352.6 363.1 333.8 261.8 231.2 192.5 115.2 FĠNĠKE 2010 132,7 121,3 211,6 270,2 301,1 258,5 357,2 329,1 254,7 227,4 196,4 117,4 KAġ 2009 126.3 123.3 213.7 270.5 314.4 340.0 366.0 305.6 277.0 214.6 210.7 76.4 KAġ 2010 129,1 120,7 209,4 274,1 318,3 344,6 361,4 311,9 272,9 211,8 214,6 79,1 KORKUTELĠ 2009 156.2 118.6 211.5 230.5 279.0 316.1 325.6 331.1 260.1 218.6 211.9 124.0 KORKUTELĠ 2010 128,8 123,4 208,7 228,9 269,2 309,4 320,9 328,3 264,6 214,7 209,4 115,8 MANAVGAT 2009 107.7 105.8 195.6 233.3 290.7 285.5 317.0 312.9 244.6 210.0 165.8 80.6 MANAVGAT 2010 110,4 102,9 189,4 229,5 188,9 276,6 321,4 315,2 248,4 213,1 168,5 79,4 KALE-DEMRE 2009 142.9 141.3 225.1 276.9 338.3 374.9 388.5 357.8 283.8 233.2 203.7 104.5 KALE-DEMRE 2010 139,6 144,1 230,3 282,3 332,5 377,3 379,1 362,6 276,4 228,8 207,1 102,7 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 B.1.2. Su Gücü Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler Su ana baģlığı altında incelenecektir. B.1.3. Kömür İl sınırlarında kömür rezervi yoktur. B.1.4. Doğalgaz İl sınırlarında doğalgaz rezervi yoktur. B.1.5. Rüzgar Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler HAVA (Atmosfer ve Ġklim) ana baģlığı altında incelenecektir. B.1.6. Biyokütle Ġlde biogaz enerjisinden yararlanılmamaktadır. Isınma amaçlı olarak odun ve kömür kullanılmaktadır. Ġlin odun ihtiyacı Orman Bölge Müdürlüğünün her yıl yakılması için kestiği ağaçlardan karģılanmaktadır. Ülkemizde ormancılıkta kamu ve özel kesim 50

olarak yılda ortalama 29.000.000 m 3 odun üretimi yapılmaktadır. Bunun yaklaģık %68 i yakacak odunu olarak kullanılmaktadır. Antalya da elde edilen sanayi odunu 74.363 m 3, yakacak odun ise 352.374 m 3 olup, Türkiye üretiminin %1,5 ni oluģturmaktadır. Kağıtlık odun üretimi bir önceki dönem üretiminin üretimi ile aynı kalmıģ, lif-yonga üretimi ise %66 oranında artmıģtır. Kömür ihtiyacı ise diğer illerden gelen yüksek kalorili, düģük kükürtlü linyitlerle karģılanmaktadır. Yakıt olarak kullanılan kömürün %85 i Kütahya TavĢanlı Bölgelerinden getirilmektedir. Ġlde biogaz enerjisinden yararlanılmamaktadır. Isınma amaçlı olarak odun ve kömür kullanılmaktadır. Ġlin odun ihtiyacı Orman Bölge Müdürlüğünün her yıl yakılması için kestiği ağaçlardan karģılanmaktadır. Ülkemizde ormancılıkta kamu ve özel kesim olarak yılda ortalama 29.000.000 m 3 odun üretimi yapılmaktadır. Bunun yaklaģık %68 i yakacak odunu olarak kullanılmaktadır. Antalya da elde edilen sanayi odunu 74.363 m 3, yakacak odun ise 352.374 m 3 olup, Türkiye üretiminin %1,5 ni oluģturmaktadır. Kağıtlık odun üretimi bir önceki dönem üretiminin üretimi ile aynı kalmıģ, lif-yonga üretimi ise %66 oranında artmıģtır. Kömür ihtiyacı ise diğer illerden gelen yüksek kalorili, düģük kükürtlü linyitlerle karģılanmaktadır. Yakıt olarak kullanılan kömürün %85 i Kütahya TavĢanlı Bölgelerinden getirilmektedir. B.1.7. Petrol Ġl rezervleri içinde petrol rezervi ve rafinerisi yoktur. B.1.8. Jeotermal Sahalar Ġl sınırları içinde konu ile ilgili yapılmıģ çalıģma bulunmamaktadır. B.2. BĠYOLOJĠK ÇEġĠLĠLĠK B.2.1. Ormanlar Ormanların yayılıģında iklim ve toprak iliģkilerinin yanı sıra bölgenin jeomorfolojik yapısı da etkilidir. Antalya bölgesi orman alanının büyük bir bölümü Mesozoik formosyonu ile kaplıdır. Bu formasyon kalker-marnfiliģ serpantinden oluģmuģ olup; Akseki, GündoğmuĢ, Sütçüler ile Antalya Ovası nın batı ve kuzey yörelerinde bulunur. Antalya bölgesinin en eski formasyonu Paleozoiktir. Kristalin-Ģist, fillat, kalker ve mermerden oluģan bu formasyon Akseki nin kuzeyinde yer alır. Aksu-Köprüçay ve Manavgat Irmağı boyunca kuzeye doğru uzanan formasyon Miosendir. Bu yapı deniz kökenli miosen kalkerli, marn, siltli kil, kum taģı ve konglamera sedimentlerinden ibarettir. Antalya havzasında ki miosenlerin üzeri yer yer travertenle örtülüdür. Bölgenin ova kısmındaki nehir yataklarında, vadi içlerinde genç Quaterner formasyonu bulunur. B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları Ġl sınırları içinde konu ile ilgili yapılmıģ çalıģma bulunmamaktadır. B.2.2. Çayır Ve Mera Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. 51

B.2.3. Sulak Alanlar Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.4. Flora Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.5. Fauna Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.2.6. Milli Park, Tabiat Parkı, Tabiat Anıtı Ve Tabiatı Koruma Alanları Ve Diğer Hassas Yöreler Bu alt baģlık Flora-Fauna ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.3. TOPRAK Bu alt baģlık Toprak ve Arazi Kullanımı ana baģlığı altında detaylı olarak incelenecektir. B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. Ġçme Suyu Kaynakları Ve Barajlar Bu alt baģlık Su ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenecektir. B.4.2. Yer Altı Su Kaynakları Bu alt baģlık Su ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenecektir. B.4.3. Akarsular Bu alt baģlık Su ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenecektir. B.4.4. Göller Ve Göletler Bu alt baģlık Su ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenecektir. 52

B.5. MĠNERAL KAYNAKLAR B.5.1. Sanayi Madenleri Çimento Hammaddeleri (Çmh) Manavgat-Gençler Yatağı Kalite: Ġyi Rezerv: BelirlenmemiĢtir. KUM-ÇAKIL (Kçm) Aksu-Mandırlar ve Fettahlı Köyü Yatağı Kalite: ĠnĢaat agregası Rezerv: Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Serik-Sağırın Köyü Kalite : Ġyi kaliteli Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Manavgat-Çeltikçi ve Ulukapı Köyü Kalite : Orta Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Tane cinsi ağırlıklı olarak kireçtaģıdır. BARĠT (Ba) Antalya Ġli Alanya ve GazipaĢa Ġlçeleri Barit Yatakları Yatakların büyük çoğunluğu iģletilmektedir. B.5.2. Metalik Madenler KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah., Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe, Beyobası,Burhanlı), Alanya (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör : %3.00-14.00 Pb, %0.1-5.00 Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv : zuhur MANGANEZ (Mn) Merkez (Kaypınarı, Sinandeğirmeni), Alanya (Kızılgüney Y.), Korkuteli (TaĢkesiği), Kumluca, Serik, Kepeztepe zuhurları Tenör : Bilinmiyor. Rezerv : zuhur GazipaĢa (Mevlütlü, DemirtaĢ) yatakları Tenör : %95.00 SiO 2 Rezerv : Halen 35 867 196 ton görünür + muhtemel rezervi olan sahada, geçmiģ yıllarda 71 450 ton üretim yapılmıģtır. ALÜMĠNYUM (Al) Alanya-Karamanlar Yatağı Tenör: %24.00-51.50 Al 2 O 3, %10.00-26.00 SiO 2, %8.00-15.00 Fe 2 O 3 53

Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: 100 000 ton mümkündür. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Orhan Köyü Yatağı Tenör: %24.00-37.00 Al 2 O 3, %25.00-39.00 SiO 2, %9.00-21.00 Fe 2 O 3 böhmit+diasporit Rezerv: 440 000 ton mümkün. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Çatak Yaylası Yatağı Tenör: %32.00-60.00 Al 2 O 3, %10.00-16.00 Fe 2 O 3 Rezerv: 340 000 ton Alanya-MaĢat Mah. Yatağı Tenör: %58.28 Al 2 O 3, %5.00-8.00 SiO 2, %18.00 Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: 325 500 ton görünür + muhtemel KaĢ civarındaki küçük zuhurlar Ģeklinde yer alan mostralar Tenör: %39.00-47.00 Al 2 O 3 Rezerv: 17 000 ton mümkün GÜMÜġ GazipaĢa-Karalar Yatağı Tenör: 12 gr/ton Ag Rezerv: 100 000 ton görünür KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah, Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe,Beyobası,Burhanlı), Alanya, (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör: %3.00-14.00 Pb, %0.1-5.00 Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv Zuhur. B.5.3. Enerji Madenleri Ġlimizde herhangi bir enerji madeni çıkarılmamaktadır. B.5.4. TaĢ Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler Bu alt baģlık Madencilik ana baģlığı altında detaylı olarak incelenmiģtir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Orman Bölge Müdürlüğü 2010 - MTA Ġnternet Sitesi 2010 54

C. HAVA (ATMOSFER VE ĠKLĠM) C.1. ĠKLĠM VE HAVA C.1.1. Doğal DeğiĢkenler (Sıcaklık,Rüzgar,Sis,Bulut,YağıĢ,Basınç,Buhar,Nem) Tablo 6: Antalya Merkez ve Ġlçelerdeki Meteorolojik Değerler Enlem : 36.53 Boylam : 30.42 Yukseklik : 51 m ANTALYA MERKEZ METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 1010.5 1009.4 1007.9 1006.0 1005.2 1002.7 999.7 1000.5 1004.4 1008.0 1010.2 1010.7 1006.3 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 1026.5 1024.1 1023.5 1019.1 1015.8 1011.0 1007.2 1007.1 1013.9 1019.6 1021.4 1023.5 1026.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 980.4 988.5 986.2 990.7 993.7 993.0 990.4 994.2 995.5 996.4 993.0 989.5 980.4 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 7.0 7.0 9.1 13.6 19.1 24.8 27.3 26.0 21.6 16.5 11.2 8.3 16.0 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 14.0 14.4 16.8 20.0 24.3 29.2 32.7 32.6 29.9 25.5 19.8 15.4 22.9 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 8.6 9.2 11.5 14.9 19.0 23.6 26.7 26.4 22.9 18.0 12.8 9.7 16.9 Ortalama Sicaklik (C) 32 9.5 9.9 12.2 15.8 20.3 25.3 28.4 27.8 24.3 19.5 14.2 10.8 18.2 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 32 29.7 26.4 30.8 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 30.6 361.5 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 32 14.4 15.1 25.1 29.8 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 27.9 20.3 316.6 Ortalama Yuksek Sicaklik 32 14.9 15.3 17.9 21.4 26.0 31.3 34.5 34.2 31.4 26.8 20.8 16.3 24.2 Ortalama Dusuk Sicaklik 32 5.6 5.7 7.4 10.6 14.5 19.0 22.2 21.9 18.6 14.5 9.8 6.8 13.1 En Yuksek Sicaklik Gunu 32 10 7 24 30 30 28 6 16 16 1 1 11 12 En Yuksek Sicaklik Yili 32 2005 2002 1991 2001 2006 1981 2000 1994 1994 1991 1992 2005 2000 En Yuksek Sicaklik (C) 32 22.0 23.4 28.2 33.2 40.2 41.0 45.0 43.3 41.2 37.7 33.0 25.4 45.0 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.5 4.9 18.3 27.8 29.7 19.6 5.9 0.2 106.9 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.6 4.9 17.6 28.9 31.0 31.0 29.9 22.7 3.5 0.0 170.1 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.4 1.6 7.7 19.3 30.1 30.0 31.0 31.0 30.0 29.8 18.9 3.3 233.1 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 32 30 15 1 11 15 1 13 18 29 30 14 7 15 En Dusuk sicaklik Yili 32 1980 2004 1985 1997 1980 1991 1982 1975 1992 2003 1988 1982 2004 En Dusuk Sicaklik (C) 32-2.0-4.0-1.6 1.4 6.7 11.1 14.8 15.3 10.6 4.90 0.8-1.9-4.0 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 1.0 1.0 0.2 0.3 2.5 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 55

Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 1.1 10.4 25.5 25.0 8.5 0.7 71.2 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 1.7 13.8 28.3 31.0 31.0 28.3 14.1 1.3 0.2 149.8 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 2.4 2.0 5.5 17.5 29.6 30.0 31.0 31.0 30.0 29.6 14.6 4.9 228.1 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 17.9 17.1 25.5 29.7 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 27.7 22.5 324.4 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 32 4.0 4.1 5.5 8.7 12.4 16.8 20.0 19.7 16.3 12.3 7.7 5.1 11.1 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 32-6.0-5.8-4.9 0.4 4.0 6.6 12.6 11.0 8.7 2.0-2.2-4.0-6.0 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 32 3.7 3.1 0.9 0.3 2.2 10.2 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 32 0.7 0.4 0.1 0.3 1.5 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 0.2 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 32 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 8.1 8.1 9.6 12.3 15.9 18.9 21.6 22.3 18.3 14.0 10.8 9.0 14.1 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 72 70 73 72 67 56 54 58 60 65 71 73 65 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 52 50 51 54 53 48 45 47 45 44 48 53 49 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 73 72 76 78 78 73 71 75 74 73 75 76 74 Ortalama Bagil Nem (%) 32 66 64 67 68 66 59 56 60 60 61 65 67 63 En dusuk Bagil Nem (%) 32 4 8 4 4 6 7 6 2 5 3 4 11 2 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.8 4.7 4.5 4.2 3.1 1.5 1.1 0.9 1.2 2.6 3.9 4.7 3.1 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.1 5.1 5.0 5.2 4.4 2.8 1.9 1.8 2.1 3.4 4.5 5.3 3.9 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.2 4.2 3.8 3.8 2.9 1.5 0.9 0.8 1.0 2.0 3.1 4.1 2.7 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.7 4.7 4.4 4.4 3.5 1.9 1.3 1.2 1.4 2.7 3.8 4.7 3.2 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 8.6 7.7 8.0 7.3 9.3 18.0 22.7 23.4 21.3 15.9 11.1 8.5 161.8 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 15.9 15.1 18.6 19.5 20.2 11.8 8.3 7.6 8.6 13.4 15.4 16.5 170.9 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 6.5 5.5 4.4 3.3 1.5 0.2 0.1 1.7 3.5 6.0 32.7 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 103.2 50.9 42.3 21.7 10.4 2.1 0.3 0.1 4.1 36.7 72.0 117.0 460.8 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 69.4 38.4 34.3 22.0 8.5 2.8 2.0 0.1 2.3 24.5 57.0 80.9 342.2 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 58.7 41.1 31.8 19.4 12.7 3.1 0.9 1.5 3.6 28.4 59.3 67.5 328.0 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 228.5 134.4 107.0 64.8 32.5 8.3 3.0 2.0 9.8 87.5 187.3 267.8 1132.9 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 180.6 125.0 161.1 142.4 73.0 43.2 32.5 27.8 52.2 190.0 220.2 228.6 228.6 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 11.8 10.3 9.2 7.3 5.1 2.5 0.8 0.6 1.6 5.5 7.8 11.3 73.8 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 5.2 3.6 2.8 2.0 0.9 0.2 0.1 0.0 0.3 2.1 3.5 5.4 26.1 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 1.3 0.7 0.4 0.2 0.1 0.0 0.4 1.2 1.7 6.0 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 0.1 0.2 0.2 0.0 0.5 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 1 5.0 5.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 0.0 0.2 0.3 0.3 0.5 0.4 0.8 0.3 0.1 0.1 0.0 0.2 3.2 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.5 0.4 0.3 0.2 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 2.3 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 0.7 0.5 0.0 0.6 1.8 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 31 5.3 4.5 3.8 3.9 3.4 2.7 1.2 0.8 1.9 4.4 4.8 4.9 41.6 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 3.2 3.2 2.7 2.3 2.0 2.7 2.6 2.1 2.1 2.4 2.6 3.0 2.6 56

Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 3.5 4.0 4.0 4.1 4.0 4.4 4.3 4.2 4.0 3.3 3.1 3.1 3.8 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.9 3.0 2.3 1.9 1.3 1.3 1.1 1.0 1.4 1.9 2.4 2.7 1.9 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 3.2 3.4 3.0 2.8 2.4 2.8 2.7 2.4 2.5 2.5 2.7 2.9 2.8 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 SSE SSE S NNW NW NNW NW WNW ENE NW ESE SE SSE En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 43.2 30.8 27.8 24.5 21.5 21.8 24.0 21.8 20.6 22.0 25.5 28.6 43.2 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 32 2.6 2.6 1.6 0.9 0.2 0.3 0.4 0.2 0.2 0.6 1.7 2.4 13.7 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 32 6.7 7.2 6.6 5.7 4.1 5.2 5.4 3.4 4.0 3.8 4.7 7.0 63.8 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 479 361 374 335 295 212 192 229 325 417 423 423 4065 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.1 3.6 2.6 2.4 2.3 2.9 2.8 2.2 2.1 2.2 2.7 2.8 2.6 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 283 201 198 191 205 138 165 191 188 227 232 274 2493 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.8 2.5 2.2 1.9 1.7 2.0 2.1 1.7 1.7 2.1 2.2 2.6 2.2 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 85 68 89 88 88 87 102 117 114 111 103 124 1176 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.3 2.1 1.7 1.6 1.3 1.4 1.5 1.2 1.6 1.7 1.9 2.2 1.7 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 83 74 99 101 107 120 136 153 123 83 84 114 1277 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.6 2.7 1.8 1.7 1.5 1.4 1.2 1.2 1.4 1.9 2.2 2.0 1.7 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 50 47 45 67 66 94 104 85 64 36 37 54 749 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.3 2.3 1.6 1.9 1.4 1.2 1.1 0.9 1.4 2.0 2.2 1.9 1.6 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 87 72 63 69 81 102 110 111 44 41 50 82 912 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.1 3.1 2.3 2.6 1.8 1.9 1.8 1.3 2.4 2.1 2.6 2.8 2.2 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 83 80 90 102 98 95 110 109 70 62 66 78 1043 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 4.4 3.5 4.0 3.7 3.1 2.9 2.4 2.6 2.6 2.8 3.7 4.6 3.3 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 144 154 230 239 285 302 308 307 270 168 174 140 2721 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.7 3.7 3.8 3.7 3.5 3.5 3.4 3.4 3.4 3.2 3.2 3.7 3.5 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 139 193 301 330 374 339 350 350 362 295 182 116 3331 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 4.0 3.8 3.6 3.7 3.7 3.9 3.8 3.9 3.7 3.2 2.9 4.2 3.7 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 107 123 187 236 228 241 191 227 217 222 151 105 2235 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.6 3.3 3.7 3.8 3.8 4.2 4.4 4.3 4.1 3.2 2.8 3.0 3.8 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 38 38 44 60 74 64 43 44 38 49 55 40 587 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 2.7 3.0 3.1 2.7 2.7 2.9 3.5 3.3 2.7 2.6 2.2 2.8 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 32 48 41 55 55 45 33 40 38 45 55 33 520 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 2.3 2.2 1.8 2.0 2.0 1.6 1.8 3.0 2.6 2.4 2.3 2.2 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 25 24 39 35 28 35 28 29 17 33 22 35 350 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.1 2.5 2.1 1.5 1.4 1.6 1.6 1.3 1.4 1.6 1.9 1.8 1.7 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 121 113 102 95 91 64 59 62 91 117 119 152 1186 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 3.4 2.9 2.6 1.9 2.5 2.6 2.7 2.2 2.9 2.3 2.7 2.6 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 326 299 332 227 202 261 256 205 246 319 308 354 3335 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.7 3.8 3.7 3.2 2.6 3.7 3.9 3.1 2.7 2.8 3.3 3.5 3.4 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 792 736 642 512 442 421 435 411 485 642 689 739 6946 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.5 3.9 3.4 3.0 2.7 3.5 3.6 2.8 2.7 2.6 3.1 3.2 3.2 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 8.3 9.5 13.5 19.1 26.1 32.7 36.4 35.6 29.9 21.8 13.7 9.5 21.3 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32 1.0 1.0 4.7 7.0 14.5 18.8 24.4 27.3 17.5 11.1 3.6 1.4 1.0 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 8.3 9.4 13.1 18.4 24.8 31.0 34.6 34.2 29.3 21.7 13.9 9.6 20.7 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32 1.3 2.0 5.3 7.0 14.7 17.8 24.9 28.1 18.5 12.8 4.8 1.9 1.3 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 9.0 9.7 13.0 17.8 23.8 29.6 33.3 33.3 29.3 22.5 14.9 10.5 20.6 57

En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 2.6 3.2 5.2 8.0 15.2 20.3 27.8 28.6 21.5 14.1 6.5 4.0 2.6 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.3 10.6 13.0 17.2 22.5 28.0 32.0 32.5 29.5 24.0 17.0 12.3 20.7 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 5.7 7.0 7.6 0.0 15.8 21.7 27.5 28.8 22.9 17.9 11.1 7.3 0.0 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 12.5 11.9 13.2 16.1 20.1 24.8 28.7 30.2 28.9 25.2 19.7 15.1 20.5 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 8.0 1.1 9.4 0.0 15.8 19.9 24.2 26.8 24.2 20.1 13.0 9.4 0.0 Ortalama Buharlasma (mm) 32 72.9 80.4 110.3 134.7 185.1 253.6 292.3 262.7 212.0 150.6 88.2 70.7 1913.5 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 32 15.3 13.0 13.6 15.0 20.7 23.0 23.6 20.5 17.0 18.4 13.4 11.6 23.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 32 05:19 06:03 06:56 08:01 09:54 11:37 11:58 11:33 09:58 08:06 06:21 04:55 08:24 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 32 205.00 280.48 386.51 473.16 554.50 617.34 600.25 544.97 468.76 341.83 232.42 177.41 406.89 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 32 1.15 1.33 1.74 1.89 1.73 1.76 1.55 1.46 1.41 1.36 1.12 1.04 1.89 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 16.9 16.0 16.3 17.6 20.4 24.1 27.1 28.3 27.3 24.6 21.4 18.6 21.6 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 19.4 18.0 18.2 20.8 26.2 27.8 30.4 30.5 30.1 27.9 25.6 29.3 30.5 En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 14.8 13.8 0.0 15.2 16.0 19.6 22.2 24.0 24.4 0.0 16.6 15.2 0.0 Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 ANTALYA ĠLÇELER -ALANYA Enlem : 36.33 Boylam : 32.30 Yukseklik : 7 m ( ANTALYA ) ALANYA METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 1016.8 1015.6 1014.3 1012.6 1011.9 1009.3 1006.1 1007.0 1010.9 1014.3 1016.5 1017.0 1012.7 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 1031.4 1030.4 1028.1 1025.7 1022.3 1017.8 1013.8 1013.9 1018.7 1025.6 1026.7 1030.0 1031.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 992.1 994.9 990.1 997.8 998.8 998.3 997.7 1001.0 1002.4 1002.0 1000.0 996.7 990.1 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 31 9.7 9.4 11.3 15.1 19.7 24.0 26.6 26.2 23.2 18.8 14.0 11.2 17.4 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 31 15.1 15.3 17.1 19.9 23.6 27.5 30.5 31.1 29.4 25.7 20.5 16.7 22.7 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 31 11.1 11.2 13.2 16.3 20.2 24.2 27.0 27.1 24.6 20.2 15.5 12.4 18.6 Ortalama Sicaklik (C) 31 11.8 11.8 13.7 16.9 20.9 25.0 27.8 27.9 25.5 21.2 16.4 13.2 19.3 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 31 30.9 27.8 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 364.7 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 31 24.6 22.7 29.0 29.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.6 28.2 348.0 Ortalama Yuksek Sicaklik 31 16.2 16.3 18.1 21.0 24.6 28.6 31.5 32.0 30.3 26.6 21.4 17.7 23.7 Ortalama Dusuk Sicaklik 31 8.6 8.4 10.0 13.0 16.7 20.5 23.4 23.7 21.3 17.4 12.9 10.0 15.5 En Yuksek Sicaklik Gunu 31 12 24 19 16 13 29 28 16 14 15 3 4 16 En Yuksek Sicaklik Yili 31 2003 2006 1981 1998 1997 1981 2002 1994 1994 1993 1992 1980 1994 En Yuksek Sicaklik (C) 31 23.2 23.1 28.1 30.2 35.4 36.8 39.0 39.6 36.8 34.9 30.0 23.8 39.6 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.1 1.1 7.8 24.1 28.1 15.9 2.9 0.0 80.0 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.2 2.2 13.2 28.5 31.0 31.0 30.0 23.9 2.8 162.8 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 1.0 1.1 6.1 19.5 30.3 30.0 31.0 31.0 30.0 30.5 21.6 5.6 237.7 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki 58

En Dusuk sicaklik Gunu 31 6 21 6 10 1 4 30 25 29 29 25 25 21 En Dusuk sicaklik Yili 31 1977 1983 1983 1997 1982 1980 1984 1979 1992 2001 1992 1992 1983 En Dusuk Sicaklik (C) 31 0.6-2.2 1.0 4.0 9.8 13.3 17.3 14.1 14.9 10.00 3.0 0.4-2.2 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.3 0.3 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.1 3.7 17.7 28.7 29.4 21.9 5.5 0.1 107.1 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 0.1 0.1 0.6 6.7 22.6 29.7 31.0 30.9 30.0 25.7 7.3 0.5 185.2 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 10.5 9.4 16.4 27.1 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 25.8 17.3 290.5 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 31 27.8 25.1 30.0 29.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.8 29.9 356.5 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 31 6.4 6.2 7.8 11.0 14.9 18.7 21.6 21.7 19.0 15.0 10.5 7.7 13.4 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 31-2.4-4.4-1.4 1.9 7.6 10.6 7.6 11.0 12.0 6.9 0.1-1.6-4.4 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 31 0.7 1.2 0.1 0.2 2.2 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 31 0.3 0.3 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 31 0.0 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 31 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 9.1 8.9 10.6 13.6 17.6 22.0 25.7 26.0 21.3 16.0 12.0 10.1 16.1 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 31 68 67 70 73 72 68 67 68 64 64 67 69 68 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 31 55 55 58 62 64 63 64 62 58 54 54 55 58 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 31 67 66 69 73 74 73 73 73 69 66 67 69 69 Ortalama Bagil Nem (%) 31 64 63 66 69 70 68 68 68 64 61 62 64 65 En dusuk Bagil Nem (%) 31 1 7 13 12 2 9 12 11 15 9 8 6 1 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.0 4.7 4.4 4.3 3.1 1.8 2.0 1.8 1.5 2.5 4.1 4.9 3.3 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.3 5.1 4.8 4.7 3.6 1.8 1.6 1.8 1.8 3.1 4.3 5.4 3.6 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.6 4.1 3.8 3.7 2.6 1.3 1.2 1.3 1.2 2.2 3.3 4.5 2.8 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.9 4.6 4.3 4.2 3.1 1.6 1.6 1.6 1.5 2.6 3.9 4.9 3.2 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 8.3 8.0 9.4 8.5 12.6 20.0 20.5 20.3 20.7 16.8 11.3 7.9 164.3 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 15.0 14.3 16.2 17.5 16.8 9.7 9.9 10.5 9.2 12.3 14.2 16.0 161.6 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 7.7 5.9 5.4 4.0 1.6 0.3 0.3 0.1 0.1 1.9 4.6 7.1 39.0 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 91.9 60.2 39.6 28.8 14.7 3.9 3.4 1.6 2.7 32.5 80.7 84.4 444.4 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 55.4 34.9 26.1 22.0 8.0 2.8 1.6 1.1 3.1 34.5 47.1 68.9 305.5 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 62.4 47.7 29.9 18.6 7.5 2.0 0.7 0.6 4.2 29.1 50.9 69.6 323.2 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 210.5 142.3 97.9 68.3 31.4 9.1 5.7 3.3 9.5 89.8 182.8 222.3 1072.9 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 117.5 78.2 89.0 66.0 58.1 37.6 58.3 43.6 40.9 199.0 205.7 178.0 205.7 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 14.0 11.1 9.2 8.2 4.3 1.5 0.5 0.5 1.8 6.0 9.8 12.9 79.8 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 6.0 4.5 3.3 2.3 1.0 0.3 0.2 0.1 0.3 2.5 4.5 6.5 31.5 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 0.9 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.4 1.0 0.9 4.2 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 0.1 0.0 0.0 0.3 59

Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 0.0 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 1 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 0.0 0.1 0.0 0.2 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.8 0.8 0.5 0.3 0.1 0.1 0.1 0.2 0.2 0.7 3.6 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 0.8 0.7 0.1 0.0 0.3 2.0 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 32 6.3 4.9 4.7 3.2 3.0 1.7 0.8 0.5 1.9 4.9 5.6 6.5 44.0 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.6 1.5 1.3 1.0 0.9 1.0 0.9 0.9 1.1 1.2 1.4 1.5 1.2 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.9 2.0 2.1 2.1 2.1 2.2 2.3 2.2 2.1 1.8 1.6 1.7 2.0 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.5 1.4 1.2 0.9 0.8 0.7 0.7 0.6 0.7 0.9 1.2 1.4 1.0 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 1.6 1.6 1.5 1.4 1.2 1.3 1.3 1.3 1.3 1.3 1.4 1.5 1.4 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 ESE SSW SSE S WNW NE NNE S W S NE W ESE En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 29.1 22.6 25.2 18.4 16.4 19.9 17.9 14.0 18.2 24.5 24.6 27.0 29.1 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 31 1.4 0.5 0.7 0.3 0.1 0.2 0.1 0.3 0.6 1.0 5.2 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 31 4.3 3.9 3.1 2.2 1.4 1.1 0.8 1.0 1.4 2.1 3.6 3.8 28.7 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 23 28 29 30 27 26 29 35 30 31 25 17 330 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.6 1.1 1.0 1.3 1.0 0.9 0.6 0.6 0.7 1.1 1.3 1.4 1.1 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 142 119 143 130 100 87 96 97 88 126 130 116 1374 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.4 1.5 1.2 1.0 1.0 0.9 1.0 0.8 1.1 1.1 1.2 1.4 1.2 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 290 271 263 215 188 187 175 245 201 309 300 333 2977 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.3 1.3 1.2 1.0 1.0 1.0 1.0 0.9 1.0 1.0 1.2 1.3 1.1 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 480 413 384 327 318 293 301 346 378 393 433 465 4531 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.7 1.4 1.2 1.2 1.1 1.2 1.1 1.2 1.4 1.5 1.5 1.4 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 600 488 490 398 356 329 333 271 356 485 560 626 5292 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.6 1.7 1.5 1.3 1.1 1.2 1.2 1.2 1.2 1.4 1.5 1.6 1.4 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 335 284 195 238 247 281 190 168 182 163 250 329 2862 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.6 1.6 1.4 1.3 1.1 1.1 1.1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.4 1.3 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 81 95 64 81 84 86 75 71 60 69 78 78 922 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.6 1.2 1.5 1.2 0.9 1.0 0.9 1.0 0.8 1.0 1.4 1.4 1.2 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 72 50 59 45 63 54 41 47 49 46 42 64 632 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.5 2.1 1.6 1.1 1.4 1.3 1.1 1.1 1.3 1.9 2.0 1.5 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 189 187 261 266 288 368 411 343 323 254 182 182 3254 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.4 2.2 2.3 2.1 2.0 1.9 2.0 1.9 1.8 1.6 1.8 2.5 2.0 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 242 242 371 427 471 461 514 565 494 376 249 215 4627 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.3 2.1 2.2 2.1 2.0 2.1 2.1 2.1 2.0 1.8 1.8 2.3 2.1 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 89 117 122 136 209 179 235 200 146 141 131 85 1790 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.8 1.6 1.5 1.5 1.5 1.4 1.5 1.6 1.6 1.8 1.5 1.6 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 89 111 117 99 98 82 75 81 101 98 113 103 1167 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 2.0 1.8 1.6 1.3 1.3 1.0 1.2 1.5 1.7 1.4 1.5 1.6 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 86 90 119 97 102 63 60 74 69 94 98 95 1047 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.1 2.1 2.0 1.6 1.4 1.2 1.2 1.6 2.0 1.7 1.9 1.8 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 31 35 37 45 42 43 34 30 34 22 35 35 423 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.1 1.7 1.9 1.5 1.2 0.9 1.2 0.8 1.0 1.6 2.3 1.8 1.5 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 30 23 37 34 37 35 37 32 31 28 10 30 364 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.4 1.5 1.3 0.9 0.8 0.8 0.8 0.9 1.2 1.1 1.7 1.2 60

NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 17 19 23 27 30 36 21 23 40 30 18 21 305 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 1.4 1.4 1.0 0.8 0.8 0.9 0.8 0.8 1.2 1.5 1.3 1.1 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.4 11.3 15.1 20.4 26.8 32.3 35.4 35.2 30.7 23.0 15.6 11.7 22.3 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32 3.5 0.5 5.3 10.9 14.1 20.1 25.4 25.4 21.6 13.7 7.7 4.5 0.5 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.7 11.5 15.2 20.5 26.7 31.9 35.0 34.9 30.8 23.4 16.0 12.1 22.4 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32 4.3 4.0 7.0 11.6 14.6 22.3 26.5 27.0 23.2 14.9 8.7 5.5 4.0 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.7 11.3 14.8 19.9 26.0 31.2 34.2 34.1 30.5 23.5 16.2 12.2 22.1 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 3.7 3.4 6.4 12.3 14.8 22.6 27.3 27.4 23.2 15.7 9.1 6.6 3.4 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 11.5 11.7 14.6 19.2 24.6 29.6 32.8 33.0 30.3 24.4 17.6 13.3 21.9 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 7.5 6.3 8.7 13.6 15.2 23.6 28.7 28.3 25.4 17.5 11.8 7.4 6.3 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 12.8 12.4 14.4 18.2 22.8 27.3 30.5 31.3 29.7 25.3 19.3 15.0 21.6 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 8.9 8.8 10.1 14.5 16.7 23.1 27.7 28.7 25.2 19.6 13.2 10.3 8.8 Ortalama Buharlasma (mm) 5 42.5 47.0 69.3 90.4 123.0 148.0 144.8 162.0 134.8 97.3 58.8 44.4 1162.3 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 5 4.4 3.5 5.0 5.9 9.4 8.0 8.7 9.2 7.4 6.0 4.5 7.5 9.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 10 03:47 04:46 06:16 07:24 09:42 10:47 10:57 10:21 09:09 07:07 05:25 04:00 07:28 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 10 0.00 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 10 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 16.8 16.0 16.4 17.7 20.5 23.9 27.2 28.3 27.2 24.5 21.3 18.5 21.5 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 18.8 17.9 18.3 21.1 24.5 27.2 29.8 30.6 30.6 27.3 25.1 21.5 30.6 En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 1.7 13.7 14.0 1.9 16.6 0.0 23.6 25.8 23.8 21.0 17.3 15.5 0.0 Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 ĠLÇELER MANAVGAT Enlem : 36.47 Boylam : 31.26 Yukseklik : 38 m ( ANTALYA ) MANAVGAT METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 1012.3 1011.4 1010.2 1008.4 1007.7 1005.3 1002.4 1003.2 1006.8 1010.1 1012.3 1012.7 1008.6 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 1024.8 1025.0 1024.0 1021.0 1015.9 1013.2 1009.2 1011.9 1016.1 1019.0 1024.1 1026.0 1026.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 985.0 990.5 987.5 993.7 995.7 996.8 993.3 997.8 999.1 1000.0 996.4 992.9 985.0 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 8.6 8.2 9.9 13.7 18.6 23.5 26.5 25.5 22.0 17.7 12.9 10.0 16.4 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 14.1 14.5 17.0 20.2 24.3 28.6 32.0 32.3 30.1 25.9 20.0 15.6 22.9 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 10.0 10.1 12.1 15.3 19.2 23.6 26.7 26.7 23.8 19.3 14.4 11.3 17.7 Ortalama Sicaklik (C) 32 10.7 10.7 12.8 16.1 20.3 24.8 28.0 27.8 24.9 20.5 15.4 12.0 18.7 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 32 30.5 27.2 30.9 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 30.9 363.5 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 32 20.2 19.4 27.4 29.8 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.0 25.3 335.1 Ortalama Yuksek Sicaklik 32 15.2 15.6 18.2 21.5 25.7 30.2 33.5 33.5 31.3 27.1 21.0 16.7 24.1 Ortalama Dusuk Sicaklik 32 7.1 6.9 8.4 11.3 14.8 18.9 22.1 22.2 19.4 15.7 11.4 8.5 13.9 61

En Yuksek Sicaklik Gunu 32 12 18 25 28 31 25 3 20 16 2 1 12 3 En Yuksek Sicaklik Yili 32 2003 1979 1977 1989 1981 1982 1998 2006 1994 1991 1992 2005 1998 En Yuksek Sicaklik (C) 32 20.4 23.0 27.1 32.7 36.7 40.4 43.7 43.2 40.5 38.6 32.4 24.0 43.7 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.4 3.8 14.4 28.2 29.9 22.1 5.8 0.2 104.8 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.4 4.4 18.0 29.0 31.0 31.0 29.9 23.6 4.1 171.4 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.3 1.3 8.6 21.1 30.5 30.0 31.0 31.0 30.0 30.1 20.0 3.6 237.5 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 32 8 15 14 11 4 3 30 30 29 30 26 26 15 En Dusuk sicaklik Yili 32 2004 2004 1987 1997 1990 1990 1984 1988 1992 2003 1992 2005 2004 En Dusuk Sicaklik (C) 32-1.1-2.8 0.3 2.2 7.6 10.4 16.0 16.8 10.6 7.00 0.9-0.1-2.8 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.4 0.0 0.5 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.7 9.5 27.2 27.3 11.8 1.2 77.7 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 0.0 0.1 1.8 15.2 29.0 31.0 31.0 29.6 20.3 2.3 0.3 160.6 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 4.4 3.9 8.0 21.8 30.6 30.0 31.0 31.0 30.0 30.6 22.2 9.7 253.2 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 24.8 21.9 28.3 29.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.3 28.2 346.4 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 32 5.3 4.9 6.3 9.6 13.3 17.5 20.8 20.6 17.6 13.8 9.3 6.6 12.1 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 32-4.8-7.4-3.6 1.2 5.6 8.3 14.7 10.4 7.1 3.0-1.8-3.8-7.4 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 32 1.3 2.0 0.8 0.1 0.6 4.8 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 32 0.1 0.6 0.1 0.1 0.9 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 32 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 8.2 8.0 9.5 12.3 15.8 19.2 22.3 22.9 18.8 13.9 10.8 9.2 14.2 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 64 63 69 73 71 62 59 63 62 60 63 66 64 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 54 50 50 53 53 51 50 50 47 44 49 55 50 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 67 66 71 74 75 70 70 72 70 66 68 70 69 Ortalama Bagil Nem (%) 32 62 60 63 67 66 61 60 61 59 57 60 63 61 En dusuk Bagil Nem (%) 32 3 5 1 5 1 1 0 1 1 3 4 9 0 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.2 4.8 4.5 4.3 3.1 1.7 1.3 1.1 1.2 2.7 4.1 5.1 3.3 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.1 5.0 4.7 4.8 3.9 2.1 1.2 1.4 1.7 3.2 4.4 5.2 3.6 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.2 3.8 3.4 3.2 2.0 0.9 0.5 0.6 0.8 1.9 3.1 4.3 2.4 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.8 4.6 4.2 4.1 3.0 1.6 1.0 1.0 1.3 2.6 3.9 4.9 3.1 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 8.5 7.7 8.8 8.5 12.3 20.4 23.9 24.0 22.5 16.1 10.7 7.8 171.2 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 15.0 14.9 18.0 17.9 17.8 9.5 7.1 7.0 7.3 13.2 14.8 16.4 158.9 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 7.5 5.7 4.2 3.5 0.9 0.1 0.2 1.7 4.5 6.9 35.2 62

Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 106.1 62.5 43.6 20.8 7.2 2.3 0.5 0.4 4.4 40.1 79.7 94.2 461.8 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 71.7 43.6 28.4 18.0 6.9 3.4 0.2 0.2 3.6 34.8 55.2 68.8 334.8 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 75.7 44.5 30.3 15.4 6.4 2.2 1.1 1.3 3.4 31.0 51.4 58.0 320.7 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 248.9 155.7 102.7 54.2 21.1 8.1 1.8 1.8 10.0 102.3 188.0 222.5 1117.1 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 149.5 137.7 97.3 46.7 32.6 39.3 32.1 23.2 45.4 165.1 199.9 127.7 199.9 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 13.7 11.3 9.4 7.7 4.5 1.6 0.5 0.5 1.8 6.1 8.9 13.1 79.1 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 6.3 4.5 3.4 2.1 0.7 0.3 0.0 0.1 0.3 2.7 4.6 6.3 31.3 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 1.3 0.5 0.2 0.5 1.0 1.0 4.5 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 0.0 0.1 0.1 0.2 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 2 4.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 0.1 0.3 0.1 0.1 0.3 0.3 0.0 0.2 1.2 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.7 0.6 0.4 0.1 0.1 0.1 0.2 0.3 2.5 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 0.4 0.4 0.2 0.1 1.1 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 31 4.2 3.6 3.5 2.8 2.3 1.7 0.5 0.7 1.5 4.2 3.6 4.8 33.4 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.6 2.4 1.9 1.5 1.2 1.6 1.8 1.4 1.5 1.8 2.3 2.4 1.9 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.8 3.1 3.1 3.5 3.6 4.2 4.1 4.0 3.6 2.9 2.6 2.5 3.3 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.6 2.4 1.9 1.5 1.2 1.1 1.1 0.9 1.2 1.7 2.2 2.4 1.7 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 2.7 2.6 2.3 2.2 2.0 2.3 2.3 2.1 2.1 2.2 2.4 2.5 2.3 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 S SSE S NNW N NNE N NNE NNW S S SE SSE En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 29.0 33.2 26.7 26.0 23.5 20.6 26.7 20.6 26.4 24.9 29.2 30.6 33.2 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 30 2.4 3.4 1.9 0.9 0.5 0.5 0.7 0.4 0.7 1.1 2.4 2.6 17.5 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 30 5.7 5.6 5.7 5.6 4.3 6.3 6.0 4.5 4.6 4.9 4.3 5.1 62.6 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 531 480 382 281 240 207 222 218 299 429 527 518 4334 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.5 2.6 2.4 1.6 1.5 2.1 2.6 2.4 2.1 2.2 2.4 2.4 2.3 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 439 359 312 242 228 208 237 221 301 437 403 476 3863 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 2.9 2.0 1.7 1.4 2.3 3.0 2.0 1.8 2.3 2.3 2.2 2.2 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 163 117 93 95 101 119 126 122 114 120 118 144 1432 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.1 2.6 2.0 1.8 1.6 1.5 2.2 1.7 1.7 2.5 2.6 2.4 2.2 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 80 63 86 78 81 52 75 68 70 63 58 76 850 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.2 1.9 1.5 1.3 1.3 1.2 1.2 1.2 1.8 1.8 2.1 1.6 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 67 62 97 74 82 81 94 87 82 50 52 71 899 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.5 2.2 2.0 1.8 1.6 1.6 1.4 1.1 1.3 2.0 2.0 2.1 1.7 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 80 76 82 95 112 110 125 135 96 62 77 94 1144 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.6 2.9 2.3 2.2 1.9 1.9 1.6 1.4 1.4 1.8 2.7 3.0 2.1 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 244 164 253 357 412 478 499 441 320 210 186 200 3764 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 4.1 3.6 3.5 3.4 3.2 3.2 3.0 2.9 3.0 2.9 3.3 3.7 3.2 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 198 232 297 341 415 448 527 500 429 369 269 221 4246 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 3.3 3.8 3.4 3.7 3.4 3.5 3.5 3.6 3.3 2.9 3.5 3.8 3.5 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 170 176 214 281 308 325 285 265 274 193 181 134 2806 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 5.3 4.2 3.9 3.8 3.5 3.7 3.4 3.3 3.4 3.0 3.3 4.5 3.7 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 27 29 31 31 45 27 22 34 42 46 43 36 413 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.7 2.6 2.0 2.3 1.8 2.5 2.2 2.9 2.3 2.0 2.1 2.2 2.2 63

SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 32 28 43 41 33 18 21 21 29 43 34 24 367 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.1 1.4 2.0 2.0 1.5 1.4 1.8 1.7 1.7 1.6 1.5 2.5 1.8 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 11 9 19 23 11 8 4 12 12 26 11 13 159 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.5 1.6 1.7 2.0 0.8 1.3 1.1 1.9 1.5 1.4 1.2 1.1 1.6 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 26 28 70 62 54 34 25 24 33 51 42 32 481 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.8 3.2 1.9 1.4 1.2 1.3 1.4 1.4 1.5 1.5 1.5 1.8 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 36 53 55 41 29 16 4 17 18 50 40 36 395 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 1.9 1.8 1.6 1.5 1.3 1.1 1.3 1.6 1.7 1.7 1.7 1.7 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 359 361 388 288 178 159 147 168 272 380 403 398 3501 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.3 2.2 2.1 1.8 1.7 2.0 2.1 1.9 1.6 1.8 2.1 2.2 2.0 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 337 293 294 185 161 95 92 100 188 280 319 344 2688 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.4 2.6 2.1 1.8 1.7 1.7 2.3 1.9 1.7 1.9 2.1 2.2 2.1 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 9.5 10.7 15.0 20.5 26.8 32.6 36.2 35.7 31.2 23.4 15.2 10.7 22.3 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32 2.3 2.7 4.5 11.6 14.4 19.9 28.1 29.1 22.5 14.2 6.8 2.9 2.3 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 9.7 10.8 14.8 20.2 26.3 31.7 35.2 35.0 31.1 23.8 15.7 11.1 22.1 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32 4.1 4.1 6.0 12.7 14.9 22.2 28.6 28.6 24.7 15.6 8.2 3.6 3.6 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.0 10.9 14.6 19.7 25.7 31.2 34.6 34.6 31.1 24.2 16.2 11.6 22.0 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 5.6 5.1 7.5 13.4 15.5 22.6 29.4 30.9 25.1 16.0 9.1 4.9 4.9 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 0.0 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 0.1 0.2 0.3 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 0.1 0.2 Ortalama Buharlasma (mm) 21 54.4 60.1 86.0 105.4 156.9 201.0 241.3 222.3 175.3 117.9 64.2 48.7 1533.5 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 21 30.0 6.0 8.0 10.0 40.0 16.0 19.2 16.0 16.2 12.0 9.8 12.6 40.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 23 04:36 05:28 06:49 07:49 09:16 10:51 11:03 10:28 09:25 07:28 05:24 03:58 07:43 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 23 153.19 222.52 309.88 389.81 457.84 504.08 490.21 438.37 385.05 278.64 183.03 134.29 328.91 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 23 0.92 1.13 1.31 1.45 1.60 1.34 1.25 1.20 1.20 1.18 0.98 0.95 1.60 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 0.0 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 ĠLÇELER - ELMALI Enlem : 36.45 Boylam : 29.55 Yukseklik : 1095 m ( ANTALYA ) ELMALI METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 889.5 888.3 887.7 887.5 888.7 888.4 886.9 887.6 890.0 891.6 891.5 890.4 889.0 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 904.7 901.6 900.0 898.1 897.9 895.2 894.3 892.8 896.5 899.2 901.1 904.0 904.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 862.8 870.5 867.8 874.7 877.6 879.1 879.9 881.5 880.4 879.4 876.8 871.5 862.8 64

Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 32-1.3-0.8 2.1 7.3 12.4 17.0 19.6 18.6 14.2 8.9 3.7 0.3 8.5 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 6.4 7.9 11.8 16.3 21.4 26.5 30.3 30.6 27.0 21.1 13.8 8.0 18.4 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 1.8 2.9 6.2 10.5 15.2 20.0 23.5 23.2 19.1 13.6 7.6 3.3 12.2 Ortalama Sicaklik (C) 32 2.2 3.2 6.6 11.2 16.0 20.9 24.2 23.9 19.8 14.3 8.2 3.7 12.9 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 32 6.9 9.9 21.1 28.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 30.9 25.2 12.2 288.1 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 32 0.1 0.4 5.5 18.3 29.7 30.0 31.0 31.0 30.0 27.7 9.2 0.4 213.3 Ortalama Yuksek Sicaklik 32 7.7 9.2 13.0 17.6 22.8 27.8 31.4 31.6 28.0 22.1 14.9 9.1 19.6 Ortalama Dusuk Sicaklik 32-2.2-1.6 1.0 5.2 9.2 13.1 16.1 16.1 12.2 7.7 2.9-0.5 6.6 En Yuksek Sicaklik Gunu 32 31 24 31 12 27 27 13 17 1 4 1 3 17 En Yuksek Sicaklik Yili 32 2002 1977 1977 2004 1994 1996 2000 2006 2003 1978 1990 2005 2006 En Yuksek Sicaklik (C) 32 17.1 22.2 26.8 28.0 32.0 35.9 38.0 38.2 35.6 32.3 24.8 21.5 38.2 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.9 8.8 22.7 23.4 8.3 0.4 64.5 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 1.4 10.4 24.1 30.3 30.9 26.0 9.1 132.3 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 1.9 9.6 23.0 29.4 31.0 31.0 29.8 22.1 3.6 0.1 181.6 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.7 0.8 0.1 0.4 2.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 32 12 4 1 11 5 8 3 28 27 29 27 30 4 En Dusuk sicaklik Yili 32 1978 1991 1985 1997 1990 1975 1977 1999 1992 2003 2004 1986 1991 En Dusuk Sicaklik (C) 32-15.1-18.1-14.0-6.9-0.3 4.5 9.6 9.7 4.0-3.10-8.1-12.2-18.1 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 21.0 17.1 10.0 1.0 0.0 0.3 5.8 16.1 71.3 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 12.1 8.7 3.5 0.2 0.0 1.7 7.2 33.4 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 7.4 5.1 1.4 0.1 0.6 3.7 18.3 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 1.3 1.0 0.1 0.3 2.7 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 0.2 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.9 0.7 1.6 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.5 7.7 22.6 22.4 4.0 0.1 57.4 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 0.1 2.1 12.8 26.9 30.9 31.0 25.1 6.5 0.4 0.0 135.8 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.5 0.5 3.2 15.4 28.7 30.0 31.0 31.0 29.9 26.2 8.4 2.0 206.8 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 32-4.7-4.4-2.1 1.7 5.3 9.2 12.2 12.0 8.2 4.0-0.2-3.0 3.2 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 32-22.3-23.9-19.0-10.4-6.1 0.9 5.5 5.0-0.2-7.0-12.2-16.5-23.9 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 32 25.6 23.2 21.6 8.9 1.0 0.0 3.2 14.7 23.2 121.4 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 32 19.0 16.8 11.9 2.2 0.2 1.0 7.2 15.2 73.5 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 32 14.4 11.9 6.4 0.5 0.0 0.3 4.1 9.5 47.1 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 32 4.7 3.3 0.9 0.0 0.3 1.8 11.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 5.2 5.1 5.7 7.0 9.1 10.5 11.1 11.4 9.7 8.4 6.9 5.8 8.0 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 82 80 78 72 67 60 53 56 61 72 80 83 70 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 57 49 42 37 35 29 24 24 26 33 44 58 38 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 73 68 63 57 54 45 40 42 48 58 68 74 58 Ortalama Bagil Nem (%) 32 71 66 61 55 52 45 39 40 44 54 64 71 55 En dusuk Bagil Nem (%) 32 7 6 6 4 4 6 5 1 6 6 8 11 1 65

Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.0 4.7 4.3 4.1 2.7 0.8 0.3 0.3 0.6 2.5 3.9 5.2 2.9 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.1 5.2 5.3 5.5 5.2 3.6 2.8 2.5 2.5 3.5 4.2 5.4 4.2 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 3.8 3.6 3.2 3.0 2.3 1.0 0.6 0.5 0.6 1.7 2.8 4.0 2.3 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.6 4.5 4.3 4.2 3.4 1.8 1.2 1.1 1.3 2.6 3.7 4.9 3.1 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 9.6 8.1 9.2 7.6 10.0 18.6 23.2 24.5 22.5 16.6 11.5 8.3 169.7 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 14.2 14.9 16.9 19.5 19.3 11.2 7.8 6.5 7.3 12.6 15.0 15.6 160.8 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 7.2 5.3 4.9 2.9 1.7 0.2 0.2 1.8 3.5 7.1 34.8 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 32.7 20.7 20.8 13.4 6.7 1.6 0.3 0.0 0.5 12.7 24.7 34.6 168.7 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 25.7 18.4 16.5 10.8 7.6 9.2 1.6 0.7 0.9 11.6 17.2 26.2 146.4 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 20.8 15.7 17.9 11.0 14.4 16.1 8.9 7.2 4.0 11.0 16.4 21.0 164.4 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 79.6 55.6 55.0 35.6 28.5 27.3 10.4 8.3 5.3 34.5 58.1 81.3 479.5 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 51.6 38.1 53.8 42.1 23.4 58.7 18.8 25.7 25.1 60.2 49.8 58.0 60.2 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 10.8 9.4 9.1 7.9 8.3 4.8 2.9 2.2 1.9 5.1 7.2 10.3 79.9 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 2.8 2.0 2.0 1.0 0.7 1.0 0.3 0.2 0.1 1.1 2.0 2.9 16.1 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 4.6 4.3 3.2 0.6 0.3 2.7 15.7 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 5.3 3.4 2.5 0.3 0.3 2.5 14.3 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 28 35.0 36.0 21.0 14.0 14.0 28.0 36.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 3.6 2.0 0.7 0.4 0.3 0.2 0.0 0.8 2.1 5.1 14.8 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.2 0.2 0.3 0.4 0.2 0.1 0.1 0.1 0.0 0.1 1.5 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 16.5 14.5 11.8 3.7 0.1 1.2 10.0 15.3 71.7 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 30 1.8 1.5 1.7 1.6 5.3 4.9 3.5 2.4 1.9 2.6 1.8 2.1 31.1 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.0 1.0 0.8 0.9 0.9 0.8 0.7 0.5 0.4 0.5 0.9 1.0 0.8 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.1 2.7 3.3 3.7 3.4 3.3 3.1 3.0 2.9 2.5 2.2 2.0 2.9 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.3 1.5 1.6 1.7 1.6 1.9 2.1 1.8 1.5 1.2 1.2 1.2 1.6 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 1.5 1.7 1.9 2.1 2.0 2.0 2.0 1.7 1.6 1.4 1.4 1.4 1.7 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 SSW NNW SSW N SW SW NW WNW N SW N N NNW En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 22.1 28.3 20.8 27.1 16.9 20.6 16.9 17.9 19.1 16.3 20.7 23.5 28.3 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 31 0.2 0.3 0.2 0.3 0.1 0.0 0.1 0.3 0.4 1.9 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 31 2.4 3.5 4.2 5.1 4.5 4.0 3.0 2.4 2.6 1.7 2.3 2.4 38.1 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 55 69 84 68 72 116 133 130 76 62 54 52 971 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 2.2 2.5 2.4 2.2 2.7 3.4 2.9 2.1 1.7 2.3 1.9 2.5 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 112 114 125 134 158 202 244 186 155 149 102 78 1759 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.9 2.4 2.2 2.2 2.5 3.0 2.5 2.4 2.0 2.0 2.0 2.3 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 64 58 83 54 89 117 129 82 75 67 51 73 942 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.7 2.3 2.5 2.3 2.4 2.7 3.1 2.7 2.5 2.7 2.4 2.0 2.5 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 109 122 116 118 137 124 135 105 79 92 68 81 1286 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.1 2.3 2.3 1.9 2.1 2.0 2.2 2.3 2.2 2.0 2.2 2.0 2.1 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 65 46 58 50 49 65 50 51 55 46 41 50 626 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.4 1.6 1.5 1.8 1.4 1.7 1.6 2.1 1.7 1.1 1.4 1.3 1.6 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 145 126 138 155 171 178 148 155 128 129 143 171 1787 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.3 1.5 1.7 1.6 1.5 1.4 1.4 1.7 1.6 1.4 1.2 1.2 1.4 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 179 153 122 162 239 226 234 205 192 151 139 207 2209 66

SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.4 1.6 2.1 2.6 2.0 1.7 1.8 1.9 2.0 1.9 1.3 1.3 1.8 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 291 213 264 322 406 369 347 337 283 242 200 229 3503 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.3 1.7 2.0 1.8 1.4 1.3 1.5 1.8 1.7 1.6 1.3 1.2 1.6 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 194 172 219 248 259 199 258 266 224 199 191 201 2630 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.7 2.3 2.5 2.6 2.3 2.1 2.0 2.2 2.1 1.9 1.8 1.5 2.1 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 314 269 341 340 283 234 287 335 308 313 330 331 3685 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 2.0 2.2 2.2 2.1 1.8 1.6 1.4 1.6 1.6 1.7 1.5 1.8 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 201 204 214 200 176 157 133 145 184 203 240 265 2322 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.8 1.9 2.4 2.2 2.5 1.6 1.5 1.7 1.4 1.5 1.5 1.8 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 376 338 370 334 245 218 197 209 276 327 367 355 3612 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 1.9 2.0 2.3 2.3 2.4 2.1 1.6 1.6 1.4 1.6 1.8 1.9 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 158 148 145 159 155 111 119 104 123 130 172 164 1688 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.9 2.2 3.0 2.9 2.5 2.0 1.8 1.8 1.6 1.6 1.9 2.1 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 230 241 235 217 202 183 149 181 179 241 249 183 2490 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.7 1.8 2.4 2.1 2.4 1.8 1.5 1.6 1.5 1.5 1.4 1.8 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 91 115 108 88 103 83 90 76 88 111 146 115 1214 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.6 1.6 1.9 1.9 2.3 2.1 1.8 1.4 1.1 1.2 1.5 1.6 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 143 131 150 117 134 204 186 154 130 169 133 145 1796 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.7 1.8 1.7 1.8 1.6 2.4 2.4 1.8 1.6 1.3 1.3 1.6 1.8 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 3.4 5.2 9.1 13.9 19.5 25.0 29.1 29.6 26.1 18.5 9.9 4.8 16.2 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32-2.2-1.6 0.2 5.3 9.5 13.9 20.2 21.8 16.6 9.0 0.9-1.4-2.2 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 3.4 5.0 8.7 13.5 18.7 24.0 27.9 28.5 25.3 18.2 9.9 5.0 15.7 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32-1.3-0.9 0.9 6.5 9.8 13.8 20.0 23.0 17.6 10.0 1.4-0.3-1.3 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 3.9 5.0 8.5 13.1 18.0 23.0 26.6 27.3 24.5 18.4 10.7 5.7 15.4 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 0.0 0.0 1.9 7.0 10.5 14.5 20.3 23.6 19.6 10.5 3.3-0.1-0.1 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 5.9 6.1 8.5 12.5 17.0 21.7 25.4 26.3 24.4 19.6 13.1 8.2 15.7 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 2.5 2.2 3.7 8.0 11.3 17.4 21.3 23.1 21.0 14.1 7.8 4.0 2.2 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 8.4 7.6 8.9 11.8 15.2 19.2 22.7 24.3 23.7 20.6 15.7 11.1 15.8 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 3.6 0.2 5.1 8.1 11.2 15.0 19.0 21.3 0.0 16.7 11.8 0.3 0.0 Ortalama Buharlasma (mm) 32 113.8 157.2 202.0 242.7 225.5 172.6 106.4 31.4 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 32 0.0 0.0 0.0 10.0 11.6 16.8 17.1 12.5 14.8 8.9 4.9 0.0 17.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 0.00 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 0.0 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 67

ĠLÇELER - FĠNĠKE Enlem : 36.18 Boylam : 30.09 Yukseklik : 3 m ( ANTALYA ) FINIKE METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 1016.2 1015.1 1013.6 1011.7 1010.9 1008.3 1005.3 1006.2 1010.3 1013.9 1016.2 1016.6 1012.0 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 1031.5 1029.2 1027.7 1026.0 1020.8 1016.9 1013.0 1012.8 1020.3 1024.2 1028.6 1031.4 1031.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 989.7 994.3 992.8 997.5 999.1 998.6 998.1 999.9 1002.6 1000.1 1000.5 995.8 989.7 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 8.7 8.4 9.9 13.7 18.3 23.0 25.3 24.1 20.7 16.7 12.7 10.1 16.0 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 15.0 15.1 17.2 20.4 24.5 29.4 32.6 32.7 30.0 25.6 20.4 16.4 23.3 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 10.3 10.6 12.6 15.9 19.9 24.2 27.2 27.1 23.4 18.9 14.3 11.5 18.0 Ortalama Sicaklik (C) 32 11.1 11.2 13.1 16.5 20.7 25.2 28.1 27.8 24.4 20.0 15.4 12.4 18.8 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 32 30.9 27.9 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 364.8 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 32 22.4 21.2 28.0 29.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.5 27.1 342.1 Ortalama Yuksek Sicaklik 32 16.0 16.2 18.4 21.8 26.0 30.9 34.0 34.1 31.3 26.8 21.4 17.4 24.5 Ortalama Dusuk Sicaklik 32 7.2 6.9 8.2 11.0 14.5 18.2 21.0 21.0 18.3 14.8 11.1 8.6 13.4 En Yuksek Sicaklik Gunu 32 8 18 23 30 23 18 13 7 26 1 1 14 13 En Yuksek Sicaklik Yili 32 1982 1979 1991 2001 2001 1979 2000 1998 1979 1991 1992 2005 2000 En Yuksek Sicaklik (C) 32 22.8 24.0 28.0 34.6 38.1 41.0 43.9 42.4 40.8 38.6 31.6 24.4 43.9 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.5 3.8 17.7 29.3 30.6 21.5 4.7 0.2 108.3 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.4 4.5 18.8 29.4 31.0 31.0 30.0 23.5 3.4 172.0 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 1.1 1.8 9.0 22.3 30.3 30.0 31.0 31.0 30.0 30.4 22.0 5.1 244.0 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 32 24 21 8 10 2 8 1 20 30 21 30 28 21 En Dusuk sicaklik Yili 32 1990 1983 1987 1997 1990 1975 1983 1975 1992 1977 1994 2006 1983 En Dusuk Sicaklik (C) 32 0.0-2.2 1.0 3.6 6.9 11.5 13.8 14.1 11.5 6.00 3.0 0.5-2.2 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.2 0.2 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.5 7.1 21.6 21.0 7.1 0.7 58.1 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 0.0 0.2 2.2 12.9 27.8 30.9 31.0 28.1 14.9 1.9 0.1 150.0 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 4.2 3.4 7.2 19.6 30.1 30.0 31.0 31.0 30.0 30.1 20.5 9.4 246.5 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 25.3 22.3 28.2 29.9 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.5 28.5 347.7 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 32 4.1 3.7 4.7 7.6 11.1 14.8 17.6 17.7 14.7 11.2 7.8 5.6 10.1 68

En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 32-6.0-7.0-3.5-3.0 2.2 6.6 11.6 10.2 4.2 2.8-2.2-4.5-7.0 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 32 3.8 2.9 1.5 0.1 0.2 1.2 9.7 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 32 0.5 0.5 0.2 0.0 0.1 1.3 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 32 0.1 0.2 0.3 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 32 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 9.5 9.5 10.8 13.2 17.1 20.6 23.7 24.1 20.4 16.3 12.3 10.3 15.7 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 73 73 76 75 73 66 65 70 70 71 71 72 71 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 59 58 58 57 58 51 50 51 54 56 57 60 55 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 77 76 79 78 79 75 74 74 75 78 78 77 76 Ortalama Bagil Nem (%) 32 69 69 72 70 70 64 63 66 66 68 68 70 67 En dusuk Bagil Nem (%) 32 4 11 11 9 11 10 6 10 10 11 8 11 4 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.4 4.3 3.7 3.4 2.3 0.8 0.3 0.3 0.6 2.1 3.5 4.4 2.5 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.3 5.3 4.9 4.7 3.8 2.1 1.4 1.5 1.9 3.4 4.4 5.3 3.7 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 3.7 3.5 2.8 2.5 1.6 0.6 0.3 0.3 0.4 1.4 2.5 3.6 1.9 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.4 4.4 3.8 3.5 2.6 1.2 0.7 0.7 1.0 2.3 3.5 4.4 2.7 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 8.4 7.7 10.5 10.2 15.1 22.8 27.3 27.7 24.7 17.8 11.3 8.1 191.6 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 17.4 16.3 17.3 17.9 14.7 7.0 3.7 3.3 5.3 12.1 16.3 18.2 149.5 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 5.2 4.3 3.2 2.0 0.9 0.2 0.1 1.1 2.4 4.7 24.1 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 91.5 50.9 33.7 21.2 10.9 1.5 0.0 0.3 0.8 21.7 56.3 82.0 370.8 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 58.2 41.4 27.2 13.9 6.1 5.2 1.1 1.2 2.7 24.4 37.8 74.4 293.6 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 63.2 43.6 26.8 14.0 5.4 2.1 1.6 0.2 1.0 17.1 45.1 59.1 279.2 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 213.7 136.9 87.7 50.4 20.9 10.3 2.5 1.9 4.5 60.7 139.6 215.1 944.2 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 132.3 146.6 64.7 93.1 50.6 73.0 13.1 24.4 22.2 172.7 200.9 248.6 248.6 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 13.2 10.9 9.0 7.3 4.0 1.6 0.7 0.6 1.4 5.4 8.0 13.0 75.1 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 5.9 4.1 2.8 1.5 0.8 0.3 0.1 0.0 0.1 1.6 3.5 6.0 26.7 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 1.2 0.4 0.2 0.1 0.0 0.1 0.2 0.8 0.9 3.9 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 0.0 0.2 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 0.0 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 1 6.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 0.0 0.1 0.0 0.1 0.0 0.3 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.4 0.4 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.3 1.8 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 2.2 1.7 0.9 0.1 0.5 5.3 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 31 4.1 3.2 2.8 2.5 2.5 2.0 1.1 0.8 1.4 3.7 3.5 4.4 32.0 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.2 2.1 1.7 1.5 1.0 1.0 1.0 1.0 1.3 1.6 1.9 2.2 1.5 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.3 2.8 3.2 3.3 3.1 3.3 3.4 3.8 3.8 3.1 2.5 2.0 3.0 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.8 1.5 1.3 1.1 0.9 0.8 0.7 0.7 0.7 1.0 1.4 1.8 1.1 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 2.1 2.1 2.1 1.9 1.7 1.7 1.7 1.8 1.9 1.9 1.9 2.0 1.9 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 SW NNW SW WSW N SW NW WNW SW W W WSW W En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 22.0 21.1 20.9 20.9 20.0 18.3 17.8 22.2 16.7 24.1 21.1 21.5 24.1 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 32 0.5 0.4 0.2 0.2 0.1 0.1 0.0 0.1 0.1 0.3 0.4 2.4 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 32 3.3 3.5 3.3 4.1 3.3 3.1 3.1 3.4 3.3 2.1 2.2 3.7 38.4 69

N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 221 188 259 236 270 244 218 206 242 260 222 197 2763 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.6 1.6 1.3 1.1 1.1 1.0 1.0 1.0 1.0 1.3 1.6 1.6 1.3 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 144 166 143 196 212 173 158 150 129 148 122 161 1902 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 1.8 1.5 1.5 1.2 1.1 1.1 1.0 1.2 1.5 1.7 2.0 1.4 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 70 56 71 82 125 108 126 94 67 61 61 68 989 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.5 1.4 1.4 1.2 0.9 0.9 0.9 1.4 1.5 1.6 1.6 1.3 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 45 67 72 83 146 157 159 98 78 56 46 48 1055 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.4 1.4 1.3 1.5 1.1 1.1 1.0 0.9 1.1 1.5 1.7 1.3 1.2 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 24 22 21 59 85 116 83 55 54 33 22 24 598 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.4 1.1 1.2 1.2 1.0 1.1 1.0 1.0 0.9 1.2 1.1 1.1 1.1 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 41 38 43 66 112 113 101 83 49 42 18 39 745 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.3 1.2 1.3 1.3 1.2 1.1 1.2 1.1 1.0 1.2 1.0 1.2 1.2 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 56 42 61 64 90 101 86 62 42 44 60 50 758 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.7 1.6 1.5 1.2 1.2 1.2 1.2 1.1 1.1 1.2 1.3 1.3 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 180 181 208 184 171 186 226 163 144 155 186 175 2159 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 2.2 2.2 2.1 2.0 1.9 2.1 2.2 2.3 2.1 1.8 1.7 2.0 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 283 300 334 265 305 299 328 418 378 387 331 222 3850 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 3.0 3.2 3.1 3.1 3.4 3.4 3.6 3.6 3.0 2.6 2.3 3.1 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 206 184 238 294 247 224 240 276 283 265 227 204 2888 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.9 3.2 3.5 3.4 3.4 3.6 3.5 3.9 3.9 3.4 2.7 2.6 3.4 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 53 46 68 65 66 70 69 52 65 48 51 53 706 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.8 3.3 3.4 4.1 3.4 3.6 3.7 4.3 4.7 3.4 2.9 2.5 3.5 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 75 82 78 84 73 69 60 71 75 87 85 71 910 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.8 3.3 3.3 3.9 3.8 4.0 3.5 3.4 4.0 3.3 2.8 2.8 3.4 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 26 29 34 29 26 34 26 33 27 27 34 38 363 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 1.6 1.8 3.0 1.6 2.5 2.6 2.8 2.6 1.3 1.8 2.0 2.2 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 116 87 99 89 62 75 96 73 72 82 89 117 1057 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 1.6 1.3 1.6 2.0 1.8 1.9 1.6 1.6 1.4 1.5 1.9 1.7 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 438 382 337 253 215 164 184 237 301 381 386 466 3744 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.1 2.2 1.7 1.7 1.3 1.3 1.4 1.1 1.3 1.6 1.7 2.1 1.7 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 923 746 793 659 513 456 423 540 611 719 833 968 8184 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.2 1.9 1.6 1.4 1.5 1.5 1.3 1.4 1.7 1.9 2.1 1.8 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.6 11.5 14.4 19.1 24.4 29.5 33.2 33.2 29.8 23.2 16.1 11.9 21.4 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32 3.3 3.6 5.9 11.3 14.7 20.2 25.8 25.0 21.8 13.9 8.6 5.7 3.3 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.8 11.5 14.4 18.9 23.9 28.7 32.2 32.4 29.3 23.1 16.3 12.1 21.1 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32 5.4 5.8 7.3 11.8 15.5 20.9 26.3 27.4 22.2 15.2 10.2 6.2 5.4 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 11.1 11.6 14.2 18.4 23.3 27.9 31.2 31.5 28.6 23.2 16.8 12.7 20.9 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 6.6 6.9 8.1 12.3 15.8 21.2 26.4 27.5 23.7 16.3 11.3 7.9 6.6 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 0.0 0.0 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 0.0 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 0.1 0.0 0.0 0.2 0.1 0.0 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 0.0 0.0 0.0 0.2 0.0 Ortalama Buharlasma (mm) 23 43.8 52.1 82.8 108.1 152.7 198.5 238.0 217.4 167.3 114.1 60.1 44.5 1479.4 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 23 5.7 6.5 8.4 25.4 10.0 13.1 15.5 13.6 12.2 10.5 7.1 4.8 25.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 32 04:44 05:33 06:51 08:09 09:57 11:47 12:01 11:14 09:56 08:03 06:05 04:31 08:15 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 32 172.08 234.92 322.25 399.78 461.47 496.95 483.07 438.03 375.06 282.25 198.31 152.03 334.68 70

Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 32 1.15 1.32 1.48 1.75 1.64 1.46 1.55 1.30 1.21 1.30 1.14 1.13 1.75 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 16.6 16.1 16.7 18.0 20.2 23.7 27.0 28.2 27.0 24.4 21.2 18.3 21.5 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 18.9 18.6 20.9 21.6 23.9 27.5 29.5 29.7 29.2 27.1 24.5 21.5 29.7 En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) 32 13.5 13.3 13.8 15.6 16.8 20.1 24.1 24.5 24.1 21.2 16.4 15.1 13.3 Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 ĠLÇELER - GAZĠPAġA Enlem : 36.16 Boylam : 32.19 Yukseklik : 21 m ( ANTALYA ) GAZIPASA METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 32 1015.4 1014.0 1012.5 1010.7 1009.7 1007.0 1004.0 1005.0 1009.3 1012.8 1015.2 1015.7 1010.9 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 32 1032.1 1028.7 1025.9 1023.3 1019.9 1015.4 1011.7 1011.4 1019.3 1024.7 1026.9 1028.9 1032.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 32 991.7 992.9 988.1 996.1 997.3 995.5 993.8 998.5 999.9 1000.3 998.3 996.0 988.1 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 8.3 8.0 9.5 13.4 18.1 22.6 25.3 24.5 20.9 16.6 12.2 9.6 15.8 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 14.6 14.7 16.6 19.6 23.5 27.7 30.5 30.7 28.8 25.2 20.2 16.2 22.4 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 32 10.1 10.1 11.8 14.8 18.8 23.3 26.3 26.3 23.3 18.7 14.1 11.3 17.4 Ortalama Sicaklik (C) 32 10.8 10.7 12.4 15.6 19.8 24.2 27.1 26.9 24.1 19.8 15.2 12.1 18.2 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 32 30.8 27.5 31.0 30.0 31.0 29.8 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 30.9 364.0 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 32 20.9 19.4 26.9 29.8 31.0 29.8 31.0 31.0 30.0 31.0 29.3 26.4 336.5 Ortalama Yuksek Sicaklik 32 15.9 15.9 17.8 20.9 24.8 29.1 31.8 31.9 30.0 26.5 21.5 17.5 23.6 Ortalama Dusuk Sicaklik 32 7.1 6.8 8.0 10.8 14.3 18.3 21.4 21.5 18.7 15.0 11.0 8.4 13.4 En Yuksek Sicaklik Gunu 32 12 28 23 20 20 28 7 9 14 2 2 4 16 En Yuksek Sicaklik Yili 32 2003 1989 1975 1994 1980 1981 1988 1998 1994 1991 1992 1980 1994 En Yuksek Sicaklik (C) 32 24.4 25.7 30.7 32.2 35.2 37.6 39.5 40.0 39.8 36.5 31.0 24.9 40.0 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 0.2 2.2 10.3 24.3 27.7 13.9 2.8 0.0 81.4 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 0.3 3.0 13.6 28.5 31.0 31.0 29.9 23.3 3.4 164.0 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.8 1.3 5.7 17.8 30.2 29.8 31.0 31.0 30.0 30.3 22.0 5.0 234.9 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 32 8 5 3 11 2 7 7 23 30 23 25 28 5 En Dusuk sicaklik Yili 32 2004 1997 1980 1997 1990 1978 1985 2000 1992 1984 1995 2006 1997 En Dusuk Sicaklik (C) 32-1.0-4.2-0.4 0.9 6.6 12.5 15.3 10.5 10.4 7.60 2.1-1.2-4.2 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.4 0.0 0.0 0.5 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 0.1 71

Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.2 6.4 23.5 23.7 9.3 0.4 0.0 63.5 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 0.1 1.5 12.1 28.2 31.0 31.0 28.5 16.3 1.8 150.5 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 4.0 3.5 6.3 19.2 29.9 29.8 31.0 31.0 30.0 30.2 20.6 8.9 244.4 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 32 24.6 22.1 27.6 29.8 31.0 29.8 31.0 31.0 30.0 31.0 29.5 28.4 345.8 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 32 4.5 4.1 5.4 8.3 11.6 15.1 18.2 18.4 15.4 11.6 7.9 5.8 10.5 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 32-3.9-7.2-36.8-1.6 1.8 7.2 0.0 10.2 3.0 2.9-1.8-3.8-36.8 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 32 2.9 2.8 0.9 0.1 0.2 1.0 7.9 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 32 0.3 0.7 0.2 0.1 1.3 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 32 0.2 0.0 0.2 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 32 0.0 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 32 8.8 8.7 10.2 12.8 16.2 19.7 22.6 23.3 19.3 15.0 11.5 9.7 14.8 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 72 71 75 76 72 64 60 62 63 67 71 72 68 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 55 54 57 59 59 56 55 58 55 51 50 54 55 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 32 72 70 76 78 78 73 72 74 71 71 73 73 73 Ortalama Bagil Nem (%) 32 66 66 69 71 69 64 63 64 63 63 65 66 65 En dusuk Bagil Nem (%) 32 3 1 3 1 3 7 6 8 8 2 0 1 0 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.3 4.8 4.4 4.3 3.0 1.6 1.6 1.7 1.5 2.6 3.9 5.0 3.3 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.3 5.2 4.9 4.7 3.7 1.8 1.3 1.6 2.1 3.2 4.3 5.4 3.6 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 4.6 4.1 3.6 3.5 2.3 1.0 0.8 1.0 1.2 2.1 3.2 4.5 2.7 Ortalama Bulutluluk (0-10) 32 5.1 4.7 4.3 4.2 3.0 1.5 1.2 1.5 1.6 2.7 3.8 5.0 3.2 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 32 7.2 7.1 8.8 8.5 13.5 21.3 23.4 21.5 20.7 16.0 10.9 7.2 166.1 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 32 16.5 16.0 17.6 18.1 16.2 8.5 7.6 9.4 9.3 13.0 15.7 17.5 165.4 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 32 7.3 5.2 4.6 3.4 1.3 0.1 0.1 0.1 2.0 3.4 6.3 33.8 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 77.3 49.2 41.5 24.3 10.1 1.1 0.1 0.7 5.0 35.2 60.9 69.2 374.6 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 45.5 31.7 22.7 16.7 6.2 1.5 0.1 0.0 5.3 30.1 33.1 50.6 243.5 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 32 45.4 34.8 24.7 9.8 6.0 0.9 0.2 0.2 2.8 26.3 33.3 51.9 236.3 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 32 167.1 117.7 89.1 51.2 22.9 3.9 0.3 0.9 12.9 88.5 129.9 169.3 853.7 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 32 68.7 81.7 83.8 47.5 40.0 14.1 3.4 22.1 60.4 115.9 101.3 105.9 115.9 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 14.5 11.4 9.3 7.4 3.6 0.9 0.3 0.3 1.6 5.8 9.4 12.6 77.1 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 5.8 3.9 2.9 1.8 0.8 0.1 0.0 0.4 2.3 4.2 5.2 27.4 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 32 0.4 0.1 0.1 0.1 0.5 0.5 0.5 2.2 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 32 0.2 0.3 0.1 0.0 0.1 0.6 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 32 0.0 0.0 0.0 0.0 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 1 5.0 2.0 5.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 30 0.0 0.1 0.1 0.0 0.3 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 32 0.4 0.8 0.6 0.1 0.1 0.1 0.2 0.1 0.4 2.9 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 30 1.5 1.3 0.5 0.1 0.0 0.1 0.5 4.1 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 31 5.2 3.9 3.8 2.9 2.3 1.5 0.5 0.5 1.1 4.2 4.4 5.0 35.3 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.8 1.7 1.5 1.1 1.0 1.1 1.2 1.2 1.2 1.3 1.4 1.6 1.3 72

Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 2.7 3.1 3.2 3.1 3.2 3.4 3.4 3.3 3.2 2.9 2.6 2.4 3.0 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 32 1.7 1.6 1.1 0.9 0.7 0.8 0.8 0.7 0.6 0.9 1.3 1.6 1.1 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 32 2.1 2.1 1.9 1.7 1.6 1.8 1.8 1.7 1.7 1.7 1.8 1.9 1.8 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 32 N SSW SW N NNE ESE N NE S ENE WSW SSE SSW En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 32 30.6 37.4 25.8 27.0 23.7 24.2 21.0 25.0 28.9 22.6 30.8 27.6 37.4 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 32 2.9 2.2 1.6 0.4 0.2 0.2 0.4 0.3 0.4 1.1 1.7 2.0 13.4 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 32 5.5 5.8 5.0 3.9 3.0 2.8 3.5 3.1 2.6 3.4 4.0 5.5 48.1 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 87 75 53 42 39 50 38 35 25 65 64 71 644 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 4.1 4.4 3.9 1.9 1.1 2.1 4.4 3.5 2.9 3.7 4.0 4.1 3.5 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 196 179 162 120 108 84 64 57 59 114 157 180 1480 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.5 2.7 2.1 1.9 1.5 1.6 2.7 1.6 2.5 2.1 2.0 2.4 2.2 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 127 118 100 75 59 71 49 47 55 85 152 136 1074 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.1 1.6 1.4 1.1 1.2 1.7 1.7 2.0 1.4 2.0 1.7 1.8 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 532 423 341 251 195 152 152 155 197 301 378 505 3582 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.0 2.4 1.8 1.5 1.2 1.6 1.7 1.7 1.5 1.6 1.8 1.9 1.8 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 269 225 225 184 190 131 133 144 181 197 210 234 2323 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.5 1.4 1.3 1.1 1.1 0.9 1.0 1.0 1.1 1.1 1.1 1.4 1.2 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 448 391 361 278 215 195 166 193 219 327 409 459 3661 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 1.8 1.6 1.3 1.1 1.2 1.0 1.3 1.2 1.3 1.6 1.6 1.5 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 143 137 160 161 111 121 125 117 129 141 142 153 1640 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.3 1.4 1.2 1.1 1.0 1.0 1.0 1.0 1.1 1.1 1.2 1.3 1.1 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 199 178 210 177 167 190 183 185 186 210 166 201 2252 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.8 2.5 2.6 2.1 1.9 1.9 1.8 2.0 1.8 1.8 2.3 2.5 2.2 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 65 54 76 92 93 91 104 104 96 77 53 59 964 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.9 2.1 2.2 1.9 1.8 2.1 1.9 1.9 1.5 1.5 2.0 1.9 1.9 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 157 180 257 278 330 315 374 366 356 236 183 178 3210 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.8 2.7 2.9 2.7 2.7 3.1 2.9 2.9 2.7 2.6 2.3 2.4 2.8 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 73 61 106 142 147 158 166 169 117 114 100 70 1423 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.3 2.7 2.5 2.2 2.4 2.1 2.1 2.2 2.0 1.9 2.0 2.2 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 185 195 271 334 486 519 576 530 449 386 239 174 4344 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.7 2.8 2.8 2.7 2.7 2.7 2.7 2.6 2.7 2.6 2.3 2.5 2.6 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 73 81 112 116 145 132 147 163 147 103 87 62 1368 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.4 2.3 1.9 2.1 1.9 1.8 1.5 1.5 1.6 2.1 2.1 2.1 1.9 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 148 162 167 175 187 175 220 198 158 182 149 154 2075 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.5 2.6 2.6 2.5 2.0 1.6 1.5 1.6 2.1 2.5 2.5 2.3 2.2 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 49 50 51 70 96 100 89 94 71 43 42 44 799 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 1.8 1.3 1.4 1.1 0.9 0.9 1.1 0.9 0.8 1.1 1.6 1.5 1.1 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 32 69 58 53 77 70 67 48 39 38 55 38 75 687 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 32 2.2 2.2 2.1 1.2 1.2 1.1 1.6 1.1 0.9 2.2 2.7 1.9 1.7 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.7 11.6 15.0 19.5 25.2 30.6 33.9 33.8 30.1 23.1 15.6 11.8 21.7 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 32 3.7 1.9 4.0 11.4 14.9 20.2 28.8 27.8 21.7 12.8 7.9 3.7 1.9 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 32 10.8 11.6 14.9 19.3 24.7 29.9 33.0 33.1 29.8 23.2 16.0 12.1 21.5 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 32 4.2 3.2 5.2 12.3 15.1 22.1 28.8 28.5 23.5 14.6 8.7 4.3 3.2 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 32 11.2 11.8 14.8 18.9 23.9 28.9 32.0 32.3 29.5 23.5 16.6 12.6 21.3 73

En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 32 5.7 5.2 7.3 12.8 16.0 22.1 28.7 26.9 24.1 15.8 10.8 5.9 5.2 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 32 12.3 12.5 14.8 18.5 22.5 27.1 30.2 30.9 29.3 24.4 18.1 14.0 21.2 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 32 8.6 8.2 9.5 15.3 16.8 20.1 27.0 28.4 25.4 18.8 13.9 9.8 8.2 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 32 13.8 13.4 14.7 17.5 20.6 24.4 27.7 29.0 28.3 25.1 20.1 16.0 20.9 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 32 0.1 10.5 11.1 14.6 17.4 0.0 24.6 26.6 24.6 21.1 14.0 12.8 0.0 Ortalama Buharlasma (mm) 28 48.4 55.4 75.4 93.5 138.2 182.0 210.2 196.4 155.4 113.6 66.4 49.6 1384.5 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 28 7.5 7.2 9.6 11.0 9.6 14.4 18.9 15.3 16.0 48.1 39.0 8.9 48.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 28 04:40 05:43 07:02 08:02 09:57 11:30 11:40 10:55 10:04 08:11 06:01 04:36 08:12 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 28 0.00 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 28 0.01 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 0.0 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 ĠLÇELER KALE (DEMRE) Enlem : 36.15 Boylam : 29.57 Yukseklik : 25 m ( ANTALYA ) KALE-DEMRE METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 14 1015.1 1014.7 1012.7 1011.1 1010.2 1007.8 1004.3 1005.3 1009.5 1013.4 1015.7 1016.6 1011.4 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 14 1027.3 1028.7 1027.5 1025.7 1019.2 1015.2 1011.5 1010.8 1016.1 1023.5 1027.7 1030.7 1030.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 14 986.3 995.1 988.7 995.9 998.0 997.2 995.2 999.2 1001.6 1002.7 1000.9 997.2 986.3 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 6.3 6.3 8.5 13.6 19.2 24.0 26.7 25.8 21.3 15.5 10.5 7.8 15.5 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 15.3 15.2 17.2 20.5 24.9 29.4 32.5 32.8 30.2 25.7 20.2 16.5 23.4 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 8.9 9.3 11.2 14.4 18.7 23.1 26.6 26.5 22.9 17.8 13.0 10.2 16.9 Ortalama Sicaklik (C) 24 9.9 10.0 12.0 15.7 20.4 24.9 28.1 27.9 24.3 19.2 14.2 11.2 18.2 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 24 30.3 27.5 31.0 30.0 30.9 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 30.9 363.6 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 24 15.3 15.1 26.3 29.7 30.9 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 28.4 22.3 321.0 Ortalama Yuksek Sicaklik 24 16.0 16.0 18.0 21.4 25.8 30.3 33.4 33.6 30.9 26.5 21.0 17.4 24.2 Ortalama Dusuk Sicaklik 24 5.2 5.1 6.7 9.8 13.8 17.7 21.2 21.5 18.1 13.6 9.3 6.6 12.4 En Yuksek Sicaklik Gunu 24 8 8 31 30 20 27 6 6 28 1 3 8 6 En Yuksek Sicaklik Yili 24 1982 2002 2001 2001 1989 1995 2000 1998 2004 1991 1994 1985 2000 En Yuksek Sicaklik (C) 24 22.0 22.1 27.0 33.1 35.6 37.6 41.3 40.4 38.3 38.5 28.6 23.1 41.3 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.2 3.4 16.6 29.5 30.5 20.3 3.4 103.9 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.2 4.0 18.0 29.4 31.0 31.0 30.0 23.0 2.0 168.6 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.4 1.0 6.8 20.8 30.5 30.0 31.0 31.0 30.0 30.4 20.4 4.8 237.1 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki 74

En Dusuk sicaklik Gunu 24 2 21 6 11 5 4 7 30 30 31 27 5 21 En Dusuk sicaklik Yili 24 1983 1983 1983 1997 1990 1990 1991 1983 1983 2005 2004 1982 1983 En Dusuk Sicaklik (C) 24-2.5-4.0-1.0 1.4 5.7 10.8 12.2 15.5 10.7 6.00 0.2-2.0-4.0 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 1.4 1.1 0.1 0.3 2.9 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.1 0.1 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.1 4.9 23.5 24.3 6.3 0.2 59.3 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.1 0.1 1.4 11.0 28.0 30.9 31.0 27.5 9.6 0.9 140.5 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 2.8 2.1 3.7 14.2 29.0 30.0 31.0 31.0 30.0 28.2 13.4 5.0 220.4 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 15.8 13.5 23.2 29.2 30.9 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 27.8 21.5 314.9 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 14 3.9 3.5 4.8 8.2 12.5 16.4 19.7 20.3 16.6 12.2 7.7 5.2 10.9 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 14-5.0-5.4-3.2-2.0 4.9 9.6 13.0 13.4 9.8 4.0-2.4-3.1-5.4 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 14 3.5 2.5 1.5 0.2 0.4 1.4 9.5 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 14 0.5 0.3 0.1 0.1 1.0 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 14 0.1 0.1 0.2 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 14 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 24 9.1 8.8 10.0 12.5 16.3 19.6 23.1 24.0 20.4 16.1 12.1 10.2 15.2 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 88 85 85 80 74 67 67 72 79 86 88 88 79 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 52 50 51 51 48 44 44 48 47 49 51 55 49 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 82 78 78 78 79 75 70 71 74 81 84 84 77 Ortalama Bagil Nem (%) 24 74 71 71 69 67 62 60 63 67 72 74 75 68 En dusuk Bagil Nem (%) 24 4 1 2 7 3 5 5 1 5 3 3 5 1 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 4.8 4.6 3.9 3.4 2.3 1.0 0.8 1.0 1.3 2.7 4.2 4.9 2.9 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 5.3 5.3 4.8 4.3 3.3 2.0 1.4 1.8 2.3 3.6 4.7 5.5 3.7 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 4.2 4.0 3.3 2.8 1.9 1.0 0.7 0.9 1.1 2.4 3.6 4.5 2.5 Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 4.8 4.6 4.0 3.5 2.5 1.3 1.0 1.2 1.6 2.9 4.2 5.0 3.1 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 24 6.6 6.0 8.7 9.7 14.6 21.4 24.0 22.2 19.1 12.7 7.6 5.9 158.5 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 24 18.6 17.0 18.7 18.0 15.8 8.4 7.0 8.7 10.8 16.6 18.0 18.5 176.1 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 24 5.8 5.2 3.6 2.2 0.6 0.1 0.1 0.1 1.6 4.3 6.6 30.2 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 62.3 38.1 22.8 14.2 7.9 0.1 0.0 0.0 3.6 21.7 51.8 69.4 291.9 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 37.7 32.7 21.9 11.5 4.1 0.7 0.1 0.0 1.4 25.7 41.3 54.6 231.7 Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 35.7 25.6 23.2 8.5 3.0 1.1 0.2 2.0 1.6 18.7 32.8 53.0 205.4 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 23 147.8 107.8 86.1 37.4 14.0 7.0 0.3 2.1 6.6 70.4 136.9 190.8 807.2 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 23 97.3 88.6 91.1 47.7 51.5 64.0 1.9 41.6 69.6 175.9 149.0 163.4 175.9 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 11.5 9.8 7.9 6.0 2.7 1.1 0.3 0.3 0.9 4.5 8.3 12.2 65.5 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 4.9 3.9 2.7 1.3 0.4 0.2 0.0 0.2 1.8 3.7 5.8 24.9 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 0.4 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.3 0.6 0.6 2.2 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 24 0.0 0.0 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 14 0.0 75

En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) Ortalama Sisli Gunler Sayisi 22 0.1 0.1 0.1 0.1 0.3 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 24 0.2 0.1 0.1 0.0 0.2 0.0 0.1 0.1 0.8 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 22 3.6 2.9 0.9 0.3 1.0 8.0 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 22 2.3 2.0 1.9 1.0 1.2 0.8 0.5 0.5 0.6 2.3 2.1 2.5 17.7 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 14 0.9 0.8 0.7 0.7 0.6 0.5 0.4 0.2 0.3 0.4 0.7 0.8 0.6 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 14 2.8 3.4 3.8 3.9 3.6 3.8 3.9 4.0 4.0 3.4 2.9 2.5 3.5 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 14 0.9 1.0 1.0 1.0 0.7 0.6 0.6 0.6 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 14 1.6 1.8 1.8 1.9 1.6 1.6 1.6 1.6 1.6 1.4 1.5 1.3 1.6 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 24 SE SSW NW NNW SSW SSW E NNW NNW E S SSE E En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 24 30.2 28.4 23.0 22.2 20.7 16.8 17.1 27.0 22.9 34.8 24.7 21.8 34.8 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 14 1.6 1.3 0.8 1.2 0.2 0.2 0.4 0.4 0.9 1.3 8.3 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 14 4.6 4.8 6.3 6.0 2.5 2.2 2.1 2.5 3.6 2.9 4.0 4.0 45.5 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 36 14 29 21 24 10 12 7 11 16 37 34 251 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.4 1.9 1.4 1.3 1.2 1.1 1.1 0.8 1.0 1.0 1.4 1.3 1.3 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 57 44 45 32 30 27 21 16 15 32 58 48 425 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.5 1.2 1.4 1.1 1.0 0.9 1.0 0.9 0.8 1.2 1.1 1.1 1.2 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 41 25 15 16 28 12 22 14 10 8 32 37 260 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.5 1.3 1.4 0.9 1.0 1.0 0.8 1.1 0.9 0.9 1.0 1.1 1.1 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 93 63 68 54 48 45 35 22 31 47 61 106 673 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.6 1.3 1.5 1.7 1.0 0.8 0.9 0.8 0.9 0.7 1.1 1.3 1.2 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 88 82 65 74 49 38 42 32 31 48 71 89 709 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 2.0 2.7 3.0 2.3 1.6 1.3 1.4 1.3 1.4 1.7 1.9 2.0 2.0 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 97 98 110 110 146 108 95 64 76 94 115 114 1227 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.8 1.8 2.1 2.1 1.9 1.6 1.7 2.0 1.7 1.7 1.9 1.6 1.8 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 38 29 30 44 71 45 49 45 34 44 40 49 518 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.8 1.6 1.3 1.4 1.2 1.2 1.6 1.2 1.6 1.6 1.3 1.3 1.4 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 116 110 114 114 155 154 172 170 147 134 118 105 1609 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 2.5 2.5 2.2 2.0 1.9 1.8 2.1 2.2 2.3 2.1 2.0 1.9 2.1 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 115 122 179 188 250 321 308 292 238 212 128 117 2470 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 3.4 3.5 3.3 3.6 3.5 3.2 3.1 3.2 3.4 3.3 2.9 2.8 3.3 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 68 98 106 71 102 106 108 111 129 118 89 76 1182 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 2.7 3.2 3.3 3.5 2.8 2.9 3.0 3.8 3.8 2.9 3.3 2.8 3.2 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 13 19 22 14 18 9 10 24 16 22 21 24 212 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.9 2.0 1.6 1.8 1.2 1.3 2.5 2.8 2.2 1.4 2.1 1.6 1.9 WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 22 26 18 20 17 13 9 10 9 19 26 21 210 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.8 2.0 2.5 1.7 1.1 0.8 1.0 1.1 2.0 1.2 2.0 2.0 1.7 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 8 9 6 8 6 5 4 3 1 7 6 7 70 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.0 1.1 2.3 0.9 0.8 0.9 0.5 0.8 0.3 1.0 2.9 2.1 1.3 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 25 31 21 13 3 5 3 6 8 13 22 32 182 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 2.1 2.4 1.7 1.5 1.2 0.8 0.9 0.4 1.8 0.8 2.3 1.8 1.8 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 18 20 16 9 3 6 4 2 6 18 17 23 142 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 2.0 2.0 3.5 1.3 0.8 0.6 0.6 1.2 1.2 1.5 3.0 1.9 2.0 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 14 52 36 40 32 16 19 8 16 19 46 54 52 390 76

NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 14 1.8 1.7 2.0 2.5 1.4 1.2 1.8 1.2 1.0 1.3 1.9 1.7 1.7 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 14 10.0 10.8 14.4 19.3 26.5 32.3 35.8 35.3 29.9 22.3 14.8 11.1 21.9 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 14 4.0 5.0 8.6 9.0 15.4 23.3 30.4 29.5 23.8 14.2 6.9 5.1 4.0 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 14 10.0 10.8 14.1 18.8 25.6 31.0 34.3 34.0 29.4 22.3 15.0 11.2 21.4 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 14 4.6 6.0 9.3 10.2 16.5 23.9 30.8 30.0 24.0 14.4 7.4 5.8 4.6 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 14 10.2 10.8 13.8 18.2 24.7 30.0 33.2 33.1 29.0 22.5 15.4 11.5 21.0 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 14 5.5 6.7 9.0 11.8 18.1 23.3 30.4 30.3 24.6 15.0 8.5 6.8 5.5 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 14 11.5 11.5 13.7 17.5 23.0 28.3 31.6 32.1 29.4 23.8 17.5 13.2 21.1 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 14 7.8 9.2 10.2 12.9 17.6 23.3 29.2 29.8 26.0 17.9 12.4 10.5 7.8 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 14 13.0 12.4 13.6 16.2 20.3 25.0 28.6 30.0 28.6 24.8 19.7 15.2 20.6 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 14 10.4 10.9 11.7 12.7 15.8 20.4 25.2 28.6 26.0 20.1 0.0 11.7 0.0 Ortalama Buharlasma (mm) 2 44.2 48.7 85.3 96.6 141.2 223.8 264.5 231.5 172.3 113.4 67.0 43.7 1532.2 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 2 3.7 3.3 4.5 6.4 8.2 10.2 11.6 10.2 10.2 6.2 8.6 4.8 11.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 14 05:00 05:44 07:07 08:14 10:39 12:19 12:31 11:43 10:07 07:40 06:19 04:43 08:30 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 14 0.00 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 14 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 0.0 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) Istasyonun Calisma Suresi : 1981-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 ĠLÇELER - KAġ Enlem : 36.12 Boylam : 29.39 Yukseklik : 5 m ( ANTALYA ) KAS METEOROLOJIK Rasat S. A Y L A R ELEMANLAR (YIL) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ortalama Yerel Basinc (hpa) 10 998.0 997.8 996.1 994.4 994.0 991.9 988.8 989.8 993.5 996.7 999.0 999.1 994.9 En Yuksek Yerel Basinc (hpa) 10 1009.3 1010.0 1009.4 1007.2 1002.1 999.4 995.7 994.6 999.5 1006.5 1009.9 1012.9 1012.0 En Dusuk Yerel Basinc (hpa) 10 969.9 980.8 974.0 980.5 981.5 981.5 980.5 985.4 986.8 986.0 984.9 981.7 969.9 Saat 07 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 10.7 10.5 12.0 15.6 20.1 24.0 26.9 26.6 23.8 19.6 15.3 12.3 18.1 Saat 14 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 15.2 15.1 16.7 19.8 24.0 27.9 31.0 31.4 29.1 25.0 20.2 16.6 22.7 Saat 21 deki Ortalama Sicaklik (C) 24 11.8 11.6 13.1 16.1 20.0 23.8 26.8 27.1 24.6 20.4 16.2 13.2 18.7 Ortalama Sicaklik (C) 24 12.4 12.2 13.7 16.9 21.0 24.9 27.9 28.1 25.6 21.4 17.0 13.8 19.6 Ort. Sicaklik >= 5 C Old. Gunler Sayisi 24 30.8 28.0 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 30.0 31.0 364.8 Ort. Sicaklik >= 10 C Old. Gunler Sayisi 24 27.3 23.3 28.5 29.8 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 31.0 29.7 29.7 352.3 Ortalama Yuksek Sicaklik 24 16.3 16.2 17.8 21.1 25.2 29.0 32.1 32.3 30.1 26.0 21.3 17.7 23.8 Ortalama Dusuk Sicaklik 24 9.5 9.2 10.4 13.3 17.1 20.9 23.9 24.3 22.0 18.2 14.0 11.0 16.2 77

En Yuksek Sicaklik Gunu 24 18 8 31 29 15 26 13 3 28 2 3 8 13 En Yuksek Sicaklik Yili 24 1987 2002 2001 2001 1988 1996 2000 1998 2004 1987 1983 1985 2000 En Yuksek Sicaklik (C) 24 23.0 22.5 27.4 32.3 36.2 37.4 43.0 40.0 38.0 33.5 30.1 24.5 43.0 Yuk. Sicaklik >=30 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.3 1.9 10.8 26.6 29.4 16.4 1.2 0.0 86.6 Yuk. Sicaklik >=25 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.2 3.4 16.5 28.8 31.0 31.0 30.0 22.4 2.3 165.6 Yuk. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.7 1.3 6.6 19.3 30.1 30.0 31.0 31.0 30.0 30.4 21.7 5.3 237.4 Yuk. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Gunluk En Yuksek Sicaklik Farki En Dusuk sicaklik Gunu 24 8 14 20 10 7 4 1 18 7 31 26 27 4 En Dusuk sicaklik Yili 24 2004 2004 1980 1997 1997 1982 1996 1987 1996 2005 2004 2006 1997 En Dusuk Sicaklik (C) 24 0.0-1.0 0.9 0.8 11.0 14.8 19.7 20.6 16.0 9.60 3.8 2.8-1.0 Dus. Sicaklik <=-0.1 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.1 0.1 Dus. Sicaklik <=-3 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik <=-20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.0 Dus. Sicaklik >=20 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.1 0.3 3.5 21.0 31.0 31.0 26.0 6.9 0.4 120.2 Dus. Sicaklik >=15 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 0.3 0.5 1.1 7.3 25.7 30.0 31.0 31.0 30.0 27.3 11.2 1.3 196.7 Dus. Sicaklik >=10 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 13.7 12.0 19.2 27.7 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 29.7 28.1 22.0 305.4 Dus. Sicaklik >=5 C Old. Ort. Gunler Sayisi 24 29.7 26.1 30.2 30.0 31.0 30.0 31.0 31.0 30.0 29.7 29.8 30.8 359.3 Ortalama Toprakustu Minimum Sicaklik 10 7.8 7.4 8.7 11.6 15.4 19.6 22.7 22.8 19.9 16.4 12.2 9.0 14.5 En dusuk Toprakustu Minimum Sicaklik 10-1.5-2.2 0.2-0.4 10.0 10.9 17.7 19.0 14.5 8.2 0.5-0.9-2.2 Top. us. min. sic. <=-0.1 C Old. Gunler Sayisi 10 0.2 0.5 0.1 0.1 0.9 Top. us. min. sic. <=-3 C Old. Gunler Sayisi 10 0.0 Top. us. min. sic. <=-5 C Old. Gunler Sayisi 10 0.0 Top. us. min. sic. <=-10 C Old. Gunler Sayisi 10 0.0 Ortalama Buhar Basinci (hpa) 24 8.2 7.9 9.0 11.0 14.4 17.3 20.2 21.1 17.2 13.6 10.9 9.2 13.3 Saat 07 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 57 55 57 58 58 55 53 55 50 51 55 58 55 Saat 14 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 50 49 52 52 51 50 49 50 48 49 50 53 50 Saat 21 deki Ortalama Bagil Nem (%) 24 58 58 60 61 61 58 58 58 55 56 59 60 58 Ortalama Bagil Nem (%) 24 55 54 56 57 58 54 53 55 51 52 54 57 54 En dusuk Bagil Nem (%) 24 3 4 4 4 10 10 10 8 5 8 6 2 2 Saat 07 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 5.1 4.7 4.0 3.7 1.9 0.6 0.3 0.3 0.8 2.3 4.1 5.1 2.7 Saat 14 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 5.2 5.1 4.8 4.1 2.7 1.0 0.5 0.6 1.3 2.7 4.3 5.4 3.1 Saat 21 deki Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 4.5 3.9 3.6 3.1 1.7 0.6 0.3 0.4 0.7 1.9 3.7 4.7 2.4 Ortalama Bulutluluk (0-10) 24 4.9 4.6 4.1 3.6 2.1 0.7 0.4 0.4 0.9 2.3 4.0 5.1 2.8 Ort. Acik Gunler Sayisi (bult. 0.0-1.9) 24 7.7 8.4 10.8 11.2 18.2 25.5 28.3 28.3 24.2 17.7 9.9 7.1 197.3 Ort. Bulutlu Gunler Sayisi (bult. 2.0-8.0) 24 15.4 14.3 14.6 14.8 11.7 4.3 2.6 2.7 5.5 11.2 15.0 16.6 128.7 Ort. Kapali Gunler Sayisi (bult. 8.1-10.0) 24 7.8 5.5 5.6 4.0 1.1 0.2 0.0 0.0 0.3 2.1 5.1 7.3 39.0 Saat 07 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 59.6 36.0 27.2 15.4 6.3 0.7 0.0 0.0 4.0 18.9 43.8 56.4 268.3 Saat 14 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 32.6 24.6 21.2 10.8 4.8 0.5 0.3 0.0 3.3 16.2 24.2 41.0 179.5 78

Saat 21 deki Ort. Toplam Yagis Miktari (mm) 23 26.3 22.3 23.6 7.0 1.6 0.6 0.1 0.0 0.8 18.6 29.2 37.4 167.5 Ortalama Toplam Yagis Miktari (mm) 23 157.1 113.1 87.4 40.8 14.6 6.7 0.4 0.1 9.2 64.1 119.7 170.9 784.1 Gunluk En Cok Yagis Miktari (mm) 23 95.6 72.4 78.0 41.5 46.3 54.7 6.3 0.8 42.6 143.1 75.2 140.5 143.1 Yagis >= 0.1 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 12.5 9.8 8.5 6.3 2.4 1.2 0.2 0.1 1.5 4.0 7.9 12.2 66.6 Yagis >= 10 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 5.3 4.1 3.0 1.4 0.5 0.2 0.3 1.7 3.8 5.5 25.8 Yagis >= 50 mm Oldugu Gunler Sayisi 23 0.5 0.3 0.0 0.0 0.2 0.3 0.4 1.7 Ortalama Kar Yagisli Gunler Sayisi 24 0.1 0.2 0.0 0.4 Ortalama Kar Ortulu Gunler Sayisi 10 0.0 En Yuksek Kar Ortusu Kalinligi (cm) 1 0.0 0.0 Ortalama Sisli Gunler Sayisi 17 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.4 Ortalama Dolulu Gunler Sayisi 24 0.3 0.7 0.4 0.3 0.1 0.0 0.1 0.4 2.2 Ortalama Kiragili Gunler Sayisi 17 0.0 Ortalama Orajli Gunler Sayisi 22 3.4 2.2 2.4 1.6 0.7 0.7 0.2 0.1 0.8 2.3 2.9 3.5 20.8 Saat 07 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 10 3.4 3.2 2.8 2.2 0.8 0.5 0.6 0.7 1.3 2.1 2.9 3.5 2.0 Saat 14 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 10 3.4 3.8 3.8 3.9 2.9 2.5 2.7 3.2 3.7 3.3 3.2 3.1 3.3 Saat 21 deki Ortalama Ruzgar hizi (m/s) 10 3.1 2.8 2.4 2.3 1.3 0.9 0.9 0.9 1.2 1.7 2.8 3.2 2.0 Ortalama Ruzgar Hizi (m/s) 10 3.3 3.3 3.0 2.8 1.7 1.3 1.4 1.6 2.1 2.4 3.0 3.3 2.4 En Hizli Esen Ruzgarin Yonu 24 NNE E WSW ENE NNW ENE SE E WSW E NNE SE WSW En Hizli Esen Ruzgarin Hizi (m/s) 24 22.9 23.9 29.6 26.4 22.9 21.6 17.3 27.4 19.7 23.7 25.9 25.1 29.6 Ort. Firtinali Gun Say. (ruz.hiz>=17.2 m/s) 10 3.8 3.8 4.6 3.3 0.8 0.3 0.1 0.6 0.9 1.0 1.7 2.8 23.7 Ort. Kuv.Ruz. Gun Say. (ruz.hiz 10.8-17.1 m/s) 10 10.9 10.1 9.3 11.4 5.9 4.1 4.6 4.4 6.8 6.6 8.9 10.5 93.5 N Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 74 78 60 39 23 9 14 10 16 29 56 43 451 N Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.4 3.5 3.8 3.8 1.6 1.5 1.3 1.3 1.8 2.6 3.6 3.7 3.2 NNE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 164 110 87 88 57 41 23 36 76 96 173 205 1156 NNE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.7 3.6 3.2 3.3 2.0 1.5 1.2 1.3 1.8 2.3 3.2 3.7 3.0 NE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 78 63 75 58 38 33 25 33 46 68 63 90 670 NE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 4.5 3.8 3.4 3.9 1.7 1.9 1.2 1.4 2.0 2.3 3.6 4.2 3.2 ENE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 90 96 92 94 53 49 71 79 87 96 93 94 994 ENE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.1 3.2 3.2 2.7 2.2 1.4 1.7 1.6 1.4 2.2 2.6 2.8 2.4 E Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 56 39 57 52 26 30 33 46 70 57 66 66 598 E Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.0 2.8 3.1 2.0 3.0 1.6 1.5 1.0 1.5 1.7 2.6 3.5 2.3 ESE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 39 28 31 46 48 32 49 60 43 71 62 62 571 ESE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.1 3.1 2.4 2.5 1.6 1.7 1.3 1.5 1.6 2.1 3.0 3.3 2.3 SE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 20 9 17 14 16 23 17 19 26 22 13 16 212 SE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.0 1.9 2.6 2.3 1.4 0.9 1.2 1.2 1.2 1.9 2.8 2.8 1.8 SSE Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 21 8 13 22 33 30 26 9 22 31 25 21 261 SSE Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 2.4 1.8 2.1 2.0 1.5 1.5 1.2 1.6 1.7 1.7 2.8 2.6 1.9 S Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 9 10 17 16 23 26 6 5 8 10 10 5 145 S Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 2.9 3.0 2.7 3.3 2.5 2.0 1.6 2.2 1.3 3.1 3.4 2.7 2.6 SSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 58 62 90 74 70 44 52 60 80 78 51 53 772 SSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 2.9 3.3 3.5 3.9 2.3 1.7 2.0 2.1 3.1 2.9 3.0 3.3 2.9 SW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 74 63 64 94 75 52 83 68 62 63 52 59 809 SW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.6 3.5 3.8 3.3 2.5 2.3 2.5 3.0 3.8 3.5 2.7 3.0 3.1 79

WSW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 89 110 113 100 150 205 212 204 167 130 112 78 1670 WSW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.5 3.6 3.5 3.3 2.7 2.3 2.5 3.2 3.6 3.1 3.3 3.0 3.1 W Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 20 33 35 41 34 34 20 19 22 34 33 28 353 W Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.7 4.2 3.4 2.9 2.9 2.3 1.4 1.8 2.7 2.8 3.5 3.5 3.0 WNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 22 28 17 28 25 17 21 16 27 19 17 22 259 WNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 1.9 2.1 1.7 2.4 1.4 0.8 0.9 1.2 1.5 1.6 2.0 2.4 1.7 NW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 15 14 29 11 14 8 8 11 8 12 4 18 152 NW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 2.0 2.2 2.0 1.4 1.1 0.7 0.8 0.8 1.3 2.3 1.3 1.8 1.6 NNW Ruzgarin Esme Sayilari Toplami 10 81 72 73 44 27 10 11 14 40 61 51 55 539 NNW Ruzgarin Ortalama Hizi (m/s) 10 3.0 3.1 2.7 3.0 2.0 1.0 1.1 1.1 1.9 2.7 2.8 3.3 2.7 Ortalama 5 cm Toprak Sicakligi (C) 10 11.5 12.1 15.4 19.8 27.2 33.3 36.9 36.2 31.3 24.6 17.6 13.0 23.2 En dusuk 5 cm Toprak sicakligi (C) 10 4.1 5.5 7.9 11.3 15.3 23.7 29.0 31.3 21.5 14.3 8.3 7.2 4.1 Ortalama 10 cm Toprak Sicakligi (C) 10 11.3 11.7 14.9 19.1 26.0 31.6 35.1 34.8 30.6 24.5 17.6 12.8 22.5 En dusuk 10 cm Toprak sicakligi (C) 10 4.7 6.0 8.2 11.5 16.0 23.2 29.0 31.3 23.7 15.1 9.1 8.0 4.7 Ortalama 20 cm Toprak Sicakligi (C) 10 11.7 11.9 14.8 18.6 24.9 30.2 33.6 33.9 30.5 24.9 18.4 13.7 22.3 En dusuk 20 cm Toprak sicakligi (C) 10 6.7 8.1 10.3 12.2 17.1 23.4 29.3 31.2 25.7 17.5 11.1 9.1 6.7 Ortalama 50 cm Toprak Sicakligi (C) 10 13.5 13.1 15.0 18.0 23.4 28.5 31.8 32.4 30.7 26.3 20.7 15.9 22.4 En dusuk 50 cm Toprak sicakligi (C) 10 10.3 10.8 10.7 14.2 18.2 23.6 30.0 30.8 27.4 20.3 15.5 12.3 10.3 Ortalama 100 cm Toprak Sicakligi (C) 10 15.9 14.6 15.5 17.4 21.0 25.5 29.0 30.5 29.6 26.8 22.9 18.8 22.3 En dusuk 100 cm Toprak sicakligi (C) 10 12.8 12.6 12.8 14.4 17.3 22.5 26.4 29.1 27.8 22.4 19.0 15.6 12.6 Ortalama Buharlasma (mm) 10 91.6 94.2 135.3 160.7 216.7 268.7 314.4 279.0 228.9 170.2 116.2 90.2 2166.1 Gunluk En Cok Buharlasma (mm) 10 7.4 9.3 10.0 15.0 15.0 14.8 24.2 17.0 16.5 14.2 11.7 8.0 24.0 Gunluk Ort. Guneslenme Suresi (saat,dakika) 7 04:29 05:10 06:54 07:33 10:17 11:40 11:53 11:12 09:40 07:52 06:23 04:28 08:07 Gunluk Ort. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 7 0.00 Aylik En Yuk. Guneslenme Sidt.(cal/cm^2.dak) 7 Ortalama Deniz Suyu Sicakligi (C) 12 17.2 16.5 16.7 17.5 19.7 22.9 25.9 28.0 26.7 24.3 21.5 18.9 21.3 En Yuksek Deniz Suyu Sicakligi (C) 12 18.9 17.6 18.2 19.9 22.4 25.4 28.6 29.3 28.9 27.4 24.2 21.2 29.3 En dusuk Deniz Suyu Sicakligi (C) 12 16.0 15.3 15.4 15.6 17.1 19.9 23.6 25.5 2.9 21.0 18.0 17.0 2.9 Istasyonun Calisma Suresi : 1975-2006 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, Arastırma Ve Bılgı Islem Daıre Baskanlıgı 2010 80

Tablo 7: Aylık Çiğli Günler Sayısı ĠLÇE YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA FĠNĠKE 2009 1 2 11 2 5 2 FĠNĠKE 2010 1 1 1 7 1 4 1 1 KAġ 2009 1 1 1 KAġ 2010 1 1 1 1 KORKUTELĠ 2009 1 10 10 1 5 8 4 KORKUTELĠ 2010 12 9 1 1 3 9 2 ELMALI 2009 1 1 14 5 ELMALI 2010 1 2 11 3 MANAVGAT 2009 1 MANAVGAT 2010 1 1 1 KALE-DEMRE 2009 16 10 19 24 1 22 16 KALE-DEMRE 2010 13 12 16 18 1 20 12 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 8: Aylık Dolulu Günler Sayısı MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 2 1 1 ANTALYA 2010 1 2 ALANYA 2009 1 6 2 1 1 1 ALANYA 2010 4 3 1 1 2 FĠNĠKE 2009 1 1 1 1 FĠNĠKE 2010 1 3 1 KAġ 2009 2 2 1 2 KAġ 2010 1 3 1 1 KORKUTELĠ 2009 1 KORKUTELĠ 2010 ELMALI 2009 1 1 ELMALI 2010 1 MANAVGAT 2009 1 1 MANAVGAT 2010 2 2 1 KALE-DEMRE 2009 1 1 KALE-DEMRE 2010 1 1 1 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 9: Aylık Kar Örtülü Günler Sayısı MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA KORKUTELĠ 2009 3 2 KORKUTELĠ 2010 2 5 ELMALI 2009 5 ELMALI 2010 3 6 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 81

Tablo 10: Aylık Kar YağıĢlı Günler Sayısı MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 1 ANTALYA 2010 1 ALANYA 2009 1 ALANYA 2010 FĠNĠKE 2009 1 FĠNĠKE 2010 KAġ 2009 1 KAġ 2010 KORKUTELĠ 2009 6 2 KORKUTELĠ 2010 1 5 ELMALI 2009 1 11 1 3 ELMALI 2010 2 9 MANAVGAT 2009 1 MANAVGAT 2010 KALE-DEMRE 2009 1 KALE-DEMRE 2010 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 11: Aylık Toplam YağıĢ (mm) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 160.7 234.9 49.5 65.9 73.3 0.8 0.0 78.9 58.9 36.3 639.8 ANTALYA 2010 172.2 239.4 54.3 72.9 75.2 81.6 53.2 43.2 ALANYA 2009 308.2 237.9 160.2 40.9 55.2 0.0 0.0 0.0 71.8 248.9 254.2 250.3 ALANYA 2010 304.3 240.5 154.7 43.8 60.5 68.2 215.6 236.9 FĠNĠKE 2009 196.7 192.2 55.9 63.9 20.6 1.4 0.2 97.7 92.2 148.5 333.2 FĠNĠKE 2010 205.5 198.9 60.7 59.1 31.8 100.5 88.6 153.6 KAġ 2009 200.1 181.7 66.5 47.5 38.5 0.0 55.9 79.2 103.9 377.2 KAġ 2010 210.8 191.6 69.4 52.3 34.7 50.6 83.1 98.3 KORKUTELĠ 2009 54.0 99.8 5.2 48.1 74.4 16.6 20.8 11.6 65.2 49.3 20.9 113.4 KORKUTELĠ 2010 48.2 90.1 35.3 39.8 67.5 62.7 42.4 24.8 MANAVGAT 2009 52.2 39.0 151.0 37.4 6.8 0.0 0.8 49.0 21.1 93.6 240.8 MANAVGAT 2010 64.3 42.3 158.9 34.6 23.7 53.8 27.4 87.9 KALE-DEMRE 2009 155.8 196.5 83.4 29.1 27.5 3.4 87.7 60.8 107.3 326.9 KALE-DEMRE 2010 163.6 191.7 90.7 33.8 29.2 78.3 67.8 98.1 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 12: Aylık Sisli Günler Sayısı MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 1 1 2 ANTALYA 2010 1 1 1 FĠNĠKE 2009 1 1 1 FĠNĠKE 2010 1 1 1 KAġ 2009 1 1 KAġ 2010 1 1 ELMALI 2009 1 2 2 1 3 ELMALI 2010 1 1 1 2 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 82

Tablo 13: Ortalama Açık Yüzey BuharlaĢma (mm) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 1.6 2.0 4.1 4.6 5.7 8.4 10.0 9.6 6.0 4.2 2.2 1.2 ANTALYA 2010 1.3 1.7 4.6 4.1 5.9 8.9 11.1 9.1 6.4 3.9 2.5 1.1 FĠNĠKE 2009 1.3 1.6 3.0 4.2 5.3 7.7 8.7 7.2 4.9 3.5 1.8 1.6 FĠNĠKE 2010 1.4 1.5 3.4 3.9 5.7 8.4 9.4 7.8 5.3 4.1 1.4 1.5 KAġ 2009 2.3 2.4 4.2 5.6 6.3 8.6 10.0 9.8 7.5 6.0 3.3 2.8 KAġ 2010 2.1 2.3 3.9 4.8 5.8 9.3 10.6 10.2 7.2 6.5 2.3 2.5 KORKUTELĠ 2009 3.2 4.4 6.8 7.3 7.2 4.2 3.0 KORKUTELĠ 2010 3.5 4.0 7.2 8.0 7.5 3.9 2.6 ELMALI 2009 3.7 4.7 7.1 7.8 6.7 4.7 3.4 ELMALI 2010 3.2 4.4 6.9 7.7 7.2 4.3 3.7 MANAVGAT 2009 1.2 1.1 2.5 4.0 5.7 7.9 9.1 8.3 5.2 3.5 1.7 1.3 MANAVGAT 2010 1.3 1.2 2.7 4.5 6.3 8.4 8.7 8.6 4.9 3.8 1.4 1.2 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 14: Aylık Maksimum YağıĢ (mm) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA ANTALYA 2009 64.0 66.3 25.2 19.7 27.8 0.8 0.0 47.0 28.8 11.8 199.0 ANTALYA 2010 ALANYA 2009 58.0 57.6 32.1 31.4 36.1 0.0 0.0 0.0 31.7 85.3 67.5 41.8 ALANYA 2010 FĠNĠKE 2009 50.5 53.2 22.0 29.6 11.4 1.2 0.2 54.0 46.8 54.4 59.2 FĠNĠKE 2010 KAġ 2009 57.6 55.4 27.1 19.8 28.1 26.4 61.9 37.7 78.2 KAġ 2010 KORKUTELĠ 2009 21.5 25.3 3.8 13.2 37.0 7.8 18.3 10.4 24.1 45.0 9.0 30.5 KORKUTELĠ 2010 ELMALI 2009 27.1 18.4 4.8 16.6 33.1 1.0 17.8 17.0 24.4 36.9 13.2 34.2 ELMALI 2010 MANAVGAT 2009 152.1 74.8 15.6 7.2 10.2 47.5 38.1 54.0 103.4 MANAVGAT 2010 KALE-DEMRE 2009 32.8 55.7 20.5 13.6 16.6 3.4 68.2 22.3 38.8 64.0 KALE-DEMRE 2010 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Tablo 15: Aylık Kırağılı Günler Sayısı MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA FĠNĠKE 2009 1 FĠNĠKE 2010 KORKUTELĠ 2009 14 1 4 14 9 KORKUTELĠ 2010 11 2 2 15 11 ELMALI 2009 15 5 1 6 6 ELMALI 2010 5 7 KALE-DEMRE 2009 1 3 3 KALE-DEMRE 2010 2 4 4 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 83

Tablo 16: Aylık Maksimum Kar Kalınlığı (cm) MERKEZ YIL OCA ġub MAR NĠS MAY HAZ TEM AĞU EYL EKĠ KAS ARA KORKUTELĠ 2009 22 12 KORKUTELĠ 2010 ELMALI 2009 4 ELMALI 2010 Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 Harita 1. Antalya Ġli Rüzgar frekans Dağılımı Haritası Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 84

C.1.1.1. Seller Antalya ilinde pek sık olmamakla birlikte Kasım-Aralık aylarında yer yer sel olayları ile karģılaģılmaktadır. Meydana gelen taģkın olayları ile ilgili olarak DSĠ 13. Bölge Müdürlüğü her yıl taģkın raporları hazırlamaktadır. Bu raporlardan, özellikle son yıllarda meydana gelen önemli taģkın olayları hakkında bilgiler alınmıģtır. 21-22 OCAK 1998 ANTALYA-DURALĠLER-YENĠKÖY TAġKINLARI 19-24 Ocak 1998 günleri arasında Antalya ve civarına düģen yağıģlar; Duraliler, Lara-Güzeloba ve Yeniköy de taģkın yaparak zararlara sebebiyet vermiģtir. 21.01.1998 günü ve saat 23.07 de maksimum rüzgar, 165 km/saat hızla güneyden (W) esmiģ ve oluģan hortum nedeniyle Lara-Güzeloba civarındaki bir çok bina, araç ve seralar tahrip olmuģ ve büyük zararlar oluģmuģtur. Akdeniz üzerinden gelen yağıģlı hava kütlesi, güneyden esen Ģiddetli rüzgarın etkisiyle Toros eteklerine yaslanarak organik yağıģ Ģeklinde yükünü boģaltmıģtır. Bu esnada Toroslara dik olarak uzanan Çandır-Doyran ve Karaman Çayları vadileri pek fazla yağıģ almamıģtır. YağıĢın en Ģiddetli düģtüğü alan Duraliler-Çakırlar ve Yeniköy istikameti olmuģtur. Antalya (DMĠ) ve Yeniköy (DSĠ) meteoroloji istasyonlarında tesbit edilen 24 saatlik yağıģlar aģağıdadır. (Rasat sabah yapılmıģtır.) Tarih ANTALYA YENĠKÖY 20.01.1998 2,0 mm 21.01.1998 49,4 mm 14,3 mm 22.01.1998 49,2 mm 200,0 mm 23.01.1998 49,2 mm 317,0 mm Yeniköy Meteoroloji istasyonunda rasat edilen 217 mm lik 24 saatlik yağıģ 1965-1997 arasındaki 33 yıllık sürede tesbit edilen en yüksek değer olup 34 yılda bir gelebilecek yağıģa denk gelmektedir. Yukarıda bahsedilen yağıģlar neticesinde; Debiler Duraliler arasındaki alandan gelen Kalaba D., Kıldırküçük D., MeĢeli D., Aktopraklık D.ve ĠbiĢ D. Karaman Çayını sınırlayan sedde boyunca toplanarak Duraliler Kaynağı ile birleģmiģ ve Antalya Çakırlar karayolu üzerinden geçerek trafiğin 3-4 saat aksamasına ayrıca yolun altındaki düz alanlar, yerleģim yerleri portakal bahçeleri ve beton fabrikası su altında kalmıģtır. 9-103 no lu Duraliler kaynağı AGĠ ndaki tesbitlere göre 22.01.1998 günü saat 10.45 de seviye 1.85 m olmuģtur. Yukarıda bahsedilen derelerin toplam 25 km 2 lik alandan (karayolundan) 93 m 3 /s lik debi ile taģkına sebep verdiği hesaplanmıģtır. Ayrıca bu dereleri çeģitli yinelenmeli debileri hesaplanarak aģağıda verilmiģtir. Derenin Adı Alan (km 2 ) Q 10 Q 25 Q 50 Q 100 Q 500 Kıldırgücük D. 3,5 11 17 24 32 46 Aktopraklık D. 3,9 11 17 23,6 32 46,3 Kalaba D. 1,4 7 11 15 20 29 NeĢeli D. 6,0 28 44 57,3 72 102 ĠbiĢ D. 7,9 34 53 69 87 123 Sağanak yağıģların etkisiyle, Yeniköy-Kırkgözler Kaynakları oluģturan göletlerde seviyeler yükselmiģ ve Kepez Elektrik Santraline su taģıyan Topraksu Kanalı ile vakıflar kanalları taģmıģ ve ekili alanlara yayılmıģtır. Yeniköy yerleģim yeri içindeki anayolda su 85

altında kalmıģtır. Araziye yayılan sular batıda Karaman çayına boģalmıģtır. Bu taģkın esnasında Antalya-Burdur arasındaki eski Karayolu üzerindeki benzinliğin bulunduğu yerde yol üzerinden su geçtiği gözlenmiģtir. Ayrıca Korkuteli Kanalından da çok miktarda su geçtiği ve Bıyıklı Düdeni nin suyu yavaģ boģalttığı gözlenmiģtir. Bunun neticesi pompa istasyonunda üst camlara kadar su altında kaldığı izlerden tesbit edilmiģtir. 22.01.1998 günü 9-92 Korkuteli Kanalı-Kovanlık AGĠ de tesbit edilen maksimum debi 36,5 m 3 /s, Kırkgözler Kaynaklarının boģalımını sağlayan kanallar üzerinde bulunan 9-91 no lu Kırkgözler Kanalı Topraksu mevkii AGĠ ile 9-91/A Vakıflar Kanalı-Kırkgözler AGĠ den istifade ederek tesbit edilen taģkın debisi 65 m 3 /sn dir. 3 OCAK 1998 ANTALYA-KALE (DEMRE) KAZASI TAġKINLARI 03 Ocak 1998 günü Antalya-Kale kazası ve çevresini etkisi altına alan Kale kazası ve Beymelek Beldesine ait narenciye ve tarım alanlarıyla Noel Baba kilisesi de taģkın etkisi altında kalmıģtır. Kale kazası KöĢkerler-Alakent Yukarı Beymelek mahallerinde yamaç sularının getirdiği rusubatların seralara ve narenciye bahçelerine girmesi neticesinde yaklaģık 3000 dekar saha su altında kalmıģ 200 dekar camekan, naylon sera ve narenciye sahalarına rusubat girmesi nedeniyle sera ve camekanlarda erezyon neticesinde 30 dekarlık naylon sera ve camekan yıkılmıģtır. Yukarı Beymelek mahallesinde yerleģim alanı içerisinde bulunan Köy Hizmetlerine ait menfezlerin taģkın suyunu tahliye edememesi neticesinde yol ulaģıma kapanmıģ, yataktan geçen rusubat Antalya-KaĢ ulaģım yolunun kısa süreli kapanmasına neden olmuģtur. Yöreyi etkisi altına alan yağmur DMĠ verilerine göre 24 saatlik yağıģ değeri 151 mm dir. Bölge Müdürlüğümüze bağlı ekipler aynı gün ihtiyaç duyulan iģ makineleri sevkiyatı yapılarak acil önlemlerin alınması için makineli ıslah çalıģmalarına acilen baģlanmıģ olup çalıģmaların sürekliliğini sağlamaktadır. 03 ġubat 1998 ANTALYA-KUMLUCA TAġKINLARI 03 ġubat 1998 günü Kumluca ve çevresine düģen yağıģların etkisi altında kalan Kumluca kazası ve bu kazaya bağlı Mavikent-Beykonak kasabalarına ait narenciye ve kapalı seralardan oluģan tamamına yakın yaklaģık 20 000 dekar tarım alanı taģkından su altında kalmıģ yer yer yamaç arazilerde aģırı yağıģlardan toprak kayması gözlenmiģtir. Kumluca kazasına bağlı narenciye ve kapalı örtü sera tarım alanlarında yaklaģık 5 000 dekar tarım alanı ve tarım alanları kenarında 500 den fazla konutun içerlerine taģkın suyu girdiği belirlenmiģtir. Finike-Kumluca ovaları sulama projesi kapsamında bulunan ana kanalda Ģev kayması nedeniyle 15 m lik kısım da kanal kayması nedeniyle kullanılmaz duruma gelmiģtir. DMĠ kayıtlarına göre Kumluca ve yakın çevresinde 03 ġubat tarihi itibariyle 24 saatte düģen yağıģ miktarı 151 mm dir. Bölge müdürlüğümüz tarafından aynı gün gerekli iģ makineleri sevkiyatı yapılarak acil önlemlerin alınması için gerekli makineli çalıģmalara baģlanmıģ olup sürekliliği sağlanmaktadır. 10 ARALIK 1998 MANAVGAT TAġKINI 10-12-1998 tarihinde meydana gelen Manavgat taģkını ile ilgili, oluģan tarımsal zararlar, mahallinde yapılan incelemeler sonucu Ģu Ģekilde tesbit edilmiģtir. 86

TaĢkından etkilenen toplam tarım alanı 416 da dır. Bunun 240 da ı hasatı bitmiģ, Ģu anda boģ olan pamuk alanlarıdırç 115 da da ise, 2 ay önce ekimi yapılmıģ olan buğday alanları mevcuttur. Bu alanlar taģkından tamamen zarar gören tarım alanlarıdır. 56 da lık alanda yaģları 3 ile 6 yaģ arasında olan, genç ağaçların yer aldığı nerenciye bahçeleri zarar görmüģtür. Bu bahçelerde %50 oranında zararlanma olduğu tesbit edilmiģtir. Ayrıca 5 da lık alanda, 500 m 2 lik 5 adet plastik sera taģkından zarar görmüģtür. Seralarda bulunan tarım ürünleri tamamen elden çıkmıģtır. 24 ġubat 1999 EġEN ÇAYI TAġKINI 22 ġubat 1999 ile 25 ġubat 1999 tarihleri arasında EĢen Çayı üst havzasına düģen yağıģlar, 24 ġubat 1999 günü EĢen Çayının taģmasına neden olmuģtur. DSĠ tarafından iģletilen Kasaba-KaĢ, DMĠ tarafından iģletilen KaĢ ve Fethiye meteoroloji istasyonlarından alınan günlük toplam yağıģ miktarı ile en hızlı rüzgar yönü ve hızları aģağıda verilmiģtir. Günlük Toplam YağıĢlar KaĢ Hızlı Rüzgar Hızı Fethiye En Hızlı Rüzgar hızı Tarih Kasaba KaĢ Fethiye m 3 /s Yönü m 3 /s Yönü 22.02.1999 1,0 11,3 18,3 10,1 N 7,8 SSW 23.02.1999 68,0 14,6 30,4 11,7 NNW 11,3 SSW 24.02.1999 55,7 12,4 23,5 16,8 WSW 13,5 SSW 25.02.1999 4,5 --- 27,7 ----- ------ ----- ----- 24.02.1999 tarihinde Kınık Beldesi karayolu köprüsünde EĠEĠ tarafından iģletilen 815 nolu EĢen Çayı-Kınık AGĠ inde maksimum debi 542 m 3 /s, EĢen çayı kolu olan Karaçay da yine EĠEĠ tarafından iģletilen 818 nolu Karaçay ın üst havzasında DSĠ tarafından iģletilen 8-83 nolu Dargaz Deresi Lengüme AGĠ nda 23.02.1999 günü 50 m 3 /s maksimum debi tesbit edilmiģtir. EĢen çayının taģması neticesi Kınık Beldesi kuzeyindeki EĢen Çayı taģkın yatağındaki tarım arazileri su altında kalmıģtır. EĢen Çayı-Kınık karayolu köprüsünde mansaba doğru yaklaģık 5 km sedde bulunmaktadır. Sedde bitiminden itibaren arazi kotlarının çok düģük olması ve taģkın anında rüzgarın güneybatıdan esmesi EĢen çayının denize boģalımı zorlaģtığından sağ ve sol sahilde yer alan araziler su altında kalmıģtır. Ayrıca Patara yol ayrımından geçen drenaj kanalından Ovagölü mevkiine ters akıģ meydana gelmiģ ve burada bir çok sera ve havaalanı olarak düģünülen yer tamamen sular altında kalmıģtır. TaĢkın esnasında Kınık Beldesinde suya giren bir kiģi taģkın suların kapılarak kayıp olmuģtur. TaĢkın anında Bölge Müdürlüğünce drenaj kanaları açık tutulmaya çalıģılmıģ olup sedde bitiminden 300 m membada halk sulamaları için sedde altından geçirilen boruların bulunduğu mevkiide yırtılan sedde, Kınık Belediyesi tarafından kapatılmıģtır. 26.02.1999 tarihinde EĢen çayı su seviyesi düģmüģ ve drenaj kanalları normal çalıģmaya baģlamıģtır. 87

31 OCAK-1 ġubat 1999 MANAVGAT ÇAYI TAġKINI Orta Akdeniz üzerinden gelen cephe sistemi 30 Ocak-1 ġubat 1999 tarihleri arasında Manavgat Çayı havzasında Ģiddetli yağıģlara neden olmuģ ve bunun neticesinde Oymapınar ve Manavgat barajlarından salınan sular ile Manavgat Çayı kolu olan Naras Deresi nin taģması sonucu, Manavgat barajı mansabındaki tarım arazileri ve yerleģim yerleri sular altında kalmıģtır. 31 Ocak-1 ġubat 1999 taģkınını meydana getiren yağıģlar, Orta Akdeniz üzerinden gelen cephe sistemlerinden oluģmuģtur. Manavgat Çayı havzasında halen açık olan Manavgat, Oymapınar ve Akseki meteoroloji istasyonları olup, Manavgat Meteoroloji istasyonu plüviograf kayıtlarına göre; 31 Ocak günü saat 6.00-7.00 arası 7,0 mm yağıģ kayıt edilmiģtir. Saat 9.00 da yeniden baģlayan yağıģ Ģiddetini artırarak aralıksız olarak 1 ġubat 1999 günü 1.00 a kadar devam etmiģ ve 14 saat sürmüģtür. TaĢkının etkisini arttıran bir diğer faktörde rüzgardır. Çünkü sıradağların eteklerinde uzanan geniģ ovaların içinden geçerek denize ulaģan akarsular, bu ovaların sahip oldukları düģük eğimler nedeni ile geniģ ve eğimi fazla olan yerlerden topladıkları yağıģ sularını mevcut yatakları ile taģıyamaz duruma gelmektedirler. Manavgat Meteoroloji Ġstasyonu nda tesbit edilen rüzgar Ģiddeti ve yönleri aģağıda verilmiģtir. Günler Rüzgar ġiddet ( m/s) Yönü 28.01.1999 16,2 SSE 29.01.1999 23,5 S 30.01.1999 27,0 S 31.01.1999 22,2 S Yukarıdaki rüzgar rasat verileri incelendiğinde; taģkının meydana geldiği günlerde hakim rüzgar yönünün güneyli olduğu görülmektedir. Bu durum, meydana taģkınları büyümesine taģkın süresinin uzamasına neden olmuģ ve Manavgat Çayı nın denize boģalımını zorlaģtırmıģtır. 88

B. BAġ (Adet) K. BAġ (Adet) KÜMES (Adet) ARI (Adet) BALIK (Adet) GEN.ZAR. %'SĠ Tablo 17: Manavgat Çayı ve Kollarının TaĢkın Sonucu Meydana Gelen Afet Çizelgesi ZARARIN ZARAR GöREN ZARAR GöREN EKiLi-DiĠKiLi ALAN ZARAR GöREN HAYVAN SAYISI TARiHi NEV'Ġ KÖY SAYISI ÇĠFTÇĠ SAYISI SERA ÜR. ve TESĠS (Dekar) KARANFĠL+ SÜS BĠT. ve TESĠS(Da) Kaynak: Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü, 2010 TARLA ÜRÜNLERĠ (Dekar) MEYVE (Dekar) DEPO ÜRÜNLERĠ (Kg) 09-12/12/1998 Sel 2 11 3 39 10 68.307 % 40 VE ÜZERĠ ÇĠFTÇĠ SAY. ZARARIN PARASAL DEĞERĠ (TL) 31/01-07/02/99 Sel 24 209 40 12,60 1607 252 2 36 166.887 33.250 36 169 181.309 02.09.1999 Sel 5 146 5 3915 22 18 73.550 12.05.2001 24.11.2001 17.12.2001 15/09/2006 20/11/2006 Sel- Dolu Fırtına- Sel Sel- Fırtına 3 11 77 72 11 33.235 8 50 142 21 12 0 269.080 41 459 175 7527 1.217 39 2 242.650 12 3 1.026.000 Sel 38 322 9313 0 1 237 0 0 0 0 23 11 3.662.287 05.12.2009 Sel 10 73 185 1665 93 0 0 0 0 0 0 9 0 676.810 TOPLAM 131 1.281 550 13 24.125 1.562 3 312 2 0 409.537 33.250 222 5.990.578 Manavgat Barajı çıkıģından itibaren taģkın sahası oluģtuğundan taģkın baģlama kotu olarak tesbit edilen kot 16,0 m dir. Manavgat Barajından sonra 6,0 km 2 tarım amaçlı arazi ve 1,6 km 2 yerleģim alanı olmak üzere toplam 7,6 km 2 yani 760 ha alan su altında kalmıģtır. Bu yıllardan sonra meydana gelen taģkınlarla ilgili bilgiler henüz rapor aģamasında olması nedeniyle bilgi verilememiģtir. 89

C.1.1.2. Kuraklık Kuraklık tespiti için ilimizde yılların yağıģ ortalaması kullanılmaktadır. Ġlimizde kuraklık tespiti yapabilmek için ard arda iki yılın yağıģ toplamı normallerin %60 ı ya da daha aģağı olması gerekmektedir. C.1.1.3. Mikroklima Antalya ili sınırları içinde bilimsel çalıģmalar sonucu tesbit edilmiģ olan mikroklima alanı bulunmamaktadır. Rasat parkı bulunmadığından meteoroloji yetkilileri tarafından bir ölçüm yapılmamıģ olup, mikroklimatik özellik gösteren yerler hakkında yeterli bilgi mevcut değildir. Ancak yapılan gözlemler sonucu KaĢ, Olimpos ve GazipaĢa- Beram Yaylalarında mikroklima özellikleri tesbit edilmiģtir. Kesin sonuçların bilimsel çalıģmalar sonucu elde edilmesi gerekmektedir. C.1.2. Yapay Etmenler C.1.2.1. Plansız KentleĢme Antalya da kırsal kesimden kentlere göç olayının çoğalması ve hızlı kentleģme beraberinde plansız, programsız ve imarsız yapılaģmayı getirmektedir. Bunun sonucu olarak gerek ısınma tesislerinin yetersiz oluģu gerekse plansız yerleģim düzeni hava kirlenmesini olumsuz yönde etkilemektedir. ġehir merkezinin falezler üzerinde kurulmuģ olması ve Ģehir merkezindeki binaların yüksek katlı ve kıyıya paralel olarak uzanması nedeniyle hava sirkülasyonu engellenmekte ve kıģ aylarında hava kirliliği artmaktadır. C.1.2.2. YeĢil Alanlar YeĢil alanlar kentlerin doğallıktan uzaklaģan iklimini bir dereceye kadar normale getiren araçlardan biridir. Diğer önemli bir nokta yeģilliklerin tozu önleme ve miktarını azaltma etkisidir. YeĢil örtüler kirli hava için filtre ve adsorbant görevi yaparlar. Bir kente eklenen her yapı, hacmi kadar havanın yerini iģgal edeceğine göre Ģehircilik standartlarına uygun olarak miktar ve dağılıģları tespit edilmiģ yeģil alanlar, hem hava temizleyicisi olarak rol oynar ve hem de hava kirlenmesi için üretim kaynağı olan yapıların sayısını ve yoğunlaģmasını azaltırlar. C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar Ġlimiz Merkez Ġlçe Sınırları Dahilinde Hava Kalitesinin Korunması Açısından Hava Kirliliğinin Önlenmesi Ve Yakıt ĠyileĢtirme Programı (Katı-Sıvı Yakıt) Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünün kıģ sezonunda Antalya Ġlinde ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi ile ilgili çalıģmaların değerlendirilmesine esas, Isınmadan Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen kıģ sezonu ortalama sınır değerleri hatta hedef sınır değerlerinin altında gerçekleģmesi, hava kirliliğinin yaģanmaması, toplum ve çevre sağlığının etkilenmemesi için önlemlerin alınmasına ve uygulanmasına karar verilmiģtir. 90

KATI YAKIT Kömür Ġlimizde katı yakıt izin ve denetim sistemi her yıl kıģ sezonu öncesi Bakanlığımız Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Hava Kirliliğinin Kontrolü ve Önlenmesi Genelgesi ve 13.01.2005 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve 07.02.2009 tarih ve 27134 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği doğrultusunda alınan Ġl Mahalli Çevre Kurulu (MÇK) Kararı ile belirlenir. MÇK Kararında üreticilerin, ithalatçıların ve katı yakıt satıcılarının Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü nden almakla yükümlü oldukları belgeler ve sorumlulukları, ilimizde katı yakıtlar hakkında yapılacak olan denetim sistemi hakkındaki hususlar belirlenir. 08.09.2009 tarih ve 09/09 no lu MÇK kararı na göre; Ġl sınırları dahilinde aģağıda belirlenen özelliklere haiz olmayan, menģei belli olmayan, belgesiz ve eksik belgeli ilimiz kriterlerine uygun olmasına rağmen kontrol/uygunluk izin belgesi kapsamındaki özellikleri sağlamayan izinsiz ve kontrolsüz konumda olan kaçak kapsamında ve yasak kapsamında olan katı yakıtın (yerli linyit, ithal, briket (yerli veya ithal) kömürün) ısınma, sanayi, üretim vb. amaçlı temin edilmesi satılması ve tüketilmesi yasaktır. 2009-2010 kıģ sezonunda il sınırları dahilinde ısınma, sanayi, üretim vb. amaçlı katı yakıt olarak kullanılan ithal ve yerli kömürlerin sınır değerleri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 18: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Yerli Linyit Kömürlerin Özellikleri ve Sınırları ÖZELLĠKLER Toplam Kükürt (Orjinalde) Alt Isıl Değer (Orjinalde) SINIRLAR En Fazla %1 (%0,1 tolerans) En Az 5000 kcal/kg (-200kcal/kg) Toplam Nem En Fazla %20 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında Kül (Kuru Bazda) En Fazla %20 Boyut 1 18-150 mm (18mm altı en fazla %10, 150mm üstü en fazla %10 tolerans) Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 1 Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10 18 mm olabilir. 91

Tablo 19: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Ġthal TaĢ ve Linyit Kömürün Özellikleri ve Sınırları ÖZELLĠKLER SINIRLAR Toplam Kükürt Kuru Baz Orijinal Baz En Fazla %0,9 En Fazla %0,6 Alt Isıl Değer (Orjinalde) En Az 7000 kcal/kg (-400kcal/kg) Toplam Nem En Fazla %10 Kül (Kuru Bazda) En Fazla %12 (+%1 tolerans) 18-150 mm (18mm altı en fazla Boyut 2 %10, 150mm üstü en fazla %10 tolerans) Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında Tablo 20: Ġl Sınırlarında SatıĢa Sunulan Prina Briketi Kömürünün Özellikleri ve Sınırları (Kuru Bazda) ÖZELLĠKLER SINIRLAR Alt Isıl Değer En Az 3700 kcal/kg Nem (Orjinalde) En Fazla %15 Yağ En Fazla %1,5 Sodyum 300 ppm En az 6 mm, 6mm den küçük ağırlıkça %5 i Boyut geçemez. Ancak mekanik beslemeli yakma tesisleri için %50 ye kadar olabilir. Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 SATIġ VE KULLANIM YERĠ Ġl Sınırlarında 2 Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10 18 mm olabilir. 92

Tablo 21: Ġl Sınırlarında Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Özellik Sınıf 1 Alt Isıl Değer 3 (kcal/kg), En Az 5000 Baca Gazına Geçen Kükürt Oranı (%), m/m, En Fazla 0,8 DüĢme Sağlamlığı (%), m/m, En Az 90 AĢınma Sağlamlığı (%), m/m, En Az 75 Kırılma Sağlamlığı Yastık veya Yumurta ġeklindeki Briketlerde (kgf), En Az Tabanı Düzgün Geometrik ġekilli Briketlerde (kg/cm2), En Az 130 Suya Dayanım 4 (%) En Az 70 Isıl Verimi (%) En Az 75 Duman Emisyon Oranı (g/kg) En Fazla 8 Boyut Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 80 25-75 mm arasında (25 mm nin altı en fazla %2 oranında) Tablo 22: Ġlimizde KYS Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Bildirilen SatıĢ Miktarları (2009-2010 Sezonu Ocak-Mart Ve Temmuz-Aralık Dönemi) (Merkez Ve Ġlçeler) Yerli (ton) 5181,48 Ġthal (ton) 12661,16 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Not : 2010 Ocak-Mart satıģları Ek-IV tablosunda dönemlerin Ocak-Haziran olarak belirtilmesinden ötürü tüm kyslerce bildirilmemiģtir. Tablo 23: Ġlimizde SatıĢ Ġzin Belgesine Sahip Satıcılar Tarafından Kys' Lere Teslim Edildiği Bildirilen Yakıt Miktarları (2009-2010 Sezonu Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz- Eylül Ve Ekim-Aralık) (Merkez ve Ġlçeler) Yerli (ton) 5360,03 Ġthal (ton) 27367,34 3 Bu özellik, orijinal (satıģa sunulan) briket bazındadır. 4 Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz. 93

Tablo 24: 2009-2010 KıĢ Sezonu Ġçin BüyükĢehir Belediyesi Mücavir Alan Ġçinde Kullanım Ġçin BüyükĢehir Belediyesi Hava Kirliliği Kontrol Merkezinde Analize Giren Yakıt Miktarları Yerli (ton) 8829,96 Ġthal (ton) 17339,55 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Tablo 25: Antalya Ġline 2009-2010 KıĢ Sezonu Ġçin Sosyal YardımlaĢma Ve DayanıĢma Vakfı Aracılığı Ġle Dağıtılan Kömür Miktarları ĠLÇE Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakfı Aracığıyla Dağıtılan Kömürler (ton) Akseki 500 Aksu 715 Elmalı 1811.5 Finike 60 GazipaĢa 224 GündoğmuĢ 50 Ġbradı 400 KaĢ 580.76 Kemer 200 Kepez 41.5 Korkuteli 1500 MuratpaĢa 225.18 Serik 498 TOPLAM 6805.94 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Sıvı Yakıt 08.09.2009 tarih ve 09/09 no lu MÇK kararı na göre; sıvı yakıtlar ile ilgili olarak denetim ve belgelendirme iģlemleri Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu nca yürülmektedir. 94

Sanayi Tesisleri Sanayicilerin tesislerinde kullanacağı kömür özelliklerini Valiliğimize ( Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü) bildirmeleri gerekmektedir. Tozumayı önleyici her türlü tedbirin kömürü satan taģıyan ve sanayi tesisi sahibi tarafından alınması koģulu ile sanayi amaçlı tüketilecek yerli ve ithal kömürlerin torbalanması gerekmemektedir. Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde, sanayi tesisleri Emisyon Ġzni alarak faaliyet göstermek zorundadır. Emisyon Ġznine Tabi Olmayan Sanayi Tesisler bu yönetmelikte belirtilen izne tabi olmayanların yerine getirmesi gereken yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Sanayi tesisleri iģletme aģamasında söz konusu yönemelikte belirtilen sürelerde teyit ölçümlerini yaptırarak Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü ne sunacaktır. Sanayi tesislerinde kullanılacak ithal kömürlerin sanayi amaçlı ithal edilecek kömürlerde aranacak özelliklere sahip olması zorunludur, Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü teknik elemanları çevreyi kirleten sanayi tesislerini tespit ederek denetleyeceklerdir. Sanayi amaçlı ithal edilen ve sadece çimento ve modern teknoloji ile donatılmıģ kireç fabrikaları dıģında kullanılmasına izin verilmeyen kalsine edilmemiģ petrol kokunun diğer sanayi tesislerinde kullanımı yasaktır. Bu kararda belirtilen usul ve esaslar ile ilgili olarak gerektiğinde ayrıntılı düzenlemelerin Antalya Valiliğince yayınlanacak olan bir talimatla belirlenecektir. C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar Fabrika, atölye vb sanayi tesislerinin az olması nedeniyle bacalı sanayiden kaynaklanan önemli boyutlarda bir kirlilik olmamaktadır. Karbon Monoksit, Kükürt Dioksit, Azot Oksit, Baca Gazı, karbon Monoksit, Kükürt Dioksit, Azot Oksit, Baca Gazı Hızı, Ġslilik, Baca Gazı Sıcaklığı, Oksijen, Karbondioksit, verimlilik değerleri ile ilgili akredite laboratuarca ölçümler yapılmaktadır. C.2. HAVAYI KĠRLETĠCĠ GAZLAR VE KAYNAKLAR C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu Ve Duman Hava kirleticilerinin en yaygın olanı kükürtdioksittir. Her yıl tonlarca SO 2 çeģitli kaynaklardan yayılarak atmosfere karıģmaktadır. Bu emisyonların en önemli bölümü elektrik üretmek amacı ile çok büyük miktarda kükürtlü katı ve sıvı yakıtlar yakan termik santrallerden meydana gelmektedir. 2 Kasım 1986 da yürürlüğe girmiģ olan Hava Kalitesini Koruma Yönetmeliği muhtelif ortalama alma süreleri için havada bulunmasına izin verilmiģ olan SO 2 sınırları Ģöyle verilmiģtir. YASAL OLARAK ĠZĠN VERĠLEN DIġ HAVA ĠÇERĠSĠNDEKĠ SO 2 SINIRI NOT: SO 2 nin bir dönüģüm ürünü olan SO 3 ile gösterilen kükürttrioksit gazını da içerdiği kabul edilmiģtir. Yukarıda verilen yasal sınırlar, diğer ülkelerin sınır değerlerine kıyasla çok yüksek tutulmuģtur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) üye ülkelere insan sağlığı için yıllık ortalama olarak geçmiģte 80 mg/m 3 sınırını önerdiği halde, günümüzde 60 mg/m 3 sınırının aģılmamasını hedef alması önermektedir. Bu durumda, Yönetmelikte Mahalli Çevre Birimlerine uzun vadeli maksimum SO 2 sınır değerlerini, 95

Yıllık Ortalama 60 mg/m 3 KıĢ Mevsimi Ortalama 120 mg/m 3 1 Saatlik Ortalama 450 mg/m 3 olarak belirtilmektedir. C.2.2. Partikül Madde (Pm) Emisyonları Antalya Ġlinde ölçülen partikül madde ve SO 2 emisyonları ölçüm değerleri aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 26: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2009-2010 Yılı) AYLAR Ölç. Yap. İst. Sayısı Ölç. Yap. Gün Sayısı Aylık Ortalama (μg/m 3 ) 2009 SO 2 PM SO 2 Kaynak: Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 Değişim Oranları Bir Önceki Yıla Göre (%) M 96 En Düşük (μg/m 3 ) En Yüksek (μg/m 3 ) KVS Değerlerinin ( > 400 μg/m 3 SO 2 > 300 μg/m 3 PM) Aşıldığı Gün Sayısı P SO 2 PM SO 2 PM SO 2 PM Ocak 1 31 5 96 4 42 9 223 - - Şubat 1 28 4 61 4 25 5 166 - - Mart 1 31 4 52 4 23 4 178 - - Nisan 1 30 4 44 4 23 8 72 - - Mayıs 1 24 4 37 4 18 4 63 - - Haziran 1 30 4 42 4 22 5 69 - - Temmuz 1 31 4 45 4 32 5 59 - - Ağustos 1 31 4 47 4 40 5 58 - - Eylül 1 30 4 42 4 16 6 62 - - Ekim 1 29 7 57 4 24 11 130 - - Kasım 1 30 5 69 4 13 13 155 - - Aralık 1 31 12 102 6 26 26 264 - - 2010 Ocak 1 31 17 124 12 27 25 295 - - Şubat 1 28 9 85 5 20 14 187 - - Mart 1 26 7 59 5 20 12 158 - - Nisan 1 30 3 51 2 11 6 95 - - Mayıs 1 31 0 49 0 22 3 109 - - Haziran 1 30 0 47 0 13 1 124 - - Temmuz 1 29 9 43 1 27 32 58 - - Ağustos 1 31 38 62 20 48 91 83 - - Eylül 1 30 125 52 38 34 203 104 - - Ekim 1 29 41 48 4 16 96 86 - - Kasım 1 30 12 101 0 30 44 179 - - Aralık 1 31 9 108 0 15 37 205 - -

Tablo 27: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2010 Yılı) Station: Date: Report Type: Time Base: Güllük Parkı 31.12.2009 24:00-30.12.2010 00:00 Mean 24 Hour Date Time Güllük Parkı Güllük Parkı Güllük Parkı Date Time Toz SO2 Sicaklik µg/m³ µg/m³ C 31.12.2009 00:00 116 8 13 01.01.2010 00:00 138 8 14 02.01.2010 00:00 69 8 16 03.01.2010 00:00 106 8 14 04.01.2010 00:00 61 8 13 05.01.2010 00:00 86 8 13 06.01.2010 00:00 150 9 14 07.01.2010 00:00 109 9 15 08.01.2010 00:00 131 9 16 09.01.2010 00:00 184 10 16 10.01.2010 00:00 173 9 16 11.01.2010 00:00 61 9 17 12.01.2010 00:00 69 8 13 13.01.2010 00:00 57 8 13 14.01.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 15.01.2010 00:00 73 9 13 16.01.2010 00:00 69 9 15 17.01.2010 00:00 95 9 16 18.01.2010 00:00 131 9 16 19.01.2010 00:00 88 9 14 20.01.2010 00:00 49 9 12 21.01.2010 00:00 74 9 11 22.01.2010 00:00 61 9 11 23.01.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 24.01.2010 00:00 NoData NoData NoData 25.01.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.01.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.01.2010 00:00 NoData NoData NoData 28.01.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 29.01.2010 00:00 72 9 11 30.01.2010 00:00 81 10 13 31.01.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 01.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 02.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 03.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 04.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 05.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 97

06.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.02.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 12.02.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 13.02.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 14.02.2010 00:00 174 14 17 15.02.2010 00:00 135 17 18 16.02.2010 00:00 129 12 17 17.02.2010 00:00 106 14 16 18.02.2010 00:00 74 16 16 19.02.2010 00:00 82 14 18 21.02.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.02.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 23.02.2010 00:00 48 15 15 24.02.2010 00:00 54 12 15 25.02.2010 00:00 44 11 14 26.02.2010 00:00 44 12 14 27.02.2010 00:00 46 10 13 28.02.2010 00:00 18 14 16 01.03.2010 00:00 47 13 16 02.03.2010 00:00 57 13 16 03.03.2010 00:00 32 13 16 04.03.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 05.03.2010 00:00 55 10 17 06.03.2010 00:00 42 11 17 07.03.2010 00:00 39 10 17 08.03.2010 00:00 64 11 17 09.03.2010 00:00 156 12 19 10.03.2010 00:00 144 12 17 11.03.2010 00:00 142 13 19 12.03.2010 00:00 146 12 19 13.03.2010 00:00 71 11 17 14.03.2010 00:00 64 10 17 15.03.2010 00:00 36 12 18 16.03.2010 00:00 26 14 15 17.03.2010 00:00 35 13 14 18.03.2010 00:00 28 15 14 19.03.2010 00:00 32 15 14 20.03.2010 00:00 34 14 16 21.03.2010 00:00 62 14 16 22.03.2010 00:00 53 14 16 23.03.2010 00:00 65 12 16 24.03.2010 00:00 48 12 17 25.03.2010 00:00 53 12 16 26.03.2010 00:00 67 12 18 27.03.2010 00:00 48 13 21 98

28.03.2010 00:00 50 11 17 29.03.2010 00:00 22 12 17 30.03.2010 00:00 24 12 18 31.03.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 01.04.2010 00:00 28 12 17 02.04.2010 00:00 49 12 17 03.04.2010 00:00 43 12 19 04.04.2010 00:00 32 13 21 05.04.2010 00:00 49 13 20 06.04.2010 00:00 42 13 18 07.04.2010 00:00 21 12 17 08.04.2010 00:00 24 13 17 09.04.2010 00:00 27 13 18 10.04.2010 00:00 36 13 17 11.04.2010 00:00 25 12 15 12.04.2010 00:00 23 12 19 13.04.2010 00:00 32 13 18 14.04.2010 00:00 38 13 17 16.04.2010 00:00 49 14 21 17.04.2010 00:00 56 14 22 18.04.2010 00:00 55 14 21 19.04.2010 00:00 50 14 21 20.04.2010 00:00 43 14 20 21.04.2010 00:00 32 13 18 22.04.2010 00:00 28 13 21 23.04.2010 00:00 33 14 22 24.04.2010 00:00 39 15 21 25.04.2010 00:00 44 15 21 26.04.2010 00:00 40 15 21 27.04.2010 00:00 43 14 21 28.04.2010 00:00 31 14 21 29.04.2010 00:00 34 14 20 30.04.2010 00:00 31 14 19 01.05.2010 00:00 32 14 19 02.05.2010 00:00 34 14 21 03.05.2010 00:00 44 15 21 04.05.2010 00:00 44 14 21 05.05.2010 00:00 43 14 21 06.05.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 07.05.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.05.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.05.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.05.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 11.05.2010 00:00 35 16 27 12.05.2010 00:00 53 17 25 13.05.2010 00:00 60 17 24 14.05.2010 00:00 47 17 23 15.05.2010 00:00 57 17 24 16.05.2010 00:00 69 17 24 99

17.05.2010 00:00 60 17 23 18.05.2010 00:00 41 16 21 19.05.2010 00:00 40 16 21 20.05.2010 00:00 33 16 22 21.05.2010 00:00 41 16 21 22.05.2010 00:00 2 16 20 23.05.2010 00:00 52 16 20 24.05.2010 00:00 26 16 22 25.05.2010 00:00 34 16 21 26.05.2010 00:00 38 17 23 27.05.2010 00:00 39 17 27 28.05.2010 00:00 58 17 25 29.05.2010 00:00 105 18 25 30.05.2010 00:00 99 17 24 31.05.2010 00:00 71 17 24 01.06.2010 00:00 66 17 25 02.06.2010 00:00 103 17 24 03.06.2010 00:00 127 17 24 04.06.2010 00:00 102 17 24 05.06.2010 00:00 81 18 24 06.06.2010 00:00 73 18 24 07.06.2010 00:00 48 17 23 08.06.2010 00:00 33 17 23 09.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 10.06.2010 00:00 33 17 24 11.06.2010 00:00 39 17 24 12.06.2010 00:00 36 18 25 13.06.2010 00:00 45 18 28 14.06.2010 00:00 64 18 26 15.06.2010 00:00 66 17 27 16.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 17.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 18.06.2010 00:00 59 19 33 19.06.2010 00:00 58 19 30 20.06.2010 00:00 35 18 27 21.06.2010 00:00 0 19 27 22.06.2010 00:00 0 18 27 23.06.2010 00:00 43 18 25 24.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 25.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 28.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 29.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 30.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 01.07.2010 00:00 NoData NoData NoData 02.07.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 03.07.2010 00:00 0 18 28 04.07.2010 00:00 0 19 28 100

05.07.2010 00:00 0 19 28 06.07.2010 00:00 0 19 28 07.07.2010 00:00 0 19 27 08.07.2010 00:00 0 18 27 09.07.2010 00:00 0 18 27 10.07.2010 00:00 0 18 27 11.07.2010 00:00 0 19 28 12.07.2010 00:00 0 19 28 13.07.2010 00:00 0 19 28 14.07.2010 00:00 0 19 28 15.07.2010 00:00 0 19 29 16.07.2010 00:00 0 19 29 17.07.2010 00:00 0 19 31 18.07.2010 00:00 0 19 30 19.07.2010 00:00 Samp< 18 30 20.07.2010 00:00 NoData 18 29 21.07.2010 00:00 NoData 19 29 22.07.2010 00:00 NoData 19 30 23.07.2010 00:00 NoData 19 30 24.07.2010 00:00 NoData 20 33 25.07.2010 00:00 NoData 20 30 26.07.2010 00:00 NoData 20 29 27.07.2010 00:00 NoData 20 29 28.07.2010 00:00 NoData 20 29 29.07.2010 00:00 NoData 20 29 30.07.2010 00:00 NoData 20 29 31.07.2010 00:00 NoData 20 31 01.08.2010 00:00 NoData 21 33 02.08.2010 00:00 NoData 21 33 03.08.2010 00:00 NoData 21 31 04.08.2010 00:00 NoData Samp< Samp< 05.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 12.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 13.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 14.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 19.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 101

23.08.2010 00:00 NoData Samp< Samp< 24.08.2010 00:00 NoData 21 32 25.08.2010 00:00 NoData 20 32 26.08.2010 00:00 NoData 21 34 27.08.2010 00:00 Samp< 20 33 28.08.2010 00:00 43 20 31 29.08.2010 00:00 38 20 29 30.08.2010 00:00 15 20 29 31.08.2010 00:00 0 20 29 01.09.2010 00:00 0 20 28 02.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 03.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 04.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 05.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 09.09.2010 00:00 14 23 29 10.09.2010 00:00 17 22 30 11.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 12.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 13.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 14.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 19.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 23.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 24.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 25.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 28.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 29.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 30.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 01.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 02.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 03.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 04.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 05.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 09.10.2010 00:00 20 18 19 10.10.2010 00:00 28 19 19 102

11.10.2010 00:00 33 19 21 12.10.2010 00:00 63 20 22 13.10.2010 00:00 56 19 23 14.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 15.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 19.10.2010 00:00 45 19 23 20.10.2010 00:00 41 19 21 21.10.2010 00:00 48 20 23 22.10.2010 00:00 56 20 22 23.10.2010 00:00 49 20 23 24.10.2010 00:00 47 20 22 25.10.2010 00:00 49 20 22 26.10.2010 00:00 55 21 22 27.10.2010 00:00 61 20 22 28.10.2010 00:00 36 20 20 29.10.2010 00:00 24 20 20 30.10.2010 00:00 30 20 19 31.10.2010 00:00 39 20 19 01.11.2010 00:00 47 20 19 02.11.2010 00:00 57 21 19 03.11.2010 00:00 87 21 20 04.11.2010 00:00 99 21 20 05.11.2010 00:00 95 22 20 06.11.2010 00:00 102 22 20 07.11.2010 00:00 70 21 19 08.11.2010 00:00 66 20 19 09.11.2010 00:00 89 21 20 10.11.2010 00:00 100 21 21 11.11.2010 00:00 106 21 21 12.11.2010 00:00 113 22 20 13.11.2010 00:00 69 21 23 14.11.2010 00:00 89 25 23 15.11.2010 00:00 134 25 21 16.11.2010 00:00 126 23 22 17.11.2010 00:00 81 23 22 18.11.2010 00:00 81 23 21 19.11.2010 00:00 87 25 21 20.11.2010 00:00 90 22 20 21.11.2010 00:00 91 22 20 22.11.2010 00:00 111 23 19 23.11.2010 00:00 63 20 19 24.11.2010 00:00 47 19 20 25.11.2010 00:00 34 19 19 26.11.2010 00:00 27 19 19 27.11.2010 00:00 42 19 20 28.11.2010 00:00 51 19 20 103

29.11.2010 00:00 83 20 19 30.11.2010 00:00 103 21 19 01.12.2010 00:00 120 22 18 02.12.2010 00:00 99 22 19 03.12.2010 00:00 124 22 19 04.12.2010 00:00 111 22 19 05.12.2010 00:00 76 21 18 06.12.2010 00:00 28 21 17 07.12.2010 00:00 68 21 17 08.12.2010 00:00 86 21 18 09.12.2010 00:00 85 21 17 10.12.2010 00:00 32 21 16 11.12.2010 00:00 20 20 11 12.12.2010 00:00 14 20 7 13.12.2010 00:00 42 20 9 14.12.2010 00:00 85 21 11 15.12.2010 00:00 67 21 15 16.12.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 17.12.2010 00:00 303 21 16 18.12.2010 00:00 78 21 13 19.12.2010 00:00 69 21 14 20.12.2010 00:00 80 22 15 21.12.2010 00:00 172 22 16 22.12.2010 00:00 185 23 15 23.12.2010 00:00 202 23 15 24.12.2010 00:00 197 23 15 25.12.2010 00:00 172 23 15 26.12.2010 00:00 121 23 17 27.12.2010 00:00 107 22 17 28.12.2010 00:00 143 22 17 29.12.2010 00:00 77 22 18 30.12.2010 00:00 58 22 14 _ Min 0 8 7 Date 20,06 1,01 11,12 Time 24:00:00 24:00:00 24:00:00 Max 303 25 34 Date 16,12 13,11 25,08 Time 24:00:00 24:00:00 24:00:00 AVG 62 17 21 Num * 240 * 260 * 260 Data[%] * 65,8 * 71,2 * 71,2 STD 44,33 4.270 5.394 Değerler mikrogram/metreküp olarak alınacaktır. Aylık ortalama değerler, günlük değerler ortalamasıdır. Yıllık ortalama değerler aylık değerlerin aritmetik ortalamasıdır. Diğer satırına ölçüm yerindeki parametre yazılır. Kaynak: Antalya BüükĢehir Belediyesi, 2010 104

Tablo 28: Hava Kirliliği Ölçüm Sonuçları. (2009-2010 Yılı) Kepez Station: Belediyesi 31.12.2009 24:00-30.12.2010 Date: 00:00 Report Type: Mean Time Base: 24 Hour Date Time Kepez Bel. Kepez Bel. Kepez Bel. Date Time Toz SO2 Sicaklik µg/m³ µg/m³ C 31.12.2009 00:00 115 3 13 01.01.2010 00:00 136 4 13 02.01.2010 00:00 89 3 16 03.01.2010 00:00 111 3 14 04.01.2010 00:00 73 3 13 05.01.2010 00:00 65 3 13 06.01.2010 00:00 146 4 13 07.01.2010 00:00 184 4 15 08.01.2010 00:00 142 4 16 09.01.2010 00:00 251 4 16 10.01.2010 00:00 201 4 15 11.01.2010 00:00 50 3 17 12.01.2010 00:00 67 3 13 13.01.2010 00:00 53 3 13 14.01.2010 00:00 36 3 12 15.01.2010 00:00 75 4 13 16.01.2010 00:00 78 4 15 17.01.2010 00:00 124 4 16 18.01.2010 00:00 149 4 16 19.01.2010 00:00 63 4 14 20.01.2010 00:00 40 3 11 21.01.2010 00:00 101 3 11 22.01.2010 00:00 85 4 10 23.01.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 24.01.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.01.2010 00:00 79 3 7 27.01.2010 00:00 75 4 9 28.01.2010 00:00 40 4 8 29.01.2010 00:00 45 3 12 30.01.2010 00:00 94 3 14 31.01.2010 00:00 80 3 14 01.02.2010 00:00 71 3 15 02.02.2010 00:00 55 3 14 03.02.2010 00:00 13 3 9 04.02.2010 00:00 18 2 7 105

05.02.2010 00:00 24 2 7 06.02.2010 00:00 63 3 8 07.02.2010 00:00 56 3 9 08.02.2010 00:00 31 3 10 09.02.2010 00:00 49 3 12 10.02.2010 00:00 89 3 11 11.02.2010 00:00 57 3 15 12.02.2010 00:00 58 3 16 13.02.2010 00:00 125 4 16 14.02.2010 00:00 140 4 17 15.02.2010 00:00 133 4 18 16.02.2010 00:00 126 4 17 17.02.2010 00:00 109 4 16 18.02.2010 00:00 93 4 17 19.02.2010 00:00 85 4 18 20.02.2010 00:00 111 4 17 21.02.2010 00:00 78 4 16 22.02.2010 00:00 30 3 15 23.02.2010 00:00 41 4 16 24.02.2010 00:00 49 4 15 25.02.2010 00:00 53 4 14 26.02.2010 00:00 46 4 14 27.02.2010 00:00 46 4 13 28.02.2010 00:00 9 4 15 01.03.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 02.03.2010 00:00 60 4 16 03.03.2010 00:00 26 3 16 04.03.2010 00:00 27 3 15 05.03.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 06.03.2010 00:00 41 4 17 07.03.2010 00:00 39 4 17 08.03.2010 00:00 66 4 17 09.03.2010 00:00 169 4 18 10.03.2010 00:00 165 4 17 11.03.2010 00:00 171 5 19 12.03.2010 00:00 164 5 19 13.03.2010 00:00 81 5 18 14.03.2010 00:00 57 5 18 15.03.2010 00:00 36 5 18 16.03.2010 00:00 27 4 14 17.03.2010 00:00 32 4 14 18.03.2010 00:00 26 4 14 19.03.2010 00:00 35 4 14 20.03.2010 00:00 34 4 15 21.03.2010 00:00 72 4 16 22.03.2010 00:00 70 4 16 23.03.2010 00:00 72 4 17 24.03.2010 00:00 57 4 17 106

25.03.2010 00:00 59 4 16 26.03.2010 00:00 63 4 19 27.03.2010 00:00 45 4 21 28.03.2010 00:00 54 4 17 29.03.2010 00:00 21 4 17 30.03.2010 00:00 28 4 17 31.03.2010 00:00 37 4 17 01.04.2010 00:00 38 4 17 02.04.2010 00:00 48 4 17 03.04.2010 00:00 44 4 20 04.04.2010 00:00 34 4 21 05.04.2010 00:00 43 5 21 06.04.2010 00:00 49 5 18 07.04.2010 00:00 20 4 17 08.04.2010 00:00 21 4 17 09.04.2010 00:00 29 4 17 10.04.2010 00:00 35 11 17 11.04.2010 00:00 25 12 15 12.04.2010 00:00 23 12 19 13.04.2010 00:00 32 13 18 14.04.2010 00:00 38 13 17 16.04.2010 00:00 49 14 21 17.04.2010 00:00 56 14 22 18.04.2010 00:00 55 14 21 19.04.2010 00:00 50 14 21 20.04.2010 00:00 43 14 20 21.04.2010 00:00 32 13 18 22.04.2010 00:00 28 13 21 23.04.2010 00:00 33 14 22 24.04.2010 00:00 39 15 21 25.04.2010 00:00 44 15 21 26.04.2010 00:00 40 15 21 27.04.2010 00:00 43 14 21 28.04.2010 00:00 31 14 21 29.04.2010 00:00 34 14 20 30.04.2010 00:00 31 14 19 01.05.2010 00:00 32 14 19 02.05.2010 00:00 34 14 21 03.05.2010 00:00 44 15 21 04.05.2010 00:00 44 14 21 05.05.2010 00:00 43 14 21 06.05.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 07.05.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.05.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.05.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 11.05.2010 00:00 35 16 27 12.05.2010 00:00 53 17 25 13.05.2010 00:00 60 17 24 107

14.05.2010 00:00 47 17 23 15.05.2010 00:00 57 17 24 16.05.2010 00:00 69 17 24 17.05.2010 00:00 60 17 23 18.05.2010 00:00 41 16 21 19.05.2010 00:00 40 16 21 20.05.2010 00:00 33 16 22 21.05.2010 00:00 41 16 21 22.05.2010 00:00 2 16 20 23.05.2010 00:00 52 16 20 24.05.2010 00:00 26 16 22 25.05.2010 00:00 34 16 21 26.05.2010 00:00 38 17 23 27.05.2010 00:00 39 17 27 28.05.2010 00:00 58 17 25 29.05.2010 00:00 105 18 25 30.05.2010 00:00 99 17 24 31.05.2010 00:00 71 17 24 01.06.2010 00:00 66 17 25 02.06.2010 00:00 103 17 24 03.06.2010 00:00 127 17 24 04.06.2010 00:00 102 17 24 05.06.2010 00:00 81 18 24 06.06.2010 00:00 73 18 24 07.06.2010 00:00 48 17 23 08.06.2010 00:00 33 17 23 09.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 10.06.2010 00:00 33 17 24 11.06.2010 00:00 39 17 24 12.06.2010 00:00 36 18 25 13.06.2010 00:00 45 18 28 14.06.2010 00:00 64 18 26 15.06.2010 00:00 66 17 27 16.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 17.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 18.06.2010 00:00 59 19 33 19.06.2010 00:00 58 19 30 20.06.2010 00:00 35 18 27 21.06.2010 00:00 0 19 27 22.06.2010 00:00 0 18 27 23.06.2010 00:00 43 18 25 24.06.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 25.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 28.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 29.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 30.06.2010 00:00 NoData NoData NoData 108

01.07.2010 00:00 NoData NoData NoData 02.07.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 03.07.2010 00:00 0 18 28 04.07.2010 00:00 0 19 28 05.07.2010 00:00 0 19 28 06.07.2010 00:00 0 19 28 07.07.2010 00:00 0 19 27 08.07.2010 00:00 0 18 27 09.07.2010 00:00 0 18 27 10.07.2010 00:00 0 18 27 11.07.2010 00:00 0 19 28 12.07.2010 00:00 0 19 28 13.07.2010 00:00 0 19 28 14.07.2010 00:00 0 19 28 15.07.2010 00:00 0 19 29 16.07.2010 00:00 0 19 29 17.07.2010 00:00 0 19 31 18.07.2010 00:00 0 19 30 19.07.2010 00:00 Samp< 18 30 20.07.2010 00:00 NoData 18 29 21.07.2010 00:00 NoData 19 29 22.07.2010 00:00 NoData 19 30 23.07.2010 00:00 NoData 19 30 24.07.2010 00:00 NoData 20 33 25.07.2010 00:00 NoData 20 30 26.07.2010 00:00 NoData 20 29 27.07.2010 00:00 NoData 20 29 28.07.2010 00:00 NoData 20 29 29.07.2010 00:00 NoData 20 29 30.07.2010 00:00 NoData 20 29 31.07.2010 00:00 NoData 20 31 01.08.2010 00:00 NoData 21 33 02.08.2010 00:00 NoData 21 33 03.08.2010 00:00 NoData 21 31 04.08.2010 00:00 NoData Samp< Samp< 05.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 12.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 14.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 109

19.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.08.2010 00:00 NoData NoData NoData 23.08.2010 00:00 NoData Samp< Samp< 24.08.2010 00:00 NoData 21 32 25.08.2010 00:00 NoData 20 32 26.08.2010 00:00 NoData 21 34 27.08.2010 00:00 Samp< 20 33 28.08.2010 00:00 43 20 31 29.08.2010 00:00 38 20 29 30.08.2010 00:00 15 20 29 31.08.2010 00:00 0 20 29 01.09.2010 00:00 0 20 28 02.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 03.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 04.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 05.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.09.2010 00:00 NoData NoData RS232 08.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 12.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 13.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 14.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.09.2010 00:00 NoData NoData RS232 18.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 19.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.09.2010 00:00 NoData NoData NoData 23.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 24.09.2010 00:00 0 16 248 25.09.2010 00:00 0 15 26 26.09.2010 00:00 0 13 27 27.09.2010 00:00 0 13 27 28.09.2010 00:00 0 12 27 29.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 30.09.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 01.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 02.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 03.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 04.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 05.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 110

06.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 08.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.10.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 12.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 13.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 19.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 23.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 24.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 25.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 28.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 30.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 31.10.2010 00:00 NoData NoData NoData 01.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 02.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 03.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 05.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 06.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 07.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 08.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 09.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 10.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 11.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 12.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 14.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 15.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 16.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 17.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 18.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 20.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 21.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 22.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 23.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 24.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 25.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 26.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 27.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 111

29.11.2010 00:00 NoData NoData NoData 30.11.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 01.12.2010 00:00 119 9 18 02.12.2010 00:00 114 8 19 03.12.2010 00:00 127 8 20 04.12.2010 00:00 136 8 18 05.12.2010 00:00 96 7 17 06.12.2010 00:00 27 6 17 07.12.2010 00:00 88 7 16 08.12.2010 00:00 107 8 17 09.12.2010 00:00 82 7 16 10.12.2010 00:00 28 5 15 11.12.2010 00:00 17 4 10 12.12.2010 00:00 9 5 7 13.12.2010 00:00 30 6 9 14.12.2010 00:00 64 5 12 15.12.2010 00:00 54 6 14 16.12.2010 00:00 Samp< Samp< Samp< 17.12.2010 00:00 216 6 16 18.12.2010 00:00 70 Samp< 13 19.12.2010 00:00 47 RS232 14 20.12.2010 00:00 41 RS232 15 21.12.2010 00:00 97 RS232 16 22.12.2010 00:00 99 RS232 15 23.12.2010 00:00 147 RS232 15 24.12.2010 00:00 109 RS232 15 25.12.2010 00:00 113 RS232 15 26.12.2010 00:00 58 RS232 16 27.12.2010 00:00 84 RS232 17 28.12.2010 00:00 89 RS232 17 29.12.2010 00:00 67 RS232 18 30.12.2010 00:00 51 RS232 14 _ Min 0 2 7 Date 20,06 4,02 25,01 Time 24:00:00 24:00:00 24:00:00 Max 251 21 248 Date 8,01 1,08 23,09 Time 24:00:00 24:00:00 24:00:00 AVG 58 11 21 Num * 216 * 223 * 236 Data[%] * 59,2 * 61,1 * 64,7 STD 44,21 6.734 16,13 Değerler mikrogram/metreküp olarak alınacaktır. Aylık ortalama değerler, günlük değerler ortalamasıdır. Yıllık ortalama değerler aylık değerlerin aritmetik ortalamasıdır. Diğer satırına ölçüm yerindeki parametre yazılır. Kaynak: Antalya BüükĢehir Belediyesi, 2010 112

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları Konu ile ilgili bir önceki baģlık altında detaylı bilgi verilmiģtir. C.2.4. Azot Oksit (Nox) Emisyonları Ġlimizde Nitrojen oksit ölçüm çalıģmaları yapılmamıģtır. C.2.5. Hidrokarbon Ve KurĢun Emisyonları Hidrokarbon ve kurģun emisyonları ölçüm çalıģmaları ilimiz genelinde yapılmamaktadır. C.3. ATMOSFERĠK KĠRLĠLĠK C.3.1. Ozon Tabakasının Ġncelemesinin Etkileri Ġnsanlık tarihinde teknoloji ilerledikçe doğal tahribat sonucu hava kirliliği de giderek artmaktadır. Bunun sonucu olarak doğal kaynaklar da azalmakta ve insanlar bu kirlilik içerisinde boğulmaktadırlar. Bu tarihi süreç ve çevrenin hoyratça kullanılması sonucunda yatay ve dikey istikametlerde kirlenen hava, doğal konsantrasyonunu yitirdiğinden ozon tabakasının delinmesi olayını gündeme getirmiģtir. Konu ile ilgilenen uluslararası bilim çevreleri ozon tabakasının korunması ömrünün arttırılması için bir dizi tedbir alınması yönünde ilkeler belirleyip önermiģlerdir. Konunun asıl sebebinin Cloro Flora Karbonun (CFC) disiplin ve kontrol altına alınmasını ön çare olarak kabul etmiģlerdir. Bu nedenle ilgili sanayi kuruluģları üzerinde baskı kurularak planlı olarak üretimin azaltılmasını, bu hususta bir limit oluģturulması yönünde yaptırıma gidilmesini tavsiye etmiģlerdir. Antalya ilinde gerek resmi kurumlarda gerekse özel kurumlarda ozon tabakasının incelmesi ile ilgili ciddi bir çalıģma yapılmamaktadır. Ancak her yıl belirli günlerde düzenlenen toplantı ve törenlerde bu konu gündeme alınmaktadır. Ozon tabakasının incelmesi konusu ile ilgili dünyada ve ülkemizde kabul edilmiģ olan kurallar ilde uygulanmaktadır. Ġlde ozon tabakasının incelmesine bağlı olarak insan ve çevre sağlığının etkilenmesi konusunda herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. C.3.2. Asit YağıĢlarının Etkileri Toprak kirliliğinde en önemli faktör, toprak reaksiyonunun asitleģmesidir. AsitleĢmeye neden olan faktörler: - Hava kirliliğinden meydana gelen asit yağmurları - Sis, kar vb yağıģ türleri SO 2, NO x, Cl, F hava kirliliğinde, dolayısıyla asit yağmurlarının oluģmasında etkilidir. SO 2 gazının havadaki su buharı veya yağmurlarla birleģtiğinde birincil, ikincil (primer-sekonder) reaksiyonlara girmek suretiyle sülfuroz asit ve duruma göre sülfürik asite dönüģtüğü bilinmektedir. SO 2 nin asıl kaynağı kömür madeninin (kömür ocaklarının) bulunduğu katmanla, bakır, sülfür tesislerinin bulunduğu vb bir çok sanayinin iģletme bütünüdür. Kükürde bağlı olarak oluģan sülfuroz asit ve sülfürik asit yakıcı ve tahrip edicidir. Bulunduğu sanayi ortamından havaya karıģan gazlar rüzgar ve hava hareketleri ile çok uzun mesafelere ulaģır. Buna uzun menzilli hava kirliliği denir. 113

Geçtiği yerlerdeki yeģil alanları kurutur. YağıĢ etkisi ile ormanlık alanlarda ağaçların yaprakları üzerine çok miktardaki parçacık yapıģarak, kimyasal özelliği nedeni ile yaprakları yakar. Yapraklar iģlevini yerine getiremez ve özümleme yapılamaz. Dolayısıyla hayatını devam ettiremeyerek kurur. Konu ile ilgili olarak, Kuzey rüzgarları ile sürüklenen asit yağmurlarının Belgrat ormanları üzerinde yaptığı tahribatı önemli bir örnek olarak hatırlamamız mümkündür. Ġlimiz genelinde ve çevresinde fazla miktarda sanayi kuruluģu olmadığından, önemli derecede asit yağmurlarından söz edilemez. Ġlimizde ölçülen SO 2 değerleri önemli oranda asit yağmurlarını meydana getirmemektedir. C.4. HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠ C.4.1. Doğal Çevreye Olan Etkileri C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri Hava kirleticileri, yağmur suyu ile birlikte yer yüzüne inmekte ve kirlilik yükünde büyük bir artıģ meydana getirmektedir. Su kirliliğinin artmasındaki en büyük etkenler evsel ve endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi, bilinçsizce kullanılan zirai ilaçlar, açık alana bırakılan çöplerdir. Deterjan gibi biyolojik olarak parçalanmaya dayanıklı bileģikler, yeraltı suyuna karıģarak özellikle içme suyunda büyük sorun yaratmaktadır. Ġlde önemli ölçüde hava kirliliği oluģmadığından hava kirleticilerin su kirliliğine etkisinden söz etmek mümkün değildir. C.4.1.2. Toprak Üzerindeki Etkileri Ġlde önemli ölçüde hava kirliliği oluģmadığından hava kirleticilerin toprak üzerine etkisi ile ilgili herhangi bir çalıģmaya rastlanmamıģtır. C.4.1.3. Flora Ve Fauna Üzerindeki Etkileri Kirleticilerin Bitkilere Tesirleri Hava kirlenmesi bitkiler üzerine genel olarak üç Ģekilde tesir eder: 1) Yaprak dokularının harap olması 2) Yaprak dokularının sararması veya baģka renklere değiģerek yeģilliğini kaybetmesi. 3) Büyümenin yavaģlaması Hava kirlenmesinden yem bitkileri, süs bitkileri ve yenebilen sebzeler büyük ölçüde etkilenir. Büyüme yavaģlar, meyveler küçülür ve besin değeri düģer, çiçekler tahrip edilir. Bitkiler üzerinde en tehlikeli etki civardaki fabrikalardan atmosfere verilen kükürt dioksit tarafından meydana getirilir. Civardaki maden iģletmelerinde kükürt dioksit: 2 CuS + 3 O 2 2 CuO + 2SO 2 denklemine göre açığa çıkar. Kükürtdiokdit, yonca, pamuk, buğday ve elma türlerine çok tesir eder. 0.3 ppm konsantrasyonuna 8 saat maruz kalan bu bitkiler büyük hasar görürler. Çayır ve çam kozalarına, florurler çok tesir etmektedir. Ozon 0.15 ppm konsantrasyonunda domates, patates, tütün, benekli fasulye ve ıspanak gibi bitkilere zarar vermektedir. PAN sebze yapraklarını bronzlaģtırmaktadır. 0.01 ppm konsantrasyonunda PAN a 6 saat maruz kalan lahana ve benekli fasulye büyük hasara uğrar. 114

Ġlde hava kirliliğinin önemli boyutlara ulaģmamasından dolayı kirleticilerin bitkilere tesiri konusunda önemli bir çalıģma yapılmamıģtır. Kirleticilerin Hayvanlar Üzerine Tesirleri Bilindiği gibi, hava kirlenmesi insanların yanı sıra hayvanların da sağlığına tesir etmektedir. GeçmiĢte meydana gelen büyük hava kirlenmeleri kirleticilerin hayvanları öldüreceğini doğrulamıģtır. Kronik zehirlenmeler genel olarak yem bitkilerinde adsorbe edilen kirleticilerden ileri gelmektedir. Bu tip zehirlenmelere sebep olan ağır metaller, arsenik, kurģun ve molibdendir. Çiftlik hayvanlarına en çok tesir eden ve öteden beri bilinen bir diğer kirleticide florurlerdir. Çiftlik hayvanlarından özellikle sığırlar ve koyunlar florurlerden çok etkilenmektedir. Bu etki hayvanlarda özellikle diģ hastalıkları Ģeklinde görülmektedir. C.4.1.4. Ġnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 1- Partikül Halindeki Kirleticiler: Partiküllerin solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takım fiziksel faktörlere ve bilhassa zerreciklerin büyüklüğüne bağlıdır. Kirleticilerin, akciğerlerin Alvoellerin (hava torbalarının bulunduğu bölge) bölgesinde ki birikmesi özellikle önemlidir. Çünkü bu bölgede partikülleri uzaklaģtırmaya yarayan ve Titrek tüyler adı verilen tüycükler mevcut değildir. Bunun için zerrecikler bu bölgede izafi olarak uzun süre kalabilir. 0.1 mikrondan daha küçük çaplı olan zerrecikler, Brownian hareketi sayesinde akciğerlerin hava torbacıklarına kadar gitmekte ve buradaki Alveoli denilen çukurlara yerleģmektedir. Ġri zerrecikler ancak teneffüs yollarında ki tüycükler tarafından yakalanmadıkları takdirde akciğerlerin bu bölgelerine kadar gelebilir. Genel olarak 1 mikrondan büyük zerrecikler bu bölgeye ulaģmadan tutulur. Zerreciklerin akciğerlerde birikme miktarını etkileyen diğer faktörler, nefes alma sıkılığı ve nefes alıp verme esnasında akciğerlerin hacminde meydana gelen değiģmenin büyüklüğüdür. DüĢük nefes alma sıkılığı neticesinde birikme yüzdesi hayli yüksek olmaktadır. Bunun sebebi düģük nefes alma sıklığında partiküllerin kalma süresinin artmıģ olmasıdır. Nefes alma sırasında ciğer hacminde ki değiģikliğin büyük olması, çok miktarda havanın içeri çekilmesinin gerektirdiğinden hava ile birlikte içeri giren zerreciklerin miktarı da çok olmakta ve birikme yüzdesi artmaktadır. Partiküllerin akciğerlerde birikmesinden sonra bunların dıģa atılması değiģik yollarla olabilir. Bunlardan biri Titrek tüylerin faaliyetleri ile parçacıkların balgamla birlikte teneffüs yollarından dıģarı atılmasıdır. Bir diğer yol aksırmak ve öksürmek suretiyle zerreciklerin vücudu terk etmesidir. Bu arada akciğere kadar gitmiģ olan zerreciklerden çözünebilir karakterde olanların kana karıģtığı unutulmamalıdır. KirlenmiĢ havada insanlar için en tehlikeli olan zerreciklerden biri sülfirik asittir (H 2 SO 4 ). Sülfirik asidin tesiri esas itibari ile bileģiminde ki kükürtdioksitin, üst teneffüs yollarının ve balgam çıkarmaya yarayan dokuların tahriģ edilmesi ve bronģların daraltılması Ģeklinde olmaktadır. Esas ilgi çekici olan husus, sülfirik asit ile kükürtdioksit, molekül-molekül karģılaģtığı zaman sülfirik asidin fizyolojik etkisinin 4-20 misli daha büyük olmasıdır. Hava kirleticileri arasında en çok bilinen bir diğer partikülde kurģun zerrecikleridir. Atmosferde ki kurģun zerrecikleri esas olarak benzine ilave edilen kurģundan ileri gelmektedir. AraĢtırmalar, kurģun zerreciklerinin kırmızı kan hücrelerinin geliģmesi ve olgunlaģmasına tesir ettiğini göstermiģtir. KurĢun zerrecikleri kanda idrarda birikmektedir. AraĢtırmalar, Ģehirlerde yaģayan kimselerin kan ve idrardaki kurģun miktarının, kır yerleģimlerine nazaran daha yüksek olduğunu göstermiģtir. Ayrıca sigara tiryakilerindeki kurģun miktarın sigara içmeyenlere nazaran yüksek olduğu görülmüģtür. Ancak, insan 115

vücudundaki kurģunun sadece atmosferden değil içilen su ve alınan gıda ile de vücuda gireceği akılda tutulmalıdır. Diğer bir kirleticide Berilyum elementidir. 0.1 mg/m 3 konsantrasyonunda zehirli olduğu görülmüģtür. Gazların akciğerlerden kana karıģmasını kolaylaģtırır. Belirtileri, hastanın kilo kaybetmesi, nefes darlığı, öksürük ve bazen de kemik dokularında değiģiklik yapmasıdır. Berilyuma kanda idrarda rastlanabilir. 2- Gaz Halindeki Kirleticiler: Kükürt dioksit (SO 2 ), suda ve dolayısıyla vücut sıvısında(kanda) büyük ölçüde çözülebilen bir gazdır. Bunun en önemli tesiri üst teneffüs yollarının cidarlarını zedeleyerek neticede hava akıģına olan mukavemetini azaltmasıdır. AraĢtırmalar kükürt dioksitin, sodyum klorur gibi aerosol (gaz ortamda askı halinde bulunan çok küçük zerrecikler) ile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiģtir. SO 2 nin tesiri kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir. Kükürtdioksit aynı zamanda solunum sisteminin koruyucusu olan tüycüklere de zarar vermektedir. Akciğerlere tesir eden bir diğer kirleticide NO 2 dir. Kanamalara sebep olur. Azot dioksitler hemoglobin ile birleģerek kararlı bir formda azot dioksit-hemoglobin yapmakta ise de zararlı bir tesiri müģahede edilmemiģtir. Ozon ciğerlerde kanama ve tıkanmalara yol açar. Karbon monoksit (CO) kandaki hemoglobin (Hb) ile birleģerek karboksihemoglobin (COHb) yapar. Ġnsan kanında ki hemoglobin CO ile birleģmeye karģı, oksijene nazaran 210 defa daha fazla ilgi duyduğundan, kanda oksijen taģınması sekteye uğrar. Karboksihemoglobin teģekkülü hücrelere O 2 taģıyan hemoglobini büyük ölçüde azaltır ve oksijen eksikliğinden ölümler meydana gelir. Ayrıca CO, oksihemoglobin teģekkülünü geciktirerek oksijenin kanda ki çözünürlüğünü azaltır. Karbosihemoglobin iki yönlü reaksiyona uğrayabildiği için, kandan temizlenmesi için birkaç saatlik açık havada kalmak kafi gelebilir. Tablo 29: CO nun Miktarları Tesirleri CO KONSANTRASYONU (PPM) TESĠRLERĠ 50 Fiziksel tesirlerin seçilmemesi 100 Kalp ve akciğer fonksiyonlarında değiģme 250 ġuurun kaybolması 750 Ölüm Kaynak:Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü, 2010 Tablo 30: Hava Kirleticilerin Sağlığa Etkileri. KĠRLETĠCĠ SO 2 Duman FAZLA ÖLÜM VE HASTANEYE MÜR. 500 mg/m 3 (günlük ort.) 500 mg/m 3 (günlük ort.) AKCĠĞER HAS. ĠLE SAĞLIK BOZULMASI 250-500 mg/m 3 (günlük ort.) 250 mg/m 3 (günlük ort.) Kaynak:Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü, 2010 SOLUNUM SĠS. BOZUKLUĞU 100 mg/m 3 (yıl A ort.) 100 mg/m 3 (yıl A ort.) ĠNSANLARI RAHATSIZ EDĠCĠ DUMANLAR 80 mg/m 3 (yıl.geo. ort.) 80 mg/m 3 (yıl.geo. ort.) 116

SeçilmiĢ Gruplar Üzerinde Sağlık Tesirleri Aldehit konsantrasyonları ile ortaya çıkan göz rahatsızlıkları arasında lineer bir korelasyonun bulunduğu tespit edilmiģtir. Hava kirleticilerinin seçilmiģ insan grupları üzerinde ki tesirleri WHO tarafından araģtırılmıģtır. Hava kirlenmesinin solunum yolu hastalıklarına yol açtığı bilinmektedir. Akciğer kanseri, astım ve anfizen en çok rastlanan kronik hastalık tipleridir. GeçmiĢ yıllarda hava kirlenmesinin sebep olduğu toplu ölümlerden en çok bilinenleri 1948 yılında USA Pensilvanya eyaletindeki Donora Ģehrinde ve 1952 yılında Londra da meydana gelen olaylardır. Donora Ģehri bir nehir kıyısında H 2 SO 4 Zn ve metal fabrikalarının bulunduğu bir sanayi merkezinde kurulmuģtur. 26 Ekim 1948 tarihinde vadide yaģayan 14.000 kiģiden 600 kiģisi hastalanmıģ ve bunlardan 20 tanesi hemen ölmüģtür. C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Olan Etkileri Hava kirlenmesinin eģyalar üzerinde ki en çok bilinen etkisi bina cephelerinde, kumaģ ve diğer eģyalar üzerinde lekeler meydana gelmektedir. Yüzeyler üzerine 0.3 mikron büyüklüğündeki smogların birikmesi neticesi söz konusu bozulmalar ve lekeler meydana gelmektedir. Zamanla bu birikme, yüzeyi tahrip ederek rengini değiģtirerek kendini belli eder. Hava kirlenmesinin malzemelere olan bir diğer tesiri korozyonu hızlandırmaktır. Ozon kauçuk ve lastik malzeme üzerine son derece zararlı tesir yapmaktadır. Nemli havalarda kurģunla reaksiyona girerek kurģun sülfür yapmaktadır. Hava kirleticileri aynı zamanda görüģ mesafesini azaltırlar. Çapları 0.3-0.6 mikron arası olan partiküller görüģü son derece güçleģtirmektedir Hava kirlenmesinin eģyalar üzerinde ki en çok bilinen etkisi bina cephelerinde, kumaģ ve diğer eģyalar üzerinde lekeler meydana gelmektedir. Yüzeyler üzerine 0.3 mikron büyüklüğündeki smogların birikmesi neticesi söz konusu bozulmalar ve lekeler meydana gelmektedir. Zamanla bu birikme, yüzeyi tahrip ederek rengini değiģtirerek kendini belli eder. Hava kirlenmesinin malzemelere olan bir diğer tesiri korozyonu hızlandırmaktır. Ozon kauçuk ve lastik malzeme üzerine son derece zararlı tesir yapmaktadır. Nemli havalarda kurģunla reaksiyona girerek kurģun sülfür yapmaktadır. Hava kirleticileri aynı zamanda görüģ mesafesini azaltırlar. Çapları 0.3-0.6 mikron arası olan partiküller görüģü son derece güçleģtirmektedir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 - Meteoroloji Bölge Müdürlüğü, 2010 - Antalya Hıfzısıhha Bölge Müdürlüğü, 2010 117

D. SU D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI D.1.1. Yer Altı Suları Antalya nın yeraltı sularının oluģumunda jeolojik formasyon en önemli faktörü oluģturmaktadır. Güneyde Akdeniz, batıda Toroslar ın Beydağları, doğuda Aksu Vadisi, kuzeyde Torosların güney etekleri yer almakta olup, kireçtaģı ve traverten denilen formasyonlardan meydana gelmiģtir. Antalya travertenleri olarak da adlandırılan bu yapı takriben 630 km 2 lik alanı kaplamaktadır. Ortalama kalınlığı 250 m dolayında olduğu tahmin edilen bu travertenin yaģının 7 milyon yıl olduğu araģtırmacılar tarafından bildirilmektedir. Kırkgöz Kaynakları: Toros Dağları ndan çıkan ve ortalama debisi 15 m 3 /sn olan bu kaynağın kirlenme riski beslenme havzasına bağlıdır. Bu suyun sertliği 38-57 arasında değiģmekle beraber, genellikle 45-50 arasında olmaktadır. ph parametresi bazı aylarda 6.7 ye kadar düģmektedir. Amonyak azotu parametresi bakımından 1.ve 2.sınıf arasında değiģmekte; fosfor bakımından, 1 ve 3. sınıf arasında değiģmekte, bakteriyolojik parametre (toplam koliform) bakımından 2.sınıf diğer parametreler açısından da 1.sınıf sulara girmektedir. Kaynak çevresinde yer alan göl alanının korunması ve çevresinde görülen her türlü yapılaģmanın önlenmesi gerekmektedir. GeniĢ bir beslenme havzasına (Isparta, Burdur, Korkuteli) sahip olan Toros Dağlarının en büyük kaynağını Kırkgözler oluģturmaktadır. Bu kaynaklar takriben 1 km lik zon boyunca 300 m kotunda karstik kireç taģlarından çıkmaktadır. Büyük bir sulak alan oluģturan bu suların büyük bir kısmı Kepez Hidroelektrik Santrali için alınmakta, bir kısmı da Düden ve geçirimli olan traverten içerisinde karstik su yolları ile yukarı platoda yeraltına girmektedir. Büyük su rezervlerine sahip olan Toros Dağlarının Boğaçayı ırmağı ile Kemerağzı arasında kalan geniģ alanda kara ve deniz kaynakları olarak ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Bu nedenle kaynakların birbiri ile olan iliģkileri klorür iyonu konsantrasyonları ile değiģmektedir. DSĠ 13. Bölge Müdürlüğünün yapmıģ olduğu çalıģma sonucunda Kırkgöz kaynakları ile Düden ġelalesi, Ġskele, Kemerağzı, Arapsuyu, Mağara ve Duraliler kaynakları benzer özellikler göstermiģtir. Birçok kaynakla iliģkisi olan bu Kırkgöz kaynağının korunmasına özel bir önem verilmesi gerekmektedir. Gürkavak Kaynağı Antalya nın kuzeybatısında Düzlerçamı Milli Parkı içerisinde bulunan ve kirlenme riski olmayan bir kaynaktır. ġehrin cazibe ile su temin ettiği en eski kaynaklardan biridir. Sertliği 15-20 arasında olan bu suyun bakteriyolojik (toplam koliform) bakımından 2.sınıf, diğer parametreler açısından 1.sınıf olduğu DSĠ 13. Bölge Müdürlüğünce tespit edilmiģtir. Mevcut kaynaklar günün Ģartlarına göre yeniden geliģtirilirse özellikle yağıģlı mevsimlerde daha fazla su temin etmek mümkün olabilir. Mağara Kaynağı ġehir içme suyunun sağlandığı bu kaynak Konyaaltı Plajının karģısındaki falezlerden çıkmaktadır. Amonyak azotu ve fosfor parametreleri bakımından 1.ve 2.sınıf arasında değiģmekte, olup diğer parametreler bakımından 1.sınıf kalitededir. Ağır metal olarak kurģun parametresi bakımından 5 yılda iki defa 3.sınıf, bir defa 2.sınıf, çinko parametresi bakımından 5 yılda bir defa 2.sınıf, krom parametresi olarak beģ yılda bir defa 118

3.sınıf, kadmiyum, civa ve arsenik bakımından 1.sınıf sular kalitesinde olduğu saptanmıģtır. ġehir içinde olması ve sadece klorlama yapılarak Ģehir içme suyu olarak kullanılması son derece ekonomik olmasına karģın, yerleģim alanları içerisinde kalması nedeni ile en riskli kaynaklardan birini oluģturmaktadır. Kaynakta bakteriyolojik olarak bir kirlenme tespit edilmemiģ olmasına karģın bu suyun daha uzun bir süre kullanılmasının mümkün olmayacağı tahmin edilmektedir. Duraliler Kaynağı Duraliler Köyünde bulunan bu kaynağın yerleģim ve tarım alanları içerisinde bulunması nedeniyle kirlenme potansiyeli yüksek olan kaynaklardan birisidir. Toplam Fransız sertliği 30-32 arasında değiģen bu suyun amonyak azotu 1.ve 2. Sınıf, ortofosfat olarak da 2.ve 3. sınıf arasında değiģtiği, diğer parametreler bakımından 1. Sınıf olduğu görülmektedir. Bakteriyolojik olarak zaman zaman kirlilik gösteren bu kaynak, ağır metal bakımından kurģun olarak 2. sınıf,çinko, bakır ve krom olarak 1. sınıf sular kalitesinde bulunmaktadır. Ġskele Kaynağı (Mescit Alanı) Yat limanındaki mescit altından çıkan bu kaynağın kirlilik parametreleri diğer tüm kaynakların değerinden daha yüksek çıkmaktadır. Bakteriyolojik olarak da kirlilik gösteren bu suyun amonyak azotu olarak 2.sınıf, ortofosfat olarak 4.sınıf su kalitesinde olduğu tespit edilmiģtir. Toplam Fransız sertliği derecesi 30-32 arasında olan bu suyun nitrat azotu değeri de 3-4 mg/l ile tüm kaynaklarda tespit edilen en yüksek değer olmaktadır. Bu kaynak, yer altı suyu kirliliğinin gözlenmesi açısından önemli bir noktada bulunmaktadır. Hurma Pınarları Antalya nın batısında Hurma köyü içerisinde bulunan bu kaynaklar en kaliteli ve kirlenme riski olmayan sulardan birisidir. Yakın zamana kadar Ģehrin içme suyu ihtiyacının da karģılandığı bu kaynak Ģimdi terk edilmiģ durumda bulunmaktadır. Bu kaynakların son yıllarda yaģanan kuraklığın tesiri ile bakımsız, bozulmuģ ve terkedilmiģ olarak boģa akmakta olduğu görülmektedir. Toplam Fransız sertliği 20 olan bu suyun ortofosfat olarak 2. sınıf, diğer parametreler bakımından da 1. sınıf, kalitesinde olduğu tespit edilmiģtir. Arapsuyu 1 Arapsuyu köyünde bulunan bu kaynak kirlenme riskini en çok taģıyan kaynaklardan biridir. Akdeniz Üniversitesi nin güneyinde çevre yoluna yakın bir yerde çıkan bu kaynak, çevresindeki diğer sulara göre daha fazla klorür konsantrasyonu ihtiva etmektedir. Bakteriyolojik olarak da kirlilik gösteren bu kaynağın amonyak azotu 2. Sınıf, ortofosfat değeri olarak 3. Sınıf diğer parametreler bakımından 1. Sınıf su kalitesinde olduğu saptanmıģtır. YerleĢim alanı içerisinde kalan bu kaynağın da gelecekte daha fazla kirleneceği tahmin edilmektedir. Bu kaynağın da yer altı suyu kirliliğinin izlenmesi bakımından önemi büyüktür. 119

Arapsuyu II Arapsuyu köyünde bulunan bu kaynağın yerleģim ve tarım alanları içinde kalması nedeniyle, kirlenme potansiyeli fazla olan sulardandır. Toplam Fransız sertliği 30-33 arasındadır. Bakteriyolojik olarak zaman zaman kirlilik gösteren bu kaynak amonyak azotu bakımından 2. Sınıf ortofosfat bakımından 3. Sınıf, diğer özellikler bakımından 1. Sınıf su kalitesindedir. Boğaçayı Keson Kuyuları Boğaçayı havzasındaki alüvyonlarda bulunan bu kuyuların en büyük riski tarım alanlarının hemen altında bulunmasıdır. Bulunduğu formasyon ne kadar ince taneli ise kirlenme potansiyeli de o kadar az olacaktır. Ġnce malzeme filtre görevi yapacağından kuyuların daha uzun bir süre hizmet vermesi mümkün olabilir. Aksi halde, karstik kaynaklar gibi iri malzemeli tabakalar da suyun kirlenmesini kolaylaģtırabilir. Bakteriyolojik olarak kirlenme saptanmamıģ olan bu kaynağın amonyak azotu olarak 2. sınıf ortofosfat olarak 2.sınıf, diğer parametreler bakımından 1. Sınıf kalitede olduğu tespit edilmiģtir. Toplam Fransız sertlik derecesi 28 olan bu suyun çevresinde mutlaka koruma alanları oluģturulmalıdır. Düden ġelalesi Kaynağı Düden ġelalesinin altından çıkan bu kaynak, Kırkgöz kaynaklarına benzer özellikler göstermektedir. Ortalama olarak bu kaynak 15 m 3 /sn lik debisi ile oldukça fazla su boģalımı yapmaktadır. Yukarı platoda bulunan Bıyıklı Düdeninden atılan boyalar, 83 saat sonra kaynaktan çıkmıģtır. Yer altı karst yolunun Bıyıklı Düdeni, Varsak Düdeni ve Düden ġelalesi kaynağı istikametinde olduğu yapılan araģtırmalarla tespit edilmiģtir. Yukarı plato ve Varsak bölgesindeki yoğun yapılaģma ( konut ve fabrika yoğunluğu) ve atıkların travertene verilmesi halinde kaynaktaki kirlenme kaçınılmaz olacaktır. Bu kaynağın fazla yağıģlı dönemlerde (özellikle Korkuteli den gelen sularla) bulanık aktığı ve bununda denize kadar taģınarak denizin kirlenmesine neden olduğu gözlenmiģtir. Bakteriyolojik olarak kirli olan suyun amonyak azotu olarak 1.sınıf suları biraz aģıp, 2.sınıf olduğu, ortofosfat olarak 3.sınıf, diğer parametreler bakımından da 1.sınıf sular kalitesinde olduğu saptanmıģtır. Toplam Fransız Sertliği genel olarak 40-45 arasında değiģmektedir. Beslenme alanının ve denize kadar olan çevrenin korunması için, gerekli stratejiler tespit edilerek uygulama planları hazırlanmalıdır. Duraliler Kuyusu Duraliler Köyü nün kuzeyinde, yerleģim ve tarım alanlarının dıģında bulunan bu kuyuların Ģimdilik kirlenme riski yoktur. Ancak bu durumun böyle devam edebilmesi için, yukarı platonun da kirlenmeye karģı korunması gerekmektedir. Bu yapılmadığı taktirde travertende mevcut yer altı su yolları ile kirliliğin kuyulara taģınması mümkündür. Bilhassa yer altı su hareketinin yönü ve mevcut formasyonun yapısı incelenerek koruma alanları oluģturulmalıdır. Toplam Fransız Sertlik derecesi 29 olan bu suyun fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik olarak 1.sınıf sular kalitesinde olduğu tespit edilmiģtir. ġehir içme suyunun sağlandığı bu kuyular iyi korunduğu taktirde uzun yıllar hizmet verebilir. 120

Meydan Kuyuları Antalya nın Meydan Semti nde bulunan bu kuyular, yerleģim alanlarının ortasında kalmıģtır. ġehir içme suyunun bir kısmını sağlayan bu kuyuların kirlenme potansiyelleri de oldukça fazladır. Sürekli olarak kalite gözlemleri yapılan bu kuyuların analiz sonuçlarına göre aģağıdaki değerlendirmeler yapılmıģtır. Amonyak azotu olarak 2.sınıf, orto fosfat bakımından 3.sınıf olan bu sular, diğer fiziksel, kimyasal parametreler ile bakteriyolojik ve ağır metal analizleri bakımından da 1.sınıf sular kalitesindedir. Toplam Fransız sertlik derecesi 28 dir. MANAVGAT- ALANYA OVALARI Manavgat ve yakın çevresindeki ovalarda yapılan jeofizik etüdlere ve açılan sondaj kuyularından alınan verilere göre en önemli akifer Miyosen yaģlı çakıl taģlarıdır. Tüm inceleme alanında dere yatakları ve Akdeniz kıyısına yakın yerlerdeki alüvyonda önemli bir akiferdir. Ayrıca özellikle Manavgat Ovası nda yer alan kum taģları da az miktarda da olsa su bulunur. Manavgat, Karpuzçay ve Alara ovalarında görülen Pliosen yaģlı çakıl taģları, kalıntılarının az olması ve yüzeyde küçük tepecikler halinde bulunması nedeni ile iyi bir akifer değildirler. Kaynaklar: Ova içerisinde dikkate alınabilecek önemli bir kaynak yoktur. Kuzeydeki tepelerle ova sınırında küçük debili kaynaklar vardır. KıĢ ve bahar aylarında bazılarının debileri 100 lt/sn ye kadar ulaģabiliyorsa da, yaz aylarında bir çoğu tamamen kurur. Bir kısmının debisi ise çok azalır. Ovaların drenaj alanlarında büyük debili kaynaklar bulunmaktadır. Dumanlı Kaynağı Bugün Manavgat-Oymapınar Barajı göl sahası altında kalan Dumanlı Kaynağı çok büyük bir debiye sahip, karstik bir kaynaktır. Çevresinde bir çok kaynak daha bulunmaktadır. Paleozoik yaģlı karstik kireçtaģlarından boģalan kaynağın geliģ yönünün kuzeydoğu olduğu, Manavgat Çayı talveğinden akan su ile hiçbir iliģkisi olmadığı, kireçtaģları içerisindeki E-W doğrultulu Ģeritvari, yatay karst yolları ile beslendiği tespit edilmiģtir. Kaynağın en düģük debisi 20 m 3 /sn, en yüksek debisi 90 m 3 /sn, ortalama debisi 50 m 3 /sn civarındadır. Manavgat Çayına boģalarak Oymapınar Barajı nı beslemektedir. Ovaların GiriĢinde Yer Alan Bazı Kaynaklar ġunlardır: a) Sekiköy Kaynağı Manavgat Ovası nın kuzeyinde, Sekiköy ün kuzeybatısında, Değirmendere içerisinde Miyosen yaģlı Karpuzçay formasyonu olarak isimlendirilen marn, konglomera, kiltaģından oluģan birimden boģalmaktadır. Sulamada kullanılmaktadır. Debisi Haziran ayında yaklaģık 47.5lt/sn olarak ölçülmüģtür. b) Kalemler Yarıkpınar: Manavgat Ovası nın kuzeyinde, Kalemler Köyü nün doğusundan çıkmaktadır. Miyosen yaģlı kiltaģı, konglomera, marndan oluģan birimden boģalmakta olup, sulamada kullanılmaktadır. Haziran 1986 da yaklaģık olarak debisi 12 lt/sn olarak ölçülmüģtür. 121

c) Ilıcaköy Akpınar Manavgat Ovası nda, Ilıcaköy ün kuzeyinde alüvyondan boģalmaktadır. Haziran ayında ölçülen yaklaģık debisi 8 lt/sn kadardır. d) Çeltikçi KöĢk Pınarı Manavgat Ovası nda Çeltikçi Köyü içerisinde Quaterner yaģlı Belkıs çakıl taģlarından boģalmaktadır. e) Avsallar Gözpınarı Avsallar Köyü nün kuzeyinde Miyosen yaģlı kireç taģlarından temin edilmekte olup, Ekim 1986 da debisi yaklaģık olarak 20 lt/sn kadardır. f) Avsallar Akkaya Pınarı Kargıçay Ovası nın kuzeyinde, Avsallar Köyü nün kuzeybatısında, Akkaya deresi içerisinde Miyosen yaģlı kireçtaģlarından çıkmaktadır. Sulamada kullanılan suyun Haziran 1986 da debisi 8 lt/sn dir. g) Toslak Uçansu (Uçanca) Toslak Köyü nün kuzeyinde, Alanya masifinin kireçtaģı Ģist kontağından çıkmaktadır. Sulamada kullanılan suyun yaklaģık debisi Haziran 1986 da 12 lt/sn olarak ölçülmüģtür. h) Elikesik Kaynağı Elikesik Köyü nün güneyinde, Alanya masifinin üyeleri olan kireçtaģı-ģist kontağından çıkmaktadır. Haziran 1986 da debisi 6 lt/sn olarak ölçülmüģtür. I) Çıplaklı Su Gözü Alanya Çıplaklı Köyü ün kuzeyinde, Alanya masifinin üyeleri olan kireçtaģları ile Ģist kontağından çıkan bu kaynağın debisi Ekim 1986 da 25 lt/sn kadardır. i) Çıplaklı GülevĢen Kaynağı Alanya Çıplaklı Köyü nün güneybatısında, Alanya masifinin üyesi olan Ģistler üzerindeki yamaç molozlarından çıkar. Debisi Ekim 1986 da yaklaģık 5 lt/sn kadardır. j) Kızılca ġehir Sara Pınarı Alanya Kızılca ġehir Köyün de Permiyen yaģlı kireçtaģlarından çıkmaktadır. Debisi Ekim 1986 da yaklaģık olarak 6 lt/sn dir. Köy içme suyu olarak kullanılmaktadır. KızılcaĢehir de ayrıca Değirmen kaynağı isimli bir kaynakta bulunmaktadır. k) Alanya Kadıpınarı Obaçay ın yatağında, Değirmendere Köyü nün kuzeydoğusunda Permiyen yaģlı kireçtaģlarından boģalmakta olup, Obaçayı beslemektedir. l) KaĢlıoğlu Kaynağı DemirtaĢ ın kuzeydoğusunda, KaĢlıoğlu mahallesinde Trias yaģlı kireçtaģlarından çıkmaktadır. 122

FĠNĠKE VE KUMLUCA OVALARI Finike ve Kumluca Ovaları nda açılan sondaj kuyularına ve yapılan jeofizik etüdlere göre, yer altı suyu taģıyan formasyonlar, alüvyon, kum ve çakılları ile muhtemelen Neojen konglomeralardır. Dere yataklarındaki kum, çakıl yatakları Finike ve Kumluca ovalarındaki yeraltı suyu rezervuarının en önemli beslenme sahalarıdır. Bilhassa, Akçay ve Alakır Çayı yataklarında geniģ kum ve çakıl seviyeleri vardır. Geçirgenlikleri yüksek olan bu malzemelerden süzülen yüzeysel suları yer altı suyu rezervuarına süzülerek intikal etmektedir. Finike Ovası nda mevcut kaynaklar ovanın kuzey tarafında bulunur ve karstik kaynaklardır. Beslenme kuzeyden güneye doğru olduğundan, bu kaynakların boģalımı akiferden bir kayıp sayılamaz. Ovanın güneyinde ise akiferi bir kaynak yoktur. Finike Ovası nda Akçay ve Alakır Çaylarına yakın yerler ve bu çayların arası yer altı suyu iģletmesine en uygun alanlardır. Burada basınçlı yer altı suyu mevcut olup, açılan kuyuların bir kısmı artezyen yapmıģtır. Denize fazla yaklaģmamak kaydı ile bu sahalardan yer altı suyu istihsal edilebilir. Kumluca Ovası nda ise tali yüzey su bölüm hattının doğusunda ve eģ su seviye eğrilerinden 2.5 m hattına kadar olan yerler, yer altı suyu iģletmesine en uygun alanlardır. ELMALI, AKÇAY VE DEMRE OVALARI Ġnceleme alanında yer altı suyu taģıyan formasyonlar, alüvyonun çakıl ve kumları ile Eosen fliģi altında kalan kireçtaģlarıdır. Birinci bölümde alüvyon killidir, su vermemektedir. Ġkinci ve üçüncü bölümde ki Alüvyon genellikle akarsu yataklarında iri elemanlı çakıl, kum, Karagöl çevresinde ise kumlu ve killidir. Her ikisinde de alüvyon derinliği 0-400 m arasında değiģmektedir. Toplam yayılım alanı ise 30 km 2 hesap edilmiģtir. Elmalı Ovası nda Balıkdağı arkasında kireçtaģları yer altı suyu ihtiva eder. Dördüncü bölüme ait Kasaba Ovası nda alüvyon çok killidir. Kıbrıs Deresi yatağı iri elemanlı çakıl ve kumdan meydana gelmiģtir. I.Bölge: BeğiĢ ve Gülova Sahaları: Burada yüzeysel ve yer altı jeoloji çalıģmalarından ve buna ek olarak açılan sondaj kuyularından, bu ovaların yer altı suyu bakımından müsbet olmadığı,yer altı suyu iģletmesine uygun bir rezervin olmadığı anlaģılmıģtır. II. Bölge : Elmalı ve Karagöl Ovaları: Bu bölgede bilhassa Eskihisar ve Kuzuköy arasında uzanan sahada ki dolgu malzemeleri ve Mesozoik kireçtaģlarında yer altı suyu olduğu tesbit edilmiģtir. III. Bölge: Akçay Ovası: Güneybatıdan kuzeydoğuya uzanan bu alüvyon ovasında açılan sondaj kuyularından yer altı suyu rezervinin olduğu anlaģılmıģtır. IV. Bölge: Kasaba ve Demre Ovaları: Yapılan jeolojik ve jeofizik çalıģmalara göre Kasaba Ovası, Eosen fliģine ait geçirimsiz kille kaplı olup yer altı suyu bakımından müsbet değildir. Daha güneydoğuda ki Demre Ovası, Demre Çayı nın getirdiği alüvyonlarla teģekkül etmiģ olup, Eosen ve Kretase kireçtaģları ile yanal beslenmektedir. Etüd sahasında toplam 17 adet kaynak ve kaynak grubu tesbit edilmiģtir. Kaynaklar genellikle içme, kullanma ve sulama gayesi ile tüketilir. Debisi az olanlar ovaya ulaģmadan tüketilir. Elmalı, Akçay ve Demre ovalarında; Karabayır, Çalıpınar, Çobanisa, Bayındır, PınarbaĢı, BaĢpınar, Yalnızdam, Kınalı, Eskihisar, Salur, Kozan Pınarları, Kuyuköy, 123

Ġslamlar, Beypınarı, Gömbe, Kokarçay (Demre), Küçükdalyan (Demre), Akçay (Gömbe) kaynakları mevcuttur. GAZĠPAġA OVASI Ovada yer altı suyu taģıyan formasyonlar alüvyon çakıl ve kumları ile bunun altında bulunan Neojen yaģındaki konglomeralardır. Alüvyon genellikle akarsu yataklarında bulunmaktadır. Delice Dere, Bıçkıcı Çayı ve Küçüklü Dere ile Has Dere nin birleģiminden meydana gelen Hacımusa Dereleri ovada oldukça geniģ bir alüvyon birikimine sebep olmuģlardır. Alüvyonun toplam yayılım alanı takriben 22 km 2 dir. Delice Deresi, Bıçkıcı Çayı ve Hacımusa Deresi yataklarına yakın veya bu derelerin mansabında yer alan sahalar yeraltı suyu iģletmesine uygundur. Burada ki kuyular dere yatağına yakın olması, dereden su çekme ihtimalini göstermesine rağmen, bu sahalar yer altı suyu iģletmesine en uygun yerlerdir. Ova içerisinde bahse değer iki kaynak vardır. Birincisi Bıçkıcı Deresi nin Akdeniz e döküldüğü noktada ve sol sahildeki Karadağ ın kuzeybatı ucunda geliģmiģ karstik bir mağaranın içindedir. Ġkinci kaynak ise GazipaĢa ilçe merkezinden takriben 6 km güneydoğudaki Tosalak Mahallesi çevresinde, tepelerdeki kireç taģlarından süzülerek kireçtaģı-killi-ģist kontağından çıkar ve kuzeye doğru akan Kuz Dere vasıtası ile Delice Çay a katılır. KEMER SAHĠL OVALARINDA YER ALTI SUYU KALĠTE DURUMU Kemer sahil Ģeridinde bölgenin jeolojisine bağlı olarak birbirinden bağımsız cep ovaları oluģmuģtur. Ovalarda birbiri ile bağlantısı olmayan yeraltı suyu sahaları vardır. Bu ovalar: a) Beldibi Ovası b) Göynük Ovası c) Ağva Çamyuva ovası d) Tekirova dır. OVALARIN HĠDROJEOLOJĠK DURUMU Beldibi Ovası: Beldibi Ovası nda mevcut 2 hm 3 /yıl yer altı suyu vardır. Ovada Turizm Bankası tarafından DSĠ den belge alınarak özel sondaj firmalarına açtırılmıģ olan 4 adet sondaj kuyusunun toplam verimi 77 lt/sn dir. Kuyuların suyu turizm sezonunda tatil köylerine verilmektedir. Turizm Bankası Kuyuları; DSĠ Yer altı Suyu Kullanma Belgesi Numarası Debisi 10. 12. 1987 / 432 20 lt/sn 24. 03. 1988 / 750 10 lt/sn 24. 03. 1988 / 751 22 lt/sn 20. 01. 1988 / 752 55 lt/sn 124 Toplam : 77 lt/sn Beldibi Ovası nda, Turizm Bankası dıģında özel Ģahıslar ve tatil köyleri tarafından DSĠ den ruhsat alınarak 10 adet sondaj kuyusu açtırılmıģtır. Bu kuyular sulama mevsimi ve

turizm sezonunda çalıģtırılmaktadır. Sulama mevsimi dikkate alınarak gerekli hesaplamalar yapılırsa Turizm Bankası kuyularından 1.1 hm 3 /yıl, özel Ģahıslar ve tatil köylerince 0.9 hm 3 /yıl yer altı suyu çekilmektedir. Beldibi Ovası nda yer altı suyu rezervi kadar yılda su çekilmektedir. Bu nedenle bu bölgede yeni kuyular açılması 167 sayılı yer altı suyu kanununa dayanarak DSĠ tarafından 1988 yılından itibaren yasaklanmıģtır. Beldibi nde 1988-1991 yılları arasında yapılan turistik tesislerin temelleri yer altı suyu seviyesinin altında olduğundan, temel inģaatları sırasında yörede aģırı pompaj yapılmıģtır. AĢırı pompaj nedeni ile yıllık beslenmesi kadar yıllık çekim yapılan Beldibi Ovası nda yer altı suyu ova içlerine kadar tuzlanmıģtır. Kemer Beldibi Ovası nın yer altı suyunun tuzluluk haritasında C2S1 rumuzuyla gösterilen bölümde yer altı suyu kalitesi kullanmaya ve sulamaya uygundur. C3S1 ve C4S1 rumuzu ile gösterilen bölümde yer altı suyu kalitesi, suyun sulama ve kullanma suyu olarak kullanılmasına uygun değildir. Haritadan da anlaģılacağı gibi Beldibi Ovası nda genel olarak yer altı suyu çekmek; az bir bölgede bulunan kaliteli yer altı suyunun da tuzlanmasına, yani çekilen yer altı suyunun yerine deniz suyunun girmesine neden olacaktır. Turizm Bakanlığı nın mevcut kuyulardan çekim yapması sırasında gerekli su kalitesi gözlem çalıģmaları DSĠ tarafından yapılmaktadır. Su kalitesinin daha da kötüleģmesi durumunda Turizm Bankası nın kuyularının devre dıģı bırakılması gerekecektir. Ovada akifere tuzlu su intrüzyonunun 1988-1991 yılları arasında bölgede yaģana kuraklık, turistik tesislerin temel kazılarında inģaatın sürdürülebilmesi için yapılan aģırı yer altı suyu çekimi nedeni ile karaya doğru girmiģtir. Göynük Ovası Göynük Ovası nda yıllık yer altı suyu rezervi 4.2 hm 3 /yıldır. Göynük Ovası nda Turizm Bakanlığınca DSĠ den ruhsat alınarak özel sondaj firmalarınca açtırılan açtırılan 5 adet sondaj kuyusunun toplam verimi 109 lt/sn, özel Ģahıslar ve tatil köylerince yine DSĠ den ruhsat alınarak açtırılan 3 kuyunun toplam verimi 30 lt/sn dir. Turizm Bakanlığı nın kuyuları turizm sezonunda tatil köylerinin su ihtiyacını karģılamaktadır. Turizm Bakanlığı Kuyuları; DSĠ Yer altı Suyu Kullanma Belgesi Numarası Debisi 10.12. 1987 / 444 12 lt/sn 15. 09. 1988 / 757 35 lt/sn 15. 09. 1988 / 758 30 lt/sn 15. 01. 1988 / 759 25 lt/sn 15. 09. 1988 / 760 7 lt/sn Bölgede yer alan kuyuların çalıģtırılma süreleri, turizm ve sulama mevsimi dikkate alınarak çekilen yer altı suyu miktarı hesaplanmıģtır. Buna göre, Turizm Bankası kuyularından 1.7 hm 3 /yıl, özel Ģahıslar ve tatil köyü kıyılarından 0.3 hm 3 /yıl su, yer altı suyundan çekilmektedir. Yörede sulama suyu ihtiyacı ruhsatsız kuyulardan karģılanmaktadır. Ruhsatsız kuyuların toplam veriminin 120 lt/sn olduğu ve yılda çekeceği su miktarının sulama mevsimi ve turizm sezonu dikkate alındığında yılda ruhsatsız kuyulardan 2.2 hm 3 su çekildiği hesaplanmaktadır. Bu hesaplamalardan anlaģılacağı gibi Göynük Ovası ndan 4.2 hm 3 /yıl su çekilmektedir. Yıllık su altı suyu çekiminin, yıllık emniyetli yer altı suyu rezervine yaklaģması nedeni ile 1988 yılından itibaren bölgede yeni kuyuların açılması 167 sayılı yer altı suları kanununun verdiği yetkiye dayanarak DSĠ tarafından yasaklanmıģtır. Göynük Ovası'nda sahilde 1988-1991 yılları arasında yapılan turistik tesislerin temelleri yer altı suyu 125

seviyesinin altında olması ve temel inģaatı sırasında aģırı pompaj yapılması nedeni ile ovanın güneydoğu bölümünde yer altı suyunda tuzlanma meydana gelmiģtir. Kemer Göynük Ovası nın yer altı suyunun tuzlanma durumunu gösteren haritadan da anlaģılacağı gibi, Palmiye Tatil Köyü,Kimeros Tatil Köyü, Ġbert Art Otel, Milta Tatil Köyü, Bilkent Otel, Eytur Otel, Guriç Otel in yer aldığı bölgelerde yer altı suyu tuzlanarak kullanılamaz hale gelmiģtir. Söz konusu tatil köyleri, mevcut kuyularını iptal ederek Kemer Altyapı Birliği nin su Ģebekesinden su ihtiyacını karģılamaktadır. Kemer Çamyuva Ağva Ovası Çamyuva-Ağva Ovası nda 23.6 hm 3 /a yer altı suyu vardır. Bölgede DSĠ tarafından açılmıģ Kemer Sulama Birliği ne ait 5 adet kuyu vardır. Kemer Sulama Birliği ne ait kuyulardan sulama suyu temin edilmektedir. Kuyuların verimi 80 lt/sn ile 20 lt/sn arasında değiģir. DSĠ Kuyuları: Kuyu No Debisi 32235 80 lt/sn 32236 80 lt/sn 32234 80 lt/sn 32233 80 lt/sn 36017 20 lt/sn Toplam: 340 lt/sn Kemer Altyapı Birliği ne ait kuyulardan Kemer Belediyesi nin ve Kemer de ki turistik tesislerin içme, kullanma suyu temin edilir. Kuyular 1988-1989 yıllarında Turizm Bakanlığı adına DSĠ den yer altı suyu arama ve kullanma belgeleri alınarak açılmıģ, daha sonra Kemer Altyapı Birliği ne devredilmiģtir. Kuyuların ortalama iģletme debisi 50 lt/sn dir. Altyapı Birliği Kuyuları; DSĠ Yer altı Suyu Arama Belgesi Numarası Debisi 20. 01. 1988 / 763 50 lt/sn 20. 01. 1988 / 754 50 lt/sn 20. 01. 1988 / 755 50 lt/sn 20. 01. 1988 / 756 50 lt/sn 30. 06. 1988 / 1266 50 lt/sn 126 Toplam: 250 lt/sn Ağva-Çamyuva bölgesinde Dsi den belge alınarak özel Ģahıslar adına açılmıģ 44 adet sondaj kuyusu mevcuttur ve bu kuyulardan ortalama 10 lt/sn su çekilmektedir. Özel Ģahıslar tarafından belgeli kuyularla toplam olarak 440 lt/sn su çekimi söz konusudur. DSĠ den belge alınmadan özel Ģahıslarca açılmıģ olan kuyulardan toplam 220 lt/sn su çekilmektedir. Bölgede, yukarıdaki açıklamaların ıģığında kuyulardan toplam olarak 1.250 m 3 /sn su çekilmektedir. Kuyuların çalıģtırılma süreleri, sulama mevsimi ve turistik tesislerin açık olduğu dönem dikkate alınarak çekilen yer altı suyu miktarı toplam olarak Ağva-Çamyuva bölgesinden 16.2 hm 3 /a olarak bulunmuģtur.

Ağva-Çamyuva ovasında yer altı suyunun bir bölümü denize boģalmaktadır. Yer altı suyunun boģaldığı sahil Ģeridinin uzunluğu, yer altı su tablasının eğimi, akiferin hidrolik özellikleri dikkate alınarak gerekli hesaplamalar yapılırsa 7.4 hm 3 /a yer altı suyu (yağıģın normal olduğu yıllarda) denize boģalmaktadır. 1988-1991 yılları arasında olduğu gibi yağıģın az olduğu yıllarda yıllık yer altı suyu beslemesi çekimden az olmaktadır. Konu ile ilgili DSĠ tarafından gerekli çalıģmalar yapılmaktadır ve 1989 yılından itibaren bölgede yeni kuyu açılmasına izin verilmemektedir. 1988-1991 yılları arasında bölgede kuraklık yaģanmıģtır. Yörede yaģana bu kuraklık yer altı suyunun yeterince beslenmemesine neden olmuģtur. Kemer Altyapı Birliği ile Kemer Sulama Birliği nin kuyularının Ağva Deresi üzerinde olması, bu kuyulardan giderek artan miktarda yer altı suyu çekilmesi nedeni ile Ağva Deresi sağ ve sol sahilinde yer altı suyunda tuzlanma meydana gelmiģtir. Kemer Çamyuva-Ağva Ovası nın yer altı suyu tuzluluk durumunu gösteren haritadan da anlaģılacağı gibi ovada Ağva Deresi nin mansabında sağ ve sol sahilde Kemer ilçe merkezinin güneyinde ki bir bölümde yer altı suyu tuzlanmıģtır. Ağva Deresi mansabında yer altı suyunun tuzlanmanın artması durumunda Ağva Deresi üzerinde mevcut Kemer Altyapı Birliği ve Kemer Sulama Birliği nin kuyularının devre dıģı bırakılması söz konusu olacaktır. Tekirova: Tekirova mevcut yer altı suyu 2.5 hm 3 /a dır. Turizm Bankası tarafından DSĠ den ruhsat alınarak özel sondaj firmalarına 2 adet sondaj kuyusu açtırılmıģtır. Kuyuların toplam verimi 28 lt/sn dir. Turizm Bankası Kuyuları; DSĠ Belge Numarası Debisi 17. 03. 1987 / 502 18 lt/sn 03. 08. 1988 / 749 10 lt/sn Toplam: 28 lt/sn Tekirova da özel Ģahıslarca DSĠ den belge alınarak özel sondaj firmalarına açtırlan16 adet kuyunun verimi 182 lt/sn dir. Kuyular turistik tesislere kullanma suyu ve bölgedeki arazilere sulama suyu temin etmek amacıyla açılmıģtır. Kuyuların kullanıldığı turizm sezonu ve sulama mevsimi dikkate alınarak gerekli hesaplamalar yapılırsa bölgede 3.2 hm 3 /a yer altı suyu çekimi yapılmaktadır. Ayrıca Tekirova nın drenaj alanı içerisinde yer alan Yarıkpınarları Kaynağının suyu kadim su hakkı olarak Tekirova da ki arazilerin sulanmasında kullanılmaktadır. Bölgede ki yer altı suyundan aģırı pompaj yapılması denize yakın turistik tesislerin kuyusunda tuzlanmaya neden olmaktadır. 1990 yılından itibaren bölgede yeni kuyular açılması DSĠ tarafından yasaklanmıģtır. Bölgede son yıllarda yaģanan kuraklık ile yöredeki tesislerin giderek artan yer altı suyu kullanımı ovanın sahile yakın bölümünde tuzlanmanın meydana gelmesine neden olmuģtur. Kemer ve çevresinde yer alan turistik tesislerin giderek artan su talebinin yer altı suyundan karģılanması mümkün değildir. Yörede giderek artan yer altı suyu kullanımı yer altı suyunda tuzluluğun giderek artmasına neden olmaktadır. Bu durumda Ģu anda Kemer ve çevresinin su ihtiyacını karģılayan kuyuların devre dıģı bırakılmasını gerekli kılacaktır. Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı yörenin su problemi Kemer-Ağva Barajı nın yapımıyla çözülebilecektir. 127

Harita 2. Ġlimizdeki Barajlar Ve Sulama Projeleri Kaynak: D.S.Ġ. XIII. Bölge Müdürlüğü 128

Tablo 31: Yeraltı Suyu Sulamaları ĠġLETMEDEKĠ SULAMA TESĠSLERĠ Tesisin Adı Cazibe Sulama ( ha Pompajlı Sulama Toplam Sulama ĠĢletmeye ) Sulama ( ha ) Alanı (ha) Alındığı Yıl Brüt Net Brüt Net Brüt Net A- BÜYÜK SU ĠġLERĠ 81467 53810 29791 17830 111258 71640 1- Varsak Sulaması 1962 3472 400 3472 400 2-Düden Sulaması 1966 6533 3500 6533 3500 3- Korkuteli Sulaması 1971-1976 5986 4000 5986 4000 4-AĢağı-Aksu I.Merhale Sulaması 1962 15323 11000 15323 11000 5-AĢağı-Aksu II.Merhale Sulaması 1995-1996 9378 5720 3033 1860 12411 7580 6- AĢağı Köprüçay Sulaması 1968-1971 14415 10100 10005 6400 24420 16500 7- Manavgat Ulualan Sulaması 1957 1635 1300 1635 1300 8- Manavgat Sağ Sahil Sulaması 1985 8966 5000 8966 5000 9- Alara Sağ Sahil Sulaması C:1968,P:1983 1420 900 125 100 1545 1000 10- Alara Sol Sahil Sulaması 1992 2600 1000 2600 1000 11- Alanya Dim Sulaması C:1948, :1958 1230 1000 120 100 1350 1100 12- Finike Sulaması 1988-1993 9990 6990 933 570 10923 7560 13- Köprüçay ġebeke içi 1995 859 300 859 300 14- GazipaĢa Sulaması+ YAS 1994-1998 2085 1400 2085 1400 15- Çayboğazı (Elmalı Ovası) Sul. 2007-2008 10000 7500 10000 7500 16- Köprüçay II.Merhale Sulaması 3150 2500 3150 2500 B- KÜÇÜK SU ĠġLERĠ ( 30 Adet ) 14341 8940 6671 3540 21012 12480 1-Manavgat-TaĢağıl Çardak Sulaması 1981 300 300 300 300 2- Merkez - Kırkgöz Sulaması 1965 2500 1000 2500 1000 3- Elmalı Pompaj Sulaması 1968 650 400 650 400 4- Manavgat-BeĢkonak_Değirmenözü Sul. 1982 115 100 115 100 5- BeĢkonak-Karabük Sul. 1985 140 50 140 50 6- Kemer-Ağva Sulaması 1985 1150 700 1150 700 7- Kemer- Tekirova Sulaması 1993 282 150 282 150 8- Elmalı-Mursal Pompaj Sulaması 1987 1620 1000 1620 1000 9- Manavgat-TaĢağıl, Sağirin Ov.Pomp.Sul. 1985 750 400 750 400 10- Demre Ovası Sulaması 1995-2003 650 500 650 500 11- Elmalı-KıĢla Köyü Pompaj Sul. 1990 300 150 300 150 12- Elmalı-Ġslamlar Baranda Göleti ve Sul. 1976 500 500 500 500 13- Korkuteli-Kozağacı Göleti ve Sul. 1989-2003 555 400 200 150 755 550 14- Korkuteli-Dikenli Göleti ve Sul. 1989 300 300 300 300 15-Merkez-Boğaçay Projesi Sul. 1975 3261 1700 3261 1700 16-KaĢ Palamut Köyü Pompaj Sul. 1992 376 150 376 150 17- Merkez EkĢili Göleti Sul. 1991 127 120 127 120 18- Korkuteli- YeĢilyayla YAB Sul. 1991 133 100 133 100 19- Korkuteli- YeĢilyayla Gölet Sul. 2008 935 800 935 800 20-Serik-Bucaak-AkbaĢ-KarataĢ Sul. 1986-196 1350 800 1350 800 21-Korkuteli Yelten Göleti Sul. 1994 160 140 160 140 22- Manavgat BeĢkonak Sul. 1999 339 250 339 250 23- Merkez-Kömürcüler Çıplaklı, OdabaĢı 1998 1465 600 1465 600 24- Merkez-Kızıllı Köyü Pompaj Sul. 1998 846 400 846 400 25- KaĢ Çavdır Pompaj Sul. 2003 743 450 743 450 26- KaĢ Üzümlü Pompaj Sul. 2004 371 240 371 240 Yerüstü Sulamaları Toplamı (46 Adet) 95808 62750 36462 21370 132270 84120 C- Yer Altı Sulamaları ( 25 Kooperatif ) 7736 6556 7736 6556 Ġl Sulamalar Toplamı 71 ADET 95808 62750 44198 27926 140006 90676 Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 129

ANTALYA KENTĠ SU KAYNAKLARI KORUMA ALANLARI ANTALYA TERMESSUS (KIRKGÖZ) KAYNAĞI ĠÇME SUYU KUYULARI KORUMA ALANI ĠLANI 1- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve Ġçme Suyu Kuyularının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Bu alanda yalnız Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltı suyu iģletme tesislerinin inģasına, Orman Genel Müdürlüğünün Ormanları korumak amacıyla yapacakları çalıģmalara müsaade edilir. Ayrıca mutlak koruma alanı içerisinde yer alan Karain ve Termessus antik kentlerinin tarihi kalıntılarının açığa çıkarılması amacıyla yapılacak çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Termessus (Kırkgöz) Kaynağı düdenlerinin çevresi tel ile çevrilerek koruma altına alınacak ve mutlak koruma alanı koruma tedbirleri uygulanacaktır. 3- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve Ġçme Suyu Kuyularının I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. 4- Ekli haritada Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve Ġçme Suyu Kuyularının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanda yeni çöp alanı inģa edilemez, yeni mezarlıklar inģa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi kurulamaz. Bu alanda daha önce inģa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca I. Derece koruma Alanı içerisinde yeni verilecek maden ruhsatlarının; Kovanlık, Ilıca, KarataĢ ve Karaveliler Yeraltısuyu iģletme kuyularına en az 4 km uzaklıkta olacak Ģekilde olması sağlanmalıdır. 5- Termessus (Kırkgöz) Kaynakları ve Ġçme Suyu Kuyularının II. Derece Koruma alanında yer alan yerleģim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin deģarjı düdenler ve fosseptik kuyuları ile yeraltına verilmemelidir. Bucak ilçesinin kanalizasyon sisteminin Kestel Düdenine verilmesi öncelikle durdurulmalıdır. 6- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. 130

Harita 3. Kırkgöz Kaynakları Koruma Alanı Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 131

ANTALYA DURALĠLER KAYNAĞI ĠÇME SUYU KUYULARI KORUMA ALANI ĠLANI 1- Ekli haritada Duraliler Kaynağı Ġçme Suyu Kuyularının ve Düdenlerin içerisinde bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Bu alanda yalnız Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltısuyu iģletme tesislerinin inģasına, Orman Genel Müdürlüğünün Ormanları korumak amacıyla yapacakları çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Ekli haritada Duraliler Kaynağı Ġçme Suyu Kuyuları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol yönetmeliğinin 22 maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı inģa edilemez, yeni mezarlıklar inģa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi kurulamaz. Yukarda sözü edilen alanlarda daha önce inģa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır. 3- Duraliler Kaynağı Ġçme Suyu Kuyuları Mutlak Koruma Alanı içerisinde yer alan Duraliler mahallesinin kanalizasyon altyapısı öncelikli olmak üzere I. ve II. Derece Koruma alanında yer alan yerleģim yerlerinin kanalizasyon altyapısının öncelikli olarak tamamlanması sağlanarak merkezi sisteme bağlanmalı, açılacak yeni yerleģim alanlarının öncelikle kanalizasyon altyapısının tamamlanması ön Ģartı aranmalıdır. II. Derece Koruma alanında açılacak yeni yerleģim alanlarının kanalizasyon sistemine bağlanması mümkün olmayanlarının sızdırmaz çukurlar yapılarak, atıklarının yeraltına süzülmesi önlenmelidir. 4- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. 132

Harita 4. Duraliler Kaynakları Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 133

ANTALYA YEMĠġPINARI-KARGILIÇEġME ĠÇME SUYU KAYNAKLARI KORUMA ALANI ĠLANI YemiĢpınarı-KargılıçeĢme Ġçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Mutlak Koruma alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni içme suyu iģletme tesislerinin inģaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Ekli haritada YemiĢpınarı-KargılıçeĢme Ġçme Suyu Kaynaklarının I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inģa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz. Mevcut yerleģim yerlerinin çöpleri koruma alanı dıģına taģınmalıdır. 3- YemiĢpınarı-KargılıçeĢme Ġçmesuyu kaynaklan I. Derece Koruma alanı içerisinde yer alan yerleģim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin tamamlanması, kanalizasyon inģaatı tamamlanıncaya kadar bu bölgedeki yeni yapılacak konutların fosseptik çukurlarının sızdırmazlıkları sağlanmalıdır. 5- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. Harita 5. YemiĢpınarı-KargılıçeĢme Kaynağı Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 134

ANTALYA TEKĠRPINARI ĠÇME SUYU KAYNAKLARI KORUMA ALANI ĠLANI 1- Ekli haritada Tekirpınarı Ġçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Mutlak Koruma Alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek içme suyu iģletme tesislerinin inģaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Ekli haritada Tekirpınarı Ġçmesuyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliğinin 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu koruma alanlarında yeni çöp alanı ve mezarlık inģa edilemez ve yerleģim yerlerinin çöpleri Koruma alanları içerisinde depolanmamalıdır. 3- Tekirpınarı Ġçmesuyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı içerisinde yer alan yerleģim yerlerinin kanalizasyon sistemlerinin tamamlanması, kanalizasyon inģaatı tamamlanıncaya kadar bu bölgedeki yeni yapılacak konutların fosseptik çukurlarının sızdırmazlıkları sağlanmalıdır. 4- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. Harita 6. Tekir Pınarı Kaynağı Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 135

ANTALYA GÜRKAVAK ĠÇME SUYU KAYNAKLARI KORUMA ALANI ĠLANI 1- Ekli haritada Gürkavak Ġçme Suyu Kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Mutlak Koruma alanında mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltısuyu iģletme tesislerinin inģaatı yapılabilir. Bu alanda tarihi kalıntıların açığa çıkartılması amacıyla yapılacak çalıģmalara ve Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Ekli haritada Gürkavak kaynakları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inģa edilemez, Nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar vb. kurulamaz. 3- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. Harita 7. Gürkavak Kaynağı Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 136

ANTALYA BOĞAÇAY KAYNAĞI ĠÇME SUYU KUYULARI KORUMA ALANI ĠLANI 1 - Ekli haritada Boğaçay kuyularının içerisinde bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Bu alanda yalnız mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında yeni ilave edilecek yeraltı suyu iģletme tesislerinin inģasına müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2 - Ekli haritada Boğaçay Kaynağı Ġçme Suyu Kuyuları I. ve II. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inģa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz. Yukarıda sözü edilen alanlarda daha önce inģa edilerek faaliyette olan mevcut tesislerin en kısa sürede ıslah edilmesi sağlanmalıdır. 3 - Koruma alanlarında yer alan yerleģim yerlerinin kanalizasyon altyapısı öncelikli olarak inģa edilerek sisteme bağlanması sağlanmalıdır. 4 - Boğaçay Mutlak Koruma Alanı ile I. ve II. Derece Koruma alanlarında kum çakıl malzemesi temini yasaktır. 5 - Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. Harita 8. Boğaçayı Yer altı Suyu Kaynağı Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 137

ANTALYA DOYRAN ĠÇME SUYU KAYNAKLARI KORUMA ALANI ĠLANI 1- Ekli haritada Doyran içme suyu kaynaklarının bulunduğu alan "Mutlak Koruma Alanı" olarak belirlenmiģtir. Mutlak Koruma alanında Mevcut içme kullanma suyu tesislerinin yanında ilave edilecek yeni içme suyu iģletme tesislerinin inģaatı yapılabilir. Bu alanda Orman Genel Müdürlüğünün ormanları korumak amacıyla yapacağı çalıģmalara müsaade edilir. Bu alan tel ile çevrilerek koruma altına alınır ve baģka hiçbir amaçla kullanılamaz. 2- Ekli haritada Doyran Ġçme Suyu Kaynaklarının I. Derece Koruma alanı olarak belirtilen alanlarda; Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği 22. maddesine uyulmalıdır. Ayrıca bu alanlarda yeni çöp alanı ve yeni mezarlıklar inģa edilemez, nükleer reaktör ve radyoaktif hammadde iģleyen fabrika, metalürji tesisi, mezbaha, rendering tesisi, petrokimya tesisi, petrol rafinerisi ve kimyasal atığı olan fabrikalar kurulamaz. 3- Bu Koruma Alanı Ġlanı, Çevre ve Orman Bakanlığının Onay'ını ve Resmi Gazete de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girer. Harita 9. Doyran Kaynağı Koruma Alanları Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 138

D.1.2. Akarsular Antalya nın içme, kullanma ve sanayi suyu ihtiyacını halen yer altı su kaynaklarından karģılanmaktadır. Mevcut kaynaklardan bir kısmının 2000 li yıllarda kullanılamaz hale geleceği düģünülerek artacak su ihtiyacının karģılanması amacıyla Antalya Ģehir içme suyunun Aksu Çayın dan temin edilmesi projelendirilmiģtir. Bunun için Aksu Çayı nın içme suyu amaçlı olarak kalite gözlemlerine 1989 yılından beri devam edilmektedir. Amonyak azotu ve orto fosfat olarak 2.sınıf kalitesinde, diğer parametreler bakımından 1.sınıf sular kalitesinde olduğu saptanmıģtır. Bakteriyolojik olarak 1989 ve 1990 yıllarında kirlilik göstermesine karģılık 1991 ve 1992 yıllarında kirlilik tesbit edilmemiģtir. Toplam Fransız sertlik derecesi 18-20 arasında değiģmekte ve ağır metal analizleri bakımından 1.sınıf sular kalitesinde olduğu görülmektedir. AĢağıda DSĠ 13. Bölge Müdürlüğü EĠEĠ istasyonlarından bazılarının uzun yıllar ölçüm sonuçları verilmektedir. 808 BaĢgöz Çayı Çatallar Ġstasyonu YağıĢ alanı : 770 Km 2 Ortalama Debi : 4,559 m 3 /sn (30 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 27,1 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 0,424 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 104 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 0,340 m 3 /sn 815 EĢen Çayı Kınık YağıĢ alanı : 2448 Km 2 Ortalama Debi : 40,913 m 3 /sn (21 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 117 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 9,58 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 1315 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 9,58 m 3 /sn 818 Karaçay Kayadibi YağıĢ alanı : 150,8 Km 2 Ortalama Debi : 15,215 m 3 /sn (15 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 91,7 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 6,39 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 173 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 6,39 m 3 /sn 902 Köprüçay BeĢkonak YağıĢ alanı : 1942,4 Km 2 Ortalama Debi : 84,375 m 3 /sn (52 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 512 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 28,4 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 1562 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 21 m 3 /sn 139

912 Manavgat Çayı - Sinanhoca YağıĢ alanı : 625,6 Km 2 Ortalama Debi : 72,893 m 3 /sn (29 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 305 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : Kuru Gözlem süresince anlık en çok akım : 916 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : Kuru 916 Kocaçay Kargı YağıĢ alanı : 5582,4 Km 2 Ortalama Debi : 27,759 m 3 /sn (23 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 49,8 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 0,082 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 980 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 0,056 m 3 /sn 917 Alara Çayı Alarahan YağıĢ alanı : 863,9 Km 2 Ortalama Debi : 30,474 m 3 /sn (23 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 226 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 3,09 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 1234 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 2,75 m 3 /sn 918 Manavgat Çayı ġelale YağıĢ alanı : 1324,4 Km 2 Ortalama Debi : 116,440 m 3 /sn (6 yıllık) 1992 su yılında anlık en çok akım : 529 m 3 /sn 1992 su yılında anlık en az akım : 2,67 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en çok akım : 1620 m 3 /sn Gözlem süresince anlık en az akım : 1,65 m 3 /sn 140

Tablo 32: Ġlde Bulunan BaĢlıca Akarsular AKARSU ADI DÜDEN ÇAYI TOPLAM UZUNLUĞU (km) ĠL SINIRLARI ĠÇĠNDEKĠ UZUNLUĞU (km) TOPLAM UZUNLUĞA ORANI (%) DEBĠSĠ (m 3 /sn) 14 14 100 25,19 AKSU ÇAYI 112 55 49 30,00 KÖPRÜ ÇAY 119 57 48 97,98 MANAVGAT ÇAYI ALARA ÇAYI KARPUZ ÇAYI 93 93 100 126,00 82 82 100 31,20 30 30 100 4,70 KARGI ÇAYI 45 45 100 7,81 OBAÇAYI 12 12 100 1,96 DĠM ÇAYI 28 28 100 15,61 SEDRE ÇAYI 21 21 100 2,83 BIÇKICI DERESĠ SALAMUR ÇAYI ALAKIR ÇAYI BAġGÖZ ÇAYI 27 27 100 4,99 20 20 100 1,12 22 22 100 3,38 30 30 100 5,00 EġEN ÇAYI 112,4 14,4 13 48,23 KORKUTELĠ ÇAYI 35,5 35,5 100 1,16 ĠL SINIRLARI ĠÇĠNDE BAġLANGIÇ VE BĠTĠġ NOKTALARI AĢağı Mahalle A.Deniz (Antalya) Eğridir Gölü Akdeniz (Aksu) YeĢilbaĢ Mah. Akdeniz (Serik) Simyon Yaylası Akdeniz (Manavgat) Dereyurt Yaylası Akdeniz (Alanya) Değirmen TaĢ. Akdeniz (Alanya) Sıçanlı Yaylası Akdeniz(Alanya) Avclar Mahallesi Akdeniz (Alanya) Alacami Akdeniz (Alanya) Tekne Dağı Akdeniz (Alanya) Soğuk Oluk Akdeniz (GazipaĢa) TaĢkesiği Korkuteli Göksar Akdeniz (Finike) BaĢgöz Mahallesi Akdeniz (Finike) Karaçay Kayadibi-Akdeniz Söbüce Yaylası Korkuteli Barajı ÖZELLĠKLERĠ Turizm - Su sporları, Turizm,Balıkçılık Su Sporları,Turizm, Balıkçılık - - - - Turizm, Balıkçılık - - - Balıkçılık - - - Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 141

DÜDEN ÇAYI AKSU ÇAYI KÖPRÜ ÇAY MANAVGAT ÇAYI ALARA ÇAYI KARPUZ ÇAYI KARGI ÇAYI OBAÇAYI DİMÇAYI SEDRE ÇAYI BIÇKICI DERESİ SALAMUR ÇAYI ALAKIR ÇAYI BAŞGÖZ ÇAYI EŞEN ÇAYI KORKU ELİ ÇAYI Grafik 1. Ġlimizdeki Akarsuların Uzunluk Ve Debileri AKARSULARIN UZUNLUK VE DEBĠ DURUMU 140 120 100 80 60 40 20 0 14 25 112 30 119 98 93 126 82 31 30 45 5 8 12 2 28 16 21 27 3 5 20 22 30 1 3 5 113 48 36 1 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 UZUNLUK (km) DEBİ (m3/sn) Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 D.1.3. Göller, Göletler Ve Rezervuarlar Elmalı, Akçay ve Demre Ovaları: TaĢkınlarla bazı seneler artan, bazı seneler ise azalan ve genellikle senenin 8-10 ayında göl halini alan Karagöl ile gene senenin 6-7 ayında göl halini alan Avlan Gölü vardır. Karagöl de devamlı su altında bulunup göl durumunu koruyan saha 24.5 km 2, Avlan da ise 8.5 km 2 dir. Bu göllerin çevresi taģkın arttığı zaman bataklık halini alır. Ancak suları çekildiği zaman da ziraata müsaade eder. Korkuteli: Korkuteli Barajı Amacı : Sulama %92 35986 (5627) ha TaĢkın %1.3 Ġçme suyu %6.4 ĠĢletmeye Açıldığı Yıl :1976 YağıĢ Alanı : 261 km 2 Yıllık Ortalama Su : 49.7 hm 3 Regülasyon Oranı : %81 Tipi Talveg Kotu Yüksekliği (Talvegden) Yüksekliği (Temelden) Toplam Gövde Hacmi : 2.2 hm 3 Toplam Depolama Hacmi : 40.2 hm 3 Aktif Hacim : 36.9 hm 3 Dolusavak proje Debisi : 8.5 m 3 /sn : Zonlu Toprak Dolgu : 1.002 m : 50.2 m : 70.2 m 142

TaĢkın Hacmi : 5.5 hm 3 Sulama Karakteristikleri : Ana kanal : 18 km 5 m 3 /gün Yedek Kanal : 11 km Klasik Tersiyer Kanalı : 198 km Kanalet Tahliye Kanalı : 36 km Servis Yolu : 65 km Kuraklık nedeni ile yeterli depolama yapılamadığından son üç yılda yalnızca meyve ağaçlarına su verilebilmektedir. Finike Finike ve Kumluca ilçeleri arazilerine Alakır Barajından 10 923 ha alana sulama yapılmaktadır. Sulama Karakteristikleri: Ana Kanal : Alakır 15 km kanalet, 2815 m tünel, 340m sifon Salur 14 km klasik, 5 km kanalet Yedek Kanal : 115 km Tersiyer : 202 km Tahliye : 25 km Servis Yolu : 108 km Sulama projesi 12 ay su talep eden sera, narenciye, çiçek ve sebze sahalarını kapsamaktadır. Meskun ve turizm sahalarının azalmasına neden olmaktadır. Kırkgöz Kaynakları Gölü. Bu alanda devamlı anlamda göl yoktur. Ancak Kırkgöz kaynaklarının yayıldığı ve kaynak debisine bağlı olarak yayılım gösteren bataklık alanı vardır. Ortalama 70 da lık yayılımı olan bu sahada, kaynak debisinin düģük olduğu aylarda su birikim alanının kenarları tamamen kurur. En derin yeri Katran Dağı eteğiyle traverten platosunun birleģtiği kesimde meydana gelen kaynak kısımlardır. Ortalama 6 m ye kadar derinlik gösteren lokal karstik kuyucuklar halindedir. Göl alanını çok büyük kısmı sazlık ve kamıģlıktır. Ekonomik değere sahip balık yetiģmemektedir. Bundan baģka traverten platosunda çıkan kaynakların önünde 2-3 000 dönümlük bataklık saha meydana gelmiģtir. Bütün kaynakların suları ortalama 2.5 km güneydoğuya aktıktan sonra denize ulaģmaktadır. D.1.4. Denizler Yüksek bir turizm potansiyeline sahip ve bu potansiyeli de büyük ölçüde temiz denize borçlu olan Ġlimizde deniz kirliliğinin önlenmesi büyük önem arz etmektedir. Antalya Körfezinde BüyükĢehir Belediyesince deniz suyu kalitesi izleme programı yürütülmekte olup BüyükĢehir Belediyesi sınırlarında kalan bölgede 62 adet sabit mikrobiyolojik ve 15 adet kimyasal örnek alma istasyonundan haftada 1 numune alınıp BüyükĢehir Belediyesi Laboratuarlarında Kimyasal ve Mikrobiyolojik analizleri yapılmaktadır. Deniz suyu numunelerinin yapılan analiz sonuçları 4/9/1998 tarih ve 19919 sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği ve Mavi bayrak kriterlerine göre değerlendirilmektedir. 143

BüyükĢehir Belediyesi BüyükĢehir Belediyesinin Antalya Körfezi su kalitesinin izlenmesi çalıģmaları çerçevesinde Düden nehrinin denize döküldüğü noktada zaman zaman oluģan alg patlamaları konusunda Akdeniz Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü ile ortaklaģa çalıģmalarda bulunulmaktadır. Ayrıca ASAT Genel Müdürlüğü ile Akdeniz Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü arasında Kasım- 1998 de imzalanan anlaģmaya göre, BüyükĢehir Belediyesi deniz deģarjı çevresinde deniz suyu kalitesini izlemek amacıyla ölçümler yapılamakta olup sonuçları BüyükĢehir Belediyesince değerlendirilmektedir. Söz konusu çalıģmalar ile deniz suyu kalitesinin mevcut halinin belirlenmesi, deniz suyu kalitesi üzerindeki değiģikliklerin tespiti ve arzu edilmeyen kirlilik faktörlerinin ortadan kaldırılması için gerekli çalıģmalar yürütülmektedir. D.2. DOĞAL DRENAJ SĠSTEMLERĠ Antalya Boğaçay Ovası: Ova nın güneybatısından Çandır Çayı, batısından Doyran Çayı, kuzeyinden de Karaman Çayı gelerek ova içerisinde birleģirler ve sahanın en büyük akarsuyu olan Boğaçay ı meydana getirirler. Çandır ve Doyran Çaylarında ova içinde yaz aylarında su yoktur. Karaman Çayı nda bir miktar su bulunur. Ayrıca aynı bölgenin doğusunda, travertenden çıkan kaynaklarla beslenen Arapsuyu adı altında iki akarsu daha vardır. Çandır Çayı: Drenaj alanı 200 km 2 civarındadır. Yaz aylarına sızma, buharlaģma ve sulama sebebiyle çok az su ihtiva etmekte, Çakırlar dan sonra yatağında su kalmamaktadır. Doyran Çayı: Boğaçay Ovası nın batısından doğar, yüzey suları ve kaynaklarla beslenerek doğuya doğru akar ve ovaya girer. Bahtılı ve Duraliler köyleri arasında Karaman Çayı ile birleģerek Boğaçay ı meydana getirir. Drenaj alanı 160 km 2 dir. Yaz aylarında genellikle kullanma, sızma ve buharlaģmadan dolayı Gökçay Köyü nden itibaren Doyran Çayı yatağında su kalmamaktadır. Karaman Çayı: Beydağ, Göldağ ve Güllük Dağı eteklerinden çıkan kaynaklarla beslenmektedir. Bu dağlardan, Doyran Çayı ile birleģtiği noktaya kadar drenaj sahası 400 km 2 dir. Bahtılı ve Duraliler köyleri arasında Doyran Çayı ile birleģir. Boğaçay adı altında ovayı kat ederek Akdeniz e dökülür. Yaz aylarında, Bahtılı ve AĢağı Karaman köylerine pay edilen Karaman Çayı nın suyu, kullanma ve buharlaģmadan dolayı azalmakta ve Boğaçay yatağına intikali çok az olmaktadır. Boğaçay: Karaman ve Doyran çayları birleģtikten sonra güneydoğuya akar. 3 km. sonra Duralilarden gelen, travertenlerden çıkan kaynak sularını alır ve daha aģağıda batıdan gelen Çandır deresi ile birleģerek, Akdeniz e dökülür. KıĢ ve ilkbahar aylarında yağıģların etkisiyle debisi en yüksek değere ulaģır. Yaz aylarında ise Karaman, Doyran ve Çandır çayı sularının yok denecek kadar azalması Boğaçayın su kapasitesini etkilemektedir. Ancak ovanın doğusundaki travertenlerden çıkan kaynak sularının ve yer altı suyu rezervuarının beslenme etkisiyle Boğaçay bir miktar su ihtiva etmektedir. 144

Sarısu: Ovanın güneybatısında yer alan Sarısu Çayı, ova içinden çıkan mevsimlik hurma kaynakları ile beslenerek, Akdeniz e dökülür. Kendisini besleyen kaynakların yok denecek kadar az olması nedeniyle, yaz aylarında ve sonbaharda yatağındaki su miktarının çok az olduğu görülmüģtür. Birinci Arapsuyu: Boğaçayın doğusunda yer alan travertenlerle beslenerek, Akdeniz e ulaģır. Ġkinci Arapsuyu: I. Arapsuyu nun takriben 1 km. batısında travertenlerden doğan kaynaklarla beslenerek 2 km. güneyde Akdeniz e ulaģır. Manavgat-Alanya: Manavgat Çayı, Alara Çayı, Kargı Çayı, Oba Çayı, Dim Çayı ve Sapadere, Manavgat-Alanya Ovalarının akarsularıdır. bunlardan bazılarının suları yazın oldukça azalır. Ayrıca mevsimlik su taģıyan derelerde bulunmaktadır. Manavgat Çayı: Toros Dağlarından doğar ve çok sayıda kaynak veya derelerle beslenir. Manavgat ovasının kat ederek Akçasaz mevkiinden Akdeniz e dökülür. Manavgat Çayını besleyen en önemli kaynak Dumanlı kaynağıdır. Manavgat çayının ova giriģinden Ģelaleye kadar olan bölümünde drenaj alanı 1324 km 2 dir. Manavgat Çayı havza dıģından beslenmektedir. Oymapınar baraj gölünün altında kalan Dumanlı kaynağı ve diğer bazı kaynaklar Manavgat Çayını beslemektedir. Kesin olmamakla birlikte yapılan çalıģmalara göre bu kaynaklar Konya Havzasından beslenmektedir. Karpuz Çayı: Toros Dağlarının güney eteklerinden doğarak drenaj alanının kuzey kesimlerindeki kaynaklarla ve yan derelerle beslenir. Ġki ana koldan meydana gelir. Çingen Dere ve Cenger Çayı, Hacıobası Köyünün doğusunda birleģerek Karpuz Çayı adını alır. Ova ile birlikte toplam drenaj alanı 740 km 2 dir. Alara Çayı: Toros Dağlarının güney eteklerinden Köprülü Bucağının Doğusundan doğar. Dogubatı doğrultusunda oldukça uzun dar vadiyi kat ederek ve yan kollarla beslenerek Boztepe Köyü batısından Akdeniz e dökülür. Alarahan mevkiinde yapılasn akım rasat istasyonu sonuçlarına göre drenaj alanı 948.8 km 2 dir Kargı Çayı: Toros Dağları nın güney eteklerinden Alanya nın kuzeydoğusunda Kartal Dağı civarından doğarak, doğudan batıya doğru akar. Türkler Köyü nde Delice Deresi ile birleģerek Kargı Çiftliği mevkiinde Akdeniz e dökülür. Drenaj alanı Türkler Köyü ndeki akım rasat istasyonuna göre 362.8 km 2 dir. Oba Çayı: Alanya nın 10 km kadar kuzeydoğusunda Bademağacı Köyü civarından çıkan kaynaklarla ve bazı yan derelerle beslenir. Drenaj alanı 50 km 2 dir. 145

Dim Çayı: Toros Dağları nın güney eteklerinden Alacami civarından doğarak, doğu-batı yönünden akarak Tosmur Köyü güneyinde Akdeniz e dökülür. Dar vadisi boyunca bir çok kaynak ve yan derelerle beslenir ve Alanya Ovası nı kat eder. Drenaj alanı 188.8 km 2 dir. Güzdere (Kargıcak Deresi): Cebireis Dağı nın güneyinden doğarak Kargıcak Köyü batısından Akdeniz e ulaģır. Küçük bir drenaj alanına sahiptir. Yaz aylarında dere kurur ve su taģımaz. Sapadere (Sedre Çayı): Toroslar ın güney eteklerinde Kiraz Dağı nın batısında Sapadere Köyü civarından doğarak DemirtaĢ bucağının batısından Akdeniz e dökülür. Drenaj alanı 115 km 2 dir. Bu akarsuların dıģında birçok küçük mevsimlik dereler vardır. KıĢ ve bahar aylarında az miktarda su taģıyan bu dereler yaz aylarında tamamen kurumaktadır. Finike-Kumluca Ovaları: Bu ovada devamlı olarak akan üç akarsu vardır. Bunlar Karacasu Çayı, Akçay ve Alakır Çayı dır. Karacasu Çayı: Bu çay Finike nin kuzeybatısındaki Arif Mahallesinin kuzeyindeki kaynaklarla beslenir. Güneydoğuya doğru akar. Yan formasyonlardan gelen kaynak ve satıh suları ile beslenerek Hallaç mevkiinde güneye doğru akarak Finike de Akdeniz e dökülür. Sulamada kullanılmaktadır. Drenaj alanı 186 km 2 dir. Akçay: Ovanın kuzeyinde ki drenaj alanında yer alan kaynak ve yağıģ suları ile beslenen bu dere, güneye doğru akarak Finike de Akdeniz e karıģır. Turunçova mevkiinde Tekke pınarlarını da alan bu derenin yatağı ova içinde geniģ olup, daha ziyade çakıl ve kumlarla kaplıdır. Drenaj alanı 305 km 2 dir. Alakır Çayı: Bu sahayı kuızey-güney kesen en önemli çaydır. GeniĢ bir drenaj alanına sahiptir. Sel sularını önlemek amacı ile DSĠ tarafından bir baraj yapılmıģtır. Baraj çıkıģında güneye uzanan bir kanalet vardır. Buradan gelen su sulamada kullanılmaktadır. Bu ovalarda bu akarsulardan baģka yağıģlara bağlı olarak debileri artan mevsimlik yan derlerde mevcuttur. GazipaĢa Ovası: GazipaĢa Ovası nda devamlı akan hiçbir akarsu yoktur. Fakat ovanın kuzeykuzeybatı ve doğu kesiminden ovaya intikal ederek ovayı kat edip Akdeniz e ulaģan üç ayrı akarsu yatağı, mevsimlik olarak su taģımaktadır. Delice Deresi: Ovanın kuzeyinde yer almaktadır. Hüseyinli Mahallesinin kuzeyinden doğan kaynaklarla ve mevsimlik yan derelerle beslenerek Gölevezlik mevkiinden Akdeniz e ulaģır. Drenaj alanı 135 km 2 dir. Yatağı geniģ olup, yaz aylarında suyu yok denecek kadar azalmaktadır. 146

Bıçkıcı Dere: Ovanın kuzeyinden doğarak mevsimlik yan derelerle beslenir ve ovayı genellikle doğu-batı istikametinde keserek Ġnciryalı mevkiinden Akdeniz e ulaģır. Drenaj alanı 158 km 2 dir. Yaz aylarında yatağında ki su çok azalmaktadır. Hacımusa Deresi: GazipaĢa nın doğusunda yer alan Küçüklü Dere nin ve güneyinde ki Has Dere nin, GazipaĢa nın güneyindeki Hacımusa köprüsünde birleģmesinden, Hacımusa Deresi meydana gelmektedir. Drenaj alanı 426 km 2 dir. Yaz aylarında dere yatağının membasında ve mansabında su bulunmamaktadır. Elmalı-Akçay ve Demre Ovaları Bu alanlarda EskiĢehir Deresi, Akçay, Kıbrıs Deresi, Tokluca Çayı ve Demre Çayları en önemli akarsulardır. Bunlardan baģka kıģ ve ilkbahar aylarında mevsimlik su taģıyan yan derelerde mevcut olup, bunların yataklarında yazın su bulunmamaktadır. EskiĢehir-Deresi: Elmalı ovasında ki Balıklar Dağının batısındaki ovada yer almaktadır. Bu derenin diğer adı Göğü Çayı olup Mümür Deresi de denilmektedir. Eskihisar ın kuzeyindeki kireçtaģlarından çıkan kaynaklarla beslenen Kozağacı Deresi ve Dereköy Dereleri Türkmentepe mevkiinde birleģirler ve Eskihisar Deresi adı altında ovaya girerler. Ovaya giriģinde derenin suyu sulamada kullanıldığından yatağında yok denecek kadar az su bulunduğundan Eylül, Ekim, Kasım aylarında debisi çok düģüktür. KıĢ aylarında 4 m 3 /sn den fazla su ihtiva eden bu derenin suyu güneydoğudaki Karagöl bataklığına ulaģmaktadır. Akçay Deresi: Akçay Deresi, Akçay Ovası nı güneybatı-kuzeybatı yönünde kat eder. Batıda ki Gömbe Yaylası ndan gelen kaynaklarla beslenen Gömbe Deresi ni ve Bayındır dan gelen dereyi alır ve ova içinden geçerek Avlan Gölü ne karıģır. Bu çayın suyundan sulamada istifade edilmektedir. Kıbrıs Çayı: Kasaba Ovası nın kuzeyinde ki kaynaklarla beslenir. Kıbrıs Çayı Kasaba Ovası nda Felenk Çayı altında Demre Çayı ile birleģir. Tokluca Çayı: Kasaba Ovası nın doğusundan beslenir ve yaz aylarında kurumaktadır. Demre Çayı: Kasaba Ovası nın doğusundan beslenir ve yaz aylarında kurumaktadır. YağıĢlı dönemlerde fezeyan akıģları çok fazladır. Demre Ovası nda ki alüvyon akiferin beslenmesinde önemli rol oynamaktadır. 147

D.3. SU KAYNAKLARININ KĠRLĠLĠĞĠ VE ÇEVREYE ETKĠLERĠ D.3.1. Yer Altı Suları Ve Kirlilik Antalya kentinde atık suları toplayarak ve arıtarak uzaklaģtıran teknik ve sağlık kurallarına uygun bir kanalizasyon Ģebekesi mevcut değildir. Antalya nın sahip olduğu traverten zeminin geçirgen yapısı, günümüze kadar yüzeysel atık su kirlenmesine neden olmadığından yer altı ve deniz hiçe sayılarak evlerden, sanayi bölgelerinden ve tüm yerleģimlerden yer altı boģluk ve çatlaklara sular sızdırılmıģtır. Kaleiçi nde ne zaman yapıldığı ve nasıl çalıģtığı tam olarak bilinmeyen borulu bir sistem varsa da bilinen anlamda bir kanalizasyon tekniğine sahip değildir. YerleĢim yerlerinde ki pis su debisinin fazla olması nedeni ile yer yer fosseptiklerden ve boģluklardan taģmalar olmaktadır. Mevcut içme suyu kaynakları artan hızlı ĢehirleĢme ile atıksular tarafından tehdit edilmektedir. Ġller Bankası nezdinde yapımı planlanan kanalizasyon tesisleri iģler hale gelinceye kadar da bu uygulamaya devam edecektir. Hızlı nüfus artıģı sonucu, su kullanımı ve kanalizasyon problemleri maksimuma ulaģmıģtır. Daha fazla sorun yaģanmaması için Ģehrin alt yapı ve kanalizasyon projelerinin ivedi çözümü gerekmektedir. Ġlk aģamada yeni yapılaģan bölgelerin alt yapı sorunları halledilmeli ve merkezi kanalizasyon sistemleri kurularak, uygun yerlerde arıtım yapıldıktan sonra deģarj sağlanmalıdır. ġehrimizin içme suyu ihtiyacının tamamı kuyular ve kaynaklar vasıtası ile yer altı sularından karģılanmaktadır. Ġlimizde kanalizasyon sistemi mevcut olmadığından, her türlü atık sular, traverten zemine açılmıģ foseptik kuyularında rastlanılan çatlak veya karstik boģluklara verilmektedir. Pis sular, bazı turistik iģletmeler hariç arıtılmadan yer altına verilmektedir. Ġçme ve kullanma suyunun sondaj kuyularından sağlandığı Ģehrimizde pis suların yeraltına verilmesi gelecekte yer altı suyu kirlenmesine sebep olacaktır. Yer altı su kirliliğinin önlenmesi için alınacak önlemler aģağıdadır: 1) Modern bir atık su toplama Ģebekesinin ve atık su arıtma tesislerinin bir an önce tamamlanıp devreye sokulması 2) Kanalizasyon sistemi devreye girinceye kadar içme suyu paralarına atık su ücretini de ilave edip, periyodik olarak pis suların vidanjörle çekilmesinin sağlanması. 3) Adalar bazında yada uygun alanlar içerisindeki atık suların toplayıcı sistemlerle toplanıp, arıtılması ve çevreye zarar vermeyecek Ģekilde uzaklaģtırılması. 4) YerleĢim yerlerinde ki ve sanayi alanlarında ki faaliyetlerden oluģan katı atıkların temizlenmesi, toplanması, taģınması ve su kirlenmesine sebep olmayacak Ģekilde bertaraf edilmesi. 5) Plajların, havuzların ve halka açık her türlü tesisin çevre sağlığı standartlarına uygun olarak yapılmasının ve iģletilmesinin sağlanması 6) Kıyı sahil bandında ki otel-motel ve ikincil konutlarda arıtma tesisi inģaa edilmesinin sağlanması ve mevcut arıtma tesislerinin çıkıģ sularının Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde ki standartlara uygunluğunun sağlanması gerekmektedir. Bakteriyolojik kirlenme olayı ile ilgili değiģik araģtırmacıların farklı görüģleri aģağıda verilmiģtir: - Atık sular sondaj veya sızdırma kuyularının çatlak veya gözenek sistemleri boyunca aģağıya doğru hareket etmektedir. Bu hareket sırasında doğal filtrasyona uğrayan atık sular, bakteriyolojik ve kimyasal açıdan ilk konumlarına göre nispeten arındırılmıģ bir hale gelmektedir. 148

- Diğer bir görüģ, deterjanlı suların asit karakterli olup bakterileri yok ettiği Ģeklindedir. - Deterjanlı suların kimyasal kirliliğe neden olduğu belirtilmekle beraber, bu tip ortamların asit değil bazik karakter taģıdığı ve bakterilerin çoğalması için uygun ortamlar olduğu görüģü de baģka bir uzman tarafından benimsenmektedir. Ġlimizde özellikle Arapsuyu I, Duraliler ve Düden kaynaklarında ki bakteriyolojik kirlenme yüksek değerler sunmaktadır. Arapsuyu II, Mağara ve sondaj kuyu sularında ise her dönem olmamakla beraber, belirli zamanlarda kirlilik görülmektedir. Bunların dıģında, kent merkezinde yer alan Ġskele Kaynağında, yapılan analizlerde bakteriyolojik kirlenmeye rastlanmıģtır. D.3.2. Akarsularda Kirlilik Ġlimizdeki mevcut akarsularda çeģitli çevre sorunları görülmeye baģlanmıģtır. Antalya merkezde bulunan Boğaçayı havzasında, mevcut kum-çakıl ve taģ ocakları nedeni ile bir takım problemler ortaya çıkmıģtır. ġiddetli yağıģlarda mevcut ocaklar yüzünden dere yatağında oluģmuģ çukurlar nedeni ile denize kadar toprak ve malzeme taģınımı olmakta, bu da deniz kirliliğine yol açmaktadır. Ayrıca bazı ocak iģletmecilerinin gerekli duyarlılığı göstermemeleri nedeni ile dere kenarında bulunan narenciye bahçeleri kamyonların malzeme taģıması esnasında tozlanma nedeni ile zarar görmektedir. Aynı problemler kum-çakıl ocaklarının çoğalmaya baģladığı Aksu ilçesinde bulunan ve gelecek Antalya nın içme suyunun temin edileceği çay olan Aksu Çayı için de geçerlidir. Burada da yanlıģ malzeme alımı yüzünden fazla yağıģ anında tarım arazileri zarar görmektedir. Alanya ilçesinde bulunan Alara Çayı ve Dim Çayı nda ise çay kenarında kurulmuģ olan tesisler (restaurant, alabalık çiftlikler vb.) nedeni ile çevre sorunları yaģanmaktadır. Bu tesislerin bir kısmı gerek atıksuları ile gerekse de katı atıkları ile çevreyi kirletmektedir. Ġlimiz Serik ilçesinde bulunan Acısu Çayı ile ilgili olarak DSĠ 13. Bölge Müdürlüğü nün yapmıģ olduğu çalıģmaya göre; Acısu Çayı, Kadriye Köyünden denize kadar 10 km lik uzunlukta, genellikle 30-50 m geniģlikte, 1.5-3.0 m derinlikte ve denize sürekli akıģı olmayan, bulanık görünüģlü, kenarları sazlık bir havza konumundadır. Analiz sonuçlarına göre, Serik ilçesinden gelen kanal suyu Acısu Çayının ve havzanın geleceğini tehdit eden büyük kirletici kaynağı oluģturmaktadır. Elde edilen bilgilere göre bu kanal suyuna tarımsal drenaj suyu, kanalizasyon, küçük sanayi atıkları ve yağmur suları karıģmaktadır. Serik kanalından gelen suyun Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği kalite kriterlerine göre; amonyak azotu ve bakteriyolojik olarak 2.sınıf, nitrat azotu olarak 1.ve2.sınıf arasında değiģmektedir. Orto fosfat olarak 4.sınıf, diğer parametreler bakımından da 1.sınıf kalitede olduğu tesbit edilmiģtir. Acısu Çayını besleyen diğer önemli iki kaynakta Kayaburnu ve Cumalı Köylerinin yakınından geçen derelerdir. Söz konusu bu dereler berrak görünüģlü ve bol oksijenli olmaları nedeni ile Acısu Çayı nın da beslenmesine olumlu katkılar sağlamaktadır. Bu dereleri tarımsal atık su kaynağı olarak görmemiz mümkün değildir. Çünkü bu iddianın doğruluğunu kanıtlayan zirai gübre ve ilaçların tesbit edildiği hiçbir analiz yapılmamıģtır. Bu iki derenin suları amonyak azotu ve bakteriyolojik olarak 2.sınıf, fosfat değerleri bakımından 1.ve 4.sınıf arasında değiģmekte, diğer parametreler bakımından da 1.sınıf sular kalitesine girmektedir. Acısu Çayı ndaki su kalitesinin mevcut sorunlara rağmen kötü olmadığı, Serik kanalından gelen deģarjın önlenmesi ile daha da iyileģme göstereceği tahmin edilmektedir. 149

Acısu Çayı nın korunması için; - Çevresinde koruma alanları oluģturulmalı ve yapılaģmaya müsaade edilmemeli ve Acısu Çayı nın korunması ve iyileģtirilmesine yönelik havza boyutunda oluģturulacak tüm stratejiler idari ve yasal tedbirlerle de desteklenerek hayata geçirilmelidir. Gözlem Süresi Ortalama Akımlar BaĢgöz Çayı-Çatallar 34 yıl 4.940 m 3 /sn EĢen Çayı- Kınık 18 yıl 44.152 m 3 /sn Köprü Çayı-BeĢkonak 50 yıl 85.614 m 3 /sn Manavgat Çayı-Sinanhocalar 26 yıl 75.464 m 3 /sn Alara Çayı-Alarahan 21 yıl 31.765 m 3 /sn Manavgat Çayı-ġelale 18 yıl 129.770 m 3 /sn Köprüçayı-Bulasan 5 yıl 22.570 m 3 /sn BaĢgöz Çayı-Gökbük 19 yıl 5.275 m 3 /sn Mümür Deresi-Mümür 19 yıl 1.676 m 3 /sn Dargaz deresi-lengüme 9 yıl 1.549 m 3 /sn Mümür Deresi-Yılmazlı 3 yıl 0.882 m 3 /sn Korkuteli çayı-salamur boğ. 24 yıl 1.227 m 3 /sn Dim Çayı-Reg. ÇıkıĢı 27 yıl 15.050 m 3 /sn Kırkgöz-Ġsale kan. YeĢ. Byr. 16 yıl 12.252 m 3 /sn Kırkgöz kan.- Toprsu mvk. 1 yıl 15.145 m 3 /sn Düden Çayı-reg. Mansab 16 yıl 17.010 m 3 /sn Karpuz Çayı-Uzunlar 11 yıl 4.968 m 3 /sn Kargı Çayı-Türkler 11 yıl 8.021 m 3 /sn Sedre Deresi-KaĢlıoğlu K. 2 yıl 4.170 m 3 /sn Oba Çayı-Kadıpınarı 2 yıl 2.933 m 3 /sn Korkuteli Deresi- Kovanlık 1 yıl 0.035 m 3 /sn Bıçkıcı Deresi-Ġnceğiz 3 yıl 3.883 m 3 /sn 150

D.3.3. Göller, Göletler Ve Rezervuarlarda Kirlilik Tablo 33: Su Yüzeyleri No Su Yüzeyleri (ha) 1 Baraj Göl Alanı Su yüzeyleri Toplamı 2054 2 Gölet Alanı Su yüzeyleri Toplamı 126.9 3 Akarsu Su Yüzeyleri Toplamı 3027 Toplam Su Yüzeyleri 5207,9 Kaynak : DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 D.3.4. Denizlerde Kirlilik BüyükĢehir Belediyesi deniz mücavir alan sınırları içinde bulunan altı adet atıksu deniz deģarj hattı ve akaryakıt depolama ve dolum tesislerine ait akaryakıt boru hatlarının kontrolü yapılarak iģletme sırasında tesiste ve denizde olabilecek kazaların önlenmesi konusunda tesislerin belirli periyotlarda denizden izlenmesi amacıyla BüyükĢehir Belediyesi Çevre Sağlığı ġube Müdürlüğü ile Deniz Ticaret Odası Antalya ġube BaĢkanlığı, Deniz Ticaret odası 7198 nolu Suüstü ve Sualtı Sporları Meslek Komitesi ve Akdeniz Kurtarma Arama Derneği (AKAD) ile iģbirliğinin sağlanması amacıyla protokol imzalanmıģ, söz konusu protokol çerçevesinde; Antalya Körfezinin deniz suyu kalitesi ve ekolojisini izlemek, denizde oluģmuģ yada oluģabilecek kirliliğin önlenmesi, karadaki tesislerin atıksu deģarj ve diğer boru hatlarının denetlenmesi ve kirlilik unsurlarına karģı alınabilecek önlemlerin belirlenmesi doğrultusunda tesislere ait boru hatları dalgıçlar vasıtası ile sualtında incelenmiģ olup çalıģmalar sualtı kamerası ile görüntülenmiģtir. Yapılan çalıģmalarda tesislerde görülen aksaklıkların giderilmeleri sağlanarak tesislerin deniz deģarj hatlarına yönelik periyodik kontroller yapılmaktadır. Deniz kirliliğine sebep olan gemi ve deniz araçlarına 9/08/1993 tarih ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 24.maddesi ve 3/11/1987 tarih ve 19623 sayılı gemi ve deniz araçlarına verilecek cezalarda suçun tespiti ve cezanın kesilmesi usulleri ile kullanılacak makbuzlara dair yönetmeliğin 12.,13.,14. ve 15. maddelerine göre para cezası verme yetkisi BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığına aittir. BüyükĢehir Belediyesince 2001 yılında karasal kökenli tespit edilen deniz kirliliği olayları 2872 sayılı Çevre Kanunu na istinaden cezai iģlem yapılmak üzere Çevre Ġl Müdürlüğüne gönderilmektedir. Deniz araçlarından, marinalardan ve limanlardan kaynaklanan evsel nitelikli atıksuların, sintine sularının ve katı atıkların ilgili yönetmelik ve uluslararası sözleģmelerdeki standartlar çerçevesinde bertarafının sağlanması için liman, marina ve çekek yerlerinde yapılacak veya yapılmıģ deniz araçlarından kaynaklanan evsel nitelikli atıksuların, sintine sularına yönelik kabul tesisleri ve bertaraf sistemleri konusunda çalıģmalar yapılmıģtır. 2001 yılı Aralık ayı itibariyle iģletmeciliğini BüyükĢehir Belediyesinin almıģ olduğu Kaleiçi yat Limanıyla ilgili, gemi ve deniz araçlarının evsel atıksularına yönelik kabul noktası yapılması konusunda BüyükĢehir Belediyesi Çevre Sağlığı ġube Müdürlüğünce ĠĢletme ve ĠĢtirakler Daire BaĢkanlığı ile koordinasyon sağlanarak yerinde incelemeler yapılmıģ ve konuya iliģkin projeler hazırlanarak ihalesi yapılmıģtır. 151

D.4. SU VE KIYI YÖNETĠMĠ, STRATEJĠ VE POLĠTĠKALAR Ġlimizde Mavi Bayrak alacak plaj ve marinaların denetimi, ödül alacak plajların uluslar arası jürinin denetimine hazırlanması Müdürlüğümüz, Ġl Sağlık Müdürlüğü, Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve TURÇEV (Türkiye Çevre Eğitim Vakfı) den oluģan Mavi Bayrak Komisyonunca yürütülmektedir. Ülkemizdeki mavi bayraklı plaj ve marina bakımından da Ġlimiz birinci sıradadır. 2008 yılı itibari ile 143 plaj ve 2 marina ile ilimiz toplam 145 adet mavi bayrağa sahip olmuģtur. 2009 yılında toplam 156 plaj, 3 marina, 3 gezi yatı mavi bayrağa sahip olmuģtur. Ülkemizdeki Mavi Bayraklı yerlerin yaklaģık %54 ü Antalya dadır. Mavi bayrak ödüllü yer sayısındaki artıģ her geçen gün yapılan çalıģmalar sonucunda deniz suyu kalitesinde ortaya çıkan geliģmeyi göstermektedir. Ġlimizde 4 adet Bakanlığımızca yetkilendirilmiģ atıksu laboratuvarı bulunmakta olup, bu laboratuvarlar sadece evsel nitelikli atıksu analizi yapmaktadır (BOI,KOI,AKM,PH). Müdürlüğümüzün, 19.05.2001 tarihinde kurulmuģ olan atıksu laboratuvarı bulunmakta olup Bakanlığımızdan 05.12.2007 tarihinde ön yeterlilik belgesi alınmıģtır. Evsel nitelikli atıksu analizi dıģında yağ-gres ve Cr+6 parametrelerine de bakılmaktadır. Akretidasyon çalıģmaları devam etmektedir. D.5. SU KAYNAKLARINDA KĠRLĠLĠK ETKENLERĠ D.5.1. Tuzluluk Tüm inorganik tuzlar suda çözünmektedir. YağıĢlarla veya çeģitli kaynaklarla yeryüzüne düģen sular; Yüzey üstü, yer altı ve akarsulardaki akımları sırasında zeminde bulunan çok çeģitli tuzları bünyelerine alarak, bunları gittikleri ortama taģımaktadır. Sularda doğal olarak en sık rastlanan tuzlar kalsiyum, magnezyum ve sodyumun bikarbonat, sülfat ve klorürleri dir. ÇeĢitli tuzların sudaki çözünürlüğü önemli değiģimler gösterir. Bazı suların sudaki doygunluk deriģimleri oldukça düģüktür.buna karıģıklık diğer bazı tuzlar ( Örneğin NaCl ) suda olağan üstü yüksek çözünürlük göstermektedir. Evsel ve endüstriyel atık yüzeysel sulara deģarjı sonucunda bu sulardaki klorür (Cl - ), sülfat (SO 4 ), nitrat (NO 3 - ) ve fosfat (PO 4 ) deriģimleri yükselir. Söz konusu atık sular, alıcı ortamlara ayrıca diğer bazı toksik elementleri de taģımaktadır. Dolayısıyla suların tuzlar tarafından kirletilmesi, tuz içeriği fazla olan suların sulamada kullanılmasıyla yol açacağı problemler açısndan birinci aģamayı oluģturmaktadır. D.5.2. Zehirli Gazlar Sularda bulunan baģlıca gazlar, H 2, N 2, CH 4, O 2, CO 2, H 2 S, SO 2 ve NH 3 dır. Sularda çözünen gazların cinsi ve miktarı bölgelere, sıcaklığa, suyun doygunluk derecesine bağlı olarak değiģmektedir.örneğin endüstri bölgelerinde havadaki CO 2 ve SO 2 düzeylerindeki artıģa bağlı olarak yağmur damlacıklarının ve su kaynaklarının konsantrasyonu da artmaktadır. Sularda çeģitli gazların doygunluk derecesi, sıcaklığın azalmasıyla birlikte artmaktadır. 18 C o de 1 litre suda 554 g NH 3 çözünmektedir. Ġçme suyunun NH 3 içeriği ise 0.05 mg/i den daha az olmalıdır. Diğer taraftan sazanlar 2 mg NH 3 / I ye, alabalıklar ise 0.8 mg NH 3 /I ye tahammül edebilirler. Hidrojen sülfür, suda çok iyi bir çözünen gaz olup, anaeorobik koģullarda organik maddenin parçalanması sonucu oluģmaktadır. Kuvvetli bir solunum ve enzim zehirdir. 152

ph daki artıģ ile birlikte zehir etkisi azalır. Balıklar için zehirlilik sınırı 1 mg/i civarındadır. Kükürt dioksitin balıklar için zehirlilik sınırı 16 mg SO 2 / I civarındadır. Suda ayrıca HCl varsa bu sınır 0.5 mg SO 2 /I ye kadar düģer. D.5.3. Azot Ve Fosforun Yol Açtığı Kirlilik 1-Azot Yüzeysel sulara karıģan azot yükleri temel olarak aģağıdaki kaynaklardan ileri gelmektedir; a.doğal kaynaklardan b.evsel kaynaklardan c. Endüstriyel kaynaklardan d. Tarımsal kaynaklardan Azot canlıların yapısını oluģturan temel elementlerden biridir.gerek canlı bünyesinde, gerek besin maddelerinde ve gerekse ölü organizmalarda bulunan azot, doğada azot döngüsü içerisinde sürekli dinamik bir haldedir. Evsel atıksular ülkemizde su ortamına çoğunlukla doğrudan karıģmaktadır. Evsel atıksuya kiģi baģına 8-15 g/gün azot katkısı bulunmaktadır. Endüstriyel tesislerden de endüstri türüne bağlı olarak önemli miktarda azot, su ortamına verilebilmektedir.azot yükü veren baģlıca endüstri kuruluģları; gübre, nitroselüloz, gıda, deri, bira ve su endüstrileri ile mezbahalardır. Nitrat iyonları topraktan kolaylıkla yıkanarak suya geçmekte, böylece tarımsal drenaj suyu içerisinde önemli miktarda nitrat iyonu bulunmaktadır.tarım yapılan arazilerden her yıl önemli düzeylerde azot, doğal su kaynaklarına karıģmaktadır. Gübrelerin çevre kirliliğine etkileri bölümünde bu konuya ayrıntılı olarak yer verilecektir. Azot bileģikleri su kirliliği açısından çeģitli etkilere sahiptir. Bunların baģlıcaları; ötrofikasyon, oksijen bilançosunun etkilenmesi ve içme sularındaki toksit etkilerdir. a- Oksijen bilançosunun etkilenmesi: Sulara karıģan organik azot ve diğer azot kaynaklarının, biyolojik süreçler ile nitrata dönüģmeleri esnasında önemli düzeylerde oksijen tüketilmektedir. Örneğin, 1 mg/ I amonyak azotu nitrata dönüģtüğünde, 3.87 mg/i oksijen tüketilmektedir ( Samsunlu, 1984). b- Ötrofikasyon: Bu besin elementleri, bulundukları sularda birincil üretimi hızlandırmakta, böylece ötrofikasyona neden olmaktadır. Ötrofikasyon olayı, göl ve nehirlerde bitki, hayvan ve mikroorganizma geliģmesinin çoğalmasıdır. Sürekli bir Ötrofikasyon olayı sonucu sularda oksijen noksanlığı ortaya çıkar. Böylece ortamda anaerobik mikroorganizmaların miktarı ve dolayısıyla toksik bileģikler fazlalaģır.buna karģılık yağmur suyunda dahi belli konsantrasyonlarda azot olduğu düģünüldüğünde, ötrofikasyona temelde fosfor fazlalığının yol açtığı söylenebilir. c- Ġçme suyunun sağlıklı bir Ģekilde temini açısından özellikle azot bileģiklerinin önemi büyüktür. Yüzelsel sulardan temin edilen içme sularında amonyum konsantrasyonunun yüksek olması halinde birçok güçlülükle karģılaģılmaktadır.ġçme suyunun temin amacıyla kullanılacak olan yüzeysel sularda amonyum konsantrasyonunun 0.2-1.5 mg/i arasında olması istenmektedir. 153

Ġçme sularında nitrat konsantrasyonları 4.5 mg /I düzeyini aģtığında sağlık problemleri ortaya çıkmaktadır.yüksek NO 3 konsantrasyonlarında, yetiģkenlerde barsak, sindirim ve idrar sistemlerinde iltihaplanmalar görülmektedir. Ġçme sularındaki yüksek nitrat konsantrasyonları bebeklerde methaemoglobin hastalığına neden olmaktadır. Altı aydan küçük bebeklerde mide asitleri oluģmamaktadır. Ayrıca balıklar ve diğer su hayvanları için nitratın toksite sınırı 3-13 g/i, nitritin 20-30 mg/i dir. Daha yüksek değerler balık ve diğer canlılarda olumsuz etkilere yol açmaktadır. Amonyak, keskin kokulu, renksiz bir gaz olup, suda yaģayan canlılar üzerine zehir etkisi yapmaktadır. Amonyak, çoğu sularda biyolojik aktif bir bileģiktir ve azot içeren organik maddenin biyolojik olarak ayrıģması sonucu meydana gelmektedir. Suda çözündüğünde amonyağın bir kısmı su ile reaksiyona girer ve amonyum iyonları oluģur. Amonyum iyonu ise amonyak kadar toksik bir etkiye sahip değildir. Sudaki serbest NH 3, balıklarda merkezi sinir sistemi ile kan dolaģımını olumsuz yönde etkilemektedir. 0.2-2 mg/ I arasındaki NH 3 konsantrasyonlarının balıklar için zararlı olduğu bildirilmiģtir.(samsunlu, 1984) 2-Fosfor Sulu sistemlerde fosfor, bu sistemlerde mevcut olan çok yönlü ve karmaģık kimyasal dengelerin anahtar elemanlarından biridir.sularda fosfor çeģitli fosfat türleri Ģeklinde bulunur ve gerek doğal su ortamlarında ve gerekse su ve atıksu arıtımında gerçekleģen çok sayıdaki reaksiyona girer. Fosfor nedeniyle ortaya çıkan su kirlenmesinin temel kaynağının % 83 lük bir payla endüstri ve kanalizasyon atık suları olduğu bildirilmektedir. Kentsel kökenli kanalizasyon sularındaki fosfatların ise % 32-70 i deterjanlardan kaynaklanmaktadır. Bu verilere göre, tarım alanlarındaki yoğun yağıģlardan sonra oluģan yüzey akıģlarla fosfor taģınmasının, oransal olarak diğer kirletici kaynaklara göre çok daha az olduğu söylenebilir. Yüksek düzeydeki fosforun akarsu, göl ve denizlerde ötrofikasyona yol açtığı bilinmektedir. ÇeĢitli kaynaklardan yüzey sularına ulaģan fosfatlar suyun oksijen bakımından zengin üst kısımlarında bulunan alg ve diğer yeģil bitkilerin aģırı miktarda çoğalmasına yol açmakta ve suyun anaerobik karakterli dip kısmına çökelen alg ve diğer yeģil bitki artıklarında bir artıģ meydana gelmektedir. Ötrofikasyonun yanı sıra toprak erozyonu sonucunda baraj ve göletlere ulaģan aģırı düzeydeki fosfat, kompleksler halinde çökelerek bu yapıların kullanma ömürlerinden daha önce dolmasına ve kullanılmaz hale gelmesine neden olmaktadır. Fosfor bileģikleri önemli bitki besin maddeleridir. Su canlılarına olan etkileri, ancak suda fazla miktarda bulunup ph değerini veya suyun tampon sistemini değiģikliğe uğrattığı zaman göze çarpar. Temizlik malzemesinde (deterjan ve benzeri) bulunan polifosfatlar veya fosfor bileģikleri, suyun yüzey gerilimini değiģtirerek (köpük teģekkülü) biyolojik olayları olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ġçme sularında fosfor açısından bildirilen zararsız P konsantrasyonu 7 mg P 2 O 5 /I (üst sınır) düzeyidir. D.5.4. Ağır Metaller Ve Ġz Elementler Zehir etkisi gösteren maddeler, suda düģük konsantrasyonlarda bulunmaları durumunda bile insan sağlığına zarar vererek hastalıklara hatta ölümlere yol açabilmektedir. Eser miktarda bile toksik etki yapabilen bu maddeler arasında en önemli 154

grubu; Ag, As, Be, Cd, Cr, Pb, Mn, Hg, Ni, Se, V, Zn gibi elementler oluģturmaktadır.söz konusu elementlerin çoğunluğu ağır metal grubuna girmektedir. Ağır metallerin önemli bir kirletici grubu oluģturdukları bilinmektedir. Bunların toksik ve kanserojen etkileri olduğu gibi, canlı organizmalarda birikme eğilimi de söz konusudur.krom, civa, kurģun,kadmiyum,mangan,kobalt,nikel,bakır ve çinko gibi metaller doğada genellikle sülfür, oksit, karbonat ve silikat mineralleri Ģeklinde bulunmaktadır.bunların suda çözünürlükler oldukça düģüktür. Atıksuyun içindeki bor, ağır metal ve benzeri toksik maddeler; yörenin iklim Ģartlarına ve toprak özelliklerine bağlı olarak toprakta birikebilir.bitki tarafından alınabilir veya suda kalabilir.sulama sularında izin verebilir maksimum ağır metal ve toksik element konsantrasyonları BaĢbakanlık Çevre MüsteĢarlığı nca tebliğ edilmiģtir. Çok küçük miktarda bile genellikle kuvvetli zehir etkisine sahip olan ağır metaller, kirlenmiģ sularda metal, katyon, tuz ve kısmen anyon Ģeklinde bulunurlar. Bunlar hem kireçlenmiģ suların kendiliğinden temizlenmesini engelleyebilir, hem de bu suların arıtılmıģ halde sulamada kullanılmasını ve arıtma çamurlarının gübre olarak kullanılmasını sınırlandırabilirler. Bor, sularda borik asit veya sodyum borat Ģeklinde bulunmaktadır. Boraksın toksite sınırı balıklar için 3-7 mg/i dir. Suların kendiliğinden temizlenmesi için gerekli mikrobiyal aktivite 10 mg B/I konsantrasyonu ile ölçüde engellenmektedir. Sulama sularında 0.5 mg B/I den fazla konsantrasyonlar bazı bitki türlerine zararlı olabilir.orta ve dayanıklı tür bitkiler, sulama suyundaki 1-4 mg/i konsantrasyona dayanabilmektedir. Dren sularındaki bor değerleri ise 0.7 mg/i den fazla olmamalıdır. Mangan ve demir, ağır metaller arasında en zehirsiz metaller sayılırlar. Katyon olarak manganın stabilite sınırı alabalık için 75 mg/i ; sazanlar için 600 mg/i dir. Litrede 0.5 demir veya mangan içeren içme suları, mürekkep tadını vermektedir.(veya mürekkep kokusu hissedilir.) Demirde mangan gibi, tedrici olarak zehirsiz sayılmaktadır. Buna rağmen sulardaki yüksek demir konsantrasyonu mikrofloranın büyük ölçüde değiģmesine neden olur.demir oksit, demir hidroksit ve iki değerlikli demir bileģikleri fazla zararlı değildir. ÇeĢitli demir bileģikleri sert olmayan sularda ph yı düģürmek suretiyle balıklara zehir etkisi yapmaktadır.demir hidroksit, balıkların solungaçlarını tıkayarak ölmelerine sebeb olur. 1 mg Fe/ I balıklar için zararlı bir konsantrasyondur.ġçme sularında ise 0.5 mg Fe/I, renk ve tat ile anlaģılabilecek bir konsantrasyondur. Nikel in zararlılık sınırı balıklar için 1-5 mg/i, balıklara yem olan küçük su canlıları için 3-4 mg/i dir. 6 mg Ni/I sularda mikrobiyolojik olayları inhibe edebilir. Krom kirlenmiģ sularda hem katyon,hem de anyon ( kromat, bikromat veya kromik asit) olarak bulunabilir. Anyon formu katyon formundan daha etkilidir.balıklar için toksite sınırı 28-80 mg Cr/I, içme suyunda ise 0.05 mg Cr/I dir. KirlenmiĢ sulardaki kurģun konsantrasyonu 0.1 mg/i den az ise suda yaģayan canlılar bundan pek etkilenmezler. Hassas balıklar için 0.12-0.2 mg Pb/I toksisite sınırı teģkil eder ( sert sularda bu sınır 1 mg Pb/I dir). Ġçme sularında en fazla 0.05 mg Pb/I bulunmalıdır. Belirli konsantrasyonlarda çinko, sulardaki mikroflorayı olumsuz yönde etkilemektedir. Balıklar için toksite sınırı 0.3 mg /I dir. Bakır ve nikel, çinkonun zehir etkisini artırır. Ġçme suyunda 5 mg/i düzeyindeki çinko zararsız kabul edilmektedir. Bakır Özellikle küçük canlılar için yüksek derecede zehirlidir. Hafif alkali sularda hidroksit, çürüyen organik madde içeren sularda sülfür Ģeklinde çökelir. Bakır balıklar için kuvvetli bir zehirdir. Alabalıklar için toksite sınırı 0.14 mg Cu/I dir. Sert sularda zehir etkisi daha azdır. Suda çözünmüģ halde bulunan diğer tuzlar bakırın zehir etkisini 155

azaltmaktadır. 2.5 mg Cu/ I yüksek su bitkilerine zarar vermez. Ġçme sularında en fazla 0.05 mg Cu/I bulunmalıdır. Civa ve bileģikleri hem endüstriyel kaynaklardan hem de tohumlarda kullanılan ilaçlardan sulara karıģmaktadır. Civa mikrofloraya kuvvetli zehir etkisi yapar. 100 mg Hg/I mikrobiyel aktivitenin durmasına engel olur. Balıklar için öldürücü konsantrasyonlar 0.25 mg Hg /I (alabalık ) ile 0.80 mg Hg/I ( sazan ) arasında değiģmektedir. Yapılan araģtırmalar sonucu, su ürünlerinde civa birikim düzeyinin yükselmesi ile birlikte, akut ve kronik civa zehirlenme olaylarında da artıģın söz konusu olacağı bildirilmiģtir.halen ülkemizin kıyı kesimlerindeki civa konsantrasyonu balıkçılık yönünden risk kabul edilen 4000 mg/i düzeyine ulaģmıģ değildir. Ancak özellikle civa ile ilgili endüstri kuruluģlarının bu konuda dikkatli davranması gerekmektedir (Sungur vd.,1984). D.5.5. Zehirli Organik BileĢikler D.5.5.1. Siyanürler Siyanür ve bileģikleri çevresel ortamlarda doğal olarak bulunabildikleri gibi endüstriyel iģlemlerde ara ürün olarak da ortaya çıkabilirler.endüstriyel iģlemler sonucu çevreye verilen siyanür bileģikleri; gaz,sıvı ve katı ortamda bulunanlar Ģeklinde sınıflandırılabilir. Siyanür ve bileģiklerinin sıvı halde bulunduğu baģlıca endüstriyel alanları; petrol rafinerileri, kok ve hava gazı fabrikaları, maden iģletmeleri, metal sanayii, tekstil sanayii, ilaç sanayii, plastik ve sentetik kauçuk imalathaneleridir. Ġnsanlar günlük besinlerle azda olsa bünyelerine bir miktar siyanür almaktadır. Dolayısıyla insanlar tarafından vücuda alınan siyanürün belli konsantrasyonları aģmaması gerekmektedir.ġçme suyunun en fazla 0.05 mg CN/I bulunmalıdır (Güven, 1991) Siyanür, kanalizasyon ve doğal sulara deģarj edildiğinde konsantrasyonun zehir etkisi yapabilecek seviyenin altında tutulmasına özen gösterilmelidir.genel olarak siyanürün balıklar için toksisite sınırı 0.03-0.25 mg CN/I olarak verilmekte ise de bu düzey balık türü ve bileģik çeģidine bağlıdır. Örneğin tatlı su kefali için sodyum siyanat (NaCN) ın maksimum limiti 75 ppm dir.buna karģılık alabalık için 0.05 ppm NaCN 124 saate, 1 ppm NaCN ise 20 saatte tamamen öldürücü olmaktadır. Siyanürün toksitesi, sıcaklıkla orantılı olarak yükselmekte, her 10 C 0 sıcaklık artıģı ile birlikte öldürücü doz 2-3 kat artmaktadır. Ayrıca suda çözünmüģ oksijenin düģük seviyelerde bulunması da toksikliği artıran önemli bir unsurdur. D.5.5.2. Petrol Ve Türevleri Bir hidrokarbonlar karıģımı olan ve doğal kaynaklarda sıvı halde bulunan ham petrol, karbon ve hidrojen gibi temel elementlerle birlikte ayrıca azot, kükürt oksijen ve diğer elementler de içermektedir. Petrol, en yaygın olan bir teoriye göre, çok uzun yıllar önce yaģamıģ hayvan cesetlerinin uzun yıllar yer altında gömülü kalarak yüksek sıcaklık ve basınç altında bozulmasından oluģmuģtur. Böylece et ve yağ kalıntılarının içermiģ oldukları karbonhidratlar, sıvı hidrokarbonlara dönüģmüģ, bu sıvı yer altında akarken çeģitli minarelleri ve tuzları eriterek bünyelerine geçirmiģ yada onlarla reaksiyona girmek suretiyle azot kükürt ve oksijen içeren bileģikler oluģturmuģtur. Ham petrolün bünyesindeki kükürt ve azot içeriği, karbonhidratların tam olmayan bozunmalarından ileri gelmektedir. Oksijen ise, bozunma sırasındaki oksitlenmeden dolayı oluģmuģtur. Petrolde yer alan demir, kurģun, arsenik, nikel gibi metal bileģikler ise, 156

sonradan motorlu araçlardan atık gaz olarak dıģarıya verildiklerinden, ham petrol içerisinde bulunması arzu edilmeyen bileģiklerdir. Petrol ve türevleri çoğunlukla petro kimya endüstrisi rafinerileri ve taģımacılık yapılan yerlerden sulara karıģmaktadır. Petrol, su yüzeyinde çeģitli kalınlıklarda film oluģturarak gaz alıģveriģini engellemekte, çok az miktarlarda bile su yüzeyinde gökkuģağı benzeri bir görünüm vermektedir. Petrol ve türevleri ile kirlenmiģ sular, kronik toksite sınırının çok altında bile estetik yönden uygun olmadığı için zaten içmede kullanılmamaktadır.ġçme sularında petrol ürünlerinin insanlarca fark edilebilme sınırı benzin için 0.2-1.0 mg/i dir. Dolayısıyla petrol ürünlerinin fark edilmeden zararlı miktarlarda alınması mümkün değildir. Sulardaki normal bakteri florasının hayatsal faaliyetleri petrol ve türevlerince engellenmektedir.örneğin benzinin toksite sınırı 50 mg/i, benzenin ise 5-20 mg/i dir. Petrol ürünlerinin tamamı su yüzeyinde kalmamakta, örneğin ağır yağlar akarsu ve nehirlerin tabanına çökerek organizmaları etkilemektedir. Yağlar balıkların solungaçlarına yapıģarak balık boğulmasına neden olabildiği gibi, zehir sonucu ölümlere de neden olmaktadır. Ham petrol ya da daha düģük petrol fraksiyonları ile temas halinde olan su ortamında, önemli miktarda toksik hidrokarbonlar bulunabilir. Aromatik hidrokarbonlar ve daha düģük hidrokarbon fraksiyonları uzun temas süreleri sonunda su ortamında çok daha yüksek düzeylerde çözünebilmekte ve tatlı su balıkları için ölümcül olabilmektedir. Denizlerde petrol kirlenmesi tankerlerden, denizlerdeki petrol çıkarma çalıģmalarından, rafinerilerden ve diğer endüstrilerden kaynaklanmaktadır. Ham petrol bileģiminin büyük ölçüde değiģmesine karģılık, petrolün sulardaki davranıģı altı grup altında incelenebilir. a.buharlaģma ve yayılma b.katran oluģumu c.kimyasal ayrıģma d.biyolojik ayrıģma e.çökelme f.suda tabaka oluģumu Petrol kirlenmesinin ölümcül olmayan etkileri çevresel açıdan çok daha önemli olabilir. Pek çok organizma, milyarda bir oranındaki hidrokarbon konsantrasyonundan dahi etkilenmektedir. Petrol ve türevlerinin kirletici etkileri aģağıdaki gibi özetlenebilir (Wardley,1983 ); a.iģığı absorbe etmesi;özellikle kükürt ve zift içeriği fazla olan petrol atıkları ıģığı daha fazla absorbe etmektedir. Dolayısıyla, petrol atıklarının deniz yüzeyinde meydana getirdiği tabakalar, ıģık geçirgenliğini azaltmakta ve denizde yaģayan çok sayıda bitkisel canlıların fotosentez olayını engellemektedir. b.çözünmüģ oksijen düzeyine etkisi: Özellikle çok yüksek düzeydeki petrol atıkları, su yüzeyinde oluģturdukları tabaka nedeniyle oksijen transferini engellemektedir. Böylece, suyun daha alt kesimlerindeki çözünmüģ oksijen miktarı azalmaktadır. c.toksit etkileri; yapılan çok sayıdaki araģtırmalar, özellikle yeni D.5.5.3. Polikloro Naftalinler Ve Bifeniller Söz konusu bileģikler teknikte hidrolik yağlar, plastik endüstrisinde yumuģatıcı ve elektro teknikte izolasyon materyali olarak kullanılmaktadır. Klor içeriği arttıkça bu bileģikler katı bir yapı kazanırlar. Yağda eriyen ve hayvansal organizmalarda biriken bileģiklerdir. Adı geçen bileģiklerden PCB (polikloro bifenil), hayvansal organizmalarda DDT den daha yüksek oranda birikebilmektedir. Bu bileģiklerin zehir etkisi henüz yeteri 157

kadar araģtırılmadığından bu konuda kesin bir Ģey söylemek mümkün değildir. Ancak, havada ve suda bulunan miktarları mikrogram düzeylerini aģmamalıdır. Bu tür bileģiklerin organizmalarda birikmesi sadece ortamdan değil, aynı zamanda besin zinciri nden de kaynaklanmaktadır. D.5.5.4. Pestisitler Ve Su Kirliliği Pestisitler, diğer bir adıyla biyoksitler, arzu edilmeyen organizmaları yok etmede kullanılan sentetik, organik bileģiklerdir. Petisit kelimesi latince bir ad olup, hastalık öldürücü anlamına gelmektedir. Zararlılar ile mücadele ve bitki koruma amacıyla kullanılan her türlü ilaç ve preparatlar ve bunların imalinde kullanılan maddeler pestisitler grubuna girmektedir. TanınmıĢ pestisitlerlin su faunasına olan zehirli etkilerine dayanılarak aģağıdaki gruplandırma yapılmıģtır; a. Çok zehirli maddeler: Suların yakınlarında kesinlikle kullanılmamaları ve kalıntılarının kesinlikle sulara karıģmaması gerekir. Örnek olarak; Endrin, Endosülfan, Aldrin, DDT (Diklor-Difenil-Trikloretan) emülsiyonu verilebilir. b. Zehirli maddeler: Ġçinde balıkların yaģadığı sulardan uzak tutulmaları gerekir. Örnek olarak; Lindan, Heptaklor, Parathion, Malathion verilebilir. c. Kısmen zehirli maddeler: Sığ sularda balıklar ve bunlara yem olan küçük canlılar için tehlikeli olabilecek maddelerdir. Örnek olarak; Tricholorophoh ve Demeton verilebilir. d. Az zehirli maddeler: Normal dozda kullanıldığı zaman az zehirli olan maddeler bu gruba girmektedir. Örnek olarak; Kloratlar, Dalapon ve Simazin verilbilir. Suda bulunan pestisitlerle ilgili iki tip tehlike söz konusudur; I. Ürünlerin verim ve kaliteleri üzerine etkileri II. Sulanan alanlardaki yeraltı suyuna etkileri Pestisitlerin çevresel etkilerine iliģkin çalıģmalar analiz tekniklerinin karmaģıklığı ve kullanılan pestisitlerin çok çeģitli oluģu gibi nedenlerle güçlükle yürütülebilmektedir. Bu nedenle eldeki veriler sınırlı olup, sulama suyunda izin verilebilir pestisit konsantrasyonu için standart geliģtirilememiģtir. Ġleriki konularda pestisitler hakkında ayrıntılı bilgi verilecektir. Bu maddeler daha çok tarımsal alanlar ve kültür topraklarından sızan sularda ve meyve-sebze iģleyen fabrikaların kirlenmiģ sularında bulunur. Uçaklarla yapılan tarımsal mücadele sonunda da söz konusu maddeler sulara karıģabilmektedir. Pestisitler su ortamına baģlıca dört yolla karıģmaktadır; a. Püskürtme b. Yağmur suyu c. Atık deģarjları d. Pestisit içeren diğer kalıntıların suya karıģması Pestisitler yer altı suyuna ise temelde süzülme ve kazara dökülme sonucu bulaģmaktadır. Gerek yer altı suyu ve gerekse yer üstü suyuna ulaģan pestisitlerin, pestisit çeģidi ve suda çözünürlük durumuna göre canlılar için sınır değerleri söz konusudur. Bu değerlerin üstündeki konsantrasyonlar, canlı hayatını olumsuz yönde etkiler. ÇeĢitli pestisitlerin balıklara etkileri açısından izin verilebilir konsantrasyonları Çizelge 1.23 te sunulmuģtur. 158

D.5.5.5. Gübreler Ve Su Kirliliği Uygulanan gübrenin ancak belli bir kısmı bitkiler tarafından kullanıldığından geriye kalan kısmı akarsulara, içme sularına ve çevreye yayılmakta, insan, bitki ve hayvan sağlığını tehdit etmektedir. Üretimi artırmak amacıyla artan gübre ihtiyacını karģılamak için gübre üretim sektöründeki artıģ ve dolayısıyla bu sektörlerden çevreye yayılan atık sular da dikkate alındığında, sorunun ne kadar ciddi boyutlarda olduğu görülecektir. Gübre sektöründe üretimin büyük bir bölümünü azotlu gübreler oluģturmakta, bu gübreleri üreten tesislerin atık sularında amonyum azotu ve nitrat azotu yönetmelikte belirtilen miktarların çok üstünde bulunmaktadır. Bu durum, azotlu gübrelerin çok yoğun bir Ģekilde kullanılmaları nedeniyle fazla miktarda üretilmelerinden ve kimyasal yapılarından ileri gelmektedir. Gübre ve çevre iliģkisi açısından hayvansal gübrelerin etkisi de dikkate alınmalıdır. Özellikle Danimarka, Hollanda gibi hayvancılığın çok yaygın olduğu yerlerde hayvansal gübrelerin çok yaygın olarak kullanılması baģta içme suyunun tehlikeli boyutlarda kirlenmesi olmak üzere, bitkisel üretim miktarı, ürün niteliği, toprak altı ve toprak üstü sularını olumsuz yönde etkilemiģ, insan, bitki ve hayvanlar hastalık yapıcı etmenlerin tehdidi altında kalmıģtır. Gübrelerin çevre açısından yaratmıģ olduğu olumsuz etkiler tarımsal kaynaklı çevre kirliliği bölümümde ayrıntılı olarak ele alınacaktır. D.5.5.6 Deterjanlar Ve Su Kirliliği Deterjanlar, formülasyonunda ana madde olarak sentetik yüzey aktif madde yanında temizleme iģlemine yardımcı kimyasal maddeler içeren temizlik mamülleridir. Yüzey aktif maddeler yönünden konu ele alındığında; deterjan yapımında kullanılan ve köpürmeyi sağlayan yaygın yüzey aktif maddeler (LAS, ABS, AS, STPP, DDB, LAB) ve özellikleri çizelge 1.24 de sunulmuģtur. Ġçme suyu amaçlı kullanılan kuyu sularında parçalamıģ özellikte dallanmıģ zincire sahip ABS (Alkil Benzen Sülfonatlar) moleküllerine rastlamak mümkündür. Dolayısıyla oluģan köpük problemini çözümlemek için ABD ve Avrupa da 1964-65 yıllarında tümüyle LAS (Lineer Alkil Sülfonatlar;ABS ye göre biyolojik olarak daha çabuk bozunan uzun zincir yapılı madde) kullanılmaya baģlanılmıģtır ve değiģik tuzluluk derecesine sahip alıcı ortam analizlerinde LAS ın %80-90 oranında parçalandığı, bir atık su örneğinde ise, LAS ın 0.5 mg/lt konsantrasyonunun altına 2 aylık bir periyot içinde ulaģtığı, parçalanmaz ABS taģıyan aynı miktardaki atık su örneğinde ise, ABS nin 5.5yıllık bir periyotta dahi 0.5 mg/lt ye ulaģmadığı tespit edilmiģtir. Aerobik arıtma tesislerinde de LAS ın kolaylıkla parçalandığı, parçalanmayan kısmın yarattığı toksitenin önemli miktarda olmadığı bildirilmiģtir. Bu açıdan ülkemizde son yıllarda deterjan yapımında aktif madde olarak biyolojik parçalanması oldukça kolay olan LAB kullanılmaktadır. Bir diğer önemli kirletici madde deterjanlarda katkı maddesi olarak ve yüzey aktif maddelerin etkinliğini artırma özelliği olan sodyum tripolifosfat (STPP) olup, kullanımında çeģitli kısıtlamalar ve yasaklamalar söz konusudur. Katı maddelerin birinci görevi suyu yumuģatmaktır. Bu amaçla ülkemizde yaygın olarak kullanılan STPP katkı maddesinin baģlıca avantajlı yönleri; a. Yüzey aktif maddesinin etkinliğini artırması b. Kiri dağıtabilmesi c. PH yı ayarlayabilmesi d. Çökelti oluģturmaması e. Kolayca suda çözünebilmesidir. 159

Yukarıda sayılan avantajları nedeniyle diğer tüm katkı maddelerine tercih edilen STTP, ana madde olarak fazla miktarda fosfor içermesi nedeniyle önemli çevre sorunlarına yol açmaktadır. Çünkü STTP (Sodyum tripolifosfat), içerdiği yüksek düzeydeki P nedeniyle sulardaki alglerin çoğalmasını artırmakta ve alglerin dekompozisyonu sonucu suyun oksijeni azalmaktadır. Böylece su canlıları yok olmakta, dolayısıyla ötrofikasyon sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle batı Avrupa ve Amerika BirleĢik Devletlerinde STPP ın deterjanlarda kullanılan miktarlarının azaltılması kararlaģtırılmıģtır. Deterjanlar konusunda Dünya Sağlık TeĢkilatının önerdiği limitlere göre içme suyunda bulunabilecek anyonik deterjanla 0.3 mg /l yi geçmemelidir. Yine aynı kuruluģun 1984 yılında yayınladığı Ġçme Suyu Kalitesi Ġçin Ana Hatlar adlı yayında deterjanlar için sınır değer verilmemekte, ancak içme suyunda köpük, tat ve koku meydana getirmeyecek seviyede olması gerektiği belirtilmektedir. Sentetik deterjanların organik kısmını teģkil eden yüzey aktif maddeler genellikle kutupsal nitelik taģımayan bir hidrokarbon kısım ile kutupsal nitelikte anyonik, katyonik veya iyonik olmayan fonksiyonel bir gruptan oluģmaktadır. Anyonik yüzey aktif maddelerin fonksiyonel grubu genelde sülfat veya sülfonatları içerir.ve hidrokarbon zincirleri düz olduğunda tümüyle biyolojik olarak parçalanırlar. Deterjanlar canlılara içme suyu ile, ayrıca deterjanla kirlenmiģ su ile yıkanan meyve ve bitkiler ve çalkalanmadan kullanılan kaplarla geçebilir. Evlerde yıkanan kaplar sonradan çalkalandığı zaman suya 0.2-1 ppm yüzey aktif madde verir. Prensip olarak küçük çocuklarda görülen kazasal yutmalarda evde kullanılan deterjanlar kesin olarak tehlikeli bir faktör olup,bu gibi kazalar sonucu zehirlenmelere çok dikkat etmek gerekir. Deterjanlar ayrıca deri altı iltihapları yapıp, deri üstünü tahrip etmektedir. Tekstil sanayiinde kullanılan ve içinde yüzey aktif maddeler içeren deterjanlar insanlarda dermatit oluģturmaktadır. Deterjanlı sularda balık, boğulma belirtisi gösterir. 3ppm lik bir deterjan konsantrasyonunun 12 haftada alabalıkların %50 sini öldürdüğü bildirilmiģtir. Ortamdaki oksijenin azalması zehir etkisini artırmakta, suyun sertliği ve yumuģaklığı ise zehir etkisini ortam koģullarına göre azaltmakta veya artırmaktadır. Sert ularda zehir etkisinin genellikle daha fazla olduğu bildirilmiģtir. D.5.6. ÇözünmüĢ Organik Maddeler Sulama sularında ve özellikle atık sularda bulunan organik maddelerin mikroorganizmalar tarafından biyokimyasal olarak parçalanması esnasında oksijen tüketilir. Tüketilen oksijen miktarı ise suda bulunan organik madde konsantrasyonuna bağlı olarak artmaktadır. Teorik olarak organik madde konsantrasyonu yüksek olan atık suların sulamada kullanılması halinde, kök bölgesindeki oksijenin azalacağı ve bitkilerin bundan zarar göreceği kabul edilmektedir. Ancak pratikte bu tür suların önemli bir problem meydana getirmeden dünyanın bir çok yerinde kullanımı söz konusudur. Bunun temel nedeni, insan ve mutfak artığı organik maddelerin toprakta biyolojik olarak kolayca ayrıģabilmesidir. Yapılan araģtırma sonuçları, biyolojik olarak parçalanabilen organik maddelerin yer altı suyu kirlenmesine de yol açmadığını, ancak biyolojik olarak parçalanmayan ve toprak tarafından tamponlanmayan sentetik organik maddelerin (bazı endüstriyel atıklar) yüksek konsantrasyonlarının problem yaratabileceğini göstermiģtir. 160

D.5.7. Patojenler Organik maddelerle birlikte mikroplar ve özellikle patojenler de sulara karıģmaktadır. Genellikle yerleģim yerlerinin kirlenmiģ sularında fazla miktarda patojen bulunmaktadır. Patojenler, hastalık yapan organizma tarafından enfekte edilmiģ insan ve hayvanlardan idrar ve dıģkı yoluyla dıģarı atılmaktadır. Ġnsan ve hayvanlarda dıģarı atılan çok sayıdaki patojen, atıksulara karıģmaktadır. Bu nedenle atıksuların tarımda tekrar kullanılmasında patojenler (hastalık yapan bakteri ve virüsler) önemli bir sağlık riski oluģtururlar. Çiğ olarak tüketilen veya doğal haliyle mutfağa getirilen gıda ürünleri sağlık yönünden bir tehlike göstermemelidir. Su ortamında bulunan baģlıca patojenler aģağıdaki gibi sınıflandırılmıģtır. a. Bakteriyel patojenler b. Viral patojenler c. Protozoal hastalıklar d. Parazitler Özellikle atık suların sulamada kullanılması ile ortama önemli düzeyde patojen dağılımı söz konusudur. Bu nedenle ülkemizde atık suların sulamada kullanılması ile ilgili olarak bazı esaslar ve teknik sınıflamalar getirilmiģtir. Örneğin elyaflı bitki ve tohum üretiminde, yağmurlama sulamada ancak biyolojik olarak arıtılmıģ ve klorlanmıģ atıksuların kullanımına izin verilmiģtir. Dünyanın çoğu bölgelerinde içme suları dağıtılmadan önce patojenlerin uzaklaģtırılabilmesi için dezenfekte edilmektedir. Dezenfeksiyon iģleminin yapılması yada yetersiz kalması durumunda çeģitli salgın hastalıklar ortaya çıkabilir. Suların dezenfeksiyon edilebilmesi için pekçok dezenfektan kullanılmaktadır. Suların dezenfeksiyonu patojen ve indikatör organizmaların giderilmesi içindir. Sularda kullanılan baģlıca dezenfeksiyon yöntemleri; a. Suyun bekletilmesi yada ısıtılması yoluyla fiziksel arıtma b. Cl2, Br2, I2, O3, KmnO4 g.b. bileģiklerin kullanılması c. Bakır ve gümüģ gibi metal iyonlarının kullanılması d. Kuvvetli asidik ve bazik yapma e. Ultraviyole ıģınlara maruz bırakma Yukarıda sayılan yöntemler içerisinde en uygun olanı ve en yaygın olarak kullanılanı, içme sularının klorlanmasıdır. D.5.8. Askıda Katı Maddeler Yoğunluğu suyun yoğunluğundan küçük olan tanecikler, suyun yüzeyine çıkarlar ve yüzeysel sulardaki yüzücü maddeleri oluģtururlar. Yüzeysel sularda askıda bulunan tanecikler, mineral yada organik kökenli olabilirler. Mineral kökenli askı maddesi, zemin erozyonundan kaynaklanmaktadır. Askı halindeki organik maddenin ancak küçük bir kısmı zemin erozyonundan kaynaklanmakta olup, önemli bir bölümünü bitki artıklar humus, doğal gübreler, evsel ve endüstriyel atık sular oluģturmaktadır. Sularda asılı halde bulunan tanecikler akım süresi boyunca devamlı askıda kalabilir. Bunlardan bir kısmı tabana çökerek dip çamurunu oluģtururken, diğer bir kısmı fiziksel parçalanma ve biyokimyasal reaksiyonlar sonucunda koloidal ve moleküler düzeyde çözünmüģ organik maddeye dönüģürler. Askıdaki katı maddelerin çökelmesi 161

sonucunda toprak gözenekleri tıkanabilir, böylece suyun toprağa infiltrasyonu ve toprağın havalanması azalır. Ayrıca toprak yüzeyinden organik maddenin biyolojik olarak parçalanması oksijen kullanımıyla gerçekleģir ve bu durum atmosferden kök bölgesine doğru olan oksijen hareketini engelleyebilir. Özellikle atık suyun yağmurlama sulamada kullanılması durumunda koloidal partiküller yapraklar üzerinde birikerek fotosentez aktivitesini azaltabilir ve ürünün görünüģünü olumsuz yönde etkileyebilir. Sulama suyundaki asılı katı maddelerin yüksek konsantrasyonları borulardaki suyun akıģına yağmurlayıcılara, damlatıcılara ve hidrolik yapılara zarar verebilir. Ayrıca uygulandıkları alanlar çirkin, sağlıksız ve rekreasyon için uygunsuz bir hal alır. Akarsulardaki askı maddesini azaltmak amacıyla ağaçlandırma, teraslama gibi önlemler alınabilir. Ġçme ve kullanma suyu temini için kurulan arıtma tesislerinde askıdaki maddeler çökeltme ve filtreden geçirme gibi temel iģlemlerle giderilebilir. D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler Ve Su Kirliliği Maddenin temel yapısını atomlar oluģturmaktadır. Atom ise, proton ve nötronlardan oluģan bir çekirdek ile, bunun çevresinde dönmekte olan elektronlardan oluģmaktadır. Herhangi bir maddenin atom çekirdeğindeki nötronların sayısı proton sayısına göre oldukça fazla ise, bu tür maddeler kararsız bir yapı göstermekte, çekirdeğindeki nötronlar alfa, beta, gama gibi çeģitli ıģınlar yaymak suretiyle parçalanmaktadır. Çevresine bu Ģekilde ıģın saçarak parçalanan maddelere "Radyoaktif Madde, çevreye yayılan alfa, beta ve gama gibi ıģınlara ise Radyasyon adı verilmektedir. Atom numarası değiģmeyip sadece nötron miktarları değiģen, bu sebeple aynı kimyasal özellikleri gösteren bir elementin çeģitli fiziksel özellikleri gösteren tiplerini oluģturan elementlere izotop adı verilmektedir. Bazı izotopların çekirdekleri daima kararlı değildir ve bunlar belirli parçalanması sırasında çeģitli tipteki radyasyonlar da yayınlandığından, bu kararsız izotoplara Radyoizotop adı verilmektedir. Çevre sorunları sınır tanımamakta ve çeģitli kirletici emisyonlar kilometrelerce uzaklara taģınarak etki edebilmektedir. Ülkemizde nükleer santraller bulunmadığı halde, örneğin Çernobil kazası nedeniyle yayılan radyoaktif atıkların toprak ve ürünlerde yol açtığı kirlilik herkes tarafından bilinmektedir. Doğrudan etkiye maruz kalan Çernobil ve çevresinde binlerce kiģide belirtileri sonradan çıkacak olan genetik etkilerle nesillere geçebilecek kalıcı izler taģımaktadır. Türkiye de üretilen radyoaktif atıkların ana kaynakları aģağıda belirtilmiģtir; a. Nükleer araģtırma reaktörleri, b. Özel tıp laboratuar ve merkezleri c. Hastaneler d. Üniversite ve diğer araģtırma laboratuarları e. Endüstriyel izotop kullanan kuruluģlar, Sularda radyoaktivite ölçümleri, önceleri daha çok kaplıca sularında yapılmıģtır. Ancak daha sonraları yapılan araģtırmalar göstermiģtir ki, küçük dozlarda da olsa sürekli olarak çeģitli kaynaklardan vücuda alınan radyasyon, belli bir süre sonra insan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - DSĠ 13. Bölge Müdürlüğü 2010 162

E. TOPRAK VE ARAZĠ KULLANIMI Ülkemizde yaklaģık 28,1 milyon hektar tarımda kullanılan arazi miktarı olmasına karģın, ekilebilir nitelikteki arazi miktarı 26,6 milyon hektardır. Ancak, mutlak ve potansiyel tarım alanları içinde tarımda kullanılmakta olan arazi miktarı ise yaklaģık 21,8 milyon hektardır. Antalya Ġli'nde toplam tarım arazisi 466.465 hektardır. Bu tarım alanlarının 223.624 hektarı sulanabilir arazi niteliğindedir. Grafik 2. Antalya Ġli Arazi Ve Tarım Alanları Dağılımı (STATĠP) ANTALYA ĠLĠ ARAZĠ DAĞILIMI (Toplam Alan:2.081.437,31 Ha) ANTALYA ĠLĠ TARIM ALANLARI NĠTELĠK DAĞILIMI (Toplam Tarım Alanı:466.464,84 Ha) Mera 388.416,84 %18,66 Toplam Tarım Alanı 466.464,84Ha %22 Diğer 20.678,24 %0,99 Yerleşim 32.629,26 %1,57 Orman 1.173.248,13 %56,37 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 Kuru Marjinal Tarım 210.045,93Ha %45,03 Dikili Bağ 3.588,76Ha %1 Dikili Zeytin 9.007,69Ha %1,93 Sulu Özel Ürün 4.504,41Ha %0,97 Dikili Narenciye 13.004,57Ha %2,79 Sulu MutlakTarım 85.603,13Ha %18,35 Dikili Meyve 21.641,81Ha %4,64 Kuru Mutlak Tarım 119.068,54Ha %25,53 ANTALYA ĠLĠ TOPRAK YAPISI VE DAĞILIMLARI Antalya Ġli Arazilerinin Büyük Toprak Grupları Dağılımı Ġklim topoğrafya, ana madde, bitki örtüsü ve zamanın etkisiyle Antalya ilinde çeģitli büyük toprak grupları oluģmuģtur. Büyük toprak gruplarının yanı sıra toprak örtüsünden ve profil geliģmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Antalya ilindeki toprak grupları ve dağılımı Ģöyledir: Kırmızı Akdeniz Toprakları Antalya havzasında en geniģ sahayı 574.332 hektarlık alan ile kırmızı Akdeniz toprakları kaplar. Havzanın bilhassa Güney ve ortalarında yaygın olup, Kuzeyde Eğirdir gölünün güneyine kadar uzanır.özellikle orta havzada geniģ yayılım gösteren kırmızıkahverengi Akdeniz toprakları ile birlik teģkil eder. Bu topraklar yer yer alüviyal ve kolüviyallerle kesilir. Kırmızı Akdeniz topraklarının bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağıģ 800-1250 mm dir. Bu sebeple profilde bir yıkanma mevcuttur. Bu toprakların ekseriyeti orman ve fundalık, çok az kısmı ise kuru ve sulu tarım, mera veya bağ-bahçe olarak kullanılmaktadır. 163

Kırmızı-Kahverengi Akdeniz Toprakları Antalya ilinde 294.291 hektarlık alanı kaplayan bu topraklar özellikle orta havzada Eğirdir gölüne kadar toplu bir görünüm arzeder. BaĢta kahverengi orman toprakları olmak üzere birçok alüviyal ve koliviyallerle kesildiği gibi, kırmızı Akdeniz toprakları ile birlik teģkil eder. Bu toprakların bulunduğu yerlerde yıllık ortalama yağıģ 750-900 mm olup, kırmızı Akdeniz topraklarına nazaran biraz daha düģüktür. Buna rağmen, profilde yıkanmayı sağlayacak derecededir. Kırmızı kahverengi Akdeniz topraklarının büyük kısmı orman, geri kalan az bir kısmı da fundalık olarak ve kuru tarımda kullanılmaktadır. Kahverengi Orman Toprakları Antalya havzasında ikinci olarak en büyük sahayı kapsarlar. Kapladığı 326.246 hektar alan ile büyük toprak grubudur. Havzanın Güney doğusunda Alanya dan baģlayarak Kuzey Bat ya doğru Akdeniz toprakları ile rendzinalar arasında yeralmaktadır. Bu toprakların bulunduğu yerlerde ortalama yağıģ bazen 1000 mm ye eriģmekte ise de esas olarak 600 mm civarındadır. BU toprakların tabii bitki örtüsü orman ağaç ve ağaççıklarıdır. Büyük çoğunluğu iyi kapalılıkta olan orman ve fundalık, geri kalan kısmı kuru tarım ve mera alanlarını teģkil eder. Kestane Rengi Topraklar Antalya havzasının önemli topraklarından biri olup 71.883 hektar alanı kaplamaktadır. Havzanın Batısındaki Korkuteli ile Kuzeyindeki Isparta ve Yalvaç civarında bulunan ondüleli ve hafif dalgalı coğrafyada geniģ yayılım gösterir. Daha ziyade kolüviyal topraklarla birlikte bulunur. BU toprakların tabii bitki örtüsü esas olarak yıllık çeģitli otlar, ot-çalı karıģığı, seyrek fundalıklar ve kısmen seyrek orman alanlarıdır. Rendzina Toprakları Antalya havzası sahil kuģağının önemli topraklarındandır. Ġlde 51.458 hektarlık alanı kaplamaktadır. Antalya-Manavgat arasında ovanın yüksek meyilli araziye birleģtiği yerlerdeki dalgalı ve ondüleli topografyada bilhassa kahverengi orman topraklarıyla birlikte bulunur. Tabii bitki örtüsü maki otsu ve kültürleridir. Çoğunlukla fundalık olan u topraklar kısmen kuru tarımda az olarak diğer Ģekillerde kullanılır. Regosal Topraklar Bu topraklar havzada pek az saha kaplayan topraklardır. 7.071 hektarlık bir alanı kaplarlar. Tabii bitki örtüsü yıllık ot türleri ĢeklindedirYüksek Dağ Çayır Toprakları Antalya ilinde 957 hektarlık alanı kaplamaktadır. Havzanın bilhassa Güney- Doğusunda uzanan Akdağ silsilesinin 2.000 metreden daha yüksek olan bölgelerinde yeralır. Bu toprakların bulunduğu yerler orman hududunun daha yukarıları olduğundan tabii bitki örtüsü orman ve funda, sık çayır otları ve yer yer sazlıklardır. Tuzlu Alkali Topraklar Antalya havzasında çok az bir yer kaplayan bu grup 876 hektarlık bir alanı kaplamakta, Antalya ovasında Serik ilçesinin denize yakın kısımlarında bulunmaktadır. Tuzluluk ve alkalilik kültür bitkisi yetiģtirilmesine elvermeyecek derecede yüksektir. Bu sebeple saha yer yer koyu renkli çıplak alanlar arzeder. Bu topraklar üzerindeki meralar çok zayıf ve kalitesizdir. 164

Alüviyal Topraklar Antalya havzasında büyük bir saha kaplamamakla beraber havza tarımında çok önemli yeri olan topraklar grubudur. 119.558 hektarlık alanı kaplamaktadır. Havzada esas olarak akarsular, kısmen de göllerin oluģturduğu bu topraklar zonaliteye sahip olmadığından havzanın her tarafında bulunur. Özel bir iklime ve tabii bitki örtüsüne sahip değildirler. Akarsuların oluģturduğu alüviyal topraklara havzanın ana drenaj ağını teģkil eden Aksu, Manavagat, Köprüçayı, Doyran, Alara, Korkuteli deresi, Onaç çayı, Kocaçay, Yalvaç çayı, Hoyran çayı ve Senirkent çayı ile bunların yan kolları boyunca uzanan ince uzun Ģeritler veya geniģ ovalar halinde rastlanır. Bunlar havzayı esas olarak Kuzey-Güney, kısmen de Batı-Doğu yönünde katederler. Göllerin oluģturduğu alüviyaller ise havzanın Kuzeyindeki Eğirdir, Hoyran, Kovada ile Batısındaki Ketsel Gölünün eski yatakları halinde bulunur. Antalya havzası alüvyonlarının büyük bir kısmı tuzsuzdur. Fazla olmamakla beraber tuzluluk ve alkalilik arzeden topraklara da rastlanır. Tuzluluk ve alkalilik genellikle bozuk drenaj arzeden sahalarda görülür. Havzanın esas olarak sahil bölgesi ve yukarı kısımdaki ovalık ünitesinde yeralan alüviyal topraklarda topografya düz veya düze yakındır. Bu toprakların hemen hemen yarısında sulu tarım, diğer yarısında kuru tarım yapılmaktadır. Bu arada çok az da olsa funda, mera, çayır, bağ-bahçe gibi kullanma Ģekilleri de mevcuttur. Hidromorfik Alüviyal Topraklar Antalya havzasında kötü drenaj Ģartlarının olduğu bölgelerde oluģan bu topraklar 1336 hektarlık alanı kaplamaktadır. Akarsular veya göller tarafından oluģturulmuģlardır. Bu toprakların en önemli karakteri, isminden de anlaģılacağı gibi her zaman yaģ olmalarıdır. Bu nedenle, genel olarak sürüm yoluyla tarıma elveriģli değillerdir. Ancak dikkatli ve entansif tedbirlerle toprak yer yer iģlenebilir. Taban suyu yüksektir ve yılın büyük kısmında toprak yüzeyinde göllenme hakimdir. Antalya havzasındaki bu toprakların üçte biri tuzluluk arzeder. Tabii meylin yetersizliği, iç bükey topografya, tuzlu taban sularının yükselmesi, taģkınlar veya buharlaģma sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Kolüviyal Topraklar Antalya havzasında çok büyük saha kaplamamasına rağmen, havza tarımında önemli yeri olan diğer toprak grubudur. Ġlde 51.339 hektarlık alanı kaplamaktadır. Bu toprakların ekseriyetinde sürülerek tarım yapılmaktadır. Kuru tarım, sulu tarım ve bağbahçe Ģeklinde kullanılmaktadırlar. Az miktarda çayır-mera, orman ve funda gibi diğer kullanma Ģekilleri de bulunur. Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları Üzerinde zayıf orman ve çalı örtüsü bulunan bu topraklar ileri derecede katmanlaģmıģ topraklardır. Antalya ilinde 220.078 hektarlık alanı kaplamaktadırlar. Organik Topraklar Organik topraklar Antalya 3078 hektarlık alanı kaplamaktadırlar. Rengi koyu gri, mavi veya yeģil olup, yaģtır. Hava ile temas ettiğinde kahverengiye dönüģür. Sahil Kumulu Kıyı kumulları sahil Ģeridinde bulunur. Üzerinde çok az sayıda çalı ve ağaç barındırır. Antalya ili 4.491 hektarlık sahil kumuluna sahiptir. 165

Irmak Yatakları Akarsu boylarında yeralan, yılın büyük kısmında su altında kalan taģlı-çakıllı ince Ģeritler olup 7.513 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Alüviyal Sahil Bataklıkları Deniz kıyısında yeralırlar. Deniz ve yüzey taģkınlarının etkisiyle devamlı yaģ ya da bataklık durumunda olan topraklardır. Tarımsal değeri olmayan bu araziler Antalya ilinde 519 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Çıplak Kaya ve Molozlar Çıplak kayalıklarda toprak örtüsü bulunmaz. Antalya ilinde 338.843 hektarlık oldukça büyük bir alanı kaplamaktadır. Tablo 34: Antalya Ġli Toprak Gruplarının Dağılımı Sıra No: Toprak Grubu Adı Alan (ha) 1 Kırmızı Akdeniz Toprağı 547.332 2 Kırmızı Kahverengi Akdeniz Toprağı 294.291 3 Kahverengi Orman Toprağı 326.246 4 Kestane Rengi Topraklar 71.883 5 Rendzina Toprakları 51.458 6 Regosal Topraklar 7.071 7 Yüksek Dağ-Çayır Toprakları 957 8 Tuzlu-Alkali Topraklar 876 9 Alüviyal Topraklar 119.558 10 Hidromorfik-Alüviyal Topraklar 1.336 11 Kolüviyal Topraklar 51.339 12 Kireçsiz kahverengi Orman Toprakları 222.087 13 Organik Topraklar 3.077 14 Sahil Kumulu 4.491 15 Irmak Yatakları 7.513 16 Alüviyal Sahil Bataklıkları 519 17 Çıplak Kaya ve Molozlar 338.843 TOPLAM 2.048.877 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 166

Harita 10. Büyük Toprak Grupları Haritası Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Grafik 3. Antalya Ġli Toprak Grupları Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 167

Tablo 35: Büyük Toprak Gruplarının Ġlçelere Göre Dağılımı BÜYÜK TOPRAK GURUBLARININ İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI B.T.G. MERKEZ ALANYA AKSEKİ ELMALI FİNİKE G.PASA G.DOĞMUŞ KAŞ K.TELİ KUMLUCA MANAVGAT SERİK TOPLAM ALÜVYAL TOPRAKLAR 20608 2033 1429 19332 4476 1199 6626 21796 4918 15415 21726 119558 HİDROMDRFİK ALÜVYAL T. 259 128 91 103 148 171 331 105 1336 ALÜVYAL SAHİL BATAKL. 151 291 31 46 519 KOLÜVYAL TOPRAKLAR 8107 2180 3521 7050 349 882 764 1257 17060 1850 2667 5652 51339 KAHVERENGİ ORMAN TOP. 29571 9582 542 12621 8294 8838 9707 55829 54256 50345 54326 22335 326246 KİREÇSİZ K.RENGİ ORM.T. 4785 90240 7741 67285 38371 6203 7462 222087 KIRMIZI AKDENİZ TOP. 129300 22451 123410 40326 9600 31374 1583 55730 21985 75476 36097 547332 KIRMIZI K.RENGİ AKDENİZ 9722 319 51792 27595 47200 7717 120924 12103 81 16838 294291 RENDZİNA TOPRAKLAR 131 43418 7909 51458 REGOSOL TOPRAKLAR 1395 73 81 105 505 2239 2673 7071 YÜKSEK DAĞ ÇAYIR TOP. 69 307 197 384 957 ORGANİK TOPRAKLAR 1406 739 933 3078 KESTANE TOPRAKLA?, 19651 4833 47399 71883 TUZLU-ALKALİ(ÇORAK)TOP. 783 783 ARAZİ TİPLERİ(su yüzeyleri) 39813 27595 64960 33799 5027 6380 46546 27323 37485 27050 26334 18817 361129 TOPLAM 243842 154469 253702 161908 65510 94462 134966 219658 2E+05 125321 227418 132981 2059067 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Tablo 36: Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Sınıfları BÜYÜK TOPRAK GURUBLARINA GÖRE ARAZĠ SINIFLARI ARAZĠ SINIFLARI (ha) BÜYÜK TOPRAK GURUBU I II III IV V VI VII VIII 168 TOPLAM Alüvyal Topraklar 49009 35419 28529 6054 547 119556 HĠdromorflk Alüvyal Topraklar ---- 1336 1336 Alüvyal Sahil Bataklıkları 519 51S Koluvyal löpraklar 25023 21017 3937 1211 117 34 51339 Tuzlu Sodik (Çorak) Topraklar ---- ----- ---- 783 ---- ---- 783 Organik Topraklar ---- ---- 371 1406 1301 ---- --- 3076 Kahverengi Orman Topraklar 354 10242 10666 10877 ---- 43112 250996 ---- 326246 Kireç siz Kahverengi Orman Topraklar ---- 2177 1743 2534 ---- 30672 184961 222087 ---- Kestane Topraklar 3413 15609 8395 11448 ----- 11197 21821 71 883 Kırmızı Akdeniz Topraklar 10724 26708 13703 10865 22872 30398 432062 547332 Kırmızı Kahverengi Akdeniz Topraklar 1389 4263 3186 ----- 12156 272745 ---- 294291 552 10023 Rendzana Topraklar ---- 4444 8922 ---- 27618 451 51458 Regosol Topraklar ----- 19 931 105 3942 2074 ---- 7071 Yüksek Dağ-Çayır Topraklar ----- ----- ----- ----- 957 ----- 957 Sahil Kumulları 4491 4491 Irmak TaĢkın Yatakları 7513 7513 Çıplak Kaya ve Molozlar 33843 338843 TOPLAM 89912 121766 76982 56608 29451 159631 1163 588 350847 2048785 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010

E.2. TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ E.2.1. Kimyasal Kirlenme Katı kimyasal toprak gübrelerinin ve zirai ilaç kullanımı sonucu toprakta oluģan kimyasal kirlenme ile ilgili ilimizde herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. E.2.1.1 Atmosferik Kirlenme Ġlde hava kirliliğinin az olması nedeniyle atmosferik kirlenmeden dolayı toprak kirliliği söz konusu değildir. Atmosferik kirlenme nedeniyle oluģan toprak kirliliği hakkında ilde herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme Bu konu Atıklar konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme Ġlimizde bu konuda bir çalıģma yapılmamıģtır E.3. ARAZĠ E.3.1. Arazi Varlığı Antalya ili oldukça dağlık bir coğrafyada yer alması nedeniyle toplam arazinin ancak %20,8 inde tarım yapılabilmektedir. Bu engebeli topografya içinde etkin ve sürdürülebilir tarımsal üretimin gerçekleģtirilmesi, verimliliğin artırılması, mevcut tarım arazilerinin Arazi Kullanma Yetenek Sınıfları na (AKKS) göre değerlendirilmesi ile mümkün olabilecektir. Topraklarımız tarımsal üretimin temel aracı olduğundan kullanım yeteneklerine göre iģlenmesi ve bu toprakların özürlerine uygun bitkisel üretim yapılması bizim için olduğu kadar gelecek kuģaklarımız için de önemlidir. Gerek etüdlerde, gerekse alınan numunelerin laboratuarda analizleri sonucu tesbit edilen toprak özelliklerinin çeģitli yönlerden değerlendirilip, derecelendirilmeleri yapılmaktadır. Çok değiģik topraklar ve çeģitli kullanım amaçları olduğundan sınıflamalarda değiģik amaçlarla yapılmaktadır. Bu sınıflamalardan biri olan Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıflaması, daha çok tarımsal amaçla yapılan bir sınıflamadır. Bu sınıflamaya göre 8 adet sınıf mevcut olup, bunlar aģağıda açıklanmıģtır. Ġlk 4 sınıf arazi, iyi bir toprak idaresi altında, yöreye adapte olmuģ tarla bitkileri ile orman-mera ve çayır bitkilerini iyi bir Ģekilde yetiģtirmeye müsaittir. VI. ve VII. Sınıflarda toprak ve su koruma önlemleri alınması koģuluyla bazı özel bitkilerde yetiģtirilebilir. VIII. Sınıf arazi çok etkin ve pahalı ıslah çalıģmaları ile üretime alınabilirse de mevcut piyasa koģullarında elde edilecek ürün yatırım harcamalarını karģılayamaz. 169

a) Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Arazi Kabiliyet Ordoları ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli Arazi Toplamı Tablo 37 : Antalya Ġli Arazilerinin Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Arazi Kabiliyet Sınıfları Toplam Alan (da) Tarım Alanı (da) Tarımda Kullanma Yüzdesi (%) I 933.312 920.000 98,6 II 1.094.870 1.055.000 96,4 III 760.880 671.000 88,2 IV 545.200 379.000 69,2 3.334.262 3.025.000 90,7 V 309.580 62.160 20,1 ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli VI 1.663.250 953.000 57,3 Olmayan VII 11.468.800 110.000 1,0 Tarım DıĢı Arazi VIII 3.789.700 - - ĠĢlemeli Tarıma ElveriĢli Olmayan Arazi Toplamı 17.231.330 1.125.160 6,5 Toplam (Ġlde) 20.557.592 4.150.160 20,2 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Harita 11. Antalya Ġli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları Haritası (AKK) Kaynak :Antalya Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 170

Tablo 38: Ġlçelere Göre Arazi Sınıflarının Dağılımı (Ha) ĠLÇELERE GÖRE ARAZĠ SINIFLARININ DAĞILIMI (HA) ARAZĠ SINIFLARI ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ ALANYA ELMALI FĠNĠKE G.PAġA G.DOĞ. KAġ K.ELÎ KUML. MANAV. SERĠK TOPLAM I 19811 2206 1944 11223 1598 127 91 5930 28560 2329 5485 10608 89912 II 30157 7Ü04 4217 18876 1169 3488 1168 4072 19348 2624 13204 16439 121766 III 14590 2077 2678 4204 2624 1201 211 7227 17734 2512 9567 12357 76982 IV 4191 2344 2267 5636 834 1041 709 6809 12877 1593 12073 6234 56608 V 23828 128 110 81 103 887 733 331 1122 2128 29451 VI 12856 9186 20529 7143 2544 9573 13618 15056 11883 12341 36791 8111 159631 VII 98596 165925 95239 80899 51604 72571 72520 152354 116210 76541 122842 58287 1163588 VIII 39522 64829 27448 33799 5027 6355 46457 27323 37314 26823. 25439 18447 359010 Su yüzeyi 291 131 147 25 89 171 895 370 2119 TOPLAM 243842 253702 154469 161908 65510 94462 134966 219658 244830 125321 227418 132981 2059067 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Grafik 4. Antalya Ġli Arazilerinin Kullanım Yetenek Sınıflarına Göre Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 171

Ġlin tarım yapılan arazisi 4.150.160 dekar olmasına rağmen, iģlemeli tarıma uygun arazi toplamı 3.025.000 dekardır. ĠĢlemeli tarıma uygun olmayan toplam 1.125.160 dekar arazide iģlemeli tarım yapılmaktadır. Özürleri giderilebildiği takdirde büyük çoğunluğu I. ve II. sınıf arazi niteliği kazanabilecek 247.420 dekar V. sınıf arazi, halen tarım dıģıdır. E.3.1.2. Toprak Kullanma Durumu SINIF I: Bu sınıf tarım arazilerindeki toprakların kullanılmalarını kısıtlayan, hafif derecede bir veya iki sınırlama olabilir. Topografyaları hemen hemen düzdür. Su ve rüzgar erozyonu zararı yok veya çok azdır. Toprak derinliği fazla, drenajları iyidir. Tuzluluk, sodiklik (alkalilik) ve taģlılık gibi sorunları yoktur. Su tutma kapasiteleri yüksek ve verimlilikleri iyidir veya gübrelemeye iyi cevap verirler. Çok üretken olup, geniģ bir bitki seçme aralığına sahiptirler. Kültür bitkilerinin yetiģtirilmesinde olduğu kadar, çayır-mera ve orman içinde güvenli olarak kullanılabilirler. Toprakları kolay iģlemekte olup, gübreleme, kireçleme, örtü ve yeģil gübre bitkileri yetiģtirilmesi, bitki artıkları ve hayvansal gübrelerin korunması, adapte olmuģ bitkilerin münavebeye alınması gibi olağan amenajman iģlemlerinden bir veya bir kaçının uygulanmasına ihtiyaç gösterirler. I. sınıf arazinin yayılama alanı toplam 89.912 hektar olup, il yüz ölçümünün %4.3 ünü teģkil etmektedir. %54.5 ini aluvyal, %27.8 ini koluvyal, %11.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %3.7 sini kestane toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Hepsi %2 den daha az eğimlidir. %94 ünde toprak derin, %5.7 sinde orta derindir. 32.253 hektarında kuru, 36.143 hektarında sulu, 12.698 hektarında bağ-bahçe tarımı yapılmakta, 8.156 hektarında turunçgil-muz yetiģtirilmektedir. 497 hektarı mera, 165 hektarı yerleģim alanıdır. SINIF II: Bu sınıftakiler kötüleģmeyi önlemek veya iģleme sırasında hava ve su iliģkilerini iyileģtirmek için yapılan koruma uygulamalarını içeren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. Bu alanlar kültür bitkileri, çayır-mera ve orman için kullanılabilir. Bu tür alanlarda ki topraklar hafif bir eğime, orta derecede su ve rüzgar erozyonuna, geçmiģte ki erozyonun orta derecede olumsuz etkilerine, idealden daha az toprak derinliğine, elveriģsiz toprak yapısı ve iģlenebilirliğine, hafiften ortaya kadar değiģen, kolayca düzeltilebilen, fakat yinede görülebilir tuzluluk ve sodikliğe maruz kalabilmektedir. Bu sınıftaki topraklar, bitki seçimi ve amenajman uygulamaları bakımından Sınıf I dekinden daha az serbestlik sağlarlar. Bunlar aynı zamanda özel toprak koruyucu bitki yetiģtirme sistemleri, toprak koruma uygulamaları, su kontrolü yapılar veya kültür bitkileri için kullanıldıklarında uygun iģleme yöntemleri gerektirirler. II. sınıf araziler 121.766 hektar olup, il yüz ölçümünün %5.9 unu teģkil etmektedir. %29 unu aluvyal, %17.2 sini koluvyal, % 21.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %12.8 ini kestane toprakları, %8.2 sini rezina toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %41.1 inde eğim, %0.2, %58.8 inde de %2.6 meyil vardır. Toprakların derin, %52.5 i derin, %36.1 i orta derin, %11.4 ü sığ derinliktedir. Ġldeki II. Sınıf arazilerin 621.777 hektarında kuru, 41.428 hektarında sulu, 6.900 hektarında bağ-bahçe tarımı yapılmakta, 5159 hektarında turunçgil, 1.628hektarında muz, 308 hektarında zeytin yetiģtirilmektedir. 1.440hektarı mera ve çayır, 1.194 hektarı orman ve fundalık olarak kullanılmakta, 1.227 hektarlık kısmı yerleģim alanı haline gelmiģtir. 172

SINIF III: Bu sınıftaki tarım alanları, II. sınıftakilerden daha fazla sınıflandırmalara sahiptir. Kültür bitkileri için kullanılmaları gerektiğinde, koruma önlemleri almak ve alınan önlemlerin sürekliliğini sağlamak oldukça zordur. Kültür bitkileri için kullanılmaları gerektiğinde, koruma önlemleri almak ve alınan önlemlerin sürekliliğini sağlamak oldukça zordur. Kültür ve bitkileri tarıma alınabilecekleri gibi çayır-mera ve orman arazisi olarak da kullanılabilirler. Fakat sınırlandırmalar bitki seçimini, ekim, dikim, hasat zamanı ve ürün miktarını olumsuz yönde etkiler. III. sınıf arazilerde orta derecede eğime, Ģiddetli su veya rüzgar erozyonuna, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkilerine, ürüne zarar veren sık taģkınlara, alt toprakta çok yavaģ geçirgenliğe, drenajdan sonraki yaģlılık veya bir süre devam edecek olan göllenmeye, sığ kök bölgesine, düģük rutubet tutma kapasitesine, kolayca düzeltilemeyen düģük verimliliğe ve orta derecede tuzluluk veya sodikliğe rastlanabilir. III. sınıf araziler 76.982 hektarla il yüzölçümünün %3.7 sini teģkil etmektedir. Aluvyal toprakların %37.1 i, koluvyal toprakların %5.1 ini, kahverengi orman topraklarının %13.8 ini, kireçsiz kahverengi orman topraklarının %2.2 sini, kırmızı Akdeniz topraklarının %17.8 ini, kırmızı kahverengi Akdeniz orman topraklarının %5.5 ini, rezina topraklarının %5.7 sini, regosal toprakların %1.2 sini III. sınıf araziler içine almaktadır. Çoğunda eğim düz veya düze yakındır. %43.1 i düz, %19.8 hafif eğimlerde %37.1 i orta eğimlidir. %40.9 u derin, %28.5 i orta derin, %30.5 i sığdır. %41.8 i 1. Sınıf su erozyonuna, %55.3 ü 2. Sınıf su erozyonuna, %2.82i 3. Sınıf su erozyonuna maruzdur. Bu sınıf arazilerin 34.998 hektarı kuru tarım, 27.394 hektarı sulu tarım, 1.090 hektarı bağ, 1.273 hektarı zeytin, 2.158 hektarı turunçgil yetiģtirmekte kullanılmaktadır. 1.365 hektar yerleģim halindedir. SINIF IV: Bu sınıfta, toprakların kullanılmasındaki sınırlandırmalar III. sınıftakinden daha fazla ve bitki seçimi daha sınırlıdır. ĠĢlendiklerinde daha dikkatli bir idare gerektirirler. Koruma önlemlerinin alınması ve muhafazası daha da zordur. Çayır-mera ve orman için kullanılabilecekleri gibi, gerekli önlemlerin alınması halinde iklime adapte olmuģ tarla ve bahçe bitkilerinden bazıları için kullanılabilirler. Bu sınıf araziler, dik eğim, Ģiddetli tuzluluk ve sodiklik, Ģiddetli su ve rüzgar erozyonu, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkileri, sığ toprak, düģük rutubet tutma kapasitesi, ürüne zarar veren sık taģkınlar, uzun süren göllenme veya yaģlık gibi olumsuz Ģartların etkisi altındadır. Antalya ilinde bu sınıf araziler 56.608 hektar yüzölçümüne sahip olup, il toplam alanının %2.7 lik bir kısmını kaplamaktadır. Bu sınıf arazilerin %10.6 sını aluvyal, % 2.1 ini koluvyal, %19.2 sini kahverengi orman toprakları, %4.4 ünü kireçsiz kahverengi orman toprakları, %19.1 ini kırmızı Akdeniz toprağı, %15.7 sini rezina, %0.1 ini regosal topraklar oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %14.5 i düz-düze yakın, %1.1 i hafif eğimlerde, %79.5 i orta eğimli ve %4.9 u da dik veya daha fazla eğime sahiptir. %14.1 i derin, %7.9 u orta derin, %77.7 si sığdır. Düz düze yakın arazilerde pek erozyon tesiri görülmemektedir. SINIF V: V. sınıf tarım arazileri yetiģecek bitkiyi kısıtlayan ve kültür bitkilerinin normal geliģmelerini önleyen sınıflandırmalara sahiptir. Bunlarda topoğrafya hemen hemen düzdür. Toprakları ya sık sık sel basması nedeni ile sürekli olarak yaģ ya da çok taģlı ve kayalıdır. 173

Tarla ve bahçe bitkileri kültürüne uygun olmamakla birlikte çayır ıslahı yapmak veya iyi bir idare ile uygun ağaç türleri yetiģtirmek sureti ile bu arazilerden kazanç sağlanabilir. 29.451 hektar geniģliğindeki bu arazilerin 1.336 hektarı hidromorfik aluvyal 283 hektarı tuzlu sodik, 1.301 hektarı organik toprak, 22.872 hektarı kırmızı Akdeniz toprağı 3.942 hektarı regosaldir. Bu sınıf arazilerin hemen hemen hepsi düzdür. %9 u derin olup, %91 i çok sığdır. SINIF VI: Bu sınıfa giren toprakların fiziksel koģulları, gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileģtirmelerinin uygulanmasını pratik kılar. Bu sınıftaki toprakların dik eğim, ciddi erozyon zararı, geçmiģteki erozyonun olumsuz etkileri, taģlık, sığ kök bölgesi, aģırı yaģlılık ve taģkın, düģük rutubet kapasitesi, tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli sınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmaların biri veya daha fazlası dolayısıyla bu topraklar genellikle kültür bitkilerine uygun değildir. Fakat çayırmera veya orman için kullanılabilirler. Antalya ilinde bu sınıf araziler 159.631 hektar yüzölçümüne sahip olup, il toplam alanının %7.7 lik bir kısmını kaplamaktadır. Bu sınıf arazilerin %0.3 ünü aluvyal, % 0.07 sini koluvyal, %27 sini kahverengi orman toprakları, %19,2 sini kireçsiz kahverengi orman toprakları, %19 unu kırmızı Akdeniz toprağı, %17.3 ünü rezina, %7 sini kestane toprakları, %7.6 sını kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları oluģturmaktadır. %15.1 i orta, %81.7 si dik ve daha fazla eğime sahiptir. Toprakların %64 ü sığ, %30 u ise çok sığdır. %0.5 inde hiç veya çok hafif, %0.7 sinde orta ve %96.4 ünde Ģiddetli erozyon hüküm sürmektedir. SINIF VII: Bu sınıfa giren topraklar çok dik eğim, erozyon, toprak, sığlığı, yaģlılık, tuzluluk veya sodiklik gibi, kültür bitkilerinin yetiģtirilmesini engelleyen çok Ģiddetli sınırlandırmalara sahiptir. Çayır ve mera ıslahı için kullanılma olanakları da çok kısıtlıdır. Bazı yerlerde toprak muhafaza önlemleri almak veya alttaki arazileri korumak için ağaç dikimi veya ot tohumu aģılaması yapıldığı, hatta istisnai bazı hallerde kültür bitkileri bile yetiģtirildiği olursa da bu gibi durumlar VII. Sınıf tarım arazileri için genel bir özellik sayılmaz. VII. sınıf araziler 1.163.588 hektar olup, il yüz ölçümünün %56.5 ini teģkil etmektedir. %521.5 i kahverengi orman, %15.8 i kireçsiz kahverengi orman, % 23.4 ü kırmızı kahverengi Akdeniz toprakları, %37.1 i kırmızı Akdeniz, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %99.1 inde dik veya daha fazla eğimlidir. %0.04 ü derin, %99 u sığ derinliktedir. %0.04 ünde erozyon hiç yok veya hafif, %0.26 sında orta, %31.1 i Ģiddetli, %68.7 si çok Ģiddetli erozyona maruzdur. SINIF VIII: Bu sınıf araziler, erozyon, yaģlılık, taģlılık, kayalık, düģük rutubet kapasitesi, tuzluluk ve sodiklik gibi kısıtlayıcılardan bir veya birkaçının, önlenemeyecek derecedeki Ģiddetli sınıflandırmaları nedeni ile ot, ağaç ve kültür bitkilerinin yetiģtirilmesine elveriģli değildir. Çok aģınmıģ araziler, kumsallar, kayalar, ırmak yatakları, maden iģletmesi yapılan eski ocak ve artık alanları bu sınıfa girerler. Bitki yetiģtirilmesine uygun olmasalar da yaban hayatı için ve dinlenme yeri olarak kullanılabilirler. 174

VIII: sınıf araziler ilde %17.5 lik bir oranla 361.129 hektarlık bir alana sahiptir. Bunun 31.620 hektarı milli park, 8.603 hektarı yerleģim yeri, 227.645 hektarı çıplak kaya ve molozdur. Harita 12. Antalya Tarım Arazi Sınıfları Ve Dağılımları Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Grafik 5. Antalya Ġli Arazi ve Tarım Alanları Dağılımları ANTALYA ĠLĠ ARAZĠ DAĞILIMI (Toplam Alan:2.081.437,31 Ha) Toplam Tarım Alanı 466.464,84Ha %22 Mera 388.416,84 %18,66 Orman 1.173.248,13 %56,37 Diğer 20.678,24 %0,99 Yerleşim 32.629,26 %1,57 Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 175

Sulu Mutlak Tarım Kuru Mutlak Tarım Dikili Meyve Dikili Narenciye Dikili Zeytin Dikili Bağ Kuru Marjinal Sulu Marjinal Sulu Özel Ürün Kuru Özel Ürün Özel Koruma Toplam Tarım Alanı Orman YerleĢim Diğer Mera Çayır Tablo 39: Antalya Ġli Ġlçeler Arazi Nitelik Dağılımı ANTALYA ĠLĠ ĠLÇELER ARAZĠ NĠTELĠK DAĞILIMI ĠL YÜZÖLÇÜMÜ : 2,081,436.94 Ha TARIM ALANI : 466,464.72 Ha No Ġl Adı Ġlçe adı SMT KMT DTM DTN DTZ DTB KTA STA SOT KOT OTS TOP.T.A O Y T M Ç TOPLAM 1 ANTALYA AKSEKİ 113.03 1,344.21 16,287.87 17,745.11 135,756.49 729.35 397.39 44,510.05 199,138.39 2 ANTALYA ALANYA 1,949.34 7,081.70 4,077.49 948.85 2.34 591.57 20,360.37 35,011.66 115,995.72 1,768.30 817.62 40,123.67 193,716.97 3 ANTALYA DEMRE 1,295.31 763.86 38.22 329.14 373.69 3,010.06 5,810.28 28,799.98 268.58 1,025.69 1,553.09 37,457.62 4 ANTALYA ELMALI 6,343.15 19,489.78 5,323.03 324.95 23,297.69 54,778.60 56,286.79 1,338.78 914.70 57,083.77 170,402.64 5 ANTALYA FİNİKE 1,994.32 337.06 353.36 3,219.76 21.70 24.11 4,466.72 10,417.03 44,926.98 600.08 160.09 15,322.81 71,426.99 6 ANTALYA GAZİPAŞA 786.63 2,350.28 587.35 8.78 571.34 13,545.05 17,849.43 60,882.76 895.47 511.52 29,043.56 109,182.74 7 ANTALYA GÜNDOĞMUŞ 217.47 523.23 36.74 9,261.50 10,038.94 42,875.36 487.20 447.77 53,443.39 107,292.66 8 ANTALYA İBRADI 1.09 41.67 2,479.28 2,522.04 39,228.52 171.32 144.58 7,232.69 49,299.15 9 ANTALYA KAŞ 2,663.43 3,298.03 3,231.50 0.28 3,588.54 482.59 23,180.10 36,444.47 119,531.73 1,354.31 4,325.69 17,003.29 178,659.49 10 ANTALYA KEMER 512.23 771.39 47.24 1,253.51 1,398.22 3,982.59 34,252.32 545.34 354.50 2,860.45 41,995.20 11 ANTALYA KORKUTELİ 6,400.01 32,755.86 5,009.22 0.52 154.73 40,615.43 84,935.77 93,256.10 1,865.69 671.40 73,159.57 253,888.53 12 ANTALYA KUMLUCA 3,738.85 894.43 284.05 3,196.29 43.24 12,266.73 20,423.59 67,183.00 713.58 1,406.45 18,751.04 108,477.66 13 ANTALYA MANAVGAT 13,613.80 18,793.42 440.53 300.99 408.73 4.28 18,333.65 51,895.40 149,134.80 2,640.35 3,701.48 22,506.51 229,878.54 14 ANTALYA SERİK 25,847.90 13,731.62 496.52 180.38 89.18 12.57 8,891.25 49,249.42 65,113.12 2,415.07 1,299.11 2,709.67 0.00 120,786.39 15 ANTALYA AKSU 13,392.57 7,519.52 503.18 207.41 86.96 0.00 3,541.02 25,250.66 14,346.08 1,280.75 1,194.55 28.47 42,100.51 16 ANTALYA KEPEZ 870.05 2,269.42 58.72 220.20 3,016.89 0.00 3,653.36 0.00 1,511.50 0.00 0.00 11,600.14 14,831.63 5,811.81 778.56 0.00 0.00 33,022.14 17 ANTALYA MURATPAŞA 572.80 10.47 1.72 2,772.90 3,357.89 422.80 5,249.40 231.90 9,261.99 18 ANTALYA KONYAALTI 0.00 330.00 284.21 3,089.46 77.94 0.00 3,419.61 0.00 219.20 0.00 0.00 7,420.42 41,258.51 2,985.32 1,576.39 3,008.07 0.00 56,248.71 19 ANTALYA DÖŞEMEALTI 5,622.66 8,464.79 259.38 58.24 1,289.23 0.00 2,036.26 0.00 0.72 0.00 0.00 17,731.28 49,165.32 1,508.49 718.79 76.74 0.00 69,200.62 İL TOPLAMI 85,603.05 119,068.63 21,641.82 13,004.51 9,007.74 3,588.76 210,045.89 0.00 4,504.32 0.00 0.00 466,464.72 1,173,248.01 32,629.19 20,678.18 388,416.84 0.00 2,081,436.94 Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı nın 81 ilde uygulamıģ olduğu STATĠP (Sorunlu Tarım Alanlarının Tespiti ve ĠyileĢtirilmesi Projesi) projesi 1.aĢama çalıģmaları sonucunda elde edilen arazi verileri kullanılmıģtır. Kuru Tarım Alanları 1-Mutlak Kuru Tarım Alanları 2-Marjinal Kuru Tarım Alanları 3-Özel Ürün Arazileri 4-Dikili Tarım Arazileri 176

Tablo 40: Kuru Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Türü (Kuru) ARAZĠ KULLANIM KABĠLĠYET SINIFI (ha) I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM Toplam ĠĢlenen Arazi 87.291 123.305 69.894 41.935 304 96.538 11.759-431.026 Nadaslı Kuru Tarım 23.112 40.139 23.639 21.096 50 60.527 9.775-178.338 Nadassız Kuru Tarım 9.029 27.926 10.840 11.863 190 25.862 277-85.987 Kuru Tarım Toplamı 32.141 68.065 34.479 32.959 240 86.389 10.052-264.325 Bağ (kuru) 451 718 59 164 427 1.819 Bahçe (kuru) 198 457 58 42 78 833 TOPLAM 32.790 69.240 34.596 33.165 240 86.894 10.052-266.977 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Sulu Tarım Alanları 1-Sulu Mutlak Tarım Alanları 2-Sulu Marjinal Tarım Alanları 3-Özel Ürün Arazileri 4-Dikili Tarım Arazileri Tablo 41: Sulu Tarım Alanlarında Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflarına Göre Arazi Dağılımı Arazi Kullanım Türü (Sulu) ARAZĠ KULLANIM KABĠLĠYET SINIFI (ha) I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. TOPLAM Sulu Tarım 34.385 37.039 26.735 6.590 1.518 141 106.408 Sulu Tarım (yetersiz) 3.087 3.035 2.049 1.592 2.377 12.140 Bağ 92 92 Bahçe 11.407 7.333 1.569 45 64 63 20.481 Özel Ürünler 1.512 230 60 1.802 Turunçgil 5.530 4.740 2.831 43 13.144 Zeytin 406 1.884 543 5.583 1.566 9.982 TOPLAM 54.501 54.065 35.298 8.770 64 9.644 1.707-164.049 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 177

Harita 13. Antalya Ġli ġimdiki Arazi Kullanım Haritası (SAK) Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Grafik 6. Antalya Ġli Tarım Alanları Nitelik Dağılımları ANTALYA ĠLĠ TARIM ALANLARI NĠTELĠK DAĞILIMI (Toplam Tarım Alanı:466.464,84 Ha) Sulu Özel Ürün 4.504,41Ha %0,97 Sulu MutlakTarım 85.603,13Ha %18,35 Kuru Marjinal Tarım 210.045,93Ha %45,03 Kuru Mutlak Tarım 119.068,54Ha %25,53 Dikili Bağ 3.588,76Ha %1 Dikili Zeytin 9.007,69Ha %1,93 Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Dikili Narenciye 13.004,57Ha %2,79 Dikili Meyve 21.641,81Ha %4,64 178

Tablo 42: Ġlçelere Göre ġimdiki Arazi Kullanım Dağılımı (Ha) ĠLÇELERE GÖRE ġġmdġkġ ARAZĠ KULLANIMI DAĞILIMI (Ha) Kullanma Ģekli Merkez Akseki Alanya Elmalı Finike GazipaĢa GündoğmuĢ KaĢ Korkuteli Kumluca Manavgat Serik TOPLAM Kuru tarım {Nadaslı) Kuru tarım (Nadassız) 2858 11941 16550 33236 1519 8744 11889 17987 62087 123 3722 2103 172799 26863 6761 2662 1435 4520 1229 773 13390 13045 14582 85260 Sulu Tarım 29542 541 1800 2009 1756 2508 291 3869 8494 2396 22629 28348 104183 Yetersiz Sulu Tarım 1711 151 990 146 70 1019 34S6 1341 733 614 1393 11654 Bağ (Kuru) 120 826 398 142 121 121 1728 Bağ (sulu) 103 103 Bahçe (Kuru) 246 588 834 Bahçe (Sulu) 374 9952 110 1958 6226 263 18833 Zeytin 1201 153 8331 102 125 9912 Muz 1287 633 1920 Turunç 4422 2339 3802 1064 3802 279 262 15970 Çayır 1025 307 69 128 91 248 487 1178 927 331 159 4950 Mera 2019 4993 14671 25975 966 11228 6185 2855 32539 9936 949 17 08 114024 Orman 45645 131730 61892 23799 25789 42110 56996 73415 57160 56508 97853 45617 718514 Funda 53613 31246 24468 32466 24849 17019 11048 77298 37759 10742 47003 17250 384761 Milli Park 48816 23679 3032 30527 Yarlesim 2817 611 356 S58 97 87 271 335 1462 227 450 92 8063 Az Yoğun YerleĢim 1730 79 77 53 31 1970 Turistik Alan 379 67 19 16 119 600 Sanayi Alanı 450 450 Hava Alanı 516 516 Diğer Araziler 19410 64218 27092 32941 4930 6268 46186 26988 35852 26823 16079 12540 319327 Su yüzeyi 291 131 147 25 89 171 895 370 2119 Toplam 243842 253702 154469 161908 65510 94462 134966 219658 244830 125321 227418 132981 2059067 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 179

Tablo 43: ġimdiki Arazi Kullanma ġekillerinin Kabiliyet Sınıflarına Göre Dağılımı (Ha) ġġmdġkġ ARAZĠ KULLANMA ġekġllerġnġn KABĠLĠYET SINIFLARINA GÖRE DAĞILIMI Kullanma ġekli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (Hektar) I II III IV Toplam V VI VII Toplam VIII Toplam Tarım Arazileri 89250 117420 67144 42404 316218 183 96103 10737 107028 423246 Kuru T.(Nadasl:) 24713 36585 24836 21533 107717 56578 8504 65082 172799 Kuru T.(Nadassız) 7540 25592 10162 11908 55202 188 29870 30058 85260 Sulu Tarım 33086 38182 25262 6646 103176-1007 1007 104183 Yetersiz (Sulu T.) 3057 3066 2132 1390 9645 2009 2009 11654 Bağ (Kuru) 389 715 55 152 1311 417 417 1728 Bağ (Sulu) 103 103 103 Bahçe (Kuru) 217 462 57 42 778 56 56 834 Bahçe (Sulu) 11989 5723 978 130 18820 63 63 10883 Zeytin 303 1273 553 2134 5545 2235 7778 9912 Muz 61 1628 231 1920 1920 Turunçgil 8095 5159 2153 15412 553 558 1597 0 Çayır-MERA 497 1925 1440 3781 7643 2637 16803 91891 111331 118974 Çayır arazisi 465 403 368 2637 957 488 4082 4 950 Mera arazisi 497 1925 975 3378 6775 15846 91403 107249 114024 Orman-Funda 1194 7033 10114 18341 25472 45895 1013567 1084934 1103275 Orman arazisi 512 3306 3104 6922 6949 13464 691179 711592 718514 Fundalık arazi 682 3727 7010 11419 18523 32431 322388 373342 384761 Tarım dıģı arazi 165 1227 1365 309 3066 1154 830 47393 49377 39683 92126 Milli Park 199 54 293 546 258 741 47362 48361 31620 80527 YerleĢim (Yoğun) 8063 8063 YerleĢim(Az Yoğ.) 152 229 1098 1479 425 35 31 491 1970 Turistik alan 13 233 185 16 497 49 54 103 600 Sanayi alanı 28 23 422 422 450 Kava alanı 516 516 516 Arazi Tipleri 319327 319327 Su Yüzeyi 2119 2119 Toplam 89912 121766 76982 56608 345268 29451 159631 1163588 1352670 361129 2059067 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Tarımsal Arazinin Kullanımı Tarımsal iģletmelerin arazi büyüklükleri gün geçtikçe azalmaktadır. Halen mevcut tarımsal iģletmelerin %39 u 50 dekardan küçük, %69 u ise 100 dekardan küçük iģletmelerdir. 180

Tablo 44: Antalya Ġlinde Tarımsal ĠĢletmelerin Büyüklüklerine Göre Dağılımı ĠĢletme Büyüklüğü (da) ĠĢletme Sayısı Sayısal Oranı (%) ĠĢletmelerin Toplam Arazi Miktarı (da) Toplam Araziye Oranı (%) Ortalama ĠĢletme Büyüklüğü (da) 1-50 da 80.938 76,6 1.448.059 38,6 17,9 50-100 da 16.666 15,8 1.139.588 30,3 68,4 100-200 da 6.944 6,6 899.539 24,0 129,5 200-500 da 1.127 1,1 262.679 7 233,1 500+ da 1 0 6.035 0,2 6.035,0 Toplam 106.587 100 3.755.900 100 35,5 Kaynak: TOBB-BAGEV Antalya-Burdur-Isparta Bölgesel GeliĢim Projesi, 2001 Tarımsal ĠĢletme Büyüklükleri 1991 tarım sayımı sonuçlarına göre Antalya ilinde toplam iģletme sayısı 106.587 adet, bu iģletmelerde iģlenen arazi miktarı ise 3.755.900 dekardır. ĠĢletmelerin üretim faaliyetlerine göre dağılımı ile arazi büyüklükleri arasındaki iliģki aģağıdaki tablodan irdelenebilir. Tablo 45: Antalya Ġlindeki Tarımsal ĠĢletmelerin Arazi Miktarlarına Göre Dağılımı Arazi Büyüklüğü ĠĢletme Sayısı Toplam Arazi Miktarı (da) Bitkisel ve Hayvansal Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi Miktarı (da) Yalnız Bitkisel Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi Miktarı (da) Yalnız Hayvansal Üretim Yapan ĠĢletme Sayısı Arazi (da) Arazisi Olmayan 911 0 0 0 0 0 911 0 < 5 da 13.526 36.473 5.687 18.691 7.839 17.782 0 0 5-9 14.614 103.959 11.157 81.042 3.457 22.917 0 0 10-19 19.219 265.418 14.632 206.427 4.587 58.991 0 0 20-49 33.579 1.042.209 24.814 783.755 8.765 258.454 0 0 50-99 16.666 1.139.588 14.315 987.226 2.351 152.362 0 0 100-199 6.944 899.539 6.013 780.370 931 119.169 0 0 200-499 1.127 262.679 910 202.419 217 60.260 0 0 500-999 0 0 0 0 0 0 0 0 1000-2499 0 0 0 0 0 0 0 0 2500 4999 0 0 0 0 0 0 0 0 > 5000 1 6.035 1 6.035 0 0 0 0 Toplam 106.587 3.755.900 77.529 3.065.965 28.147 689.935 911 0 Kaynak: TOBB-BAGEV Antalya-Burdur-Isparta Bölgesel GeliĢim Projesi, 2001, 181

Tablo 46: Antalya Ġli Arazilerinin Profil Derinliğine Göre Arazi Dağılımı DERĠNLĠK SINIFI DERĠNLĠK (cm) ALANI (da) Çok Sığ 0-20 12.180.740 Sığ 20-50 1.897.710 Orta Derin 50-90 724.890 Derin >90 1.154.870 Diğer Arazi ÇeĢitleri 3.802.190 Su Yüzeyi 30.270 TOPLAM 20.590.670 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Ġlde, Profil Derinliği (PD) bağlamında sıkıntı yaratmayacak arazi miktarı 1.954.870 dekardır. Tarım yapılan arazinin 2.195.290 dekarında yetersiz PD nedeni ile ciddi sıkıntıların yaģanması muhtemeldir. Tarımda kullanılan arazilerin AKKS ve toprakların profil derinliğine baktığımızda Antalya tarımını uzun vadede tehdit edecek en önemli tehdit unsurlarından birinin erozyon olduğunu söylemek mümkündür. Harita 14. Antalya Ġli Toprak Derinlik Haritası Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 182

Grafik 7. Antalya Ġli Arazilerinin Toprak Profil Derinliğine Göre Dağılımı Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Ġlin tarım arazilerinin her yıl yaklaģık %14,45-19,74 ü nadasa bırakılmaktadır. Nadasa bırakılan bu alanlar muhtemelen yetersiz profil derinliğine sahip arazilerdir. Yetersiz profil derinliğine sahip tarım arazileri kendilerinden beklenen yağıģları yeterince depolama potansiyeline sahip olmadıkları gibi nadasa bırakıldıklarında su ve rüzgar erozyonuna karģı daha da açık hale gelmektedirler. AKKS ve PD değerlerine göre yapılan değerlendirmeler ıģığında Antalya da tarım yapılan arazinin yarıdan fazlası, baģta hızlandırılmıģ erozyon olmak üzere, su baskını, sel, yetersiz drenaj, hatalı toprak iģleme vs. gibi etkenlerin tehdidi altındadır. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, bu tehditlerin Ģiddeti daha da artacak ve hedeflenen tarımsal verimlilik gerçekleģmediği gibi tarım alanlarının tarım dıģı kalma süreci hızlanarak devam edecektir. Ġklim, topografya, ana madde, bitki örtüsü ve zamanın etkisiyle Antalya ilinde çeģitli büyük toprak grupları oluģmuģtur. Büyük toprak gruplarının yanısıra toprak örtüsünden ve profil geliģmesinden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. 183

Tablo 47: Arazi Sınıfları Ve Toprak Derinliğine Göre Kullanma ġekilleri ARAZĠ SINIFLARI VE TOPRAK DERĠNLĠĞĠNE GÖRE KULLANMA ġekġllerġ Kullanm Sekil Derinlik Arazi Kullanma Kabiliyet sınıfları (hektar) I II III IV Toplam V VI VII VIII Toplam Genel Toplam Derin 28491 26208 674.1 1406 62846 62846 Kuru Tarım Orca D. 3762 28972 12999 3065 48798 48798 Sığ 6997 15202 29020 51219 83650 6617 90267 141486 Çok Sığ 56 56 188 2798 1887 4873 4929 Derin 35622 25802 21473 5804 88701 374 374 89075 Sulu Tarım Orta D. 521 10638 2153 13312 13312 Sığ 4808 3768 2232 10808 2642 2642 13450 Çok Sığ Derin 12588 5465 195 18248 18248 Bağ Bahçe Orta D. 110 1396 811 2317 2317 Sığ 39 84 324 447 536 536 983 Çok Sığ Derin 3156 4910 2250 15316 15316 özel Urün Orta D. 1872 749 494 3115 3115 Sığ 313 663 59 1035 5970 5970 7005 Çok Sığ 133 2233 2366 2366 Derin 497 956 518 501 2472 2637 956 488 4081 6553 Cayır Mera Orta D. 658 877 1535 957 957 2492 Sığ 311 45 3280 3636 6856 249 7105 10741 Çok Sığ 8034 91154 99188 99188 Derin 315 242 557 557 Orman Funda Orta D. 872 4395 792 6059 6059 Sığ 322 2323 8823 11468 8417 1622 10039 21507 Çok Sığ 257 257 25472 37478 1011945 1074895 1075152 Derin 165 799 128 1092 31 3i 1123 Diğer Kullanı m lar Orta D. 428 190 618 618 Sığ 1237 119 1356 714 2965 3679 5035 Çok Sığ 1154 116 44397 45667 45667 Toplam 89912 121766 76982 56608 345268 29451 159631 1163588 1352670 1697938 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 184

Tablo 48: Antalya Ġli Arazilerinin Eğime Göre Arazi Dağılımı Eğim Sınıfı Eğim (%) Alanı (da) A 0-2 2.176.200 B 2-6 1.013.198 C 6-12 985.162 D 12-20 1.672.079 E 20-30 2.317.182 F 30 dan fazla 8.877.565 Toplam 17.041.386 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Harita 15. Antalya Ġli Arazi Eğim Haritası Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Grafik 8. Antalya Ġli Arazilerinin Eğim Dağılım Grafiği (%) Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 185

Tablo 49: Arazi Sınıfları Ve Eğim Gruplarına Göre Kullanma ġekilleri Kullanma Sekli Kuru Tarım Sulu Tarım BaĢ Bahçe Özel Ürün Çayır Mera Orman Funda Diğer Kullanım lar ARAZĠ SINIFLARI VE EĞĠM GRUPLARINA GÖRE KULLANMA ġekġllerġ Eğim Grupları Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (hektar) I II III IV Toplam V VI VII V III Toplam GENEL TOPLAM Dua 32253 16365 5960 1406 55984 188 188 56172 Hafif 45812 8298 202 54312 54312 Orta 20740 29988 50728 9133 9133 59861 Dik + 1895 1895 77315 8504 85819 87714 Düz 36143 25030 22846 5804 89823 374 374 90197 Hafif 16218 1384 17602 17602 Orta 3164 2028 5192 5192 Dik + 204 204 2642 2642 2846 Düz 12698 3261 139 16098 16098 Hafif 3639 113 3752 3752 Orta 838 324 1162 63 63 1225 Dik + 473 473 473 Düz 8156 4542 2316 15014 15014 Hafif 2553 1178 3731 3731 Orta 168 553 721 506 506 1227 Dik + 5597 2233 7830 7830 Düz 497 552 501 1550 2637 956 488 4081 5631 Hafif 1925 495 2420 1074 1074 3494 Orta 393 3280 3673 6160 6160 9833 Dik + 8613 91403 100016 100016 Düz 970 317 1287 25472 25472 26759 Hafif 1194 2925 470 4589 2493 9066 11559 16148 Orta 3138 8645 11783 8207 8207 19990 Dik + 682 682 35195 1004501 1039696 1040378 Düz 165 854 442 190 1651 1154 65 1219 2870 Hafif 373 923 1296 1296 Orta 119 119 116 116 235 Dik + 714 47328 48042 48042 TOPLAM 89912 121766 76982 56608 345268 29451 159631 1163588 1352670 1697938 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 186

Tablo 50: Eğim Ve Derinliğe Göre Arazi Kullanım Alanları EĞĠM VE DERĠNLĠĞE GÖRE ARAZĠ KULLANIM ALANLARI Kullanma Sekli Kuru Tarım Sulu Tarım Bağ - Bahçe Özel Ürün Cayır - Mera Orman - Funda Diğer Kullanımlar Derinlik Eğim Grupları (hektar) Düz Hafif Orta Dik Çok Dik Sarp TOPLA M Derin 45493 17353 62846 Orta Derin 84 75 28172 11970 181 48798 Sıg 1960 8787 46985 77137 6617 141486 Çok Sığ 244 906 3043 494 242 4929 Derin 82341 6734 89075 Orca Derin 1060 10642 1610 13312 Sığ 6796 226 3582 2846 13450 Çok Sıg Derin 15800 2448 18248 Orca Derin 298 1265 754 2317 Sıg 39 471 473 983 Çok Sığ Derin 14371 945 15316 Orta Derin 194 2303 619 3115 Sığ 449 484 608 5464 7005 Çok Sığ 1534 591 241 2366 Derin 5597 956 6553 Orta Derin 2099 393 2492 Sıg 34 439 3879 6140 249 10741 Çok Sığ 5561 8918 26328 58381 99188 Derin 557 557 Orta Derin 75 3551 2220 213 6059 Sıg 655 781 12739 5710 1622 21507 Çok Sığ 25472 11816 5031 49492 197815 785526 1075152 Derîn 948 175 1123 Orca Derin 366 252 618 Sığ 368 869 119 714 2965 5035 Çok Sığ 1188 116 480 6064 37819 45667 TOPLAM 212741 100335 97563 162345 242745 882209 1697938 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 187

Tablo 51: ÇeĢitli Eğimlerde Toprak Derinliği, TaĢlılık Ve Kayalılık Durumu ÇEġĠTLĠ EĞĠMLERDE TOPRAK DERĠNLĠĞĠ,TAġLILIK VE KAYALILIK DURUMU Eğim - Derinlik - Taslılık -Kayalılık (hektar) Eğim Grupları TaĢsız Kayasız Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ Toplam TaĢlı Kayalı TaĢsız Kavasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı TaĢsız Kayasız TaĢlı Kayalı Düz 162368 2739 4654 5814 7791 2471 4032 22872 178845 11024 22872 Hafif 26732 1879 40244 7253 786 9280 2345 11397 419 87653 11477 1205 Orta 13792 3774 48069 16397 3917 6028 4618 968 67889 24789 4885 Dik 394 36384 61475 625 34200 27345 1922 70978 88820 2547 Çok Dik 257 8231 2965 40772 85306 105214 41029 33537 108179 Sarp 835759 40895 5555 835759 40895 5555 Toplam 189100 4618 59084 16841 786 101781 90919 7507 932188 158164 136950 1282153 270542 145243 Genel Toplam 193718 76711 200207 1227302 1697938 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Harita 16. Antalya Ġli Arazilerinin Erozyona Göre Arazi Dağılımı Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 188

Kullanma ġekli Kuru Tarım Sulu Tarım Bağ Bahçe Özel Ürün Çayır Mera Orman Funda Diğer Kullanımlar Tablo 52: Arazi Sınıfları Ve Kullanma ġekillerine Göre Su Erozyonu ARAZĠ SINIFLARI VE KULLANMA ġekġllerġne GÖRE SU EROZYONU Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları (hektar) Su Genel Erozyonu I II III IV Toplam V VI VII VII Toplam Toplam I 1 32253 18798 5889 1406 58346 188 188 58534 2 43379 26930 8058 78367 112 112 78479 3 2179 24027 26206 86336 8262 94598 120804 4 242 242 242 1 35849 25297 22127 5804 89077 374 374 89451 2 294 15951 5267 1480 22992 52 52 23044 3 752 75 2 2590 2590 3342 4 J 12698 3974 139 16811 16811 2 2926 951 121 3998 3998 3 203 203 536 536 739 4 1 8156 4542 2085 14783 14783 2 2553 1577 494 4624 4624 3 59 59 6103 1992 8095 8154 4 241 241 241 1 497 552 501 1550 2637 956 488 4081 5631 2 1925 877 2802 1074 1074 3676 3 11 3280 3291 14773 30833 45606 48897 4 60570 60570 60570 1 47 970 317 1334 25388 25388 26722 2 1147 6063 5385 12595 84 3169 3253 15848 3 4412 4412 42726 305186 351912 356324 4 704381 704381 704381 1 165 854 442 190 1651 1154 1154 2805 2 373 923 1296 31 31 1327 3 119 119 830 12558 13388 13507 4 34S04 34804 348C4 Toplam 89912 121766 76982 56608 345268 29451 159631 1163588 1352670 1697938 Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Su Erozyonu 1.Sınıf Su Erozyonu 2.Sınıf Su Erozyonu 3.Sınıf Su Erozyonu 4.Sınıf Su Erozyonu Toplam Tablo 53: Eğim Gruplarına Göre Su Erozyonu Ve Toprak Derinliği EĞĠM GRUPLARINA GÖRE SU EROZYONU VE TOPRAK DERĠNLĠĞĠ Derinlik Fğim Grupları (hektar) Düz Hafif Orta Dik Çok Dik Sarp 189 Genel Toplam Derin 164063 1803 165866 Orta Derin 1046 8 1657 12125 Sıg 9960 9960 Çok Sığ 2678 6 26786 Derin 1044 26808. 27852 Orta Derin 46626 17566 394 64586 Sığ 302 9435 22960 2510 35207 Çok Sığ 84 2750 392 325 3551 Derin Orta Derin Sığ 2190 45423 95974 11453 155040 Çok Sığ 11222 63394 225465 96646 396727 Derin Orta Derin Sığ Çok Sığ 34 9066 73 5502 785563 800238 212741 100335 97563 162345 242745 882209 1697938

Kaynak : Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 Resim 1. Su Erozyonu Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 Tablo 54: Zirai Mücadele Ġlaçları Tüketimi(Kg/Lt) ZĠRAĠ ĠLAÇLAR 2007 2008 2009 2010 ĠNSEKTĠSĠTLER 1.243.425 1.155.195 1.367.646 875.940 FUNGUSĠTLER 973.909 1.248.030 1.173.595 1.499.329 AKARĠSĠTLER 229.683 218.608 383.908 305.812 NEMATOSĠTLER VE FUMĠGANTLAR 1.589.758 2.542.139 2.132.492 1.973.224 RODENTĠSĠTLER VE MOLLOSĠTLER 6.359 1.897 7.482 26.839 HERBĠSĠTLER 322.407 287.342 455.860 482.492 KIġLIK VE YAZLIK YAĞLAR 331.000 332.045 146.560 765.649 DĠĞER MADDELER 94.886 85820 58.310 116.550 TOPLAM 4.791.427 5.871.076 5.725.853 6.045826 Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 190

Tablo 55: Antalya Ġli 2007-2008-2009-2010 Gübre Tüketim Verileri GÜBRE CĠNSĠ 2007 2008 2009 2010 AMONYUM SÜLFAT (% 21) 9.115 9.107 10.454 10.273 AMONYUM NĠTRAT (%26 N) 6.183 6.549 6.677 5.955 AMONYUM NĠTRAT (%33 N) 17.089 17.631 20.816 17.266 Ü R E 9.935 9.685 10.215 10.524 TRIPLE SÜPER FOSFAT 1.318 1.144 1.382 1.180 DIAMONYUM FOSFAT DAP 5.547 3.105 5.371 5.239 20-20-0 14.290 10.314 9.736 9.764 20-20-0+Zn 2.978 697 1.395 417 15-15-15 14.094 11.213 8.202 10.324 15-15-15+Zn 4.438 4.389 3.732 4.512 12-30-12 976 406 1.336 1.745 MAP (11-52-0) 1.048 1.070 718 1.254 25-5-0 POTASYUM NĠTRAT(13-0-46) 4.684 5.263 5.953 6.333 25-5-10 759 346 319 699 CALSĠYUM NĠTRAT 770 1.306 1.400 1.912 POTASYUM SÜLFAT 4.341 2.489 1.681 1.983 13-24-13 775 2.624 1.116 1.487 FĠZĠKĠ TOPLAM 98.340 87.338 90.503 90.867 Kaynak : Antalya TarımĠl Müdürlüğü, 2010 E.3.2. Arazi Problemleri Antalya ili topraklarında bitki yetiģmesini ve tarımsal kullanımı kısıtlayan erozyon, sığlık, taģlık, kayalık, drenaj bozukluğu, tuzluluk, sodiklik gibi bazı problemler mevcuttur. Erozyon Antalya ilinde dağlık arazi ve yağıģın fazla olması nedeniyle su erozyonu en önemli sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar çoğunlukla aluvyal ve hidromorfik aluvyal topraklarda oluģan taban arazileridir. Bunlar ırmak, taģkın yatakları, kıyı kumulları, çıplak kayalıklar, yoğun yerleģim alanları ve su yüzeyleri dıģında kalan alanlardaki toprakları %12.6 sını oluģturmaktadır. Çoğu düz ve derin, az bir kısmı düz orta derin ve sığ, çok az bir kısmı ise hafif eğimli orta derindir. Orta derecede erozyona uğramıģ topraklar %7.7 lik bir oran teģkil etmektedir. Orta erozyon düze yakın eğimlerden baģlayarak sarp eğimlere kadar etkisini göstermektedir. Dik ve çok dik eğimli arazilerde bu erozyonun görüldüğü yerler doğal bitki örtüsünün 191

nispeten iyi korunduğu alanlardır. Buralarda genellikle eğim çok dik, toprak sığ ve arazi sınıfı VI dır. Orta derecede erozyona maruz kuru tarım alanlarının miktarı 78.749 hektardır. Bunlar daha çok II, III, IV ve VI. sınıfta yer alan arazilerdir. Orta erozyona maruz diğer araziler bağlık, mera ve az yoğun yerleģim yerlerdir. Ġl topraklarının %32.4 ünü oluģturan 551.767 hektarında doğa örtüsünün tahrip edilmesi veya çok dik eğimli yerlerde hiçbir korunma önlemi alınmadan otlatma veya tarım yapılması sonucu erozyon ĢiddetlenmiĢtir. Sığ veya çok sığ topraklı arazi niteliğinde olan bu tür alanların 120.804 hektarı kuru tarım arazisi, 3.342 hektarı sulu tarım, 48.897 hektarı mera, 356.324 hektardır orman ve fundalık olup, 13.507 hektarı diğer amaçlarla kullanılmaktadır. Çok Ģiddetli erozyona maruz alanlar, çoğunlukla doğal bitki örtüsü aģırı derecede tahrip olan meralarla, bir kısım kuru tarım alanlarından oluģan %47.1 oranında ki toplam 800.283 hektarlık araziyi kaplamaktadır. Genel olarak erozyonun zararlarından bahsetmek gerekirse: 1) Erozyonun yarattığı en büyük zarar, yeniden oluģması için binlerce yıl gereken örtü toprağımızın elden çıkmasıdır. 2) Ülkemiz her yıl, 1 milyar 400 milyon ton vatan toprağını erozyonla kaybetmektedir. 3) Toprak erozyonu tarımda ki verimsizliğin en önemli sebebidir. Toprakları, erozyon ve amaç dıģı kullanım nedeni ile hızla verimsizleģen, giderek yok olan tarım arazileri, hızla artan nüfusu besleyememiģ olmuģ ve kırdan kente göç hızlanmıģtır. Göçler Ģüphesiz çok ağır yükler ve sıkıntılar yaratmaktadır. 4) Kaybettiğimiz toprakların barajlarımızı doldurması ve ömürlerini kısaltması, milli ekonomimize büyük zarar vermektedir. 5) 2000 li yıllarda suyun petrol kadar belki daha da önemli bir meta olacağı kesinleģmiģtir. Bitki örtüsü ve toprak olmadan kar ve yağmur sularımızın boģa akıp gitmesi önlenerek rezervlere indirilmesi, depolanması ve su kaynaklarının düzenli ve sürekli beslenmesi mümkün değildir. 6) Bitki örtüsünün kalkması erozyonun baģlıca sebebi olup, toprak kaymaları, taģkınlar, sel ve çığ felaketlerine ve korkunç zararlara yol açmaktadır. 7) Toprağın kaybıyla bir daha yerine koyamadığımız orman varlıklarımızın milli ekonomide ki yerini değerlendirmek için, bir ağacın ömrü boyunca ürettiği fonksiyonel değerler toplamının, odun değerinin 2000 katı olduğunu dikkate almak yeterlidir. 8) Meraların kaybolması ise, hayvancılıktan ülkemizin kazanabileceği büyük gelir ve istihdamdan mahrum olmamıza sebep olmaktadır. 9) YeĢil örtü ve toprağın elden gitmesi ile jeolojik dengelerle iklimin bozulmasının ve doğal varlıkların kaybolmasının yarattığı ekonomik zararların vahim sonuçları ortadadır. Toprak Sığlığı Bitki kök sisteminin geliģtiği ve besin elementlerinin temin edildiği topraklarda derinlik önem taģımaktadır. Bitki geliģiminin durağı olan bu ortam derin olursa toprağın bulunduğu iklime adapte olabilen her türlü kültür bitkisini yetiģtirmek mümkün olur. Ġl topraklarının %11.5 i olan 193.687 hektarda derinlik 90 cm. den fazla olup, bunların %85.1 i düz ve düze yakın eğimlerde yer almaktadır. Erozyon hiç yoktur ya da hafiftir. Çoğu I. ve II. Sınıf olup, daha çok sulu tarımda kullanılmaktadır. Yüzölçümü 76.711 hektar olan orta derin topraklar % 4.5 lik bir oran oluģturmaktadır. Daha çok hafif, orta ve dik eğimlerde yer alan bu topraklarda çoğunlukla orta erozyon hüküm sürmektedir. 192

Sığ topraklar il yüzeyinin %11.7 lik bir oranla 200.207 hektar yüzölçümüne sahiptir. Bu derinlikteki toprakların çoğu dik, sarp ve orta meyilli arazilerde olmak üzere tüm eğilimlerde yayılım göstermektedir. Buraları orta veya Ģiddetli erozyona maruz kalmıģ alanlardır. Kuru tarım alanlarının 141.486 hektarı orman- fundalık alanlarının 21507 hektarının toprakları sığdır. Arazi sınıfı çoğunlukla IV., VI., ve VII. dir. il içinde en geniģ yayılıģı 1.227.302 hektar yüzölçümleri ve %72,2 lik oranları ile çok sığ topraklar göstermektedir. Bu derinlikteki toprakların yer aldığı araziler dik, çok dik ve sarp eğimlidir. Büyük çoğunluğu VII. Sınıfta yer almaktadır. Kuru tarım uygulanan 4.929 hektar arazide, meralarda 99.188 hektar ve ormanlık fundalık 1.075.152 hektarlık arazide topraklar çok sığdır. Sığ ve çok sığ topraklar toplam 1.427.509 hektar saha ile il yüzeyinin önemli bir miktarını teģkil etmektedir. Topraklarda bu sığlığın nedeni yukarıda da belirtildiği gibi eğim ve Ģiddetli erozyondur. Sığ topraklar orman, funda, mera bitkileri ve kültür bitkilerinin, su ve besin maddeleri ihtiyacını tam olarak karģılayamadığı için geliģimlerini kısıtlar. TaĢlılık Ve Kayalılık Antalya ilinde 415.785 hektar toprak iģlemeye ve bitki geliģimine zarar verecek derecede taģlılık ve kayalılık ihtiva etmektedir. Bu alan il topraklarının %24,4 ü demektir. Ġl içinde taģlılık çoğunlukla sarp ve çok sığ topraklarda görülmektedir. Çok sığ toprakların %24 ü taģlıdır. TaĢlılık oranı sığ topraklarda %48,9, orta derin topraklarda %22,8 ve derin topraklarda %3,3 tür. Orman, funda ve mera alanlarında taģlılık veya kayalılık problemi o kadar fazla değildir. Çünkü buralarda, sürüm yapılmamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut koģullara kendini adapte edebilmektedir. TaĢlılık ve kayalılığın bu kötü etkisine karģın erozyonun hızını kesme bakımından olumlu bir yönü de vardır. Drenaj Daha çok aluvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde bitki geliģimine zarar verecek kadar yüksek bulunduğu topraklar 61.961 hektarlık bir saha kaplamaktadır. Bu miktar az veya çok toprak ile kaplı sahaların %3,6 sı, düz ve derin toprakların %28,8 i demektir. Bu problemi arz eden topraklarda drenaj yetersiz ve kötüdür. Buralarda aluvyal topraklar bulunmaktadır. 34.233 hektar sulu tarım, 3.376 hektar çayır-mera arazisinde drenaj problemi vardır. Tuzluluk Ve Sodiklik Antalya ilinde drenajı bozuk sahaların 71.043 hektarında tuzluluk veya alkalilik ya da her iki problem birden görülmektedir. Bu problemlerin ilde ki topraklarda ortaya çıkmasının baģlıca nedenleri: - Aluvyal materyallerin deniz içinde veya yakınında vuku bulan ve devam eden depolanması - Arazinin düz ve taban suyu seviyesinin yüksek olması nedeni ile tuzların üst topraktan yıkanmaması - Yukarı arazilerden tuzların yıkanarak düzlüklerin çukur kısımda birikmesi - DüĢük kalitede sulama suyunun kullanılması ve yeterli dengenin bulunmamasıdır. Ġl içinde bu problemi taģıyan toprakların etkilenme durumu Ģöyledir: Hafif tuzlu 7177 ha Tuzlu 98 ha Hafif tuzlu 459 ha Tuzlu 1112 ha 193

Sulu tarım arazilerinin 5927 hektarını, kuru tarım arazilerinin 238 hektarını, meraların 2681 hektarını bu problemlerden etkilenmiģ alanlar kaplar. Antalya ilinde hiçbir sorunu olmayan I. sınıf arazi miktarı 89912 hektar olup, ildeki tarım arazilerinin %5.2 sini oluģturur. Geriye kalan %94.7 si en az bir probleme sahip bulunmakta ve problemin cinsine uygun bir önlem alınmasını gerektirmektedir. Antalya ilinde ki tarım arazileri 645662 hektarında su erozyonu, 1539324 hektarında toprak yetersizliği, 68702 hektarında da toprak profilinde aģırı derecede bulunan su birinci derecede etkili sorun olarak görülmektedir. Antalya ilinde örtülü alanlar önemli bir yer kaplamakta ve bu alanlar her geçen gün daha da artmaktadır. Örtülü alanların bir bölümünde, yılda iki sefer ekiliģ yapılmaktadır. Bu nedenle toplam örtü altı ekiliģleri, toplam örtülü alanlardan fazla olmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Tarım Ġl Müdürlüğü, 2010 - Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 - Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 194

F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1. EKOSĠSTEM TĠPLERĠ Tablo 56: Açık Alanlar ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ TARIM ALANLARI (Z) AÇIK ALANLAR YERLEġĠM ALANLARI (Ġ.S.) BOġ ALANLAR (T. VS.) TOPLAM Ha Ha ha ha AKSEKĠ 17905,5 1016,0 46034,0 64955,5 ALANYA 37693.0 2529.5 32657.5 72880.0 ANTALYA 41663.0 18896.0 41734.5 102293.5 ELMALI 49758.5 919.0 79617.7 130295.2 FĠNĠKE 6048.5 310.5 21225.5 27584.5 GAZĠPAġA 22632.0 1323.5 25274.0 49229.5 GÜNDOĞMUġ 16374.0 923.0 54299.5 71596.5 KAġ 38126.0 2674.5 23486.5 64286,5 KORKUTELĠ 88718.2 2816.1 62559.7 154094.0 KUMLUCA 6182.5 502.0 38397.5 45082.0 MANAVGAT 34285.0 2782.0 5576.5 42643.5 SERĠK 57983.0 662.5 3121.0 61766.5 TAġAĞIL 23033.5 1004.5 14360.0 38398.0 MĠLLĠ PARKLAR 12698,5 GENEL TOPLAM 440402,7 36359,1 448343,4 937803,7 Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 195

Harita 17. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Haritası Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 196

F.1.1. Ormanlar F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı Antalya yaklaģık olarak %58 lik oranla ülkemizin orman alanı bakımından en zengin kentidir. Ülkemizdeki ormanlarda en geniģ alanları kapsayan Kızılçam türü, 480 bin hektarlık alanla 3 milyon hektardan fazla olan Antalya ormanlarınında en çok yer kaplayan türüdür. Biyolojik çeģitlilik bakımından son derece önemli olan ve Akdeniz in tipik bitki örtüsü Ģekli olarak bilinen maki bitki örtüsü alanları da Kızılçam ormanlarına yakın bir değere, 475 bin hektarlık bir büyüklüğe, sahiptir. Antalya nın önemli orman ağacı türlerinden birsi Lübnan Sediri dir. 1200 metrenin üzerindeki yüksekliklerde yetiģen bu türün en iyi ormanları Elmalı Çığlıkara ve Çamkuyu da bulunmaktadır. Finike Örtübek yaylasındaki Ambar adı verilen bir sedir ağacının yaģının 2000 olduğu tahmin edilmektedir. Bunun ülkemizdeki en yaģlı canlı olması söz konusudur. Adını Toros Dağları ndan alan Toros Göknarı Akdeniz, özellikle de Antalya ya endemik bir ağaç türü olarak kabul edilebilir. Manavagat BeĢkonak- Köprülü Kanyon Milli Parkı sınırları içindeki 436 hektar büyüklüğündeki saf servi ormanı ender bulunan doğal değerlerimizden biridir. Kültürümüzde Hayat Ağacı olarak bilinen çini ve ipek halılarımıza motif olarak iģlenen bu ağaç türü, Fıstık Çamı yla birlikte Akdeniz in olduğu kadar Antalya nın da tipik peyzaj ağacıdır. Antalya nın kuzeyinde doğal olarak yetiģen kestane ağaçlarına, Ġbradı ve Selge antik kenti civarında, ıhlamura Kemer, Marmaris yöresinde, Türkiye endemiği olarak kabul edilen ve yaygın olarak yetiģen Anadolu Sığla ağacına Manavgat Ġlçesi nde rastlanması Antalya ormanlarına ayrı bir değer kazandırmaktadır. Akseki civarındaki, Sedir, Göknar, Karaçam, MeĢe karıģık ormanları her mevsim değiģen görüntüleriyle eģsiz peyzaj görüntüleri sunar. Kermes MeĢesi, Sandal, Mazı MeĢesi, Akça Kesme, Defne, Keçi Boynuzu, Zeytin, Zakkum gibi türlerin ağırlıkta olduğu maki bitki örtüsü deniz seviyesinden baģlayarak 700-800 m yükseltilere kadar Antalya yamaçlarını süslerken, pek çok yaban hayatına da ev sahipliği yapar. Akseki Ġlçesinin Cimi, Ġbradı nın Gemboz yaylalarında Kardelen, Sarı Kokulu, Yoğurt Çiçeği, Arap Sümbülü, Akyıldız, Ters Lale gibi geofitlerden oluģan bir cennetle karģılaģmak mümkündür. Elmalı-Finike-Fethiye arasındaki dar bir alanda bulunan Domuz Turpu orman açıklarını süsleyen hoģ bir bitki olduğu kadar endemik bir türdür. Tablo 57: Orman Alanlarının Genel Dağılımı ORMANLARIN GENEL DURUMU TOPLAM ALAN Hektar 2 063 486 % ORANI Ormanlık Alan Hektar 1145327,6 56 Türkiye Orman Alanına Oranı Hektar 21 188 746 5,4 Normal Hektar 602501,2 53 Bozuk Hektar 542826,4 47 Açık alan Hektar 918158,4 44 Kaynak:Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 197

F.1.1.2. Ġlin Orman Envanteri Tablo 58: Orman Durumu ve Ağaç Cinsi ANTALYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNDE ORMAN ALANLARININ ĠLÇELERE DAĞILIM TABLOSU KORU (Ha) BALTALIK (Ha) GENEL TOPLAMLAR (Ha) ĠLÇE ADI VERĠMLĠ KORU ALANI % 11-100 BOZUK KORU ALANI % 0-10 KORU TOPLAMI VERĠMLĠ BALTALIK % 11-100 BOZUK BALTALIK % 0-10 BALTALIK TOPLAMI VERĠMLĠ ORMAN ALANI BOZUK ORMAN ALANI ORMANLIK ALAN TOPLAMI ORMANSIZ ALAN TOPLAMI GENEL ALAN AKSEKĠ 55.070,9 69.633,1 124.704,0 55.070,9 69.633,1 124.704,0 46.232,6 170.936,6 AKSU 8.301,5 3.846,0 12.147,5 8.301,5 3.846,0 12.147,5 27.575,0 39.722,5 ALANYA 70.943,7 37.142,4 108.086,1 70.943,7 37.142,4 108.086,1 70.138,3 178.224,4 DEMRE 5.732,0 23.216,0 28.948,0 290,0 290,0 5.732,0 23.506,0 29.238,0 8.018,0 37.256,0 DÖġEMEALTI 13.270,8 32.014,0 45.284,8 1.291,0 1.291,0 13.270,8 33.305,0 46.575,8 22.473,2 69.049,0 ELMALI 20.288,4 30.638,8 50.927,2 20.288,4 30.638,8 50.927,2 130.295,2 181.222,4 FĠNĠKE 25.569,5 19.435,5 45.005,0 252,0 252,0 25.821,5 19.435,5 45.257,0 26.243,5 71.500,5 GAZĠPAġA 34.187,1 27.222,9 61.410,0 34.187,1 27.222,9 61.410,0 48.694,3 110.104,3 GÜNDOĞMUġ 26.046,2 22.463,5 48.509,7 26.046,2 22.463,5 48.509,7 70.215,3 118.725,0 ĠBRADI 17.161,0 26.413,0 43.574,0 17.161,0 26.413,0 43.574,0 10.988,5 54.562,5 KAġ 56.096,5 60.336,5 116.433,0 373,5 373,5 56.096,5 60.710,0 116.806,5 57.275,0 174.081,5 KEMER 21.112,0 12.910,5 34.022,5 140,5 140,5 21.112,0 13.051,0 34.163,0 6.967,5 41.130,5 KEPEZ 7.755,0 4.806,5 12.561,5 7.755,0 4.806,5 12.561,5 16.119,5 28.681,0 KONYAALTI 23.916,5 14.314,5 38.231,0 74,5 74,5 23.916,5 14.389,0 38.305,5 17.171,5 55.477,0 KORKUTELĠ 27.597,2 59.870,0 87.467,2 1.412,2 1.412,2 27.597,2 61.282,2 88.879,4 155.029,3 243.908,7 KUMLUCA 43.044,5 22.287,5 65.332,0 159,5 159,5 43.044,5 22.447,0 65.491,5 48.605,5 114.097,0 MANAVGAT 103.169,4 53.578,0 156.747,4 356,5 356,5 103.169,4 53.934,5 157.103,9 80.964,2 238.068,1 MURATPAġA 742,0 372,0 1.114,0 742,0 372,0 1.114,0 13.678,0 14.792,0 SERĠK 42.245,0 16.787,0 59.032,0 1.441,0 1.441,0 42.245,0 18.228,0 60.473,0 60.981,0 121.454,0 ANT.ORMAN ALANI. TOP. 602.249,2 537.287,7 1.139.536,9 252,0 5.538,7 5.790,7 602.501,2 542.826,4 1.145.327,6 917.665,4 2.062.993,0 NOT: Orman Amenejman verileri esas alınmıģtır. Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 Tablo 59: Arazi Genel Dağılımı ARAZĠ DAĞILIMI ALAN (Ha) ORAN (%) ORMAN 1145327,6 56 TARIM ÇAYIR VE MERA TARIM DIġI TOPLAM 2 063 486 100 Not:Tarım, Çayır ve Mera,Tarım dıģı alanlarla ilgili bir envanter çalıģması olmadığından ilgili alanlar boģ bırakılmıģtır. Orman Amenejman verileri esas alınmıģtır. Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 198

Tablo 60: Ağaç Türlerinin ĠĢletme Müdürlüklerine Alansal Dağılımı AĞAÇ TÜRLERĠNĠN ĠġLETME MÜDÜRLÜKLERĠNE ALANSAL DAĞILIMI ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ ADI Çz Çk G S Ar Çf Sr Çh M Ak Çn Ok Df Kb ĠBR +ĠBR KARġIM YAP +YAP KARġIM ĠBR +YAP KARġIM ORMANLIK ALAN ORMANSIZ ALAN GENEL TOPLAM AKSEKĠ 33.115,9 9.391,5 24.066,4 2.893,1 40.962,9 3.706,9 70,8 39.025,4 6.126,4 8.918,7 168.278,0 57.221,1 225.499,1 ALANYA 58.735,2 10.387,9 3.744,9 2.162,5 1.596,0 3,4 2.092,4 64,9 12.608,7 8.054,9 8.635,3 108.086,1 70.138,3 178.224,4 ANTALYA 85.506,1 157,0 4.038,0 1.833,1 358,5 2,0 48,9 34,0 16.896,0 17.178,5 14.312,4 140.364,5 104.627,5 244.992,0 ELMALI 233,5 21,5 12.444,4 16.502,4 5.260,0 8.475,5 27,9 7.962,0 50.927,2 130.295,2 181.222,4 FĠNĠKE 21.349,0 10.960,0 184,0 3,5 36,0 323,5 5.541,0 31.101,5 12.587,0 82.085,5 35.710,0 117.795,5 GAZĠPAġA 46.549,8 3.076,7 689,3 907,6 769,5 9,3 603,3 4.191,8 2.462,1 2.150,6 61.410,0 48.694,3 110.104,3 GÜNDOĞMUġ 19.439,7 1.794,9 1.369,2 2.792,4 7.748,8 129,6 6.667,7 7.470,0 1.097,4 48.509,7 70.215,3 118.725,0 KAġ 39.546,0 744,0 9.943,0 2.060,5 55,5 34,0 260,5 306,5 18.176,0 34.276,5 9.387,5 114.790,0 57.167,5 171.957,5 KORKUTELĠ 27.503,6 1.412,0 287,0 26.846,0 13.618,5 4.695,5 5.301,2 11.003,4 90.667,2 154.094,0 244.761,2 KUMLUCA 37.622,5 8,5 4.287,5 395,5 51,5 6,0 9,5 2.575,5 2.816,5 12.244,5 60.017,5 47.264,5 107.282,0 MANAVGAT 42.165,1 610,2 556,0 35,8 1.107,6 137,0 29,6 3,1 1.215,5 1.825,5 2.433,0 1.552,4 51.670,8 38.456,3 90.127,1 SERĠK 48.459,5 570,0 120,0 681,5 1.527,0 194,5 1.448,0 2.629,0 7.458,5 63.088,0 61.766,5 124.854,5 TAġAĞIL 75.380,2 6.602,3 122,7 666,7 13.375,1 292,9 653,5 86,0 5.556,0 2.016,7 681,0 105.433,1 42.507,9 147.941,0 GENEL TOPLAM 535.606,1 34.776,5 30.548,5 51.538,0 114.062,9 2.142,3 296,3 2,0 26.212,7 264,8 464,5 1.539,0 306,5 127.682,6 121.894,2 97.990,7 1.145.327,6 918.158,4 2.063.486,0 NOT: Orman Amenejman verileri esas alınmıģtır. Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 199

Tablo 61: Ġbreliağaç Türleri YayılıĢ Alanı (Ha.) ĠLÇE ADI ĠBRELĠAĞAÇ TÜRLERĠ YAYILIġ ALANI (Ha.) Çz Çk G S Ar Çf Sr Çh M AKSEKĠ 31.279,5 6.806,5 12.700,0 1.180,0 22.360,0 0,0 7,0 0,0 1.592,0 ĠBRADI 1.059,5 2.004,0 3.433,5 573,0 8.536,5 391,0 ALANYA 56.037,5 8.766,0 501.0 1.404,0 2.893,0 0,0 0,0 0,0 7.406,5 ANTALYA 59.337,5 121,5 0,0 628.5 1.675,5 358,5 0,0 2,0 0,0 KEMER 11.422,0 2.211,5 ELMALI 233,5 21.5 12.555,9 16.501,4 5.260,0 FĠNĠKE 19.321,0 10.033,0 184,0 13,0 GAZĠPAġA 50.658,5 3.234,0 860,0 1.942.5 346,0 746,5 GÜNDOĞMUġ 17,341,5 2.107,5 298,0 982,0 1.484,5 0,0 0,0 0,0 25,5 KAġ 39.546,0 744,0 0,0 9.943.0 2.060,5 55,5 0,0 0,0 34,0 DEMRE 2.657,5 927,0 3,5 23,0 KORKUTELl 27.522,6 1.419,5 287,0 26.846,0 13.618,5 KUMLUCA 35.702,0 8,5 4.287,5 395,5 51,5 MANAVGAT 104.140,0 2.511,0 341,5 0,0 3.914,5 106,0 0,0 0,0 464,0 SERĠK 48.459,5 570,0 120,0 681,5 1.527,0 TOPLAM 504.718,1 28.314,0 18.134,0 47.074,9 87.878,9 2.102,0 7,0 2,0 29.574,0 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 ĠLÇE ADI Tablo 62: Ġbreliağaç Türleri YayılıĢ Alanı (Ha.) 2 ĠBRELĠAĞAÇ TÜRLERĠ YAYILIġ ALANI (Ha.) Dy Df Ok Çn Ka Ibreli KarıĢık Yap.Kar ORMANLI K ALAN GENEL TOPLAMI AKSEKĠ 2.328,0 0.0 0,0 0,0 0,0 32.033,0 1.421,0 6.026,5 117.733,5 ĠBRADI 19.057,0 6.680,5 41.735,0 ALANYA 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 14.795,5 9.930,0 4.358,0 106.091,5 ANTALYA 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 6.450,0 14.311,0 8.956,0 91.840,5 KEMER 1.396,5 656,5 1.600,5 17.287,0 ELMALI 8.365,0 27,9 7.962,0 50.927,2 FĠNĠKE 2.702,0 323,5 4.555,0 3.073,5 10.526,0 50.731,0 GAZĠPAġA 2.786,0 808,5 61.382,0 GÜNDOĞMUġ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 12.784,0 3.213,0 10.976,0 49.212,0 KAġ 16.040,0 0,0 260,5 306,5 0,0 18.176,0 18.236,5 9.387,5 114.790,0 DEMRE 24.630,0 356.5 696,0 2.061,0 31.354,5 KORKUTELl 4.669,0 5.301,2 11.003,4 90.667,2 KUMLUCA 2.509,5 9,5 6,0 44,5 2.575,5 147,5 11.892,5 57.630,0 MANAVGAT 0,0 0,0 0,0 86,0 0,0 5.632,5 6.318,0 2.800,0 126.313,5 SERĠK 42,0 194,5 1.448,0 2.281,5 7.764,0 63.088,0 TOPLAM 48.251,5 323,5 464,5 398,5 44,5 135.079,5 65.613,6 102.802,4 1.070.782,9 MĠLLĠ PARK 54.916,0 GENEL TOPLAM ib.yap. Kar 1.125.698,9 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 200

F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları Ormanlar ekonomik bir servet olduğu kadar, iklim-su dengesini sağlaması, çevre kirliliğinin önlenmesi, erozyonu durdurması vb. etkileri nedeni ile ayrı bir önem taģımaktadır. Bu etkilerin tam anlamıyla sağlanabilmesi için bölgenin en az %25 inin ormanlarla kaplı olması gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında Antalya Ġlinin %76 sının ormanlarla kaplı olması ve ne kadar Ģanslı olduğu görülmektedir.ancak bu ormanlardan sadece %30 unun iyi vasıflı kalanının ise bozuk orman ve bodur maki ağaççıklardan oluģtuğu düģünülürse Antalya ormanlarının da iyileģtirilmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Orman örtüsü üzerinde yapılan çok çeģitli değiģiklikler her biri farklı tarzda, atmosferdeki CO 2 içeriğine ve çevrimine ve bunun sonucunda, dünya çapında sera etkisi ve iklim değiģikliğine etki eder.ormanlar atmosferdeki C un absorpsiyonuna etki etmektedir.bu durumun iklimi etkilediği bilinmektedir.ġyi iģletilmiģ ormanların atmosfer C unun azaltılmasında etkili olması; dolayısıyla iklim üzerinde olumlu değiģikliklere neden olması bu konu ile ilgili çalıģmaların artmasını sağlamıģtır. ANTALYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNÜN FAALĠYETLERĠ HAKKINDA GENEL BĠLGĠLER: Orman Yangınları Ġle Mücadele, HaberleĢme Organizasyonu Ve Eğitim ÇalıĢmaları Bölge Müdürlüğümüzde son 10 yıl içerisinde çıkan orman yangınlarının % 93 ü insan kaynaklıdır. Yangınların tamamına yakınının insan kaynaklı olması nedeniyle halkın bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi önem taģımaktadır. Yangın mevsimi öncesi yapılan hazırlık çalıģmaları yanında, gerek yangınla mücadele faaliyetlerinde yer alan her kademedeki personelin eğitimi, gerek halkın eğitimi ve uyarılmasına yönelik tanıtım ve bilinçlendirme faaliyetleri bu bölümde yer almaktadır. 1-Hizmet Ġçi Eğitimler: 1.1-Teknisyenlerin Eğitimi: Orman yangınları ile mücadelede kullanılan telsizler ve GPS, meteorolojik el ölçüm aletleri ve seyyar meteoroloji istasyonlarının tanıtımı ve kullanımı amacıyla Bölge Müdürlüğümüz Telsiz Atölye Ģefi tarafından bu aletleri kullanan elemanlar yangın mevsimi öncesinde bu aletlerin kullanımı yönünde iģbaģı eğitimine tabi tutulacaktır. 1.2-Teknik Elemanların Eğitimi: Orman yangınlarıyla mücadele konusunda 2010 yılı Nisan ayında Antalya da yapılan olan yangın yönetimi eğitim seminerine daha önce yangın eğitimi seminerine katılmayan yangına çok hassas ĠĢletme ġefleri ve teknik elemanlar katılmıģ, orman yangınları ve mücadele teknikleri konusunda eğitilmiģlerdir. Mayıs ayında ise Yangın uzmanlığı semineri yapılmıģtır. 1.3-ĠĢbaĢı Eğitimleri: Genel Müdürlüğümüzün emirleri gereği Bölge Müdürlüğümüzde orman yangınlarından sorumlu Orman Bölge Müdür Yardımcısı BaĢkanlığında kurulan bir ekip vasıtasıyla Bölge Müdürlüğümüz mıntıkasındaki tüm iģletme Ģefleri, Müdür Yardımcıları ve diğer teknik elemanlara orman yangınları ve teknik aletlerin kullanımı konusunda 2010 Mayıs-Haziran ayı içerisinde iģbaģı eğitimi yaptırılmıģtır. 201

Bütün ĠĢletme Müdürlüklerimizde yangın mevsiminde iģe alınacak özellikle yangın iģçilerinden arazöz ekiplerinde görev yapacak iģçilerimiz ile tüm Ģoförlerimiz yangın mevsimi baģlamadan önce Mayıs-Haziran ayı içerisinde arazöz kullanımı, arazöz pompasının kullanımı ve teknik aletlerin tanıtılıp kullanılması konusunda eğitime tabi tutulmuģlardır. Düzlerçamı Osman ÇOLPAK eğitim merkezinde 40 ar kiģilik gruplar halinde 2010 Haziran-Eylül Aylarında 10 ar günlük orman yangınlarının söndürülmesi konusunda eğitim yaptırılmıģtır. Eğitim faaliyetlerimiz 2011 yılında da devam edecektir. ĠĢçilerin yangın ekiplerine değiģik zamanlarda baģlatılması sebebiyle alınan tüm iģçiler eğitime tabi tutularak eğitim belgeleri Orman ĠĢletme Müdürlüklerince mutlak suretle dosyalarına konulmuģtur. Halkın Bilinçlendirilmesine Yönelik Eğitim Ve Tanıtım Faaliyetleri Halkın bilinçlendirilmesine yönelik yapılacak faaliyetler, hedef kitlelere ve genele yönelik bilinçlendirme faaliyetleri olarak uygulanmıģtır. 1) Çocuklara Ve Gençlere Yönelik Etkinlikler: Özellikle okul çağındaki çocuklara yönelik eğitimlerle çocuklarımız ve gençlerimizde orman sevgisi ve çevre bilincinin geliģtirilmesi, arttırılması ve onlara eko sistemin öğretilmesi amaçlanmaktadır. Bu konuda ilköğretim okullarında seminerler düzenlenerek çocuklarımız ve gençlerimizin orman konusunda bilinçlendirilmesi sağlanacaktır. *Sincap Çocuk Dergisi: Doğa ve orman sevgisini konu alan Sincap Orman Çocuk Dergisi Bölge Müdürlüğümüze gönderilmekte olup, ĠĢletme Müdürlüklerimiz kanalıyla Ġlköğretim okullarına ulaģtırılmaktadır. Orman çocuk Tiyatrosunca Ġlimizde 30 ilköğretim okulunda halkın da katılımıyla oyunlar sergilenmektedir. *Ġlköğretim ve Lise öğrencilerine yönelik Seminerler: Ağaç Bayramı ve Orman Haftası gibi özel günlerde Bölge Müdürlüğümüz ve ĠĢletme Müdürlüklerimizde Teknik elemanlarca yörelerindeki okullarda bir plan dâhilinde orman sevgisi ve çevre bilincini arttırmaya yönelik sunumlar, video ve slâyt gösterileri yapılacaktır.21 Mart Dünya Ormancılık Haftasında afiģ ve broģür gibi tanıtım materyallerinin dağıtımı gerçekleģtirilmiģ ve halkın görebileceği yerlere uyarıcı afiģ ve pankartları asılacaktır. 2) Orman Köylülerine Yönelik Etkinlikler: Orman Halk iliģkilerinin niteliği ve yoğunluğu, yangınların önlenmesi ve söndürülmesi çalıģmalarının baģarılı olmasında önemli bir faktördür. Tarımsal faaliyetlerini orman içinde ve bitiģiğindeki arazilerde sürdüren orman köylülerimizin orman üzerinde zaman zaman olumsuz etkileri de meydana gelmektedir. Özellikle yangına neden olan tutum ve davranıģların en aza indirilmesi amacıyla orman köylülerimize yönelik bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri Bölge Müdürlüğümüz ve ĠĢletme Müdürlüklerimizce bütün yıl boyu çeģitli toplantılarla sürdürülmektedir. Kozalak gazetesi ĠĢletme ġefliklerimiz vasıtasıyla muhtarlıklara ve köylülere ulaģtırılmaktadır Orman. *Avcı, Çoban ve Çiftçilerin eğitimi: Yangınlarının yaklaģık % 15 i avcı, çoban ve anız ateģlerinden çıkmaktadır. Yangına hassas yörelerimizde avcı, çoban ve çiftçilere yönelik eğitimlere ağırlık verilmiģ olup, Milli Park ġube Müdürlüğünce Mayıs-Haziran ayları içerisinde avcılara yönelik eğitimler verilecektir. 202

3) Genel Kapsamlı Bilinçlendirme Faaliyetleri: *Resmi Kurumlarla ĠĢbirliği: 08.06.2010 tarihinde Konyaaltı Kaymakamlığında, 08.11.2010 tarihinde Aksu Kaymakamlığında, 09.11.2010 tarihinde TeiaĢ Gurup Müdürlüğünde, 19.03.2010 ve 16.04.2010 tarihlerinde Ġl Milli Eğitim Müdürlüğünde Orman yangınları ile ilgili eğitim seminerleri verilmiģtir.2011 Yılı içerinde de Orman yangınları ile ilgili eğitim seminerlerinin düzenlenmesine devam edilecektir. *Yerel Yönetimlerle Koordinasyon Toplantıları: Nisan Ayı içerisinde Orman Yangınları ile Mücadele Komisyonu Ġlimizde aldığı kararlar ıģığında özellikle Ġlçe ve Belde Belediye BaĢkanlarının katılımı ile ilçelerimizde de toplantılar düzenlenecektir. Orman yangınlarının önlenmesine yönelik alınacak tedbirler ile yangın esnasında gerekli olan iģ birliği ve yardımlaģma prensipleri belirlenecek olup, ayrıca yerel halkın orman yangınlarının söndürülmesine yönelik destekleri sağlanacaktır. *Yerel Radyo ve Televizyonlarla ĠĢbirliği: Kitlelere ulaģmada etkin bir rol oynayan radyo ve televizyonlardan yararlanmak amacıyla programlar düzenlenerek yangınlar konusunda halkı eğitici ve uyarıcı mesajlar verilecektir. Orman yangını riski yüksek olduğu zamanlarda, orman yangın riski ve yangın ihbar hattı telefonu anonsları yapılacaktır. *Basın ve gönüllü KuruluĢlara yönelik etkinlikler: Bölge Müdürlüğümüz hudutları içerisinde bulunan görsel ve yazılı basına yangın mevsiminden önce ve yangın mevsiminde gerektiğinde bilgilendirme toplantıları düzenlenerek uyarıcı yayınlar yapılması sağlanacaktır. Yangın riskinin çok yüksek olduğu günlerde GSM operatörlerince yangın uyarı mesajları geçilecektir. *Askeri Birliklerin Eğitimi: 21.05.2010 tarihinde Jandarma Alay Komutanlığında Orman Yangınları ile ilgili seminer verilmiģtir. Bölge Müdürlüğümüz hudutları içerisinde bulunan birliklere orman yangınları hakkında teknik bilgiler verilip, slâyt gösterileri yapılarak ayrıca yangın söndürme tatbikatları uygulamalı olarak gösterilecektir. *Turizm Acenteleri ve Turistik Tesislerde çalıģan personelin eğitimi: Turizm acenteleri ile iģ birliği yapılarak orman içi gezi ve turlara katılacaklara uyarıcı broģürler dağıtılarak rehberler bilgilendirilecektir. Ormana yakın veya bitiģik turistik tesislerin turizmi geliģtirme birliği ve Betu-yap ta bulunan personelin geçen yıllarda olduğu gibi eğitimleri yaptırılacaktır. *Kent Ormanı Tesisi: Orman-Halk bütünleģmesine katkı sağlamak, ormanların korunması konusunda toplumun bilinçlendirilmesine yönelik Ġl ve Ġlçelerde Kent ormanı kurulmasına devam edilecektir. Yangın Zararlarını Azaltıcı Faaliyetler Ve Organizasyon Yangın mevsimi öncesinde yapılan her türlü eğitim ve bilinçlendirme çalıģmalarına karģılık Bölge Müdürlüğümüzün Akdeniz iklim kuģağında olmasından dolayı özellikle yaz aylarında çok sayıda orman yangınları meydana gelmektedir. Meydana gelen yangınlarla ortaya çıkacak zararları en düģük düzeyde tutabilmek için Bölge Müdürlüğümüz bu yıl da etkili bir organizasyon oluģturarak çıkacak yangınlara karģı her türlü önlemi almaktadır. 203

1- UlaĢım Organizasyonu: Orman Yolları: ÇeĢitli ormancılık faaliyetlerimizi yürütmek amacıyla planlanan orman yolu Ģebeke ağının uzunluğu 9713 Km.lik kısmı 2010 yılı sonu itibariyle gerçekleģmiģtir.9434 km Orman yol ağının bakımı yapılmıģtır. Orman yol ağının bakımı orman yangınlarıyla mücadelede yangına ulaģmada en temel unsuru oluģturmaktadır. Orman yolları yangın mevsiminden önce Mayıs ayı sonu itibariyle ulaģıma açık hale getirilecektir. Bu iģlem bir yandan teģkilatımızın elinde bulunan yeni dozer, greyderler, diğer yandan da piyasadan ve diğer Resmi Kurumlardan iģ makinesi temin edilerek gerçekleģtirilecektir. Bölgemizde yaklaģık 15000 km. orman yolu ihtiyacı belirlenmiģ olup; bu güne kadar 9713 km. si tamamlanmıģtır. 2010 yılı faaliyetleri olarak 50 km. yeni yol, 65 km. büyük onarım,37 km üstyapı, 152 km. aplikasyon, 31 km sanat yapısı 2 km yangın emniyet yolu yapılmıģ, 181 km. kule yolu bakımı, 1120 km. yangın emniyet yolu bakımı, 8314 km.,üretim yolu bakımı,3 km depo dahili yol 25 km traktör yolu yapılmıģtır. Yangın Emniyet Yol Ve ġeritleri: 2011 yılı içinde bu yolların hizmet verir durumda tutulabilmesi için gerekli olanlarının bakımları Mayıs Ayı sonuna kadar yapılacaktır. Tepeye sıçrayan yangınların kontrolünü sağlamak için, yangınların çıkma ve yayılma riskinin yüksek olduğu ĠĢletmelerde 285 Tebliğ esaslarına uygun olarak tesis edilen yangın emniyet Ģeritlerinin yangın mevsiminden önce bakımları yapılacaktır. Bu iģlerde yangın iģçilerinden yararlanılarak gerekli silvikültürel müdahaleler yapılacaktır. 2- Gözetleme Ve HaberleĢme Organizasyonu: Gözetleme: Bölge Müdürlüğümüz sınırları içerisinde 50 Adet Kule bulunmakta olup, 50 tanesi faal durumdadır. Bunlardan 20 adet kulemiz elektrik enerjisini güneģ enerjisi sistemi kullanarak elde etmektedir. Kule ve Kulübe yollarının tamir-bakımları Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanacaktır. HaberleĢme: Bölge Müdürlüğümüze bağlı 32 adet haberleģme merkezinden yangın mevsimi boyunca Telsiz, Telefon, Cep Telefonları ile haberleģme yapılmaktadır.10 adet Röle ve 1055 adet muhtelif telsiz kullanılmaktadır. TeĢkilatımız 1955 yılında yayınlanan 5/5151 Sayılı Bakanlar Kurulu kararı gereği Özel Telsiz sistemine sahip bulunmaktadır. Yangında daha etkin haberleģmeyi ve müdahaleyi sağlamak amacıyla Meteoroloji Bölge Müdürlüğü ve Jandarma TeĢkilatına da telsiz verilmiģtir. Telsizlerin Bölge Müdürlüğümüzdeki Elektronik ve HaberleĢme Atölyesinde periyodik kontrollerine önem verilecektir. ĠĢletmelere bildirilen program dâhilinde tüm el telsizleri, Aküleri kontrolden geçirilecektir. 177 nolu yangın ihbar telefonu 24 saat görüģmeye açık olarak hizmet vermektedir. Çıkan yangınlar hiyerarģik olarak üst birimlere en hızlı Ģekilde bildirilerek, Merkezin yangın haberlerini TeĢkilatımız dıģı kaynaklardan öğrenmesine meydan verilmeyecektir. Yangınlardan Bakanlığımız birimleri yanında Vilayet Makamı olmak üzere Mülki, Askeri ve Adli yetkililer anında haberdar edilmektedir. 204

Müdahale Ekipleri Organizasyonu: Ekipler: Orman yangınlarıyla mücadelede, çıkacak orman yangınlarının söndürülmesinde çalıģacak elemanlar ekli cetvellerde yer alan 110 Ġlk Müdahale ekibi halinde konuģlandırılacaktır.2009 yılında ilk defa 7 kritik noktada 2 adet arozöz, 1 adet su tankı ve 1 adet Ġlk Müdahale aracından oluģan Tim organizasyonu oluģturmuģtur.2010 yılında da bu organizasyon devam edecektir. Ekiplerin eleman miktarı, çalıģma süreleri, sorumluluk alanları genel standart esaslarına göre belirlenmiģtir. Bölge Müdürlüğümüzce; Yangınların gerek ĠĢletmeler gerek Ģeflikler itibariyle yangın çıkıģ nedenleri, yangın çıkıģ yerleri ve zamanları bakımından çok dikkatli ve detaylı tahlilleri yapılarak yangın mevsimi öncesi yürütülen halk eğitim çalıģmalarında olduğu gibi, yangın dönemindeki ekip konuģlandırmalarında da bu analizlerin sonuçları sürekli göz önünde bulundurulacaktır. Araçlar: Orman yangınlarının önlenmesinde ilk müdahalenin önemi çok büyüktür. Yangına ulaģmada kullandığımız araçların bu yıl da yangın mevsimi ile birlikte ekiplerin yanında bulundurulması uygulamasına devam edilecektir. Yangında görevlendirilen Ġdare ve kiralık araçların arazi Ģartlarına uyabilen nitelikte olması, seri, güvenli ve modelinin mümkün olduğunca yeni olması gerekmektedir. Arazözler: Bölge Müdürlüğümüzde 95 adet arazöz bulunmaktadır. Su Tankları: Arazözlere su temininde kullanacağımız 30 adet su ikmal aracı, 1 adet kamyon ve motopomp monteli traktörle çekilen 18 adet su tankımız yangına hassas yöremizde konuģlanmaktadır. Havuz Ve Göletler: Orman yangınlarında su ikmalini yapmak üzere Bölge Müdürlüğümüzde 180 adet yangın havuzlarının dıģında gölet ve derelerden yararlanılmaktadır. Yangın mevsimi gelmeden yangın havuzlarının bakımı yaptırılacaktır. ĠĢ Makinaları: Bölge Müdürlüğümüzde 13 adet Dozer, 9 adet Greyder, 9 Adet Treyler, 2 adet yükleyici, 1 adet ekskavatör 2 adet kepçe bulunmaktadır. Kendi iģ makinelerimizin yetersiz kaldığı durumlarda diğer Kamu Kurumlarının iģ makinelerinden faydalanılacaktır. El Aletleri Ve Teknik Araçlar: Orman yangınlarının söndürülmesinde kullanılan Tahra, Tırmık, Motorlu testere vs. el aletlerinin bakımları Mayıs ayı sonuna kadar tamamlanacak olup, bütün ekiplerimiz daha verimli çalıģabilmesi için bu aletlerle donatılmıģtır. Diğer taraftan yangına hassas Köy Muhtarlıklarına yeterince tahra ve tırmık verilmiģtir. Yangında çalıģan personelimize güvenliklerini sağlamak amacı ile yangından kaçıģ maskesi, GPS, meteorolojik el aleti, dürbün gibi teknik araç ve gereçler dağıtılmıģtır. Diğer KuruluĢlarla ĠĢ Birliği: Sayın Valimiz baģkanlığında yapılacak olan Orman Yangınlarıyla Mücadele Komisyonu toplantılarında olası yangınlarda diğer Resmi ve özel Kurum ve KuruluĢların katkıları planlanacaktır. Alınan kararlarda özellikle anız yakılmaması, orman içinden geçen karayolu banketlerinin, enerji nakil hatları altlarının yanıcı maddelerden temizlenmesi, Ģiddetli rüzgârlar nedeni ile enerji nakil hatlarının kopması ihtimali, doğduğunda elektriklerin kesilmesi hususlarına iliģkin hükümler konulmuģtur. Askeri Birlikler, Belediyeler ve diğer 205

Kamu KuruluĢları ile iģbirliği yapılarak iģ makinesi ve personel yardımlaģması sağlanacaktır Meteoroloji Bölge müdürlüğünce günlük, haftalık hava tahmin raporları verilecektir. Hava Araçları: Orman yangınlarına erken müdahale ve söndürme çalıģmalarının yönlendirilmesinde kullanılmak üzere Bölge Müdürlüğümüzde 1 adet OGM Helikopteri, 3 adet kiralık Genel maksat Helikopteri ve 2 adet amfibik uçağı, 57 motosiklet kullanılmaktadır. Yangın söndürme çalıģmaları Stratejik ve Taktik Müdahale Planları dâhilinde yürütülecektir. Bu planlar çalıģmaların baģlangıcı ile birlikte mutlaka düzenlenecek ve - Yangının hangi saatte ve ne aģamada bulunduğu, - Meteorolojik Ģartlar ve eldeki müdahale imkânlarının neler olduğu, - Bu imkânları kullanma ve konuģlanma yer ve biçimi, - Ne gibi ek yardım isteklerinde bulunulduğu, - ÇalıĢmalara katılan birim amirlerinin kimler olduğu vb. hususlar bu planlara (Krokilere)iĢlenecektir. Yangın sicil fiģlerinin ekinde bu planlarda merkeze gönderilecektir. - Tüm bu çalıģmalar emir komuta zinciri içinde sürdürülecektir. Yangın mevsiminden önce yangın ekiplerine komuta edecek tüm görevlilerin katılımı ile düzenlenecek eğitimlerde, ekiplerin ve ekip yöneticilerinin herhangi bir yangında sorumluluk sahaları ve üslenecekleri görevler belirlenecek, yangın çıktığında bu plan herhangi bir emir ve talimata gerek kalmaksızın kendiliğinden ve öncelikle uygulamaya konacaktır. Söndürme çalıģmaları esnasında çalıģanların can güvenliğinin korunmasına birinci derecede önem verilecektir. ÇalıĢmalarda Ambulans ile Sağlık Personeli bulunması sağlanacaktır. Meteoroloji birimleri ile sürekli irtibat halinde bulunulacak, alınan bilgiler operasyon planlarında değerlendirilecektir. 285 sayılı Tebliğin 54 66. sayfaları arasındaki bölümde belirtilen ilke ve prensiplere kesinlikle uyulacaktır. GeniĢleme eğilimi gösteren yangınlar için çevredeki ĠĢletme ve Bölge Müdürlükleriyle diğer Kurum ve KuruluĢlardan hava ve yer ekibi ile iģ makinesi desteği istenecektir. Yardım taleplerinde yer ekipleri için Ġlçe, köy ve toplanma yeri adı, Hava ekipleri için yangın yerine ait koordinat bilgileri belirtilecektir. Büyük yangınlarda mutlaka yangının çıkıģ üssü oluģturulacak yangının krokisi harita üzerinde iģlenerek hangi ekibin nerede görevli olduğu belirtilecek, ihtiyaç olan yerlere yeni gelen ekiplerden takviye edilerek gelen ekiplerin kaç kiģi olduğu ve isimleri alınacaktır. Yangın yönetiminde ; Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Görevlilerin Görecekleri ĠĢler Hakkındaki Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır. Yangın esnasında Bakanlığımız TaĢra TeĢkilatının tüm teknik elemanları ile her türlü araç ve gereçleri bu faaliyetlerle sınırlı olmak üzere ilgili Orman bölge Müdürlüğünün emrine girecektir. Milli Park alanlarındaki yangının yönetimi yöresel Orman iģletme Müdürlerinde olmakla birlikte ilgili BaĢmühendis ve Mühendisler komuta heyetinde mutlaka görev alacaklar ve kararlara katılacaklardır. 206

Yangın söndürme çalıģmaları; Havadan filme alınacak çekimin hangi gün, hangi birimin hangi yöresinde çıkan yangına ait olduğu hususu tespit edilecektir. Yangın amirlerince her saat baģında mutlaka yangının seyri hakkında merkeze düzenli olarak bilgi aktarılacaktır. Kontrol altına alınan yangınlar tamamen sönünceye kadar yeterli güçle gözetim altında bulundurulacak, yangının yeniden parlamasına meydan verilmeyecektir. Yangın Sonrası Yapılacak ĠĢler: Değerlendirme: 10 hektarı geçen her yangın Bölge Müdürlüğümüzde ilgili ĠĢletme ġefi, ĠĢletme Müdürü, Koruma ġube Müdürü, Ġlgili Bölge Müdür Yardımcısı tarafından değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Genel Müdürlüğümüzün emri ile 50 Ha. dan büyük Orman yangınlarında ise Yanan Alanların Rehabilitasyonu ve yangına dirençli ormanlar projesi (YARDOP) uygulanacaktır. Orman yangınlarını önleme ve söndürme konusunda aksayan yönlerin giderilmesine ve alınması gereken tedbirlere iliģkin önerilerinde yer alacağı bir rapor yangını takip eden ilk hafta içerisinde düzenlenip, uygulamaya alınırken merkeze de bilgi verilecektir. Belli yöntemlerle ani yangın odaklaģmaları olduğu takdirde bu yöreler için özel önlemler belirlenerek bu önlemler Valilik ile iģbirliği içerisinde vakit kaybetmeden uygulamaya konulacaktır. Koruma Ve Orman YetiĢtirme: Yangın görmüģ alanlar mutlaka koruma altına alınacak ve bu alanların yeniden orman oluģması sağlanacaktır. Yanan ormanların baģka amaçlar için kullanılmasına kesinlikle olanak ve fırsat verilmeyecektir. Ormanlarımızın yangına dayanıklı duruma getirilmesi için baģta ibreli genç meģçereler olmak üzere tüm ormanlarımızda gerekli teknik bakım tedbirleri zamanında ve en etkili Ģekilde uygulanacaktır. Yangın sonrası tesis edilecek ormanlarda yangına karģı daha dayanıklı olması açısından yapraklı türlere önem verilerek karıģık orman kurulmasına özen gösterilecektir. Tablo 63: Orman Zararlıları ile Mücadele Harcamaları ORMAN ZARARLILARI ĠLE MÜCADELE MÜCADELE YÖNTEMĠ ALANI HARCAMA MĠKTARI (Ha) (TL) Mekanik Mücadele 4216 42431 Biyolojik Mücadele 4201 67975 Kimyasal Mücadele 19200 172557 Biyoteknik Mücadele 770 28815 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 207

Tablo 64: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü 10 Yıllık Yangın Durumu ANTALYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 10 YILLIK YANGIN DURUMU ĠġLETMESĠ 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. Adet Ha. AKSEKĠ 9 10.1 10 2.51 14 8.81 14 3.54 11 4.46 17 3.44 21 38,22 14 7,07 11 4,84 12 3,96 ALANYA 16 9.68 22 219.34 33 48.31 37 21.58 36 7.84 33 22.35 38 284,1 22 124,3 14 5,2 11 6,2 ANTALYA 28 31.52 43 70.98 32 86.72 41 8.39 86 22.93 43 12.26 57 75,04 45 133,82 33 46,43 30 4,93 CEVĠZLĠ 8 4.33 ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ KAPATILDI ELMALI 2 0.14 0 0 0 0 0 0 0 0 YANGINI YOK YANGINI YOK 4 3,12 2 6,03 1 2,8 FĠNĠKE 6 2.23 7 7.63 0 0 6 1.42 10 1.14 9 2.10 3 0,04 8 49,49 5 1,38 10 18,61 GAZĠPAġA 13 3.46 7 4.01 7 8.62 9 12.2 11 18.20 10 7.81 18 81,07 14 19,82 10 13,2 4 2,8 GÜNDOĞMUġ 5 3.53 4 1.5 7 124.21 11 17.45 4 1.04 11 2.84 6 2,66 3 0,7 YANGINI YOK 2 0,2 KAġ 21 14.42 11 12.7 17 13.32 12 338.38 23 17.12 20 402.89 24 487,59 24 245,44 21 73,21 9 5,26 KORKUTELĠ 2 0.08 2 0.2 2 0.2 4 0.7 0 0 3 3.10 2 0,6 3 9,6 3 2,01 3 0,42 KUMLUCA 6 65.29 9 3.56 9 266.81 13 4.37 8 4.55 10 1.72 18 236,67 10 505,44 8 260,61 13 4,42 MANAVGAT 11 2.27 11 14.25 16 27.05 32 17.39 29 10.16 28 26.83 32 353,75 24 54,32 12 22,88 13 3,8 SERĠK 21 6.61 24 85.21 36 231.48 43 61.3 34 291.85 35 11.88 25 12,31 19 5509,56 12 51,73 9 448,33 TAġAĞIL 18 28.21 19 28.51 21 9.66 19 22.25 26 25.2 21 15.99 21 521,19 22 10347,12 13 3 5 3,1 TOPLAM 166 181.87 169 450.4 194 825.19 241 508.97 278 404.49 240 513.11 265 2093,19 212 17009,8 144 490,52 122 504,83 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 208

F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları Bölgede orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından, hiçbir fayda görülmeyen orman niteliğini kaybetmiģ, orman alanından çıkarılan bölgeler aģağıdaki listede verilmiģtir. Tablo 65: Antalya Ġlindeki Ġlçelere Göre Ormanlık Alan Dağılımı BÖLGE ADI ORMANSIZ ALAN (ha) GENEL ORMAN ALANI (ha) ORMAN NĠTELĠĞĠNĠ KAYBETMĠġ ALAN (ha) ANTALYA 102293.5 109127.5 12.282 AKSEKĠ 53109.0 114645.0 4.200 ALANYA 67023.0 90107.5 2.304 CEVĠZLĠ 11913.5 44823.5 1.345 ELMALI 130295.2 50927.2 556 FĠNĠKE 27584.5 50731.0 890 GAZĠPAġA 49229.5 61382.0 2.507 GÜNDOĞMUġ 77453.5 65196.0 750 KAġ 65303.0 146134.5 3.487 KORKUTELĠ 154094.0 90667.2 345 KUMLUCA 45082.0 57630.0 857 MANAVGAT 81041.5 22166.0 4.370 SERĠK 61766.5 63088.0 3.985 TOPLAM 926188.7 966625.6 38.973 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 F.1.2. Çayır Ve Meralar Tablo 66: Çayır ve Mera Varlığı ĠLÇE ADI ARAZĠNĠN KULLANIġ BĠÇĠMĠ DAĠMĠ ÇAYIR VE OTLAKLAR (ha) ĠL TOPLAMI 1024650 MERKEZ 30440 AKSEKĠ 176500 ALANYA 99600 DEMRE 500 ELMALI 240000 FĠNĠKE 10520 GAZĠPAġA 114760 GÜNDOĞMUġ 64620 ĠBRADI 17200 KAġ 19500 KEMER 0 KORKUTELĠ 58000 KUMLUCA 77760 MANAVGAT 106950 SERĠK 9300 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 209

Grafik 9. Çayır Ve Mera Varlığı ARAZĠNĠN KULLANIġ BĠÇĠMĠ DAĠMĠ ÇAYIR VE OTLAKLAR 9300 106950 77760 58000 0 19500 17200 64620 114760 10520 1024650 240000 İL TOPLAMI MERKEZ AKSEKİ ALANYA DEMRE ELMALI FİNİKE GAZİPAŞA GÜNDOĞMUŞ İBRADI KAŞ KEMER KORKUTELİ KUMLUCA MANAVGAT SERİK 500 99600 176500 30440 Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 F.1.3. Sulak Alanlar Ġlimiz sınırlarında Ramsar SözleĢmesi kapsamında sulak alan bulunmamaktadır. F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) Bölgedeki çayır ve meralık alanlarda genelde fundalık ve makilik bitki örtüsü yaygındır.fakat boģ alanlarda bulunmaktadır.bu alanlar kendi kullanım amaçları dıģında kullanılmaktadır. Bazı meralarda az da olsa pamuk üretimi yapılmaktadır. Bazılarında ise muntazam dikim Ģeklinde zeytinlikler oluģturulmuģtur. Ormanlardan açılmıģ bazı maki makilik mera alanları da II. ve III. Sınıf tarım arazisi Ģekline dönüģtürülmüģtür. Bazı meralarda hububat üretimi yapılmaktadır. Bir çok mera ve çayırlık alanlarda da yapılaģma görülmektedir. Bunların dıģında, çayır ve meralarda otlatma amacıyla çok az yaralanılmaktadır. Antalya bölgesinde çayır ve meralık alanlarda genelde erozyon problemi yoktur. Tuzluluk problemi de pek yoktur.topoğrafik ve jeomorfolojik açıdan genelde düzdür. Bazı bölgelerde eğimli arazilerde de çayır ve mera bulunmaktadır. 210

F.2. FLORA F.2.1. Habitat ve Toplulukları Tablo 67: Flora Habitat ve Toplulukları Ordo, Sınıf, Familya, Cins, Tür Habitat Convolvulaceae Convolvulus arvensis L. Açık alanlar Verbenaceae Vitex agnus castus L. Kıyı, maki açıklıkları Euphorbiaceae Euphorbia rigida Nemli alanlar E. Peplis Sahil Andrachne telephoides Açık alanlar EQUICETACEAE Equicetum ramosissimum Desf. Nemli çayır HYPOLEPIDACEAE Pteridium aquilinum Nemli çayırlar sulak yerler CRUCIFERAE Cakile maritima Sahil Aethionema arabicum Açıklıklar Alyssum murale var. Murale Açıklıklar Alyssum desertorum ssp. desertorum Açıklıklar Cardaria draba ssp. Draba Yol kenarı Thlaspi Perfoliatum L. Açık alanlar Capsella bursa-pastoris açıklıklar Resedaceae Reseda lutea L. Var. Lutea Yol kenarı Caryophyllaceae Minuartia mesogitana ssp. Mesoginata Kumlu alanlar Silene colorata Kumlu alanlar Silene conoidea Açıklıklar Silene vulgaris var. Vulgaris Çalılıklar Apocınaceae Vinca herbacea Maki Nerium oleander Maki Ephedraceae Ephedra camphylophoda Maki Chneopodıaceae Chenepodium botyris Tahrip olmuģ alanlar Polygonaceae Polygonum aviculare Açıklık kurak yerler Malvsceae Malva sylvestris Kıyılar, yol kenarları Ericaceae Erica manipluflora Maki 211

Elaegnaceae Eleagnus angustifolia Yol kenarları Legumınosae Genista achanthoclada Maki Calicotome villosa Maki Ceratonia siliqua Maki Lotus halophilus var halophilus Kumlu alanlar Lathyrus annuus Çalılık Lathyrus stenophyllus Kıyı Melilotus officinalis Açıklık alanlar Medicago marina Kıyı M. orbicularis Açık alanlar Trifolium campestre MeĢe açıklıklar Trifolium angustifolium Kumlu alanlar Trifolium tomentosum Maki, açık alanlar Trigonella monantha Açık alanlar Coronilla parviflora Kıyı Spartium junceum Maki Onobrychys caput-galli Deniz kenarı Colutea melanocalyx Yol kenarları, nemli alanlar Cucurbitaceae Ecballium elaterium Yol kenarı Umbelliferae Eryngium creticum Maki E.maritimum Kumsal Bupleurum gracile Maki Ammi majus Açık alanlar Turgelium hirsutum Açık alanlar Daucus broteri Kumul alanlar Dipsacaceae Dipsacus laciniatus Yol kenarları, kıyı Scabiosa atropurpurea ssp. Maritime Yol kenarları, kıyı Compositae Carduus nutans L. Maki içi açıklık Achillea biebersteini Xanthium stumarium ssp. Stumarium Tahrip edilmiģ açıklıklar X. spinosum Tahrip edilmiģ açıklıklar Bellis perennis Maki açıklığı Bellis annua Maki Chrysanthemum coronarium Maki C.segetum Maki Asteriscus aquaticus Yol kenarı Anthemis chia Yol kenarı Crupina crupinastrum Pinus açıklıkları Crepis foetida ssp.foetida Maki, pinus örtüsü Scolymus hispanicus Yol kenarları Filago pyramidata Çalı açıklıkları 212

Gundelida tournefortii var.turnefortii Açık alanlar Centaurea triumfetti Açık alanlar Centaurea solstitialis ssp. Solstitialis Tahrip edilmiģ açıklıklar Circium inthybus Yol kenarları pinus ormanları Cichorium inthybus Açık alanlar Echinops viscosus Maki, yol kenarları Inula viscosa Açık alanlar Açık alanlar Helichrysum pamphylicum Pinus korusu Senecio vernalis Açık alanlar Boragıneceae Alkanna tinctoria ssp. Subleiocarpa Kumul, pinus altı Anchusa azurea var.azurea Tahrip olmuģ alanlar Anchusa undulata ssp. Hybrida Kumul, pinus altı Heliotropium hirsutissumum Yol kenarı Echium angustifolium Maki, kıyı kumulları Echium italicum Tahrip edilmiģ alanlar Cerinthe minor ssp.auriculata Yol kenarı Moltkia coerulea Yol kenarı Onosma aucheranum Pinus altı Scrophularıaceae Odontites verna Maki Linaria chalepensis var.chalepensis Maki Verbascum glomeratum Çalılık Linum nodiflorum Kumlu alanlar Linum trigynum Çalılık ve açık alanlar Amaranthaceae Amaranthus Kıyı Rubiaceae Asperula arvensis Açık alanlar Galium verum ssp.galbrescens Çalılık alanlar Amarıllıdaceae Pancratium maritimum Kumsal, kıyı II.SPERMATOPHYTA A.GYMNOSPERMAE Pinaceae Pinus brutia ten Sahil+yüks. Pinus pinae Sahil Pinus nigra var. caramanica (Loud) Cedrus libani A. Richard Cupressaceae Cupressus sempervirens L. Maki Cupressus sempervirens var. Maki Pyramidalis Juniperoıdeae Juniperus excelsabieb. Maki Delphinrum peregrinum Tarla kenarları Ranunculus arvensis Yol kenarı R.marginatus Yol kenarları 213

Anemo blanda schott & kotschy Çalılık RHOEADALES Papaveraceae Papaver rhoeas L. Açıklık Cistaceae Cistus creticus Maki Cistus salviifolius Maki Capparidaceae Capparis spinosa Açıklık alanlar GUTTIFERALES Guttferae Hypericum perfoliatum Gölgelik yer ROSALES Rubus sanctus Yol kenarı Potentilla reptans L. Sarcopoterium spinosu yol kenarı kuru çayırlarm MYRTACEAE Myrtacea Myrtus communis L. Maki GRUĠNALES Geraniaceae Geranium Pyrenaicum Koruluk kıyılar Erodiummalocoides (L.) L. Herit Erodium gruinum Açık alanlar TEREBINTHALES Pistacia terebinthus ssp Palaestina Maki Pistacia lenthiscus Maki UMBELLĠFLORAE Cornaceae Cornus mas. L. Araliaceae Cephalaria dipsacodies Boiss&Bal Scabiosa rotata Bieb. Hedera helix Ağaçlar Legumınosae Genista achanthoclada Maki Calicotome villosa Maki Ceratonia siliqua Maki Lotus halophilus var halophilus Kumlu alanlar Lathyrus annuus Çalılık Lathyrus stenophyllus Kıyı Melilotus officinalis Açıklık alanlar Medicago marina Kıyı M. orbicularis Açık alanlar Trifolium campestre MeĢe açıklıklar Trifolium angustifolium Kumlu alanlar Trifolium tomentosum Maki, açık alanlar Trigonella monantha Açık alanlar Coronilla parviflora Kıyı 214

Spartium junceum Maki Onobrychys caput-galli Deniz kenarı Colutea melanocalyx Yol kenarları, nemli alanlar Umbelliferae Compositae Carduus nutans L. Maki içi açıklık Achillea biebersteini Xanthium stumarium ssp. Stumarium Tahrip edilmiģ açıklıklar X. spinosum Tahrip edilmiģ açıklıklar Bellis perennis Maki açıklığı Bellis annua Maki Chrysanthemum coronarium Maki C.segetum Maki Asteriscus aquaticus Yol kenarı Anthemis chia Yol kenarı Crupina crupinastrum Pinus açıklıkları Crepis foetida ssp.foetida Maki, pinus örtüsü Scolymus hispanicus Yol kenarları Filago pyramidata Çalı açıklıkları Gundelida tournefortii var.turnefortii Açık alanlar Centaurea triumfetti Açık alanlar Centaurea solstitialis ssp. Solstitialis Tahrip edilmiģ açıklıklar Circium inthybus Yol kenarları pinus ormanları Cichorium inthybus Açık alanlar Echinops viscosus Maki, yol kenarları Inula viscosa Açık alanlar Açık alanlar Helichrysum pamphylicum Pinus korusu Senecio vernalis Açık alanlar TUBIFLORAE Thymus parnassicus Açıklık alanlar Lamium psidicum Maki açıklıkları Phlomis Iunarifolia Maki Mentha sylvestris Nemli çayırlar Sideritis Montana Çalılık koru Micromeia myrtifolia Maki Plantaginaceae Plantogo lanceolata Maki, deniz kıyısı kumul alanlar Phillyrea lotifolia L. Maki Olea europeae var. oleaster Dc. Ligustum vulgare L. Jasminum officinale L. Jasminun fruticans L. Rubiaceae Galium apprine Koruluk kıyılarda Galium silvaticim Rubia tinctorum L. MONOCOTYLEDONAE LILIFLORAE 215

Similax aspera L. Ruscus aculeatus L. Muscari comosum Asparagus acutifolius Asphodelus aestivus Allium myrianthum Crocus antalyensis Juncaceae Juncus maritumus Cyperaceae Carex divisa Cyperus capitatus GLUMĠFLORAE Gramıneae Poa annua Poa bulbosa Bromus intermedius Cynadon dactylon Alopecurus arundinaceus Vicia cracca Agropyrum pal. Phleum montanum Kaynak : Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 Maki Maki Yol kenarları maki açıklıkları Maki Maki Maki Çalılık Kumul Nemli alanlar Kumul alanlar Külüt ve nemli alanlar Maki açıklıklar Kayalık alanlar, yol kenarı Bozuk tarlalarda Yol kenarları Nemli alanlar Koru kenarları F.2.2. Türler ve Populasyonları Antalya havzası çeģitli iklim, toprak ve topografya Ģartlarına sahip olduğundan bitki örtüsünde de çok çeģitlilik görülür. Havzada topografya ve yükseltinin elveriģli olması sebebiyle doğal bitki örtüsü olarak çok yıllık bitkiler vardır. Çok yıllık bitkilerden genellikle denizden 0-600 m. arasında değiģen yüksekliklerde Akdeniz maki topluluğu bulunur. Maki topluluğu fertlerinden en çok rastlananlar kermez meģesi (Quercus coccifera), pırnal meģesi (Quercus ılex), erica (erica arborea), sakız (Pistasia terenbentus), tesbih (Citrax officinalis), defne (Laurus nobilis), yabani zeytin (Olea oleaster), menengiç (Pistacea lintiscus), keçi boynuzu (Celetonia cilicua), akça kesme (Pleria medya) ve sandal (Arbutus andrechnea) dır. Çok yıllık bitkilerden orman ağaç ve ağaççıkları bulundukları yüksekliklere göre aģağıda belirtilmiģtir. 0-1200 m arasında değiģen yüksekliklerde bölgenin en önemli orman ağacı olan kızıl çam (Pinus brutia) yer alır. Önemli, geliģme süresinin kısa olması, selüloz sanayiinde hammadde olarak kullanılması ve ucuzluğundan ileri gelmektedir. 1000-1400 m arasındaki yükseklerde sedir (Cedrus libani) ve karaçam (Pinus nigra) esası teģkil eder. Sedir, bölgede yayılıģ ve yaģayıģın uygun seviyesine eriģmiģ bulunmaktadır. Boyu, Ģekli ve kerestelik evsafı sebebiyle bölgede büyük önem taģır. 180 cm. göğüs çapında ve 1000 yaģında olanlarına rastlamak mümkündür. Karaçam 1000 m den itibaren kızıl çamlarla birlikte 1400 m de ise yalnız olarak yayılım gösterir. Karaçam 216

ve sedir bazı hallerde ardıç ormanları arasında dağınık olarak 2100 m yüksekliğe kadar çıkabilir. 1400-1700 m arasındaki yüksekliklerde köknar (Abies cilicica) ve ardıç (Juniperus) yer alır. Köknar, karaçam, sedir ve ardıçlarla karıģık olarak bulunur. Ardıç kara çamlarla karıģık durumda olup, en yaygın hali 1500 m nin üzerindeki yüksekliklerdir. Bölgede en yaygın üç cinsi Juniperus durupasea, Juniperus exelsa dır. Ayrıca havzanın hemen her tarafında bilhassa akarsu boylarında ve taban arazilerde söğüt, kavak, yabani iğde, yabani armut, karaağaç, akça ağaç, çınar gibi ağaçlara çok olarak rastlanır. Antalya havzasında önemli saha kaplayan otsu bitkilerden 0-600 m yüksekliklerde bulunanlar katır tırnağı (Spartium junceum), patlangıç (Caludea cilicia), laden (Cistus laurafolius), hayıt (Witex onguscastus), mersin (Vistuss comminus) ve zakkum (Neriun oleander), 600 m den daha yükseklerde bulunanlar ise kekik (Thymus vulgaris), sütleğen (Euphorbiatine), deve dikeni (Circium spp.) ve günlük (Liquidambar orientalis) tür. Antalya bölgesinde tabii olarak bulunan yıllık bitkiler çok çeģitli olarak karģımıza çıkmaktadır. Çayır, mera ve yem bitkileri de dediğimiz bu topluluğun en önemlileri Ġngiliz çimi (Lolium prenne), yabani yulaf cinsleri (Avena spp.), köper diģi (Cynodon dactylon), domuz ayrığı (Dactylis glomereta), arpa çimi, pisipisi (Hordeum murinum), brom cinsleri (Bromus spp.), kafkas darısı (Andropogon caucasicus), beyaz tırfıl (Trifolium repens), çiçek tırfılı (Trifolium fragiferum), tarla tırfılı (Trifolium ervense), Ģerbetçi otu yoncası (Medicago spp.), yüksek otlak ayrığı (Agropyron elengatum), yumrulu arpa (Hordeum bulbosum), sorguç otu (Stipa spp.), kır bromu (Bromus tecrorum), üzüm bromu (Bromus racemosus), çavdar bromu (Bromus secalinus), yumrulu salkım otu (Poa bulbosa), çayır tilki kuyruğu (Alopecurus protentis), yumak (Festuca ovina), otlak ayrığı (Agrapyron cristatum), saz (Arundinaria tecta, Distichlis stricta, Sporobolus spp.), kaynaç (Phalaris spp.), korunga (Onobtychis spp.), gazel boynuzu (Lotus corniculatus), geven (Astragalus spp.), Ġran tırfılı (Trifolium resupinatum), geleman tırfılı (Trifolium meneghianum), kaba tüylü fiğ (Vicia hirsuta) ve sarıtaģ yoncası (Melilotus officinalis) dır. Bölgenin genel florası aģağıda verilmiģtir. 217

ACERACEAE Acer hycanum Acer monspessulanum Acer pseudoplatanus ANACARDIACEAE Cotinus coggygria Pistacia lentiscus Pistacia terebinthus ssp. Palaestina AOOCYNACEAE Nerium oleander ARACEAE Arisarum vulgare ARALIACEAE Hedera helix ASCLEPIADACEAE Cianura erecta ASPLENIACEAE Ceterach officinarum BERBERDACEAE Berberis areteagyna BORAGINAACEAE Alkanna areolata Anchusa barrelieri Lithodora hispidula Onosma aucheranum Onsma oreodoxum CAMPANULACEAE Campanula involucrata Campanula stellaris Legousia cuminoides Legousia falcata CARYOPHYLLACEAE Arenaria leptoclada Arenaria pamphylica var.alpestris Cerastium bracchypetalum ssp. Roeseri Mimuartia globulosa Minuartia mesogitana Stellaria cilicia Slene aeqyptiaca Telephium imperati CHENOPODIACEAE Chenepodium album Chenepodium botrys CISTACEAE Cistus creticus Cistus laurifolis Cistus salviifolius COMPOSITAE Achillea kotschyi Anthemis pseudocatula Carlina corymbosa Carthamus lanatus Centaurea athoa Centaurea solstitialis Centaurea urvillei Crepis reuteriana Crepis zacintha Doronicum orientale Echinops ritro Filago ritro Filago gallica Heichrysum pamphlicum İnula atalica İnula oculus cristi Picnomon acarna Pilocella hoppeana Scariola viminea Sonchus asper Urospermum picroides Xanthium strumarium Xeranthemum annuum CORNACEAE Cornus mas CORYLACEAE Ostrya carpinifolia CRASSULACEAE Sedum magellense Umbilicus horizontalis 218

CUPRESSACEAE Cupressus sempervirens Juniperus excelsa Juniperus foetidissima Juniperus oxycedrus CRUCIFERAE Alyssum minus Alyssum murale Arabis verna Sisymbrium officinale Thlaspi perfoliatum DIOSCORAACEAE Tamus communis DISPSACACEAE Knautia integrifolia ERĠCACEAE Arbutus andrachne Artubus unedo Erica arborea Erica manipuliflora EUPHORBIACEAE Euphorbia chamaesyce Euphorbia characias ssp. wulfenii Euphorbia cardiophylla Euphorbia falcata Euphorbia koyschyana Euphorbia rigida Euphorbia tinctoria FAGACAEAE Quercus cerris Quercus coccifera Quercus infectoria Quercus sessiliflora Quercus trajana GERANĠACEAE Erodium cicutarium Geranium columbinum Geranium molle Geranium robertianum GUTTIFERAE Hypericum atomarium Hypericum confertum JUGLANDACEAE Juglans regia IRIDACEAE Gladious anatolicus LABĠATAE Ajuga chamaepitys Ballota cristata Clinopodium vulgare spp. Arundanum Lamium psidicum Marrubium vulgare Mentha aquatica Micromeria myritifolia Nepeta cadmea Origanum onites Phlomis leucophrocta Phlomis linarifolia Salvia tomenstosa Salvia viridis Satureja thymbra Sideritis curvidens Stachys annua Teucrium chamaedrys Teucrium polium Teucrium scordium Thymra spicata Thymus leucotrichus Thymus longicaulis Thymus revulatus Ziziphora capitata GENTIANAACEAE Blakstonia perfoliata Centaurium erytraea 219

PLUMBAGINACEAE Plumbago eoropaea POLYGONACEAE Rumex tuberosus PRIMULACEAE Cyclamen cilicium RANUNCULACEAE Clematis flammula Delphinium venulosum Ranunculus argyreus Ranunculus constantinapolitanus RHAMNACEAE Paliurus spina-cristii Rhamnus nitidus Rhamnus oleoides ssp.graecus ROSACEAE Agrimonia eupobria Crateagus monogyna Crateagus aronia Crateagus laciniatus Potentilla kotchyana Pyrus amygdalifolia Pyrus eleagnifolia Rosa cannina Rosa pulverulanta Rubus fructicea Rubus soncta Sanguisorba minor Sorbus torminalis ssp.pinnatifida RUBİACEAE Asperula arvensis Crucinella latifolia Gallium floribundum ssp.airoides Gallium murale Gallium heldreichii Gallium spurium Valantia hispida SALICAEAE Populus nigra ssp.caudina Salix alba Salix caprea Salix purpurea SANTALACEAE Digitalis cariensis Myosotis ramosissima Verbascum chrysochaete Verbascum nudatum ssp.nudatum Verbascum orgyale Verbascum cuneifolia Veronica cuneifolia Veronica stamatiodae Veronica syriaca STYRACEAE Styrax officinalis TAMARIACEAE Tamarix tetrandra THYMELACEAE Daphne gnidiodies Daphne sericea TILIACEAE Tilia platyphyllos ULMACEAE Celtis glabrata Ulmus glabra UMBELLIFERAE Bunium microcarpum Daucus guttatus Torilis arvensis ssp.elongata Torilis triradiata VALERIANACEAE Valerinella vesicaria VERBENACEAE Vitex agnus-castus VIOLACEAE Viola silvestris JUNCACEAE Juncus articulatus Juncus compresus Luzula forsteri 220

CYPERACEAE Carex distachya Carex flacca ssp.serrulata Carex muricata Cyperus flavidus Cyperus rotundus Scirpus holoschoenus GRAMINEAE Aegilops dischasians Aegilops triuncialis Aegilops umbelluata Alopecurus textilis Alopecurus vaginatus Anthoxanthum odoratum Arrhenatherum palaestinum Avena sativa Avena sterilis Brachypodium pinnatum Briza humilis Briza maxima Briza minor Bromus arvensis Bromus madritensis Bromus squarrosus Bromus sterilis Bromus tectorum Bromus tomentallus Catapodium rigidum Chrysopogon gryllus Cynodon dactylaon Cynosurus echinatus Dactylis glomerata ssp.hispanica Elymus hispidus Elymus lazicus ssp.divaricatus Eromopoa attalica Festuca callieri ssp. zedenbaueri Festuca pinifolia var.phrygia Festuca pinifolia var.pinifolia Festuca valesiaca Gaudiniopsis macra ssp.micropyroides Hordeum murinum ssp.leporinum Hordeum vulgare Hyparrhenia hirta Imperata cylindrica Koeleria nitudula Lollium perenne Lolium rigidum Lophochloa cristala Melica ciliata Melica minuta Milium vernale Nephelochloa orientalis Panicum miliaceum Parapholis incurva Paspalum paspalodes Piptatherum coerulescens Poa alpina ssp.fallax Poa annua Poa bulbosa Poa diversifolia Poa nemoralis Poa pratensis Psilurus incurvus Sesleria alba Stipa bromoides Stipa holosericea Stipa pulcherrima ssp.epilosa Trachynia distachya Tiriticum aestivum Tiriticum durum Zea mays ssp.mays BRYOPHYTA Fissidens taxifolius Grimmia pulvinata Grimmia trichopylla Homalothecium sericeum Leptodon smithii Plagiochasma rupestre Schistidium apocarpum Scorpiurium circinnatum Targionia hypophylla Tortella tortuosa Tortula inermis Tortula ruralis LICHENS Anaptychia ciliaris Bryoria fuscescens Cladonia furcata Letharia vulpina Parmelia saxatilis Peltigera rufescens Plastismatia glauca Pseudevernia furfucacea Squamarina crassa 221

F.3. FAUNA F.3.1. Habitat ve Topluluklar Tablo 68: Fauna, Habitat ve Topluluklar LATĠNCE ADI, SINIF, TAKIM FAMĠLYA, TÜR TÜRKÇE ADI 222 HABĠTAT AMPHIBIA Kurbağlar, Semenderler URODELA Kuyruklu Kurbağlar SALAMANDRIDAE Semenderler Triturus vittatus ġeritli semender Az bitkili, taģlık alanlar ANURA Kuyruksuz kurbağlar PELOBATIDAE Bufo viridis ssp.viridis Gece kurbağası Bahçe ve açık araziler Bufo bufo Siğilli Kurbağa Bahçe, açık alanlar HYLIDAE Yaprak kurbağları Hyla arborea Ağaç kurbağası Ağaç, ağaçsı bitkiler üzerinde RANIDEA Rana ridibunda Ova kurbağası Bol bitkili, göl ve ağır akan sularda PLEOBATIDAE Pelobates syriacus Toprak kurbağası REPTILA Sürüngenler TESTUDINIDAE Kaplumbağlar Testudo graeca Tosbağa Kumlu, kuru, taģlı araziler, bağ, bahçe araları GEKKONIDAE Ev kelerleri Hemidactylus turcicus GeniĢ parmaklı keler TaĢ altı, kaya yarıklarıile evler ve harabeler AGAMIDAE Agama stellio Dikenli keler CHAMAELONIDAE Chamaleo chamaleon Bukalemun ANGUIDAE Yılanımsı kertenkele Anguis fragilis Yılan kertenkele Orman, maki taģ altı ve çayırlarda Ophisops apodus Oluklu kertenkele Maki altı LACERTIDAE Kertenkeleler Ophisops elegans Tarla kertenkelesi Az bitkili açık alanlarda Lacerta danforti Toros kertenkelesi Dere kenarları, çalılık, kayalık alanlar Lacerta trilineata Ġri yeģil kertenkele Az bitkili açık alanlar SICINCIDAE Ablepharus kitaibeli Ġnce kertenkele Mabuya aurata Tıknaz kertenkele TYPHLOPIDAE Thypıops vermicularis Kör yılan

COLUBRIDAE Elaphe quatuerlinesia Sarı yılan Ovalarda taģlık dere kenarı, yamaç ve tarlalar Colurber caspius Hazer yılanı Coluber jugularis Kara yılan AVES KuĢlar PODICIPEDIDAE Podiceps cristatus Bahri Sulak alanlar COLUMBIDAE Columba livia Kaya güvercini Tarımsal alanlar, yerleģim yerleri, kayalıklar Streptopelia decaoto Kumru Ġnsan yerleģimleri S.senegalensis Küçük kumru YerleĢim yerleri S.turtur Üveyik Ağaç dizileri, korular olan açık arazi UPUPIDAE Upupa epops Ġbibik Step, çalı ve bahçeler PICIDAE Picus viridis YeĢil ağaçkakan Orman, çalılık Dendrocopus minor Küçük ağaçkakan PARIDAE Parus ater Çam baģtankarası Çam ormanları Parus major BaĢtankara Çam ormanları CORVIDAE Coleus monedula Cüce karga Seyrek ormanlar, bahçeler Corvus frugilegus Ekin kargası Küçük koruluklar, yol boyu ağaçlar Corvus corax Karakarga Az çok açık arazi, dağlar Corvus corone cornix LeĢ kargası Tarım alanlarına yakın açıklıklar Pica pica Saksağan Tek tük ağaç ve çalılar olan açık arazi STURNIDAE Sturnus vulgaris Sığırcık Hertürlü ağaçlıklar, parklar, bahçeler FRINGILLIDAE Carduelis spinus SakakuĢu Ġbreli ormanlar Carduelis carduelis Saka Süs ve meyve bahçeleri Carduelis chloris Florya, yelve kuģu Bahçeler, parklar, orman kenarları CHARADRIIDAE Charadrus dubius Kolyeli küçük yağmur kuģu Suya yakın açıklık LARIDAE Larus ridibundus KarabaĢ martı Deniz CUCULIDAE Cuculus canorus GugukkuĢu Ormanlar, ağaç ve çitler bulunan açık arazi PASSERIDAE Passer domesticus Ev serçesi Ġnsan yerleģimleri 223

PHASINIDAE Coturnix cotunix Bıldırcn Alectoris chukar Kınalı keklik Phasianus colchicus Sülün SCOLOPACIDAE Scolopax rusticola Çulluk FOLCONNIDAE Falco eleonora Kara doğan Falco subbuteo Delice doğan ACCIPITRIDAE Bueto buteo ġahin CICONIDAE Ciconia ciconia Ak leylek Ciconia nigra Kara leylek STRIGDAE Bubo bubo Buhu Otus scops Cüce baykuģ Athena noctua Kukumav Strix aluco Alaca baykuģ TURDIDAE Cercotrichas galactotes Kızıl çalı bülbülü Turdus merula Kara tavuk Turdus pilaris Ardıç MAMALIA CANIDAE Vulpes vulpes Tilki Her yerde Canis lupus Kurt Canis aureus Çakal CERVIDAE Capreolus capreolus Karaca GLIRIDAE Dryomys nitedula Ağaç yediuyuru Myomimus roachi Fare benzeri yediuyur HYSTRIDAE Hystrix cristata Oklu kirpi Step, açıklık LEPORIDAE Lepus evropoeus Yabani tavģan MURIDAE Mus musculus Ev faresi YerleĢim yerleri Rattus rattus Sıçan YerleĢime yakın Apodemus sylvaticus Orman faresi TALPIDAE Talpa europeus Köstebek Orman ve step MUSTELIDAE Mustela nivalis Gelincik Orman kenarı, çalılık ve fundalıklar Meles meles Porsuk Ağaçlık, kayalık, çayırlar Mortes mortes Ağaç sansarı URSIDAE 224

Urcus arctos SUIDAE Sus scrofa SCIUDAE Sciurus vulgaris Boz ayı Yabani domuz Sincap Kaynak: Ġl Tarım Müdürlüğü, 2010 F.3.2.Türler ve Populasyonları Türkiye 9000 civarında eğrelti ve tohumlu bitki türü ile dünyenın zengin floraya sahip ülkelerinden biridir. Avrupa kıta florasının 12000 e yakın türe sahip olduğu düģünülürse, yurdumuzun florostik zenginliği daha da belirginleģir. Türkiye florasının ilginçliği, sahip olduğu tür zenginliğinin yanında çok sayıda endemik türde içermesidir. Ülkemizde endemik tür sayısı 3000 civarındadır. Bu rakamın 650 kadarı Akdeniz Bölgesinde yetiģmektedir. Sözü edilen bu türler Antalya Ġl sınırları dıģında ne Türkiye nin baģka bir yerinde, ne de dünyanın her hangi bir bölgesinde yetiģmemektedir. Antalya da ki endemik türlerin bazılarını aģağıdaki gibi sıralamak mümkündür: Cephalaria elmeliensis Cephalaria peshmenii Cephalaria isaurica Cephalaria gazipashensis Echinops onopordum Erica bocquethii(pesman) Colchium batopiorum Iris pamphlica Crocus asumanie Astragalus citriniflorus Arnebia purpurea Asperula antalyensis Euphorbia pestolozzae Nepeta pilinux Veronica quezelii Veronica antalyensis Alkanna pamphylica Alkanna macraphylla Onosma strigosisimum Alkanna attilae Galanthus elwesii HUB-MOR H.SÜMBÜL MATTHEWS H.SÜMBÜL DAVIS P.F.STEVENS C.D.BRICKELL HEDGE METHEW H.SÜMBÜL S.ERĠK-H.SÜMBÜL EHREND BOISS P.H.DAVIS M.A.FISCHER M.A.FISHER-S.ERĠK-H.SÜMBÜL HUB-MOR&REESE BOISS&HELDR BOISS DAVIS Arenaria pamphylica var.alpestris Ballota cristata Eremopoa attalica Lamium psidicum Phlomis leucophrocta Rhamnus nitidus Thymus revulatus Alkanna areolata Galium florıbundum ssp.airoides 225

Galdiolus anatolicus Helichrysum pamphylicum Inula atalica Torilis triadiata Verbascum orgyale Verbascum nudatum ssp.nudatum Veronica cuneifolia Veronica stamatiodae Astragalus prusianus Delphinium venelosum Digitalis cariensis Euphorbia cardiophylla Fraxinus ornus ssp.cilicia Nepeta cadmea Nephelochloa orientalis Bölgenin en önde gelen endemik ağaç örneği Cupressus sempervirens (Akdeniz selvisi) dir. Bu ağaç türü Kocaçay-Değirmendere vadisinde 550 ve 950 m arasında en hakim ağaç örneğidir. Akdeniz selvisine tek veya gruplar halinde oluk ve zerk mezarlıklarında, Burmahan Köyü altındaki vadideki ve Sağırin in kuzeyinde yaygın olarak rastlanır. Bir zamanlar bölgenin yoğun Akdeniz selvisi ormanları ile kaplı olduğu, ancak zaman içinde rastgele ağaç kesimi sonucu yok olduğuna inanılmaktadır. Bugün mevcut olan 440 ha lık alandaki Akdeniz selvileri, ulaģılması güç dağlık arazide yetiģmiģ olamsı dolayısıyla kesim-taģıma zorlukları nedeni ile nispeten emniyettedir. Karasal Türler ve Popülasyonlar REPTILIA (SÜRÜNGENLER) Günümüzde nesilleri azalmaya devam eden Reptilia sınıfının Türkiye de yaģayan türleri Testudinata ve Squamata ordolarına mensuptur. Testudinata (Kaplumbağalar) ordosunun Türkiye de 4 familyaya ait, 4 cins ve 8 türü bulunmaktadır. Emys orbicularis *Mauremys caspica *Testudo graeca Testudo hermanni *Trionyx euphrticus *Caretta caretta *Chelonia mydas Yukarıdaki bu türlerden (*) iģaretli olanlar Antalya il sınırları içerisinde bulunmaktadır. Antalya il sınırları içerisinde yaģayan kertenkele ve yılanlar aģağıda verilmiģtir. Kertenkeleler Hemydacylus turcicus Agama stellis Chama chameleon 226

Ohisaurus opadus Lacerta danfordi Lacerta trilineata Lacerta pamphilica Ophisops elegans Ablepharus kitaibeli Chalcides ocellatus Mabuya vittata Ophimorus punctatissimus Blanus strauchi Yılanlar Typhops vermicularis Coluber caspius Coluber najadum Coluber ravergieri Eirenis modestus Elaphe quatuorlineata Natrix natrix Natrix tessellata Telescopus fallax Malpolon monspessulanus Vipera xanthia Vipera ursini kör yılan hazer yılanı ince yılan kocabaģ yılan uysal yılan yarı sucul yılan su yılanı kedi gözlü yılan çukur baģlı yılan Ģeritli engerek küçük engerek KUġLAR Bölgenin yerli kuģları ve göçmen olarak gelip yılın belli zamanlarında görülen kuģ türleri aģağıdaki listede verilmiģtir. Podiceps cristatus Podiceps ruficollis Puffinus puffinus Calonectris diomedea Hydrobates pelagicus Phalacrocorax pygmeus Ardea cinerea Cosmerodius albus Egretta garzetta Bulbulcus ibis Nycticorax nycticorax Botaurus stellaris Ciconia ciconia Ciconia nigra Platalea leucorodia Plegadis falcinellus Phoenicopterus ruber Anser anser bahri yumurta piçi siyah gagalı yelkovan sarı gagalı yelkovan fırtına kırlangıcı cüce karabatak gri balıkçıl beyaz balıkçıl küçük beyaz balıkçıl öküz balıkçılı gece balıkçılıs balaban beyaz leylek siyah leylek kaģıkçı balıkçıl çeltik kargası flamingo yaban kazı 227

Anser albifrons Todorna todorna Anas platyrhnchos Anas strepera Anas penelope Anas clypeata Mamaronetta angustirostris Netta rufina Aythya fuligula Mergus serrator Haliaetus albicilla Pandion haliaetus Accipiter brevipes Accipiter nisus Accipiter gentilis Buteo lagopus Buteo rufinus Pernis apivorus Aquila chrysaetos Aquila heliaca Aquila clanga Neophron percnopterus Gypaetus barbatus Aegypius monachus Gyps fulvus Circus aeruginosus Circus cyaneus Falco tinnunculus Falco naumanni Falco columbarius Falco eleonorae Falco peregrinus Falco cherrug Alectoris chukar Coturnix coturnix Francolinus francolinus Rallus aquaticus Porzana parva Porzana pusilla Crex crex Gallinula choloropus Fulica atra Porphyrio porphyrio Anthropoides virgo Otis tarda Burhinus oedicnumus Glareola nordmanni Glareola pratincola Scolopax rusticola Gallinago gallinago kara kaz kuģaklı ördek yeģilbaģ ördek boz ördek ıslıklı ördek kaģık gaga dar gagalı ördek macar ördeği tepeli patka tepelikli ördek beyaz kuyruklu kartal balık kartalı kısa tırnaklı atmaca atmaca çakır kuģu paçalı Ģahin kızıl Ģahin arı yiyen çaylak kaya kartalı Ģah kartal büyük bağırgan kartal akbaba sakallı akbaba rahip akbaba kızıl akbaba kırmızı doğan mavi doğan kerkenez küçük kerkenez güvercin doğanı kaya doğanı doğan ulu doğan kınalı keklik bıldırcın turaç su yelvesi küçük benekli su yelvesi cüce benekli su yelvesi bıldırcın klavuzu yeģil ayaklı su tavuğu su tavuğu kırmızı ayaklı su tavuğu telli turna büyük toy kocagöz siyah kanatlı bataklık kırlangıcı bataklık kırlangıcı çulluk bataklık çulluk 228

Gallinago media Lymnocryptes minimus Limicola falcinellus Calidris canutus Calidris minuta Calidris alba Tringa totanus Tringa erythropus Tringa stagnatilis Tringa hypoleucos Tringa glareola Numenius arguta Numenius tenuirostris Himantopus himantopus Charadrius dubius Charadrius leschnaultii Venellus venellus Chettusia gregaria Larus ridibundus Larus minutus Larus fuscus Larus audouinii Larus genei Gelochelidon nilotica Sterna hirundo Columba palumbus Columba livia Streptopelia turtur Clamator glandaris Cuculus canorus Bubo bubo Asio otus Asio flammeus Otus scopus Athena noctua Strix aluco Caprimulgus europaeus Apus melba Merops apiaster Alcedo atthis Holcyon smyrnensis Ceryle rudis Upupa epops Dendrocopos syriacus Dendrocopos minor Jynx torquilla Eremophila alpestris Calandrella brachydactyla Lullula arborea Galerida cristata büyük bataklık çulluğu cüce bekasin geniģ gagalı balıkçıl kuģu kırmızı göğüslü kum kuģu küçük kum kuģu beyaz çakıl kuģu kızılbacak pas rengi kızılbacak bataklık siyah bacağı beyaz karınlı yeģil bacak orman kızıl bacağı büyük kervan çulluğu ince gagalı kervan çulluğu uzunbacak küçük kolyeli yağmur kuģu büyük kum yağmur kuģu kız kuģu step yağmur kuģu karabaģ martı cüce martı siyah martı auduin martısı ince gagalı martı gülen deniz kırlangıcı deniz kırlangıcı tahtalı kaya güvercini üveyik Tepeli guguk kuģu guguk kuģu puhu kuģu kulaklı orman baykuģu bataklık baykuģu cüce baykuģ kukumav alaca baykuģ çoban aldatan beyaz karınlı sağan arı kuģu yalı çapkını izmir yalı çapkını siyah-beyaz dere kuģu ibibik suriye alaca ağaçkakanı küçük ağaçkakan boyun çeviren kulaklı tarla kuģu kısa parmak tarla kuģu ağaç tarla kuģu tepeli tarla kuģu 229

Alauda arvensis Hirundo rustica Ptyonoprogne rupestris Riparia riparia Delichon urbica Motacilla alba Motacilla flava Lanius minor Lanius nubicus Lanius collorio Prunella modularis Acrocephalus scirpaceus Acrocephalus arundinaceus Acrocephalus melanopoga Acrocephalus schoenobaenus Cettia cetti Hippolais pallida Hippolais olivetorum Sylvia communis Sylvia curruca Sylvia borin Sylvia hortensis Sylvia rueppeli Phylloscopus sibilatrix Regulus regulus Regulus ignicapillus Muscicapa striata Ficedula hypoleuco Saxicola torquata Saxicola rubetra Monticola solitarius Monticola saxatilis Oenathe oenathe Oenathe isabellina Oenathe hispanica Oenathe lugens Phoenicurus phoenicurus Erithacuc rubecula Lusciana svecica Lusciana megarhynchos Cercotrichas galactotes Turdus merula Turdus pilaris Turdus iliacus Panarus biarmicus Aegithalos caudatus Remiz pendulinus Parus major Parus ater Parus caeruleus tarla kuģu kır kırlangıcı kızıl kırlangıç kum kırlangıcı pencere kırlangıcı kuyruk sallayan sarı çoban aldatan siyah alınlı örümcek kuģu maskeli örümcek kuģu kırmızı sırtlı örümcek kuģu çit serçesi saz ardıcı büyük saz ardıcı büyük orman ardıcı çit ardıcı bataklık bülbülü beyaz mukallit gri ötleğen çit ötleğeni bahçe ötleğeni orfeus ötleğini maskeli ötleğen çalı bülbülü çalıkuģu sürmeli çalıkuģu benekli sinek yutan siyah sinek yutan taç kuģu çayır taç kuģu mavi kaya ardıcı kaya ardıç kuģu kuyruk kakan step kuyruk kakanı kara kulaklı kuyruk kakan siyah sırtlı kuyruk kakan bahçe kızıl kuyruğu kızıl gerdan buğdaycıl alaca göğüslü bülbül bülbül dik kuyruk karatavuk ardıç kuģu pas rengi ardıç kuģu sakallı uzun kuyruk beyaz tepeli uzun kuyruk çulha kuģu çam baģtankarası mavi baģtankara 230

Parus lugubris Sitta krueperi Sitta europaea Sitta neumayer Certhia brachydactyla Troglodyetes troglodyetes Cinclus cinclus Emberiza calandra Emberiza cia Emberiza citrinella Emberiza melanocephala Emberiza hortunlana Emberiza caesia Emberiza schoeniclus Fringilla montifringilla Fringilla coelebs Corduelis corduelis Corduelis chloris Acanthis cannabina Serinus serinus Passer domesticus Passer hiponiolensis Sturnus vulgaris Sturnus roseus Oriolus oriolus Garrulus glandarius Pica pica Corvus corax Corvus corone Corvus monedulla esmer baģtankara cüce sıvacı kuģu sıvacı kuģu kaya sıvacı kuģu bahçe tırmaģık kuģu çit kuģu su karatavuğu tarla kiraz kuģu sarı kiraz kuģu karabaģ kiraz kuģu kiraz kuģu gri kiraz kuģu bataklık kiraz kuģu dağ ispinozu ispinoz saka florya keten kuģu kanarya serçe bataklık serçesi kayalık serçesi sığırcık pembe sığırcık sarı asma kestane kargası saksağan büyük karga leģ kargası küçük karga MEMELĠLER Bölgedeki memeli türleri Ģunlardır. Pipistrellus pipistrellus Ursus arctus syriacus Canis lupus Canis aureups Vulpes vulpes Meles meles Martes martes Mustela nivalis Lutra lutra Felis silvestris Lynx lynx Sus scorofo Cervus elephus maral Capreolus capreolus Dama dama Capro aegagrus aegagrus cüce yarasa** boz ayı* kurt çakal kızıl tilki porsuk** ağaç sansarı** gelincik** su samuru** yabani kedi*** vaģak yaban domuzu* kızıl geyik karaca alageyik yaban keçisi* 231

Ovis amon anatolica Sciurus anomalis Castor fiber Aquatik Türler ve Populasyonları Kürklü Hayvanlar yabani koyun sincap avrupa kunduzu BALIKLAR Deniz Balıkları: Lichia amia Akya Seriola Avcı Mulus barbutus Barbunya Balistes cabricus Çütre Sparus aurata Çipura Solea vulgaris Dil-pisi Zeus faber Dülger Pagrus pagrus Fangri Serranus ssp. Hani Sphyreana scrifa Iskarmoz Diplodus annularis Ġskorpit Trachurus mediterraneus Ġsparoz Trachurus mediterraneus Ġstavrit (Kraça) Maena smaris Ġstavrit (Karagöz) Scopthalmus maeotws Ġzmarit Diplodus sargus Kalkan Epinephelis aeneus Karagöz Mugil sp. Kaya Balığı Xiprehas glasdius Kefal Triglia lucerna Kırlangıç Scomber japonicus Kolyoz Mustelus mustelus Köpek Balığı Boops boops Kupez Pomatomus salatatrix Levrek Scorpaena porcus Lipsöz Pomatomus salatatrix Lüfer Oblada melanura Melanurya Pagellus sp. Mercan Trisopterus minutus cahelanus Mezgit Lithognathus mormyrus Mırmır Umbrino cirrhosa Çinakop Ephinephelus alletteoratus Orfoz Euthynus allettroratus Orkinos Sarda sarda Palamut Sardinella sp., S. Aurite S. Mederensis Sardalya Boops salpa Sarpa Dentex dentex Sinargit Aksa fallax Tirsi Pagrus ehrembergi Trança Sarda sp. Torik Sphyraena Turna 232

Scomber scomber Raya sp. Belone belone Scopmberesox saurus Uskumru Vatoz Zargana Zurna Tatlı Su Balıkları: Salmo sp. Alabalık Clarias Iazera Karabalık Helix sp. Salyangoz Cyprinus carpio Sonar Silirus glaris Yayın Anguilla anguilla Yılan Balığı Tatlı Su Levreği Adi Sazan Diğer Deniz Ürünleri: Yengeç Ahtapot Ayna Böcek Deniz anası Deniz salyangozu Ġstakoz Kalemerya Karides Midye Mürekkep Balığı Sünger 233

F.3.3. Hayvan YaĢama Hakları Tablo 69: Antalya Ġli Ġlçeler Hayvan Varlığı ĠLÇE ADI BÜYÜKBAġ KÜÇÜK BAġ TEK TIRNAKLI KEDĠ-KÖPEK KANATLI SIĞIR MANDA KOYUN KEÇĠ AT KATIR EġEK KÖPEK KEDĠ TAVUK BILDIRCIN - KEKLĠK DĠĞER KÜMES HAYVANLARI 00-Merkez 127.220 188.113 357.452 01-Akseki 1,700 0 500 24,404 200 150 100 150 37 10,250 02-Aksu 4.800 6,460 4,390 10 0 0 750 20 20,000 350 03-Alanya 6.700 4.200 8.800 60 350 230 1.630 600 25.000 04-Çamyuva 40 75 345 0 0 0 155 62 590 130 04-Demre 810 0 900 19,000 25 97 17 420 80 13,124 370 05DöĢemealtı 13,000 0 5,000 25,000 15 60 40 200 63 30,000 2,000 250 06-Elmalı 9,950 0 19,000 46,000 120 35 285 350 150 15,000 2,050 07-Finike 1.113 0 3.000 15.000 50 130 170 440 150 13.000 1.100 08-GazipaĢa 5.700 5.900 22.500 122 210 140 200 100 40.000 400 09-GündoğmuĢ 1,956 0 2,000 11,950 40 273 322 175 25 7,187 10-Ġbradı 1,400 0 3,500 9,000 15 30 25 40 20 720 70 11-KaĢ 4.500 12.088 18.416 180 40 70 400 100 35.025 12-Kemer 570 0 250 1,300 65 0 0 450 150 10,250 13-Kepez 5,700 0 1,000 2,400 2 0 2 700 66 5,000 20,000 350 14-Konyaaltı 1,000 0 300 4,050 22 25 57 770 207 5,600 590 15-Korkuteli 17.718 61.120 62.023 112.000 16-Kumluca 2,050 0 1,300 7,800 90 120 130 700 209 20,000 3,050 17-Manavgat 18,400 100 25,350 63,500 420 108 740 510 240 35,750 18-MuratpaĢa 595 0 350 300 10 5 0 1,920 900 500 120 19-Serik 14.329 60 14.493 9.200 110.000 TOPLAM 117,923 158 160,820 353,724 1,993 2,021 2,592 11,121 3,772 487,881 22,000 9,480 Kaynak: Tarım Ġl Müdürlüğü 2010 234

TEK TIRNAKLI KÜÇÜK BAġ BÜYÜK BAġ KEDĠ KÖPEK F.3.3.1. Evcil Hayvanlar Tablo 70: Evcil Hayvanlar ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ AKSU ALANYA ÇAMYUVA ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KALE KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK GENEL TOPLAM 770 25 770 2230 217 226 590 300 200 105 1.071 500 - - 800 6216 3.526 KANATLI 20350 6600 20350 720 65000 14.100 40400 7200 880 13000 35025 4700 23000 40000 110000 568860 Kaynak: Ġlçe Kaymakamlıkları ve ilçe Belediyeleri 2010 F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar Tablo 71: Sahipli Hayvanlar ĠLÇELER MERKEZ AKSEKĠ AKSU ALANYA ÇAMYUVA ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KALE KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK MANDA 60 BUZAĞI DANA 5330 700 1800 2500 330 620 1285 290 600 4899 29269 ĠNEK 15940 1400 5600 5200 551 5700 1956 1050 2800 4500 640 17718 1350 10740 14329 80958 ÖKÜZ BOĞA B.BAġ TOPLAM 1980 350 1100 1800 232 215 415 43 100 902 11346 23250 2450 4800 8500 9500 1113 1956 1885 4500 973 2050 16541 121573 KOYUN 6460 600 6460 4200 75 21500 3000 5900 2000 6500 2000 12088 760 61120 1300 33810 14493 219725 KEÇĠ 4390 44250 4390 8800 345 39000 15000 22500 11950 8500 19328 18416 2430 62023 7800 82000 9200 604503 K.BAġ TOPLAM 82500 44850 10850 13000 420 60500 18000 28400 13950 17888 21328 30504 3190 123143 9100 115810 23693 824228 AT 10 315 10 60 125 50 122 40 85 34 180 53 90 227 2778 KATIR 220 410 350 35 130 210 273 201 118 40 12 120 440 5793 EġEK 205 470 230 285 170 140 322 104 20 70 32 130 468 4300 GENEL TOPLAM TOPLAM 625 1195 640 445 350 472 635 390 172 290 97 340 1135 12869 Kaynak: Ġlçe Kaymakamlıkları ve Belediyeleri, 2010 235

Sahipli Hayvanlara Yönelik Poliklinik Hizmetleri: Küçük hayvan polikliniğinde sahipli hayvanlar için mikroçip numaraları üzerinden elektronik ortamda Hayvan Kayıt Sistemi ne kayıt, muayene, tedavi, operasyon ve aģılama hizmetleri ücretli olarak verilmektedir. Tablo 72: Poliklinik Hizmetleri Poliklinik Hizmetleri Toplam Muayene edilen hayvan sayısı 437 Tedavi edilen hayvan sayısı 99 Yapılan karma aģısı sayısı 116 Yapılan kuduz aģısı sayısı 131 Antiparaziter ilaç uygulama sayısı 49 KısırlaĢtırılan hayvan sayısı 39 Tedavi amaçlı opere edilen hayvan sayısı 14 Mikroçip numarası ile kaydı yapılan hayvan sayısı 131 Isırık vakası takibi sayısı 54 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 Kültür Çadırı Hizmetleri: Kültür çadırlarına vatandaģlar tarafından getirilen sahipli hayvanlara ücretsiz kuduz aģısı yapılmaktadır. Tablo 73: Kültür Çadırı Hizmetleri Kültür Çadırı Hizmetleri Toplam Muayene edilen hayvan sayısı 139 Yapılan kuduz aģısı sayısı 136 Tedavi edilen hayvan sayısı 3 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri: Sahipsiz hayvanlar için muayene, tedavi, müģahede, kısırlaģtırma, aģılama, iģaretleme ve sahiplendirme ya da alındığı ortama geri bırakılma hizmetleri sunulmaktadır. Tablo 74: Sahipsiz Hayvan Geçici Bakımevi Rehabilitasyon Hizmetleri Geçici Bakımevi Faaliyetleri Kedi Köpek Toplam Toplanan hayvan sayısı 478 2488 2966 Tedavi edilen hayvan sayısı 228 517 745 KısırlaĢtırılan hayvan sayısı 339 2159 2498 Tedavi amaçlı opere edilen hayvan sayısı 46 106 152 Sahiplendirilen hayvan sayısı 22 140 162 Doğaya salınan hayvan sayısı 318 1902 2220 Kuduz aģısı yapılan hayvan sayısı Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 339 2159 2498 236

F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan Ve Olması Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar Ġlimiz sınırları içinde nesli tehlike altında olması muhtemel evcil hayvan bulunmamaktadır. F.3.3.3. Hayvan Hakları Ġhlali Hayvan haklarının ihlal edildiğinin tespiti halinde gerekli iģlemler yapılmaktadır. Hayvan haklarını koruma kanununun çıkmasına müteakip bu yöndeki çalıģmaların daha da sağlıklı olacağı düģünülmektedir. F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü KuruluĢlarla ĠĢbirliği Konu ile ilgili olarak, tüm tüm kamu, kurum ve kuruluģları üstlerine düģen görevi yerine getirmektedir. F.4. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDA YER ALAN ALANLAR F.4.1. Milli Parklar Tablo 75: Antalya Ġl Sınırları Ġçerisindeki Milli Parklar MĠLLĠ PARKLAR ALAN (ha) KAYNAK DEĞERLERĠ Köprülü Kanyon 36614 Tarihi, tabii Termessos 6702 Tarihi, Tabii, arkeolojik(dinlenme ve eğlenme) AltınbeĢik 1156 Tipik mağara morfolojisi Beydağları 69800 Tarihi, Tabii, Arkeolojik Kaynak: Batı Akdeniz Bölge Müdürlüğü,2010 Güllük Dağı (Termossos ) Milli Parkı: Antalya Merkez Ġlçesi ve Korkuteli Ġlçesi mülki hudutları içinde kalmaktadır. 3211.64 hektar koru ve bozuk koru, 1734.22 hektar kayalık kısım olmak üzere toplam 6702 hektar sahayı kapsamaktadır. Bina ve tesis olarak bir adet giriģ kontrol ile ziyaretçi merkezi binası bulunmaktadır. Bu binada parkta doğal olarak bulunan bitki ve hayvan türlerinin sergilediği bir müze salonu, her sene ihale ile iģletilen, ziyaretçilere hizmet veren lokanta, kitap reyonu ve halı reyonu bulunmaktadır. Antalya merkezine 29 km mesafede olup Milli Parklar Müdürlüğü ne bağlı Milli Park ġefliğince idare edilmektedir. Antalya nın kuzeyinde geniģ düzlükler oluģturan traverten basamaklardan sonra yükselen Toroslar ın Güllük Dağı yamaçlarında yer alan antik Termossos Kenti ni, Anadolu nun yerli ırkı olan Solimler kurmuģtur. Termossos ve Solimler hakkında kesin bilgiler olmamakla beraber Bellerefon Destanına bağlı olarak, Homer in Ġtalya sında Solimler den Termossos halkı diye bahsedilmektedir. Solimlerin tarih sahnesine çıkıģları, Ġ.Ö. 333 te Ġskender e karģı koymalarıyla belgelenmektedir. Akdeniz kıyılarında yer alan diğer antik kentler farklı kavimlerin yerleģim alanı olarak, birbirini takip eden farklı kültürlerin izlerini taģırken; Termosso nun çok değiģik kültürlerin izlerini taģımaması, kentin Güllük Dağları nın sarp yamaçları arasında 237

kurulmuģ almasının sağladığı ulaģım zorluğu ve Solimler in bağımsız yaģama tutkusundan kaynaklandığı anlaģılmaktadır. AĢağı Ģehir, ġehir merkezi ve Mezarlık olarak 3 bölümden geliģen Termossos antik kentinin mimari stil, kentin Roma ile yakın iliģki içinde bulunduğunu göstermektedir. Kentin surları, kuleler, karayolu, Hadrian kapısı, Gymnasium, Agora Tiyatro, Odeon, zengin süslemeli mezarlar, kentin içme suyunu sağlayan sarnıçlar ve drenaj sistemi Termessos un en görkemli kalıntılarıdır. Milli parkta; Güllük Dağı nın sarp kayaları, duvarları 600 m ye kadar yükselen Mecine Kanyonu gibi jeomorfolojik özellikleri yanında, Akdeniz ikliminin bitki topluluklarını sergileyen orman ve maki örtüsü, bu doğal yaģam ortamında barınan dağ keçisi, alageyik, Ģahkartal gibi nadir yabani hayvan türleri bulunmaktadır. Yukarıda tanımlanan kaynaklara sahip olan Termessos antik kenti 1970 yılında milli park olarak ilan edilmiģtir. %90 ı yabancı olan yerli ve yabancı turistlerce 12 ay ziyaret edilen Termessos tan en uygun yararlanma zamanı Mart-Aralık ayları arasındadır. Beydağları (Olimpos) Sahil Milli Parkı Antalya merkez ilçesi ve Kemer ilçesi hudutları içerisinde 35000 hektarlık sahayı kaplamaktadır. Milli Park Müdürlüğü ne bağlı Milli Park ġefliği nce idare edilmekte olup, merkezi Antalya ya 44 km mesafede ki Antalya-Muğla sahil yolu üzerinde ki Kemer Ġlçesindedir. 1972 yılında milli park olarak ilan edilmiģtir. Beydağları Milli Parkı, Antalya bölgesinin tabiat tarihi yönünden enteresan morfolojik yapısı, flora ve fauna zenginliği ile nadir tabiat güzelliklerine sahiptir. Ayrıca, prehistorik devirden günümüze kadar insan yaģamını aksettirecek arkeolojik kalıntıları mevcut olup,her türlü su sporuna imkan veren doğal plajları ve birer tabiat harikası değerinde ki sahil Ģeridini (köy ve körfezleri) içine almaktadır. Kıyı turizminin aktif olduğu bir mevsimde kıģ sporlarına da imkan veren Beydağları; rekreasyonel özellikleriyle Antalya sahilinin batısında ki dimdik yükselen haģin jeomorfolojik yapısı ile haģmetli bir görünüme sahip bulunmaktadır. Kumlu, çakıllı plajları, büyüklü küçüklü koyları, körfezleri, yaz sıcağında serin bir yayla olan Kesme Boğazı Vadisi ve dorukları 2366 m ye ulaģan Tahtalı Dağı yörenin jeomorfolojik özelliklerinin en ilginç örnekleridir. Akdeniz bölgesinin tüm ekolojik koģullarına sahip yörede bitki örtüsü deniz kıyısında fıstık çamları ile baģlar. Yükseldikçe kızılçam, karaçam ve 1000 m nin üstünde sedir ağaçları ile devam eder. Milli parkın orman örtüsü, zengin maki toplulukları ile desteklenmektedir. Bu zengin tabiat Ģartları, yaban hayvanlarının yaģam alanı olarak da büyük değer taģımaktadır. Tahtalı Dağı nda on sene öncesine kadar aģırı avlanmalara rağmen nesli tükenmeyen dağ keçileri, günümüzde kesin koruma altına alınmıģtır. Tarih öncesinin Beldibi Mağarası nda ki buluntuları, Ġ.Ö. 9000 yıllarından beri yörenin yerleģim görmüģ olduğunu kanıtlamaktadır. Gelidonya Burnu nda Ġ.Ö. 2000 yıllarında Bronz Çağı na ait bir batık gemi bulunması, antik çağların Likya bölgesindeki ormanları, tarih boyunca deniz kavimlerini bu yöreye yöneltmiģtir. Kemer yakınında ki Ġdiros, Adrasan Limanı, Gelidonya Burnu batısındaki Gagai yörenin diğer tarihi yerleģim yerleridir. Olimpos antik kentine iki saat uzaklıktaki dağlık arazide kalker ve serpantin formasyonları kontağındaki çatlaklardan çıkan doğal gaz, yüzyıllardır yanmakta ve Beller Ofestes mitolojisine YanartaĢ (Chemaera) adıyla geçerek, yöreye mitolojik bir değer kazandırmıģtır. Akdeniz iklim koģullarına sahip yörede yılın 12 ayında her türlü deniz sporları, piknik, kamping, yürüyüģ, su altı sporları yapmak ve tarihi yerleri gezmek mümkündür. 238

Köprülü Kanyon Milli Parkı: Antalya ili Manavgat ilçesi BeĢkonak nahiyesi hudutları içinde 27792 hektar sahayı kaplamaktadır. Antalya dan 87 km uzaklıkta olup, Manavgat ĠĢletme Müdürlüğü ne bağlı Milli Paark ġefliği nce idare edilmektedir. Milli Parkın ana kaynağını oluģturan Köprülü Irmağı göller yöresindeki Eğridir Gölü nün güneyindeki Toros Dağlarından doğar, 120 km uzunluğundaki vadide değiģik özellikler göstererek güneye doğru uzanır ve tarihi Aspendos yakınlarından Akdeniz e dökülür. Irmağın iki yanından giderek yükselmeye baģlayan arazi yapısı Bozburun (2500 m) ve Dipoyraz (2980 m) Dağları nda yörenin en yüksek noktalarını oluģturur. Köprülü Irmağı nın Bolasan Köyü ile BeĢkonak nahiyesi arasında oluģturduğu yarma vadi 14 km uzunluğu ve 100 m yi aģan duvarları ile ülkemizin en uzun kanyonudur. Kanyon duvarlarından dökülen kaynakların içerisindeki değiģik kast Ģekilleri ilginç özellikler gösterir. Köprülü Irmağı gibi onu besleyen kolları da benzer morfolojik yapıya sahiptir. Milli Parkta vadi tabanlarından dağların çıplak doruklarına doğru çam, selvi, sedir ve çok sayıda yapraklı ağaç türlerinden oluģan bitki örtüsü ile desteklenmektedir. Parkın bitki örtüsünün en ilginç özelliklerinden biriside ülkemizin yalnızca bu yöresinde bulunan 400 hektar büyüklüğündeki Akdeniz selvi ormanıdır. Milli Park Doğal güzellikleri kadar zengin tarih ve arkeolojik kaynaklara da sahiptir. Ġ.Ö. 5 yy da kurulmuģ olan antik Selge kentinin tiyatrosu, agorası, Zeus ve Artemis Tapınakları, Ġçme suyu sarnıçları, köprülü ırmağı Kocaçay üzerinde inģa edilen oluk ve böğrüm köprüler, su kemerleri ile Selge yi Pamfilya nın sahil kentine bağlayan taģ kaplamalı tarihi yol, milli park içerisinde bulunan kültürel kaynakların en çarpıcı örnekleridir. Köprülü Irmağı ve çevresi dağ keçisi, geyik gibi yaban hayvanları ile alabalık bakımından zengindir. Akdeniz kıyı kesimine göre daha az sıcak olan çevrede serinlemek, yörenin tüm doğal güzelliklerini görmek, ırmakta sportif amaçla balık avlamak, su sporları yapmak için Antalya ya gelen yabancı turistlerin %90 ı buraya gelmektedir. Mayıs-Ekim arası 6 ay ziyaretçi potansiyeli yüksek olmaktadır. F.4.2. Tabiat Parkları KurĢunlu ġelalesi Tabiat Parkı: (Antalya Merkez) 394 hektar Tesis tarihi: 21.05.1991 Sahip olduğu orman dokusu, engin maki florası ve ilginç Ģelalesinin meydana hetirdiği eģsiz doğal peyzaj özelliğine sahip bulunuģu ile tanımlanmaktadır. 239

F.4.3. Tabiat Anıtı Tablo 76: Tabiat Anıtları YER ZERDALĠLĠK MAH 1385 SOKAKTA BULUNAN ÇINAR AĞACI TEK AĞAÇLAR AĞAÇ TOPLULUKLARI MERKEZ ĠLÇE TÜRÜ ANIT AĞACI 33 Ad. ANIT AĞACI 31 Ad. ANIT AĞACI GRUBU KARAR TARĠH VE NUMARASI 23.05.1990/0790(ANT.K.K.) 03.06.1991/1128(ANT.K.K.) 03.06.1991/1128(ANT.K.K.) EKġĠLĠ KÖYÜNDE BULUNAN ÇINAR AĞAÇLARI 2 ADET ANIT AĞACI 07.09.1994/2381(ANT.K.K.) SĠNAN MH, 19 MAYIS CD, 3344 ADA, 5 PARSELDE BULUNAN AĞAÇ ANIT AĞACI 16.05.1997/3369(ANT.K.K.) 5543 ADA, 1 PARSELDE BULUNAN AĞAÇ ANIT AĞACI 16.05.1997/33758ANT.K.K.) DEĞĠRMENÖNÜ CAD. ÜZERĠNDE BULUNAN SĠVĠL MĠMARLIK ÖRN. VE AĞAÇLAR 4 ADET KÜLTÜR VARLIĞI 5ADET ANIT AĞACI 29.04/1998/3792(ANT.K.K.) ERMENEK MAH. GÖKALP SOKAKTAKĠ ÇINAR AĞACI GRUBU 5 ADET ANIT AĞAÇ 10.09.1998/3952(ANT.K.K.) ATATÜRK CADDESĠ ÜZERĠNDE BULUNAN AĞAÇLAR TEKKE KÖYÜ, ABDAL MUSA TÜRBESĠ YAKININDA BULUNAN ÇINAR AĞACI ANIT AĞAÇ GRUBU ELMALI ĠLÇESĠ ANIT AĞACI ĠBRADI ĠLÇESĠ 30.11.1998/4013(ANT.K.K.) 27.10.1998/4011(ANT.K.K.) MERKEZDE BULUNAN KESTANE AĞACI ANIT AĞAÇ 17.11.1992/1642(ANT.K.K.) KAġ ĠLÇESĠ PALAMUT KÖYÜ ġyhkavaği MEVKĠĠNDE BULUNAN ÇINAR AĞACI ĠSLAMLAR KÖYÜ, DEĞĠRMENYANI MEVKĠĠNDE ÇINAR AĞACI ANIT AĞACI ANIT AĞACI 12.10.1993/2007(ANT.K.K.) 13.04.2000/4542(ANT.K.K.) KORKUTELĠ ĠLÇESĠ MERKEZDE BULUNAN ASIRLIK AĞAÇLAR VE SĠVĠL MĠMARLIK ÖRN. 8 ADET ANIT AĞACI 4 ADET KÜLTÜR VARLIĞI KUMLUCA ĠLÇESĠ 18.12.1990/0980(ANT.K.K.) ALTINKAYA KÖYÜNDE BULUNAN ÇINAR AĞACI ANIT AĞACI 23.05.1990/0790(ANT.K.K.) Kaynak: Batı Akdeniz Bölge Müdürlüğü Kaynak: Batı Akdeniz Bölge Müdürlüğü, 2010 240

F.4.4. Tabiat Koruma Alanları Alacadağ Tabiatı Koruma Alanı: (Antalya-Finike) 427 Hektar Tesis tarihi: 01.10.1990 Nadir orman ağacı türlerinin yer aldığı 20 den fazla ağaç türüne sahip oluģu, bozulmamıģ doğal dokusu ve anıt ağaçların mevcudiyeti ile nadir bir orman ekosistemidir. Dibek Tabiatı Koruma Alanı: (Antalya-Kumluca) 550 Ha Tesis Tarihi: 21.13.1993 Anıt ağacı özelliğine sahip meģceresi ihtiva eden doğal özellikleri bozulmamıģ bir orman ekosistemidir. F.4.5. Orman Ġçi Dinlenme Yerleri Antalya Bölgesi Orman Müdürlüğü ormanları rekreasyonel kaynak değerleri bakımından önemli yoğunluk taģımakta, orman içi dinlenme yerleri bakımından önemli zenginliklere sahip bulunmaktadır. Açık havada eğlenme ve dinlenmenin kiģinin iģ gücünü arttıran, sosyal ve ruhsal yapısını olumlu yönde etkileyen bir faktör oluģu göz önüne alındığında, kırsal yerleģim alanların ve ormanları insan yaģamı ve mutluluğu için taģıdığı önem her geçen gün biraz daha artmaktadır. Ormancılık çalıģmaları yanında orman-halk iliģkilerini müspet yönde geliģtiren iç ve dıģ turizme büyük katkıda bulunan orman içi dinlenme yerleri çalıģmalarına Antalya orman Bölge Müdürlüğü büyük önem vermektedir. Orman içi dinlenme yerleri kaynak değerleri ve tesis amaçlarına göre 3 gruba ayrılmaktadır. 1) Yüksek kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik geceleme ve kamp tesislerini içeren sahalardır. 2)Yüksek kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeline sahip günübirlik tesisleri içeren sahalardır. 3)Kaynak değeri ve ziyaretçi potansiyeli çok sınırlı olan mahalli ihtiyaçları karģılamak üzere tesis edilmiģ günü birlik kullanım sahlarıdır. Antalya bölgesinde baģlıca orman içi dinlenme yerleri Ģunlardır: Topçam (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 17 km mesafede, deniz kenarında 13,5 hektarlık kullanım sahasına sahip bir piknik alanıdır. Bu sahanın da yerli ve yabancı ziyaretçi potansiyeli çok yüksektir. Ziyaretçiler günübirlik dinlenme ihtiyaçlarını gördükleri gibi, her türlü deniz sporlarını da yapabilmektedir. Büyük Çaltıcak (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 19 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 28 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Günde 4500 kiģiye hizmet verebilecek kapasitededir. 241

Kargıcak I (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 21 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 3 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Kargıcak II (B) Tipi Günübirlik Kullanım Alanı: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 22 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 3.5 hektarlık kullanım sahası bulunmaktadır. Bu sahanın da yeli ve yabancı ziyaretçi potansiyeli çok yüksektir. Ziyaretçiler günübirlik dinlenme ihtiyaçlarını gördükleri gibi, her türlü deniz sporlarını da yapabilmektedir. Göynük (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, il merkezine 35 km mesafede olup, Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarında 3 hektarlık çadırlı kamp alanı, 4.5 hektarlık bungola sahası bulunmaktadır. Çadırlı kamp alanlarında her türlü alt yapı mevcuttur. KındılçeĢme (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Kemer karayolu üzerinde, deniz kenarında olup, Kemer e 4 km mesafededir. Beydağları (Olimpus) Sahil Milli Parkı içinde kalmaktadır. Deniz kenarından 8 hektar kullanım sahası bulunmakta olup, 1978 den beri halka hizmet verilmektedir. Ziyaretçilerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verecek tesislerin tamamı bulunmaktadır. Yılda 5000 aile çadır ve karavanlı olarak faydalanmaktadır. Ziyaretçiler, dinlenme ihtiyaçlarının yanında deniz sporları ve sportif balıkçılıkta yapabilmektedirler. Bu sahanın ziyaretçi potansiyeli normalin çok üstündedir. Bilhassa yabancı turistler ilkbahar ve sonbaharda buraya çok rağbet göstermektedirler Güllükdağı(Termessos)(B)Tipi Günübirlik Orman içi Dinlenme Yeri Antalya Milli Parklar Müdürlüğüne bağlıdır. Park giriģinde ki ziyaretçi merkezinde, parkta doğal olarak bulunan bitki ve hayvan türlerinin sergilendiği bir müze salonu ile her sene ihale ile iģletip ziyaretçilere hizmet veren çeģitli birimler bulunmaktadır. Bu günü birlik sahada ki doğal bitki ve hayvan varlığı, %90 ı yabancı olan ziyaretçi potansiyelini çok arttırmaktadır. Ġncekum (A) Tipi Günübirlik ve Kamping Sahası: Antalya-Alanya karayolu üzerinde ve deniz kenarında, Alanya ya 110 km, Alanya ya 23 km mesafede, 39 hektarlık kullanım sahası olan günübirlik ve kamp sahasıdır. Bu saha içinde ziyaretçilerin her türlü ihtiyaçlarına cevap verebilecek tesisler mevcuttur.burası turizm potansiyelinin çok yüksek olduğu bir mevkide bulunması, yakın çevrede bu tür hizmet verecek bir alanın bulunmayıģı ve sahanın 33..kapalılıkta-optimal kuruluģta çam ormanları ile kaplı olması nedeniyle, yerli ve yabancı turistler tarafından büyük rağbet görmektedir. Ziyaretçi sayısı kapasitesinin iki katına çıkmaktadır. 1000 kiģilik günübirlik saha, 250 adet çadır sahası, 25 adet karavan sahası kapasitesindedir. Yılda 150 000 günübirlikçi, 200 aile çadırla, 300 aile karavanla dinlenme ihtiyaçlarını gidermektedir. 242

Dönme (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya nın kuzeyinde 1100m rakımında, Alanya dan 25 km mesafede yol üzerinde 2 hektar kullanma sahası olan, yayla turizmine çok müsait bir günübirlik sahadır. OptimalkuruluĢta 3. kapalılıkta karaçam ormanlarıyla kaplıdır Sedre (B) Tipi. Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya-Mersin karayolu üzerinde ve deniz kenarında, Alanya ya 25 km mesafede 6 hektar kullanım sahası olan günübirlik dinlenme yeridir. 2. kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplı, bu dinlenme yeri, turizm potansiyeli çok yüksek olan Alanya ya yakın olduğundan gelen yerli ve yabancı turistlerin dinlenme ihtiyaçlarını karģılayarak turizme katkıda bulunmaktadır. Milli Egemenlik Günübirlik Kamping Alanı: Antalya-Alanya karayolu üzerinde, denize 1 km mesafede, Alanya ya 22 km, Antalya ya 108 km mesafede 15 hektar kullanım sahası olan günübirlik ve kamp alanıdır. 3. kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplıdır. Turizm potansiyelinin oldukça yüksek olduğu bir bölgede olduğundan ziyaretçi sayısı oldukça fazladır. Cebireis (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Alanya _Mersin karayolunun 8. km sinde 5 km kuzey istikamette Cebireis Dağı nın üzerinde 500 hektar kullanım sahası olan bir dinlenme yeridir. 1649 m yükseklikte olan bu sahada aynı zamanda Milli Park kaynak değerinde tarihi harabeler bulunmaktadır. Alanya daki turistik tesislere komģu olan bu sahada ki tarihi harabelere yabancı turistler büyük ilgi göstermektedirler. Sahilde 5 km mesafede bulunduğundan, yerli ve yabancı turistlere, aynı yerde hem deniz turizmini, hemde yayla turizmini yaģatabilmektedirler. KurĢunlu ġelalesi(b) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya Alanya karayolunun 16 km sinde 8 km kuzeyde, Antalya merkezine 24 km uzaklıkta, 693 hektar kullanım sahası olan bir dinlenme yeridir. Antalya ve yakın çevre halkı ile yabancı turistlerin bir dinlenme yeri olarak ilgisini çeken KurĢunlu ġelalesi manzara güzellikleri, bakir ve vahģi karakteri, ender değerli doğal güzellikleri ile yüksek ziyaretçi potansiyeline sahiptir. Saha; kızılçam, doğu çınarı, defne, harnup, yabani zeytin, sakız ağacı, söğüt, incir gibi yüksek bitkiler, mersin, alıç, zakkum, böğürtlen, sütleğen, yabani gül, ılgın, ladin, tesbih, kermes meģesi, kekik, nane, hayıt, eğrelti, sarmaģık, çadır otları, ada soğanı gibi alt flora, topalak su nanesi, kamıģ ve nilüfer gibi su bitkileri ile kaplıdır. ġelalenin ana su kaynağını Gelinboğan Pınarı ndan çıkan Kalabaklı deresi teģkil etmektedir. ġelale 12 m yüksekten dökülmektedir. Döküldüğü yerde meydana gelen küçük gölcükte derinlik 5-6 m dir. Uzunluğu 36 m, geniģliği 45 m olup, alanı 2000 m 2 ye yakındır. ġelalenin dibinde bulunan içilebilir nitelikte su kaynağı, inģa edilen terfi ve tevzi kaynağı sistemiyle sahaya dağıtılmıģtır. ġelalenin bulunduğu ve aktığı vadi arasında yürümek, inerek ve tırmanarak vahģi güzellikleri gezip görmek ziyaretçilere oldukça zevk ve heyecan vermektedir. Bölgede ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karģılayacak birimler mevcuttur. Kalabalık dere boyunca, büyük Ģelalenin baģlangıcından itibaren 700 m lik alanda aynalı sazan ve siroz üretimi yapılmaktadır. Yılda ortalama 200 000 yerli ve yabancı ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir. Yararlanma zamanı Nisan-Kasım ayları arası 8 aydır. 243

Düzlerçamı (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Korkuteli karayolu üzerinde Antalya ya 27 km mesafede, 7 hektar kullanım alanına sahip bir piknik yeridir. Antalya nın içinde boğucu sıcaktan kurtulmak için yerli ve yabancı ziyaretçilerin rağbet ettiği 2. kapalılıkta orman örtüsüne sahip serin bir bölgedir. Ziyaretçi potansiyeli Nisan-Mayıs aylarında çok yüksektir. Kepez(B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Burdur karayolu üzerinde Antalya dan 10 km mesafede, 16 hektar kullanım alanına sahip bir alandır. 1978 yılından beri tescilli piknik yeri olarak kullanılmaktadır. ManavuĢak (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri Antalya-Alanya karayolu üzerinde Alanya ya 18 km mesafede, 5.5 hektar kullanım alanına sahip bir alandır. 1989 yılından beri tescilli olarak hizmet vermektedir. Böğrüm Köprü (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya il merkezine 92 km mesafede olup, Alanya ya 50 km uzaklıktadır. Antalya-Manavgat karayolu üzerinde ki TaĢağıl kavģağından 43 km kuzey istikamette olup 3 hektar kullanım sahası vardır. Bu dinlenme yeri 1973 yılında Milli Park ilan edilen Köprülü kanyon Milli Parkı nın master planında dinlenme yeri olarak ayrılmıģtır. Roma devrine ait Köprü ırmağı ve Böğrüm Köprü; dar kanyonlar, Greko-Romen tiyatrosu, ortadoğunun en bakir ormanı olan 400 hektar geniģliğinde ki Akdeniz selvi ormanı, tarihi Selge Ģehrinin kalıntıları, su ürünlerinden alabalık, olta balıkçılığı, yaban hayatından geyik, dağ keçisi ve ayı gibi hayvan potansiyeli ile %90 ı yabancı olan ziyaretçi potansiyelini daha da çok artırmaktadır. Türkbeleni (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Manavgat ilçe merkezi imar planı hudutları içerisinde kalmakta olup 39.5 hektar ormanlık saha içinde, 10 hektar kullanma sahası olan bir piknik yeidir. Kent içinde manzaralı bir yerde bulunması ve ulģım sorununun olmaması, birde tünekbeleni yöresinin yeģil dokusundan dolayı ziyaretçi potansiyeli oldukça fazladır. Seydiköy (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Burdur karayolu üzerinde, Bucak ilçe merkezine 5 km mesafede, 5 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. Sahil yolu hariç Türkiye nin bütün vilayetlerinden Antalya ya bu yol üzerinden gelinmektedir. Bu karayolu üzerinde baģka bir dinlenme yeri olmadığından, Antalya ya gelen bütün yerli ve yabancı turistler buraya büyük ilgi göstermektedirler. Bu nedenle ziyaretçi potansiyeli oldukça yüksektir. Sarnıçtepe (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Antalya-Kumluca karayolu üzerinde, Kumluca ilçe merkezine 3 km mesafede, 20 hektar kullanım alanına sahip bir beldedir. Burası optimal kuruluģu 2.5 kapalılıkta kızılçam ormanı ile kaplı, 270 m rakımlı tepe üzerinde olup, etrafı normal kapalılıkta orman devamlılığı ile bütünleģmektedir. Bu tepe ile 5km uzaklıkta deniz arası narenciye bahçeleri ile kaplı olup, bu piknik yerine gelen ziyaretçiler denizi kuģ bakıģı seyredebilmektedirler. 244

Alara ġelalesi (B) Tipi Orman Ġçi Dinlenme Yeri: GündoğmuĢ ilçesine 17 km mesafede, Ģelaleyi içine alan 2 hektar kullanım alanına sahiptir. Alara ġelalesi, Milli park kaynak değerinde rekreasyon potansiyeli yaratmaktadır. Yabancı ve yerli turistler Ģelaleye büyük ilgi göstermektedirler. Evliyatepe (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: GazipaĢa ilçesine 5 km mesafede, deniz kenarına 50 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. 150 m rakımlı geniģ kullanım alanı olan bu yer, kamping sahası olarak da kullanıma müsaittir. Germiyan (B) Tipi Günübirlik Orman Ġçi Dinlenme Yeri: Akseki ilçesinin Cevizli kasabasına 5 km mesafede, 5 hektar kullanım alanına sahip bir mesire yeridir. 2.5 kapalılıkta kızılçam ormanı ilekaplı olan bu sahanın çevresinde normal kapalılıkta bir orman mevcuttur. F.4.6. Biyogenetik Rezerv Alanları Konu ile ilgili bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. F.4.7. Biyosfer Rezerv Alanları Konu ile ilgili bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. F.4.8. Özel Çevre Koruma Bölgeleri ANTALYA Ö.Ç.K. MÜDÜRLÜĞÜ NÜN KURULUġU: Antalya Özel Çevre Koruma Müdürlüğü, 15 Aralık 1997 tarihinde resmen kurulmuģ, fakat faaliyete geçmesi 1998 yılının Mayıs ayını bulmuģtur. Türkiye deki 12 tane Özel Çevre Koruma Bölgesinden Patara, Kekova ve Belek Özel Çevre Koruma Bölgeleri Müdürlüğümüze bağlı bulunmaktadır. ÖZEL ÇEVRE KORUMA MÜDÜRLÜĞÜ BÜNYESĠNDE BULUNAN ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGELERĠ BELEK BÖLGESĠ : 1. BÖLGENĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ VE ĠDARĠ YAPI: Antalya Ġli sınırları içinde yaklaģık 135 km 2.lik bir sahayı kapsamaktadır ve Karadayı yerleģmenin kuzey batısında bulunan Yassıyusuflar tepesinden baģlayarak Evrenseki Belediyesinin doğusuna kadar uzanır. Batısında Belek Belediyesi, doğusunda Ilıca Belediyesi komģu belediyelerdir. Belek Belediyesinin yaklaģık 375 hektar alanı (tarım alanı) bölge sınırlarımız içindedir. Belek Bölgesi yaklaģık 5 km geniģliğinde denize paralel olarak yaklaģık 23 km uzanmaktadır. Bu 23 km lik kumsalın 4,5 km lik kısmı Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi dıģında bırakılmıģtır. Bölge içerisinde Manavgat ve Serik Ġlçeleri idari sınırları içinde 5 Belediye, 1 mücavir alan (TaĢağıl mücavir sahası) ve 6 köy bulunmaktadır. Bölgede yerleģik nüfus 245

yaklaģık 28.922 kiģidir, toplam II. Konut sayısı 9600 adettir (yazın en az 19.200 kiģi), turistik tesislerin toplam kapasitesi 15.200 yataktır, resmi kurumlara ait dinlenme tesisleri kapasitesi 3000 yataklıdır. Buna göre bölgenin yaz nüfusu toplam 66.320 olmaktadır. Ayrıca batıda Karadayı belediyesinin güneyinde Belek Belediyesine ait yaklaģık 375 hektar alan Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde kalmaktadır ve planda Tarım alanında kalmaktadır. TaĢağıl Mücavir sahası sahilde yaklaģık 837 hektar büyüklüğündedir ve bu alanın yaklaģık 627 hektarı bölge sınırlarımız içerisinde kalmaktadır. 22/10/1990 gün ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edilerek ; 21/11/1990 gün ve 20702 sayılı Resmi Gazetede ilan edilmiģ ve 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 12/08/1993 tarihinde onaylanmıģtır. Bu planda koruma amacıyla sahilde Kontrollü hassas zon (yak. 344 hek.), Sit alanı (161 hek.), Kablumbağa Koruma Bölgesi (746 hek.), Doğal Karakteri Korunacak alan gibi planlama kararları verilmiģ ve plan notlarında bu alanlara iliģkin kullanım kararları getirilerek bölgenin doğal özellikleri koruma altına alınmıģtır. 2. BÖLGENĠN GENEL ÖZELLĠKLERĠ: Antalya Bölgesi 2.derece deprem bölgesi içindedir. Bölgede I.ve II.sınıf tarım arazilerinin çokluğu ve mevcut sulama kanalları yeterli olduğundan tarımsal faaliyetler ön plandayken, son yıllarda turizm baskısı ve II.konut inģaatları baskısı altına girmiģtir. Bölge yer altı su potansiyeli yönünden oldukça zengindir. Alüvyon toprak yapısı da yüksek oranda su depolama potansiyeline sahiptir. Tipik Akdeniz iklimi özelliklerini gösterir: Yazlar sıcak ve kurak, kıģlar ılık ve yağıģlıdır. Ortalama sıcaklık 18.2 0 C. En sıcak aylar Temmuz-Ağustos, en soğuk ay ise Ocak tır. YağıĢ durumu batıdan gelen meteorolojik etkilere bağlıdır. En çok yağıģ kıģilkbahar aylarına rastlar. Kızılçam (pinus brutia) da aynen Akdeniz bölgesinin tipik makileri gibi sayısal olarak azalma göstermektedir. Zengin bir flora ve faunaya sahip bölgede endemik bitki ve hayvan türlerinin ortaya çıkarılması ve deniz kaplumbağaların (caretta-caretta) üreme alanlarının korunması için bölgede düzenli çalıģmalar yapılmaktadır. TaĢağıl-Parakende Köyü ve Kısalar Köyü sahilleri kızılçam ve fıstık çamı ormanları açısından hassas zon olarak çevre düzeni planlarına iģlenmiģtir. Dünyada 7 türü bulunan deniz kaplumbağalarının 5 türü Akdenizde; 2 türü ise caretta caretta (loggerhead turtle) ve chelonia mydas (green turtle) sahillerimizde 17 bölgede yumurtlama ve üreme kumsalı olarak kullanmaktadır. Belek ÖÇKB.sindeki kumsallar I.Derece (caretta caretta) Deniz Kaplumbağası Yumurtlama ve Üreme Alanı dır. Hassas zonda, bölgede yapılacak inģaatlarda ıģıklandırma sistemlerinde deniz kaplumbağalarının üreme ve yumurtlama döneminde ıģıktan etkilenmemelerini sağlayacak biçimde çözümler istenmektedir. Köprü Çayı ağzından Kocagöl de içinde kalacak Ģekilde Acısu Deresi ağzına kadar uzanan saha deniz kaplumbağalarının koruma sahasıdır. Boğazak II.Konut bölgesi bu saha içinde kalmaktadır. 246

Kısalar Köyünde önemli orman alanları mevcuttur ve bu saha ağaçlandırma yapılacak potansiyele sahiptir. Çolaklı planlarında bu tür yerler ağaçlandırılacak alanlar olarak korunmuģlardır. Bölge I-II.sınıf tarım toprakları ve sulama kanalları çok olduğundan tarım potansiyeline sahiptir. Pamuk, yulaf ve narenciye yanısıra seracılık son yıllarda yaygınlık kazanmıģtır. Özellikle Boğazak ve Karadayı Köyleri civarında sebze ve seracılık yaygındır. Son yıllarda bu ürünlere baģta karanfil olmak üzere çiçekçilik de eklenmiģtir. Tarıma dayalı yerleģme ekonomileri son yıllarda turizm ve II.konut baskısı altına girmiģtir. Bilhassa Belek yöresinin Turizm Bakanlığınca Turizm Bölgesi ilanından sonra hareketlenme oluģmuģ; yapılan mevzii ve revizyon imar planları ile birincil sektör tarımseracılıktan turizm ve II.konuta kaymıģtır. Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/ 25 000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, Boğazkent Beldesi 1/ 1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı ve plan revizyonu, Karadayı Beldesinin 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı ve plan revizyonu, Çolaklı Beldesinin merkezi ve kıyı kesimi turizm bölgesinin 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planları ve plan revizyonu, Evrenseki Beldesinin kıyı kesimi 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı, Gündoğdu Beldesinin kıyı kesimi 1/1000 ölçekli Uygulama Ġmar Planı, Bölge içinde bulunan Kısalar ve Yavrudoğan Köylerinin halihazır harita alımı Gündoğdu Belediyesi Düzpüren mevkii III. Derece Arkeolojik sit alanı sınırları içindeki imar planı revizyonu Gündoğdu Belediyesi sınırları içinin tamamında yeni halihazır harita alımı Evrenseki Belediyesi sınırları içinde yeni halihazır harita alımı Belek Bölgesinde bulunan Çolaklı, Gündoğdu, Evrenseki Turizm Bölgesi ve Çolaklı merkez yerleģmesine hizmet verecek 116 000 kiģi kapasiteli arıtma tesisi Boğazkent Belediyesi sınırlarında bulunan Ġkinci Konutlara hizmet veren arıtma tesisi Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi içinde kalan Karadayı, Boğazkent, Gündoğdu, Çolaklı, Evrenseki Belediyeleri ile Kısalar, Yavrudoğan, Büklüce, Denizyaka, Denizkent, Parekende Köylerine hizmet verilmesi amacıyla; Çolaklı Beldesi sınırları içerisinde kalan sahada Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi için inceleme yapılmıģ, yer uygunluk belgesi alınmıģ ve ÇED aģaması devam etmektedir. Boğazkent Belediyesi tarafından araģtırılması Akdeniz Üniversitesi ne yaptırılan ve Kurum BaĢkanlığımızca uygun görülen Kocagöl KuĢcenneti-Doğal Park Projesi uygulama çalıģmaları halen devam etmektedir. Belek kumsalında Hacettepe Üniversitesi tarafından Deniz Kaplumbağaları Ġzleme ve Değerlendirme Projesi kapsamında her yıl Mayıs ile Ekim Ayları arasından populasyon raporu hazırlanmaktadır. Belek Bölgesine ait Akdeniz Üniversitesi tarafından 1995 yılında yapılan Durum Tespiti ve Ġdeal Arazi Kullanım Planın Belirlenmesi raporu bulunmaktadır. Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde yapılması düģünen 1/25 000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonu çalıģmalarına ıģık tutması amacıyla Akdeniz Üniversitesine Yönetim Planı çalıģması yaptırılacaktır. 247

KEKOVA BÖLGESĠ : Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Akdeniz Bölgesinde Antalya Ġli, Kale Ġlçesi sınırları içinde doğal güzellikleri ve tarihsel nitelikleri bakımından değer taģıyan adaları ve koylarıyla, yapılaģmanın az olduğu bir bölgedir. YaklaĢık 260 km 2 lik bir alanı kapsayan bölgenin kıyısında yer alan Üçağız-Kale yerleģimi yanında, iç kesimlerde Çevreli ve Kapaklı köyleri bulunmaktadır. Su altında rahatça gözlenebilen batık kent kalıntılarının etkileyici, çarpıcı görünümü ve diğer tarihi eserlerin yanı sıra el değmemiģ doğal güzellikleri ile I.Derece Arkeolojik ve doğal sit alanlarının yer aldığı bölge, 1991 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiģtir.denizi, doğal güzellikleri, antik ve tarihi eserlerin zenginliği ile Kekova; yat turizmi ve arkeoloji turizmi açısından oldukça önemlidir. Konaklama tesisi olarak yalnızca ev pansiyonları bulunmaktadır. Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25 000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde bulunan Üçağız ve Kale yerleģmelerinin halihazır harita alımı Kekova Çevre Koruma Projesi kapsamında 1/1000 ölçekli Koruma amaçlı uygulama imar planı yapılması için çalıģmalar devam etmektedir. Kapaklı Köyü ĠniĢdibi Mahallesinin köy yerleģim alanları sınır tespiti Kekova Çevre Koruma Projesi kapsamında geçici çöp toplama yerinde rehabilitasyon çalıģmasının yapılması Kekova Çevre Koruma projesi kapsamında Üçağız ve Kale yerleģmelerine gelen tur otobüslerinin köyün giriģinde park edebileceği geçici otopark alanının düzenlenmesi Özel Çevre Koruma Kurumu ile Kekova Doğa, Kültür Mirasını Koruma ve Turizm Derneği arasında, Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesinde geliģtirilecek olan Kekova Çevre Koruma Projesinin iģbirliği içinde yürütülmesi amacıyla 08/01/2001 tarihinde bir Protokol imzalanmıģ, kısa ve uzun vadede yapılması gerekenler Eylem Planı ile 20/02/2001 tarihinde oluģturulmuģtur. PATARA BÖLGESĠ : Patara Özel Çevre Koruma Bölgesinin büyük bir kısmı Antalya Ġli KaĢ Ġlçesi, diğer bir kısmı ise Muğla Ġli sınırları içinde kalmaktadır. Alan olarak 190 km 2 yi kapayan bölgenin kıyı uzunluğu 20 km dir. Bölgede yerleģim alanı olarak Çayköy, GelemiĢ, Kınık, Ovaköy, Üzümlü, YeĢilköy, Kumluova, Karadere ve Karaköy vardır. Bunlardan Kınık ve Ovaköy 1992 yılında, YeĢilköy, Kumluova ve Karadere 1999 yılında Belediye olmuģlardır. Bölge tarihi ve kültürel eserlere, eģsiz doğal zenginliğe ve güzelliğe sahiptir. Bu değerlerin korunması, geliģtirilmesi ve gelecek kuģaklara aktarılması amacıyla bölge, 1990 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiģtir. Patara antik kentinin bir bölümü, GelemiĢ köy yerleģimi altında yer almaktadır. Ancak kentin önemli anıtsal yapıları, lahit mezarları ve kent yerleģimleri, tarımsal alanlar ile orman alanları ve kum altındadır. Buralar arkeolojik sit alanları olup, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ve Müze Müdürlüğü tarafından kazı çalıģmaları devam etmektedir. 248

Türkiye nin Akdeniz kıyı sahillerinde, deniz kaplumbağalarının 17 yumurtlama ve üreme sahalarından biri olan Patara kumsalı, I.Derecede önemli yumurtlama ve üreme alanıdır. Kültür Bakanlığı, Özel Çevre Koruma Kurumu ve Dünya Bankasının katkılarıyla Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planı Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi GelemiĢ Köyünde bulunan GelemiĢ Gölü konulu Hidrojeoloji raporu Hacettepe Üniversitesi tarafından hazırlanması Patara Ö.Ç.K.Bölgesi içinde bulunan EĢen Çayının aģırı yağıģlar nedeniyle taģması neticesinde çayın Antalya ve Muğla yakasındaki tarlalar ve seralar zarar gördüğünden D.S.Ġ. Bölge Müdürlüğü seddeleme çalıģması yapılması Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi Ova Belediyesi Çayağzı mevkiinde geliģigüzel olarak atılmıģ çöplerin kontrollü bir Ģekilde bulunduğu yere gömülmek suretiyle rehabilite edilmesi Bilindiği gibi Patara kumsalı; I.Derece Caretta-caretta yuvalama ve üreme kumsalıdır. Buraya gelen yerli ve yabancı turistleri bilgilendirmek amacıyla GelemiĢ ve Karadere kumsalları giriģinde uyarıcı tabelalar dikilmesi ve taģıt giriģinin engellenmesi 2000 yılı Mayıs-Ekim ayları arasındaki üreme periyodu içerisinde, Deniz kaplumbağalarının karģılaģtıkları tehlikelerin zamanında belirlenebilmesi ve müdahale edilebilmesi, ilgili hedef gruplarına gerekli eğitim faaliyetlerinin verilebilmesi amacıyla Akdeniz Üniversitesi Biyoloji Bölümü ile birlikte Patara Ö.Ç.K.Bölgesi kumsal alanında gerçekleģtirilen Deniz Kaplumbağaları Populasyonları Ġzleme Projeleri nin yapılması Patara Özel Çevre Koruma Bölgesinde Orman Bakanlığı ile Kurumumuz arasında imzalanan protokol gereğince kumul ağaçlandırma çalıģmalarının yapılması Özel Çevre Koruma Kurumunca; Patara Ö.Ç.K. Bölgesi Palamut mevkiinde Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi Projesi yaptırılmıģtır. Depolama tesisi projesi, ilk 25 yıl için 19.500 m 2 lik alanda planlanmıģtır. Sonraki yıllarda depolamaya devam edilebilmesi için, alanın çevresinde 90.000 m 2 lik bir alanın da çevresel çalıģması yapılmıģtır. Deponi sahasını kullanacak yerleģim yerleri, Kınık, Ovaköy, Kumluova, Karaköy ve GelemiĢ Köyüdür. ġu anda projenin ÇED çalıģması bitmiģ olup, konu halkın katılımı toplantısıyla yöre halkına iletilmiģtir. Proje ihale edilmiģ olup, inģaatı tamamlanmıģtır. ĠnĢaatın kontrolü Müdürlüğümüz uzmanlarınca yapılmıģtır. Tesis, Bölge içerisindeki Belediye ve köylerin katılımıyla oluģturulacak Birlik tarafından iģletilecektir. F.4.9 Av Hayvanları Koruma ve Üretme Sahaları Türkiye de ilk defa av ve yaban hayatı çalıģmaları Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ne bağlı Düzlerçamı bölgesinde 1966 yılında baģlamıģtır. Senelerce bilinçsiz ve acımasız sürdürülen avcılık nedeni ile nesilleri yok olma sınırına gelen ve sadece Türkiye de Düzlerçamı nda 7 adet kalan alageyik ve nesli çok azalan dağ keçilerinin korunması için 14500 hektar alan alageyik ve dağ keçisi koruma ve üretme sahası olarak tahsis edilmiģ olup 34 hektar alanda alageyik üretme istasyonu olarak tesis edilmiģtir. Antalya bölgesi dahilinde yaban hayatı çalıģmalarına devam edilerek 1968 yılında Alanya iģletmesi Dim Vadisi nde 3000 hektarlık alan dağ keçisi koruma ve üretme sahası olarak, 1980 yılında Akseki iģletmesine bağlı Üzümdede de 7000 hektarlık saha dağ keçisi koruma ve üretme sahası, KaĢ Kıbrıs Deresi nde 3000 hektarlık Kıbrıs Deresi dağ keçisi koruma sahası, Manavgat iģletmesine bağlı Kapandere-Cerle deresinde 34000 hektar 249

alan alageyik, dağ keçisi ve karaca koruma ve üretme sahası, 1983 yılında Antalya merkez iģletmesine bağlı 7000 hektarlık alan Sivridağ dağ keçisi koruma ve üretme sahası olarak, 1987 yılında Cevizli Gidengelmez Dağları nın 16000 hektarlık saha dağ keçisi koruma ve üretme sahası olarak tahsis edilmiģtir. Düzlerçamı av koruma ve üretme sahası 1986 yılında geniģletilerek 34000 hektara çıkarılmıģtır. Ayrıca Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ne bağlı Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı nın 69500 hektarı ile Köprülü Kanyon Milli Parkı ndan da 34000 hektar alan av yasağı içerisindedir. Antalya Bölgesinde Av Koruma ve Üretme Sahalarındaki Mevcut Av Hayvanları: Düzlerçamı Av Koruma ve Üretme Sahaları: 3000-4000 dağ keçisi,300-400 alageyik, 500-600 domuz, 3-4 panter, bol miktarda vaģak, karakulak, sansar, tilki, porsuk, keklik vs mevcuttur. Sivri Dağ Av Koruma ve Üretme Sahaları: 400-500 dağ keçisi, 40-50 domuz, sansar, tilki, tavģan, keklik mevcuttur. Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı: 800-1000 dağ keçisi, bol miktarda domuz, vaģak, karakulak, sansar,tilki, porsuk,tavģan, vs mevcuttur. Akseki-Üzümdere Dağ Keçisi ve Üretme Sahaları: 100-200 dağ keçisi, sansar, tavģan, keklik mevcuttur. Gidengelmez Dağları Dağ Keçisi Koruma ve Üretme Sahaları: 300-400 dağ keçisi, 10-15 adet ayı, bol miktarda domuz, tilki, porsuk,tavģan vs mevcuttur. Alanya Dim Vadisi Dağ Keçisi Koruma ve Üretme sahaları: 80-100 dağ keçisi, tilki, sansar, tavģan vs mevcuttur. Manavgat Cerle-Kapandere Koruma ve Üretme Sahaları: 100-200 dağ keçisi, 3-4 adet alageyik, 8-10 adet karaca, tilki, sansar,bol miktarda tavģan mevcuttur. KaĢ Kıbrıs Deresi Koruma ve Üretme Sahaları: 20300 adet dağ keçisi, 15-20 adet ayı, 2-3 adet panter, vaģak, sansar, tilki, porsuk, tavģan mevcuttur. Türkiye de ilk defa düzenli ve profesyonel av turizmi 1981 yılında sayıları gittikçe artan dağ keçileri populasyonunu belli bir seviyede tutmak, herhangi bir bulaģıcı hastalığı önlemek ve yaģamının sonuna yaklaģmıģ olan dağ keçilerini avlayarak paraya çevirmek gayesi ile Antalya Ġli Merkez ĠĢletmesi Düzlerçamı Av Komisyonu Sahası nda açılmıģtır. Halen dağ keçisi ve vaģak avı Antalya Merkez ĠĢletmesi ile Cevizli ĠĢletmesi Gidengelmez Dağları nda yapılmaktadır. Yaban domuzu ise bölgenin tüm ormanlarında av turizmine açıktır. 250

Antalya bölgesi ormanlarında 1981 yılından bu güne kadar çeģitli ülkelerden 848 yabancı ve 164 Türk avcısı av turizmine katılarak 611 adet dağ keçisi avlamıģtır. Antalya yöresi tarihi, florası, faunası, denizi ve güneģi ile gerçekten çok ilginç bir bölgedir. Uzun yıllar yapılan aģırı avlanmalar sonucunda doğa tahrip edilmiģse de, Orman iģletme Müdürlüğü tarafından bu tahribata dur denilerek yukarıda belirtildiği gibi av koruma ve üretme sahaları tahsis edilmiģtir. Mevcut bu sahalardan Türkiye nin çeģitli yerlerine alageyik gönderilmektedir. Ormanlarımız flora ve bol faunası ile güzeldir. Bunun için de hedef, ormanlarımızda bulunan av kaynaklarımızı korumak, geliģtirmek ve büyük alanlarımızda av hayvanlarımızın amenajman planlarını yaparak memleketimizin daha iyi tanıtılması ve ekonomimize büyük katkısı açısından av turizmine açmaktır. 251

F.4.10. Su Ürünleri Üretim Sahalarının Çevresindeki Kıyılar Tablo 77: Tarım Ġl Müdürlüğünce OnaylanmıĢ Su Ürünü ĠĢletmeleri ANTALYA KÜLTÜR BALIĞI ĠġLETMELERĠ ĠLÇESĠ SIRA BELGE TESĠSĠ ADI TESĠS KAPASĠTESĠ TÜRÜ KÖYÜ NOSU NO YAVRU ÜRÜN AKSU 1 B-07-01-0007 KARAÖZ SU ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ. 250,000 15 ALABALIK ORTA KÖY/KARAÖZ BEL. 2 B-07-01-0053 YEġĠL DERE SU ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ. 0,000 25 ALABALIK ORTA KÖY/KARAÖZ BEL. AKSEKĠ 3 B-07-01-0043 KARADERE ALA. ÜRET TESĠSĠ 1.000.000 28 ALABALIK KARADERE 4 B-07-01-0031 SĠNAN HOCA ALA. ÜRET. TESĠSĠ 250,000 30 ALABALIK SĠNANHOCA 5 BELGESĠZ GÜMÜġ DAMLA ALA. ĠġLETME 150,000 7 ALABALIK GÜMÜġDAMLA ALANYA 6 B-07-01-0003 KADIPINARI-KOCAMAN ALA. ĠġL. 0,000 10 ALABALIK DEĞĠRMENDERE KÖYÜ 7 B-07-01-0026 AÇIKALIN ALABALIK YET. 0,000 11,5 ALABALIK OBA BELDESĠ 8 B-07-01-0011 YILDIZ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 7 ALABALIK AKÇATI KÖYÜ 9 B-07-01-0004 PINAR BAġI ALA. ĠġLETMESĠ 0,000 7,5 ALABALIK AKÇATI KÖYÜ 10 BELGESĠZ TAġATAN ALA. ÜRETĠM TESĠSĠ 750,000 15 ALABALIK OBAALACAMĠ 11 BELGESĠZ HERKÜR ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 0,000 5 ALABALIK ÇAMLIÇA KÖYÜ 12 B-07-01-0045 KÜÇÜKGENÇ ALABALIK ĠġL. 60,000 10 ALABALIK OBAALACAMĠ 13 B-07-01-0035 YÜKSEL ALABALIK ĠġLT. 0,000 3 ALABALIK FAKIRÇALI 14 BELGESĠZ DEMĠR ALABALIK ĠġT. 5 ALABALIK DĠM ÇAYI KORKUTELĠ 15 B-07-01-0030 HACIOĞLU ALA. ÜRET. TESĠSĠ 3.000.000 15 ALABALIK OSMAN KALFALAR 16 B-07-01-0060 KARATEKE ALABALIK ĠġTETMESĠ 1.500.000 20 ALABALIK BAġPINAR 17 BELGESĠZ YAYLA ALABALIK ĠġLT. 0,000 6 ALABALIK KÜÇÜK KÖY YAYLASI 18 B-07-01-0029 ALDEMĠR ALABALIK ĠġL. 0,000 3 ALABALIK SÜLEKLER KÖYÜ 19 B-07-01-0036 ERDEM ALABALIK ĠġT. 0,000 8 ALABALIK SÜLEKLER KÖYÜ 20 B-07-01-0068 ANTALYA BALIK ALA. YET. TESĠSĠ 0,000 75 ALABALIK BAġPINAR 21 B-07-01-0065 YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 10 ALABALIK BAġPINAR 252

22 B-07-01-0005 NEBĠOĞLU ALABALIK TESĠSĠ 500,000 0 YAVRU BAġPINAR 23 B-07-01-0070 DEĞĠRMEN ALABALIK 100,000 10 ALABALIK BAġPINAR 24 B-07-01-0055 GENCER ALABALIK 0,000 7,5 ALABALIK BAġPINAR -PALAZ MEV. 25 B-07-01-0051 NUR ALABALIK YET. PROJ. 0,000 55 ALABALIK BAġPINAR 26 B-07-01-0064 ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK BAġPINAR 27 B-07-01-0073 NUR AĞ KAFESLERDE YET. TESĠSĠ 0,000 25 ALABALIK KORKUTELĠ BARAJ. 28 B-07-01-0071 ÖZDEMĠR AĞ KAFES YET TESĠSĠ 0,000 29 ALABALIK KORKUTELĠ BARAJ. ELMALI 29 B-07-01-0037 BALADIR ALABALIK ĠġLETMESĠ 250,000 10 ALABALIK ÖZDEMĠR KÖYÜ FĠNĠKE 30 BELGESĠZ ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 10 ALABALIK ARĠF ( Çatallar Mah.) 31 BELGESĠZ BADIL ALABALIK YET TESĠSĠ 2.500.000 12 ALABALIK ARĠF ( Çatallar Mah.) 32 B-07-01-0026 ALTIN ALABALIK TESĠSĠ 0,000 15 ALABALIK ARĠF 33 B-07-01-0027 ÖZ ÇOBAN ALABALIK TESĠSĠ 0,000 7 ALABALIK ARĠF 34 B-07-01-0061 ġentürkler ALABALIK TESĠSĠ 1.500.000 100 ALABALIK ARĠF 35 B-07-01-0074 URTEPE ALABALIK 0,000 4 ALABALIK YALNIZ 36 BELGESĠZ ELÇĠ ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 7 ALABALIK ĠSKELE MAH. 37 B-07-05-0066 FĠNĠKE GÖKLĠMAN SU ÜRÜN PROJ 0,000 125 ÇĠPRA-LEV. GÖKLĠMAN GÜNDOĞMUġ 38 B-07-01-0022 TÜRKYIMAZ ALA. ÜRETĠM TESĠSĠ 750,000 15 ALABALIK KAYABÜKÜ 39 B-07-01-0024 TAġLAR SU ÜRÜN.LTD. ġtġ. 1.000,000 100 ALABALIK KAYABÜKÜ 40 BELGESĠZ KAYABÜKÜ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 20 ALABALIK KAYABÜKÜ GAZĠPAġA 41 B-07-07-0021 DARDANEL ORK. YET TESĠSĠ 0,000 700 ORKĠNOS GÖDÜTEPESĠ AÇIĞI 42 B-07-07-0010 BAġARANLAR ORK YET. TESĠSĠ 0,000 1000 ORKĠNOS KORUDAĞI ARKASI ĠBRADI 43 B-07-01-0018 ÜZÜMDERE ALABALIK ÜRET. TES. 250,000 30 ALABALIK ÜZÜMDERE 44 B-07-01-0041 ÖZDEMĠR ALABALIK ĠġLTETMESĠ 0,000 12 ALABALIK ÜZÜMDERE 45 B-07-01-0054 ÜZÜMDERE ALABALIK YETĠġ. 0,000 29 ALABALIK ÜZÜMDERE KAġ 46 BELGESĠZ GÖMBE ALA. ĠġT. 250,000 20 ALABALIK YAYLA DĠRGENLER KÖYÜ 47 BELGESĠZ USTALI ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 15 ALABALIK ĠSLAMLAR 48 B-07-05-0032 KAYHAN AĞ KAF.YETĠġTĠRĠÇĠLĠK ĠġL. 0,000 60 ALABALIK ÇAYBOĞAZI BARAJI 49 DERYA ÇĠPURA -LEVREK ĠġLT. 0,000 30 ÇĠPRA-LEV. BAYINDIR KOYU 50 BELGESĠZ ULUTAġ ALABALIK ĠġLETMESĠ 100,000 10 ALABALIK AKLAR KÖYÜ 51 ĠNAL-ÇAYBOĞAZI ALABALIK ĠġL. 0,000 60 ALABALIK ÇAYBOĞAZI BARAJI KEMER 52 B-07-01-001 TAġLAR ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 1.500,000 80 ALABALIK ULUPINAR 53 BELGESĠZ AKKELLE ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 15 ALABALIK ULUPINAR 253

54 B-07-01-0028 NARLI ALABALIK ÜRET. TESĠSĠ 0,000 4 ALABALIK BEYCĠK 55 B-07-01-0058 KÖYLÜOĞLU ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 17 ALABALIK ULUPINAR 56 B-07-01-0025 ġahan ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 11 ALABALIK OVACIK 57 SONEKS ÇĠPURA-LEVREK ĠġLETMESĠ 0,000 90 ÇĠPRA-LEV. MADENKOYU 58 B-07-01-0076 YEġĠLVADĠ ALABALIK TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK ULUPINAR 59 B-07-05-0033 DOĞAN AKKELEL ALABALIK TESĠSĠ 0,000 16 ALABALIK ULUPINAR 60 BELGESĠZ ÖZTAġLAR SEMĠ ENTANSĠF ALA. YET. 0,000 12 ALABALIK ULUPINAR 61 SAK ALABALIK TESĠSĠ 0,000 4,5 ALABALIK ULUPINAR KUMLUCA 62 B-07-01-0075 ÇEPEL AĞ KAFESLARDE ALA. YET. 0,000 950 ALABALIK ALAKIR BARAJI 63 BELGESĠZ ALTINYAKA TAR. KAL. KOP ALA. TESĠS 120,000 20 ALABALIK ALTINYAKA 64 SAZAK ÇĠPURA-LEVREK YET TESĠSĠ 0,000 150 ÇĠPRA-LEV. SAZAK KOYU 65 B-07-01-0062 YAVUZ ALABALIK TESĠSĠ 3.000,000 29 ALABALIK ALTINYAKA (GÖDENE) 66 B-07-01-0042 ÖZER ALABALIK TESĠSĠ 0,000 3 ALABALIK ALTINYAKA (GÖDENE) 67 B-07-05-0034 KARATAÇ ALABALIK TESĠSĠ 0,000 6 ALABALIK MAVĠ KENT BEL.(Akınc boğazı) MANAVGAT 68 B-07-01-0009 YILMAZLAR ALABALIK AĞ KAFES 0,000 25 ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 69 B-07-01-0013 YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 0,000 40 ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 70 B-07-01-0038 IRMAK ALABALIK 0,000 12 ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 71 B-07-01-0044 ÇELĠK SU ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 25 ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 72 B-07-01-0039 SÖNMEZ ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 18 ALABALIK MANAVGAT IRMAĞI 73 B-07-01-0012 ÇORAMAN ALABALIK YETĠġTĠRME 0,000 10 ALABALIK M.IRMAĞI SARILAR KÖYÜ 74 B-07-01-0078 YEġĠL BAĞ HAMĠDO ALA. YETĠġ. 150,000 6 ALABALIK YEġĠLBAĞ KÖYÜ 75 B-07-01-0072 BAĞCI ALABALIK ĠġLETMESĠ 100,000 6 ALABALIK YEġĠLBAĞ KÖYÜ 76 B-07-02-0069 HIP-NOTICS SAZAN YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0,000 25 SAZAN ÇAKIġ KÖYÜ 77 BELGESĠZ ULUKAPI AĞ KAFES YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0,000 28 ALABALIK ULUKAPI SERĠK 78 B-07-01-0046 YILDIRIM ALABALIK YET TESĠSĠ 125,000 25 ALABALIK HASDÜMEN 79 B-07-01-0048 ÇETĠNÇE ALABALIK ÜRETĠM TESĠSĠ 100,000 10 ALABALIK HASDÜMEN 80 B-07-01-0067 ÇOBAN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 7,5 ALABALIK YUMAKLAR 81 B-07-01-0079 DEĞĠRMEN ALABALIK YET. TESĠSĠ 0,000 17 ALABALIK HASKIZILÖREN KÖYÜ 82 B-07-01-0056 PINAR GÖZÜ ALABALIK TESĠSĠ 60,000 14 ALABALIK HASKIZILÖREN KÖYÜ KONYAALTI 83 B-07-07-0020 SAGUN ORKĠNOS YET. 0,000 1000 ORKĠNOS AKYARALAR TÜNEL AÇIĞI 84 B-07-01-0006 GEYĠK BAYIRI ALABALIK YETĠġ. 500,000 30 ALABALIK AKDAMLAR KÖYÜ 85 B-07-010023 YEġĠL VADĠ ALABALIK ĠġLETMESĠ 300,000 20 ALABALIK AKDAMLAR KÖYÜ 254

DÖġEMEALTI 86 B-07-01-0050 AYALAR ALABALIK ĠġLETMESĠ 0,000 40 ALABALIK DÜZLER ÇAMI 87 BELGESĠZ EKġĠLĠ TRANS NATURE SAZAN YET. 0,000 10 SAZAN EKġĠLĠ BELDESĠ KEPEZ 88 B-07-01-0066 ARKADAġ ALABALIK ÜRETĠM ÇĠFTLĠĞĠ 0,000 6 ALABALIK DÜDEN ġelalesġ 89 KARASU SÜLÜK YETĠġTĠRĠÇĠLĠĞĠ 0,000 0,3 SÜLÜK ÜNSAL MAH. 90 B-07-01-0049 TOKLU ALABALIK YET PROJESĠ 0,000 5 ALABALIK DURALĠLER MAH. MURATPAġA 91 BELGESĠZ ÖZEN AYNALI SAZAN ĠġLETMESĠ 0,000 6 SAZAN GÜZELOLUK MAH. Kaynak: Tarım Ġl Müdürlüğü, 2010 255

F.4.11. Endemik Bitki ve Hayvanların YaĢama Ortamı Olan Alanlar Endemik Bitkiler: Ağaç Türleri: Toros Göknarı-Abies cilicica Carr. Anadolu Sığla Ağacı-Liquidambar orientalis Mill. Dorystoechas hastata Bois&Heldr.Ex Bentham, Buzul devrinden günümüze kadar gelebilmiģ Antalya ya özgü relict-endemic tür. Euphorbia dendroides Eryngium thorifolium Cyclamen trochopteranthum Galanthus elwesii Ranunculus gueneri Cerastium pisidicum Amphoricarpos praedictus Scrophullaria libonatica Campanula antalyensis Stachys chamosericea Stachys antalyensis Fauna ve Endemik Hayvanlar: Fauna konusunda nesli ciddi tehdit altında olan Alageyik, Anadolu Leoparı, karakulak, turaç gibi hayvanlara özel bir önem verilmelidir. Endemik Türler: Salmo trutta-alabalık Capoeta capoeta angorae-siraz balığı (Antalya Endemiği) Mertensiella Iuschani antalyana Sadece Gedeller/Antalya ya kayıtlı bir semender F.4.12. Koruma Altına Alınan Yabani Flora- Faunanın YaĢama Ortamı Olan Alanlar Diğer konu baģlıkları altında incelenmiģtir. F.4.13. Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin YaĢama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar Ülkemizin de üye olduğu, IUCN (Uluslar arası Dünya Doğa Koruma Birliği) kriterlerine göre Akdeniz de yuva yapan deniz kaplumbağalarından Caretta caretta zarar görebilir, Chelonia mydas ise nesli tehlikede olan türler statüsündedir. Her iki deniz kaplumbağası aynı zamanda, 1984 yılında taraf olduğumuz Bern SözleĢmesinin Kesin Koruma Altına Alınan fauna Türleri listesinde yer almaktadır. SözleĢmenin 6. maddesi taraf ülkeleri bu listede yer alan yabani fauna türlerinin korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri almakla yükümlü kılmaktadır. 256

Yapılan çalıģmalar sonucunda; Akdeniz Bölgesinde 17 adet önemli deniz kaplumbağası üreme alanı tespit edilmiģtir. Bu bölgelerden, Patara, Kale, Kumluca, Belek, Kızılot, Tekirova, GazipaĢa, DemirtaĢ kumsalları Antalya Ġl sınırında kalmaktadır. Deniz Kaplumbağaları Ġzleme ve Değerlendirme Komisyonu toplantısında alınan kararlardan birsinin de deniz kaplumbağalarının korunması ile ilgili eğitim ve araģtırma çalıģmalarını daha etkin ve sürekli kılmak üzere hazırlanacak yıllık programlar dahilinde koruma çalıģmalarının yürütülebilmesi için Bilim Komisyonu, izleme ve koruma çalıģmalarında yerel teģkilatları sorumlu kılmak ve bu kuruluģların koordineli bir Ģekilde çalıģmalarını sağlamak üzere yuvalama alanlarının bulunduğu illerde Yerel Komisyon ların ve tüm bu çalıģmaların ulusal düzeyde koordine edilmesi için de Bakanlıklar düzeyinde Ulusal Komisyon un kurulması yönünde karar alınmıģ, 04/Ekim/2000 tarih ve 260 sayılı Bakanlık Makamı Oluru ile ilgili komisyonlar kurulmuģtur. Bu karar doğrultusunda, oluģturulan Yerel Komisyon çalıģmalarına baģlamıģ, arazi çalıģmaları, eğitim çalıģmaları baģta olmak üzere komisyon toplantılarından pek çok karar alınmıģ ve uygulanmaya baģlanmıģtır. Deniz Kaplumbağalarının Koruması Amacıyla Alınacak Önlemler 1. Patara, Kale, Mavikent, Finike, Kumluca, Tekirova, Çıralı, Belek, Manavgat- Kızılot, DemirtaĢ, GazipaĢa Kumsalları deniz kaplumbağası yuvalama alanlarıdır. 2. Tüm iç ıģıklar için kumsaldan görülmeyecek Ģekilde önlem alınması {perde, jaluzi, renkli cam, sarı ıģık, LPS (=Low-pressure sodium vapur luminaries-düģük basınçlı sodyum buhar aydınlatıcıları)} 3. DıĢ ıģıkların yüksekliği 1,5 m geçmemelidir. 4. DıĢ ıģıkların yönü kara tarafına, aģağıya veya yukarıya bakacak Ģekilde düzenlenmelidir. 5. Kumsala gece insan giriģi ve çıkıģı kontrol edilmeli, ateģ yakılması, atla ve taģıtla dolaģılması engellenmelidir. 6. Kaçak kum alımları engellenmelidir. 7. Kumsalda çöp bırakılması engellenmeli ve çöplerin düzenli toplanması sağlanmalıdır. 8. Kumsal üzerindeki onarım ve bakımlar ile inģaat ve çalıģmaları üreme sezonunda yapılmamalıdır. 9. Ağlara takılan deniz kaplumbağalarının yaģamlarını devam ettirebilmeleri için yeniden denize bırakılmalı yönünde balıkçılar bilgilendirmelidir. 10. Su Ürünleri Sirkülerindeki yasakların titizlikle uygulanması sağlanmalıdır. 257

F.4.14. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları Tablo 78: Antalya Ve Çevresindeki Sit Alanları Ġle Kültür Ve Tabiat Varlıkları S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI AKSEKĠ 1 MenteĢbey Köyü,Kadıhafız Ali ġevki Efendi Evi Kültür Varlığı 05.02.1982/3278 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 2 Hacıilyas Mh.,Medrese Cd.,10 ada,18 parselde bulunan taģınmaz Kültür Varlığı 18.01.1989/0251 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 3 Bucakalan Köyü,Bucakalan Mağarası Kültür Varlığı 21.01.1993/1728 (Ant.K.K.) 4 Bozkır, Alacabeli Tepesinde yeralan Nodarhan ve Sarnıç 2 adet Kültür Varlığı 24.12.1993/2078 (Ant.K.K.) 5 Fakılar Mh., 30 ada, 18 parselde bulunan taģınmaz Kültür Varlığı 11.02.1994/2147 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 6 TaĢlıca Köyü, Yenimahalle de bulunan üçlü kemer köprüsü Kültür Varlığı 21.11.1996/3136 (Ant.K.K.) 7 Güçlüköy,Kaletepe örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 08.12.1997/3575 (Ant.K.K.) 8 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 48 ad.kültür Var. (Sivil 11.09.1998/3958 (Ant.K.K.) Mim.Örn.) 2 ad.kül.var. Kentsel Sit, 1 adet anıt ağaç grubu 258

9 Cendere Köyü sınırları içindeki antik yol Kültür Varlığı 30.01.2001/4890 (Ant.K.K.) 10 Süleymaniye Beldesindeki sivil mimarlık örnekleri 3 adet Kültür Varlığı 28.08.2001/5116 (Ant.K.K.) (Siv.Mim.Örn), 1 adet Kültür Varlığı 11 Süleymaniye Beldesi,Karadağ Mağarası ve Söyler Kalesi I.Der.Arkeolojik Sit 17.10.2001/5208 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı 12 Cevizli Beldesi Kentsel-I.Der.Ark.Sit 14.03.2002/5330 (Ant.K.K.) (59 adet Kültür Varlığı) 29.08.2002/5588 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 13 Sarıhacılar Köyü Camii Kültür Varlığı 21.05.2004/6327 (Ant.K.K.) 14 Kuyucak Beldesi,Öteoluk Mevkii ve Bağırcak Mağarası 2 adet I.Derece antik yerleģim alanları Arkeolojik Sit 29.06.2004/6364 (Ant.K.K.) 15 Güçlüköy Beldesi,134 ada 68 parseldeki Cami,134 ada 72 parseldeki okul,135 ada 42 ve 134 ada 44 parsellerdeki 1 adet Kültür Varlığı 06.05.2005/423 (Ant.K.B.K.) sivil mimarlık örnekleri 3 adet siv.mim.örn. 16 Bademli Köyü, Kızlar Penceresi mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Derece Ark. Sit Alanı 13.12.2007/2031 (Ant.K.B.K.) 17 Bademli Köyü,Eski han yapısı ve ağaç grubu 1 adet Kültür Varlığı 13.12.2007/2032 (Ant.K.B.K.) 1 adet ağaç grubu 18 Sadıklar Köyü, Koyungöbediği mağarası Tabiat Varlığ ı 13.12.2007/2033 (Ant.K.B.K.) 19 GeriĢ Köyü, 102 ada 1 parsel, 104 ada 21 parsel, 115 ada 1 parsel, Kültür Varlığı 01.05.2008/2325 (Ant.K.B.K.) 116 ada 1parseldeki mezarlık 259

20 Yarpuz, 186 ada 7 parseldeki ev Kültür Varlığı 22.08.2008/2593 (Ant.K.B.K.) (siv.mim.örn.) 21 Sarıhacılar Köyü-Akseki merkezi arasında uzanan antik yol Kültür Varlığı 22.08.2008/2597 (Ant.K.B.K.) 22 Büyükalan Köyü eski mezarlığı Kültür Varlığı 22.08.2008/2598 (Ant.K.B.K.) 23 GeriĢ Köyü, 106 ada 10 parseldeki ev Kültür Varlığı 22.08.2008/2599 (Ant.K.B.K.) (siv.mim.örn.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI AKSU 1 Aksu, Ahmet Ali Deresinde bulunan tarihi su kemeri Kültür Varlığı 24.12.1993/2085 (Ant.K.K.) 2 Aksu, Perge Antik Kenti I.II.III.Der.Arkeolojik Sit 09.02.1994/2117 (Ant.K.K.) 15.11.1994/2325 (Ant.K.K.) 3 YeĢilkaraman, Ġncik Mevkii, Antik YerleĢim Alanı I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1995/2544 (Ant.K.K.) 4 Yurtpınar, Pıtılar Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.09.1995/2713 (Ant.K.K.) 13.04.2000/4537 (Ant.K.K.) 5 Yurtpınar, 2495 parsel I.Der.Arkeolojik Sit 20.09.1995/2719 (Ant.K.K.) 15.04.1996/2952 (Ant.K.K.) 21.01.2008/2121 (Ant.K.B.K.) 6 Cihadiye, Kartlar Mahallesi ve DiĢtaĢlar Mahallesi arasındaki I.Der.Arkeolojik Sit 21.11.1996/3139 (Ant.K.K.) 260

Köprü ve yol 7 Cihadiye, Ġncikpınar ve Hacıaliler Mh. ile Saksağanlı Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1996/3186 (Ant.K.K.) 8 Çalkaya (Mandırlar Köyü), 2314 parselde bulunan mezar Kültür Varlığı 22.07.1997/3423 (Ant.K.K.) 9 YeĢilkaraman mezarlığında bulunan cami Kültür Varlığı 25.06.1998/3858 (Ant.K.K.) 10 Pınarlı, Çamköyde bulunan mağara çukuru Tabiat Varlığı 29.06.1999/4274 (Ant.K.K.) 11 Karaöz, Cebel Mh.,503 parseldeki camii Kültür Varlığı 23.09.1999/4354 (Ant.K.K.) 12 Aksu Köy Enstitüsü Binaları 4 adet Kültür Varlığı 24.02.2000/4515 (Ant.K.K.) 13 Yurtpınar, 3610 parseldeki Ağalarönü Camii Kültür Varlığı 20.09.2000/4753 (Ant.K.K.) 14 Karaöz, Ortaköy Asar-Kaletepe Mevkiindeki Kale kalıntısı I.Der.Arkeolojik Sit 06.05.2005/397 (Ant.K.B.K.) 15 Pınarlı, Cihadiye-Çamköy yolu üzerindeki antik yerleģim alanı I II.Der.Arkeolojik Sit 24.06.2005/486 (Ant.K.B.K.) 16 Aksu, Batı Akdeniz Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü 6 adet Kültür Varlığı 30.03.2006/909 (Ant.K.B.K.) Aksu merkez biriminde bulunan yapılar ve ağaç grubu ( siv. Mim. Örneği ) Ağaç Grubu 17 Yurtpınar, Ġhsaniye, Kemerliin Mevkiindeki tapınak alanı Kültür Varlığı 02.05.2008/2371 (Ant.K.B.K.) 18 Perge Antik Kenti II. Derece Arkeolojik Sit Alanında 1287 nolu Kültür Varlığı 21.08.2008/2575 (Ant.K.B.K.) parselde yer alan eski Macun Ġlköğretim Okulu 261

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ALANYA 1 Mahmutlar Beldesi,Cumhuriyet Mh.,Örenardı Mevkii,Mahmutlar I.Der.Arkeolojik Sit 12.07.1980/2310 (G.E.E.A.Y.K.) Örenyeri 16.09.2004/38 (Ant.K.B.K.) 2 Çakallar Köyü Alarahan ve Alarahan Kalesi I-II.Der.Arkeolojik Sit 11.11.1982/A-3906 (G.E.E.A.Y.K) 22.03.1999/4138 (Ant.K.K.) 3 Alanya Kalesi 88 ad.kült.var. (Siv.Mim.Örn.) 17.09.1987/3673 (T.K.T.V.Y.K.) 41 ad.kült.var. I.Der.Doğal 23.10.1987/3782 (T.K.T.V.Y.K.) Tar.-Kent.-Ark.Sit Etkileme 31.03.2006/941 ( Ant.K.B.K.) GeçiĢ Alanı 4 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri ve anıtsal yapılar 5 adet Kültür Varlığı 23.10.1987/3782 (T.K.T.V.Y.K.) 68 ad.kült.var. 24.04.1995/2513 (Ant.K.K.) (Siv.Mim.Örn.) 5 DemirtaĢ Mahallesi,3 pafta,420 parselde bulunan Sedre KöĢkü Kültür Varlığı 26.05.1988/0065 (Ant.K.K.) 6 Uğrak Köyü, Iotepe Antik Kenti I-II.Der.Arkeolojik Sit 11.12.1989/0568 (Ant.K.K.) 7 Okurcalar,Karaburun Mevkii,Justinianapolis Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 26.09.1990/0913 (Ant.K.K.) 21.05.1999/4241 (Ant.K.K.) 08.08.2003/5990 (Ant.K.K.) 12.04.2004/6258 (Ant.K.K.) 8 Çamyolu (Kestel) Köyündeki yerleģim alanı ve Dovallık III.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1990/0998 (Ant.K.K.) Mevkiindeki çınar ağacı ve Anıt Ağaç 262

9 GülefĢen KöĢkü,GülefĢen Camii,GülefĢen Hamamı,GülefĢen 9 adet Kültür Varlığı 19.12.1990/0999 (Ant.K.K.) Mevkii duvar kalıntısı,türbe,gülefģen Köprüsü,Hacıbaba 1 adet ağaç 19.03.1991/1055 (Ant.K.K.) KöĢkü (Av Kasrı),Oba Medresesi,Hasbahçe KöĢkü ve çınar ağacı 10 Gözüküçüklü Köyü, Laertes Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1990/1007 (Ant.K.K.) 11 Elikesik Köyü, Hamaxia (Sinek Kalesi) Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1990/1009 (Ant.K.K.) 12 Saray Mah.,Sahil Mezarlığı,Oba Köyü Hacıbaba ve Evliya Mezarlıkları, Mahmutlar Köyü, Mahmutlar Mezarlığı, Kargıcak Mevkii, Kargıcak Mezarlığı,ġıhlar Köyü, Pirce Alaaddin Bey Türbesi ve Mezarlığı Alanya Kalesi altı 398 ada,3 parselde bulunan mezarlık,sur içindeki mezarlar Kültür Varlığı (9 adet) 05.02.1991/1025 (Ant.K.K.) 13 TaĢatan Dere, Tespihli Mağarası Kültür Varlığı 19.03.1991/1056 (Ant.K.K.) 14 Syedra Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.03.1991/1057 (Ant.K.K.) 16.09.2004/41 (Ant.K.B.K.) 15 Kuskaya Köyü,Dim (Gavurini) Mağarası Kültür Varlığı 19.03.1991/1058 (Ant.K.K.) 16 Oba Beldesi,Kadıini Mağarası Kültür Varlığı 19.03.1991/1062 (Ant.K.K.) 17 Hıdırellez Mevkii,Aya Yorgi Kilisesi,çeĢme,yol ve yapı kalıntısı Kültür Varlığı 30.07.1991/1159 (Ant.K.K.) ( 4 adet ) 18 Konaklı (Telatiye) Gerpelit Augea Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 03.09.1991/1183 (Ant.K.K.) 19 Güney Köyü, Cibyra Minor Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1991/1266 (Ant.K.K.) 25.07.2007/1793 (Ant.K.B.K.) 263

20 KızılcaĢehir Köyü, 122 ada,81 parselde bulunan Kale Kültür Varlığı 24.12.1993/2079 (Ant.K.K.) 21 Uğrak Köyü, Domuzburnu Mevkii,Antik Yapı Kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit 07.09.1994/2276 (Ant.K.K.) 22 Türkler Beldesi, Fığla Yarımadası I-III.Der.Arkeolojik Sit 08.09.1994/2305 (Ant.K.K.) 23 Seki Köyü, Syedra AĢağı ġehir I-III.Der.Arkeolojik Sit 14.12.1994/2364 (Ant.K.K.) 24 Merkez, DamlataĢ Mağarası Kültür Varlığı 24.04.1995/2513 (Ant.K.K.) 25 Oba Beldesi,Cami Alanı Mh.'de bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 07.06.1995/2582 (Ant.K.K.) 26 Sugözü Mh.,539 ada, 1 parselde bulunan köģk kalıntısı Kültür Varlığı 19.09.1995/2710 (Ant.K.K.) 27 Oba Beldesi,Çıplaklı Köyünde Alanya Beyine ait yapı kalıntısı Kültür Varlığı 31.01.1996/2846 (Ant.K.K.) 28 Oba Beldesinde eski yapı kalıntısı Kültür Varlığı 02.02.1996/2867 (Ant.K.K.) 29 Türkler Beldesi, 661 parselde bulunan kilise I-III.Der.Arkeolojik Sit 21.11.1996/3139 (Ant.K.K.) 30 Oba Beldesinde bulunan taģınmazlar 3 ad. Kültür Varlığı(Siv. 14.02.1997/3265 (Ant.K.K.) Mim.Örn.) 2 adet Anıt Ağaç 31 Oba Beldesi,Tosmur Köyü,Kalkamak TaĢı tepesinde yeralan mağara Kültür Varlığı 22.07.1997/3434 (Ant.K.K.) 32 Avsallar, Çoban Deresi üzerinde yeralan antik köprü Kültür Varlığı 09.12.1997/3585 (Ant.K.K.) 33 Oba Beldesi,Çıplaklı Köyündeki freskli kilise,altıkapı Kilisesi 3 adet Kültür Varlığı 09.12.1997/3586 (Ant.K.K.) Tol Mevkiindeki yapı kalıntısı 264

34 Avsallar Beldesi,YeĢilköy sınırları içinde yeralan antik kalıntı Kültür Varlığı 09.12.1997/3587 (Ant.K.K.) 35 YeĢilöz Köyü, Kilise Beleni Öreni I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.1998/4004 (Ant.K.K.) 36 Esentepe Köyü,Pisarissos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 18.02.1999/4098 (Ant.K.K.) 31.08.1999/4329 (Ant.K.K.) 37 Kargıcak Köyü,Karagedik Mevkiinde bulunan antik gözetleme kulesi Kültür Varlığı 21.04.1999/4173 (Ant.K.K.) (Gözetleme Kulesi tescil kaydı A.K.T.V.K.B.K nun 15.12.2005 gün ve 745 sayılı kararı ile kaldırılmıģtır.) 38 Tepe Mahallesi,KurĢunlu Mevkii,115 ada,2 parselde bulunan antik kalıntı Kültür Varlığı 21.04.1999/4175 (Ant.K.K.) 39 Alanya-Kahyalar Kıyı Bandı I-III.Der.Doğal Sit 22.04.1999/4197 (Ant.K.K.) 27.02.2003/5763 (Ant.K.K.) 16.02.2006/827 ( Ant.K.B.K.) 40 DemirtaĢ,Büyükpınar Köyü,142 ada,63 parselde bulunan Marassa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 29.06.1999/4253 (Ant.K.K.) 41 Konaklı Beldesi,Kulak Mevkii,KıĢlabeleni Tepesinde bulunan I.Der.Arkeolojik Sit 23.09.1999/4353 (Ant.K.K.) Antik YerleĢim 26.01.2000/4506 (Ant.K.K.) 01.12.2000/4819 (Ant.K.K.) 42 Okurcalar Beldesi,Karaburun Mevkiinde bulunan Tuz Adası I.Der.Arkeolojik Sit 23.09.1999/4358 (Ant.K.K.) 43 Antalya,Alanya,Konaklı,Gebedelen Tepesi Mevkii,132 ada Kültür Varlığı 26.10.1999/4382 (Ant.K.K.) 2 ve 3 parsellerde bulunan yapı kalıntısı 44 Antalya,Alanya,Hacımehmetli Mahallesi Hıdırellez Kirsebeleni Kültür Varlığı 26.10.1999/4384 (Ant.K.K.) Mevkiindeki Antik Kalıntı 265

45 Büyükhasbahçe Mahallesinde bulunan su kemerleri Kültür Varlığı 14.04.2000/4587 (Ant.K.K.) 46 EmiĢbeleni Beldesi,Akkale Tepesindeki Antik YerleĢim I.Der.Arkeolojik Sit 14.04.2000/4588 (Ant.K.K.) 47 Kargıcak Beldesi,723 parseldeki ev Kültür Varlığı(Siv.M.Ör.) 15.06.2000/4634 (Ant.K.K.) 48 Tosmur Beldesi,Buzağı Avlusu Mevkii,71 parseldeki duvar 2 adet Kültür Varlığı 17.08.2000/4703 (Ant.K.K.) kalıntısı ve Dimçayı Köprüsü 49 Avsallar Beldesi,Zindantepe Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit 17.08.2000/4704 (Ant.K.K.) ve Yahyaoğlu Deresi üzerindeki köprü Kültür Varlığı 50 Kestel Beldesi,6 ada,177 parseldeki han Kültür Varlığı 21.09.2000/4771 (Ant.K.K.) 51 Mahmutlar, KeĢbeleni Mevkii,1564,1632 nolu parsellerdeki I.Der.Arkeolojik Sit 29.03.2001/4928 (Ant.K.K.) antik yerleģim alanı 16.09.2004/37 (Ant.K.B.K.) 52 Kızlarpınarı Mah.,Kızlarpınarı Hanı ve ÇeĢmesi 2 adet Kültür Varlığı 27.04.2001/4982 (Ant.K.K.) 53 KadıpaĢa Mahallesi III.Der.Arkeolojik Sit 27.04.2001/4986(Ant.K.K.) 54 Uğrak Köyü,Uzunkilise Mevkii 127 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı 29.11.2001/5226 (Ant.K.K.) 55 Sugözü Mah.,539 ada 1 parseldeki duvar kalıntısı Kültür Varlığı 08.08.2003/5996 (Ant.K.K.) 56 Kargıcak,Karagedik Mevkiindeki Sarnıç Kültür Varlığı 12.04.2004/6259 (Ant.K.K.) 57 ġekerhane Mah.,244 ada 59 parseldeki ev Kültür Varlığı 21.05.2004/6333 (Ant.K.K.) 58 DemirtaĢ Beldesi,Kızılkilise Mh.,675 ve 676 parsellerdeki Kültür Varlığı 29.06.2004/6369 (Ant.K.K.) 266

yapı kalıntısı 59 Kargıcak Beldesindeki kilise kalıntısı Kültür Varlığı 29.06.2004/6370 (Ant.K.K.) 60 Kargıcak,Karagedik Mevkiinde ve Öğretmenler Sitesi ile Maviçam 2 adet Sitesinin doğusundaki vadi üzerindeki su kemerleri Kültür Varlığı 29.06.2004/6371 (Ant.K.K.) 61 Mahmutlar,Yukarı Mahalle,Kovanlık Mevkii,4355 parseldeki Kültür Varlığı 05.11.2004/140 (Ant.K.B.K.) zeytin iģliği 62 Elikesik Köyü,637,570 ve 1448 parsellerdeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit 23.12.2004/176 (Ant.K.B.K.) 63 Çıplaklı Beldesi,154 ada 2,3,4 Parsellerdeki köģk, 154 ada 4,5,7,8 6 adet parsellerdeki Ak ÇeĢme ve havuz,152 ada 19 parseldeki Kültür Varlığı 06.05.2005/409 (Ant.K.B.K.) Hacı Bekri ÇeĢmesi,146 ada 12,13 parsellerdeki Kuru ÇeĢme, 110 ada 5,6,7,19 parsellerdeki Gözetleme Kulesi, 106 ada 1 parseldeki Yapı kompleksi (Çiftlik Evi) 64 Oba Beldesi Bucakoluk Mevkiindeki Suini mağarası Tabiat Varlığı 23.06.2005/451(Ant.K.B.K.) 65 Dere Türbelinas Köyü, Beceler Mahallesinde bulunan eski köprü Kültür Varlığı 15.09.2005/637(Ant.K.B.K.) 66 YeĢilköy Beldesi 309 parseldeki zeytin iģliği Kültür Varlığı 15.09.2005/641(Ant.K.B.K.) 67 Güllerpınarı Mahallesi 215 ada 42 parseldeki ev Kültür Varlığı 27.10.2005/691(Ant.K.B.K.) (sivil mim.örn.) 68 Güzelbağ Beldesi, Zafer Mah. Göğügediği örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 10.02.2006/826 (Ant.K.B.K.) 69 Dereköy, Gedevet yaylasında bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 30.03.2006/905 (Ant.K.B.K.) 267

70 ÇarĢı Mh. 1248 ada 1,2 parseller arasındaki tarihi yol Kültür Varlığı 25.05.2006/1024 (Ant.K.B.K.) 71 Ġskele Mevkii, 338 ada 49 parseldeki Lifoz Suyu Kaynağı Kültür Varlığı 25.05.2006/1027 (Ant.K.B.K.) ve mimari kalıntılar 72 Elikesik Köyü, Karakoyak Mevkiindeki Ģapel ve antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 25.05.2006/1034 (Ant.K.B.K.) Gözetleme Kulesi, yapı kompleksi, han ve yapı kalıntıları 4 adet Kültür Varlığı 73 Tepe Mh. Arapseki ve Sığırlık Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 17.07.2006/1098 (Ant.K.B.K.) 74 Beldibi Köyü, ÖrentaĢ Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 17.07.2006/1099 (Ant.K.B.K.) 75 Okurcalar Beldesi, Ortalan Mevkiindeki zeytin iģliği ve çevresi I.Der.Arkeolojik Sit 17.07.2006/1100 (Ant.K.B.K.) 76 Dimçayı, Akköprü ve Bucakköprü 2 adet Kültür Varlığı 12.09.2006/1216 (Ant.K.B.K.) 77 Yassıtepe Devlet Ormanı I Mevkiinde yer alan sarnıç Kültür Varlığı 09.11.2006/ 1241 (Ant.K.B.K.) 78 DemirtaĢ Beldesi, Kızılkilise Mevkiindeki kaya mezarı Kültür Varlığı 10.11.2006/ 1308 (Ant.K.B.K.) 79 Esentepe Köyü,Asartepe Antik yerleģim alanı ve I. Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/ 1415 (Ant.K.B.K.) eski mezarlık Kültür Varlığı 08.03.2007/1449 (Ant.K.B.K.) 80 Elikesik Köyü,Sinasarı Tepesi 2 adet I. Der.Ark. Sit 08.03.2007/1448 (Ant.K.B.K.) yamaçlarındaki kalıntılar ile Arı Tepesi Kültür Varlığı YerleĢim Alanı ve ġapel 81 Gözüküçüklü Köyü, Çeldili, Kirselik ve Kahvebağ 3 adet I. Derece Ark. Sit 12.04.2007/1534 (Ant.K.B.K.) Antik yerleģim alanları Alanı 82 Kargıcak Beldesi, 224 ada 1455 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı 12.04.2007/1539 (Ant.K.B.K.) 268

83 Sugözü Mahallesi, Alanay Sok. ile Kahvecik Sokağın Kültür Varlığı 12.04.2007/1542 (Ant. K.B.K.) köģesindeki hamam kalıntısı 84 KadıpaĢa Mahallesi 21 ada 30 parseldeki çınar ağacı Tabiat Varlığı 11.05.2007/1627(Ant. K.B.K.) 85 EmiĢbeleni mevkiindeki yapı kalıntısı ve Tolsak Köyündeki 2 adet Kültür Varlığı 11.05.2007/1652(Ant. K.B.K.) GökbaĢ Kule ile Payallar Mevkii ile ÇalıĢkanlar Mahallesindeki Yapı kalıntıları ve Dipçik Kalesinin bulunduğu alanlar 3 adet I.Der.Ark Sit 86 Ġncekum, Esentepe Mahallesinde yer alan zeytin iģlikleri ve 2 adet Kültür Varlığı 25.07.2007/1781(Ant. K.B.K.) Ayrın Örenyeri I. Der. Ark. Sit 87 797 ada 3 parseldeki mezarlık ve sarnıç Kültür Varlığı 25.07.2007/1783 (Ant. K.B.K.) 88 Soğukpınar Köyü sınırlarındaki gözetleme kulesinin bulunduğu alan I. Der. Ark. Sit 25.07.2007/1791 (Ant. K.B.K.) 89 Güneyköy ve Gözübüyük Köylerindeki Nekropol alanı I. Der. Ark. Sit 25.07.2007/1793 (Ant. K.B.K.) 90 Oba Çayı üzerindeki Eğri Köprü Kültür Varlığı 28.09.2007/1916 (Ant. K.B.K.) 91 ÇarĢı Mahallesi, 393 ada7,8,9 ve 11 parsellerdeki tarihi duvar Kültür Varlığı 13.12.2007/2047 (Ant. K.B.K.) 92 Çamlıca Köyü, Kemer Köprü Kültür Varlığı 01.05.2008/2336 (Ant. K.B.K.) 93 Yaylalı Köyü, 113 ada 6 parseldeki antik döneme ait zeytin iģliği Kültür Varlığı 27.06.2008/2519 (Ant. K.B.K.) 94 Elikesik Köyü, Sabancılar ve Kesmeliyatak Mağaraları 2 adet Tabiat Varlığı 22.08.2008/2623 (Ant. K.B.K.) 269

95 Antalya, Alanya, GümüĢgöze Köyü, Gökören, TaĢlıharman 3 adet I. Der. Ark. Sit 22.08.2008/2624 (Ant. K.B.K.) ve Hisar Kalesi antik dönem yerleģim alanları GümüĢgöze Köyündeki anıt eserler 6 adet Kültür Varlığı 96 Bayır Köyü, Olukönü mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 31.10.2008/2787 (Ant. K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI DEMRE 1 Apollonia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1980/2246 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Myra Antik Kenti I-II.Der.Arkeolojik Sit 05.02.1982/3284 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Noel Baba Kilisesi I.Der.Arkeolojik Sit 08.03.1985/0789 (TKTVKYK) 4 Kekova, Üçağız I.Der.Doğal Sit 07.11.1989/0532 (Ant.K.K.) - Sura ve Andriake Antik Kenti - Simena ve Üçağız (Teimussa) Antik Kenti 25 Adet I.Derece - Aperlai Antik Kenti Arkeolojik Sit - Ġnceyar Kaytak Sırtı - Boğazlı-Kılınçlı Antik YerleĢimi - Kapaklı, Buzağılık - Tirmisin Mucuk Beleni, Pınarlı, Tyberissus, Erenyeri (Burç) - KiĢleli ve Kara Adası, Harazlı, Gökkaya,AĢırlı Adası - Üçağız ve Kale Mahallesi yerleģimleri Kentsel-Arkeolojik Sit 27.10.2005/695 (Ant.K.B.K.) 5 Yavu Köyü,Kyaenai Antik Kenti I.Derece Arkeolojik Sit 19.12.1991/1268 (Ant.K.K.) 270

6 Zümrütkaya Mahallesi, TaĢdibi Yarımadası I.Der.Ark.-Doğal Sit 13.10.1992/1598 (Ant.K.K.) 7 Beymelek Bizans ġapeli Kültür Varlığı 12.05.1993/1872 (Ant.K.K.) 8 Yavu, Ġlvit Mevkii, Eseler Mahallesi III.Der.Arkeolojik Sit 03.02.1995/2442 (Ant.K.K.) 9 Kumdağ Mevkii, 173 ada, 13-14 parsellerde bulunan kalıntılar Kültür Varlığı 01.12.1995/2814 (Ant.K.K.) 10 Beymelek, Yukarı Beymelek Kalesi (Ġsium) I.Der.Arkeolojik Sit 14.08.1996/3063 (Ant.K.K.) 11 Belören Köyü (Muskar) sınırları içinde kalan kilise Kültür Varlığı 17.02.1998/3715 (Ant.K.K.) 12 Karabucak Mahallesi,197 ada,3 parselde bulunan lahit Kültür Varlığı 30.11.1998/4013 (Ant.K.K.) 13 Belören Köyü,Zeytin Mahallesi I.Der.Arkeolojik Sit 25.11.1999/4440 (Ant.K.K.) 14 Kapaklı Köyü,Hoyran Mahallesi,Hoyran Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 24.12.1999/4481 (Ant.K.K.) 15 TaĢkesiği Mevkiindeki Antik TaĢocağı Kültür Varlığı 17.05.2000/4613 (Ant.K.K.) 16 Davazlar Köyü,Trysa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 16.06.2000/4654 (Ant.K.K.) 17 Demre Çayı Mevkiindeki Antik YerleĢim alanları ve Myra Su Yolu 7 adet I.Der.Ark.Sit 07.06.2002/5506 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı I.Der.Doğal Sit 28.06.2004/6341 (Ant.K.K.) 18 Bozdağ mevkii, lahit, çiftlik yapısı, zeytin iģliği, 4 adet Kültür Varlığı 25.04.2006/963(Ant.K.B.K.) kireç ocağı kalıntıları 19 Davazlar Mevkiinde sarnıç ve zeytin iģliği 2 adet Kültür Varlığı 18.07.2006/1123(Ant.K.B.K.) 271

20 Beymelek Beldesi, Yukarı Mahallesindeki I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/1412(Ant.K.B.K.) antik dönem yerleģim alanı 21 Bozdağ-Sura Mevkiinde bulunan lahitler ve eve dönüģtürülmüģ 7 adet Kültür Varlığı 14.06.2007/1659(Ant.K.B.K.) Heroon 22 Gürses Köyü, Arpaçukuru mevkiindeki kalıntılar Kültür Varlığı 27.09.2007/1861 (Ant.K.B.K.) 23 Karabucak Mousoleumu yanındaki kuyu Kültür Varlığı 28.09.2007/1906 (Ant.K.B.K.) 24 Büyükkum Mahallesi, Kumdağı-Ġnceburun Mevkii, Kültür Varlığı 08.11.2007/1934 (Ant.K.B.K.) antik dönem zeytin iģliği 25 Belören Köyü, Alakilise ve çevresi,çağman Köyü 5 adet I.Der.Ark.Sit 14.12.2007/2071(Ant.K.B.K.) Karabel Mahallesi Doğu ve Batı Asarcık Kiliseleri çevreleri, Alacahisar Kilisesi 26 Gürses Köyü antik yerleģim alanları 3 adet I. Der. Ark. Sit 21.02.2008/ 2182 (Ant.K.B.K.) 27 Belören Köyü, Devekuyusu Mevkiindeki kilise kalıntısı, I.Der.Arkeolojik Sit 28.03.2008/2291 (Ant.K.B.K.) mezar, sarnıçlar, iģlikler ve teras duvarlarının bulunduğu alan 28 Çağman Köyü, Ağıl-Börülce Deresi mevkiindeki nekropol alanı I.Derece Arkeolojik Sit 29.05.2008/2408 (Ant.K.B.K.) 29 Çevreli Köyü antik yerleģim alanları 5 adet I. Der.Ark. Sit 19.09.2008/2728 (Ant.K.B.K.) 272

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI DÖġEMEALTI 1 Evdir ve Kırkgözhan 2 adet Kültür Varlığı 08.07.1977/A-631 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Yağca, Çarkini,Mustanini,Karain,Macarini,Öküzini,Suluin, I.Der.Doğal Sit 18.12.1990/0983 (Ant.K.K.) Koyunini,Harunini Mağaraları ve Kırkgöz su kaynakları 8 adet I.Der.Ark 13.02.1997/3234 (Ant.K.K.) 24.10.2002/5627 (Ant.K.K.) 3 Akkoç, Ariassos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 05.06.1991/1139 (Ant.K.K.) 4 Yukarıkaraman I-III.Der.Arkeolojik Sit 13.10.1991/1209 (Ant.K.K.) 22.03.1999/4145 (Ant.K.K.) III.Der.Arkeolojik Sit Tümülüs 2 adet I.Der.Arkeolojik Sit Sarnıç 2 adet Kültür Varlığı 05.11.2004/115 (Ant.K.B.K.) Lahit Dizisi Kültür Varlığı 213 adada bulunan Roma Dönemine ait yapı kalıntısı Kültür Varlığı 14.09.2005/580 (Ant.K.B.K.) 5 Kovanlık DöĢemeboğazında bulunan antik yol I.Der.Arkeolojik Sit 13.11.1991/1245 (Ant.K.K.) 28.11.2008/2849 (Ant.K.B.K) 6 Yukarıkaraman, Düzlerçamı Ormanı,Güver Uçurumu,Termessos I.Der.Ark.-Doğal Sit 07.04.1993/1783 (Ant.K.K.) Antik Kenti 30.04.2002/5373(Ant.K.K.) 7 Bademağacı Köyü, Bademağacı Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit 24.12.1993/2090 (Ant.K.K.) 30.04.2002/5373 (Ant.K.K.) 8 EkĢili, çınar ağaçları ve çeģme 2 adet Anıt Ağaç 07.09.1994/2278 (Ant.K.K.) 1 adet Kültür Varlığı 273

9 DöĢemealtı, Kocain Mağarası I.Der.Ark.-Doğal Sit 31.01.1996/2841 (Ant.K.K.) 10 Yağca Köyünde bulunan Kule kalıntısı Kültür Varlığı 10.09.1998/3937 (Ant.K.K.) 11 Dağbeli, Üstünağı Harabeleri I.Der.Arkeolojik Sit 22.03.1999/4148 (Ant.K.K.) Katrancı Tepesindeki Gözetleme Kulesi ve Anıt Mezar 2 adet Kültür Varlığı 12 Kepezüstü Nebiler, 1155 ve 1156 nolu parsellerdeki kalıntılar Kültür Varlığı (3 adet) 23.09.1999/4346 (Ant.K.K.) 13 Yukarıkaraman, Nebiler Mh.,Gençlik ve Spor Ġl Müdürlüğüne Kültür Varlığı 24.12.1999/4471 (Ant.K.K.) tahsis edilen alandaki yapı kalıntısı 14 Yukarıkaraman, Nebiler Mh.,1009 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 24.02.2000/4521 (Ant.K.K.) 15 Dağbeli, Çubukbeli Mevkii Gözetleme Kulesi kalıntısı Kültür Varlığı 17.05.2000/4617 (Ant.K.K.) 16 YeĢilbayır, Çukuraltı Mahallesi,Topak Sarnıcı Kültür Varlığı 13.04.2000/4544 (Ant.K.K.) 17 Çığlık, sarnıçlar 3 adet Kültür Varlığı 13.04.2000/4545 (Ant.K.K.) 18 Yukarıkaraman, Hacıahmet Sarnıcı Kültür Varlığı 13.04.2000/4547 (Ant.K.K.) 19 DöĢemealtı,1105 ada, 3 ve 4 parsellerdeki sarnıçlar 2 adet Kültür Varlığı 17.05.2000/4619 (Ant.K.K.) 20 Yukarıkaraman, Uzunkuyu Sarnıcı Kültür Varlığı 20.09.2000/4756 (Ant.K.K.) 21 Kırkgöz-Yeniköy Mahallesi 1867 ada 10 ve 11 parsellerdeki Kültür Varlığı 07.06.2002/5500 (Ant.K.K.) yapı kalıntısı 22 Kömürcüler, 417 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 24.10.2002/5624 (Ant.K.K.) 23 Kömürcüler, 528 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 24.10.2002/5625 (Ant.K.K.) 274

24 DöĢemealtı, Tomalar Mahallesindeki Toma Sarnıcı, Kömürcüler Topak Sarnıç, Kömürcüler 227 4 adet Kültür Varlığı 24.10.2002/5626 (Ant.K.K.) parseldeki Hacı Ahmet Sarnıcı,DöĢemealtı 1356 ada 2 ve 19 parsellerdeki Hacı Mehmet Sarnıcı 25 YeĢilbayır, Kocakale Mevkii,eski 385 parseldeki Ahırlıkuyu Sarnıcı Kültür Varlığı 20.05.2004/6289 (Ant.K.K.) 26 DöĢemealtı,1587 ada 9 parseldeki Gökhöyük I.Der.Ark.Sit 29.06.2004/6352 (Ant.K.K.) 27 Kovanlıkdaki Mağara Tabiat Varlığı 29.06.2004/6353 (Ant.K.K.) 28 DöĢemealtı, Çubuk Boğazı,Ortaova Mevkiinde karayolu 2 adet Kültür Varlığı 05.05.2005/369 (Ant.K.B.K.) kenarında bulunan sarnıç ile Bıyıklı Köyünün 2 km batısında Antalya-Burdur karayolu ortasındaki sarnıç 29 Camili, 735 parseldeki eski cami Kültür Varlığı 06.05.2005/430 (Ant.K.B.K.) 30 EkĢili, Cavurunpınarı kaynağının bulunduğu alandaki Kültür Varlığı 11.09.2006/1174 (Ant.K.B.K.) yapı kalıntıları 31 Dağbeli, Ġncirlik Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 12.04.2007/1550 (Ant.K.B.K.) 32 Düzlerçamı, Karaman Mah. 177,319 ve 320 nolu imar III. Der.Ark.Sit Adaları ile 138 ve 139 parselleri kapsayan alan Güver Kanyonu I.Derece Doğal Sit alanının doğusundaki antik I.Der.Arkeolojik Sit 24.07.2007/1755(Ant.K.B.K.) TaĢ ocakları, zeytin iģliği,çeģme ve mezar kalıntılarının olduğu alan 33 YeĢilbayır, Kocakale 2819 parsel ve çevresi I.Der.Arkeolojik Sit 27.09.2007/1875 (Ant.K.B.K.) 275

34 Çığlık, 1206 ve 1207 parsellerdeki geç Roma dönemine Kültür varlığı 09.11.2007/1995 (Ant.K.B.K.) ait yapı kalıntısı 35 Düzlerçamı, Karaman Mahallesi, EĢmece Kuyusu Kültür Varlığı 30.05.2008/2445 (Ant.K.B.K.) 36 Düzlerçamında yer alan Tümülüs ve Kültür Varlığı 263 ada da yer alan ev Kültür Varlığı 18.09.2008/2681 (Ant.K.B.K.) (Siv.mim.örn.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ELMALI 1 Gilevgi Köyü, Gilevgi Kalesi Kültür Varlığı 09.04.1982/A-3485 (GEEAYK) 2 Eskihisar Mevkii I.Derece Ark.Sit 09.04.1982/A-3535 (GEEAYK) 3 KıĢla Köyü, Kızılbel Tümülüsü,Bayındır Köyü,Karaburun 3 adet I.Der.Ark. Sit 29.06.1988/0094 (Ant.K.K.) Tümülüsü ve Ġslamlar Köyü Örenyeri 4 Tekke Köyü, Abdal Musa Türbesi Kültür Varlığı 11.01.1990/0641 (Ant.K.K.) 5 Özdemir Köyü, Özdemir Höyük, Kocapınar Köyü, 2 adet I.Der.Ark. Sit 01.07.1992/1483 (Ant.K.K.) Kocapınar Höyük, Hacımusalar Köyü, Hacımusalar Höyük I.Der.Arkeolojik Sit 01.07.1992/1483 (Ant.K.K.) 28.03.2008/2290 (Ant.K.B.K.) 6 Sedir Ağaçları I.Der.Doğal Sit 01.07.1992/1484 (Ant.K.K.) 24.10.2002/5632 (Ant.K.K.) 276

25.05.2006/1040 (Ant.K.B.K.) 7 Yapraklı Köyü,Güğübeli Mevkiindeki antik yerleģme I.Der.Arkeolojik Sit 31.01.1996/2829 (Ant.K.K.) 8 Eskihisar Köyü,Köyiçi Mevkii,6 pafta,1100 parselde bulunan cami Kültür Varlığı 27.10.1998/4010 (Ant.K.K.) 9 Tekke Köyü,Abdal Musa Türbesi yakınında bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 27.10.1998/4011 (Ant.K.K.) 10 Armutlu Köyü,KısıktaĢ Mevkii ve AvĢar Mahallesinde bulunan duvar kalıntısı ve kaya mezarları 6 adet Kültür Varlığı 23.07.1999/4295 (Ant.K.K.) 11 Karamık Köyü,Avlan Gölü kenarında bulunan Podalia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 31.08.1999/4325 (Ant.K.K.) 12 Gölova (Müğren) Köyü,Tepecik Mevkiindeki anıt mezar Kültür Varlığı 30.11.2000/4787 (Ant.K.K.) 13 Gündoğan Mah.,193 ada,34 parseldeki askerlik Ģubesi binası Kültür Varlığı 22.02.2001/4905 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 14 Camicedit Mah.,12 ada 13 parseldeki Kütük Camii ve minaresi Kültür Varlığı 07.06.2002/5489 (Ant.K.K.) 15 Ġplikpazarı Mah.,205 ada 11 parseldeki ev Kültür Varlığı 20.05.2004/6292 (Ant.K.K.) 16 Akçay Beldesi,Dutyanı Mevkiindeki Akçay Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit 24.12.2004/191 (Ant.K.B.K.) 17 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri,ömer PaĢa Camii Kentsel Sit Alanı ve Ahi Baba Türbesi,ġadırvan,Medrese,Bey Hamamı,Ġsimsiz 8 Adet Kültür Varlığı 11.02.2005/276 (Ant.K.B.K.) Minare,Yeni Hamam,Toklular Mescidi 127 Adet Kültür Varlığı 14.09.2005/578(Ant.K.B.K.) Elmalı KıĢla Köy arasındaki antik yol (Sivil Mimarlık örneği) 18 Semayük (Bozüyük), KarataĢ Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/1415 (Ant.K.B.K.) 277

19 Ġplik Pazarı Mah. 187 ada 6 ve 7 parsellerdeki höyük I.Der.Arkeolojik Sit 11.05.2007/1631 (Ant.K.B.K.) 20 Çobanisa ve Özdemir Köyleri arasındaki Kaletepe de I.Der.Ark.Sit Alanı 08.11.2007/1966 (Ant.K.B.K.) bulunan antik yerleģim alanı 21 Bayındır Köyü, Köyiçi mevkiindeki Tümülüs alanları III. Der. Arkeolojik Sit 23.08.2008/2666 (Ant.K.B.K.) Bayındır Köyü, Çağıltemeller Mevkii ile Kurttepesi-Çakaldere 3 adet Kültür Varlığı Tümülüs Gurupları ve Tepecik Mevkiindeki Ardıçlı Tümülüs S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI FĠNĠKE 1 Alacadağ Köyü, Boğaz Mahallesindeki nekropol alanı I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1980/A-2246 (G.E.E.A.Y.K.) 08.11.2007/1967 (Ant.K.B.K.) 2 Ġncirağacı Köyü, Alakır Çayı üzerinde bulunan kırkgöz köprüsü Kültür Varlığı 25.07.1981/3074 (G.E.E.A.Y.K.) 03.11.1997/3548 (Ant.K.K.) 3 Phanikos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 06.02.1982/3336 (G.E.E.A.Y.K.) 23.08.2008/2641 (Ant.K.B.K.) 4 Arykanda Antik Kenti I Der.Arkeolojik Sit 29.01.1992/1299 (Ant.K.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı 28.11.2008/2853 (Ant.K.B.K.) 5 Gökliman Koyu ile Andreadorya Koyu arasındaki yarımada I.Der.Arkeolojik Sit 16.12.1992/1699 (Ant.K.K.) 18.09.2008/2670 (Ant.K.B.K.) 6 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 13 adet Kültür Varlığı 16.12.1992/1700 (Ant.K.K.) 278

(Sivil Mim.Örn.) 7 Yuvalılar Köyü, Limyra Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 09.02.1994/2118 (Ant.K.K.) 8 Finike-Beymelek Kıyı Bandı I-III.Der.Doğal Sit 25.05.1998/3821 (Ant.K.K.) /4444 (Ant.K.K.) 9 Arif Köyü,Hörbüdek Yaylası,BaĢçayır Mevkiindeki Antik Kültür Varlığı 18.02.1999/4105 (Ant.K.K.) Gözetleme Yapısı 23.08.2008/2663 (Ant.K.B.K.) 10 Günçalı Köyü Arneai Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 24.02.2000/4513 (Ant.K.K.) 11 Turunçova,Hacıveliler Mah.,TreĢe Mevkiindeki antik yerleģim I.Der.Arkeolojik Sit 24.12.2001/5273 (Ant.K.K.) alanı ve kaya mezarları 01.05.2002/5419 (Ant.K.K.) 12 Asarönü Köyü Yolundaki Antik ġapel kalıntısı Kültür Varlığı 25.04.2003/5876 (Ant.K.K.) 13 Yalnız Köyü, Mahmutlu Sırtı ve Bel BaĢı yakınlarındaki I.Der.Arkeolojik Sit 04.08.2005/526 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı 14 Hasyurt Beldesi, 95 parseldeki Hasköy Camisi Kültür Varlığı 18.07.2006/1114 (Ant.K.B.K.) 15 Turunçova Beldesi, Hacıveliler Mahallesi, Elmalı Caddesi, Kentsel Sit Alanı( 35 adet Narenciye bahçeleri içerisinde bulunan evler ve çevresi Siv.Mim.Örn. Kültür Varlığı) Çavdır ve Bağyaka camileri 2 adet Kültür Varlığı 18.07.2006/1115 (Ant.K.B.K.) 16 Turunçova Beldesinde evler 7 adet Siv.Mim.Örn. 12.09.2006/1200(Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 17 Merkez, 118 ada 60 parseldeki Merkez Camii Kültür Varlığı 09.03.2007/ 1486 (Ant.K.B.K.) 279

18 Alacadağ Köyündeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 12.04.2007/1534 (Ant.K.B.K.) 19 Turunçova,Köselikuyu mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 28.08.2007/1840 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 20 Alacadağ Köyü, KeĢlik Mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 27.09.2007/1854 (Ant.K.B.K.) 21 Alacadağ Köyündeki antik yerleģim alanı I.Der.Ark.Sit Alanı 08.11.2007/1967 (Ant.K.B.K.) 22 KeĢlik Dağı mevkiindeki antik yerleģim alanları 3 adet I.Der.Ark.Sit 14.12.2007/2067 (Ant.K.B.K.) Antik dönem yapı ve kanal kalıntıları 2 adet Kültür Varlığı 23 Merkezdeki evler 12 adet Kültür Varlığı 01.05.2008/2310 (Ant.K.B.K.) (Siv.mim.örneği) 24 Gökliman Koyu kuzeyinde, Kulesırtı mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 23.08.2008/2640 (Ant.K.B.K.) Eski Mahalle,Turunçova yolu üzerindeki Likya tipi kaya mezarı Kültür Varlığı 25 Boldağ bölgesinde, Dinektepe, Karakuyu ve Ağzıeğri mevkilerindeki 3 adet I. Der.Ark. Sit 19.09.2008/2728 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanları Dinektepe nin kuzeyindeki gözetleme kulesi Kültür Varlığı 280

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI GAZĠPAġA 1 Kızılgüney Köyü I.Der.Arkeolojik Sit 12.04.1985/0878 (TKTVKYK) 2 Selinus Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 14.12.1987/2976 (TKTVKYK)) 3 Güneyköy, Antiochis ad Craqum antik kenti I.-III.Der.Arkeolojik Sit 26.06.1990/0836 (Ant.K.K.) 25.05.2006/1030 ( Ant.K.B.K.) 4 Cile Köyü, Adandalamos antik kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1990/1010 (Ant.K.K.) 5 Hasdere Köyünde bulunan türbe ve mezarlık Kültür Varlığı 05.02.1991/1025 (Ant.K.K.) 6 Ġnceğiz Köyü Tepeçukur Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 03.06.1991/1123 (Ant.K.K.) 7 Macar Köyü, Antik Cestrus Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 03.06.1991/1124 (Ant.K.K.) 8 Kıcık Köyü, Asar Koyağı,Nepalis Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 03.06.1991/1127 (Ant.K.K.) 12.05.1992/1432 (Ant.K.K.) 9 Beyrebucak Köyü, Yalandünya Mağarası Kültür Varlığı 30.07.1991/1160 (Ant.K.K.) 10 Karalar Köyü, Sırtlanini Mağarası Kültür Varlığı 17.11.1992/1635 (Ant.K.K.) 11 Yakacık Köyü, Altıkapı Han Kültür Varlığı 07.09.1994/2273 (Ant.K.K.) 12 Bıçkıcı Manastırı I.Der.Arkeolojik Sit 14.12.1994/2365 (Ant.K.K.) 13 Ortaçağ kulesi Kültür Varlığı 01.11.1995/2748 (Ant.K.K.) 281

14 Ekmel Mh.,Ömerbükü Mevkiinde yeralan tümülüs I.Der.Arkeolojik Sit 25.06.1998/3862 (Ant.K.K.) 15 GazipaĢa-Kahyalar kıyı bandı I-II-III.Der.Doğal Sit 22.04.1999/4197 (Ant.K.K.) 27.02.2003/5763 (Ant.K.K.) 16 Gölcük Köyü,Julia Sebaste Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 01.12.2000/4810 (Ant.K.K.) 17 Macar Köyü,Alacadağ Mevkii öreni I.Der.Arkeolojik Sit 13.03.2002/5299 (Ant.K.K.) 18 Çakmak Köyü,Hisartepe Öreni I.Der. Arkeolojik Sit 27.02.2003/5765 (Ant.K.K.) 19 Kaledran Köyü,Denizyolu mevkiindeki mozaikli alan Kültür Varlığı 17.07.2006/1107 (Ant.K.B.K.) 20 Karatepe Köyü, Akkaya Mahallesindeki Ciniviz (Ceneviz) Kalesi I.Der.Arkeolojik Sit 12.09.2006/1218 (Ant.K.B.K.) 21 Karatepe (Sivastı) Köyü, Bıçkıcı çayı üzerindeki Bıçkıcı (TaĢköprü) Kültür Varlığı 12.09.2006/1219 (Ant.K.B.K.) 22 Doğanca Köyü, Asartepe Örenyeri I.Der. Arkeolojik Sit 12.09.2006/1220 (Ant.K.B.K.) 23 Aydıncık Köyü, Ömerli Tepe mevkiinde yer alan yapı kalıntıları Kültür Varlığı 10.11.2006/1312 (Ant.K.B.K.) 24 Aydıncık Köyü, TahtabaĢı Mevkiinde bulunan yapı kalıntıları I.Der. Arkeolojik Sit 14.12.2006/1333 (Ant.K.B.K.) 25 Bıçkıcı köprüsü Kültür Varlığı 01.05.2008/2335 (Ant.K.B.K.) 282

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI GÜNDOĞMUġ 1 Idil Gediği Mevkiinde bulunan mezarlık ile Akçabelen Köyü 2 adet Kültür Varlığı 03.02.1991/1025 (Ant.K.K.) Körüldük Mevkiindeki mezarlık 2 GündoğmuĢ GümüĢgöze Köyü arasındaki Katrancı Mevkiinde Kültür Varlığı 05.06.1991/1138 (Ant.K.K.) bulunan yapı kalıntısı 3 Bayırkozağı Köyü,Colybrassus (Ayasofya) Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 19.12.1991/1267 (Ant.K.K.) 4 Kayabükü Köyü, Uçan ġelale I.Der.Doğal Sit 12.05.1992/1431 (Ant.K.K.) 01.05.2008/2324 (Ant.K.B.K.) 5 Güneycik Köyü, Ali Köprüsü Kültür Varlığı 13.08.1993/1948 (Ant.K.K.) 6 Karadere, Asartepe Mevkii, Casae Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 07.09.1994/2274 (Ant.K.K.) 7 Güneycik Köyü, Tol Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 07.09.1994/2277 (Ant.K.K.) 8 Karabul Mevkii, TaĢahır Antik YerleĢimi I.Der.Arkeolojik Sit 07.09.1994/2279 (Ant.K.K.) 9 Akyarı Köyü,Asartepe ve Acıceviz Mevkiinde Asartepe örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 31.08.1999/4328 (Ant.K.K.) 10 Karaköy sınırları içindeki antik yerleģim I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2001/4891 (Ant.K.K.) 11 Senir Beldesi,Gedefi Tepesindeki antik yerleģim alanı ve mağara I.Der.Arkeolojik Sit 23.12.2004/179 (Ant.K.B.K.) 12 Umutlu Köyü, Meryemini Mağarası Tabiat Varlığı 16.02.2006/822 (Ant.K.B.K.) 13 Kayabükü Köyü, Hesebeleni Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 28.09.2007/1913(Ant.K.B.K.) 283

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI ĠBRADI 1 Merkezde bulunan sivil mimarlık örnekleri 7 adet Kültür Varlığı 14.02.1981/2592 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 2 adet Kültür Varlığı 2 Irmak ve Kocaoluk Mevkiinde bulunan konaklama alanları I.Der.Arkeolojik Sit 01.07.1992/1486 (Ant.K.K.) 3 Merkezde bulunan kestane ağacı Anıt Ağaç 17.11.1992/1642 (Ant.K.K.) 4 Ürünlü Köyündeki Düdensuyu Mağarası kültür Varlığı 21.01.1993/1728 (Ant.K.K.) 5 Çukurviran Mahallesinde bulunan anıt mezar kültür Varlığı 22.11.1993/2054 (Ant.K.K.) 6 Ormana Köyünde bulunan taģınmaz kültür Varlığı 15.11.1994/2327 (Ant.K.K.) Sivil Mim.Örn.) 7 Ormana,Erymna Antik Kenti ile merkezdeki sivil mimarlık örn. I.Der.Arkeolojik Sit 10.11.2003/6059 (Ant.K.K.) 7 adet Kültür Varlığı Sivil Mim.Örn.) 8 Ormana Kent Merkezi Kentsel Sit 25.03.2005/321 (Ant.K.B.K.) 11 adet Kültür Varlığı (Sivil Mim.Örn.) 284

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KAġ 1 KaĢ, Merkez Kentsel-I.Der.Ark.Sit 10.03.1978/A-1039 (G.E.E.A.Y.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı 29.07.1996/3011 (Ant.K.K.) 53 adet Kültür Varlığı (Siv.Mim.Örn.) 1 adet Kültür Varlığı) 2 Bezirgan,Göltepe Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1980/2246 (G.E.E.A.Y.K.) 27.10.2005/697 (Ant.K.B.K.) Çukurbağ Köyü, Phellos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1980/2246 (G.E.E.A.Y.K.) 31.10.2008/2779 (Ant.K.B.K.) 3 Hacıoğlan Köyü Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 25.07.1981/3074 (G.E.E.A.Y.K.) 19.09.2008/2729 (Ant.K.B.K.) 4 Kalkan I.Der.Arkeolojik Sit 06.02.1982/3542 (G.E.E.A.Y.K.) 5 Çukurbağ Yarımadası III.Der.Doğal Sit 24.02.1984/0153 (T.K.T.V.K.Y.K.) 29.07.1996/3011 (Ant.K.K.) 6 Kalkan, Merkez Kentsel Sit 20.03.1991/1076 (Ant.K.K.) 34 ad.kül.var.(siv.mim.örn.) 5 adet Kültür Varlığı 7 Yeniköy,Gözetleme Kulesi ve Yapı Kalıntısı 2 adet Kültür Varlığı 30.01.1992/1316 (Ant.K.K.) 8 Xanthos Antik Kenti I-II-III.Der.Arkeolojik Sit 28.07.1992/1521 (Ant.K.K.) 29.01.2001/4845 (Ant.K.K.) 285

9 Kalkan III.Der.Doğal Sit 21.09.1992/1554 (Ant.K.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı 24.04.2003/5827 (Ant.K.K.) 19.09.2004/30 ( Ant.K.B.K) 10 Palamut Köyü ġeyhkavağı Mevkiinde bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 12.10.1993/2007 (Ant.K.K.) 11 Aklar Köyü, Saklıkent Kanyonu I.Der. Doğal Sit 06.06.1995/2549 (Ant.K.K.) 12 Kınık Beldesi, Balaban Mevkii antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 06.06.1995/2552 (Ant.K.K.) 13 Bucak Denizindeki KaĢ-Kalkan Yolunun arkeolojik sit alanı ile 2 adet birleģtiği kısım ile KaĢ'ın güney ve güney doğusundaki kıyı bandı III.Der. Doğal Sit 29.07.1996/3011 (Ant.K.K.) ile limanağzı kesimi 14 Kalkan, GelemiĢ Köyü, Patara I-III.Der.Arkeolojik Sit 30.09.1996/3106 (Ant.K.K.) I.Der.Doğal Sit 15 Sahilkılınçlı Köyü,Ölüdeniz Mevkiinde eski eser kalıntısı Kültür Varlığı 30.07.1998/3890 (Ant.K.K.) 16 Çukurbağ Köyü,Uçarsu ġelalesi ve çevresi I.Der. Doğal Sit 27.10.1998/4005 (Ant.K.K.) 17 KaĢ-Kalkan kıyı bandında bulunan Sidek Adası I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.1998/4006 (Ant.K.K.) 18 Çukurbağ Köyü,Gedefe Mevkii,102 ada,99 ve 106 parsellerde bulunan yapı kalıntısı Kültür Varlığı 30.11.1998/4021 (Ant.K.K.) 19 Kınık,Çayköy,Hisartepe Mevkiinde bulunan gözetleme kulesi Kültür Varlığı 29.06.1999/4256 (Ant.K.K.) 20 Ġslamlar Köyü,Değirmenyanı Mevkiindeki çınar ağacı Anıt Ağaç 13.04.2000/4542 (Ant.K.K.) 286

21 Yeniköy sınırlarındaki antik kule ve Ģapel kalıntısı 2 adet Kültür Varlığı 30.11.2000/4782 (Ant.K.K.) 22 Limanağzı I.Der.Arkeolojik Sit 28.08.2001/5123 (Ant.K.K.) 23 Kasaba Beldesi,Kemer Köyü,Kıbrıs Deresi Baraj sahasındaki Kültür Varlığı 17.10.2001/5210 (Ant.K.K.) kale kalıntısı 24 Kalkan Güney Yamaçları I-III.Derece Doğal Sit 02.05.2002/5442 (Ant.K.K.) 24.06.2005/462(Ant.K.B.K.) 25 KaĢ,Kasaba Köyünde bulunan Nasreddin Camii Kültür Varlığı 11.11.2003/6109 (Ant.K.K.) 26 Gökçeören Köyü,PınarbaĢı Mah.,Bakacak-Örenli Mevkiinde bulunan Antik Kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 20.05.2004/6287 (Ant.K.K.) 27 Gökçeören Köyü, Sarıbelen-Kalkan istikametindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit 23.06.2005/437 (Ant.K.B.K.) Gökçeören Köy Cami bahçesindeki çınar ağacı Anıt Ağaç 28 Ağullu Köyündeki Pırnal MeĢesi Anıt Ağaç 04.08.2005/530(Ant.K.B.K.) 29 YeĢilköy Beldesi, Muar(Pınar) Kürü Mevkii ile Muarönü Mevkiinde bulunan kalıntılar I.Der. Arkeolojik Sit 25.04.2006/953 (Ant.K.B.K.) Fırnaz Koyundaki kutsal alan Kültür Varlığı 30 ÇeĢme Köyü, Aladere Mevkiindeki Aladere Sarnıcı Kültür Varlığı 25.04.2006/957 (Ant.K.B.K.) 31 Çavdır Köyü, Çatlık Mahallesi, ġehitler Mevkiindeki antik I.Der. Arkeolojik Sit 05.07.2006/1064 (Ant.K.B.K.) yerleģim alanı 32 Çamurköy mevkiinde gözetleme kulesi, sarnıç, yapı ve istinat I.Der. Arkeolojik Sit 18.07.2006/1122 (Ant.K.B.K.) 287

duvarı kalıntısının bulunduğu alan 33 Kınık Beldesi,Ksanthos Antik Kenti su yolu Kültür Varlığı 18.07.2006/1124 (Ant.K.B.K.) 34 Sahilpalamut Köyü, Asar Tepe ile antik su yolu I.Der. Arkeolojik Sit 18.07.2006/1126 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 14.12.2006/1342 (Ant.K.B.K.) 35 Yeniköy, 101 ada 253,255,262,407 nolu parselleri içeren I.Der. Arkeolojik Sit 14.12.2006/1340 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı 36 Çukurbağ Köyü, Gedife Mevkiinde ki su sarnıcı Kültür Varlığı 09.03.2007/ 1508 (Ant.K.B.K.) 37 Ağullu Köyü, 314 parseldeki Lahit Kültür Varlığı 09.03.2007/ 1510 (Ant.K.B.K.) 38 YeĢilköy, Fırnaz Koyu ve çevresi I.Der.Doğal Sit 10.05.2007/1603 (Ant.K.B.K.) 39 Bezirgan Köyü Anıt Ağaç Tabiat Varlığı 28.08.2007/1834(Ant.K.B.K.) 40 Beldibi Köyü, Meryemlik tepe, Nisa Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 27.09.2007/1860 (Ant.K.B.K.) 41 Sarıbelen Köyü, Üçkuyu Mahallesindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 14.12.2007/2064(Ant.K.B.K.) ve Lahit kalıntısı Kültür Varlığı 42 YeĢilköy, Yalı mevkiinde I. Derece Doğal Sit Alanında 2 adet Kültür Varlığı 21.01.2008/ 2105(Ant.K.B.K.) yer alan zeytinyağı iģliği ve lahit kalıntısı 43 Kalkan,Zeytinkaya Tepesi üzerindeki gözetleme kulesi kalıntısı I.Derece Arkeolojik Sit 02.05.2008/2396 (Ant.K.B.K.) 44 Bezirgan Köyü, GölbaĢı- Tokmakgedik Tepe mevkiindeki antik Kültür Varlığı 29.05.2008/2410 (Ant.K.B.K.) dönem zeytinyağı iģliği 288

45 Gömbe, Komba Antik Kenti I. Der. Arkeolojik Sit 23.08.2008/2662 (Ant.K.B.K.) 46 Phellos Antik Kenti Yolu ile 101 ada 110 parseldeki 2 adet Kültür Varlığı 31.10.2008/2779 (Ant.K.B.K.) antik yapı kalıntısı 47 Gökseki mevkiindeki antik dönem yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 28.11.2008/2845 (Ant.K.B.K.) S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KEMER 1 Idyros Antik Kenti I-II-III.Der.Ark.Sit 13.03.1976/8995 (G.E.E.A.Y.K.) 22.01.1993/1744 (Ant.K.K.) 29.07.1996/3021 (Ant.K.K.) 24.02.2000/4516 (Ant.K.K.) 2 Tekirova Köyü, Phaselis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 13.03.1976/8996 (G.E.E.A.Y.K.) 29.04.1998/3774 (Ant.K.K.) 3 Beldibi I.Der.Ark.-Doğal Sit 07.03.1985/0741 (T.K.T.V.K.Y.K.) 10.09.1998/3930 (Ant.K.K.) II.Der.Doğal Sit 05.05.2005/373) (Ant.K.B.K.) 4 Çıralı I-III.Der.Doğal Sit 27.03.1990/0711 (Ant.K.K.) 16.06.2000/4666 (Ant.K.K.) 5 Kocaburnu Yarımadasındaki yapı kalıntıları (3 adet) Kültür Varlığı 20.03.1991/1078 (Ant.K.K.) 289

6 Çıralı, YanartaĢ I-II.Der.Arkeolojik Sit 13.11.1991/1256 (Ant.K.K.) I.Derece Doğal Sit 7 Gedelma Mahallesinde bulunan kale I.Der.Arkeolojik Sit 23.02.1993/1754 (Ant.K.K.) 8 Beycik Köyü, Çalbalı Tepesi,282 parselde bulunan lahit Kültür Varlığı 15.04.1996/2964 (Ant.K.K.) 9 Dedeler Mevkiinde bulunan köģk kalıntısı Kültür Varlığı 08.12.1997/3560 (Ant.K.K.) 10 Tekirova kumsalında bulunan günübirlik alan II.Der.Doğal Sit 27.10.1998/4003 (Ant.K.K.) 26.07.2002/5523 (Ant.K.K.) 11 Kemer, Kuzdere Köyü, Sumak Seniri Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit 16.09.2004/10 (Ant.K.B.K.) 12 Tekirova Beldesi, Tahtalı Dağı doğu eteklerinde Kirsecik Mevkiinde bulunan kule çiftlik kalıntısı, Akboyun Mevkiindeki kale, 3 adet Kültür Varlığı 25.05.2006/1018(Ant.K.B.K.) Sızgılıkaya mevkiindeki antik su yolu kalıntısı 13 ÇalıĢdağı tepesindeki arkeolojik kalıntılar I.Der. Arkeolojik Sit 24.07.2007/1752 (Ant.K.B.K.) 14 Ovacık Köyü, Kurugölcük Tepe ile Mezarlıkdibi Mevkii arasındaki antik dönem yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı 08.11.2007/1961 (Ant.K.B.K.) 15 Tekirova, Merkez Mahallesi, 9 ada 1 parseldeki Eski Camii Kültür Varlığı 26.06.2008/2489 (Ant.K.B.K.) 16 Ulupınar,287 parselde servi ağacı Tabiat Varlığı 01.05.2008/2323 (Ant.K.B.K.) 17 Üçoluk Köyü, Kavak Dağı üzerindeki Mnra Antik Kenti I. Der. Arkeolojik Sit 22.08.2008/2629 (Ant.K.B.K.) 18 Beycik Köyü antik yerleģim alanı ve nekropol alanı I. Der. Arkeolojik Sit 19.09.2008/2734 (Ant.K.B.K.) 290

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KEPEZ 1 Sarnıçlar Kültür Varlığı (12 ad.) 15.12.1992/1671 (Ant.K.K.) 2 Düden ġelalesi ve Düden Çayı I.Der.Ark.-Doğal Sit 24.02.1993/1777 (Ant.K.K.) 3 OdabaĢında bulunan sarnıçlar 4 adet Kültür Varlığı 07.04.1993/1815 (Ant.K.K.) 4 Varsak, Lyrbotae Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 10.05.1993/1849 (Ant.K.K.) 5 BaĢköy, Akkale Mevkii, 415 parsel Kültür Varlığı 16.12.1994/2389 (Ant.K.K.) 6 Kızıllı da bulunan antik kalıntı Kültür Varlığı 30.07.1998/3892 (Ant.K.K.) 7 Vakıf Zeytinliği I.Der.Doğal Sit 26.10.1998/3974 (Ant.K.K.) 8 Varsak, KarĢıyaka Mh.,Varsak Obruğu I.Der.Ark.-Doğal Sit 30.11.1998/4023 (Ant.K.K.) 9 KiriĢçilerdeki sarnıçlar 4 adet Kültür Varlığı 13.04.2000/4546 (Ant.K.K.) 10 Duacı, Çileklik Mevkii,732 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 20.09.2000/4738 (Ant.K.K.) 11 Duacı, 66 nolu parseldeki Ģapel kalıntısı Kültür Varlığı 30.11.2000/4791 (Ant.K.K.) 12 Kızıllı, 1169 nolu parseldeki cami Kültür Varlığı 14.06.2001/5010 (Ant.K.K.) 291

13 Çıplaklı, 341,453,43 parsellerdeki yapı kalıntılarının I.Derece Arkeolojik Sit 01.05.2002/5412 (Ant.K.K.) bulunduğu alan ve sarnıçlar 2 adet Kültür Varlığı 14 Varsak, 2 ada 5 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 23.12.2004/155 (Ant.K.B.K.) 15 KiriĢçiler, Çaylak Kalesi ve çevresi I.Der. Arkeolojik Sit 10.02.2005/261 (Ant.K.B.K.) 14.06.2007/1695 (Ant.K.B.K.) 16 Göçerler Mah, Göçerler Ġlköğretim Okulunun güneyindeki sarnıç Kültür Varlığı 05.05.2005/368 (Ant.K.B.K.) 17 Kızıllı, Köy yıkığı Mevkiindeki ağzı açık Osmanlı Sarnıcı ve Kültür Varlığı 14.09.2005/586 (Ant.K.B.K.) yakın çevresindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 18 KiriĢçiler, 1287 parsel çevresindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 26.10.2005/646 (Ant.K.B.K.) 09.11.2006/1250(Ant.K.B.K.) 19 Ahatlı Mahallesi 1240 ve 1241 parsellerde bulunan Dokuma Kültür Varlığı 16.12.2005/763(Ant.K.B.K.) fabrikası idare binası, yemekhane ve depo yapıları ile alandaki Ağaç Grubu ağaç dokusu 20 Varsak, 1610 ada adanın güneyindeki sarnıç ile Kültür Varlığı 09.03.2007/1494 (Ant.K.B.K.) 2016 adanın doğusundaki Kararsak Mağarası Tabiat Varlığı 21 Varsak, Ayanaoğlu Mahallesi, 9334 ada 6 parseldeki Kültür Varlığı 12.04.2007/1552(Ant.K.B.K.) Baba Yusuf Camii 22 Varsak ve Kepez sınırlarında, Gaziler Köyü-Kapaklıkale Kültür Varlığı 10.05.2007/1607(Ant.K.B.K.) Harabeleri arasında yer alan antik yol 23 Varsak ve Kepez sınırlarında, Sevindikli, Ketirkızılı, 4 adet I.Der.Ark. Sit 10.05.2007/1608(Ant.K.B.K.) ÖĢükkale ve Kapaklıkale Harabeleri 292

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KONYAALTI 1 Beldibi I.Der.Ark.-Doğal Sit 07.03.1985/0741 (T.K.T.V.K.Y.K.) II.Der.Doğal Sit 10.09.1998/3930 (Ant.K.K.) 05.05.2005/373) (Ant.K.B.K.) 2 Geyikbayırı, Trebenna antik kenti I.Der.Ark.-Doğal Sit 20.03.1991/1071 (Ant.K.K.) 13.10.1991/1210 (Ant.K.K.) 3 Arapsuyu Olbia-Attalia yanındaki antik kalıntılar Kültür Varlığı (3 adet) 20.03.1991/1089 (Ant.K.K.) 4 Arapsuyu Olbia-Attalia yanındaki antik kalıntıların bulunduğu alan I.Der.Doğal Sit 01.05.1991/1117 (Ant.K.K.) 5 Uncalı Mah. Çakırlar yolu üzerindeki sarnıç Kültür Varlığı 15.12.1992/1671 (Ant.K.K.) 6 Sarısu Deresi I-II.Der.Doğal Sit 08.06.1995/2586 (Ant.K.K.) (Etkileme GeçiĢ Alanı) 29.04.1998/3789 (Ant.K.K.) 7 Geyikbayırı, 8 parselde bulunan Ģapel Kültür Varlığı 14.08.1996/3070 (Ant.K.K.) 8 Hacısekiler ve Çitdibi Asarlık Tepe güney yamacında I.Der.Arkeolojik Sit 14.08.1996/3072 (Ant.K.K.) bulunan antik yerleģim alanı 9 Hurma giriģi 2, 3, 4, 5 parsellerde bulunan depo binaları 2 adet Kültür Varlığı 04.04.1997/3303 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 10 Hisarçandır, Killara Mevkiinde bulunan lahit Kültür Varlığı 23.07.1997/3455 (Ant.K.K.) 11 AğırtaĢ Mevkii, Kelbessos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 08.12.1997/3573 (Ant.K.K.) 293

12 Hisarçandır, Kum Mah.'nde bulunan Ġsli Mağara I.Der.Arkeolojik Sit 08.12.1997/3574 (Ant.K.K.) 13 Hacısekililer, Domuzağılı Mevkiinde bulunan kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 14.01.1998/3653 (Ant.K.K.) 14 Konyaaltı,5339 ada,1 parseldeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı 10.09.1998/3940 (Ant.K.K.) 30.06.1999/4281 (Ant.K.K.) 15 Sarısu-Beldibi Tüneli arası kıyı bandı I-III.Der.Doğal Sit 23.09.1999/4345 (Ant.K.K.) 16 YarbaĢçandır, Gedeller Mahallesi, Onobara Antik Kenti ve 4 adet I.Der.Ark.Sit 13.04.2000/4541 (Ant.K.K.) çevresindeki yerleģimler 21.01.2008/2117 (Ant.K.B.K.) 17 Geyikbayırı, 645 parseldeki lahit Kültür Varlığı 16.06.2000/4653 (Ant.K.K.) 18 Üçoluk, Ġkizce-Palamutbelindeki Nekropol ve Antik YerleĢim I.Der. Arkeolojik Sit 30.11.2000/4788 (Ant.K.K.) Alanı 19 Doyran, Doyran Göleti güneyinde küçük tepedeki yapı 3 adet Kültür Varlığı 30.01.2001/4899 (Ant.K.K.) Kalıntıları 20 Doyran, Kisle Çukuru Mevkiindeki Manastır kalıntısı Kültür Varlığı 16.10.2001/5178 (Ant.K.K.) 21 Üçoluk, Kale Mevkiindeki arkeolojik kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 29.08.2002/5564 (Ant.K.K.) 22 Doyran, Keldağı Mevkii,Neapolis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 24.10.2002/5622 (Ant.K.K.) 23 Doyran, Ġkidağarası Mevkiindeki Antik YerleĢim Alanı I.Der.Ark.Sit Alanı 05.06.2003/5914 (Ant.K.K.) 24 Konyaaltı, Akkuyu Mah.,4275 ada 8 ve 9 parseldeki su 2 adet Kültür Varlığı 10.02.2005/260 (Ant.K.B.K.) kuyusu 294

25 Duraliler, Gürağaç Mevkii, 61 ve 62 parsellerde I.Der. Arkeolojik Sit 05.05.2005/366 (Ant.K.B.K.) bulunan antik yerleģim alanı 26.10.2005/645 (Ant.K.B.K.) 26 Sıçan Adası I.Der.Arkeolojik Sit 30.03.2006/878 (Ant.K.B.K.) 27 Haçlı Sığınak Mağarası ve çevresindeki arkeolojik kalıntılar 2 adet I.Der.Ark. Sit 30.03.2006/879 (Ant.K.B.K.) ile Büyükkargıcak Mevkiindeki kalıntılar 28 Doyran, yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit 12.04.2007/1554(Ant.K.B.K.) 29 Gökdere Mahallesinde antik yerleģim alanı, I. Der. Ark. Sit Alanı 21.01.2008/ 2117 (Ant.K.B.K.) Kocaköy mevkiindeki mezar Kültür Varlığı S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KORKUTELĠ 1 Çomaklı Kasabası Poğla antik kenti, 1 adet III.Der.Ark. Sit 06.02.1982/3279 (G.E.E.A.Y.K.) Pancar Höyüğü,Akropol ve Nekropol alanı 3 adet I.Der.Ark.Sit 2 Bayat ve Kargın Köylerindeki Yazır, Bayat, Kargın Höyükleri 3 adet I.Der.Ark. Sit 27.06.1990/0850 (Ant.K.K.) 3 Merkezde bulunan asırlık ağaçlar ve sivil mimarlık örn. 8 adet Anıt Ağaç 4 adet Kültür Varlığı 18.12.1990/0980 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 4 Yenicedere Boğazı I.Der.Ark.-Doğal Sit 12.05.1992/1416 (Ant.K.K.) 14.06.2007/1664(Ant.K.B.K.) 295

5 Kırkpınar, Ġnkaya Tepesindeki 2 adet kaya mezarı I.Der.Arkeolojik Sit 14.08.1996/3074 (Ant.K.K.) 17.02.2006/840 (Ant.K.B.K.) 6 Söğüt Köyü, (Manay) I.Der.Arkeolojik Sit 14.02.1997/3250 (Ant.K.K.) 28.03.2008/2291(Ant.K.B.K.) 7 Bayat Bademleri Köyü,Gökçebelen Mevkii 15 parseldeki antik Kültür Varlığı 25.11.1999/4435 (Ant.K.K.) yapı kalıntısı 8 Yazır Köyü,BüngüĢ Mevkiindeki antik kalıntıların bulunduğu alan I.Der.Arkeolojik Sit 17.08.2000/4682 (Ant.K.K.) 9 YeĢilyayla,Yavuz Mah.,32 parseldeki cami Kültür Varlığı 17.08.2000/4687 (Ant.K.K.) 10 AĢağıpazar Mah.,183 ada 74 parseldeki Fatih Ġlköğretim Okulu Kültür Varlığı 24.12.2001/5279 (Ant.K.K.) 11 Kırkpınar Köyü,Kemer Deresi Mevkiindeki Kırkpınar Höyük, I.Der.Arkeolojik Sit 29.08.2002/5565 (Ant.K.K.) 17.02.2006/841 ( Ant.K.B.K.) Varsak Yaylası,Sarısu Deresi Mevkiindeki 2 adet tümülüs, 2adet 29.08.2002/5565 (Ant.K.K.) Varsak Yaylası,Mezartepe Höyük I.Der.Arkeolojik Sit 28.06.2004/6343 (Ant.K.K.) 12 AĢağıpazar Mah.,186 ada 1 parseldeki Demirci Süleyman Camii ve minaresi Kültür Varlığı 22.11.2002/5709 (Ant.K.K.) 13 Yazır Köyü,Keklicek Mevkii,2756 parseldeki sarnıç Kültür Varlığı 28.02.2003/5811 (Ant.K.K.) 14 Büyükköy Beldesi,Çürükin Tepe Höyüğü ve kaya mezarının 2 adet I.Der.Ark.Sit 25.04.2003/5857 (Ant.K.K.) bulunduğu alan,höyük Tepe Höyüğü, HasançavuĢ,Merdivenli,Allığın Sarnıçları,Abdurrahman Develi 3 adet Kültür Varlığı Evi 1 adet Kült.Var. (Sivil Mim.Örn.) 296

15 Küçüklü Köyü Roma Dönemi gözetleme kulesi Kültür Varlığı 05.06.2003/5913 (Ant.K.K.) 16 Bayatbademler Köyü,Doğrul Mevkiindeki kalıntılar I-III.Der.Ark.Sit. 07.08.2003/5942 (Ant.K.K.) Kültür Varlığı 17 Yazır Köyü, Gülman Mevkii,153 ada 13 parseldeki kule tipi yerleģim Kültür Varlığı 07.08.2003/5945 (Ant.K.K.) 18 Bayatbademler Köyü,Kızıldere Mevkiinde Ürünlüdere Vadisinde I.Der.Arkeolojik Sit 28.08.2001/5108 (Ant.K.K.) iki adet antik dönem mağarasının bulunduğu alan 19 Bayatbademler Köyü,Korucak Yaylası,AsartaĢ Tepesi Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit 16.09.2004/9 (Ant.K.B.K.) 20 Alaaddin Mah,41 ada 1 parseldeki Kültür Varlığı 11.02.2005/278 (Ant.K.B.K.) Sinaneddin Medresesi 21 ÇaybaĢı Mah.,69 ada 9 parseldeki Kültür Varlığı 11.02.2005/279 (Ant.K.B.K.) ÇaybaĢı Hamamı 22 Alaaddin Mah.,58 ada 12 parseldeki Kültür Varlığı 11.02.2005/280 (Ant.K.B.K.) Alaaddin Camii 23 156 ada 40 parsel ve 380 ada 101 parseldeki 2 adet Kültür Varlığı 25.03.2005/319 (Ant.K.B.K.) evler (sivil mimarlık örnekleri) 24 Bayatbademler Köyü,Gedikardı Mahallesi Karanlık I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.2005/691 (Ant.K.B.K.) Gedik ve Akkovanlık tepelerdeki antik yerleģim alanları ( 2 Adet ) 25 Bayatbademler Köyü,Bediroğlu Cami Tepesi ve Ġncirlik Mevki I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.2005/692 (Ant.K.B.K.) yakınlarındaki antik yerleģim alanı 297

26 Küçükköy Beldesi 4755 parseldeki Ali Fahreddin-i Sağir in mezarı Kültür Varlığı 16.12.2005/767(Ant.K.B.K.) 27 Güzle Köyü, Kapıkaya Tepe Mevkii, 107 ada 1,2,3,4,8 parseller I.Der.Arkeolojik Sit 17.02.2006/839 (Ant.K.B.K.) ile orman alanında kalan nekropol ve antik yerleģim alanı 28 Yazır Köyü, Ilıgüme mevkii, 1516,1517,1518,1519,1525,1527, I.Der.Arkeolojik Sit 12.09.2006/1227 (Ant.K.B.K.) 1528,1529 ve 2540 nolu parsellerdeki antik yerleģim alanı 29 Nebiler Köyü, Hepbe Tepesi tümülüsü Kültür Varlığı 09.11.2006/1241 (Ant.K.B.K.) 30 Söğütçük ve Yazır Köyleri, Pamukalan Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 11.05.2006/1641 (Ant.K.B.K.) 31 Eski Manay ve Mercimekli Tepedeki mimari kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 28.03.2008/2291 (Ant.K.B.K.) ve nekropol alanı 32 Bayatbademler Köyündeki antik dönem yerleģim alanı I.Derece Arkeolojik Sit 29.05.2008/2412 (Ant.K.B.K.) 33 YeĢiloba Köyü, Ġlbizli mevkiindeki antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit 27.06.2008/2516 (Ant.K.B.K.) 34 TaĢkesiği köyündeki Höyük I.Der. Arkeolojik Sit 27.06.2008/2517 (Ant.K.B.K.) 35 Yazır Köyü, Canavarlı Boğazı, Keklicek Mevkiindeki I. Der. Arkeolojik Sit 23.08.2008/2664 (Ant.K.B.K.) antik yerleģim alanı 298

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI KUMLUCA 1 ÇavuĢ Köyü, Ceneviz Limanı Kültür Varlığı 13.03.1976/8996 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Mavikent Gagae Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 13.05.1977/ A-513 (G.E.E.A.Y.K.) Etkileme GeçiĢ Alanı 13.02.1997/3233 (Ant.K.K.) 26.07.2002/5521 (Ant.K.K.) 3 Hacıveliler Köyü, Corydella Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 08.03.1984/0161 (TKTVKYK) 4 Sarıcasu Köyü, Rhadiapolis Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 08.03.1985/0789 (TKTVKYK) 07.08.2003/5941 (Ant.K.K.) 5 Olympos Örenyeri I-II.Der.Arkeolojik Sit 27.03.1990/0711 (Ant.K.K.) 16.06.2000/4666 (Ant.K.K.) 6 Beykonak Akmaz Deresi I.Der.Doğal Sit 28.03.1990/0731 (Ant.K.K.) 7 Altınkaya Köyünde bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 23.05.1990/0790 (Ant.K.K.) 8 Adrasan I-III.Der.Arkeolojik Sit 28.07.1992/1522 (Ant.K.K.) 23.12.2002/5717 (Ant.K.K.) 25.03.2005/337 (Ant.K.B.K.) 26.10.2005/662 (Ant.K.B.K.) 9 Alakır Çayı I.Der.Doğal Sit 19.08.1992/1543 (Ant.K.K.) 10 Tekirova-Adrasan-Gelidonya Burnu Arası I-II.Der.Doğal Sit 31.01.1996/2831 (Ant.K.K.) 299

30.07.1998/3897 (Ant.K.K.) 01.03.2000/4534 (Ant.K.K.) 11 Mavikent Melanippe Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 15.08.1996/3077 (Ant.K.K.) 30.07.1998/3897 (Ant.K.K.) 12 Gölcük Köyü,Saraycık Mh. Kitanaura Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 24.02.2000/4512 (Ant.K.K.) 13 Belen Köyü,IĢıkpınar Mevkiindeki kaya mezarları ve Karıkpınar Mevkiindeki lahit kalıntıları 4 adet Kültür Varlığı 17.08.2000/4683 (Ant.K.K.) 14 Yaylalık Tepe Mevkiindeki Yukarı Olympos Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 29.08.2002/5566 (Ant.K.K.) 15 Altınyaka Köyü, BaĢgöz Mevkiindeki Antik yerleģim alanı I.Der. Arkeolojik Sit 04.08.2005/525 (Ant.K.B.K.) 16 Beykonak Beldesi, 602 parseldeki ev ile Nergisli Tepe Mevkiindeki Kültür Varlığı(S.Mim.Ö) 24.07.2007/1739(Ant.K.B.K.) Kaya mezarı 17 Belen Köyü,114 ada 36 parsel ve 103 ada 4 parseldeki mezarlık I.Der.Arkeolojik Sit 28.08.2007/1837 (Ant.K.B.K.) 18 Karacaören Köyü,Kozağaç Köyündeki Ġdebessos Antik Kenti I.Der.Ark.Sit Alanı 08.11.2007/1964 (Ant.K.B.K.) 19 Erentepe Köyündeki antik yerleģim alanı ve Likya Mezarı I.Der.Ark.Sit Alanı 08.11.2007/1965 (Ant.K.B.K.) Kültür Varlığı 20 Erentepe Köyü, Cinlitepe antik yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı 21.01.2008/2113 (Ant.K.B.K.) 21 Mavikent, Orta Mahalle,Kaletepe de bulunan Tepecik kaya mezarı Kültür Varlığı 01.05.2008/2314 (Ant.K.B.K.) 22 ÇavuĢköy Beldesi, Dereağzı mevkiinde, 1845-1846 nolu Kültür Varlığı 28.11.2008/2842 (Ant.K.B.K.) parsellerdeki zeytin iģliği 300

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI MANAVGAT 1 Merkez,A.Hisar Mah. bulunan Zindan Kalesi Kule ve surlar I.Der.Arkeolojik Sit 13.05.1977/A-545 (G.E.E.A.Y.K.) 17.02.1998/3713 (Ant.K.K.) 2 BucakĢıhlar Köyü, Seleukia Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 10.03.1979/1569 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Oymapınar Barajından Side ye uzanan Side Antik Kenti Su Yolu Kültür Varlığı 09.05.1981/A-2885 (G.E.E.A.Y.K.) 4 Hisar Mahallesi örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 06.02.1982/3299 (G.E.E.A.Y.K.) 5 Beydiğin Köyü Kargıhan Kültür Varlığı 09.04.1983/A-4247 (G.E.E.A.Y.K.) 28.08.2007/1831 ( Ant.K.B.K.) 6 TaĢağıl, 405 parseldeki mezar kalıntısı Kültür Varlığı 15.02.1987/2986 (T.K.T.V.Y.K) 7 Side Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 28.03.1990/0733 (Ant.K.K.) (22 adet Kültür Varlığı 38 adet. siv.mim.örn.) 8 Gündoğdu, Düzpüren Mevkii I-III.Der.Arkeolojik Sit 27.06.1990/0864 (Ant.K.K.) 9 TaĢağıl Kasabası I.Der.Arkeolojik Sit 13.11.1991/1242 (Ant.K.K.) 10 Çolaklı Tilkiler,Yağlılar ve Tekke Mezarlığı 4 adet Kültür Varlığı 12.05.1992/1433 (Ant.K.K.) 11 BeĢkonak Selge Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 15.11.1994/2340 (Ant.K.K.) 25.07.2002/5514 (Ant.K.K.) 301

12 AĢağıhisar Mahallesi, 14 ada,2 parselde bulunan mezarlık I.Der.Arkeolojik Sit 08.03.1995/2474 (Ant.K.K.) 13 ÇakıĢ Köyü, Kale ve Gözetleme Kulesi I.Der.Arkeolojik Sit 01.11.1995/2748 (Ant.K.K.) 14 Altınkaya (Zerk), Selge Antik Kentindeki Köy Camisi Kültür Varlığı 01.11.1995/2750 (Ant.K.K.) 15 Side Beldesi,Kemer Köyü,Karamancı Tesislerinin içinde bulunan Ģapel kalıntısı Kültür Varlığı 21.03.1996/2930 (Ant.K.K.) 29.04.1998/3781 (Ant.K.K.) 16 Hacıobası,Uzunkale,Antik YerleĢim Alanı ve içindeki Kule I.Der.Arkeolojik Sit 15.04.1996/2957 (Ant.K.K.) 17 Çolaklı, Tilkiler Mevkii I.Der.Arkeolojik Sit 30.09.1996/3103 (Ant.K.K.) 18 Köprüçay Havzası I-III.Der. Ark. Doğal Sit 15.04.1978/A-1108 (G.E.E.A.Y.K.) I.Der.Doğal Sit 08.09.1994/2295(Ant.K.K.) 13.02.1997/3232 (Ant.K.K.) 29.11.2001/5222 (Ant.K.K.) 19 Ilıca Beldesi III.Der.Arkeolojik Sit 15.05.1997/3321 (Ant.K.K.) 20 BucakĢıhlar Köyü,hamam kalıntısı Kültür Varlığı 15.05.1997/3341 (Ant.K.K.) 21 Sırtköy, Kabaağaç Mahallesi,Delikliören mevkii I.Der.Arkeolojik Sit 23.07.1997/3464 (Ant.K.K.) 22 Sırtköy,Etenna Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 08.12.1997/3576 (Ant.K.K.) 08.11.2007/1952 (Ant.K.B.K.) 23 Dikmen Köyü,Naras Mevkii,Naras Köprüsü Kültür Varlığı 24.03.1998/3763 (Ant.K.K.) 24 Karabük Köyü,Camili Mah.,Kudret Camii Kültür Varlığı 30.11.2000/4785 (Ant.K.K.) 302

25 Side,464 ada 1 parseldeki oda mezar Kültür Varlığı 14.06.2001/5007 (Ant.K.K.) 26 Gündoğdu,Sarısu Deresi üzerindeki köprü Kültür Varlığı 14.06.2001/5022 (Ant.K.K.) 27 Evrenseki Beldesi,Boyaliin Kaya Kilisesi I.Der.Arkeolojik Sit 16.10.2001/5195 (Ant.K.K.) 28 Gebece Köyü,Simoluğu Mağarası Tabiat Varlığı 15.03.2002/5357 (Ant.K.K.) 29 Sırtköy,KepezintaĢ Mevkiindeki antik dönem taģ ocağı Kültür Varlığı 25.07.2002/5511 (Ant.K.K.) 30 Side Beldesi,Yalı Mahallesi,225 ada 1 parseldeki Kartal Kalesi Kültür Varlığı 24.10.2002/5619 (Ant.K.K.) 31 Side Beldesi,224 ada 1 parselde bulunan anıt mezar Kültür Varlığı 24.10.2002/5620 (Ant.K.K.) 32 Side Beldesi,223 ada 1 parselde bulunan anıt mezar Kültür Varlığı 24.10.2002/5621 (Ant.K.K.) 33 Çolaklı,Yüksekören Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit 27.02.2003/5777 (Ant.K.K.) 34 Yaylaalan Köyü,Hisarcık Tepe üzerindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 04.11.2004/111 (Ant.K.B.K.) 35 Köprüçayın Bucak Köy- DSĠ Regülatörü arasında kalan I.Der.Doğal Sit 27.10.2005/700 (Ant.K.B.K.) kısmı ve Karakaya Mahallesindeki Garnizon yapısı kalıntıları 2 Adet Kültür Varlığı 36 TaĢağıl, Göz TaĢı ve Arap Dağı tepelerindeki antik yerleģim alanı I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.2005/705 (Ant.K.B.K.) 25.05.2006/1032(Ant.K.B.K.) 37 Ulukapı Köyü, 956 parselde bulunan kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 31.03.2006/936 (Ant.K.B.K.) 38 Demirkapı geçidinden Beydiğin Köyüne giden antik yol ve 14 adet Kültür Varlığı 17.07.2006/1095 (Ant.K.B.K.) 13 adet köprü 303

39 Tilkiler Köyü, Ġncirsivrisi Tepe Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 17.07.2006/1096 (Ant.K.B.K.) 40 Sorgun Mevkiindeki ormanlık alan I.Der.Doğal Sit 14.06.2007/1672 (Ant.K.B.K.) 41 ġiģeler Köyü, Adam, Çetili,Porlu ve Delikli ( ĠritaĢ ) Kale kalıntıları, 4 adet I. Der.Ark. Sit 08.11.2007/1950 (Ant.K.B.K.) KiriĢli ve Sakızlaklı Kaleleri 2 adet Kültür Varlığı 42 Kadılar ve Uzunlar Köyü,ĠnbaĢı Tepe Mevkiindeki kalıntılar I. Der. Ark. Sit Alanı 08.11.2007/1951(Ant.K.B.K.) 43 Çeltikçi Köyünde antik dönem yerleģim alanı I. Der. Ark. Sit Alanı 22.01.2008/ 2158 (Ant.K.B.K.) 44 Dolbazlar Köyü, GeriĢ Mevkiinde bulunan antik yerleģim alanı, I. Der. Ark. Sit Alanı 21.02.2008/ 2189 (Ant.K.B.K.) Asartepe Mevkiindeki zeytin iģliği Kültür Varlığı 45 Yeniköy deki duvar kalıntısı Kültür Varlığı 28.03.2008/2288 (Ant.K.B.K.) 46 Denizyaka Köyü, antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 22.08.2008/2603 (Ant.K.B.K.) 47 Değirmenli Köyü, Serinli Mahallesi ile Ġhtiyarlı Mahallesi Kültür Varlığı 31.10.2008/2786 (Ant.K.B.K.) arasında kalan Atizi mevkiindeki antik yapı kalıntısı 48 BucakĢeyhler Köyündeki kilise kalıntısı Kültür Varlığı 28.11.2008/2856 (Ant.K.B.K.) 49 Karabekir Köyü, Sarısu Deresi mevkiindeki antik yerleģim alanı I. Der. Arkeolojik Sit 28.11.2008/2857 (Ant.K.B.K.) 304

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI MURATPAġA 1 Balbey Camisi Kültür Varlığı 12.04.1964/2427 (G.E.E.A.Y.K.) 2 Tekkapılı Han Kültür Varlığı 13.07.1974/7930 (G.E.E.A.Y.K.) 3 Magydus Örenyeri I.Der.Arkeolojik Sit 10.09.1977/0758 (G.E.E.A.Y.K.) 27.03.2008/2279 (Ant.K.B.K.) 4 Antalya Parkı-Konyaaltı-Lara Plajı içinde kalan falezler I.Der.Doğal Sit 09.06.1979/1722 (G.E.E.A.Y.K.) 5 Kaleiçi (71 adet anıtsal yapı,56 adet kuyu Kentsel ve 93 adet bahçe,25 anıt ağaç,473 adet siv.mim.örn.) III.Der.Arkeolojik Sit 22.09.1979/1850 (G.E.E.A.Y.K.) (127 adet Kült.Var.,473 ad. Kült. 13.05.1992/1442 (Ant.K.K.) Var. (Siv.Mim.örn.) 93 ad. Koru- 23.03.1998/3736 (Ant.K.K.) nacak Bahçe,25 ad.anıt Ağaç) 6 IĢıklar Caddesi Öğretmenevi Kültür Varlığı 22.09.1979/1935 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 7 Soğucaksu Köprüsü Kültür Varlığı 14.03.1980/11783 (G.E.E.A.Y.K.) 8 Pazarhamamı Kültür Varlığı 06.03.1982/3395 (G.E.E.A.Y.K.) 9 Saat Kulesi,Müsellim Camii,MuratpaĢa Camii,ġeyh Cüca Türbesi 4 adet Kültür Varlığı 21.01.1983/4097 (G.E.E.A.Y.K.) 10 Atatürk Caddesi, Antalya Lisesi Kültür Varlığı 22.10.1987/3684 (G.E.E.A.Y.K.) (Sivil Mim.Örn.) 305

11 Ġki Kapılı Han Kültür Varlığı 24.05.1989/0365 (Ant.K.K.) 12 Zerdalilik Mah.,1385 Sokakta bulunan çınar ağacı Anıt Ağaç 23.05.1990/0790 (Ant.K.K.) 13 Narenciye AraĢtırma Ensititüsü I.Der.Doğal Sit 30.10.1990/0931 (Ant.K.K.) 14 Karaçallı Köyü Nekropol ve TaĢocakları alanları I.Der.Arkeolojik Sit 30.04.1991/1094 (Ant.K.K.) 15 Karaalioğlu (Ġnönü) Parkı I-III.Der.Doğal Sit 30.04.1991/1101 (Ant.K.K.) Koruma Alanı 13.05.1992/1440 (Ant.K.K.) 27.02.2003/5780 (Ant.K.K.) 22.02.2008/2243 (Ant.K.B.K) 16 Tek ağaçlar 33 ad.anıt Ağaç 30.04.1991/1100 (Ant.K.K.) Ağaç toplulukları 31 ad.anıt Ağaç Grubu 03.06.1991/1128 (Ant.K.K.) 17 Lara, Demircikara Mh.'nde bulunan Ġslam Mezarlığı Kültür Varlığı 29.07.1991/1153 (Ant.K.K.) 18 Lara Kıyı Bandı I.Der.Doğal Sit 13.10.1991/1207 (Ant.K.K.) 19 Balbey Mahallesi Kentsel Sit 29.01.1992/1300 (Ant.K.K.) 40 adet siv.mim.örn 2 Kültür Varlığı 20 Tahılpazarı, 332 ada, 2 parsel Kültür Varlığı 24.03.1992/1393 (Ant.K.K.) (Sivil Mim.Örn.) 21 Lara Kumulları II.Der.Doğal Sit 14.10.1992/1607 (Ant.K.K.) 22 Düden Çayı I.Der. Doğal Sit 24.02.1993/1777 (Ant.K.K.) 306

23 HaĢimiĢcan Mahallesi Kentsel Sit (39 ad.kült. 14.07.1993/1928 (Ant.K.K.) Varlığı (Sivil Mim.Örn.)) 24 100.Yıl Bulvarı Kadınyarı Deresi I.Der.Doğal Sit 14.07.1993/1935 (Ant.K.K.) 25 Güzeloba, Yamansaz Bataklığı ve çevresi I.Der. Doğal Sit 10.02.1994/2120 (Ant.K.K.) 2 adet I._III. Der. Ark.Sit 29.04.1998/3791 (Ant.K.K.) (Etkileme GeçiĢ Alanı) 24.06.2005/487 (Ant.K.B.K.) 26 Kaleiçi, 1014 ada,15 parselde bulunan bahçe duvarı ve kapı Kültür Varlığı 15.12.1994/2381 (Ant.K.K.) 27 MuratpaĢa Mah.,6978 ada, 13 parselde bulunan ġarampol Camii Kültür Varlığı 16.05.1996/2981 (Ant.K.K.) 28 Cumhuriyet Meydanında bulunan Atatürk Anıtı Kültür Varlığı 22.11.1996/3170 (Ant.K.K.) 29 Sinan Mh., 19 Mayıs Cd., 3344 ada, 5 parselde bulunan ağaç Anıt Ağaç 16.05.1997/3369 (Ant.K.K.) 30 Kaleiçi, 145 ada, 14 parsel Kültür Varlığı 16.05.1997/3374 (Ant.K.K.) 31 5543 ada, 1 parselde bulunan ağaç Anıt Ağaç 16.05.1997/3375 (Ant.K.K.) 32 KıĢla Mah.,20 K-3d pafta,181 ada,14,19,20,21,22,23,24,25 Kültür Varlığı 19.09.1997/3500 (Ant.K.K.) nolu parsellerde bulunan Gazi Mustafa Kemal Ġlkokulu 33 Sinan Mh.,Zerdalilik Cd. 61 ada 2 parselde Yusuf Efendi Kültür Varlığı 19.09.1997/3501 (Ant.K.K.) Camiinin arkasındaki sarnıç 34 354 ada 1 parseldeki Cumhuriyet Hamamı Kültür Varlığı 16.02.1998/3685 (Ant.K.K.) 307

35 Değirmenönü Cad. üzerinde bulunan sivil mimarlık örn. ve ağaçlar 4 ad. Kült.Var.(Siv.Mim 29.04.1998/3792 (Ant.K.K.) Örn.) 5 adet Anıt Ağaç 36 Konyaaltı Falezleri I.Der.Doğal Sit 26.05.1998/3843 (Ant.K.K.) 37 Ermenek Mah.,Gökalp Sokaktaki çınar ağacı grubu 5 adet Anıt Ağaç 10.09.1998/3952 (Ant.K.K.) 38 Atatürk Caddesi üzerinde bulunan ağaçlar Anıt Ağaç Grubu 30.11.1998/4013 (Ant.K.K.) 39 Merkez,Sinan Mahallesi,2779 ada,1 parseldeki Demirci Kara Kültür Varlığı 27.10.1999/4407 (Ant.K.K.) Ali Camisi 40 Karaalioğlu Parkı içindeki BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı binası Kültür Varlığı 14.04.2000/4572 (Ant.K.K.) 41 Kaleiçi, 148 ada 15 parseldeki antik dönem yapı kalıntısı Kültür Varlığı 18.12.2003/6155 (Ant.K.K.) 42 HaĢimiĢcan Mah.,68 ada 21 parseldeki eski değirmen binası Kültür Varlığı 05.03.2004/6230 (Ant.K.K.) 43 HaĢimiĢcan Mah.,64 ada 2 parseldeki taģınmaz Kültür Varlığı 12.04.2004/6266 (Ant.K.K.) 44 KıĢla Mah.,10303 ada 9 parseldeki ev Kültür Varlığı (Siv.Mim.) 17.09.2004/85 (Ant.K.B.K.) 45 Balbey Mahallesi,355 ada 1,2,3,4,5,6 parsellerdeki dükkanlar Kültür Varlığı 24.12.2004/219 (Ant.K.B.K.) ve Ayanoğlu Mescidi 46 Kaleiçi,Dumlupınar Ġlköğretim Okulu Kültür Varlığı 26.10.2005/671 (Ant.K.B.K.) 47 Fener Mahallesi, 5745 ada 15 parseldeki mezar Kültür Varlığı 24.07.2007/1757(Ant.K.B.K.) 48 Kaleiçi,1558 ada 8 parseldeki yapı Kültür Varlığı 02.05.2008/2388 (Ant.K.B.K.) 49 Kaleiçi, 1014 adanın arka cephesindeki kuyu Kültür Varlığı 30.05.2008/2465 (Ant.K.B.K.) 308

S.N. YER TÜRÜ KARAR TARĠH VE NUMARASI SERĠK 1 Yanköy, Silyon Antik Kenti I.Der.Arkeolojik Sit 27.02.1990/0684 (Ant.K.K.) 2 Büyükbelkıs Köyü, Aspendos Antik Kenti I-III.Der.Arkeolojik Sit 08.09.1994/2296 (Ant.K.K.) I.Der.Doğal Sit 3 Eminceler Köyü, Eminceler Höyüğü I.Der.Arkeolojik Sit 07.09.1994/2289 (Ant.K.K.) 4 Belek-Kumköy Mevkii, Deniz Kaplumbağaları üreme alanı I.Der.Doğal Sit 31.01.1996/2840 (Ant.K.K.) 5 AkbaĢ Köyü, Gölçeler Mahallesinde bulunan mağara I.Der.Doğal Sit 27.06.1997/3417 (Ant.K.K.) 6 Akkınlar ve AĢağı Çatma Köyü sınırları içinde kalan PaĢakemeri Kültür Varlığı 24.03.1998/3761 (Ant.K.K.) Köprüsü 7 AĢağı Çatma Köyü sınırları içinde kalan Kargılı Köprüsü Kültür Varlığı 24.03.1998/3761 (Ant.K.K.) 8 Boztepe Köyü,AĢağı Mahalle,Hacı Hasan Ağa Camisi Kültür Varlığı 31.07.1998/3929 (Ant.K.K.) 9 Çakallık Köyü,BeĢgöz Köprüsü Kültür Varlığı 10.09.1998/3936 (Ant.K.K.) 10 Kozan Köyü,Uçan I ve Uçan II ġelaleleri I.Der.Doğal Sit 27.10.1998/4002 (Ant.K.K.) 01.05.2002/5417 (Ant.K.K.) 11 Yumaklar Köyü,Kuzdere Mevkii,Kuzasar Antik YerleĢim Alanı I.Der.Arkeolojik Sit 24.12.1999/4483 (Ant.K.K.) 26.06.2008/2482 (Ant.K.B.K.) 12 TöngüĢlü Köyü, 52 parseldeki yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit 18.12.2003/6143 (Ant.K.K.) 309

13 Demirciler Köyü,KaĢtanlar Mahallesi,Kale Tepe I.Der.Arkeolojik Sit 27.04.2001/4990 (Ant.K.K.) 23.06.2005/434 (Ant.K.B.K.) 14 Hasdümen Köyü,Çekince Mahallesi,Sabulan Mevkii Kültür Varlığı 27.04.2001/4990 (Ant.K.K.) 15 Yumaklar Köyü,Arpalık Tepe,Asartepe,Kaletepe YerleĢim Alanları 3 adet I.Der.Ark.Sit 28.08.2001/5109 (Ant.K.K.) ile köyün içindeki yapı kalıntısı Kültür Varlığı 16 Kozan Köyü,Bodrumkaya Tepesindeki Pednelissos Antik Kenti I.Derece Arkeolojik Sit 01.05.2002/5417 (Ant.K.K.) 17 Etler,Karapınar Mevkii ve Gökçepınar Mevkiindeki antik dönem 2 adet I.Der.Ark.Sit 23.12.2002/5720 (Ant.K.K.) yerleģim alanları 23.12.2008/5720(Ant.K.B.K.) 18 Korez Deresi üzerindeki antik döneme ait köprü Kültür Varlığı 23.12.2004/174 (Ant.K.B.K.) 19 ġatırlı Köyü,Uzun Sakallar Mahallesi Küçük Asar ve Koduca Tepelerindeki antik yerleģim alanları I.Der.Arkeolojik Sit 27.10.2005/693 ( Ant.K.B.K.) 20 Yanköy, Kocagözler ve KarabaĢ Mahalleri arasındaki alan III.Der.Arkeolojik Sit 25.04.2006/961 ( Ant.K.B.K.) 21 Karadayı Beldesi, Tuzlaburun Mevkiindeki kalıntılar II.Der.Arkeolojik Sit 18.07.2006/1113 ( Ant.K.B.K.) 22 Sarıabalı Köyü, Tombullar Mevkiindeki kalıntılar I.Der.Arkeolojik Sit 12.09.2006/1230 (Ant.K.B.K.) 23 Gökçepınar Köyü, Kök Mahallesi, Büyükkarakaya Tepe üzerindeki I.Der.Arkeolojik Sit 12.09.2006/1232 (Ant.K.B.K.) kuleler ve yapı kalıntılarının bulunduğu alan 24 Gebiz, Köyü, Hacılar Mahallesi, SoğanlıtaĢ Tepesi eteklerinde I.Der.Arkeolojik Sit 12.09.2006/1234 (Ant.K.B.K.) yer alan antik yerleģim alanı 310

25 Tekke Köyü, Esenyayla ve Ecinler Mahallesi Koca Kepez Tepesi I.Der.Arkeolojik Sit 09.11.2006/1239 (Ant.K.B.K.) üzerindeki antik yerleģim alanı 26.06.2008/2483 (Ant.K.B.K.) 26 Yumaklar Köyü, Kocamehmetler Mahallesi sınırları içerisindeki I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/1414 ( Ant.K.B.K.) Kule çiftlik ve Kale yerleģim alanı 27 Hasgebe Köyü, Erenler Mahallesindeki mağara ve çevresindeki I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/1417 ( Ant.K.B.K.) yapı kalıntıları 28 Bilginler Köyü, BeĢiktaĢ Tepe mevkiindeki yapı kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit 30.01.2007/1418 ( Ant.K.B.K.) 29 Gebiz, Hacıosmanlar Köyü, Hacımusalar Kayası çevresindeki I.Der.Arkeolojik Sit 11.05.2007/1642 ( Ant.K.B.K.) kalıntılar 30 Tekke Köyü, Ecinler ve Esenyayla Mah. Sınırlarındaki kaya lahdi Kültür Varlığı Ġle Sulutekke Mahallesindeki kilise kalıntısı ve kaya tapınağının 2 adet I.Der.Ark.Sit 11.05.2007/1643 ( Ant.K.B.K.) Bulunduğu alandaki antik yerleģim alanları 31 Gökgöz Pınarı mevkii Antik Gözetleme kulesi Kültür Varlığı 28.08.2007/1852 ( Ant.K.B.K.) 32 Yumaklar Köyü,AlantaĢ tepesi kalıntıları I.Der.Arkeolojik Sit 27.09.2007/1862 ( Ant.K.B.K.) 33 Hürriyet Caddesi ve Atatürk Caddesi üzerindeki Tabiat varlığı( 3 adet) 08.11.2007/1942 ( Ant.K.B.K.) çınar ağaçları 34 Hasgebe Köyü, 107 ada 5 ve 6 parsellerdeki cami Kültür Varlığı 08.11.2007/1960 ( Ant.K.B.K.) 35 AkbaĢ Köyü, YassıtaĢ Mevkiinde Ambarkaya ve AndızlıtaĢ yerleģim alanı ile Burgaz Mevkii Kale yerleģimi I.Der.Ark.Sit Alanı 08.11.2007/1968( Ant.K.B.K.) ve kule çiftlik YerleĢim alanları 4 adet 311

36 Tekke Köyündeki zeytin iģliği Kültür Varlığı 14.12.2007/2066( Ant.K.B.K.) 37 Gökçeören Köyü, Kepeztepesinin güneybatısındaki yerleģim alanı, Gökçeler Mahallesinde Kayapa Tepesi YerleĢim alanı, 2 adet I. Der. Ark. Sit 21.01.2008/ 2115( Ant.K.B.K.) Karadoğan ve Gökçeler Mahallelerinde yer alan kuyular 2 adet Kültür Varlığı 38 Abdurahmanlar Beldesi, 544 ada 19 parseldeki mezarlar Kültür Varlığı 21.01.2008/ 2120 ( Ant.K.B.K.) 39 Hacıosmanlar Köyü, Musakayası Tepesi ve Haydarbeleni I. Der. Ark. Sit Alanı 21.02.2008/ 2179 ( Ant.K.B.K.) Tepesinin bulunduğu alan 40 Belkıs Beldesi ndeki evker 10 adet Kültür Varlığı 01.05.2008/2318 ( Ant.K.B.K.) (Siv. mim. örneği) 41 Ahmediye Köyü mezarlığındaki meģe ağacı, Tabiat Varlığı 01.05.2008/2329 ( Ant.K.B.K.) Kirsetepedeki antik yerleģim alanı I.Derece Arkeolojik Sit 42 Tekke Köyü, Sulutekke Mahallesindeki antik dönem taģ ocağı I.Derece Arkeolojik Sit 29.05.2008/2408 ( Ant.K.B.K.) ve yerleģim alanı 43 Gebiz, Abdurahmanlar Mahallesi, SarıtaĢ Mevkiindeki antik yerleģim Kaynak: Antalya Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, 2010 312

Tablo 79: Antalya Ġl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü 2010 Yılı Sit Alanları Listesi MuratpaĢa - ÇaybaĢı Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi MuratpaĢa - HaĢimiĢcan Mahallesi ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ 2010 YILI SĠT ALANLARI LĠSTESĠ Yeri Türü Bulunan Tarihi Eserler MuratpaĢa - Hanlar Bölgesi Kuruma Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı Koruma Alanı ve Koruma Grubu Tespiti ġeyh ġüca Türbesi 24.02.2010 3865 Anıt Ağaç MeĢe ve DıĢbudak Ağaçları 25.01.2010 3747 Düzeltme Kararı (34 ada 9 parsel) Yapı 20.04.2010 3994 Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı ve Koruma Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Sivil Mimarlık Örneği Yapılar 22.07.2010 4287 Zincirli Han - Balbey Camii Ġki Kapılı Han ve Pazar Hamamı 19.10.2010 4494 Konyaaltı - 12586 ada 1 ve 6 parseller Konyaaltı - Doyran Yaylası Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Kaya Oygu Mezarı 22.11.2010 4546 Antik YerleĢim Alanı ve Kültür Varlıkları 22.11.2010 4547 Konyaaltı - Doyran Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 22.11.2010 4548 Konyaaltı - Doyran Köyü Sit Alanı Güncellenmesi Kelbessos Antik Kenti 22.11.2010 4549 DöĢemealtı - Yukarıkaraman DöĢemealtı - Nebiler Mh. Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yapı Kalıntısı ve ÇeĢme Yapısı 24.02.2010 3859 Asmalı Kuyu ve Ġtin Sarnıcı 24.02.2010 3858 DöĢemealtı - Kovanlık Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları 20.04.2010 4011 DöĢemealtı - Altınkale Mahallesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları 11.05.2010 4075 Aksu - YeĢilkaraman köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Mezarlık ve Kuyu 22.03.2010 3890 Kepez - BaĢköy Köyü Kepez - OdabaĢı Köyü Kepez - Düden ġelalesi Kepez - Kızıllı Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I. Derece Arkeolojik Sit Alanı GeniĢletilmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Ġki Adet Sarnıç 20.04.2010 3988 Antik Kuyu 23.07.2010 4331 Düden ġelalesi 19.10.2010 4484 Kuyu 07.12.2010 4652 Kepez - Varsak Mahallesi Sit Sınırı Güncellenmesi Lyrbotae Antik Kenti 22.11.2010 4545 313

Alanya - Seki Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Gözetleme Kulesi ve Mezar Yapısı 22.02.2010 3816 Alanya - Mahmutlar Beldesi Sit Alanı Düzenlemesi Naula Antik Kenti 21.04.2010 4048 Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Antik Yapı Kalıntısı 31.05.2010 4119 Alanya - Beyreli Köyü Varlığı Alanya - Soğukpınar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 23.07.2010 4336 Alanya - Konaklı Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 23.07.2010 4338 Alanya - Hacıkerimler ve KayabaĢı Köy. I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Kale YerleĢimi ve Konaklama Yapısı 23.07.2010 4335 Alanya - Ġspatlı Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 20.10.2010 4528 Alanya - Kargıcak Beldesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Zeytin ĠĢliği 20.10.2010 4535 Alanya - Konaklı Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 23.11.2010 4589 Alanya - Karamanlar ve Saburlar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Yapı Kalıntısı 28.12.2010 4729 GazipaĢa - Kaledran Köyü I. ve III. Derece Arkelojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 22.02.2010 3815 GazipaĢa - Pazarcı Mahallesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Tarihi Yapılar 23.02.2010 3836 GazipaĢa - Kahyalar Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları 01.06.2010 4157 GazipaĢa - Kahyalar Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntıları 01.06.2010 4158 KaĢ - Bezirgan Köyü Anıt Ağaç 4 adet Çınar Ağacı 23.02.2010 3835 KaĢ - Kınık Beldesi KaĢ - Bezirgan Köyü KaĢ - GelemiĢ Köyü KaĢ - Çayköy Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Xanthos Antik Kenti 20.04.2010 4010 Anıt Ağaçlar 10 adet Çınar 1 Adet MeĢe 20.04.2010 4018 Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Patara Örenyeri 17.06.2010 4177 Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Antik Gözetleme Kulesi 06.07.2010 4238 Elmalı - Eskihisar Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı 2 Adet Kaya Mezarı 23.02.2010 3833 Elmalı - Özdemir Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Karapınar Höyüğü 31.05.2010 4116 Elmalı - Geçit Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Yapı Kalıntıları 06.07.2010 4234 Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür 21.09.2010 4438 Elmalı - KıĢla Köyü Varlığı Mezar Odası Elmalı - Tekke Köyü Koruma Alanı Güncellenmesi Abdal Musa Türbesi 22.11.2010 4576 Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür 22.11.2010 4577 Elmalı - Belen Köyü Varlığı Kaya Mezarı Elmalı - Akçay Beldesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 28.12.2010 4723 Elmalı - Karamık Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Podalia Antik Kenti 28.12.2010 4740 GündoğmuĢ - Umutlu Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yapı Kalıntısı 24.03.2010 3961 GündoğmuĢ - Karabul Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Yapı Kalıntıları 31.05.2010 4120 314

Serik - AkbaĢ Köyü Serik - Demirciler Köyü Serik - Hasdümen Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Camii 31.05.2010 4107 Antik YerleĢim ve Çiftlik YerleĢimi 31.05.2010 4108 Mezar ve Zeytinyağı ĠĢliği 31.05.2010 4109 Serik - Yumaklar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 31.05.2010 4110 Serik - Haskızılören Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 23.07.2010 4330 Serik - Demirciler Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı 2 adet Antik YerleĢim Alanı 07.07.2010 4253 Serik - AkbaĢ Köyü Serik - Gebiz Beldesi Düzeltme Kararı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı ZeytintaĢı Mağarası Yıkık Camii - Mezarlık 28.12.2010 4727 27.12.2010 4690 Korkuteli - Küçükköy Beldesi Korkuteli - Kozağacı Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik TaĢ Ocağı 24.03.2010 3952 Antik Yapı Kabartması 23.07.2010 4333 Korkuteli - Yazır Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 28.12.2010 4739 Kumluca - Mavikent Beldesi Kumluca - Karacaören Köyü - Karabük Kumluca - Sarıkavak Mahallesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı TaĢlıkburnu (IĢıldanlar) Feneri 26.01.2010 3777 Kormos Antik Kenti ve Kilise 11.05.2010 4090 Küçük Kilise Yapısı 11.05.2010 4094 Kumluca - Karacaören Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Akalissos Antik Kenti 11.05.2010 4089 Kumluca - Yazır Köyü Sit Alanı Güncellemesi Olympos Antik Kenti 31.05.2010 4114 Kumluca - Belen Köyü Sit Alanı Güncellemesi Mezarlık Alanları 06.07.2010 4227 Kumluca - Hasyurt Beldesi Sit Alanı Güncellemesi Alakır Çayı 06.07.2010 4229 Kumluca - Belen Köyü Sit Alanı Güncellemesi Kaya Mezarı ve Lahit Kalıntısı 06.07.2010 4226 Kumluca - Hacıveliler Köyü Sit Alanı Güncellemesi Corydella Antik Kenti 06.07.2010 4231 Kumluca - Sarıcasu Köyü Sit Alanı Güncellemesi Rhodiapolis Antik Kenti 06.07.2010 4228 Kumluca - Beykonak Beldesi Sit Alanı Güncellemesi Akmaz Deresi 06.07.2010 4230 Kumluca - Dereköy Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Seren (2 adet) 20.10.2010 4518 GazipaĢa - Beyrebucak Köyü GazipaĢa - Kızılgüney Köyü Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Yalan Dünya Mağarası Kemer Köprü 21.04.2010 4051 21.04.2010 4040 GazipaĢa - Koru Mahallesi I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı-Antik TaĢ Ocağı 21.04.2010 4053 GazipaĢa - Zeytinadası Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı-Zeytin ĠĢliği 21.09.2010 4440 315

GazipaĢa - Macarköy Sit Alanı Güncellemesi Cestrus Antik Kenti 21.09.2010 4443 Kemer - Tekirova Beldesi Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Tekirova Kumsalı 07.07.2010 4250 Kemer - Tekirova ve Çamyuva Beldeleri Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Phaselis Antik Kenti 07.07.2010 4249 Kemer - Kumluca Ġlçeleri Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları 21.09.2010 4435 Finike - Arif Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Arykanda Örenyeri 20.10.2010 4527 Demre - Kumdağ Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Çiftlik YerleĢimi 20.04.2010 4007 Demre ve KaĢ Ġlçeleri Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Kekova 20.04.2010 4019 Demre Çayı Vadisi Sit Alanı GüncelleĢtirilmesi Dereköy Kilisesi 23.07.2010 4329 Demre - Beymelek Beldesi Finike - Boldağ Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı ile Bonda Tepesi ve YalakbaĢı Ant.YerleĢim 06.07.2010 4233 Demre - Gürses Köyü Demre - Finike Ġlçeleri Demre - Gürses Köyü Demre - Gürses Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Sit Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı 2 adet Sarnıç-Duvar Kalıntısı 21.09.2010 4437 Doğal ve Arkeolojik Sit Alanları 20.10.2010 4539 Antik YerleĢim Alanı 20.10.2010 4521 Antik Dönem Yapı Kalıntıları 20.10.2010 4522 Demre - Çevreli Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Dönem Yapı Kalıntıları 20.10.2010 4520 Demre - Üçağız Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik Dönem Yapı Kalıntıları 22.11.2010 4570 Demre - KöĢkerler Köyü I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik YerleĢim Alanı ve Kültür Varlıkları 06.12.2010 4636 Demre - Yavu Köyü Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Kyaneai Antik Kenti 22.11.2010 4572 Manavgat - Sorgun Mevkii Manavgat - Ulukapı Köyü 956 parsel Manavgat - Sırtköy Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı 316 Yapı Kalıntısı 21.04.2010 4034 ġerh Ġptali 10.05.2010 4070 Yapı Kalıntısı 10.05.2010 4066 Manavgat - Hocalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı 10.05.2010 4065 Manavgat - Karacalar Köyü III. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 17.06.2010 4183 Manavgat - Karabucak Köyü Manavgat - Sorgun Mevkii ile Side Beldesi Kemer Mahallesi Manavgat - Bozyaka Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik Yapı ve Değirmen Kalıntısı 23.07.2010 4326 Antik YerleĢim ve Mezar Kalıntısı 23.07.2010 4321 ĠĢlik ve Yapı Kalıntısı 07.07.2010 4258 Manavgat - AĢağıaĢıklar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Antik YerleĢim Alanı 21.09.2010 4425 Manavgat - Sorgun Mevkii Düzeltme Kararı Yapı Kalıntısı 21.09.2010 4421

Manavgat - Sarılar Beldesi Manavgat - BucakĢıhlar Köyü Manavgat - Değirmenli ve Saraçlı Köyü Manavgat - Kısalar Köyü Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Sit Alanı Sınırlarının Yeniden Belirlenmesi Kültür Varlıkları 20.10.2010 4509 Seleukeia Lyrbe Antik Kenti 06.12.2010 4629 I. Derece Arkeolojik Sit Alanı Yapı Kalıntısı 06.12.2010 4630 Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Antik Yapı Kompleksi 23.11.2010 4587 Ġbradı - MaĢata Yaylası Ġbradı - Ormana Beldesi Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı I.Derece Arkeolojik Sit Alanı ve Korunması Gerekli TaĢınmaz Kültür Varlığı Mimari Yapılar ve ÇeĢme 31.05.2010 4118 Tol Han ve Ant. YerleĢim Alanı 21.09.2010 4424 Akseki - Yarpuz Beldesi Sit Alanı Sınırlarının Güncellenmesi Nodar Han ve Sarnıç 17.06.2010 4188 Kaynak: Antalya Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, 2010 F.4.15. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması SözleĢmesinde Yeralan Kültürel Miras ve Doğal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar F.4.15.1.Kültürel Miras Kapsamına Giren Alanlar Antik Kentler, Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. F.4.15.1.1. Anıtlar Diğer tablolarda tarihi sit alanları gösterilmiģtir. F.4.15.1.2 Yapı Toplulukları Diğer tablolarda tarihi sit alanları gösterilmiģtir. F.4.15.1.3. Sitler Bu konu bir önceki konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. F.4.15.2. Doğal Miras Kapsamına Giren Alanlar Diğer tablolarda bu alanlar gösterilmiģtir. 317

F.4.16. Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit Alanları Diğer tablolarda bulunan sit alanları ile birlikte gösterilmiģtir. F.4.17. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta Ġçi Yüzeysel Suları Kapsayan Ġçme ve Kullanma Suyu Rezervuarları F.4.17.1. Mutlak Koruma Alanları Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının max su seviyesinden itibaren 300 m geniģlikteki Ģerit, mutlak koruma alanıdır. Bu alanın sınırının su toplama havzası sınırını aģması halinde, mutlak koruma alanı havza sınırında son bulur. F.4.17.2. Kısa Mesafeli Koruma Alanları Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma sınırından itibaren 700 m geniģlikteki Ģerittir. Bu alanın sınırının su toplama havzası sınırını aģması halinde, kısa mesafeli koruma alanı havza sınırında son bulur. F.4.17.3. Orta Mesafeli Koruma Alanları Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 km geniģlikteki Ģerittir. F.4.17.4. Uzun Mesafeli Koruma Alanları Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dıģında kalan su toplama havzasının tümüdür. F.4.18. Uzun Mesafeli Koruma Alanları Ġçme ve kullanma suyu rezervuarlarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dıģında kalan su toplama havzasının tümüdür. F.4.19. Jeolojik ve Jeomorfolojik OluĢumların Bulunduğu Alanlar Antalya havzasında bütün jeolojik devirlerin mevcut olduğu örnekleri ile görülmektedir. Bunlar sırası ile özet olarak aģağıda belirtilmiģtir. Paleozoik: Havzada en eski formasyon olan Paleozoik esas olarak Alanya nın kuzeyinde, kısmen de Yalvaç ın doğusu ve Akseki nin kuzeyinde yer alır. Bunlar kristalin Ģist, fillat, kalker ve mermerden ibaret olup, tektonik olaylar sonucu kırılmıģ ve kıvrılmıģlardır. Mesozoik: Havzanın büyük kısmı mesozoik formasyon ile kaplıdır. Bu formasyon kalker, marn, filiģ ve serpantinden müteģekkil olup, Akseki, GündoğmuĢ, Sütçüler, Antalya ovasının batı ve kuzey yöreleri, Isparta nın doğusu, Eğridir Gölü nün doğu ve batısında yer alır. Kalkerler gri renkli, çok çatlaklı ve boģlukludur. Ayrıca karstik Ģekillere ve 318

düdenlere sahiptir. Bu düdenler bazı kapalı havzalarda suları drene ettiklerinden havza hidrolojisinde önemlidirler. Bu formasyon içerisinde ayrıca Ģeyl, olivin, diyabaz, kumtaģı, ve silekse de rastlanmaktadır. Tersiyer: Bu jeolojik zaman esas olarak havzanın güneyinden baģlayıp Aksu, Köprüçayı ve Manavgat Çayı boyunca kuzeye doğru uzayarak orta havzaya eriģir. Burada esas formasyon miosen olup, denizsel miosen kalkeri marn, siltli kil, kum taģı ve konglamera sedimentlerinden müteģekkildir. Bu sedimentler bazen sertleģerek konglemera veya greler halinde, bazen de gevģek kum çakıl depozitleri halinde bulunur. Antalya havzasında ki miosenler üzerleri travertenle örtülü olarak bulunabilir. Havzanın kuzeyinde Isparta Hoyran Gölü ve Yalvaç civarlarında da neojen formasyon halinde az bir kısım tersiyer mevcut bulunmaktadır. Formasyon tamamen kırmızı renkli, yumuģak, tatlı su kalkerlerinden ibarettir. Ayrıca Keçiborlu, Uluborlu arasında nümülitik (demir ve mangan lekeli) tersiyer ile Isparta nın güneyinde volkanik neojenler de bulunmaktadır. Quaterner: Havzanın ova kısmında, nehir yataklarında ve vadi içlerinde bulunur. Genç olan bu formasyonda koglomera, silt, kil ve çakıldan ibarettir. Antalya ovasında ki quaterner aliviyon, konglemera ve traverten örtüsünden ibarettir. Konglemeralar sert veya dağınık olabilirler. Travertenler, Aksu Çayı nın batısından Antalya dolaylarına kadar uzanır. Travertenin yer altı sularından ziyade CO 2 ihtiva eden yağmur suları tarafından oluģturulduğu tahmin edilmektedir. Travertenler ovada iki çeģit olarak bulunmaktadır. Ovada çoğunluğu teģkil eden traverten sert, gözenekli, kahverenkli, ayrıģtığında kırmızı toprak veren konkresyonlu travertendir. Az olarak da yumuģak açık renklisi bulunmaktadır. Traverten teģekkülü az da olsa bilhassa Düden Çayı ana yatağı ve taģkın ovasında bukunmak üzere havzada halen devam etmektedir. Volkanik: Havzada azınlık arzeden volkanikler Keçiborlu dolaylarında liparit ve trahit, Yılanlı Ovası nın güneyinde serpantin gabro ve diyabaz, Uluborlu Ovası nın kuzeyinde lavģeklinde belirmektedir. Jeomorfolojik olarak da Antalya ili ve ilçeleri sahil kesimleri, dağlık kesimleri ve yaylalardan ibarettir. Antalya merkezde Aksu Ovası ve Ģehir merkezi ile DöĢemealtı kesimleri traverten olup, hemen yakınlarında Beydağları kireçtaģlarından oluģmuģtur ve çok engebelidir. Kemer ilçesi, küçük bir ova hemen akabinde kireçtaģından oluģmuģ, sarp dik yamaçlı dağlardan oluģmuģ bir jeomorfolojik yapıya sahiptir. Akseki ilçesi, tamamen kireçtaģlarından oluģmuģtur ve ova oluģumu yoktur. Alanya ilçesi, dar bir sahil Ģeridinden sonra hemen yükselen kristalize kireçtaģlarından oluģmuģ dağlar ile kaplıdır. GazipaĢa ilçesi, küçük bir ova ve hemen yükselen kireç taģı ve metamorfik Ģistlerden oluģmuģ dağlık kesimlerden ibarettir. Elmalı ilçesi, nisbeten büyük bir ova ve bu ovanın dörtte bir tarafını saran kireçtaģlarından oluģmuģ dağlarla kaplıdır. Korkuteli ilçesi, Bozova ve KarataĢ-Köseler Köylerinin bulunduğu yerler ile kaya merkezinin yer aldığı kısımlarda üç ovaya sahiptir. Diğer kesimler tatlı topoğrafyalı yükseltilerdir. Finike-Kumluca ilçeleri; iki kayalık kesimin sınırları içerisinde Kumluca Ovası yer alır. Civarları tamamen kireçtaģlarından oluģmuģ dik ve sarp dağlık kesimlerdir. 319

KaĢ ilçesi, tamamiyle kireçtaģlarından oluģmuģ sarp ve dik kayalık dağlar ile bu dağlar içerisinde cepler Ģeklinde çok küçük ovacıklar içerir. Kasaba ovası tamamiyle düzlük tek yerdir. GündoğmuĢ ilçesi, tamamiyle dik ve sarp kireçtaģlarından oluģmuģ dağlarla kaplıdır. Manavgat-Serik ilçeleri, iki merkezi kapsayan büyük bir ovaya sahiptir. Burası bölgedeki en büyük ovadır. Ovadan sonra görülen yükseltiler kireçtaģlarından meydana gelmiģtir. Kale ilçesi, küçük bir ovaya sahip olup, kireçtaģlarından oluģmuģ sarp ve dik dağlar ile devam etmektedir. F.4.20. Tarım Alanları I. II. III. SINIF TARIM ALANLARI Sınıf I Bu sınıf tarım arazilerindeki toprakların kullanılmalarını kısıtlayan, hafif derecede bir veya iki sınırlama olabilir.topografyaları hemen hemen düzdür. Su ve rüzgar erozyonu zararı yok veya azdır. Toprak derinliği fazla, drenajları iyidir. Tuzluluk, sodiklik (alkalilik) ve taģlılık gibi sorunları yoktur. Su tutma kapasiteleri yüksek ve verimlilikleri iyidir veya gübrelemeye iyi cevap verirler.çok üretken olup geniģ bir bitki seçme aralığına sahiptirler.kültür bitkilerinin yetiģtirilmesinde olduğu kadar çayır mera ve orman içinde güvenli olarak kullanılabilirler. Toprakları kolay iģlemekte olup, gübreleme, kireçleme, örtü ve yeģil gübre bitkileri yetiģtirilmesi, bitki artıkları ve hayvansal gübrelerin korunması, adapte olmuģ bitkilerin münavebeye alınması gibi olağan amenajman iģlemlerinden bir veya bir kaçının uygulanmasına ihtiyaç gösterirler. 1. sınıf arazinin yayılama alanı toplam 89912 hektar olup, il yüzölçümünün % 4.3 ünü teģkil etmektedir. %54.5 ini aluvyal, %27.8 ini koluvyal, %11:9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, %3.7 sini kestane toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Hepsi %2 den daha az eğimlidir.%94 ünde toprak derin, %5.7 sinde orta derindir.32253 hektarında kuru, 36143 hektarında sulu, 12698 hektarında bağ- bahçe tarımı yapılmakta, 8156 hektarında turunçgil- muz yetiģtirilmektedir.497 hektarı mera, 165 hektarı yerleģim alanıdır. Sınıf II Bu sınıftakiler kötüleģmeyi önlemek veya iģleme sırasında hava ve su iliģkilerini iyileģtirmek için yapılan koruma uygulamalarını içeren dikkatli bir toprak idaresini gerektirir. Bu alanlar kültür bitkileri, çayır-mera ve orman için kullanılabilir. Bu tür alanlardaki topraklar hafif bir eğime, orta derecede su ve rüzgar erozyonuna, geçmiģte ki erozyonun orta derecede olumsuz etkilerine, idealden daha az toprak derinliğine, bira elveriģģiz toprak yapısına ve iģlenebilirliğine, hafiften ortaya kadar değiģen, kolayca düzeltilebilen, fakat yinede görülebilir tuzluluk ve sodikliğe maruz kalabilmektedir. Bu sınıftaki topraklar, bitki seçimi ve amenajman uygulamaları bakımından Sınf I dekinden daha az serbestlik sağlarlar. Bunlar aynı zamanda özel toprak koruyucu bitki yetiģtirme sistemleri, toprak koruma uygulamaları, su kontrolü yapılar veya kültür bitkileri için kullanıldıklarında uygun iģleme yöntemleri gerektirirler. II. sınıf araziler 121766 hektar olup, il yüzölçümünün %5.9 unu teģkil etmektedir.%29 unu aluvyal, %17.2 sini koluvyal, %21.9 unu kırmızı Akdeniz toprakları, 320

%12.8 ini kestane toprakları, %8.2 sini rezina toprakları, kalanını da diğerleri oluģturmaktadır. Bu sınıf arazilerin %41.1 inde eğim, %0.2, %58.8 inde de %2.6 meyil vardır.toprakların %52.5 i derin, %36.1 i orta derin, %11.4 ü sığ derinliktedir. Ġldeki II. Sınıf arazilerin 621777 hektarında kuru, 41428 hektarında sulu, 6900 hektarında bağ- bahçe tarımı yapılmakta, 5159 hektarında turunçgil, 1628 hektarında muz, 308 hektarında zeytin yetiģtirilmektedir. 1440 hektarı mera ve çayır, 1194 hektarı orman ve fundalık olarak kullanılmakta, 1227 hektarlık kısmı yerleģim alanı haline gelmiģtir. Sınıf III Bu sınıftaki tarım alanları, II. Sınıftakilerden daha fazla sınıflandırmalara sahiptir. Kültür bitkileri için kullanılmaları gerektiğinde, koruma önlemleri almak ve alınan önlemlerin sürekliliğini sağlamak oldukça zordur. Kültür ve bitkileri tarıma alınabilecekleri gibi çayır-mera ve orman arazisi olarak da kullanılabilirler. Fakat sınırlandırmalar bitki seçimini, ekim, dikim, hasat zamanı ve ürün miktarını olumsuz yönde etkiler. III. sınıf arazilerde orta derecede eğime, Ģiddetli su veya rüzgar erozyonuna, geçmiģteki erozyonun Ģiddetli olumsuz etkilerine, ürüne zarar veren sık taģkınlara, alt toprakta çok yavaģ geçirgenliğe, drenajdan sonraki yaģlılık veya bir süre devam edecek olan göllenmeye, sık kök bölgesine, düģük rutubet tutma kapasitesine, kolayca düzeltilmeyen düģük verimliliğe ve orta derecede tuzluluk veya sodikliğe rastlanabilir. III. sınıf araziler 76982 hektarla il yüzölçümünün %3.7 sini teģkil etmektedir.aluvyal toprakların %37.1 i koluvyal toprakların %5.1 ini, kahverengi orman topraklarının %13.8 ini, kireçsiz kahverengi orman topraklarının %2.2 sini, kırmızı Akdeniz topraklarının %17.8 ini, kırmızı kahverengi Akdeniz orman topraklarının %5.5 ini, rezina topraklarının %5.7 sini, regosal toprakların %1.2 sini III. Sınıf araziler içine almaktadır. Çoğunlukla eğim düz veya düze yakındır. %43.1 i düz, %19.8 hafif eğimlerde %37.1 i orta eğimlidir. %40.9 u derin, %28.5 i orta derin, %30.5 i sığdır. %41.8 i I. Sınıf su erozyonuna, %55.3 ü II. Sınıf su erozyonuna, %2.82 si III. Sınıf su erozyonuna maruzdur. Bu sınıf arazilerin 34998 hektarı kuru tarım, 27394 hektarı sulu tarım, 1090 hektarı bağ, 1273 hektarı zeytin, 2158 hektarı turunçgil yetiģtirmekte kullanılmaktadır.1365 hektar yerleģim halindedir. F.4.20.1. Tarımsal GeliĢim Alanları Antalya 20.591.010 dekar toplam alana sahip olup, Türkiye topraklarının %2.6 sını kaplamaktadır. 4.150.160 dekarı kullanılabilir tarım alanı olan topraklarının 2.120.550 dekarında sulu tarım alanı yapılmaktadır. Toplam tarım alanının %51 i sulanmaktadır. Bu alanlardan yılda iki hafta üç ürün alınabilmektedir. F.4.20.2. I. II. III. Sınıf Tarım Alanları Bir önceki konu baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. 321

F.4.20.3. Özel Mahsul Plantasyon Alanları Antalya da örtü altında 147.457 dekarlık alanda sebze ve süsü bitkileri yetiģtiriciliği yapılmaktadır. Türkiye cam sera alanlarının %81 i, plastik sera alanlarının %47 si Antalya da bulunmaktadır. Turfanda yetiģtiricilik denilince akla ilk gelen il Antalya olmaktadır. Kültür mantarı yetiģtiriciliğinde Türkiye borsasını belirler duruma gelmiģtir. 2001 yılında 152 dekar alanda 7.851 ton mantar üretimi gerçekleģmiģtir. Ġlimizde mevcut4.150.160 dekarlık tarım arazisinin 2.523.610 dekarlık kısmında tarla bitkileri, 374.640 dekarlık kısmında sebze yetiģtiriciliği yapılmakta olup (Açıkta+örtü altında) 458.530 dekarlık kısmında meyvecilik, 3.120 dekarda süs bitkileri yetiģtiriciliği olup bunun dıģında 790.250 dekarda nadas ve tarıma elveriģli olduğu halde kullanılmayan alan vardır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 - Tarım Ġl Müdürlüğü, 2010 - Akdeniz Üniversitesi, 2010 - Özel Çevre Koruma Kurumu Müdürlüğü, 2010 322

G - TURĠZM G.1. YÖRENĠN TURĠSTĠK DEĞERLERĠ Deniz, güneģ, tarih ve doğanın sihirli bir uyum içinde bütünleģtiği Antalya, Akdeniz in en güzel ve en temiz kıyılarına sahiptir. Antalya, Türkiye nin güneyinde tarih boyunca bu bölgenin önemli bir yerleģim merkezi olma niteliğini bugünde sürdüren, doğal güzellikleri bakımından çok zengin bir ilimizdir. G.1.1 Yörenin Doğal Değerleri G.1.1.1. Konum Antalya, eski çağ bölgelerinden Pamphylia nın tümünü, Psidia nın güneyini, Isauria nın batısı ve Lykia nın doğusunu kaplar. Antalya ili, dünya haritası üzerinde 36 0,07-37 0,29 kuzey enlemleri ile 29 0,20-30 0,35 doğu boylamları arasında yer alır. Türkiye nin Batı Akdeniz bölgesinde yer alan Antalya yı, kuzeyde Isparta ve Burdur illeri, kuzeydoğuda Konya, doğuda Ġçel, batıda Muğla illeri ile güneyde Akdeniz çevreler. Yüzölçümü 20.591 km 2 olan Antalya, Türkiye yüz ölçümünün %2,6 sını kapsar. KAġ ANTALYA ĠLĠNĠN TURĠSTĠK ĠLÇELERĠ, COĞRAFYALARI VE TARĠHÇELERĠ KaĢ, batıda EĢen Çayı ile Fethiye ye, doğuda Kale (Demre ) ye, kuzeyde ise Elmalı ya komģudur. Akdeniz de ise Meis Adası ile karģı karģıya olup bu ada vasıtası ile Yunanistan a komģudur. KaĢ ın kıyı uzunluğu 90 km yi bulur. KaĢ, Güney Anadolu nun çok engebeli dağlarının eteğinde kurulmuģtur. Teke Yarımadası nı boylu boyunca kaplayan Toroslar iç kısımlara da geçip güney yönünde ilerleyerek Kilikya ya ulaģır. EĢen Çayı nın doğusunu izleyerek Kalkan ve Patara dan doğuya doğru KıĢla, Bezirgan, Sidek ve Çamlar dağları vardır. Ayrıca bölgenin diğer dağları olan Gülmez Dağı 1826 m, Alacadağ 2336 m dir. KaĢ ın batısındaki Asaz Dağı 1500 m dir. Bu dağın sırtları sedir ve çam ağaçları ile örtülüdür. Bölgenin en yüksek dağları Kızıldağ (2900 m) ile Akdağ (3024 m) dır. Bölgede Akdeniz Ġklimine özgü bitki örtüsü yer alır. Sahillerde ve iç kesimlere doğru uzanan 1 km lik dağlık ve yarı dağlık bölgede makilikler hakimdir. KaĢ, çam ormanları bakımından zengindir. Sahillere yakın yerlerde fundalıklar, zeytinlikler, yabani kahve, turunçgiller ve muz görülebilir. Bölge eski çağlardan günümüze özellikle sedir ve selvi ağaçları ile ünlenmiģtir. KaĢ ın kuzey ve kuzeybatısında çam, meģe, palamut ve ardıç ormanları bulunur. Bölge florasının dikkat çeken bir ağacı da Amberdir. Günlük ağacı olarak da adlandırılan bu ağaç çoğunlukla sahile yakın düzlük ve sulak yerlerde yetiģir. Antalya nın güneybatısında yer alan, 370-350 enlem, 28 o,46 ile 30 o,48 boylam çizgileri ortasında, doğuda Antalya Körfezi (Mare Pamhplium), batıda Fethiye Körfezi (Sinüs Glaucus) arasında, güney yönünde Akdeniz e doğru uzanmıģ bulunan ve bugün Teke Yarımadası olarak isimlendirilen bölgeye antik çağda Likya (Lycia) adı verilmiģtir. 323

Likya toprakları, yaklaģık olarak 8952 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Likya bölgesi içinde önemli bir yeri olan bugünkü KaĢ Ġlçesi de ülkenin önemli bir bölümünü kaplamakta ve güney ucunu teģkil etmektedir. Tarihi çağlardan günümüze bu özelliğini koruyarak gelmiģtir. Bölge antik çağda deniz taģımacılığında ticari amaçlı gemilerin rotasında bulunmakla önem kazanmıģtır. Günümüzde sahip olduğu zengin arkeolojik potansiyeli nedeniyle turistik amaçlı geziler rotasında önemli uğrak yerlerinden biri olarak sürdürmektedir. KaĢ ve köyleri elde edilen bilgi, belge ve arkeolojik bulgulara göre, Likya medeniyetinin en önemli bölgesidir. Likya, Anadolu nun güneybatısında, bugünkü Teke Yarımadasının bulunduğu yerdir. Likya dilinde Habessos yada Habesa diye anıldığı sanılan KaĢ ın ilk çağlardaki adı Antiphellos idi. Daha sonra Andifli olarak bilinen KaĢ ın, etrafının dağlarla çevrili olması, hemen önünde Akdeniz in bulunması ve tam karģısında Meis adasının bulunması, ayrı bir güzellik vermiģ, bunun için Cumhuriyet yıllarında buraya KaĢ adı verilmiģtir. Bugünkü Çukurbağ Köyü yakınlarında bulunan Felen Yaylasında, Likya medeniyeti zamanında Phellos adı verilen bir kent vardır. Onun tam karģısında kurulmuģ olan KaĢ ın bu yüzden Phellos un karģısı anlamına gelen antik Hellos adını aldığı sanılır. Phellos yunancada taģlıklı kent-yer demektir. Antik çağda Likya nın doğu komģuları Pamphilya (Antalya ve civarı) kuzey komģuları Pisidia (Burdur-Isparta ), batı komģuları Karıa (Muğla ve civarı) dır. Güneyde ise Akdeniz yer almaktadır. Teke yarımadasının, bilhassa sahillerinin MÖ 6000 yıl öncesinden beri iskan edildiği bilinmektedir. Likya, Yunan ve Roma dönemlerinden günümüze ulaģan kalıntıların en eskileri MÖ 6. YY a tarihlendirilmiģtir. Antik kent Antiphellos dan günümüze ulaģan açık hava tiyatrosu Helenistik devirden kalmaktadır. Tiyatro 26 basamaklı olup denize bakan yamaca kuruludur. Sapasağlam olan bu tiyatro zeytin ağaçları ile çevrilidir. Agora Kale nin güney yamacında yer almıģtır. Bazilika tiyatronun yanındadır. Bazilika nın doğusunda silo olarak kullanılmıģ kubbeli yer altı odalarının kalıntıları görülmektedir. Bir zamanlar Antiphellos u çevreleyen surlardan günümüze çok az bir bölümü ulaģabilmiģtir. Bunlardan baģka kentin kuzeydoğusundaki dağın üstündeki Gotik tarzını andıran Likya yazıtlı kaya mezarları ve mezar taģları ile kentin ortasında yer alan yine Likya yazıtlı Aslanlı Lahit (Anıt Mezar)ve tiyatronun kuzeydoğusunda 24 kız figürlü kabartmanın süslediği 3.70 m yüksekliğinde bir mezar bulunmaktadır. KaĢ ın çevresi yay gibi dağlarla çevrilmiģtir. Bugünkü KaĢ ilçesinin bulunduğu yerde eski Antiphellos, Likya kentinin harabeleri bulunmaktadır. Ġlçe bu eski yerleģim alanını üzerine kurulmuģtur. Sahilde bulunan eski belediye binasından itibaren yeni inģa edilen lojmanlara kadar olan evlerin altında veya zemin katlarında çok sayıda mezar bulunmaktadır. Böylece bugünkü ilçenin kuzeydoğusunun, eski kentin nekropol (mezarlık) alanı olduğu anlaģılmaktadır. Ayrıca ilçenin kuzeyindeki dik kalker yamaç üzerinde oyulmuģ kaya mezarları görülmektedir. Bunların bazıları geceleri projektörlerle aydınlatılmaktadır. Ġlçe içinde UzunçarĢı Caddesi üzerindeki aslan baģlı sarkofaj tipli anıt yapıtın üzerinde likçe kitabeleri vardır. Yerel halkın kral mezarı dedikleri bu yapıtın, devrin önemli bir Ģahsına ait olduğu muhakkaktır. Lahit altında, tek bir mezar hücresi ve kaide lahidi üzerinde de likçe 8 satırlık bir kitabe bulunmaktadır. Lahidin kapağı semerdam biçimindedir. Kapak üzerinde insan figürleri ve kapağın iki yanında da ikiģer aslan baģı bulunmaktadır. Eski Likya mezarında tutamaklar bazen sade, bazen de herhalde bekçilik görevi için boğa ve aslan baģlarından yapılmıģtır. BaĢtaki lahit ve mezarlardaki kitabelerden, Habessos un M.Ö. VIII yüzyıla kadar inen eski bir tarihi olduğu sanılmaktadır. Nekropol sahasında bulunan bir küp mezar içindeki figürler, KaĢ ın bilinen en eski kalıntılarıdır. 324

Kayalara oyulmuģ mezarlar, ilk çağlarda Likya tipinde iken sonraları Pers iģgalinde doğu etkili, Grek iģgalinden sonra da Yunan etkili motifler içermeye baģlamıģtır. Bütün mezarlar taģtan yapılmıģ olmasına rağmen mimari tarzı ahģap iģleme gibidir. Yeni Camii nin yanında yükselen tepenin eski Çukurbağ Yarımadasının yamacına yaslanmıģ olan Helenistik tipteki anfi tiyatro Meis Adası na bakmaktadır. 26 basamaklı olan bu yapı günümüze çok iyi durumda kalmıģtır. Halen sosyal faaliyetler, tiyatro, güreģ, festival ve folklor gösterileri için kullanılmaktadır. Phellos (Felen Yaylası); Bugünkü Çukurbağ ve PınarbaĢı Köylerinin hemen yakınında kurulmuģtur. KaĢ a 12 km mesafededir. Ağullu Köyünden ayrılan yolla PınarbaĢı Köyüne varılır. Buradan yaya olarak 15-20 dakikada varılmaktadır. Felen yaylası üzerinde manzaralı bir sırt üzerine kurulmuģ müstahkem bir savunma Ģehridir. Dağın tepesinde bir surla çevrili, çok eski ve küçük bir Likya kenti olan Phellos ta, oldukça kabartmalı ve kitabeli mezarlar vardır. Birlik tipi sikkelerden burada da bulunmuģtur. Kentte oda tipi bir mezar yanında kayaya oyulmuģ kabartma bir inek tasviri vardır. Akropol üzerindeki sura bitiģik olan rektogoal Ģekilli yapı muhtemelen bir gözetleme kulesidir. Phellos un likçe isminin Veninda olduğu sanılmaktadır. Trysa (GölbaĢı) ; Demre yolu üzerinde bulunmaktadır. MÖ VII. yy a kadar tarihi olduğu bilinmektedir. Kentin Likçe adı Trus dur. GeniĢ bir alanı kaplamakta ve halen antik izleri taģınmaktadır. Teimussa (Üçağız); KaĢ a 34 km mesafededir. Tamamı asfalt bir yolla küçük birkaç köyü geçerek varılmaktadır. Kekova ya gitmek isteyenler arabalarını burada bırakarak teknelerle ulaģabilirler. Çok kısa bir zamanda takriben 10 dakikada Kekova adasına varılır. Likçe birçok kitabeleri bulunan Teimussa, en eski Likya kentidir. Bu kitabelerin bir kısmında ikinci kumandan diye bir Ģahıs tanıtılmaktadır ki ; bu komutanın Likya lı Perikles e bağlı kimselerden biri olduğu sanılmaktadır. Bu Ģehirdeki kalıntıların hemen hepsi kaya ve Lahit mezarlığıdır. Kaya mezarlarında Likçe kitabeler bulunmaktadır. Roma devirlerinden kalma lahitlerin ön ve arka yüzlerinde bazı hayvan figürlerine rastlanmaktadır. Üçağız Köyünde çok sayıda pansiyon, lokanta ve diğer turistik iģletmeler vardır. Çok sakin ve küçük bir yer olması nedeniyle turistlerin uğrak yerlerindendir. Kekova Adası (Batık ġehir); Hemen Üçağız köyünün karģısında motorla 10 dakika mesafededir. Son yıllarda yatların uğrak yeri olmuģtur. Tersane koyu denilen yerde eski bir kilise kalıntısı hemen dikkati çekmektedir. Bir çok yıkıntı mevcuttur. Ayrıca ada boyunca bir tekne ile ilerken su altında kaldığı sanılan batık bir antik Ģehrin izleri görülebilir. Burada dalıģ yapmak yasaktır. Herhangi bir kazı çalıģması yapılmamıģtır. Simena ( Kaleköy ); UlaĢım sadece deniz yoluyladır. Üçağız Köyünden ve Andriake den teknelerle ulaģılmaktadır. Simena nın tarihi Likya birliğine giriģinden yani IV yy dan beri bilinmektedir. Kaleköy, eski Simena nın Nekropol alanı üzerine kurulmuģtur. Ġç kalede eski Likya kentlerinin en küçük anfisi, kaya içine oyulmuģ vaziyettedir. Kale de Likya, Roma ve Selçuklular zamanından kalma sur duvarları ve mazgallarla, en az üç uygarlığın izleri görülmektedir. Birçok turistik broģür ve posterde deniz içinde görülen lahit 325

Kaleköy dedir. Bu mezar muhtemelen bir çocuğa aittir son yıllarda birçok yerli ve yabancı yatlar demir atmaktadır. Bazı pansiyonlar ve restoranlar turistlere hizmet vermektedirler. Apollonia (Kılınçlı) ; KaĢ a 22 km uzaklıktadır. Üçağız yolu üzerinde bulunur. Köye gelindikten sonra antik kente yarım saat yürüyerek varılır. Antik kent oldukça yüksek bir kayalığın üzerinde kurulmuģtur. Prizmal gövdeli altı mezar anıtı görülmektedir. Bu mezarlar tiyatronun etrafında bulunmaktadır. Kyeneai (Yavıköy); KaĢ a 23 km mesafede olup, Demre-Kale yolu üzerindedir. Yalıköy den 15 dakika sonra antik kentin kalıntıları baģlamaktadır. Köye yaya olarak gidilmektedir. Kayalara oyulmuģ mezarlar ve kalıntılar bulunmaktadır. Kalkan (Kalamaki); KaĢ a 25 km mesafededir. Fethiye yolu üzerindedir. Görülmeye değer bir koyun üzerinde kurulmuģtur. Yakın zamana kadar balıkçılık, zeytincilik, sabunculuk yapılan bu yerde turizm, son yıllarda çok geliģmiģtir. Bugün otelleri, pansiyonları, lokantaları ve hediyelik eģya dükkanlarıyla bölgenin önde gelen turizm yerlerinden biri olmuģtur. Likya bölgesinde yer alan Kalkan, Büyük Ġskender in Anadolu Seferi sırasında Makedonya Krallığı nın kontrolüne girmiģtir. Daha sonra sırasıyla, Roma, Müslüman ve Anadolu Selçukları egemenliklerini yaģamıģtır. Selçuklu devletinin yıkılması ile Tekeoğulları Beyliği ne bağlanmıģtır. I. Beyazıt (Yıldırım) zamanında Osmanlı topraklarına katılmıģtır. Eski adı Kalamaki olan Kalkan denize dik inen bir yamacın üzerinde kurulmuģtur. Lodosa açık olan küçük kıyısında yat limanı vardır. Yatlar tüm ihtiyaçlarını buradan gidermektedirler. Xhantos (Kınık) ; KaĢ a 45 km mesafededir. Kınık köyünden 10 dakika sürer. EĢençayı kıyısında kurulmuģtur. Likya birliliğinin baģkenti olan bu yerin Likya dilinde adı Arnna dır. Hemeros Ġlliada sında Likyalı kahraman Bellerophontes in torunu Sarpedon, Troyalarla birlikte savaģarak büyük kahramanlıklar gösterdiğini anlatmıģtır. Homeros, Sarpedon un çok uzaktan, Xhantos ırmağının aktığı vadiden geldiğini belirtir. Sarpedon Bellerophontes ten miras kalan topraklarda hüküm sürmektedir. Antik yazarlara göre Xhantos un kurucusu Girit kökenli kahraman Sarpedon dur. ġehrin akropolisinden elde edilen yüzey buluntuları, yerleģme tarihinin Ġ.Ö. 545 teki Pera iģgali sırasında Harpagos a karģı sonuna kadar direnen kent halkı Likya ya örnek olmuģtur. Ancak bu kahramanca savunmaya karģın iģgali engelleyememiģtir. Aynı Ģekilde Atina hegomanyasına da karģı koymuģ, dilini ve kültürünü korumaya çalıģmıģtır. Büyük Iskender in fethinden sonra Antıgonoslar, Pitamolomoslar, ve Seleukoslar ın egemenliğini yaģamıģtır. Rodos adasının yönetiminden sonra Roma nın denetimine girmiģtir. Ġ.Ö. 42 de Roma daki iç savaģlar sırasında Brütüs ün yıkıma uğrattığı kent hemen hemen yeniden kurulmuģtur. ĠÖ 43 de Pamhylia ile birlikte imparatorluk eyaleti olmuģtur. Ġmparator Neron döneminde kısa bir süre bağımsızlığını kazanmıģ 73-74 te ise yeniden Likya-Pamfilya Eyaleti sınırları içine alınmıģtır. Bizans döneminde surlar onarılmıģ ve tepenin doruğuna bir manastır yapılmıģtır. Antik kentte ilk araģtırmalar 1838 de Ġngiliz Charles Fellows tarafından yapılmıģ ve görkemli mezar anıtları British Museum a taģınmıģtır. 1950 den itibaren Fransız ekiplerinin çalıģmaları baģlamıģtır. Kent, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde olmak üzere üç kez onarılarak eklerle güçlendirilmiģtir. Batıda ve güneyde ĠÖ 5. yy surlarının 326

kalıntıları görülebilir. Ancak çoğu yerde klasik dönem duvarları Roma ve Bizans duvarlarının altında kalmıģtır. Güneyde ĠÖ 2. yy a ait Helenistik kapı yer alır. Bu kapının arkasında Ġmparator Vespassionus a adanan dar düzenli zafer kemeri görülebilir. Güneybatıda kentin ilk kurulduğu yer olan Likya akropolisi vardır. Artemis e ait olduğu düģünülen bir tapınağın kalıntıları ile bir Bizans kilisesi akropoliste yer alır. Kentin kuzeyindeki Roma Akropolisi nde ise görkemli bir manastır dikkati çeker. Likya Akropolisinin kuzeyinde 2. yy a tarihlendirilebilecek bir roma tiyatrosu vardır. Sahnesi iki katlı olan yapının Bizans döneminde oturma yerleri sökülerek sur yapımında kullanılmıģtır. Tiyatronun kuzeyi ĠÖ 2. yy yada 3. yy a tarihlendirilebilecek dörtgen planlı agora staolarla çevrilidir. Agoranın doğu giriģi iyi korunmuģtur. Antik kent asıl ününü bir çoğu yurt dıģında bulunan mezar anıtlarıyla kazanmıģtır. Nereitler Anıtı, Harpiler Anıtı, Paya ve lahiti, Aslanlı Mezar en tanınmıģlarındandır. Kentin kuzeydoğu ucunda Roma akropolisi nin doğu eteğinde kaidesi görülen Aslanlı Mezar, bilinen en eski Likya mezarıdır. ĠÖ 6yy a tarihlendirilen anıt mezarın kabartmaları British Museum dadır. Tiyatronun batısındaki Harpiler Anıtı 5,43 m yüksekliğindeki kule biçimindeki monolit kaidenin üzerindeki mezar odasında alır. Anıtın toplam yüksekliği 8,87 m dir. Mezar odası, özgün olanları British Museum da sergilenen kabartmalarla bezeliydi. Kabartmalarda kral, eģi, çocukları ve ailenin diğer üyeleri betimlenmiģtir. Anıt, adını kabartmalarda yer alan ve Harpiler olarak adlandırılan yarı kadın yarı kuģ mitolojik varlıklardan alır. Güneydeki Nereitler Anıtı ĠÖ 5 yy ın sonuna tarihlenir. Yerinde yalnızca temelleri görülebilen anıt, British Musum dadır. Kabartmalı frizlerle bezeli yüksek bir kaide ile ön sütunlarla çevrili üst bölümden oluģur. Sütunlar üçgen alınlıklı bir çatıyı taģırlar. Mezar odası yüksek kaidenin içindedir. Anıt adını sütunlar arasıdaki Nereit heykellerinden alır. Likyalı bir satrapın gömütüdür. Roma akropolisinin doğusundaki paye ve lahitte (ĠÖ 4.yy) British Museum da sergilenen yapıtlardan birisidir. Kabartmaların bir bölümü Ġstanbul Arkeoloji Müzesi nde, diğer bölümü B. Museum da bulunan Yazıtlı Mezar Anıtı ya da Obelisk, Satrap Kherei e aittir. ĠÖ 5.yy a tarihleģen anıt mezar dört yüzünde Likya yazıtı bulunan bir kaide ile mezar odasından oluģur. Yüksekliği yaklaģık 2 m yi bulan anıtın mezar odası, Satrap ın zaferlerini gösteren kabartmalarla bezelidir. Ayrıca çatının üstünde Satrap ın heykeli yer almaktadır. Harpiler Anıtı nın güneyindeki ĠÖ 4.yy a tarihlenen Likya kule mezarı; Likya mezarlığının özgün bir örneğidir. Toplam yüksekliği 8,59 m olan anıt mezarın, blok taģlarından yapılma kulesi güreģ resimleri ile bezeliydi. Kabartmalar, Ġstanbul Arkeoloji Müzesi nde sergilenmektedir. Kulenin üzerindeki 3,56 m yüksekliğindeki lahit, sivri kemerlidir. ĠÖ 4.yy a ait bir baģka mezar da Roma Akropolisi ndedir. Tümü 6,39 m yüksekliğindeki anıt monolit bir kaide ile mermer mezar odasından oluģur. Kent sınırları dıģında kuzeyden doğuya doğru uzanan Roma dönemi nekropolünde, kaya mezarları ve lahidler çoğunluktadır. Patara (GelemiĢ); KaĢ-Fethiye karayolu üzerinde bulunur. KaĢ a 41 km mesafededir. Fethiye karayolu üzerinde anayola 5 km mesafededir. Patara antik çağlarda Likya nın en önemli kentlerinden ve limanlarından biri olmuģtur. Antik kent, limanın doğu yakasında geniģ bir alana yayılmıģ durumdadır. Kent ve liman yaklaģık 3 km uzunluğundaki vadinin giriģindedir. Yüksek tepeler sayesinde Xhantos düzlüğünden, kuzeybatıdan gelecek rüzgarlara karģı korunaklı bir durum alır. Bir çok antik limanda olduğu gibi Patara limanı da Xhantos Irmağı nın (EĢen Çayı) getirdiği alüvyonlarla dolunca bugünkü bataklık konumunu almıģtır. Patara nın Likya kökenli bir yerleģme yeri olduğu sikkeler üzerindeki Patara biçimindeki yazıdan da anlaģılmaktadır. 327

Kentin adından ilk kez Herodotos söz eder. Söylenceye göre kentin kurucusu, su perisi Lykia ile Apollon un oğlu Patarus tur. Diğer bir inanıģa göre Patarus Lapeon un oğlu ve Xhantos un kardeģidir. Kimi antik yazarlar ise Apollon ile Lykia nın oğlu Ġkadiu nun kurucu olduğunu yazarlar. Büyük Ġskender in ölümünden sonra Ptolemaios ların denetiminde varlığını sürdüren yerleģme, kısa bir süre Ptolemaius II un eģi Arsenoe nin adını almıģtır. Daha sonra Seleukos ların ve Apemeia barıģı ile birlikte Rodos un egemenliğine girmiģtir. Mithridates SavaĢları sırasında Likya Birliğinin lideri olmuģtur. Birlik içinde üç oy verme hakkına sahip altı kentten biri olmuģtur. Roma imparatorluğu devrinde özel bir statüsü olduğu antik kaynaklardan öğrenilir. Likya birliğinin arģivi burada korunduğu gibi, Roma Valisinin de adli merkeziydi. I.S. 4. ve 5.yy larda Hıristiyanlığın yayılmasında önemli rol oynamıģtır. Noel Baba nın ya da St. Nicholas ın doğum yeridir. Tarihsel belgeler. 12 yy da Patara nın kutsal bir yer olarak ziyaret edildiğini ortaya koyar. Limanı çevreleyen surlardan çok az bir bölümünün kalıntıları görülebilir. Kenti koruyan surların doğudaki giriģi, en iyi korunmuģ kısmıdır. ĠÖ 100 de Likya-Pamphylia valisi Mettius Modestus adına yapılmıģ olan üç giriģli zafer takı biçimindeki anıtsal kapının iki yüzündeki altı konsolda valinin ailesinden kiģilerin büstleri yer almaktadır. GiriĢin hemen batısındaki tepede klasik dönemin kemikleri ve Apollon baģı bulunmuģtur. Apollon tapınağının da burada olduğu düģünülmektedir. Tepenin güneyinde tonoz örtülü odalar, büyük ihtimalle bir hamam kompleksinin bölümleridir. Daha güneydeki bazilikadan çok az kalıntı vardır. Bazilikanın batısındaki Korint düzenli tapınak (ĠS 2.yüzyıl) zengin bezemeli calla kapısıyla dikkat çeker. Prof. Ümit Serdaroğlu nun araģtırmasına göre, preanos ve calladan oluģan tapınak, 13X16 m ölçülerindeki platformun üzerindedir. Templum in Antis planlıdır ve çevresinde sutun sırası yoktur. Ġmparator Vespasianus döneminde (Ġ.S. 69-79) yapılan hamamlar 105X48 m lik bir alana yayılmıģtı. Apodyteriun, frigidarium, tepidariyum, caldariyum ve sudatoriumdan oluģmaktadır. Kentin güneyindeki tepenin kuzeydoğusundaki tiyatro, büyük ölçüde kumların altındadır. Cavea iki yandan duvarlarla desteklidir. Bir diazomoayla ikiye bölünen caveanın üst bölümünde 18, alt bölümünde 9 sıra vardır. Sahne yapısının alt katında 5 kapı ve pencere, üst katında kemerler yer alır. Sahne binasının dıģ duvarındaki yazıtta, Patara vatandaģı Quintis Vlio Titianus un binayı yaptırdığı, mermer kaplama ve heykellerin ise kız kardeģi Villa Procula nın armağanı olduğu yazılıdır. Aynı yazıtta tiyatronun ĠS 147 de Ġmparator Antonius Pius ve tanrılara adandığı belirtilmiģtir. Tiyatroda bulunan bir baģka yazıt da Ġmparator Tiberius dönemine (ĠS 14-37) aittir. Tiyatronun yaslandığı tepenin Akropolis olduğu düģünülür. Burada çeģitli yapıların kalıntıları görülebilir. Tepenin yanında derinliği ve çapı 10 m olan bir çukur vardır. Çukur içinde, merkezde dörtgen bir sütun yer alır. Çukura inmek için kayaya oyulmuģ basamaklar kullanılır. Bu çukurun Apollon kehaneti ile ilgili olduğu öne sürülüyorsa da büyük olasılıkla bir sarnıçtır. Sarnıcın batısında deniz fenerinin kalıntıları yer alır. Limanın batısında yer alan, ön yüzündeki Latince yazıtta tanımlanabilen Hadrian Silosu, 67X19 m boyutundadır. Silo her biri bir kapıyla dıģarı açılan sekiz odaya bölünmüģtür. Silonun batısında, Vespasianus hamamlarının güneyindeki iki alanın agora olduğu düģünülür. Silonun kuzeyinde ise bir tapınak mezar vardır. Su kemerlerinin kalıntıları kentin doğu ve batısında görülebilir. Nekropolde ise lahit tipi mezarlar çoğunluktadır. 328

KEMER Hicri 1326, Miladi 1910 yılında kurulan Kemer, Antalya iline 43 km uzaklıkta Batı Toros Dağları nın eteklerinde kıyı boyunca uzanan Ģirin bir yerleģim merkezidir. 1990 yılı sayımlarına göre 9740 nüfuslu 52 km lik uzun bir kıyı Ģeridine sahiptir. Deniz, orman ve dağların bir renk uyumu içinde birleģtiği Kemer, eģsiz bir doğal güzelliğe sahiptir. Kıyı boyunca bir çok irili ufaklı koylar bulunmaktadır. Denizin maviliği ve ormanların yeģilliği de birbirine uyum sağlamaktadır. Kemer son yıllarda önemli geliģmeler göstermiģtir. Turizm amaçlı yatırımlar sayesinde Antalya Ġlinin yatak kapasitesi bakımından önemli bir bölümünü teģkil eder. Kemer aynı zamanda modern bir kentleģmenin de bir örneğidir. Alt yapı tesislerini muntazam bir Ģekilde tamamlamıģ olması, her türlü ulaģımın kolay olması, PTT hizmetlerinin her çeģidinden yararlanılması ve belediye hizmetlerinin devreye girmesi Kemer i rahat ve huzurlu bir tatil beldesi haline getirmiģtir. Kemer uluslararası bir üne sahip olduğu gibi, Antalya nın da incisi haline gelmiģtir. Kemer 1991 Eylül ayında kaymakamlık teģkilatının kurulması ve tüm kamu kuruluģlarının hizmete girmesi ile daha fazla güncelleģmiģtir. Kemer, Antalya Ġlinin batısında, Batı Toroslar ın eteklerinde bulunmaktadır. Ġlçe sırtını dağlara dayamıģtır. Kıyıları ise oldukça girintili çıkıntılıdır. YerleĢim merkezi genellikle düzlük bölgelerdedir. Kemer, Tekirova, Çamyuva, Göynük, Aslanbucak, Beldibi gibi yerleģim merkezleri ile bir bütün oluģturmaktadır. Kemer ile ilgili araģtırmalar buranın bir Likya Ģehri olmasının ötesinde bilgi vermemektedir. Ancak yerli halktan edilen bilgiye göre 1910 lu yıllarda Eski Köy adıyla anılan Kemer, dağlarından gelen seller (Kızılcık Dağı) sayesinde bir göl ve bataklık görünümüne bürünmüģtür. Daha sonraları 1916-1917 yıllarında buralarda yaģayan insanlar sel baskınından köyü korumak için dağların hemen eteklerine taģtan aģağı yukarı 23 km uzunluğunda duvar örmüģlerdir. Daha sonra buraya gelip yerleģen halk dağlarla köyü birbirinden ayıran bu örülü duvarı Kemer e benzettikleri için yörenin adı o zamanlardan beri Kemer diye anılır. Yine o döneme ait bir rivayete göre Ġspanyol diye anılan bir hastalığın salgın halinde burada oturan halkın çoğunun ölümüne sebep olduğu için nüfus oldukça azalmıģ, ancak dıģardan gelen yabancılar ve özellikle dağlarda yaģayan Yörüklerin buraya inip yerleģmeleri ile köy tekrar bugünkü kalabalık nüfusuna ulaģmıģtır. 1975 yılından beri yeni karayolu ile ulaģım mümkündür. Karayolunun deniz kıyısına paralel olması yol boyunca güzel manzaralar görme imkanı verir. Karayolu tamamen asfalt olup,trafiğin sağlıklı bir Ģekilde seyredebileceği biçimde düzenlenmiģtir. Her 10 dakika karģılıklı olarak Antalya otobüs garajından dolmuģ ile ulaģım imkanı vardır. Antalya uluslararası hava limanına bir saat uzaklıktadır. Ayrıca deniz yolu ile de ulaģmak mümkündür. Antalya-Finike karayolundan geçen yolcu otobüsleri ile Ege sahillerine, Antalya nın kuzeyinden Burdur istikametine doğru devam eden E-5 karayolu ile Ġzmir, Ġstanbul, Ankara ve diğer illerimize gitmek mümkündür. Kemer çevresinde antik bölgelerin de bulunması bir baģka çekiciliktir. Kemer den Faselis ve Olimpos a denizden ve karadan ulaģmak mümkündür. Son yıllarda Söğüt Cuması, Altınkaya, Dere köyü gibi yüksek yerlere safari turları da çevre çekiciliklerden birisi de mağaralardan Beldibi Mağarası Antalya nın 27 km güney batısında deniz kenarındadır. Burada tarih öncesi çağlara ait kalıntılar bulunmuģtur. Bir diğer görülmeye değer mağara ise Molla Deliği Mağarası olup, Kemer in batısında yükselen Tahtalı Dağı nın doğu yamacında yer alır. Bu mağaraya Kemer-Kumluca karayolu üzerinde bulunan AĢağıkuzdere veya Tekirova Köylerinden yaya olarak gidilebilir. Her iki köyden de 3,5-4 saat yürümek gerekmektedir. 329

Faselis (Phaselis); Yeni yapılan Antalya-Finike Karayolunun 58. km sinde bulunmaktadır. Kemer e uzaklığı 15 km olan Faselis antik kentin yolu tamamen asfalttır. Ayrıca deniz yoluyla da buraya ulaģmak mümkündür. Antik kaynaklardan Faselis in MÖ 690 yılında Rodoslu kolonistler kurulduğu bilinmektedir. Heredotes Faselis ten bir Yunan Ģehri olarak söz etmektedir. Çoğu koloniler gibi bir yarımada üzerinde kurulmuģ olan Faselis, Romalıların egemenliği altında altın devrini yaģamadan önce, Likya nın en doğuda olan Ģehridir. MÖ 100 yılında korsanların istilasına uğramıģ ve Romalılar tarafından kurtarılmıģtır. Faselis te bugün toprak üzerinde bulunan kalıntıların büyük bir bölümü Roma Devri nden kalmıģtır. Bunlar; su yolları, Liman caddesi, Roma Hamamı, ġehir alanı, Pazaryeri, Tiyatro, Athena Tapınağı, Kale Suru ve Hadrian Kapısı dır. ġehrin en eski buluntuları su altı araģtırmaları sırasında ele geçen MÖ 6 yy a ait Kronit tipi bir koku ĢiĢesidir. Faselis Ģehri Roma döneminden sonra en önemli devrini 7 ve 8 yy da Bizans egemenliği altında yaģamıģtır. Bizans Ġmparatorluğu büyük bir bölümü harap olmuģ koloniyi yeniden kurarak burayı bir donanma üssü halinde getirmiģtir. Faselis en son Selçuklularla 12 yy da Türkler in egemenliği altında yaģamıģtır. Fakat yörede sık görülen depremler ve özellikle liman kentlerin (Antalya gibi) önem kazanması sonucu insanlar burayı terk etmiģtir. Faselis te çıkan bazı tarihi eserlerin bulunduğu bir de müze mevcuttur. Ayrıca burası tarihi zenginliği yanında ince kumlu ve sığ bir koyu, orman, dağ, deniz, birleģmesinden oluģan ideal bir ören yeri ve plaj olarak da dikkati çekmektedir. Olimpos (Çıralı-YanartaĢ-DeliktaĢ) ; Olimpos Ģehri dar bir boğaz Ģeklinde baģlayıp sonra geniģleyen ve tekrar bir derenin oluģturduğu vadinin iki tarafında kurulmuģtur. Antalya Körfezinin batı yakasında, Kemer ile Adrasan arasında yer alan ören yerine karadan ulaģmak birkaç yıl öncesine göre çok kolaylaģmıģtır. Antalya dan hareket edildiğinde her mevsim baģka bir güzelliği olan sahil yolunu Ulupınar mevkiine kadar takip etmek gerekmektedir. Antalya dan 70 km Kemer den 35 km sonra Ulupınar dan güneydoğuya ayrılan ve Olimpos iģaret levhası bulunup stabilize yol takip edildiğinde yarım saat sonra Olimpos a ulaģmaktadır. Kara yolu dıģında deniz yolu ile de gidilebilmektedir. Belgeler Olimpos un Helenistik devirde kurulmuģ bir Ģehir olduğunu gösterir. Varlığı MÖ 11 yy da bastırdığı büyük sikkelerden anlaģılmaktadır. MÖ 1yy da bu bölge korsanların yatağı olmuģtur. MÖ. 78 de Romalı Kumandan Servilius un Olimpos u korsanlardan temizlediği ve Roma topraklarına yaklaģık 1 saat uzaklıkta bulunan ve doğal gazın çıktığı yer Hepasiaus kültürü ile büyük bir üne sahiptir. MANAVGAT; Antalya il sınırları içinde yer alan Manavgat ilçesi, 2296 km 2 lik bir alan üzerine yayılmıģtır. Antalya il merkezine 75 km uzaklıkta bulunan ilçe, kuzeydoğuda Akseki, doğuda Alanya ve GündoğmuĢ, batıda Serik, güneyde Akdeniz, kuzeyde ise Isparta ya bağlı Sütçüler ve Konya ya bağlı BeyĢehir ilçeleri ile komģudur. Manavgat Ġlçesinin Merkez, BeĢkonak ve TaĢağıl olarak adlandırılan üç bucağı ve bucaklara bağlı 83 köyü vardır. Manavgat ilçesi, Antalya Körfezi kıyılarının arkasındaki alçak tepeleri, yer yer Toroslar dan inen akarsularla bölünmüģ alanları, kuzeyde yükselen Batı Toros Dağları nın güney eteklerini kaplar. Amanos Dağları nın Akdeniz e doğru olan uzantısı Manavgat Ġlçesinin hemen hemen tamamını kapsar. 330

Manavgat ın doğal yapısının önemli karakteristiği, sık ve zengin bir bitki örtüsüne sahip oluģudur. Doğal bitki örtüsünü maki toplulukları oluģturur. Dağlık yerlerde çam ormanları yer alır. Ġlçede yetiģen baģlıca ürünler; pamuk, susam, buğday ve sera bitkileridir. Manavgat ın kuruluģ tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, yerleģim merkezi oluģunun MÖ 150-200 yılları arasında olduğu sanılmaktadır. 400-500 yılları arasında konaklama ve göçme Ģeklinde geçici yerleģmelere sahip olduğu söylenmektedir. MÖ sinden yakın zamana kadar, Ģimdiki ilçe yakınlarında kayıklar ve gemilerin çay üzerinde bulunan iki yaka arasında yük ve insan taģımacılığı yaptığı belgelerden anlaģılmaktadır. Evliya Çelebi, Ģimdiki Gündoğdu Köyü yakınlarında, Sarısu civarında kaplan avlandığını ve bu çevrede yörük denilen halkın oturduğunu anlatır. Manavgat o zamanlar bir yerleģim merkezi değildi. Kuzeyde Toroslar, güneyde Akdeniz, doğuda Manavgat Çayı, batıda Köprü Çayı ile çevrelenen geniģ bir alana verilen ad idi. Malazgirt savaģından sonra bu yöreye Horasan dan gelen yörükler ve yörük beyleri yerleģmiģtir. Manavgat ırmağının batı yakası Tugay Beyleri nin, doğu yakası Senir Beyleri nin tımar zeamet ve hasları olarak Cumhuriyet Dönemi ne kadar devam etmiģtir. Daha sonra bu iki yaka birleģtirilerek 1913 yılında Manavgat adı ile bir ilçe olmuģtur. Doğa ve tarihin birleģtiği bir yer olan Manavgat ve çevresi kültür ve turizm bakımından önemli bir beldemizdir. Yörede bulunan Seleukia, Selge, Etenna, Side gibi antik kentler Manavgat a olan ilgiyi arttırmaktadır. Bunun yanında Selge yolu üzerinde bulunan Olukköprü (Köprülü Kanyon) Milli Parkı ve ünlü Manavgat ġelalesi yörenin güzelliğini zenginleģmektedir. Bölgede bulunan yatak kapasitesinin çok ve değiģik biçimlerde olması, gelen turistlerin bütçelerine göre kalacak yer bulmalarını sağlamaktadır. Bu da turist potansiyelini arttıran etkenlerden biridir. Manavgat ilçesinin diğer merkezlerle olan bağlantısı sadece karayolu ile sağlamaktadır. Ġlçedeki otobüs Ģirketleri batıda Antalya, doğuda Alanya üzerinden diğer ilçelere ulaģımı sağlar. Otobüs Ģirketleri yaz aylarında artan turist sayısına göre seferlerini arttırmaktadır. Ġlçeden Manavgat ġelalesi, Side, Sorgun gibi tarihi ve turistik yerlere karģılıklı dolmuģ seferleri yapılmaktadır. Ġlçede ve yakın yerlerde liman olmadığından deniz ulaģımı Antalya ve Alanya Limanından sağlanır. Ġlçeye en yakın hava limanı ise Antalya dadır. Yaz aylarında arttırılan seferlerle belli baģlı iç ve merkezlere ulaģım mümkündür. Yüksek Toros Dağları ve Akdeniz Bölgesi nin doğal konumu nedeniyle ilçede tren istasyonu bulunmamaktadır. Ġlçeye en yakın tren istasyonları Isparta ve Burdur illerindedir. Side Antalya ya 75 km, Manavgat a 7 km uzaklıkta olan Side yaklaģık 400 m eni ve 1 km uzunluğu olan bir yarım ada Ģeklindedir. Side adı Anadolu dilinde nar anlamına gelir. Bu özellik ve bölgede elde edilen bazı yazıtlardan elde edilen bilgiler Side tarihinin Hititlere kadar uzandığını göstermektedir. Fakat Anadolu nun en eski yerleģim yerlerinden biri olan Side nin kesin olarak tarihi bilinmemektedir. Coğrafyacı Strabon kenti, Batı Anadolu daki Kyme nin bir kolonisi olarak göstermektedir. Bununla birlikte Side nin ĠÖ 7 yy. dan önce kurulduğu da söylenmektedir. Kilise tarihçesi Evsebios, Side nin ĠÖ 1405 te kurulduğunu yazmaktadır. Anadolu tarihleri içerisinde Side, diğer Pamphylia kentleri ile aynı aģamaları geçirmiģtir. Yunanlılar ĠÖ 7. yy da ki göçler sırasında Side ye gelmiģlerdir. Eldeki yazıtlara göre ĠÖ 3 yy a değin de kente özgü bir dil konuģmuģlardır. Hala tam olarak çözülemeyen bu dil Hint-Avrupa dillerindedir. 331

Side ĠÖ 6 yy ın ilk yarısında Lidyalılar ın ĠÖ 547-546 da Persler in egemenliğine girmiģtir. Pers yönetiminde geliģen kent ĠÖ 334 te Ġskender e teslim olmuģtur. Ġskender in ölümünden sonra Antigonus un (323-304), Ptolemaioslar ın güçlü savaģ ve ticaret filoları sayesinde en parlak dönemini yaģayan kent bu sürede yeniden imar edilip, bilim ve kültür merkezi haline gelmiģtir. ĠÖ 188 de Apamcia BarıĢı ile Bergama Krallığı na bırakılan Side, Doğu Pamfilya bölgesi ile birlikte bağımsızlığını korumuģ, büyük ticaret donanmasıyla refaha ve zenginliğe kavuģmuģtur. ĠÖ 78 den sonra Roma egemenliğinde bulunan kent ĠS 2. ve 3. yy da bölgenin ticaret merkezi olmuģ özellikle köle ticaretinin sağladığı zengin ve parlak bir dönem yaģanmıģtır. 2 yy boyunca kent, ayrıca büyük bir bilim ve kültür merkezi olmuģtur. Suriye krallarından VII Antiokhos, tahta geçmeden önce burada eğitim görmüģtür. Kral olduğu zaman (ĠÖ 138) Sidetes adını almıģtır. Bu devre kadar baģta Athena ve Apollon olmak üzere Afrodit, Ares, Asklepios, Hegela, Kharitler, Demeter, Dionisos, Hermes gibi birçok tanrıya inanıp tapan Sideliler MS 4 yy da HıristiyanlaĢmaya baģlamıģlardır. Side ĠS 5 yy da Pamfilya Metropolisi (Pisikoposluk Merkezi) olunca 5 ve 6 yy da en parlak devrini yaģamıģtır. Bu geliģim 7 ve 9 yy lar arasında Arap akınları ile son bulmuģtur. Kazılar sırasında büyük bir yangın ve çok sayıda depremin izlerine rastlanmıģtır. Arap istilası ve doğal afetler kentin boģaltılmasına neden olmuģtur. 12 yy da Arap coğrafyacısı Ġdrisi burayı ölü bir kent olarak tanımlanmaktadır. Ġdrisi ye göre 1150 ye doğru kent halkı Side den göç etmiģ, 12 yy da Side tümüyle boģaltılmıģtır. 13 yy da Selçukluların 14 yy da ise Hamitoğuları ve Tekelioğulları nın egemenliği altına giren Side de bu devirlerde yerleģme olmamıģtır. 15. yy da kesin olarak Türk topraklarına katılmıģtır. Ancak ne Osmanlılar nede Selçuklular Side de oturmadıklarından yarımada üzerinde Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait eserlere rastlanmaz. 1895 yılında, yarımadanın uç kısmına bir köy kurularak Girit adasından gelen göçmenler buraya yerleģtirilmiģlerdir. Bugünkü köyün çekirdeğini oluģturan küçük köy zamanla büyüyerek tüm yarımadayı kaplamıģtır. Antik yapılarıyla, kendine özgü mimarisi ile köy evlerinin bir arada bulunması, sonradan Selimiye adını alan Side nin turizme açılmasın da büyük rol oynamıģtır. Side tarihinin derin izlerini taģıyan bir kenttir. Kara ve deniz surları, kapıları, su yolları, çeģmeleri, limanları, Vespasianus anıtı, Atenna, Apollon, Men ve Dionysus tapınakları, hamamları, agoraları, sütunlu caddeleri, evleri, bazilikaları, Nekropolü ve 25 000 kiģilik tiyatrosu ile baģlı baģına bir tarihi yansıtan, doyumsuz doğal güzelliği ve geliģmiģ tatil olanakları ile bu kent görülmeye değer niteliktedir. Manavgat ġelalesi; Manavgat Ġlçesi nin 3 km batısında bulunan Ģelale ilçe ile aynı adı taģır. ġaģırtıcı bir yükseklikten dökülmesine karģın geniģ bir alan üzerinden gürül gürül akıģı görülmeye değer bir manzara oluģturur. Köprülü Kanyon (Olukköprü) Milli Parkı ; Antalya nın 40 km kuzeydoğusundan ayrılan TaĢağıl ve BeĢkonak a giden 40 km lik karayolu ile Köprülü Kanyon Milli Parkına ulaģılabilir. Köprü Irmağı nın Bolasan Köyü ile BeĢkonak Bucağı arasında oluģturduğu yarma vadi boyunca uzanır. Köprü çayının aktığı derin bir kanyon üzerinde, bugün hala özelliğini koruyan ve kullanılan Roma devri köprüsü vardır. Kanyon bitiminden sonra çay etrafı yeģilliklerle kaplı geniģ bir yataktan akmaktadır. Akan suyun maviliği ile doğanın yeģilliği birbirine karıģmaktadır. 332

Köprülü Kanyon Milli Parkı doğal güzellikler kadar zengin tarihsel ve arkeolojik değerlere de sahiptir. 360.600 ha lık alan 1973 yılında milli park olmuģtur. Irmakta balık avlanabilmektedir. Piknik ve kamping alanları vardır. Selge; Serik in 35 km kuzeyinde, Toroslar ın güney yamacında, Köprü Çayı (Eurymdon) yakınlarında eski bir dağ kenti olan Selge ye, Köprülü Kanyon Milli Parkı ndan sonra ve virajlı 4 km lik stabilize yoldan gidilir. Selge ye giden yol Köprülü Kanyon içinden geçer. Yol üzerinde Ürgüp ve Göreme deki peri bacalarına benzeyen ve bütün dağ yamacını kaplayan oyuntulu kayalar mevcuttur. Selge nin Kalches tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Pisidya ya bağlı olan kent sonraları Pamfilya sınırları içine alınmıģtır. Kent sırası ile Lidya, Pers, Ġskender ve Roma yönetimlerinde kalmıģtır. Kuzeydeki 5 katlı ve 45 basamaklı tiyatrosu önemli anıtıdır. Kayalığa oyulmuģ tiyatronun güneyinde stadium ve gymnasium, batısında tavanı kartal motifleri ile süslü Ġon tipindeki tapınak göze çarpar. Stadiumun güneyinde çeģme ve agora bulunmaktadır. Kentin kuzeybatısında uzanan surların kuzeyinde Artemis ve Zeus tapınakları yan yanadır. Bu tapınakların batısında su sarnıçları, kuzeyinde ise lahitleri ve süslü mezar anıtları ile nekropol yer almıģtır. Kent iģlek yollardan uzak tepe üzerinde olduğu için pek yıkılmamıģtır. Seleukia; Side nin 23 km kuzeydoğusunda, ġıhlar Köyü ne ise yayan olarak 1 saat uzaklıkta bulunan bu antik kent Selevkoslar tarafından kurulmuģtur. Kazı çalıģmalarına 1972 yılında baģlanmıģtır. Bir tepe üzerine oturtulmuģ olan kent tüm ovayı ve denizi gözler önüne serer. Kentin geliģmiģliğinin göstergesi olarak iki katlı agorası, bazilikası, sarnıç ve kanalizasyon sistemi sayılabilir. Kent kazılarından çıkarılan eserler bugün Antalya Müzesi nde sergilenmektedir. Etenna; Manavgat ın 29 km kuzeyindeki Etenna bugünkü Sırt Köyü nün üst tarafına düģen tepe üzerine kurulmuģtur. Tarihi hakkında çok az bilgi olan kent MÖ 4 yy daki bastırdığı sikkelerle tarih sayfalarına geçer. Bizans devrinde piskoposluk merkezi olduğu sanılan kentin tepesinde Akropol (yukarı Ģehir, kentin en yüksek ve en iyi korunan yeri) ve yamaçlarda yer alan etrafı surlarla çevrili teraslardan ibarettir. Kentin kuzeybatı kısmında 30 a yakın kaya mezarı vardır. Kentin güneyinde ise Heroon (yüceltilmiģ bir ölü için yapılan mezar) vardır. Bunlardan baģka bazilika, agora, kilise, hamam ve sarnıçlar önemli kalıntılardır. ALANYA Alanya nın kesin olarak ne zaman kurulduğu bilinmemekle beraber bazen Kilikya bazen de Pamfilya bölgesine dahil edilir. MÖ 4 yy da Büyük Ġskender in hakimiyetine girmiģtir. Selçuklu sultanı Alaaddin Keykubat 1220 yılında Ģehri zaptetmiģtir. Kalanoros adını kendi adına uygun Alaiye olarak değiģtirmiģtir. Sultan Alaaddin Keykubat, Alaiye yi hala ayakta tutan ve her biri tarihi kıymete haiz eserlerle süslemiģtir. Daha sonra Alanya önce Karamanoğulları nın daha sonrada II. Beyazıt zamanında Osmanlıların hakimiyetine geçmiģtir. ġehirde Osmanlı devrinden kalma eserleri de görmek mümkündür. 333

Cumhuriyet devrinde Atatürk ün Alaiye yi ziyareti sırasında Alanya olarak değiģtirilmiģtir. Alanya ilçesindeki turistik yerler Ģöyle sıralanabilir. Alanya Kalesi ; Alanya Limanının arkasında üç tarafı denizle çevrili olan kale Romalı korsanlar tarafından yaptırılmıģtır. Eski kalenin yerine 1225 yılında Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat yenisini inģa etmiģtir. 1472 yılında Osmanlıların eline geçmiģtir. 1955 yılında restore edilmiģtir. Alanya kalesi iç içe üç surdan oluģmaktadır. Kalede 83 kule, 140 burç vardır. Kalenin içinde Selçuklulardan kalma büyük bir sarnıç, Bizanslılardan kalma Ayayorgi Kilisesi, iç kalede Keykubat Sultan Sarayı, iç kalenin güneydoğu dıģ köģesinde Selçuklu Hamamı kalıntıları bulunmaktadır. Kale içinde 10X35 m boyutunda 26 odalı Bedesten turistik otel olarak restore edilmiģ bölüm vardır. Otelin yanında Sultan I. Alaaddin tarafından inģa edilen fakat büyük hasar gördüğü için 16 yy da Osmanlılar tarafından aynı temeller üzerine oturtulan Süleymaniye Camii bulunmaktadır. Ayrıca kale içinde AkĢebe Sultan Mescidi ve Türbesi vardır. Burası 1230 yılında inģa edilmiģ olup güzel bir mimariye sahiptir. Ġki odada NevĢehirli Damat Ġbrahim PaĢa tarafından Akdeniz in en büyük gemici fenerlerinden birisi inģa edilmiģtir. Ġç kaledeki kilisenin doğu kısmında asker koğuģları bulunmaktadır. Bu koğuģların güney ucunda, Alanya Kalesi nin en yüksek noktalarından biri olan, Romalılar devrinde ölüme mahkum olanların denize atıldığı ve denizden 250 m yüksek olan Adem Atacağı vardır. Kızıl Kule; Kırmızı taģ tuğladan yapılmıģ düzgün sekizgen bir prizmaya benzemektedir. BeĢ ayrı kattan müteģekkil bu kulenin yerden yüksekliği 35 m dir. Kulenin tam ortasında zeminden beģinci kata kadar yükselen büyük bir sarnıç mevcuttur. 1226 yılında Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat tarafından Ģehri ve karģısındaki beģ gözlü tersaneyi denizden gelecek düģmana karģı korumak için inģa ettirilmiģtir. Kulede üç ayrı kitabe mevcuttur. Bu kitabelerde mimari Halepli Kettanizade Ebu Ali hakkında ve Sultan I. Alaaddin Keykubat hakkında bilgiler bulunabilir. ĠnĢa edildiği devirden günümüze kadar kalan dövme demirden büyükçe bir anahtarı vardır. Kulenin zemin katı günümüzde Etnografya olarak kullanılmaktadır. Selçuklu Tersanesi ; Kızıl Kule nin güneyinde hemen deniz kıyısında, 55 m uzunluğunda, 40 m derinliğinde beģ gözlü olan tersane 1226 yılında I. Alaadin Keykubat tarafından yaptırılmıģtır. Tersanenin iç kısmında memur ve muhafızlara ait olan odalar ve mescit vardır. Bu gözlerin her biri 6 m geniģliğinde ve 40 m derinliğindedir. Selçuklu Medresesi (GülevĢan Harebeleri); Alanya nın 5 km doğu istikametinde Oba Köyü nde bulunmaktadır. Sultan I. Alaaddin Keykubat tarafından, 1232 yılında inģa edilmiģtir. Medresenin iç kapısındaki Selçuklu el sanatları, devrin iģçiliğinin en güzel örneklerindedir. Leadres-Learti (Mahmutlar Ören Yeri); Alanya nın 13 km doğusunda, Mahmutlar Kasabası sınırları içindedir. Büyük hasar görmesine rağmen; kiliseler, hamamlar, sarnıçlar ve evler hala gezilip görülebilecek durumdadır. Merkezi ve yan lefleri içerisinde fresk izleri mevcuttur. Bu bölgedeki 334

kiliselerin hemen hemen hepsinin temeli, üç renkli ( beyaz, siyah, kırmızı) taģ parçaları ile iģlenmiģ mozaiklerle süslenmiģtir. Syedra (Sedre) ; Alanya nın 20 km doğusunda, bir vadi içinde denize nazır mevkii de kurulmuģtur. ġehir üç kısımda değerlendirebilir; birincisi deniz kenarında yer alan (AĢağı Ģehir), ikincisi ise Karagedik Tepesi üzerinde yer alan (Büyük ġehir) Ģehirdir. Kalıntılara ulaģmak için 30 dakika yürümek gerekir. ġehirlerde bulunan tarihi eser ve paralar Roma Devrine aittir. Ġotapa (Aytap) ; Alanya nın 30 km kadar doğusunda, GazipaĢa yolu üzerinde kurulmuģ olan Ģehrin temelini korsanların attığı ve korsan iskelesi olarak kullanıldığı sanılmaktadır. Ayakta duran kilise, hamam ve diğer yapılar Roma Dönemi ne aittir. Serapsu Han ; Alanya nın 15 km batısında Serapsu Çayı yakınında kurulmuģ olan Ģehir Sultan I. Alaaddin Keykubat ın oğlu Keyhüsrev tarafından yaptırılmıģtır. Alara Han ve Kalesi; Alanya nın 35 km kuzeybatı istikametinde Alanya-Manavgat sınırlarını teģkil eden Alara Çayı nın üzerinde denizden 7 km uzaklıkta yer alır. Alara Han 1231 yılında Sultan I. Aaddin Keykubat tarafından inģa ettirilmiģtir. Kervansarayın kuzeye bakan giriģ kapısında I. Alaaddin e ait kitabe vardır. Kapıdan girildiğinde nöbetçi kulübesi, hamam, uzun bir koridor ve iki kenarında geceleme odaları görülebilir. Alara Kalesi ise, Alara Han ın tam kuzeyinde 200 m kadar uzaklıktaki sivri tepe üzerinde kurulmuģtur. KuruluĢ tarihi kesin bilinmemektedir. Kalenin yüksekliği yaklaģık 200-250 m kadardır. Kayalar oyularak tünellerden yol yapılmıģtır. ġu an yer yer harap olmuģ durumdadır. G.1.1.2. Fiziki Özellikler Antalya ili 640 km ile Türkiye nin en uzun deniz kıyısına sahiptir. Dağların denize paralel uzanması plaj uzunluğunu artırmıģtır. ġehir merkezindeki plajlardan Konyaaltı Plajı, Antalya nın 3 km batısında bulunur. Bu plajın uzunluğu yaklaģık 1,5 km olup, kum-çakıl karıģımıdır. Antalya halkı tarafından en çok kullanılan plajdır. 1998 yılında tamamlanan çalıģmalar ile Konyaaltı sahili düzenlenmiģtir. Adalar Plajı, Antalya Ġli Ģehir parkında bulunan kayalık ve küçük bir plajdır. Son yıllarda fazla kullanılmamaktadır. Lara Plajı ise Antalya nın 13 km doğusunda bulunan ince kumlu bir plajdır. Kemer yöresinde, Beldibi Mevkiinden baģlayarak Tekirova ya kadar olan kısım tamamen doğal bir plajdır. Genellikle ince kum ihtiva eder. Üç tarafı denizlerle çevrili olan Side nin doğu ve batı yakası tamamen doğal plajdır ve genellikle ince kumlardan oluģmaktadır. KaĢ ın çevresinde Büyükçakıl, Limanağzı, Adalar, Çukurbağ Yarımadası, Akçagerme, Seyret ve KapıtaĢ gibi plajlar bulunmaktadır. Antalya Ġl sınırları içinde Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı, Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı, Köprülü Kanyon Milli Parkı bulunmaktadır. Bu milli parklar hakkındaki bilgiler Flora-Fauna ve Hassas Yöreler ana baģlığı altında verilmiģtir. Düzlerçamı ve Güver Uçurumu 115 m olup bu uçurum, üç dağın ayrılmasıyla oluģmuģ doğal bir kanyondur. 335

Antalya daki Ģelalelerden Düden ġelalesi (Ġskender ġelalesi) suları hem yer altından çıkar, hem de yukardan Ģelale halinde dökülür. Düden Çayının denizle buluģması, Karpuzkaldıran Plajı yakınlarında 40 m yüksekliğindeki bir falezden denize dökülmesi ile olur. KurĢunlu ġelalesi nin 33 hektar büyüklüğünde bir dinlenme yeri ve birbirine Ģelalerle bağlı yedi gölü vardır. Antalya da dağ turizmine hizmet verebilecek tek yer Saklıkent kayak ve dinlenme merkezidir. Bu merkezde biri 690 m diğeri 800 m olan iki adet tele-ski vardır. Antalya ilindeki mağaralar turistik öneme sahiptir. Karain Mağarası, Türkiye nin içinde insan yaģamıģ en büyük mağarasıdır. AltıbeĢik Düdeni nde yeraltında pek çok sayıda mağara ve göl mevcuttur. Büyük boyutlarda sarkıt ve dikitler vardır. Sarkıt ve dikitleri ile dikkat çeken DamlataĢ Mağarası yaklaģık 15 m yüksekliğindedir. Merdivenle inilen alt kısım deniz seviyesinden altta olup, yapılan araģtırmalarla havasının astım hastalığına iyi geldiği bulunmuģtur. Isısı yıl boyunca 22-23 0 civarındadır. Rutubeti % 98 olup, CO 2 oranı havadakinden 5 kat fazladır. Bunlardan baģka Beldibi Mağarası ve KarataĢ-Semahöyük Mağarası da il sınırları içinde yer almaktadır. G.1.2. Kültürel Değerler Antik Kentler: Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. G.2. Turizm ÇeĢitleri Deniz Turizmi: Kıyı Turizmi: Beldibi, Göynük, Acısu, Sorgun (Kemer), Titreyengöl, Çolaklı, Çenger, Side (Manavgat), Belek (Serik), Konyaaltı, Lara (Merkez), ÇavuĢköyü, Adrasan (Kumluca), Kalkan, GelemiĢ, Çayağzı (KaĢ), Finike, GazipaĢa, Ġncekum, Alanya (Doğusu- Batısı). Yat Turizmi:Kaleiçi, Kemer, KaĢ-Kalkan, Finike, Manavgat-Side, Alanya, GazipaĢa. Kültür Turizmi: Antik Kentler: Xanthos, Patara, Antiphellos, Aperla, Apollonia, Andriake, Sura, Erinos, Zengederus, Lymra, Arykanda, Ġdebessos, Rhosrapolis, Korydeli, Termessos, Saklıkent, Olbia, Phaselis, Olympos, Sillyon, Selge, Aspendos, Etenna, Erimna, Asar Harabeleri, Obyra, Hamaxia, Gülefsan, Leartes, Sydra, Ladope, Sellinous, Tryanopolos, Gestras, Mephelis, Antiocheia. Ġnanç Turizmi: Yivli Minare 8Merkez), Kesik Minare Cami (Merkez), Kale Cami (Alanya), Aziz Nicolaos Kilisesi (Demre), Aya Yorgi Kilisesi (Alanya). Ġpek Yolu:Alara Han, ġarapsa Han, Kırkgözhan, Evdir Han, Kargı Han 336

KıĢ Turizmi: Beydağı-Saklıkent (Antalya), Akdağ (Alanya), Akdağ (Elmalı), Tahtalı Dağı (Antalya). Eko Turizm: Yayla Turizmi: Saklı Üçoluk Fesliğan Karaçukuru (Merkez), Beycik, Söğütcuması (Kemer), Dönme-Türbelinaz-Dereköy (Alanya), Sülek MaĢat Sütleğen- Söğütbeli Kocaoluk (Ġbradı), Kocaoluk Girdev (Elmalı), Ördübek (Finike). Ornitotloji (KuĢ Gözetleme) Turizmi: Toros Dağları. Foto Safari: Milli Parklar, Yaylalar. Botanik Turizmi: Milli Parklar, Yaylalar. Kamp-Karavan Turizmi: Finike, Manavgat, Lara, Sarısu, Üçoluk Yaylaları, Beldibi, KaĢ, Titreyengöl, Köprülü Kanyon, Ġncekum, Ġbradı Civarı Yaylaları, Mağara Turizmi: Karain, Kocain (Antalya), AltınbeĢik (Ġbradı-Akseki), DamlataĢ, Fosforlu, Dim AĢıklar Korsanlı (Alanya), Beldibi, KarataĢ Semahöyük (Elmalı), AlacaıĢık, Mavi Mağara (KaĢ). Av Turizmi: Düzlerçamı, Gidengelmez Dağları (Serik). Sualtı DalıĢ Turizmi: Kıyı Kesimi. Rüzgar Sörfü: Kıyı Kesimi. Bisiklet Turları:Milli Parklar. Akarsu Turizmi (kano-rafting): Köprüçay - Manavgat Çayı, Alara Çayı, Dim Çayı. Olta Balıkçılığı: Akçay - Karasu (Finike), Köprüçay (Manavgat, Serik), Manavagat Çayı, Kargı-Alara Çayı, Dim Çayı (Alanya). Dağ ve Doğa YürüyüĢü: Beydağları, Kızlar Sivrisi (Elmalı), Tahtalıdağ (Kemer), Gümbe Akdağ (KaĢ), Köprülü Kanyon (Manavgat), Dumanlıdağı (KaĢ), Manavgat Çayı civarı, Üçolu Yaylası (Antalya). Atlı Doğa YürüyüĢü: Milli Parklar ve Yaylalar. Kongre Turizmi:Antalya, Alanya, Belek. Gençlik Turizmi:Olimpos Milli Parkı. Golf Turizmi:Belek. 337

G.3. TURĠSTĠK ALTYAPI TESĠSĠ TÜRÜ / SINIFI Tablo 80: Kültür Ve Turizm Bakanlığı ndan Belgeli Konaklama Tesislerinin Tür Ve Sınıflarına Göre Dağılım Tablosu ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI YATIRIM BELGELĠ TESĠSLER TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI T O P L A M ODA SAYISI 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 8 2 988 6 579 0 0 0 8 2 988 6 579 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 36 13 765 30 479 8 2 171 4 487 44 15 936 34 966 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 3 1 351 2 764 1 474 1 088 4 1 825 3 852 YATAK SAYISI 5 YILDIZLI OTEL 189 72 682 155 844 23 6 469 13 585 212 79 151 169 429 4 YILDIZLI OTEL 172 38 188 80 197 40 11 039 25 005 212 49 227 105 202 3 YILDIZLI OTEL 130 12 103 24 965 21 2 047 4 306 151 14 150 29 271 2 YILDIZLI OTEL 63 2 611 5 342 6 236 548 69 2 847 5 890 1 YILDIZLI OTEL 16 1 049 2 115 5 205 450 21 1 254 2 565 MOTEL 0 0 0 1 16 32 1 16 32 PANSĠYON 18 276 548 1 10 20 19 286 568 KAMPĠNG 1 19 47 2 486 1 390 3 505 1 437 APART OTEL 4 150 398 0 0 0 4 150 398 MÜSTAKĠL APART OTEL 39 2 416 5 702 5 362 1 354 44 2 778 7 056 GOLF TESĠSĠ 11 80 298 1 60 228 12 140 526 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 1 0 0 0 0 0 1 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 19 1 517 3 450 0 0 0 19 1 517 3 450 BUTĠK OTEL 2 67 138 3 107 242 5 174 380 TURĠZM KOMPLEKSĠ 1 816 1 792 1 85 254 2 901 2 046 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 1 0 0 1 75 150 2 75 150 T O P L A M 714 150 078 320 658 119 23 842 53 139 833 173 920 373 797 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 338

Tablo 81: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Belgeli Konaklama Tesislerinin Ġlçeler Bazında Dağılım Tablosu ĠLÇE ADI ĠġLETME BELGELĠ TESĠSLER YATIRIM BELGELĠ TESĠSLER T O P L A M TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI TESĠS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI MANAVGAT 139 39 549 85 786 40 8 390 18 169 179 47 939 103 955 ALANYA 233 36 070 76 269 29 4 930 10 648 262 41 000 86 917 KEMER 131 26 720 56 131 16 3 033 6 926 147 29 753 63 057 SERĠK 68 23 648 50 604 8 2 429 5 309 76 26 077 55 913 AKSU 17 7 803 16 731 5 2 359 6 138 22 10 162 22 869 KONYAALTI 42 7 576 16 919 6 964 2 176 48 8 540 19 095 MURATPAġA 57 7 056 14 636 5 695 1 458 62 7 751 16 094 KAġ 19 709 1 452 3 206 478 22 915 1 930 KUMLUCA 3 464 1 139 3 242 572 6 706 1 711 DEMRE 0 0 0 3 495 1 065 3 495 1 065 FĠNĠKE 2 371 750 0 0 0 2 371 750 GAZĠPAġA 0 0 0 1 99 200 1 99 200 KEPEZ 2 97 197 0 0 0 2 97 197 DÖġEMEALTI 1 15 44 0 0 0 1 15 44 T O P L A M 714 150 078 320 658 119 23 842 53 139 833 173 920 373 797 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 339

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tablo 82: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm Yatırımı Belgeli Konaklama Tesislerinin Ġlçeler Bazında Dağılımı Tesis Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ DÖġEMEALTI AKSU SERĠK KEMER Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 735 1 500 1 150 300 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 474 1 088 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 1 159 334 1 135 284 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 332 726 2 958 2 004 4 YILDIZLI OTEL 3 446 928 3 723 1 672 0 0 0 0 0 0 3 1 825 4 822 3 1 318 2 974 5 1 070 2 410 3 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 44 109 4 289 608 2 YILDIZLI OTEL 0 0 0 2 106 220 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 10 20 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 15 30 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 456 1 300 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 1 90 196 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 60 228 0 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠ BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 85 254 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı Oda Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ DÖġEMEALTI AKSU SERĠK KEMER Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı T O P L A M 5 695 1 458 6 964 2 176 0 0 0 0 0 0 5 2 359 6 138 8 2 429 5 309 16 3 033 6 926 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 Oda Sayısı Yatak Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Yatak Sayısı 340

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MANAVGAT ALANYA KAġ KUMLUCA FĠNĠKE DEMRE T O P L A M Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 1 577 1 158 1 282 564 1 167 400 0 0 0 0 0 0 2 260 565 8 2 171 4 487 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 474 1 088 5 YILDIZLI OTEL 11 3 441 7 231 5 1 209 2 506 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 235 500 23 6 469 13585 4 YILDIZLI OTEL 12 3 050 6 377 10 2 437 5 414 0 0 0 1 170 408 0 0 0 0 0 0 40 11 039 25005 3 YILDIZLI OTEL 6 766 1 627 5 738 1 520 2 39 78 2 72 164 0 0 0 0 0 0 21 2 047 4 306 2 YILDIZLI OTEL 1 25 50 2 95 258 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 236 548 1 YILDIZLI OTEL 2 148 336 2 42 84 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 205 450 MOTEL 1 16 32 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 16 32 PANSĠYON 1 10 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 10 20 KAMPĠNG 1 30 90 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 486 1 390 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 3 252 1 098 1 20 60 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 362 1 354 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 60 228 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠ BUTĠK OTEL 0 0 0 3 107 242 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 107 242 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 85 254 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 1 75 150 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 75 150 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MANAVGAT ALANYA KAġ KUMLUCA FĠNĠKE DEMRE T O P L A M Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Yatak Tesis Oda Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı T O P L A M 40 8 390 18169 29 4 930 10648 3 206 478 3 242 572 0 0 0 3 495 1 065 119 23842 53 139 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 Yatak Sayısı Yatak Sayısı 341

G.4. TURĠST SAYISI Tablo 83: 2009 Yılında Ġlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve VatandaĢlarımızın Sayısal Değerleri A N T A L Y A G Ü M R Ü K K A P I L A R I Y A B A N C I Z Ġ Y A R E T Ç Ġ V E V A T A N D A ġ G Ġ R Ġ ġ L E R Ġ T A B L O S U 2 0 0 9 Y I L I Y A B A N C I Z Ġ Y A R E T Ç Ġ L E R V A T A N D A ġ L A R GENEL TOPLAM AYLAR HAVA LĠMANLARI DENĠZ LĠMANLARI HAVA LĠMANLARI DENĠZ LĠMANLARI ANT. GAZĠPAġA ALANYA KAġ ANT. FĠNĠK E KEMER ANT. GAZĠPAġA ALANYA KAġ ANT. FĠNĠK E KEMER AYLIK KÜMÜLATĠF OCAK 89 560-0 542 905 0 0 16 979-0 129 70 0 0 108 185 108 185 ġubat 129 078-0 482 490 1 0 18 171-0 132 114 0 0 148 468 256 653 MART 210 206-0 682 2 913 8 3 25 637-0 138 143 0 0 239 730 496 383 NĠSAN 451 505-4 194 1 276 1 682 80 3 27 010-0 237 86 1 0 486 074 982 457 MAYIS 950 519-3 483 1 724 894 92 33 36 621-225 339 334 1 0 994 265 1 976 722 HAZĠRAN 1 217 557-5 324 2 418 1 348 119 37 56 791-640 261 157 6 2 1 284 660 3 261 382 TEMMUZ 1 420 913-6 885 3 332 4 867 179 37 84 700-697 354 165 5 3 1 522 137 4 783 519 AĞUSTOS 1 398 630-14 175 3 831 1 464 125 23 52 419-436 484 161 5 7 1 471 760 6 255 279 EYLÜL 1 201 528-5 932 3 546 1 200 89 23 37 878-357 410 149 0 1 1 251 113 7 506 392 EKĠM 798 918-10 017 2 499 11 781 69 22 32 334-109 296 652 3 0 856 700 8 363 092 KASIM 244 775-2 430 950 4 513 16 7 24 688-0 183 315 0 2 277 879 8 640 971 ARALIK 128 775-0 939 1 164 55 2 24 325-0 0 237 101 16 155 614 8 796 585 T O P L A M 8 241 964-52 440 22 221 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 33 221 833 190 437 553-2 464 8 241 964 108 905 437 553 8 163 2 963 2 583 122 31 8 796 585 342

Tablo 84: 2010Yılında Ġlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve VatandaĢlarımızın Sayısal Değerleri 2 0 1 0 Y I L I Y A B A N C I Z Ġ Y A R E T Ç Ġ L E R V A T A N D A ġ L A R GENEL TOPLAM AYLAR HAVA LĠMANLARI DENĠZ LĠMANLARI HAVA LĠMANLARI DENĠZ LĠMANLARI ANTALYA GAZĠPAġA ALANYA KAġ ANTALYA FĠNĠKE KEMER ANTALYA GAZĠPAġA ALANYA KAġ ANTALYA FĠNĠKE KEMER AYLIK KÜMÜLATĠF OCAK 119 956 0 0 493 1 091 4 0 20 063 0 0 128 145 0 0 141 880 141 880 ġubat 154 750 0 0 562 1 039 4 0 17 226 0 0 146 193 0 0 173 920 315 800 MART 307 928 0 6 873 902 1 512 18 6 27 070 0 0 167 103 0 2 344 581 660 381 NĠSAN 442 732 0 9 224 MAYIS 1 199 805 0 4 470 HAZĠRAN 1 359 075 8 258 TEMMUZ 1 505 561 7 618 AĞUSTOS 1 473 066 0 557 EYLÜL 1 286 303 0 674 EKĠM 940 972 0 735 1 336 2 113 2 561 3 066 4 005 2 963 1 949 7 636 62 10 27 001 0 0 223 177 0 0 488 401 1 148 782 17 965 62 43 37 007 0 116 304 224 4 0 1 262 113 2 410 895 13 329 121 36 51 961 1 707 397 221 0 5 1 428 680 3 839 575 15 950 89 378 80 202 0 669 469 220 2 5 1 607 236 5 446 811 15 513 123 764 42 106 0 531 864 231 1 7 1 537 768 6 984 579 18 699 83 22 37 965 0 410 602 148 3 7 1 347 879 8 332 458 22 465 30 24 34 322 0 31 480 139 0 4 1 001 151 9 333 609 KASIM 255 973 0 577 871 5 572 14 0 21 948 0 9 327 93 0 0 285 384 9 618 993 ARALIK 118 188 0 3 893 1 467 11 2 19 142 0 2 210 131 2 0 140 051 9 759 044 T O P L A M 9 164 309 15 23 989 21 714 122 238 621 1 285 416 013 1 2 475 9 164 324 169 847 416 014 8 859 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 4 317 2 025 12 30 9 759 044 343

Tablo 85: 2009-2010 Yıllarında Ġlimize Gelen Yabancı Ziyaretçi ve VatandaĢlarımızın Sayısal Değerlerinin KarĢılaĢtırılması 2 0 09 / 2 0 10 Y I L I K A R ġ I L A ġ T I R M A S I Y A B A N C I Z Ġ Y A R E T Ç Ġ L E R V A T A N D A ġ L A R Y A B A N C I Z Ġ Y A R E T Ç Ġ L E R + A T A N D A ġ L A R V AYLIK KÜMÜLATĠF AYLIK KÜMÜLATĠF AYLIK KÜMÜLATĠF AYLAR SAYISAL ORANSAL ORANSAL AYLAR ORANSAL SAYISAL SAYISAL DEĞĠġĠM DEĞĠġĠM DEĞĠġĠM DEĞĠġĠM DEĞĠġĠM (%) (%) DEĞĠġĠM (%) SAYISAL DEĞĠġĠM ORANSAL DEĞĠġĠM (%) AYLAR SAYISAL DEĞĠġĠM ORANSAL DEĞĠġĠM (%) SAYISAL DEĞĠġĠM ORANSAL DEĞĠġĠM (%) OCAK 30 537 33,55 30 537 33,55 OCAK 3 158 18,38 3 158 18,38 OCAK 33 695 31,15 33 695 31,15 ġubat 26 304 20,23 56 841 25,71 ġubat - 852-4,63 2 306 6,48 ġubat 25 452 17,14 59 147 23,05 MART 103 424 48,37 160 265 36,85 MART 1 424 5,49 3 730 6,06 MART 104 848 43,74 163 995 33,04 NĠSAN 2 253 0,49 162 518 18,19 NĠSAN 67 0,25 3 797 4,27 NĠSAN 2 320 0,48 166 315 16,93 MAYIS 267 703 27,98 430 221 23,25 MAYIS 135 0,36 3 932 3,11 MAYIS 267 838 26,94 434 153 21,96 HAZĠRAN 148 586 12,11 578 807 18,81 HAZĠRAN - 4 565-7,89-633 -0,34 HAZĠRAN 144 021 11,21 578 174 17,73 TEMMUZ 89 115 6,21 667 922 14,80 TEMMUZ - 4 357-5,07-4 990-1,85 TEMMUZ 84 758 5,57 662 932 13,86 AĞUSTOS 75 039 5,29 742 961 12,53 AĞUSTOS - 9 772-18,26-14 762-4,56 AĞUSTOS 65 267 4,43 728 199 11,64 EYLÜL 96 427 7,95 839 388 11,75 EYLÜL 340 0,88-14 422-3,98 EYLÜL 96 767 7,73 824 966 10,99 EKĠM 142 867 17,35 982 255 12,33 EKĠM 1 582 4,74-12 840-3,24 EKĠM 144 449 16,86 969 415 11,59 KASIM 10 323 4,09 992 578 12,08 KASIM - 2 811-11,16-15 651-3,72 KASIM 7 512 2,70 976 927 11,31 ARALIK - 10 371-7,92 982 207 11,76 ARALIK - 5 192-21,04-20 843-4,68 ARALIK - 15 563-10,00 961 364 10,93 Not (1) : Veriler geçici olup, Günübirlik ziyaretçi giriģleri de dahil edilmiģtir. Not (2) : Ayrıca 2010 yılında Ġlimize yaklaģık 278 bin transit ziyaretçi giriģi gerçekleģmiģtir. Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 344

Tablo 86: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm ĠĢletmesi Belgeli Konaklama Tesislerinin Ġlçeler Bazında Dağılımı ANTALYA ĠL KÜLTÜR VE TURĠZM MÜDÜRLÜĞÜ KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞI NDAN TURĠZM ĠġLETMESĠ BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠNĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIMI TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 1 393 1.013 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 5 1.937 4.604 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 6 2.294 4.675 8 3.322 7.377 0 0 0 4 YILDIZLI OTEL 11 2.907 6.149 2 345 718 0 0 0 3 YILDIZLI OTEL 14 1.308 2.636 9 493 1.004 1 50 103 2 YILDIZLI OTEL 10 278 561 5 189 388 1 47 94 1 YILDIZLI OTEL 1 31 66 10 864 1.745 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 4 55 108 1 9 22 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 APART OTEL 1 64 196 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 0 0 0 1 24 48 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 10 119 245 0 0 0 0 0 0 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 57 7.056 14.636 42 7.576 16.919 2 97 197 345

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DÖġEMEALTI AKSU SERĠK Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 9 3 389 7.165 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 0 0 0 13 6.343 13.486 39 17.117 36.478 4 YILDIZLI OTEL 0 0 0 3 894 2.007 6 2.016 4.321 3 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 1 49 99 2 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 1 19 47 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 10 80 298 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 1 15 44 1 566 1.238 1 162 404 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 1 816 1.792 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DÖġEMEALTI AKSU SERĠK Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 1 15 44 17 7.803 16.731 68 23.648 50.604 346

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KEMER MANAVGAT ALANYA Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 4 1.596 3.252 3 999 2.314 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 11 4.021 8.693 7 2.908 6.295 3 1.106 2.706 1 800 1.600 1 239 540 1 312 624 5 YILDIZLI OTEL 35 11.543 24.583 52 19.452 42.645 36 12.611 26.600 4 YILDIZLI OTEL 31 5.393 11.006 49 13.412 28.505 67 12.819 26.670 3 YILDIZLI OTEL 21 2.029 4.088 17 2.108 4.601 63 5.780 11.858 2 YILDIZLI OTEL 8 472 968 4 166 332 26 1.228 2.521 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 3 117 228 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 13 212 418 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 3 86 202 MÜSTAKĠL APART OTEL 3 117 242 3 234 492 31 2.011 4.860 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 1 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 1 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 3 537 1.281 1 31 62 0 0 0 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 1 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KEMER MANAVGAT ALANYA Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 131 26.720 56.131 139 39.549 85.786 233 36.070 76.269 347

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KAġ KUMLUCA FĠNĠKE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 1 404 1.016 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 YILDIZLI OTEL 2 105 223 0 0 0 1 297 297 3 YILDIZLI OTEL 3 212 424 0 0 0 1 74 74 2 YILDIZLI OTEL 8 198 409 1 33 69 0 0 0 1 YILDIZLI OTEL 2 37 76 0 0 0 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 1 30 60 0 0 0 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 1 60 122 1 27 54 0 0 0 BUTĠK OTEL 2 67 138 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KAġ KUMLUCA FĠNĠKE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 19 709 1.452 3 464 1.139 2 371 750 348

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DEMRE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı ĠL T O P L A M Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 8 2.988 6 579 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 36 13.765 30 479 0 0 0 3 1.351 2 764 5 YILDIZLI OTEL 0 0 0 189 72.682 155.844 4 YILDIZLI OTEL 0 0 0 172 38.188 80.197 3 YILDIZLI OTEL 0 0 0 130 12.103 24.965 2 YILDIZLI OTEL 0 0 0 63 2.611 5.342 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 16 1.049 2.115 MOTEL 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 18 276 548 KAMPĠNG 0 0 0 1 19 47 APART OTEL 0 0 0 4 150 398 MÜSTAKĠL APART OTEL 0 0 0 39 2.416 5.702 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 11 80 298 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 1 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 0 0 0 19 1.517 3.450 BUTĠK OTEL 0 0 0 2 67 138 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 1 816 1.792 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 1 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DEMRE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı T O P L A M Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 0 0 0 714 150.078 320.658 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 349

Tablo 87: Kültür Ve Turizm Bakanlığından Turizm ĠĢletmesi Ve Turizm Yatırımı Belgeli Konaklama Tesislerinin Ġlçeler Bazında Dağılımı KÜLTÜR VE TURĠZM BAKANLIĞI NDAN TURĠZM ĠġLETMESĠ VE TURĠZM YATIRIMI BELGELĠ KONAKLAMA TESĠSLERĠNĠN ĠLÇELER BAZINDA DAĞILIMI TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 1 393 1.013 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 5 1.937 4.604 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 7 2.453 5.009 9 3.457 7.661 0 0 0 4 YILDIZLI OTEL 14 3.353 7.077 5 1.068 2.390 0 0 0 3 YILDIZLI OTEL 14 1.308 2.636 9 493 1.004 1 50 103 2 YILDIZLI OTEL 10 278 561 7 295 608 1 47 94 1 YILDIZLI OTEL 1 31 66 10 864 1.745 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 4 55 108 1 9 22 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 APART OTEL 1 64 196 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 1 90 196 1 24 48 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 10 119 245 0 0 0 0 0 0 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı MURATPAġA KONYAALTI KEPEZ Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 62 7.751 16.094 48 8.540 19.095 2 97 197 350

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DÖġEMEALTI AKSU SERĠK Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 11 4.124 8.665 0 0 0 1 474 1.088 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 0 0 0 13 6.343 13.486 41 17.449 37.204 4 YILDIZLI OTEL 0 0 0 6 2.719 6.829 9 3.334 7.295 3 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 2 93 208 2 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 1 19 47 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 1 60 228 10 80 298 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 1 15 44 1 566 1.238 1 162 404 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 1 816 1.792 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DÖġEMEALTI AKSU SERĠK Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 1 15 44 22 10.162 22.869 76 26.077 55.913 351

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KEMER MANAVGAT ALANYA Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 4 1.596 3.252 3 999 2.314 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 12 4.171 8.993 8 3.485 7.453 4 1.388 3.270 1 800 1.600 1 239 540 1 312 624 5 YILDIZLI OTEL 37 12.501 26.587 63 22.893 49.876 41 13.820 29.106 4 YILDIZLI OTEL 36 6.463 13.416 61 16.462 34.882 77 15.256 32.084 3 YILDIZLI OTEL 25 2.318 4.696 23 2.874 6.228 68 6.518 13.378 2 YILDIZLI OTEL 9 482 988 5 191 382 28 1.323 2.779 1 YILDIZLI OTEL 1 15 30 2 148 336 5 159 312 MOTEL 0 0 0 1 16 32 0 0 0 PANSĠYON 13 212 418 1 10 20 0 0 0 KAMPĠNG 1 456 1.300 1 30 90 0 0 0 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 3 86 202 MÜSTAKĠL APART OTEL 3 117 242 6 486 1.590 32 2.031 4.920 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 1 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 1 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 3 537 1.281 1 31 62 0 0 0 BUTĠK OTEL 0 0 0 0 0 0 3 107 242 TURĠZM KOMPLEKSĠ 1 85 254 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 2 75 150 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KEMER MANAVGAT ALANYA Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 147 29.753 63.057 179 47.939 103.955 262 41.000 86.917 352

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KAġ KUMLUCA FĠNĠKE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 1 167 400 1 404 1.016 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 YILDIZLI OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 YILDIZLI OTEL 2 105 223 1 170 408 1 297 297 3 YILDIZLI OTEL 5 251 502 2 72 164 1 74 74 2 YILDIZLI OTEL 8 198 409 1 33 69 0 0 0 1 YILDIZLI OTEL 2 37 76 0 0 0 0 0 0 MOTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PANSĠYON 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KAMPĠNG 0 0 0 0 0 0 0 0 0 APART OTEL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 MÜSTAKĠL APART OTEL 1 30 60 0 0 0 0 0 0 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 1 60 122 1 27 54 0 0 0 BUTĠK OTEL 2 67 138 0 0 0 0 0 0 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı KAġ KUMLUCA FĠNĠKE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 22 915 1.930 6 706 1.711 2 371 750 353

TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DEMRE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı ĠL T O P L A M Oda Sayısı Yatak Sayısı 1. SINIF TATĠL KÖYÜ 0 0 0 8 2.988 6.579 5 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 4 YILDIZLI TATĠL KÖYÜ 2 260 565 44 15.936 34.966 0 0 0 4 1.825 3.852 5 YILDIZLI OTEL 1 235 500 212 79.151 169.429 4 YILDIZLI OTEL 0 0 0 212 49.227 105.202 3 YILDIZLI OTEL 0 0 0 151 14.150 29.271 2 YILDIZLI OTEL 0 0 0 69 2.847 5.890 1 YILDIZLI OTEL 0 0 0 21 1.254 2.565 MOTEL 0 0 0 1 16 32 PANSĠYON 0 0 0 19 286 568 KAMPĠNG 0 0 0 3 505 1.437 APART OTEL 0 0 0 4 150 398 MÜSTAKĠL APART OTEL 0 0 0 44 2.778 7.056 GOLF TESĠSĠ 0 0 0 12 140 526 GÜNÜBĠRLĠK TESĠS 0 0 0 1 0 0 ÖZEL KONAKLAMA TESĠSĠ 0 0 0 19 1.517 3.450 BUTĠK OTEL 0 0 0 5 174 380 TURĠZM KOMPLEKSĠ 0 0 0 2 901 2.046 PERSONEL EĞĠTĠM TESĠSĠ 0 0 0 2 75 150 TESĠSĠN TÜRÜ / SINIFI Tesis Sayısı DEMRE Oda Sayısı Yatak Sayısı Tesis Sayısı T O P L A M Oda Sayısı Yatak Sayısı T O P L A M 3 495 1.065 833 173.920 373.797 Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010 354

Tablo 88: 2009-2010 Yıllarında Ġlimize Gelen Ziyaretçilerin Sayısı Ve Milliyetlerine Göre Dağılımı 2009-2010 YILLARINDA ĠLĠMĠZE GELEN ZĠYARETÇĠLERĠN SAYISI VE MĠLLĠYETLERĠNE GÖRE DAĞILIMI MĠLLĠYETLER ZĠYARETÇĠ SAYISI 2009 YILI 2010 YILI MĠLLĠYET PAYI (%) ZĠYARETÇĠ SAYISI MĠLLĠYET PAYI (%) 2010 / 2009 YILI KARġILAġTIRMASI ORANSAL SAYISAL DEĞĠġĠM DEĞĠġĠM (%) ALMANYA 2 298 231 27,82 2 537 622 27,19 239 391 10,42 RUSYA FEDERASYONU 2 112 673 25,58 2 464 258 26,40 351 585 16,64 HOLLANDA 425 966 5,16 460 978 4,94 35 012 8,22 ĠNGĠLTERE 319 913 3,87 441 119 4,73 121 206 37,89 UKRAYNA 344 233 4,17 356 162 3,82 11 929 3,47 ĠSVEÇ 215 747 2,61 276 768 2,97 61 021 28,28 FRANSA 218 636 2,65 275 135 2,95 56 499 25,84 AVUSTURYA 246 547 2,98 256 580 2,75 10 033 4,07 POLONYA 219 404 2,66 227 903 2,44 8 499 3,87 NORVEÇ 182 192 2,21 217 136 2,33 34 944 19,18 BELÇĠKA 207 231 2,51 207 606 2,22 375 0,18 DANĠMARKA 144 246 1,75 173 423 1,86 29 177 20,23 KAZAKĠSTAN 103 008 1,25 142 552 1,53 39 544 38,39 ĠSVĠÇRE 113 277 1,37 127 609 1,37 14 332 12,65 ÇEK CUMHURĠYETĠ 105 140 1,27 121 767 1,30 16 627 15,81 BELARUS (BEYAZ RUSYA) 85 456 1,03 101 877 1,09 16 421 19,22 ROMANYA 84 666 1,02 86 805 0,93 2 139 2,53 ĠRAN 33 812 0,41 78 864 0,84 45 052 133,24 FĠNLANDĠYA 64 923 0,79 78 292 0,84 13 369 20,59 SLOVAKYA 58 036 0,70 73 300 0,79 15 264 26,30 ĠSRAĠL 182 177 2,21 63 284 0,68-118 893-65,26 LĠTVANYA 54 808 0,66 49 308 0,53-5 500-10,04 MACARĠSTAN 40 090 0,49 48 633 0,52 8 543 21,31 MOLDOVA 40 054 0,48 40 755 0,44 701 1,75 ĠTALYA 38 696 0,47 37 044 0,40-1 652-4,27 ESTONYA 26 388 0,32 26 889 0,29 501 1,90 SIRBĠSTAN 10 595 0,13 24 012 0,26 13 417 126,64 AZERBAYCAN 17 038 0,21 22 113 0,24 5 075 29,79 LETONYA 21 719 0,26 21 748 0,23 29 0,13 SLOVENYA 17 304 0,21 18 653 0,20 1 349 7,80 PORTEKĠZ 7 808 0,09 16 981 0,18 9 173 117,48 SURĠYE 2 794 0,03 14 205 0,15 11 411 408,41 BOSNA - HERSEK 10 460 0,13 12 439 0,13 1 979 18,92 AMERĠKA BĠRLEġĠK 8 184 0,10 12 240 0,13 4 056 49,56 DEVLETLERĠ ERMENĠSTAN 12 478 0,15 11 737 0,13-741 -5,94 ĠSPANYA 11 766 0,14 10 821 0,12-945 -8,03 YUNANĠSTAN 2 668 0,03 6 361 0,07 3 693 138,42 LÜBNAN 1 199 0,01 2 977 0,03 1 778 148,29 CEZAYĠR 951 0,01 645 0,01-306 -32,18 DĠĞER MĠLLĠYETLER TOPLAMI 169 885 2,06 187 570 2,01 17 685 10,41 YABANCI ZĠYARETÇĠLER 8 350 869 100,00 9 334 171 100,00 983 302 11,77 TOPLAMI YERLĠ ZĠYARETÇĠLER 445 716 424 873-20 843-4,68 5,07 4,35 G E N E L T O P L A M 8 796 585 9 759 044 962 459 10,94 Not (1) : Veriler geçici olup, 2009 ve 2010 yılı verilerine günübirlik 355 ziyaretçi giriģleri de dahil edilmiģtir. Not (2) : Ayrıca 2010 yılında Ġlimize yaklaģık 278 bin transit ziyaretçi giriģi gerçekleģmiģtir. Kaynak: Kültür ve Turizm Ġl Müdürlüğü, 2010

G.5. TURĠZM EKONOMĠSĠ Konu ile ilgili net bir bilgiye ulaģılamamıģtır. G.6. TURĠZM - ÇEVRE ĠLĠġKĠSĠ 2027 yılında üzerinde 10 milyar insanın yaģayacağı hesaplanan dünya, sahip olduğu bütün kaynakların hoyratça ve plansız kullanılması sonucu her geçen gün daha da yıpranmakta ve kirlenmektedir. Yer yüzünde insanoğlunun çeģitli faaliyetleri toprağı, denizleri, Ģehirleri, bitki ve hayvanların yaģadığı bütün ortamları büyük bir hızla olumsuz yönde etkilemektedir. Her türlü doğal kaynağın kullanılmasında temel ilke, doğada koruma-kullanma dengesinin sağlanmasıdır. Ġçinde yaģadığımız yüzyılda doğal kaynakların aģırı ve dengesiz kullanımı sonucu, yaratılan çevre sorunlarının ve tahribatların insanlar dahil dünyadaki her türlü canlının yaģamını tehdit eden boyutlara ulaģtığı bugün artık herkesçe bilinmekte ve bilimsel araģtırmalarla ortaya konulmaktadır. Doğal ve tarihi zenginliklere sahip ülkelerin baģında ülkemiz gelmektedir. Bu durum ülkemiz turizmine önemli avantaj sağlamaktadır. Ancak bu avantajları tersine çevirmemek için mevcut doğal, tarihi ve kültürel zenginliklerimizi tahrip etmemeye özen göstermek zorundayız. Turizmde bu doğal ve tarihi, kültürel varlıkların korunmasında fiziksel pazarlama, doğal ve kültürel zenginliklerimizin koruma-kullanma dengesi kullanılan baģlıca araçtır. Fiziksel planlama kararları ekonomik araçlarla uygulamaya konur. Dolayısıyla fiziksel planlarda alınan kararların koruma-kullanma dengesine aykırı olması halinde uygulanan planlarla tahribata uğratılanlar doğal, tarihi ve kültürel değerler olmaz, aynı zamanda yaratılan tahribatın büyüklüğü ve yapılan yatırımların büyüklüğü ölçüsünde ekonomik kayıplara da uğranılır. Bu durumda fiziksel planlamanın hatasından kaynaklanan ekonomik kayıplar turizm sektörünün ülke ekonomisi içindeki uygulama sahasını daraltır. Ekonomik açıdan bakıldığında da fiziksel planlamada koruma-kullanma dengesi bu bakımdan çok önemlidir. Bütün bu kaynaklarda dünyada var olan ve ileride oluģacak çevre sorunları çeģitli istatistik verilerinin de yardımıyla çok açık ve çarpıcı bir Ģekilde ortaya konulmuģtur. Dünya, temelleri çevre kirliliğine dayanan pek çok çevre sorununa sahne olmaktadır. Bunlar özetle; enerji kaynaklarının azalması, tarım alanlarının zarar görmesi ve dolayısıyla beslenme olanaklarının azalması, hızlı nüfus artıģı, hızlı ĢehirleĢme, ormanların tahrip olması, suların hızla kirlenmesi, toprak erozyonu ve hava kirliliği, yeryüzünde ki çeģitli bitki ve hayvan türlerinin eksilmesi veya yok olması, ozon tabakasının delinmesi sonucu havaların sera etkisiyle ısınması Ģeklinde gruplandırılabilir. Ülkemiz, uluslararası turizm pazarında, sahip olduğu bozulmamıģ doğayı, kirlenmemiģ kıyıları, zengin tarih ve kültür imajını giderek kaybetme tehlikesi ile karģı karģıyadır. Bu anlamda milli bir turizm alanı yaratılmamıģ olması sahillerimizde ki betonlaģma tehlikesi ve ayrıca sahillerimizde ki kirlenmeler artık büyük problemler yaratacak boyutlara ulaģmıģtır. Bunun sebebi araģtırıldığında, turizm sektöründe 1983 yılından bu yana, uygulanan yatırım teģviklerinin, söz konusu önlemler alınmadan ve programlanmadan yapılmıģ olması aģikardır. Turizm pazarlamasında yukarıda belirtildiği gibi en önemli unsurlardan bir tanesi de çevre temizliğidir. Turizm çevre iliģkilerini bu çerçeve içinde aģağıda belirtilen konumlara göre değerlendirebiliriz: 356

1) Turistik tesisin yerleģim alanının doğal güzellikleri bozulmadan ve doğaya uyum içinde planlanması, 2) Turistik tesisin alt yapı tesislerinin tam ve mükemmel bir Ģekilde iģlemesi yani kanalizasyon sisteminin kirlenme yaratmayacak Ģekilde kurulması, iģletilmesi, 3) Turistik tesisin yöresinde katı atıkların kirlenmeye neden olmayacak Ģekilde toplanması ve depolanması, 4) Turistik tesis bölgesinde ve sahillerinde denizlerin kirlenmesinin önlenmesi ve kumların, sahillerin temiz tutulması, 5) Turistik tesis iģletmelerinde (lokantalar ve otellerde) yiyecek ve içecek servislerinde hijyen konusuna önem verilmesi ve doğanın yok etme özelliği olmayan kap, ĢiĢe gibi malzemelerin kullanılmaması, 6) Turistik tesis çevrelerinde gürültü kontrolünün sağlanması Ģeklinde özetlenebilir. Tüm bunlar göz önüne alındığında Antalya Ġlinde turizm yatırımlarının turizmçevre iliģkisine uygun olarak yapıldığı söylenemez. Rant sorununun yoğun olarak yaģandığı ilde turistik yatırımlar da bu sorundan payını almaktadır. Yıllardır çevre durumu göz önüne alınmaksızın yapılan turizm yatırımlarının son yıllarda kanunlarda yapılan değiģiklikler ile çevreye olan etkisi en aza indirilmeye çalıģılmaktadır. Ġlimizde turizm yatırımları yapılmadan önce ÇED Yönetmeliği kapsamında olanların ÇED veya ÇED Ön AraĢtırma Raporları hazırlanmakta ve ancak Çevresel Etkisi Önemsizdir kararı alındıktan sonra izin verilmektedir. Tüm turistik tesislere arıtma tesisi zorunluluğu getirilmiģtir. Yaz aylarında arıtma tesisi denetimleri yapılmakta ve arıtma tesisi olanların, tesisi düzgün çalıģtırmaları, olmayanların ise kısa sürede arıtma tesisi yaptırmaları için yaptırımlar uygulanmaktadır. Ġlde bulunan turistik eğlence yerleri gürültü konusunda denetlenmektedir. Valilik tarafından oluģturulan gürültü kontrol ekibi tarafından gece denetimleri yapılmakta ve denetim esnasında tespit edilen olumsuzluklar için yaptırımlar uygulanmaktadır. Eksiklikleri bulunan iģletmelere bu eksikliklerin giderilmesi için süre verilmekte, olumsuz durumunu sürdüren iģletmelere para veya kapatma cezası verilmektedir. Sonuç olarak; Turizmin bütün dünyada temiz bir çevre içinde geliģmesi esas alındığına göre, ülkemizde de turizm-çevre iliģkilerine kesin yaklaģım ve kararlarla eğilmenin Ģart olduğu, turistik tesislerin bölgesinde çevre problemleri yaratmayacak tedbirleri merkezi hükümet ve belediyelerle iģbirliği yapılarak yürütülmesinin kaçınılmaz olduğu tartıģılmaz bir gerçektir. Aksi halde ise ülkemizin diğer Akdeniz ülkeleri ile karģılaģtırıldığında çok önemli bir özelliği yok olacak, Pazar ve gelir kaybı kaçınılmaz hale gelecek ve çocuklarımız, torunlarımız tarafından ağır insanlık suçu iģlemiģ bir nesil olarak anılmak durumunda kalacağız. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Ġl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2010 357

H - TARIM VE HAYVANCILIK H.1. GENEL TARIMSAL YAPI Antalya 20.591.010 dekar toplam alana sahip olup, Türkiye topraklarının %2.6 sını kaplamaktadır. 4.150.160 dekarı kullanılabilir tarım alanı olan topraklarının 2.120.550 dekarında sulu tarım alanı yapılmaktadır. Toplam tarım alanının %51 i sulanmaktadır. Bu alanlardan yılda iki hafta üç ürün alınabilmektedir. Antalya da örtü altında 147.457 dekarlık alanda sebze ve süs bitkileri yetiģtiriciliği yapılmaktadır. Türkiye cam sera alanlarının %81 i, plastik sera alanlarının %47 si Antalya da bulunmaktadır. Turfanda yetiģtiricilik denilince akla ilk gelen il Antalya olmaktadır. Kültür mantarı yetiģtiriciliğinde Türkiye borsasını belirler duruma gelmiģtir. 2001 yılında 152 dekar alanda 7.851 ton mantar üretimi gerçekleģmiģtir. Ġlimizde mevcut 4.150.160 dekarlık tarım arazisinin 2.523.610 dekarlık kısmında tarla bitkileri, 374.640 dekarlık kısmında sebze yetiģtiriciliği yapılmakta olup (Açıkta+örtü altında) 458.530 dekarlık kısmında meyvecilik, 3.120 dekarda süs bitkileri yetiģtiriciliği olup bunun dıģında 790.250 dekarda nadas ve tarıma elveriģli olduğu halde kullanılmayan alan vardır. Antalya da kurulmuģ bulunan 183 Tarımsal Kalkınma, 71 Tarımsal Sulama ve 13 Su Ürünleri olmak üzere toplam 267 kooperatifte 40.000 civarında ortak bulunmaktadır. Bakanlığımıza bağlı kooperatiflerimiz için süt sığırcılığı, soğuk hava deposu ve sera projeleri onaylanarak devreye girmiģtir. Ġlimizde hayvancılık; giderek kültür ırklarının ve kültür melezlerinin yaygınlaģmasına doğru ilerlemektedir. Yerli ırklar giderek yerini daha verimli kültür ırklarına bırakmaktadır. Antalya da kuruluģ çalıģmalarını tamamlamıģ olan Antalya ili Holstein Süt Sığırı YetiĢtiricileri Birliği 1987 yılından buyana ilimize girmiģ bulunan kültür ırkı damızlık hayvanlarının Soy Kütüğü kayıtlarını tutmaktadır. 640 km lik bir sahil bandı bulunan ilimizde rejimleri düzensiz olsa da irili ufaklı bir çok dere ve çaylar bulunmaktadır. Bu kaynakların potansiyelleri dikkate alınarak kaynaklar üzerinde değiģik kapasitelerden oluģan su ürünleri üretim projeleri uygulanmıģtır. Avcılık ve yetiģtiricilikten elde edilen su ürünleri üretimi 4.350 ton/yıl civarındadır. Özel Ġdare kaynaklı meyve bahçesi, sera tesisleri, arıcılık, damızlık hayvan dağıtımı, erken uyarı istasyonu gibi projeler uygulanmakta ve Alanya ilçesinde toprakyaprak analiz, Merkez Ġl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü nde Rezüdü Laboratuarı faaliyette olup ilimiz tarımına katkıda bulunmaktadır. 358

H.2. TARIMSAL ÜRETĠM H.2.1. Bitkisel Üretim H.2.1.1. Tarla Bitkileri H.2.1.1.1. Buğdaygiller Buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır olmak üzere toplam 201.635 hektarlık alanda yaklaģık 719.800 ton üretim yapılmaktadır.. H.2.1.1.2. Baklagiller Bakla, nohut, kurufasülye olmak üzere toplam 22.288 hektarda yaklaģık 21.750 ton üretim yapılmaktadır. H.2.1.1.3. Yem Bitkileri Fiğ (dane), Ģeker pancarı, yonca (yeģil ot), sudan otu, fiğ (kum ot), korunga, mısır (hasıl) olmak üzere toplam 8.661 hektarda yaklaģık olarak 268.000 ton üretim yapılmaktadır.. H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler Pamuk, anason, susam, yer fıstığı, patates olmak üzere toplam 6.895 hektarda yaklaģık 96.700 ton üretim yapılmaktadır. Diğerleri: Soğan sarımsak ve diğerleri olmak üzere toplam 30.650 dekarda yaklaģık 45.000 ton üretim yapılmaktadır. H.2.1.2. Bahçe Bitkileri H.2.1.2.1. Meyve Üretimi Elma, armut, ayva, avakado, yenidünya, muģmula, erik, iğde, kayısı, kiraz, kızılcık, Ģeftali, viģne, zerdali, zeytin, altıntop, limon, mandalina, portakal, turunç, antepfııtığı, ceviz, badem, fındık, kestane, çilek, dut, incir, keçiboynuzu, muz, nar, trabzonhurması, kivi, üzüm, kekik kırmızı biber ve anason olmak üzere toplam 1.125.000 tonluk üretim yapılmıģtır. H.2.1.2.2. Sebze Üretimi Açık tarla ve Örtü altında sebzesi olarak tüm sebzeler olmak üzere toplam 27.500 hektarda yaklaģık 873.700 ton üretim yapılmaktadır. 359

H.2.1.2.3. Süs Bitkileri: Cam sera, palstik sera, açık tarlada toplam 5.489 dekarda süs bitkileri üretilmektedir. H.2.2. HAYVANSAL ÜRETĠM H.2.2.1. BüyükbaĢ Hayvancılık Sığır-saf kültür At Katır EĢek Deve 127.220 adet 2.495 adet 3.600 adet 3.924 adet 96 adet Ġl mevcudu bulunmaktadır. Sığır mevcuduna ek olarak 30.923 adet kesilen hayvandan 6.129 ton kırmızı et üretimi ve mevcut sığırlardan 158.662 tonsüt üretimi gerçekleģmiģtir. H.2.2.2. KüçükbaĢ Hayvancılık Koyun Keçi 188.113 adet 357.452 adet H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim) Kanatlı 603.000 adet Ġl mevcudu bulunmaktadır. Mevcutlardan kesilen toplam 317.591 adet kanatlıdan 721,5 ton beyaz et üretimi gerçekleģmiģtir. Mevcut yumurtacı tavuklardan 82.742.000 adet yumurta üretilmiģtir. H.2.2.4. Su Ürünleri Deniz balıkları avcılığından Diğer deniz ürünleri avcılığından Tatlı su ürünleri avcılığından Kültür balıkçılığı üretiminden olmak üzere toplam su ürünleri üretim 134 adet balık havuzu bulunmaktadır. 2.468 ton 178 ton 124 ton 2889 ton 5.659 ton olarak gerçekleģmiģtir. H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı Ġlimizde kayıt altında herhangi bir kürk hayvanı üretimi mevcut değildir. H.2.2.6. Arıcılık Ve Ġpekböceği YetiĢtiriciliği Ġlimizde eski ve yeni tip arılı kovan mevcudu 134.621 adettir. Ġlimizde 817 kutu ipek böceği kuluçka ettirilerek koza üretimi yapılmıģ, 18.500 kg ipek kozası elde edilmiģtir. 360

H.3. ORGANĠK TARIM Ġlimizde son yıllarda kullanımı artmıģ olan yeni tarım tekniklerinden birisi olan seralarda tozlaģma amacıyla hormon yerine Bambus arılarının kullanılmasıdır. Bambus arısı kullanımı baģlangıçta ithal edilen koloniler yapılmakta iken bugün sadece ana arı ithalatı yapılarak ilimizde koloni üretimi gerçekleģmektedir. H.4. TARIMSAL ĠġLETMELER H.4.1. Kamu ĠĢletmeleri - Antalya Tarım Ġl Müdürlüğü - Ġl Kontrol Laboratuar Müdürlüğü - Antalya Zirai Karantina Müdürlüğü - Kepez Su Ürünleri Üretme Ġstasyonu Müdürlüğü - Beymelek Su Ürünleri Üretme ve GeliĢtirme Müdürlüğü - Boztepe Tarım ĠĢletmesi Müdürlüğü - Akdeniz Tarımsal AraĢtırma Enstitüsü - Narenciye ve Seracılık AraĢtırma Enstitüsü Müdürlüğü - Alanya Meyvecilik Üretme Ġstasyonu Müdürlüğü Toprak Mahsulleri Ofisi - Tarım Kredi Kooperatifleri H.4.2. Özel ĠĢletmeler - Ġlimizde bulunan tarıma dayalı sanayii kuruluģları; muhtelif konularda il ve ilçeler seviyesinde toplam 758 iģletme, - Soğuk hava depoları; muhtelif ürünler için 153 iģletme, - Paketleme tesisleri; muhtelif ürünler için 47 iģletme, - Kesme çiçek soğuk hava ünitesi ve paketleme tesisleri 35 adet, - Tarımsal amaçlı olarak; a) Sebze tohumluğu ithal ve ihraç yapan iģletmeler; 11 adet, b) Süs bitkileri ithal ve ihraç yapan iģletmeler; 62 adet, - Sebze ve süs bitkisi fide üretimi yapan iģletmeler; 19 adet 361

H.5. TARIMSAL FAALĠYETLER H.5.1. Pestisit Kullanımı Ġlimizde 460 adet zirai ilaç bayii bulunmaktadır,ve toplam 1.999.509 kg-lt zirai ilaç kullanılmıģtır. H.5.2. Gübre Kullanımı Tablo 89: Antalya Ġli 2010 Yılı Gübre Tüketim Verileri ANTALYA ĠLĠ 2010 YILI GÜBRE TÜKETĠM VERĠLERĠ GÜBRENĠN CĠNSĠ TOPLAM(TON) AMONYUM SÜLFAT %21 10.273 AMONYUM NĠTRAT %26 5.955 AMONYUM NĠTRAT %33 17.266 ÜRE %46 10.524 TRĠPLE SÜPER FOSFAT 1.180 DAP 18-46-0 5.239 20-20-0 KOMPOZE 9.764 20-20-0+Zn 417 15-15-15 KOMPOZE 10.324 15-15-15 + Zn KOMPOZE 4.512 MAP 1.254 POTASYUM NĠTRAT 6.333 POTASYUM SÜLFAT 1.983 KALSĠYUM NĠTRAT 1.912 KOMPOZE (25-05-10) 699 KOMPOZE (13-24-13) 1.487 KOMPOZE (12-30-12) 1.745 TOPLAM 90.867 Kaynak: Tarım Ġl Müdürlüğü, 2010 362

H.5.3. Toprak Kullanımı Bu konu E.3.1.2. Toprak Kullanma Durumu baģlığı altında detaylı incelenmiģtir. Tablo 90: Toprak Potansiyeli Ve Kullanımı TOPRAK POTANSĠYELĠ VE KULLANIMI ha % Tarıma ElveriĢli saha 414.326 DSl'ce Etüt Edilen Saha 286.000 Ekonomik Olarak Sulanabilir arazi 220.782 100,00 2009 Yılı Sonu Ġtibari Ġle Sulamaya Açılan Saha 145.996 66,13 Yatırım Programında Bulunan Saha 6.210 2,81 Planlanması Tamamlanan Saha 45.922 20,80 Etüdü Devam Eden saha 22.654 10,26 Kaynak: DSĠ Bölge Müdürlüğü 2010 I MADENCĠLĠK I.1. MADEN KANUNUNA TABĠ OLAN MADENLER VE DOĞAL MALZEMELER Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğümüzce 2009 Yılında 27 adet madencilik projesine ÇED Gerekli Değildir Kararı verilmiģtir. I.1.1. Sanayi Madenleri ÇĠMENTO HAMMADDELERĠ (Çmh) Manavgat-Gençler Yatağı Kalite: Ġyi Rezerv: BelirlenmemiĢtir. KUM-ÇAKIL (Kçm) Aksu-Mandırlar ve Fettahlı Köyü Yatağı Kalite: ĠnĢaat agregası Rezerv: Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. 363

Serik-Sağırın Köyü Kalite : Ġyi kaliteli Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Manavgat-Çeltikçi ve Ulukapı Köyü Kalite : Orta Rezerv : Rezerv çalıģması yapılmamıģtır. Tane cinsi ağırlıklı olarak kireçtaģıdır. BARĠT (Ba) Antalya ili Alanya ve GazipaĢa ilçeleri Barit Yatakları Yatakların büyük çoğunluğu iģletilmektedir. Tablo 91: Barit rezervleri YER TENÖR (%BaSO 4 ) REZERV (ton) Alanya-GümüĢgöze 96.78 2640 muhtemel Alanya-KızılcaĢehir 91.90 100 000 görünür Alanya-Havuçaçan 97.06 95 040 görünür + muhtemel Alanya-DemirtaĢ GazipaĢa-Karalar 92.07 99.40 58.80-99.90 71.79 86.43 97.35-98.26 78.20 819 065 görünür 572 000 görünür + muhtemel 105 600 muhtemel 1 171 365 görünür 231 780 görünür + muhtemel 2 055 000 muhtemel GazipaĢa-Örencik 95.58 98.50 36 000 görünür + muhtemel GazipaĢa-Küçükdere 86.16 56 000 görünür + muhtemel TOPLAM Kaynak: mta.gov.tr, 2010 86.43-99.40 58.80-99.90 71.79-96.78 2 090 430 görünür 990 820 görünür + muhtemel 2 163 240 muhtemel I.1.2. Metalik Madenler KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah., Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe, Beyobası,Burhanlı), Alanya (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör : %3.00-14.00 Pb, %0.1-5.00 Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv : zuhur 364

MANGANEZ (Mn) Merkez (Kaypınarı, Sinandeğirmeni), Alanya (Kızılgüney Y.), Korkuteli (TaĢkesiği), Kumluca, Serik, Kepeztepe zuhurları Tenör : Bilinmiyor. Rezerv : zuhur GazipaĢa (Mevlütlü, DemirtaĢ) yatakları Tenör : %95.00 SiO 2 Rezerv : Halen 35 867 196 ton görünür + muhtemel rezervi olan sahada, geçmiģ yıllarda 71 450 ton üretim yapılmıģtır. ALÜMĠNYUM (Al) Alanya-Karamanlar Yatağı Tenör: %24.00-51.50 Al 2 O 3, %10.00-26.00 SiO 2, %8.00-15.00 Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: 100 000 ton mümkündür. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Orhan Köyü Yatağı Tenör: %24.00-37.00 Al 2 O 3, %25.00-39.00 SiO 2, %9.00-21.00 Fe 2 O 3 böhmit+diasporit Rezerv: 440 000 ton mümkün. Yatak iģletilmemektedir. Alanya-Çatak Yaylası Yatağı Tenör: %32.00-60.00 Al 2 O 3, %10.00-16.00 Fe 2 O 3 Rezerv: 340 000 ton Alanya-MaĢat Mah. Yatağı Tenör: %58.28 Al 2 O 3, %5.00-8.00 SiO 2, %18.00 Fe 2 O 3 Cevher böhmit+diasporit Ģeklindedir. Rezerv: 325 500 ton görünür + muhtemel KaĢ civarındaki küçük zuhurlar Ģeklinde yer alan mostralar Tenör: %39.00-47.00 Al 2 O 3 Rezerv: 17 000 ton mümkün GÜMÜġ GazipaĢa-Karalar Yatağı Tenör: 12 gr/ton Ag Rezerv: 100 000 ton görünür 365

KURġUN-ÇĠNKO (Pb-Zn) GazipaĢa (Muz Vadi, Berem Mah, Karalar Köyü, Kıcık, EndiĢe, Güney Seyfe,Beyobası,Burhanlı), Alanya, (Aydop, DemirtaĢ), Kemer (Ağva) zuhurları Tenör: %3.00-14.00 Pb, %0.1-5.00 Zn, %0.12 gr/ton Ag Rezerv: Zuhur I.1.3. Enerji Madenleri Tablo 92: Enerji Maden Yatakları YATAĞIN BULUNDUĞU YER KĠMYASAL ÖZELLĠKLERĠ (%) SU KÜL KÜKÜRT AID K kal/kg REZERV (1000 TON) GÖR MUH MÜM JEO AÇIKLAMA Kemer-Göynük- Pamucak yaylası Akseki-Cevizli Sevinç Serapsu PınarbaĢı Murdiçi Mandırla KurĢunlu 5.8 3 22.0 0 Kaynak: Antalya Ġl Özel Ġdaresi, 2010 4.07 5288 20 000 -- 1 500 -- EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL EKONOMĠK DEĞĠL I.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler Tablo 93: Antalya Ġli Genelinde Madencilikle Ġlgili ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı Yıl ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetlerin Sayısı 2007 64 2008 62 2009 27 2010 37 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 366

I.2. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN YAPILDIĞI YERLERĠN ÖZELLĠKLERĠ Bir önceki alt baģlıklarda incelenmiģtir. I.3. CEVHER ZENGĠNLEġTĠRME Ġlimiz sınırları içerisinde yapılan madencilik faaliyetleri ile ilgili cevher zenginleģtirme yöntemleri hakkında her hangi bir çalıģmaya ulaģılamamıģtır. I.4. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠNĠN ÇEVRE ÜZERĠNE ETKĠLERĠ Madencilik iģletmeleriyle, doğal kaynaklar olan madenler ve mineraller insan refahı için bir taraftan ekonomiye kazandırılırken, diğer taraftan ekolojik çevreye büyük tahribat ve zarar vermektedirler. Söz konusu faaliyetler hakkında ÇED Yönetmeliği doğrultusunda hazırlanan ÇED ve ÇED Ön AraĢtırma Raporları kapsamında, çevreye verilen zararın minimuma indirilmesi amacıyla çevrenin korunması ile ilgili taahhüt altına alınan önlemlere uyulup uyulmadığı konusunda gerekli denetimler Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğümüzce yapılmaktadır. I.5. MADENCĠLĠK FAALĠYETLERĠ SONUCUNDA ARAZĠ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABĠLĠTASYON ÇALIġMALARI Madencilik faaliyetleri ile ilgili yapılan denetimler kapsamında ÇED Yönetmeliği doğrultusunda hazırlanan raporlara göre konu hakkında da incelemeler yapılmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 - Antalya Ġl Özel Ġdaresi 2010 367

J - ENERJĠ J.1. BĠRĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI J.1.1. TaĢkömürü Ġlimiz sınırları içinde taģkömürü rezervi bulunmamaktadır. Ġlimizde kullanılan kömürün kalitesi ile ilgili bilgi Hava Atmosfer ve Ġklim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak verilmiģtir. J.1.2. Linyit Ġlimiz sınırları içinde linyit kömürü rezervi bulunmamaktadır. Ġlimizde kullanılan kömürün kalitesi ile ilgili bilgi Hava Atmosfer ve Ġklim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak verilmiģtir. J.1.3. Asfaltit Ġl sınırları içinde Asfaltit rezervi bulunmamaktadır. J.1.4. Bitümlü ġist Ġl sınırları içinde Bitümlü ġist rezervi bulunmamaktadır. J.1.5. Ham Petrol Ġl sınırları içinde petrol rezervi bulunmamaktadır. J.1.6. Doğalgaz Ġlimizde Doğalgaz enerji kaynakları ile ilgili bir çalıģma mevcut değildir. J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) Ġlimizde radyoaktif kaynak rezervi bulunmamaktadır. 368

J.1.8. Orman Tablo 94: Antalya Orman Bölge Müdürlüğü nün Üretim Programı GerçekleĢmesi Ürün Cinsi Birim Program GerçekleĢme Tomruk m 3 210.000 194.848 Tel Direk m 3 3.000 2.014 Maden Direk m 3 32.000 32.676 Sanayi Odunu m 3 70.000 50.961 Kağıtlık Odun m 3 62.000 79.966 Lif Yonga Odunu m 3 63.000 46.603 Endüstriyel Odun Toplamı m 3 440.000 407.068 Yakacak Odun Toplamı Ster 140.000 242.780 Kaynak: Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 J.1.9. Hidrolik Ġlimizde dalga enerjisinden yararlanılmamaktadır. J.1.10. Jeotermal Ġlimizde jeotermal enerji kaynakları ile ilgili her hangi bir çalıģma mevcut değildir. J.1.11. GüneĢ Antalya güneģlenme süresinin en yüksek olduğu illerden biridir. Yıllık ortalama güneģlenme süresi, Antalya da 8 saat 39 dakika, Alanya ilçesinde ise 8 saat 28 dakikadır. Yaz aylarında bu süre Antalya da 12 saat 41 dakikaya kadar çıkmaktadır. GüneĢlenme süresinin bu kadar yüksek olmasına rağmen güneģ enerjisinden fazla yararlanılmamaktadır. GüneĢ enerjisinden sadece su ısıtılmasında ve seracılıkta faydalanılmaktadır. J.1.12. Rüzgar Ġlimizde ortalama rüzgar hızı 3.1 m/sn olup, SSE yönünde esmektedir. Rüzgar enerjisinden yararlanmak için herhangi bir çalıģma yapılmamaktadır. J.1.13. Biyokütle Ġlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır. J.2. ĠKĠNCĠL ENERJĠ KAYNAKLARI J.2.1. Termik Enerji Ġlimizde termik enerji santral bulunmamaktadır. 369

J.2.2. Hidrolik Enerji Tablo 95: Toprak Ve Su Kaynakları Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Yüzölçümü 20 723 km 2 Ġl Nüfusu 1 919 729 kiģi Yıllık Ortalama YağıĢ 1 073,5 Yıllık Su Potansiyeli 15 735 hm 3 ( 553 hm 3 YAS dahil) Havza Adı TürkiyedekiSuPotansiyelineOranı 9% Kaynak: DSĠ XIII. Bölfe Müdürlüğü, ĠĢletme Bakım Ģube Müdürlüğü,2010 Tablo 96: Hidroelektrik Enerji Potansiyeli Havza No Su potansiyeli (hm 3 /yıl) Kurulu Güç (MW) Enerji(GWh/YıI) Batı Akdeniz 8 1457,5 130,62 522,28 Antalya 9 13746,04 1396,95 4860,91 Doğu Akdeniz 17 531,4 62,47 180,07 Toplam 15734,94 1590,04 5563,26 Kaynak: DSĠ XIII. Bölfe Müdürlüğü, ĠĢletme Bakım Ģube Müdürlüğü,2010 Tablo 97: Enerji Projeleri ENERJĠ PROJELERĠ ĠġLETME HALĠNDEKĠ HES PROJELERĠ SIRA NO PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Karacaören II HES 47,20 206,00 2 Kepez I HES 26,40 169,00 3 Kepez II HES 5,80 21,00 4 Manavgat Barajı ve HES 48,00 220,00 5 Oymapınar Barajı ve HES 540,00 1620,00 6 Tınaztepe HES 8,61 32 7 Sugözü-Kızıldüz HES 16,00 38,79 8 Aksu-ġahmallar HES 14,00 36,17 TOPLAM 706,01 2342,96 370

SIRA NO YATIRIM PROGRAMINDAKĠ HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Dim Barajı Hes 38,25 123,00 2 Tocak I Regülatörü ve HES 4,00 15 3 Alakır HES 2,10 12 4 Kozdere HES 9,46 39 TOPLAM 53,81 189,00 SIRA NO FĠZĠB. VE PLAN. TAMAMLANMIġ HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 Doyran Regülatörü ve HES 2,40 5,90 2 Altınyaka I-II-III HES 5,70 28,00 3 Anak Regülatörü ve HES 4,88 26,00 4 Berat HES 4,32 13,53 5 Bucakköy HES 9,98 15,00 6 Burgular GebeĢ HES 7,55 41,00 7 Çayağzı HES 9,96 39,00 8 Çenger Reg. Ve HES 9,20 32,29 9 Damlapınar Regülatörü ve HES 40,21 112,00 10 Değirmen Regulatoru ve HES 10,39 37,00 11 Duraliler I-II HES 3,95 15,65 12 Düzlen Regülatörü ve HES 15,96 46,70 13 Eskiköy Regülatörü ve HES 2,80 8,89 14 Gevne-Karapınar HES 5,59 18,78 15 Han Regülatörü ve HES 2,68 9,35 16 Kanyon Reg. Ve HES 24,30 51,95 17 Kargı Regulatoru ve HES 4,50 14,00 371

18 19 Korkuteli Regülatörü ve HES 3,01 11,00 Kürce Regülatörü ve HES 12,29 57,50 20 Manavgat I Regulatoru ve HES 21 Manavgat II Regulatoru ve HES 22 Sinanhoca Regülatörü ve HES 23 24 372 26,00 63,00 26,78 52,00 57,00 231,00 Zincirli HES 9,00 72,00 Finike Kapıçay Barajı HES Ve S. 2,50 15,11 25 Küçük Aksu Barajı HES 2,00 12,71 26 Akalan Reg. Ve HES 1,51 8,42 27 Aksu HES 9,50 40,34 28 Akyar Reg. Ve HES 1,95 12,43 29 Alakir I HES 8,33 32,82 30 Alakir II HES 9,20 44,95 31 Alarahan Barajı 155,00 402,78 Uçankaya HES 5,61 27,25 Oğuz HES 3,61 19,56 GündoğmuĢ 23,49 120,36 32 Aykırca HES 10,25 44,01 33 Balır HES 5,97 18,49 34 Bayırca Regülatörü ve HES 7,51 27,54 35 Celle Regülatörü ve HES 6,22 18,59 36 Cerle / Döllük I-II HES 1,17 2,71 37 Çandır 2 HES 0,64 3,11 38 Çandır 3 HES 0,86 3,43 39 Çelebiler Reg Ve HES 9,40 21,01 40 Delice Reg. Ve HES 1,39 6,86 41 Dereköy Regülatörü ve HES 5,40 25,16 42 Dirgen Reg. Ve HES 1,83 6,90 43 Gözlek Reg. Ve HES 0,98 4,35 44 Hayat Reg. Ve HES 4,50 18,05 45 Kamer HES 27,46 112,43 46 Kaplanbükü Regülatörü ve HES 7,75 21,87 47 Kasaba Reg. Ve HES 2,04 9,07

48 Kaynak HES 6,69 18,45 49 Kazandere Reg. Ve HES 0,37 0,83 50 Kesme Reg. Ve HES 1,36 7,28 51 Kocaoğlan Reg. Ve HES 2,33 6,80 52 Köprüçay BeĢkonak II HES 96,00 452,00 53 MenteĢbey Reg. Ve HES 25,00 211,00 54 Narlıca I-Iı-Iıı Reg. Ve HES 9,96 32,02 55 Soğukpınar 1,74 5,87 56 Çandır 1 HES 2,56 8,11 57 Erka Reg. Ve HES 25,53 54,40 58 Yenilik Reg Ve HES 16,08 71,16 59 Yaprak HES 1,90 12,25 TOPLAM 798,14 2977,62 SIRA NO ETÜD EDĠLECEK HES PROJELERĠ PROJE ĠSMĠ KURULU GÜÇ MW ORT. ÜRET. (GWh) 1 ĠLERĠ REG VE HES 2,58 11,20 2 ALATAY REG. VE HES 0,97 3,87 3 GÖNGELE REG VE HES 1,75 8,07 4 ASARCIK REG VE HES 16,65 43,46 TOPLAM 21,95 66,60 Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 J.2.3. Nükleer Eneji Ġlimizde nükleer enerji kaynak rezervi bulunmamaktadır. J.2.4.Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi Ġlimizde yenilenebilir elektrik enerjisi ile ilgili bir çalıģma bulunmamaktadır. 373

J.3. ENERJĠ TÜKETĠMĠNĠN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI Tablo 98: Satılan Enerji Tablosu ABONE GRUPLARI TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (KWh) TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (TL) ABONE GRUPLARI ĠÇĠNDEKĠ KULLANIM ORANI (%) SANAYĠ 380.851.449,00 74.301.619,00 9,84 TĠCARETHANE 1.118.210.962,00 350.597.304,22 28,89 TARIMSAL SULAMA 116.900.695,00 26.711.821,60 3,02 ĠÇME KULL.SUYU 25.775.268,00 6.820.347,52 0,67 ġantġye 139.340.479,00 44.982.153,67 3,60 HAYIR KURUMU 11.566.056,00 2.998.711,54 0,30 MESKENLER 1.516.568.503,00 412.465.357,24 39,19 RESMĠ DAĠRE 200.928.207,00 55.075.404,94 5,19 KĠTLER 65.725.371,00 20.267.025,84 1,70 BELEDĠYE 173.000.864,00 44.526.365,63 4,47 ARITMA 11.944.726,00 2.641.813,20 0,31 ARK OCAĞI 4.557,00 1.665,70 0,00 ĠÇ TÜKETĠM 369.833,00 90.073,30 0,01 OTOPRODÜKTÖR - 57.279.909,28 0,00 BELEDĠYE AYD. 1.374.601,00 342.455,05 0,04 ĠBADETHANE AYD. 7.382.211,00 1.941.342,41 0,19 ÖZEL ĠD.AYD. 86.982.359,00 21.507.983,75 2,25 KAÇAK 13.083.887,00 5.410.713,65 0,34 TOPLAM : 3.870.010.027,00 1.127.962.067,54 100,00 Kaynak: Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2010 374

Grafik 10. 2010 Yılı Tüketimlerinin Abone Gruplarına Göre Dağılımı KİTLER 1,70 % ARK OCAĞI 0 % RESMİ DAİRE 5,19 % İÇ TÜKETİM 0,01% ARITMA 0,31% BELEDİYE 4,47 % MESKENLER 39,19 % OTOPRODÜKTÖR 0,00 % İBADETHANE 0,19 % BELEDİYE 0,04 % ÖZEL İD. 2,25 % KAÇAK 0,34 % TİCARETHANE 28,89 % SANAYİ 9,84 % SANAYİ TİCARETHANE TARIMSAL SULAMA İÇME KULL.SUYU ŞANTİYE HAYIR KURUMU MESKENLER RESMİ DAİRE KİTLER BELEDİYE ARITMA ARK OCAĞI HAYIR KURUMU 0,30 % ŞANTİYE 3,60 % TARIMSAL SULAMA 3,02 % İÇME KULL.SUYU 0,67 % Kayank Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2010 J.4.ENERJĠ TASARRUFU ĠLE ĠLGĠLĠ YAPILAN ÇALIġMALAR Enerji tasarrufunun sağlanması amacıyla; cadde ve sokak aydınlatmaları ana caddelerden baģlayarak zaruri ihtiyaçlar dahilinde sınırlandırılmaktadır. Belediyeler, Özel Ġdareler Bakanlıkça talimatlandırılarak park-bahçe ve özel aydınlatma yapılan yerlerde azami tasarruf ilkelerine uydurulmaktadır. Ticaret ve Esnaf Odaları ile basın ve yayın organları vasıtasıyla vitrin aydınlatmaları, meskenler ve ticarethanelerde tasarrufa yönelik yayınlar ve davetler yapılmaktadır. Enerji tasarrufu haftasında çeģitli eğitim gruplarında enerjinin tasarruflu kullanımı hakkında çeģitli konferans ve seminerler düzenlenmektedir. - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - TEDAġ, 2010 - Orman Bölge Müdürlüğü, 2010 KAYNAKLAR 375

K. SANAYĠ VE TEKNOLOJĠ K.1. ĠL SANAYĠNĠN GELĠġĠMĠ, YER SEÇĠMĠ SÜREÇLERĠ VE BUNU ETKĠLEYEN ETMENLER 1950 li yılların ikinci yarısına kadar Antalya da sadece kentin ve hinterlandının tüketimine dönük ve tarımsal ürünlerin birinci kademe değerlendirmesini yapan küçük ölçekli kuruluģlar bulunuyordu. Bu dönemde 3 önemli giriģiminin gerçekleģtiği görülmektedir; Bunlardan birincisi 1957 de Etibank ve bir Fransız firmasının iģbirliği ile kurulan ilk karpit ve Ferrokrom fabrikasıydı. Ġkincisi, 1961 yılında kurulan sermayesinin çoğunluğu Sümerbank a ait olan Antalya Pamuklu Dokuma Fabrikası idi. Üçüncüsü ise 1961 yılında iģletmeye açılan Kepez Elektrik Santralı idi. Özel bir sermaye Ģirketi olan Antalya ve Havalisi Elektrik Santralleri T.A.ġ tarafından kurulmuģtu. Bu büyük ölçekli kuruluģların kurulması ile önemli bir adım atılmıģ olunmasına karģın, sanayi alanında geliģmelerin hızlanması 1970 li yıllarda meydana gelmiģtir. 1977 de Antalya kentinde yer alan 34 büyük iģletmenin 10 u gıda sanayi dalındaydı. Bunlar; un, konserve, yağ, süt, konsantre meyve suyu fabrikalarıydı. Aynı yıllarda Antalya iline hizmet eden çok sayıda küçük iģletme yer almaktaydı. Bunlar genellikle mobilya iģleri ile ilgili idi. Ġkinci yoğunlaģma ise madeni eģya ve taģıt yapım-onarımı alanında idi. Küçük ölçekli kuruluģlar kent merkezinin kuzeyinde Sanayi Mahallesinde ve Topçular Semti ile havaalanı arasındaki bölgede toplanmıģlardı. Bu bölgelerde sanayi yerleģimi 1980 sonrası durdurulmuģtur. ġehir merkezinden uzak yerlerde yapılan sanayi siteleri ile sanayi tesislerinin bu sitelerde toplanması sağlanmıģtır. Akdeniz Organize Sanayi Bölgesi Antalya-Burdur karayolu üzerinde 197 ha lık alanda kurulmuģtur. Organize sanayi bölgesinin kurulmasının yanında Burdur yolunun batısında Ferrokrom Fabrikasının güneyinde 924 iģyeri bulunan Akdeniz Küçük Sanayi Sitesi kurulmuģtur. Antalya da gelecek yıllar için sanayi yerleģmesi problemi büyük ölçüde çözümlenmiģ bulunmaktadır. Antalya daki sanayi iģletmelerinin %80 den fazlası il merkezindedir. Küçük sanayi genel olarak taģıt aracı onarımı, orman ürünleri ve madeni eģya imalinde yoğunlaģmıģtır. ġehre dağılmıģ halde bulunan küçük çaptaki sanayi bu dağınıklıktan kurtulma çabası içerisindedir. Bu yüzden yeni sanayi siteleri yapılmakta ve küçük çaptaki iģletmeler bu sitelerde toplanmaktadır. K.2. GENEL ANLAMDA SANAYĠNĠN GRUPLANDIRILMASI ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠ ALANLARININ DAĞILIMI ve YÜZÖLÇÜMLERĠ : I. Kısım alanı : (198 Hektar ) 2. Kısım alanı : (186 Hektar ) 1 no lu tevsi alanı : ( 84 Hektar ) 2 no lu tevsi alanı : (194 Hektar ) Toplam alan : (662 Hektar ) dır. 376

Bölgenin; 1. Kısım alanında bulunan 91 parsel in tamamı tahsis edilmiģtir. 2. Kısım alanında bulunan 65 parsel in tamamı tahsis edilmiģtir. 1 no lu tevsi de bulunan 39 parselden 32 adedi tahsis edilmiģtir. (BoĢ 7 ad ) 2 no lu tevsi de bulunan 56 parselden 33 adedi tahsis edilmiģtir. (BoĢ 23 ad) FĠZĠKĠ GERÇEKLEġME ORANLARI: Sanayi parseli sayısı (Bölgenin tümü tevhit ve ifrazlardan sonra) : 320 adet Sanayi parseli yüzölçümü toplamı : 4.778,957 m² Tahsisi yapılan parsel sayısı : 245 ad Tahsisi yapılan parsel yüzölçümü : 4.330,334 m² ĠnĢaatı tamamlanan tesis sayısı : 165 adet Kapalı tesis sayısı : 9 adet Faal durumda olan tesis sayısı : 156 adet ĠnĢaatı devam eden tesis sayısı : 30 adet Projelendirilmekte olan tesis sayısı : 50 adet BoĢ parsel sayısı (1 ve 2 no lu Tevsi alanında) : 75 adet Üretime geçen tesislerde çalıģan personel sayısı : 8.500 kiģi Kaynak:.antalyaosb.org.tr, 2010 Tablo 99: Antalya OSB Tesis Dağılımı 2010 YILI SEKTÖREL DAĞILIM: Tahsis Üretimdeki Kapalı ĠnĢaat Proje Sayısı Tesis say. Tesis Halinde Halinde PLASTĠK : 23 ad 8 0 9 3 ad TESTĠL : 11 ad 4 0 3 2 ad GIDA : 27 ad 2 0 3 10 ad AHġAP : 16 ad 6 0 3 4 ad KĠMYA : 13 ad 4 0 4 2 ad GÜBRE : 12 ad 4 0 5 4 ad MAK-METAL : 19 ad 21 1 9 5 ad ELT.MAK. : 9 ad 2 0 4 1 ad CAM : 5 ad 2 0 1 2 ad ÇĠMENTOLU ĠM : 3 ad 6 0 2 2 ad KAĞIT/AMB. : 7 ad 0 0 0 1 ad DĠĞER : 14 ad 6 0 7 2 ad MERMER : 6 ad 0 0 0 0 ad TOPLAM : 165 ad 64 ad 1 ad 50 ad 38 ad Kaynak:.antalyaosb.org.tr, 2010 377

ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠNDE KURULMASINA ĠZĠN VERĠLEN SANAYĠ SEKTÖRLERĠ (12.11.1998 Kararnamesi) GIDA SEKTÖRÜ : - Süt ve Süt Mamülleri sanayi, - Un ve Unlu Mamüller sanayi, - Makarna, Ġrmik, Bisküvi sanayi, - MeĢrubat, Aroma, Reçel sanayi, - Entegre Et ve Et Mamülleri (Salam-sucuk) sanayi, - Konserve sanayi (Sebze, balık) - Vakumlu, donmuģ ve paketlenmiģ gıda sanayi, - Yem sanayi, - Bira ve Malt sanayi, - ġekerleme,çikolata sanayi, TEKSTĠL SEKTÖRÜ : - Entegre Dokuma sanayi, - Ġplik sanayi, - Konfeksiyon ve Örme sanayi, - Halı ve Kilim Dokuma sanayi, KĠMYA SEKTÖRÜ : (Hammade üretimi hariç, karıģım ve Ambalajlama) - Sıvı ve Toz Temizlik Maddeleri sanayi, - ġampuan, Sabun ve Parfüm sanayi, - Sıvı ve Organik Gübre sanayi, - Oto Yağ ve Yakıt Katkı Maddeleri sanayi, - Renkli Sıva, Akrilik Boya sanayi, - Sentetik, Selulozik ve Su Bazlı Boya sanayi, PLASTĠK SEKTÖRÜ: - Plastik Ambalaj sanayi, - Plastik Enjeksiyonlu Araç Gereç ve ÇeĢitli Mamüller sanayi, - Plastik Sera Örtüsü, Torba, PoĢet sanayi, - Yer Karosu ve MuĢamba sanayi, - Plastik Profil, Boru, Hortum sanayi, - Kablo sanayi, MAKĠNA/METAL SEKTÖRÜ: - Metal EĢya sanayi, - Tarım Aletleri sanayi, - ĠnĢaat Araç Gereç ve Malzemeleri sanayi, - Tel, Kafes, Çivi, Cıvata sanayi, - Bisiklet, Çocuk Arabası, Puset sanayi, - Kazan, Boyler, Hidrofor, Su Tasfiye vb. sanayi, - Elektrikli ve Elektriksiz Aletler sanayi, - Elektronik Aletler sanayi, - Spor ve Av Malzemeleri sanayi, - Ġnsan ve Yük Asansörleri sanayi, - Metal ve plastik Oto yedek parçaları Ġmalat sanayi, 378

CAM SEKTÖRÜ: (Hammadde Üretimi hariç) - Isı Cam Ġmalat sanayi, - Oto Camı Ġmalat sanayi, - Cam EĢya ve Cam Mamülleri sanayi, - Optik Cam ve Optik Ölçü Aletleri sanayi, ÇĠMENTOLU GEREÇLER VE SERAMĠK SEKTÖRÜ: - Dekoratif Seramik ve Porselen sanayi, - AG ve OG Ġzolatörleri sanayi, - Hazır Sıva Mineral Sıva sanayi, AHġAP SEKTÖRÜ: - AhĢap Mobilya sanayi, - AhĢap Dekorasyon Ürünlei sanayi, - Pres Kapı-Doğrama - AhĢap Parke sanayi, - Kontraplak-Yonga Levha sanayi, - AhĢap Kaplama sanayi, - AhĢap Ambalaj sanayi, DĠĞER SEKTÖRLER: - Kağıt ve Mukavvadan Ambalaj ve Baskı sanayi, - Yapı Yalıtım Malzemeleri sanayi, - Ayakkabı sanayi, - Ġp, Sicim, Urgan sanayi, - Defter, Kırtasiye Malzemeleri sanayi, - AhĢap-Fiberglas Yat-Tekne sanayi, ORGANĠZE SANAYĠ BÖLGESĠNDE KURULMASINA ĠZĠN VERĠLMEYEN SANAYĠ SEKTÖRLERĠ 1- Rafineriler, gazlaģtırma ve sıvılaģtırma tesisleri, a) Ham petrol rafinerileri, b) Kömür veya bitümlü Ģistin sıvılaģtırıldığı ve gazlaģtırıldığı tesisler, c) SıvılaĢtırılmıĢ petrol gazı dolum ve depolama tesisleri, 2- Çimento fabrikaları, beton santralleri, klinger üreten tesisler, 3- Nükleer güç santralleri ile diğer nükleer reaktörler, 4- Radyoaktif atıkların depolanması, bertaraf ve iģlenmesi amacıyla projelendirilen tesisler ve benzeri radyoaktif atık tesisleri, 5- Nükleer yakıtların üretilmesi veya zenginleģtirilmesi ile ilgili tesisler, 6- Endüstriyel nitelikli, sintine ve benzeri atık suların geri kazanım tesisleri. 7-Çevre ve Orman Bakanlığının olumlu görüģü doğrultusunda OSB tarafından 379

kurulmasına izin verilen; kullanılmıģ yağın yeniden rafine edilmesi ve/veya baģka bir ürüne çevrilerek tekrar kullanımı, metal, plastik, ahģap, naylon, lastik, kaucuk, kağıt, karton, cam, iplik,ve benzeri atık ve hurdaları ara veya nihai ürüne çeviren tesisler hariç olmak üzere, her türlü atığın; ger, kazanımı,ayrıģtırılması, yakılması,gazlaģtırılması, kimyasal yolla arıtılması, nihai ve/veya ara depolanması ve/veya araziye gömülmesine iliģkin tesisler 8- Parlayıcı/patlayıcı maddelerin üretildiği ve dolumunun yapıldığı tesisler, 9- Petrokimya kompleksleri, 10-Üretiminde kapalı proses,gaz veya sıvı yakıt ve toz kaynaklarında filtre sistemlerini kullanan tesisler hariç, Tuğla ve kiremit fabrikaları, kömür yıkama kireç, alçı ve zımpara tesisleri, 11- Entegre Ģeker fabrikaları, 12- Klor Alkali tesisleri, gliserin, yağ asitleri, sülfürik asit, fosforik asit, hidroklorik asit, klor ve benzeri kimyasal maddeler üreten yerler ile azot sanayi ve bu sanayi ile entegre gübre fabrikaları, 13- Zirai mücadele ilaçları için hammadde üretimi yapan tesisler, 14- Asbest, asbest içeren ürünlerin iģlenmesi veya dönüģtürülmesi yapılan tesisler, 15- Selüloz ve selüloit üretim yapan tesisler 16-OSB nin kanal deģarj standardın uygun atık su arıtma tesisi kuran tesisler hariç olmak üzere; kağıt hamurundan her çeģit kağıt üretimi yapan tesisler, 16- Ham deri iģleme, hayvan kesimi yapılan ve padok tesisleri, 17- Maya ve tuz üretim tesisleri. 18-Talk, barit, kalsit, antimuan ve benzeri kırma ve öğütme tesisleri OSB MüteĢebbis heyeti yukarda belirtilen tesislerin dıģında, OSB de kurulu tesislerin sektör yapısını ve OSB altyapı tesisler yukarıda belirtilen tesislerin dıģında kurulmasında sakınca gördüğü diğer tesisler için Üniversite ve benzeri kuruluģlardan alınacak raporlar çerçevesinde karar verir. 380

Tablo 100: Antalya Organize Sanayi Bölgesi Üretimdeki Sanayicileri Firma Ünvanı Telefon Faks ADOPEN PLASTĠK VE ĠNġ. SAN. A.ġ. 0242 258 18 00 0242 258 18 27 ANT-CAM PAZ. A.ġ. 0242 340 20 37 340 20 84 ÇAĞLAR PLASTĠK SAN. A.ġ. 0242 258 17 27 258 17 40 DOĞAL KĠMYA MAD. VE ZĠRAĠ ĠLAÇ SAN. TĠC. A.ġ. 0 242 258 16 02 0 242 258 16 64 ATAÇ ĠNġ. SAN. TĠC. A.ġ. 0 242 258 10 10 0 242 258 10 29 ADOPEN PLASTĠK VE ĠNġAAT SAN. A.ġ. +90 242 2581800 +90 242 2581827 AHK ĠNġAAT TURĠZM DEKORASYON SANAYĠ TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 01 50 0 242 258 01 54 AKDENĠZ AHġAP END. SAN. TĠC. A.ġ. 0 242 258 18 93 0 242 258 18 97 AKE ASANSÖR MALZEME PAZARLAMA LTD. ġtġ. 0 242 25 815 70 0 242 258 15 69 AKER KONTRAPLAK VE SUNTA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 03 22 0 242 258 03 22 AKKAYA CAM PAZARLAMA LTD. ġtġ. 0 242 258 13 10 0 242 258 13 12 AKSOYLAR ĠNġAAT MAKĠNA TAAH. TĠC. SAN. LTD. ġtġ. 0 242 311 40 06 0 242 311 41 05 AKSU BOYA SANAYĠ VE ĠNġ. VE TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 15 55 0 242 258 15 59 AKYAMANLAR TEKSTĠL GÜN. TENTE SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 3468463 +90 242 3468465 ALANYALI ENT. AHġAP TĠC. A.ġ. 0 242 258 18 58 0 242 258 10 55 ALARA TURĠZM TĠC. A.ġ. 0 242 258 17 17 0 242 258 15 45 ALTERNATĠF ĠNġAAT TURĠZM PLASTĠK AMBALAJ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. 0 242 258 10 01 0 242 258 18 57 ALTINET ENTEGRE SAN. TĠC. LTD. ġtġ. 0 242 258 13 22 0 242 258 13 26 ANADOLU KARTONPĠYER A.ġ. 0 242 258 16 80 0 242 258 10 49 PLATFORM GIDA SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2580405 +90 242 2580410 ANET ANTALYA ENTEGRE ET SAN. TĠC. A. ġ 0 242 258 11 47 0 242 258 11 52 ANKUTSAN KUTU SANAYĠ OLUKLU MUKAVVA KAĞIT TĠC. LTD. ġtġ. 0 242 249 77 00 0 242 249 77 07 ANTALYA BALIK TURĠZM GIDA TAġ. ĠNġAAT SAN. TĠC. A.ġ. 0 242 258 19 20 0 242 258 19 51 ANTALYA ALKOLLÜ ĠÇECEKLER SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. +90 242 2580080 +90 242 2580089 ANTALYA ENERJĠ ÜRETĠM A.ġ. +90 242 2581930 +90 242 2581933 ANTALYA HASAT PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2580016 +90 242 2580021 GENBĠO ENERJĠ SAN.Ü.DAĞ.TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2581400 +90 242 2581314 ANTALYA YTONG SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581420 +90 242 2581430 ANT - CAM PAZARLAMA A.ġ. +90 242 3402037 +90 242 3402084 ANT - PEN A.ġ. +90 242 2213121 +90 242 2213121 ARSLAN TEKSTĠL SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581160 +90 242 2581337 ASET ETVE GIDA ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581050 +90 242 2581213 AS - PAK OLUKLU MUKAVVA KUTU AMBALAJ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 258 00 +90 242 258 00 ATAÇ ĠNġAAT SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581010 +90 242 2581029 ATILGAN TEKSTĠL LTD. ġtġ. +90 242 2581480 +90 242 2581432 KAMĠLE SAV +90 242 2581660 +90 2422382656 AYAN ĠNġAAT ALÜ. SĠS. TURĠZM TĠC. SAN. A.ġ. +90 242 2581363 +90 242 2581394 AYMA ĠSTAġ YILDIZLI MOB. A.ġ. +90 242 2581743 +90 242 2581745 AYMAK END. MUT. SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581710 +90 242 2581714 AYZER TEKSTĠL SAN. TĠC. A.ġ. B.G.S. BURHANLAR GIDA SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581466 +90 242 2581468 BAHAR TAVUKÇULUK GIDA ĠNġ,TUR.SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ +90 242 258 020 +90 242 258 020 HALĠM KIRTIZ TARIM ÜRÜNLERĠ ĠNġ.NAK.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ. +90 242 2580000 +90 242 2580005 BAġERGÜN BOYA TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581630 +90 242 2581609 381

BEREKET PLASTĠK SANAYĠ LTD. ġtġ. +90 242 2581364 +90 242 2581370 BORA MAKĠNA SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581969 +90 242 2581965 BÜLBÜL AKÜ VE MALZEME. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581067 +90 242 2581068 CAM - SAġ CAM DOĞSAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581955 +90 242 2581954 CANTEK SOĞUTMA SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581700 +90 242 2581709 DELTA TARIM KĠMYA ĠHR. ĠTH. LTD. ġtġ. +90 242 2580090 +90 242 2580093 DELTA YAPI MAL. TURZ. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 3400735 +90 242 3400596 DERĠNOĞULLARI MER. SAN. LTD. ġtġ. +90 242 2581092 +90 242 2581448 DETAY MERMER SAN.TĠC.A.ġ. +90 242 2581300 +90 242 2581304 DOĞAL KĠMYEVĠ MAD.ZĠRAĠ ĠLAÇLAR SAN.TĠC.A.ġ. +90 242 2581662 +90 242 2581664 DR TARSA TAR. SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581616 +90 242 258 16 ANTAġ MERMER SANAYĠ TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2581090 +90 242 2581091 EKĠCĠLER SÜT ÜRÜNLERĠ LTD. ġtġ. +90 242 2581397 +90 242 2581395 EKOLOJĠK TARIM GIDA KĠMYA MADDELERĠ TĠC. LTD. ġtġ. 321 68 84 322 79 75 EKSO SÜT GIDA MAMÜLLERĠ SAN. TĠC. Aġ. +90 242 2581397 +90 242 2581395 ELĠT TARIM SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2581251 +90 242 2581188 ERCĠYES ISI SANAYĠ +90 242 2581038 +90 242 2581039 ERKOSAN MAKĠNA SAN. LTD. ġtġ. +90 242 2581273 +90 242 2581279 FASELTUR SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581345 +90 242 2581354 FĠPOL TURĠZM PLASTĠK VE SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 258 OO +90 242 2580041 FORM BASKI SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2432084 +90 242 2431964 GRAMER MERMER SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581299 +90 242 2581463 GÜLBAHAR PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2580040 +90 242 2580041 ADALYA MERMER SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 16 20 0 242 258 16 22 GÜLTEKĠN SÜMBÜLOĞLU +90 242 2581890 +90 242 2581892 GÜNSU ENER.SĠS.KON.TES.SAN.TĠC.A.ġ. +90 242 2581141 +90 242 2581271 GÜRTAġ AHġAP MOBĠLYA ĠNġAAT SAN. A.ġ. +90 242 2581580 +90 242 2581586 CANTEK TĠC.SAN.LTD.ġTĠ.. 258 19 11 258 19 11 HĠTĠT MĠMARLIK MOBĠLYA ĠNġAAT TEKSTĠL LTD. ġtġ. +90 242 2580220 +90 242 2580225 ISISAN MÜHENDĠSLĠK HĠZMETLERĠ DIġ TĠCARET PAZARLAMA LTD. ġtġ +90 242 2580308 +90 242 3130808 ISITEK MÜHENDĠSLĠK KOLL. ġtġ. +90 242 2417026 +90 242 2475917 ITM TURHOL KĠM. ZĠRAĠ VE GIDA ÜRÜN. LTD. ġtġ. +90 242 2581381 +90 242 2581384 ĠNCEBACAK KESĠCĠ BĠL. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. 2581983 ĠSTANBUL SERA PLASTĠK SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581939 +90 242 2581910 KALFASAN AHġAP ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2580010 +90 242 2580014 KAR-SĠS ĠML.ĠNġ.ELKT. SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581758 +90 242 2581759 KARTEKNĠK SOĞUTMA TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581850 +90 242 2581855 KĠLĠT DOĞRAMA ĠNġAAT SAN. TĠC. LTD. ġtġ. 258 11 64 258 11 80 KĠMTA KĠMYA TAR. ĠLAÇ SAN. TĠC.. Aġ. +90 242 3216637 +90 242 3216638 KOPPERT BĠYO. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581970 +90 242 2581974 KORALTÜRK BĠLARDO TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581170 +90 242 2581478 KRĠSTAL TARIM SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2570081 +90 242 2570082 LAVANTA TURĠZM HĠZ. SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581767 +90 242 2581768 LEVENT KĠMYA SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581060 +90 242 2581332 MASS KĠMYA. SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581333 +90 242 2581335 MELTEM AKÜ SANAYĠ 345 69 04 345 72 49 MĠNERKO MĠNERAL KATKI SAN. A.ġ. +90 242 4263763 +90 242 4263209 382

MODEL MERMER SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581155 +90 242 2581156 MUTLU BAHARAT ĠHRACAT GIDA SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581200 +90 242 3229643 ANT-POR SAN.TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581298 +90 242 2581393 NĠHAT KAYMAK BOYA GIDA NAK.ĠNġ.TAAHHÜT SÜT MAMÜLLERĠ SAN.TĠC +90 242 2581078 +90 242 3464114 NOBEL TARIM ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581848 +90 242 2581849 ORUÇOĞLU MERMER SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581290 +90 242 2581294 ÖZ ECZA DEPOSU A.ġ. +90 242 2424526 +90 242 2422835 ÖZGEMSAN LTD. ġtġ. +90 242 2581722 +90 242 2581726 ÖZLER TEKSTĠL LTD. ġtġ. +90 242 3340202 +90 242 3443232 AKE ASANSÖR MALZEMELERĠ PAZARLAMA LTD.ġTĠ. +90 242 2581285 +90 242 2581284 ÖZTEKNĠK TORNA +90 242 2581588 +90 242 2581587 07 PANELSAN PANO VE ELEK. MALZ. MADEN. MER. MAK. BETON PET. 0 242 258 19 07 0 242 258 19 03 POLKAR POLYESTER SANAYĠ +90 242 2581109 +90 242 2581108 PROMĠX YAPI KĠMYASALLARI SAN. VE TĠC. A.ġ. +90 242 2581414 +90 242 2581868 RAL TEKSTĠL LTD. ġtġ. +90 242 2581480 +90 242 2581432 REKSAN METAL SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581095 +90 242 3354159 SENCER AKÜMÜLATÖR A.ġ. - - SAR - PET PETROL PAZARLAMA VE NAK. TD. ġtġ. +90 242 2581500 +90 242 2581685 SELÇUKLU UN VE YEM SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581112 +90 242 2581390 SETAR TARIMSAL PAZARLAMA A.ġ. +90 242 3226645 +90 242 3226647 SEVAY OTOMOTĠV SARF MALZEMELERĠ TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581277 +90 242 2581278 SHEFFER TRANSTÜRK TARIM A.ġ. +90 242 2581255 +90 242 2581129 MAKPA KRĠSTAL MUT.EKĠP.SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2580066 +90 242 3402915 TORBALI RENK KUTU SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581040 +90 242 2580118 TAN ĠTRĠYAT TĠCARET LTD. ġtġ. +90 242 2581212 +90 242 2581122 TEKKANAT SANAYĠ TĠC. KOLL. ġtġ. +90 242 2581550 +90 242 2581507 TOLKAR ÇAMAġIRHANE MAK.MUTFAK CĠH.HĠZ.SAN VE TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2581615 +90 242 2581617 PLASTÜRK 2000 TĠCARETSAN.LTD.ġTĠ. +90 242 2581040 +90 242 2581041 TRADO DIġ TĠC. A.ġ. +90 242 2581693 +90 242 2581696 SWISSGROW TARIM GIDA AMBALAJ SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. +90 242 2581830 +90 242 2581834 ULUÇINAR TARIM SAN. LTD. ġtġ. +90 242 3229066 +90 242 3222475 UZUN DOKUMA TEKSTĠL SAN. LTD. ġtġ. +90 242 2580035 +90 242 2580030 AL-SUN ALÜMĠNYUM ĠMALAT SAN.VE TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 12 33 0 242 258 12 33 WBT TARIM ÜRÜNLERĠ SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581030 +90 242 2581275 YAMAN CAM SAN. KOLL. ġtġ. +90 242 2581511 +90 242 2581515 YEKTAġ TEKSTĠL ĠNġ.TUR.SAN. VE TĠC. A.ġ. +90 242 2581306 +90 242 2581307 YETKĠN CAM SAN. TĠC. LTD. ġtġ. +90 242 2581870 +90 242 2581879 YÖRÜKOĞLU SÜT SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581135 +90 242 2581358 YÜRÜYEN LTD.ġTĠ. +90 242 2581790 +90 242 2581794 ART-MĠM TASARIM, MOBĠLYA ÜRETĠMĠ UYGULAMA 0 242 2581590 2581595 ATAÇ ĠNġAAT VE SAN. A.ġ. ANTEKS DOKUMA FABRĠKASI 0 242 2581010 2581020 A.G.T. AĞAÇ SANAYĠ TĠCARET A.ġ. 0 242 249 17 17 0 242 249 17 27 ATAÇ ĠNġAAT VE SAN. A.ġ. ANTEKS-3 ĠPLĠK FABRĠKASI 0 242 2581010 2581020 ESASLI GIDA SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. 0 242 2581880 2581885 ALTERNATĠF ĠNġ. TUR.PLS. AMB.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 3453793 3468284 EKĠCĠLER SÜT GIDA TARIM HAYVANCILIK SAN.VE TĠC.A.ġ. 0.242.258 13 96 0.242.258 13 95 ANTALYA BALIK TUR.GIDA TAġ.ĠNġ.SAN.TĠC.A.ġ. 0090242 2581920 00242258 1951 383

ÖĞÜN EKMEK UNLU MAM.GIDA YEM.TEM.ĠNġ.SAN ve TĠC.LTD.ġTĠ 242 258 13 44 242 258 18 37 LEVENT KĠMYA SAN.VE TĠC.A.ġ. +90.242 258 10 +90.242 258 13 LEVENT KĠMYA SAN.VE TĠC.A.ġ. 0.242 258 1060 0.242 258 1332 ANTALYA BALIK Aġ. 0 242 2581920 2581951 ANTALYA BALIK Aġ. 0 242 2581920 2581951 PHASELĠS TEKSTĠL ĠPLĠK FABRĠKASI 0 242 2581345 2581354 PHASELĠS TEKSTĠL ĠPLĠK FABRĠKASI 0 242 2581345 2581354 TÜRK YTONG SAN. TĠC. A.ġ. +90 242 2581420 +90 242 2581430 ITM TÜRHOL, GÜBRE FABRĠKASI 0242-2581381 0242-2581384 ERCĠYES ISI SANAYĠĠ 0 242 258 1038 0 242 258 1039 AKSU POLĠMER BOYA SANAYĠ ĠNġAAT TĠC.LTD.ġTĠ +90 242 258 15 +90 242 258 15 ANTALYA MERMER SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 01 60 258 01 64 ANTPOR ĠNġAAT MALZ. PLAS. PET. TAR. KĠM. END. MAK. SAN. ve TĠC. 258 12 98-258 0 258 00 63 CANTEK -2 0 242 258 19 11 258 19 15 DETAY MERMER SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 13 00 258 13 04 ANA DEĞĠRMEN SĠS.GIDA SAN. DIġ TĠC.LTD.ġTĠ. 0332 239 00 75 0332 239 00 79 ADAM PLASTĠK KĠMYEVĠ MADDELER DÖNÜġÜM ĠTH.ĠHR.SAN. VE TĠC. 0 242 258 11 55 0 242 243 04 77 BAKIRCILAR ÇELĠK KAPI ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ. 0 242 424 83 27 424 83 29 CEMALETTĠN BAYRAMOĞLU 4,91783E+11 - CENGĠZ GRUP MOB.ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 248 48 38 247 14 35 ÇAĞLAYAN SERA PLASTĠK YAT.MALZ. SAN.TĠC.LTD. ġtġ. 0 242 340 10 62 340 11 22 DOĞRUSÖYLER MOB. LTD. ġtġ. 0 242 332 65 39 332 65 59 EFSUN METAL ISI SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. 0 242 258 11 53 258 10 72 ZAMAN ASANSÖR ĠM.ĠNġ.TUR.ĠTH.ĠHR, A.ġ. 0 242 241 00 75 241 00 74 YILDIRIM TEL SAN. TĠC. LTD. ġtġ. 0 242 346 53 56 344 16 66 ULUÇINAR TARIM.SAN.LTD.ġTĠ. 322 90 66 322 24 75 TOPUZ ĠMALAT VE BĠL.SAN.TĠC.LTD. ġtġ 345 36 47 346 09 10 TASARIM ÇELĠK PROJE ĠMALAT ĠNġ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 311 56 57 311 28 32 MEYTEK TESĠSLERĠ SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. 244 08 56 244 08 72 KOLOĞLU KĠMYA SAN. ĠNġ. TĠC. LTD.ġTĠ. 212/4861936 212/4851663 FALEZ ELEKTRĠK A.ġ. - - SONER MĠM.ĠNġ.MOB.SAN.LTD.ġTĠ. 311 67 37 311 03 70 ÖMÜR ACAR PLASTĠK ĠNġ.DOĞALGAZ ENERJĠ END. MAKĠNA MAD. 258 00 99 321 41 33 ÖMÜR ACAR PLS.SAN.TĠC.A.ġ. (2. parsel) 258 00 99 3214133 ĠMECE PLASTĠK GIDA SAN.TĠC.A.ġ. (2.parsel) 722 49 02 722 50 85 FASDAT GIDA (1. TEVSĠ) - - ANTSER SERA VE ĠNġ. MALZ. LTD.ġTĠ. 340 20 37 340 20 84 ÖZTĠRYAKĠLER MADENĠ EġYA SAN. TĠC. A.ġ. 258 17 10 258 17 14 KĠLĠTPEN PVC KAPI PENC.SĠS.ĠNġ.SAN. TĠC.LTD.ġTĠ. 258 11 64 258 11 80 KAYSERĠ STROPOR AMB.SAN.VE DIġ TĠC.A.ġ. 352-3213666 352-3213667 KASA PLASTĠK SAN. TĠC.LTD. ġtġ. 258 01 13 258 01 16 KAP 2000 PLASTĠK AMB. SAN. TĠC. LTD.ġTĠ. 443 10 30 443 17 59 ĠNTERCAM SAN. TĠC.A.ġ. 221 63 90 221 63 10 ĠMECE PLASTĠK TA.ĠNġ.TAAH.PE.ÜR.GIDA SAN.TĠC.A.ġ. 722 49 02 722 50 85 GÜN-LAS GÜNEY LASTĠK VE MOT. ARAÇ. TĠC. SERV. HĠZ.LTD.ġTĠ. 340 32 80 340 32 86 FAĠK BURAK SÜMBÜLOĞLU-SÜMBÜLOĞLU DEMĠR ÇELĠK SAN.TĠC. 258 18 90 258 18 92 ENELSA END.ELEKTRONĠK SAN. TĠC.LTD.ġTĠ. 258 12 84 258 12 85 ADEN METAL YAPI SĠST. ĠNġ.MĠM.MÜH.TURZ.SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ 0 242 340 16 12 0 242 340 23 99 384

SÜMBÜLOĞLU PROFĠL BORU SAC DEMĠR ÇELĠK ĠTH. ĠHR. TĠC. VE SAN 258 18 90-1 258 18 92 KIRMIZITAġ ORM.ÜRÜN.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 221 13 30 221 13 31 PLATĠN KĠMYA MÜM. VE DIġ TĠC.LTD.ġTĠ 0 242 258 00 70 0 242 258 00 75 LEVENT KĠMYA SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 13 33 258 13 35 OLMUKSA AMB.SAN. TĠC. A.ġ. 258 03 50 258 03 54 ORGANĠZE EKMEK UNLU MAM.ĠNġ.MLZ.YEMEKÇĠLĠK TEMĠZLĠK ĠNġ. GID 258 01 88 258 01 89 ÖMÜR ACAR PLS.ĠNġ.DOĞ. ENR.END.MAK.MAD.ĠZO. PET.ÖZEL EĞĠ.SAĞ 2580099 3214133 PANELSAN TUR.ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ. 258 19 07 258 19 03 PLASTĠK 2000 TĠCARET SAN.LTD.ġTĠ. 258 16 90 258 15 60 KAR-POL POLĠSTREN ĠZOLASYON ĠNġ. MALZ. SAN. TĠC.A.ġ. 258 17 58 258 17 59 ĠMTAġ OTO YED. PAR.ALIM TĠC.SAN.LTD.ġTĠ. 221 12 12 221 12 12 ISITEK YAT.DANġ.MÜH.ELK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 258 00 26 243 33 32 ALANYALI ENT.AHġ.TĠC.A.ġ. 2 258 14 54 346 39 39 AHK ĠNġAAT TUR.DEK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 258 01 50 258 01 54 BAHAR TAVUKÇULUK GIDA ĠNġ. TUR. SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ 0242 258 02 02 0242 258 02 01 ADM TARIM SANAYĠ VE TĠCARET A.ġ. 0 242311 98 63 0 242 311 98 59 AGRONETĠCA GAYRĠMENKUL VE TARIM TĠC. LTD.ġTĠ. 0 242 340 50 55 0 242 340 63 64 AL-SUN ALÜMĠNYUM ĠMALAT SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 11 53 258 10 72 ANA DEĞĠRMEN SĠS.GIDA SAN. DIġ TĠC. LTD.ġTĠ. 332-239 00 75 332-239 00 79 ATEP ELEKTRĠK PANO MALZ.ĠMA.PAZ. TURĠZM ĠNġ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ BUKET TEKSTĠL YIKAMA VE SERVĠS A.ġ. CEYLAN ĠġLETME ĠNġ,TUR.YAT.SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 4192685 ÇALLIOĞLU PREFABRĠK SAN. TĠC. A. ġ. DK TEKSTĠL SAN. TĠC. A.ġ. ECZACIBAġI MONROL NÜK.ÜR.SAN.TĠC.Aġ. FABRĠKEV HAZIR YAPI SĠSTEMLERĠ ĠNġAAT A.ġ 0 242 258 16 93 258 16 96 ĠMA ÇELĠK KONST.ĠMALAT SANAYĠ KIRMIZI ÇĠMEN GIDA SAN. DIġ. TĠC.A.ġ 0 242 3274314 ÖMÜR CERRAHĠ ALET TIBBĠ MLZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 322 52 63 321 90 16 ÖZGEMSAN LTD.ġTĠ. 0 242 258 17 22 258 17 26 ÖZLER TEKSTĠL LTD.ġTĠ. 0 242 2580404 2580400 ÖZTEKNĠK MERMER TORNA MAK.ĠM.ĠNġ.TURZ.NAK.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ PLATĠN KĠMYA MÜMESSĠLLĠK VE DIġ TĠC.LTD.ġTĠ 0 242 258 00 70 0 242 258 00 75 POLTECH MAKĠNA ENDÜSTRĠLERĠ METAL VE BOYA SAN.TĠC.A.ġ 0 242 2580210 2580211 PROMĠX YAPI KĠM. SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 14 14 258 18 68 PROMĠX YAPI KĠM. SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 14 14 258 18 68 RAL TEKSTĠL LTD.ġTĠ. 0 242 258 14 80 258 14 32 REKSAN METAL SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 10 95 3354159 SAR-PET PETROL PAZ.VE NAK.TD.ġTĠ. 0 242 258 15 00 258 16 85 SELÇUKLU UN SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 11 12 258 13 90 SENCER AKÜMÜLATÖR PLAS.ELEK.GIDA LTD.ġTĠ. SER-GÜN GÜN ISI GÜNEġ ENERJĠSĠ SĠSTEMLERĠ ĠMA.SAN.LTD.ġTĠ. 0 242 4431888 4431190 PRENSES GIDA SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. +90 242 2581410 +90 242 2581407 SEVAY OTO.SARF.MLZ.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 12 77 258 12 78 SHEFFER TRANSTÜRK TARIM A.ġ. 0 242 258 12 55 258 11 29 SONER MĠM.MÜH.MÜġ.HĠZ.ĠNġ.MOB.TEKS.TURZ.TĠC.SAN.LTD.ġTĠ. 0 242 3116737 3110370 SÜMBÜLOĞLU PROFĠL BORU SAC DEMĠR ÇELĠK ĠTH. ĠHR. TĠC. VE SAN. 0 242 258 18 90 2581892 385

TAN ĠTRĠYAT TĠCARET LTD.ġTĠ. 0 242 258 12 12 258 11 22 TRE TASARIM LTD.ġTĠ. TASARIM ÇELĠK PROJE ĠMALAT ĠNġAAT SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 3115657 3112832 TEKKANAT SAN.TĠC.KOLL.ġTĠ.(Falez Pompa) 0 242 258 15 50 258 15 07 TOLKAR ÇAM.MAK.MUT.CĠH.HĠZ.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 16 15 258 16 17 YALIM YAPI MALZEMELERĠ TĠC.SAN.LTD.ġTĠ.. 0 242 258 19 11 258 19 15 YAMAN CAM SAN.KOLL.ġTĠ. 0 242 258 15 11 258 15 15 UĞURLU TARIM TEKS.GID.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 258 18 30 258 18 34 ULUÇAY ISITMA LTD.ġTĠ. 0 242 344 11 32 344 67 96 UZUN DOKUMA TEKS.SAN.LTD.ġTĠ. 0 242 258 00 35 258 00 30 WBT TARIM ÜRÜN.SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 10 30 258 12 75 YEKTAġ TEKSTĠL SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 13 06 258 13 07 YETKĠN CAM SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 18 70 258 18 79 YOL MAKĠNE LTD. ġtġ. YÖRÜKOĞLU SÜT SAN.TĠC.A.ġ. 0 242 258 11 35 258 13 58 YÜRÜYEN KONFEKSĠYON LTD.ġTĠ. 0 242 258 17 90 258 17 94 DEKAN BOYA VE YAPI KĠMY.SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 221 55 60 221 55 61 ARKE ASANSÖR SAN. ĠNġ. TAAH.TĠC.LTD.ġTĠ. 0 242 248 36 81 248 01 62 Kaynak:.antalyaosb.org.tr, 2010 K.3. SANAYĠNĠN ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI Tablo 101: Küçük Sanayi Sitelerinin Ġlçelere Göre Durumu ve Dağılımı Kaynak:.Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü, 2010 386

Tablo 102: Küçük Sanayi Sitelerinin Durumu ve Dağılımı -2010 ĠĢyeri Sayısı Ġstihdam MERKEZ AKDENĠZ 2.441 13.000 YEġĠL ANTALYA KSS 320 3.500 ÇALKAYA 94 270 ELMALI 242 346 GAZĠPAġA 250 750 KORKUTELĠ 314 665 KUMLUCA 253 780 MANAVGAT 421 1.263 KEMER 88 186 SERĠK 199 300 TOPLAM 4.622 21.060 Kaynak:.Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü, 2010 K.4. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE Ġġ YERĠ SAYILARI VE ĠSTĠHDAM DURUMU Tablo 103: Sanayi Gruplarına Göre ĠĢ yeri Sayıları ve istihdam Durumu Kaynak:.Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü, 2010 387

Tablo 104: Sanayi Siciline Kayıtlı Firmalar Kaynak:.Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğü, 2010 388

K.5. SANAYĠ GRUPLARINA GÖRE ÜRETĠM TEKNOLOJĠSĠ VE ENERJĠ KULLANIMI Tablo 105: Kullanılan Elektiriğin Abone Gruplarına Göre Dağılımı ve TedaĢ Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ. Antalya Ġl Müdürlüğü 2010 Yılı Ġtibarıyle Satılan Enerji Tablosu AKDENĠZ ELEKTRĠK DAĞITIM A.ġ. ANTALYA ĠL MÜDÜRLÜĞÜ ABONE GRUPLARI SATILAN ENERJĠ TABLOSU (2010 YILI) TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (KWh) TÜKETTĠĞĠ ENERJĠ (TL) ABONE GRUPLARI ĠÇĠNDEKĠ KULLANIM ORANI (%) SANAYĠ 380.851.449,00 74.301.619,00 9,84 TĠCARETHANE 1.118.210.962,00 350.597.304,22 28,89 TARIMSAL SULAMA 116.900.695,00 26.711.821,60 3,02 ĠÇME KULL.SUYU 25.775.268,00 6.820.347,52 0,67 ġantġye 139.340.479,00 44.982.153,67 3,60 HAYIR KURUMU 11.566.056,00 2.998.711,54 0,30 MESKENLER 1.516.568.503,00 412.465.357,24 39,19 RESMĠ DAĠRE 200.928.207,00 55.075.404,94 5,19 KĠTLER 65.725.371,00 20.267.025,84 1,70 BELEDĠYE 173.000.864,00 44.526.365,63 4,47 ARITMA 11.944.726,00 2.641.813,20 0,31 ARK OCAĞI 4.557,00 1.665,70 0,00 ĠÇ TÜKETĠM 369.833,00 90.073,30 0,01 OTOPRODÜKTÖR - 57.279.909,28 0,00 BELEDĠYE AYD. 1.374.601,00 342.455,05 0,04 ĠBADETHANE AYD. 7.382.211,00 1.941.342,41 0,19 ÖZEL ĠD. AYD. 86.982.359,00 21.507.983,75 2,25 KAÇAK 13.083.887,00 5.410.713,65 0,34 TOPLAM : 3.870.010.027,00 1.127.962.067,54 100,00 Kaynak: Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2010 389

K.6. SANAYĠDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI ALINAN ÖNLEMLER K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği Antalya ilinde hava kirliliği etkisi yaratacak Ģekilde üretim yapan tesis yok denecek kadar azdır. Hava kirliliği kontrolü yönetmeliğinde belirlenmiģ olan faaliyetlere emisyon izni için kuvvetli yaptırımlar uygulanmakta ve yaptırımları uygulamayan tesisler için emisyon izni verilmemektedir. K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği Antalya ilinde sanayi sektörü, tarım ve turizm sektörüne göre geri planda kalmıģ ve geliģmesi önlenmiģtir. Buna bağlı olarak, sanayiden kaynaklanan kirlilik açısından diğer illere nazaran daha Ģanslıdır. Ayrıca kurulmuģ olan sanayi siteleri ile kirliliğin kontrolü daha da kolaylaģtırılmıģtır. Sanayi tesislerinin yaklaģık %80 inin Antalya merkezinde olması nedeniyle diğer ilçelerde sanayiden kaynaklanan su kirliliği yok denecek kadar azdır. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde belirlenmiģ olan sanayi tesisleri için arıtma tesisi yaptırma zorunluluğu vardır. Tesis faaliyete geçmeden önce arıtma tesisini yapmak zorundadır. Çevre Ġl Müdürlüğünden onay alınarak yapılan bu arıtma tesisleri devamlı olarak çalıģtırılmak zorundadır. BüyükĢehir Belediyesi ve Çevre Ġl Müdürlüğü tarafından rutin olarak denetlenen tesislere standartları aģtığı takdirde yaptırımlar uygulanmaktadır. Organize sanayi bölgesinde Ģu anda arıtma tesisi inģaat aģamasındadır. K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği Ġlde sanayi sektörünün fazla geliģmemiģ olmasından dolayı toprak kirliliği hemen hemen yok denecek kadar az olmasından dolayı Antalya da sanayiden kaynaklanan toprak kirliliği ile ilgili herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. K.6.4.Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği YerleĢim alanlarına yakın olan sanayi iģletmelerinde gürültü kontrol yönetmeliğinde belirlenen sınırlar içerisinde izolasyon çalıģması yapılmaktadır. Gürültü kaynağı olan iģletmelere yaptırımlar uygulanmaktadır. Halihazırda yerleģim bölgesi içinde sanayi tesisinin az olmasından dolayı gürültü çıkaran iģletme de çok azdır. Bir sanayi tesisinin faaliyete geçmeden önce gürültü konusunda gerekli önlemleri alması için yaptırımlar uygulanmaktadır. K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar Sanayi atıkları için özel bir toplama Ģekli mevcut değildir. Diğer çöplerle birlikte toplanarak, çöp sahasına götürülmektedir. Organize Sanayi Bölgesinde oluģan atıklar Organize Sanayi Bölgesinin anlaģmalı olduğu taģeron firma tarafından haftada bir kez toplanmakta ve mevcut çöp depolama sahasına götürülmektedir. OSB dıģındaki diğer sanayi tesislerinde oluģan atıklar diğer evsel katı atıklarla birlikte toplanmaktadır. 390

K.7. SANAYĠ TESĠSLERĠNĠN ACĠL DURUM PLANI Endüstriyel Kazalarla ilgili olarak Yerel Acil Durum Planı hazırlanmıģ, tüm yetkili kurum ve kuruluģlardan acil bir durumda iletiģim kurulabilecek isim, adres ve telefon numaraları alınmıģ böyle bir durum karģısında alınacak önlemeler, öncelikle yapılacak çalıģmalar söz konusu planda belirlenmiģtir. - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - ATSO Ekonomik Rapor 2010 - Akdeniz Elektrik Dağıtım A.ġ., 2010 KAYNAKLAR 391

L - ALTYAPI, ULAġIM VE HABERLEġME L.1. ALTYAPI L.1.1. Temiz Su Sistemi Antalya da 1050 yılının sonuna kadar bugünkü anlamda içme suyu tesisi bulunmamaktaydı. Ġçme suyu ihtiyacı 1940 yıllarına kadar sarnıç, kuyu ve limandaki iskele suyundan temin edilmekte idi. 1940 lı yıllarda Hurma Pınarından ve 1956 yılında da Gürkavak Membası ndan su getirme çalıģmaları baģlamıģtır. Temin edilen bu sulardan Hurma suyu cazibe ile Konyaaltı deposuna gelip buradan da pompalar vasıtası ile 84 m. kotundaki 1500 m 3 lük depoya ve aynı zamanda Ģebekeye enjekte edilmektedir. Gürkavak Membasına ait su da yine cazibe ile 114.5 kotundaki 3050 m 3 lük depoya getirilmiģtir. Yine bu yıllarda 90 km lik bir Ģebeke hizmete açılmıģtır. Ancak getirilen ve dağıtılan bu su Ģehrimize yeterli gelmediği için Ġller Bankasınca 1967 yılında yeniden proje çalıģmalarına baģlanmıģ olup 1975 yılında da uygulamaya geçilmiģtir. Yeni projeye göre değiģik kotlarda toplam 12.500 m 3 lük yeni depolar yapılmıģ olup, eski depolarla birlikte toplam depo hacmi 17.150 m 3 olmuģtur. Yeni tesisler hemen yapılıp devreye girmediği için Meydan ve Topçular derin kuyuları ile Mağara kaynağı devreye sokulmuģtur. Bugün için; Mağara Kaynağı, Gürkavak Membası, Meydan Derin Kuyuları ve Boğa Çay keson kuyuları olmak üzere Ģehrimizde dört ayrı yerden su verilmektedir. Bunların haricinde 1982 den sonra belediye sınırları içine alınan Arapsuyu, Çakırlar, Altınova ve Güzelyalı semtlerinde de daha evvel YSE tarafından yaptırılmıģ olan pompa ve depolar mevcut olup, her iki grubun toplam olarak Ģehrimize verdiği su 1300-1400 lt/sn arasındadır. Antalya kentinin nüfusunun tahminlerin çok üzerinde artması, yeni yerleģim bölgelerinin açılması, imar planı içinde ve dıģında büyük bir gecekondu alanı doğması, çevre belediyelerinin bağlanması, yerli ve yabancı turizm açısından Ģehrimizin odak noktası seçilmesi, mevcut Ģebekenin eski olması ve su kaçaklarının %40 ın üzerine çıkmaya baģlaması Ģehrimiz için yeni içme suyu kaynaklarının bulunması ve yeni Ģebeke yapımını mecburi kılmıģtır. 2020 yılına kadar yetecek olan Antalya kenti içme ve kullanma suyu teminidepolaması ve dağıtımı ile ilgili olarak DSĠ Genel Müdürlüğü yetkili kılınmıģtır. Antalya içme kullanma suyu ile ilgili bilgiler aģağıdaki tablolarda ayrıntılı olarak incelenmiģtir. 392

Tablo 106: Ġçme Suyu Projeleri 1-KEMER ÇAMYUVA BARAJI (Ġçmesuyu Barajı) (PLANLAMA) PROJENĠN YERĠ : Kemer SarımeĢe deresi AMACI : Ġçme Suyu (29 hm3/yıl) SU KAYNAĞI : SarımeĢe deresi TOPRAK KAYNAKLARI : - ÖNERĠLEN TESĠSLER : Baraj + Ġçme Suyu Tesisleri PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ YağıĢ alanı : 25,4 km² Tipi : RCC (silindirle sıkıģtırılmıģ beton) Temelden yüksekliği : 73 m Talveğden yüksekliği : 60 m Gövde dolgu hacmi : 685 000 hm3 Kret kotu : 90,8 m Kret uzunluğu : 50 m Maksimum göl alanı : 1,54 km² Depolama hacmi : 41,70 hm³ PROJE EKONOMĠSĠ RASAT HĠDROLOJĠ : Yatırım bedeli 2008 BF ile 192 160 100 YTL dir. : 1975 Yıllında 8-71 nolu AGĠ iģletmeye açılmıģ olup ortalama akım 57,8 hm ³ dür. PROJE UYGULAMA DURUMU :Güney Antalya Turizm Ġçme ve Kullanma suyu ihtiyacını 2050 yıllına kadar karģılamayı amaçlamaktadır. Tasdikli Planlama raporunun revizesi yapılacaktır. 2-ALANYA II. MERHALE PROJESĠ DĠM BARAJI ve HES PROJE (GENEL) : Alanya ilçesinin 13 km kuzeydoğusunda,dimçayı üzerinde yer alan proje ile 123 GWh/yıl enerji üretimi, 47,3 hm³/yıl içme ve kullanma suyu temini, 5 312 ha arazinin sulanması ve Dim Çayı taģkınlarının önlenmesi amaçlanmıģtır. Gövde dolgusu, gövde önyüz beton kaplaması, dolusavak ve 4 211 m uzunluğundaki enerji tüneli kazısı ve beton kaplaması tamamlanmıģtır.proje genelinde %94 fiziki gerçekleģme sağlanmıģtır. DĠM BARAJI ve HES ĠNġAATI PROJENĠN YERĠ PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI Sulama Enerji Ġçme suyu : Alanya Dim çayı : 5 312 ha : 38,25 MW- 123 GWh/yıl : 47,3 hm³/yıl 393

TaĢkın koruma : Tosmur ve Kestel Beldeleri PROJENĠN KARAKTERĠSTĠKLERĠ Hidroloji YağıĢ Alanı : 178 km 2 Yıllık Ortalama Akım : 481 hm 3 Depolama Hacmi : 265 hm 3 Kadastrofal Feyezan Piki : 1 345 m 3 /s Derivasyon Feyezan Piki (Q 25) : 579 m 3 /s Çekilen Su : 471 hm 3 Regülasyon Oranı : Derivasyon Tüneli Yeri : Sol sahil Kesit Tipi-Sayısı ve Çapı : Atnalı - 1 - Ø 6,80 m Toplam DeĢarj Kapasitesi : 551,8 m 3 /s Boyu : 471,00 m 3- GAZĠPAġA II. MERHALE PROJESĠ (Gökçeler Barajı ve Sulaması) PROJE (GENEL): Gökçeler çayı üzerinde kurulacak olan barajdan alınacak su ile 4 883 ha sahanın sulanması ve 10 adet yerleģim biriminin içme suyu ihtiyacını karģılanması amaçlanmaktadır. PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI : Sulama ( 4 883 ha ) Ġçme Suyu ( 11 hm 3 /Yıl ) YARARLANACAK BĠRĠMLER : Beyobası, Beyrebucak, Çobanlar, HoĢdere, Kahyalar, Karalar, Kığıcık, KorubaĢı, Macarköy ve Aydıncık köyleri. PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ YağıĢ alanı : 128,9 km² Yüksekliği (temelden) : 100 m Yıllık ortalama su : 104,6 hm³ Toplam gövde hacmi : 2,4 hm³ Çekilen ortalama su : 45,4 hm³ Minimum su seviyesi : 148,5 m Regülasyon oranı : % 43,43 Normal su seviyesi : 194,5 m Talveg kotu : 105 m Maksimum su seviyesi : 197,5 m Tipi : Ön yüzü beton kaplı kaya dolgu Aktif hacim : 50,38 hm³ Yüksekliği(Talvegten ) : 94,5 m Göl hacmi : 56,83 hm³ Sulamalar : 4 883 ha Ġçmesuyu : 11 hm³/yıl Proje ekonomisi ( 2009 yılı B.F.ile ) Toplam Yatırım Bedeli : 230 007 500 TL Gökçeler Barajı : 65 000 000 TL Sulama Tesisleri : 108 000 000 TL Rantabilite : 2,36 Ġç Karlılık Oranı : % 11,65 BaĢlama ve BitiĢ Tarihi : 2009 2014 394

DSĠ Genel Müdürlüğü tarafından 06.11.2006 tarihinde ihale edilmiģ olup iģ HĠDRO DĠZAYN Firması taahhütünde devam etmektedir. ĠĢin süresi 570 gündür. Proje 2008 yılı yatırım programına teklif edilmiģ olup, henüz Programa girmemiģtir. 4-KÜÇÜK AKSU BARAJI VE SULAMASI PROJESĠ PROJENĠN YERĠ: Antalya ya 45 km mesafedeki Gebiz Kasabasının 5 km kuzeydoğusunda Küçükaksu Deresi üzerinde yer almaktadır. Projeden Gebiz Kasabası, Hacıosmanlar, Akçapınar ve Çanaklar köyleri yararlanmaktadır. PROJENĠN MAKSADI VE FAYDASI : Sulama : 2 285 ha Ġçme suyu : 44,4 hm3/yıl Enerji : 2MW-12,7 GWh/Yıl PROJE KARAKTERĠSTĠKLERĠ : Baraj YağıĢ alanı : 228,50 km² Yıllık ortalama su : 145,96 hm³ Regülasyon oranı : % 43 Talveg kotu : 86,5 m Tipi : Ön yüzü bet. Kaplı kaya dolgu Toplam gövde hacmi : 3,1 hm³ Yüksekliği (talvegten) : 87,60 m Yüksekliği (temelden) : 92,80 m Dolu savak debisi : 1 696,4 m³/s Minimum su kotu : 135,00 m Normal su kotu : 167,30 m Maksimum su kotu : 172,30 m Aktif hacim : 52,67 hm³ Toplam depolama hacmi : 79,00 hm³ Dolu savak tipi : KarĢıdan alıģlı BÖLGEDEKĠ SU KAYNAKLARI POTANSĠYELĠNĠN ĠSTĠFADEYE SUNULMASI ĠÇĠN YAPILAN ÇALIġMALAR; 1- Antalya Kırkgöz Kaynaklarının boģalım kotları değiģtirilerek ilave 65 hm³ su depolanabilecektir. BoĢalım hattı boyunca Yapılacak 5 km uzunluğunda temelden 7 m yüksekliğindeki kil seddeler ile bu depolamanın sağlanabilmesi için Planlama çalıģmaları devam etmektedir. 2-1400 m kotlarındaki Elmalı Ġslamlar Baranda Dogal Gölünün Rezervuar potansiyeli 25 hm3 tür.bu Proje ile Ġslamlar Köyü nün 500 ha lık sahasının su ihtiyacı karģılanabileceği gibi, ayrıca 1110 m kotlarından geçen Elmalı Ovası Sulaması Anakanalına ihtiyaç halinde su alınabilmesi için Proje yapımı iģi 20.11.2006 tarihinde ihale edilmiģtir. Su kaynağı hazır olan iģin projesi 2008 yılı sonunda tamamlanarak, Elmalı Ġslamlar Baranda Gölü Sulaması Bölge Müdürlüğümüzün yatırım programına teklif edilecektir. 395

Tablo 107: Yerüstü Su Kaynakları ANTALYA YERÜSTÜ SU KAYNAKLARI SIRA NO KAYNAK ĠSMĠ HM³/YIL 1 EĢen -Karaçay 454,12 2 Demre Deresi 163,89 3 Finike-Karasu 162 4 Finike-BaĢgöz Çayı 120,75 5 Finike-Tekke Pınarı 211,61 6 Finike Alakır Çayı 181,87 7 Finike-Salur Pınarı 84,93 8 Kırkgözler Çayı 370,67 9 Düden Çayı 669,04 10 Aksu Çayı 900 11 Köprü Çayı 3065 12 Manavgat Çayı 4226 13 Karpuz Çayı 143,71 14 Alara Çayı 971,31 15 Kargı Çayı 228,85 16 Dim Çayı 470,35 17 Sedre Çayı 87,89 18 Bıçkıcı çayı 158,01 19 Diğerleri 2511,94 20 TOPLAM 15181,94 21 Yer altı su kaynakları 553 GENEL TOPLAM 15734,94 Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 396

Tablo 108: Su Yüzeyleri NO SU YÜZEYLERĠ (ha) 1 Baraj Göl Alanı Suyüzeyleri Toplamı 2.054 2 Alanı Suyüzeyleri Toplamı 127 3 Akarsu Su Yüzeyleri Toplamı 3.027 Toplam Su Yüzeyleri 5.208 ha Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi Antalya Ģehrinin evlerden ve endüstrilerden kaynaklanan kanalizasyon sularının arıtıldığı atıksu arıtma tesisi biyolojik arıtma ve çamur arıtma ünitelerinden oluģmaktadır. Atıksu arıtma tesisi dünyada kullanılan en son teknolojilerin uygulandığı modern ve ekonomik bir tesis olarak dizayn edilmiģtir. Burada kullanılan sistem 3. arıtmada denilen ileri arıtma teknolojilerini içermektedir. Ġleri arıtma sistemlerinde karbonlu kirleticiler ile birlikte alıcı ortamın kirlenmesinde önemli etken olan azot ve fosfor gibi kirleticilerde sudan uzaklaģtırılır. Arıtma sisteminin adı, azot ve fosfor arıtımını içeren uzun havalandırmalı aktif çamur sistemidir. Ġlk aģamada tesise 250.000 kiģinin ürettiği atıksuyun geleceği ön görülmüģtür. Antalya atıksu projesi kapsamında kanalizasyon inģaatı devam etmektedir. Atıksu sistemi ayrıģık sistemdir. Mevcut kanalizasyon sistemine yağmur sularının girmemesi gerekir. Kanalizasyon inģaatı yaklaģık olarak 400 km dir. Bu sistemin çalıģması için muhtelif yerlerde 5 adet pompa istasyonu mevcuttur. 397

Tablo 109: Antalya Merkez Ve Ġlçelerdeki Arıtma Tesisleri Tesisin Adı GerçekleĢen Nüfus ANTALYA ĠLĠNDEKĠ MERKEZĠ ATIKSU ARITMA TESĠSLERĠ Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası ANTALYA-MERKEZ 500.000 kiģi 1 400 000 kiģi ANTALYA Batı bölgesi Arıtma faal durumda, 2500 m'lik Deniz deģarj hattı mevcut. ANTALYA-MERKEZ 350.000 kiģi 833.000 kiģi ANTALYA Doğu bölgesi Arıtma faal durumda.2250m denizde+ 940m karada deģarj hattı mevcut. KUYAB MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ 6250 kiģi... ANYALYA Doğu bölgesi Arıtma faal durumda, Aksu çayına deģarj yapılıyor. ALANYA-MERKEZ 150.000 kiģi... ALANYA-MERKEZ Arıtma faal durumda, 1000 m'lik Deniz deģarj hattı mevcut. ALANYA-AVSALLAR 75.000 kiģi... AVSALLAR, ĠNCEKUM, TÜRKLER BELDESĠNĠN BĠR KISMI Arıtma tesisi faal durumda, 1260 m.de denize deģarj yapılıyor. ALANYA-MAHMUTLAR 100.000 kiģi 200.000kiĢi MAHMUTLAR ALANYA-OBA 10.000 kiģilik ön arıtma mevcut 150.000 kiģilik tam arıtma OBA, TOSMUR, CĠKCĠLLĠ GAZĠPAġA-MERKEZ 5.000 kiģi 100.000 kiģi GAZĠPAġA SERĠK-MERKEZ 45.000 kiģi... SERĠK Arıtma tesisi faal durumda, 1350 m derin deniz deģarj hattı mevcut. Ön arıtma ve Derin Deniz DeĢarjı var (873 m.) arıtma tesisi inģaatı bitti, terfi merkezi ve kanalizasyon inģaatı devam ediyor. Arıtma tesisi faal durumda, Hacımusa deresine deģarj yapılıyor, yeni ünitede 314 m. denize deģarj hattı yapılacak. Arıtma tesisi faal durumda, Kızderesine deģarj ediliyor. SERĠK BELEK I MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ 65.000 kiģi... BELEK Turizm Bölgesi ve Kadriye beldesi yerleģimi BeĢgöz deresine deģarj, arıtma tesisi faal durumda. 398

Tesisin Adı SERĠK BELEK II MERKEZĠ ATIK SU ARITMA TESĠSĠ GerçekleĢen Nüfus 115.000 kiģi... SERĠK BOĞAZKENT 55.000 kiģi... MANAVGAT-MERKEZ 40.000 kiģi Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası 160.000 kiģilik yeni arıtma yapılıyor.eskisi iptal olacak BELEK Turizm Bölgesi ve Belek beldesi yerleģimi Ġkinci Konutlara hitap ediyor, merkez bağlı değil MANAVGAT Merkeze hitap eden stablizasyon havuzları mevcut. MANAVGAT - KUMKÖY 160.000 kiģi... SĠDE KUMKÖY MANAVGAT TĠTREYENGÖL 35.000 kiģi TĠTREYENGÖL Acısu deresine deģarj yapılıyor, arıtma tesisi faal durumda. Acısu Deresine deģarj yapılıyor, arıtma tesisi faal durumda. Arıtma tesisi faal durumda ve deniz deģarjı yapılıyor. Yeni ünitede 1000 m deniz deģarjı yapılacak Arıtma tesisi faal durumda,2544 m.lik derin deniz deģarj hattı var. Arıtma tesisi faal durumda ve derin deniz deģarjı yapılıyor.1630 m. MANAVGAT-ÇOLAKLI 116.000 kiģi... ÇOLAKLI Merkez ve Turistik Tesisler Arıtma Tesisi faal durumda.2544 m.lik derin deniz deģarj hattı var. KEMER-MERKEZ 71.300 kiģi... KEMER KEMER-ÇAMYUVA 73.164 kiģi... ÇAMYUVA KEMER-TEKĠROVA 36.616 kiģi... TEKĠROVA KEMER-KIZILTEPE 43.294 kiģi... GÖYNÜK KEMER-BELDĠBĠ 78.183 kiģi... BELDĠBĠ Arıtma Tesisi Faal durumda ve 800 m.lik Deniz DeĢarjı var. Arıtma Tesisi Faal durumda ve 1200 m.lik Deniz DeĢarjı var. Arıtma Tesisi Faal durumda, dereye deģarj yapılıyor. Arıtma Tesisi Faal durumda Göynük Deresine deģarj yapılıyor. Arıtma Tesisi Faal durumda Göynük Deresine deģarj yapılıyor. 399

Tesisin Adı GerçekleĢen Nüfus Hedeflenen Nüfus Kapsadığı YerleĢim Birimleri Tesisin Durumu DeĢarj Noktası KAġ-MERKEZ 20.000 kiģi... KAġ-MERKEZ KAġ-KALKAN 2.000 kiģi... KALKAN ALANYA-OKURCALAR 10.000 kiģi 20.000 kiģi Okurcalar ALANYA-KONAKLI 120.000 kiģi Konaklı KUMLUCA 50.000 kiģi 100.000 kiģi Kumluca TÜRKLER 49.000 kiģi Türkler OSB 20.000 m3/gün... OSB sınırları Arıtma tesisi faal durumda ve 160 m.lik deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisi faal durumda ve arıtmadan sonra zerzemine veriliyor. Arıtma tesisi faal durumda, denin deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisi faal durumda, derin.deniz deģarj hattı yapılıyor. Arıtma tesisi faal durumda, Akmaz deresine deģarj yapılıyor. Arıtma tesisi inģaatı bitti, derin deniz deģarj hattı mevcut. Arıtma tesisinden çıkan sular yer altına deģarj edilmektedir. Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 400

L.1.3. YeĢil Alanlar YeĢil alanlar kentlerin doğallıktan uzaklaģan iklimini bir dereceye kadar normale getiren araçlardan biridir. Diğer önemli bir nokta yeģilliklerin tozu önleme ve miktarını azaltma etkisidir. YeĢil örtüler kirli hava için filtre ve adsorbant görevi yaparlar. Bir kente eklenen her yapı, hacmi kadar havanın yerini iģgal edeceğine göre Ģehircilik standartlarına uygun olarak miktar ve dağılıģları tespit edilmiģ yeģil alanlar, hem hava temizleyicisi olarak rol oynar ve hem de hava kirlenmesi için üretim kaynağı olan yapıların sayısını ve yoğunlaģmasını azaltırlar. L.1.4. Elektrik Ġletim Hatları Ġlimiz sınırları içerisinde mevcut 380kV luk Antalya Manavgat arası 75 km bir hat, 75 km si Antalya Manavgat olmak arası olmak üzere toplam 255 km lik 154 kv luk havai hat enerji nakil hattı mevcut olup, 154 kv luk ve 380 kv luk yer altı enerji nakil hattı mevcut değildir. L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları Ġlimiz sınırları içerisinde doğal gaz buru hattı altyapı çalıģmaları devam etmekte olup henüz kullanıma baģlanmamıģtır. 401

L.2.1. Karayolları L.2. ULAġIM Harita 18. TCK 13. Bölge Yol Satıh Haritası Kaynak: Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd. 2010 402

Sathi Kaplama BSK Parke Kaplama Stabilize Toprak Geçit Vermez Toplam Asfalt % si BölünmüĢ Yollar L.2.1.1. Karayolları Genel Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü ve Ġl Trafik Müdürlüğünden alınan bilgiler aģağıdaki tablolarda verilmiģtir. Tablo 110: Yolların Nitelikleri ĠL BAZINDA SATIH DURUMU ĠLĠ YOL CĠNSĠ SATIH CĠNSĠ (KM.) Devlet 780 143 3 31 21 978 95 425 ANTALYA Ġl 695 14 2 19 730 97 15 Toplam 1475 157 5 0 31 40 1708 96 440 Kaynak: Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd. 2010 L.2.1.2. UlaĢım Planlaması Antalya kentinin hızla artan nüfus, iģ gücü ve araç sahipliliği karģısında önemli kentsel sorun olarak ortaya çıkan kentiçi ulaģım için toplu taģım sistemlerine öncelik verilerek uzun vadeli çözümler gerçekleģtirilmesine yönelik olarak BüyükĢehir Belediyesi Antalya UlaĢım Etüdü ve UlaĢım Ana Planı çalıģmaları sürdürmektedir. Söz konusu etüd kentsel geliģmenin ve bunun kentin ulaģım gereksinimlerine nasıl yansıdığının belirlenmesine yönelik olarak kapsamlı bir ulaģım etüdü çerçevesinde gerçekleģtirilmesini amaçlamaktadır. Kentin imar çalıģmaları sırasında ele alınmayan, ancak önemli kaynak gerektiren ulaģım yatırımlarının yapılabilirliğinin ölçülebilmesi için gerekli olan verilerin elde edilmesi ve hedef yılı itibariyle düģünülebilecek bir dizi alternatif arasında seçim yapılabilmesi amacıyla kentsel toplu taģım alternatifleri (gerekliliği belirlenirse kentsel raylı sistem alternatifleri de dahil) bilgisayar teknolojisine dayalı bir ulaģım talep tahmin modeli aracılığı ile test edilecektir.ulaģım planlaması çalıģmaları, mevcut ve yeni bilgi toplama çalıģmaları, mekansal, demografik ve sosyoekonomik verilerin derlenmesi ve geleceğe yönelik kestirimlerin yapılması, yolculuk talep tahminlerinin gerçekleģtirilmesi, söz konusu talepleri karģılamak üzere farklı ulaģım sistem alternatiflerinin tanımlanarak bilgisayar modelinde test edilmesi yapılacak karģılaģtırmalar sonucunda tercih edilen alternatifin ortaya konularak ekonomik ve mali finansman analizlerinin yapılmasını içermektedir. Bu çerçevede, ülke koģulları da dikkate alınarak, gerek ülke gerekse kentsel açıdan ekonomiler yaratması, toplumsal adaleti yaygınlaģtırması ve kentsel ulaģımın çevreye olumsuz etkilerini minimize etmesi açılarından toplu taģım ağırlıklı çözüm önerileri çalıģmanın odak noktasını oluģturmaktadır. Tramvay, otobüs, minibüs, servis araçları, deniz taģımacılığı ve giderek de taksi gibi kentte mevcut toplu taģım ve ara toplu taģım türlerinin iģlevleri, durak-terminal alanlarının yer seçimi ve düzenleme ilkeleri, türler arası aktarma olanaklarının toplu taģım sistemleri lehine geliģtirmesi hedef yılı belirlenen 2020 yılı itibariyle ortaya çıkacak ulaģım 403

taleplerinin toplu taģım ağırlıklı bir ulaģım sistemi ile karģılanabilmesi için gerekli ulaģım yatırımlarının öncelikleri ve aģamalandırılması belirlenecektir. Proje kapsamında gerçekleģtirilecek iģler: Antalya Kentsel UlaĢım Etüdü ve UlaĢım Ana Planı Hazırlaması iģinin gerçekleģtirilmesi ile; 1-GeliĢmekte olan ve gerek Batı Akdeniz Bölgesinin merkezi olduğu kadar ülkenin turizm merkezi niteliğini de kazanan Antalya kenti ile günübirlik iliģikiler bazında belirlenecek etki alanındaki yerleģmelerin nüfus, iģgücü, ekonomik ve toplumsal faaliyetler ve bunlara bağlı olarak artan araç ve yolcu trafiğinin kent üzerinde oluģturduğu baskıların çözümlemesinin yapılması, günümüzde yaģanan ve gelecekte karģılaģılması olası ulaģım sorunlarının belirlenmesi, 2-Toplumsal adalet, enerji tasarrufu ve çevre koģullarına olumlu katkıları temel alınarak, kentsel ulaģım yapısının toplu taģım ağırlıklı bir yapıya kavuģturabilmesi için alınması gereken önlemlerin ve yapılması gereken yatırımların belirlenmesi, 3-Hedef yılı olarak belirlenen 2020 yılı itibarı ile tahmin edilecek yolculuk taleplerinin toplu taģım ağırlıklı bir ulaģım sistemi ile karģılanabilmesi amacıyla; -Kentte halen mevcut bulunan otobüs, minibüs, tramvay, servis araçları, taksi gibi topu taģım ve ara toplu taģım türlerinin birbirlerini bütünleyici bir iģlerliğe kavuģturulabilmesi için gerekli prensipleri tanımlayacak ve, -Özel ulaģım dahil, farklı ulaģım türlerinin söz konusu bütünleģmeyi sağlayacak biçimde aktarma olanaklarının geliģtirilmesi ile ilgili önerileri de kapsayacak biçimde gerekli ulaģım yatırım ve önceliklerinin belirlenmesi, 4-Böylece ülkeye, kente, kullanıcıya ve iģletmeye aģırı maliyetler yükleyecek ve geri dönülmesi güç ulaģım yatırımlarının gerçekleģmesini önleyecek nitelikte bir ulaģım yapısının geliģtirilmesi, bu amaçla kentsel ulaģıma iliģkin yatırım ve önlemleri hem fiziki, hem de idari ve iģletme bazında yönlendirecek prensiplerin ortaya koyduğu bir ana planın hazırlanması; 5-Gerekliliği çalıģma sonuçları ile kanıtlanması halinde, sermaye yatırımlarının niteliklerinin ekonomik ve sosyal bazda değerlendirildiği bir kavramsal fizibilite etüdünün hazırlanması hedeflenmiģtir. L.2.1.3. Toplu TaĢım Sistemleri Antalya da toplu taģım hizmetleri özel halk otobüsleri ve minibüsler ile sağlanmaktadır. Bunlara ait güzergah belirleme iģleri ve denetimleri Belediye sınırları kapsamında çalıģılacak toplu taģım araçları çalıģma Ģekli ve Ģartlarını belirtir yönetmelik hükümleri gereğince BüyükĢehir Belediyesince yapılmaktadır. Belediye denetiminde çalıģan 160adet özel halk otobüsü ile 06.00-23.15 saatleri arasında 3 depolamadan hareket edilerek, 77 güzergahta kent genelinde toplu taģım hizmeti verilmektedir. Bunun yanı sıra 633 adet minibüs ile yine 06.00-24.00 saatleri arasında, 58 güzergahta taģımacılık hizmeti sürdürülmektedir. Minibüslerin hareketleri kentin çeģitli semtlerinde yer alan 6 depolama alanından yönlendirilmektedir. Minibüsler A dan F ye kadar anılan harflerle bölünmüģtür. Gruplar, haftalık devrelerle dönüģümlü olarak çalıģmaktadır. Böylece geliri düģük veya yüksek olan bölgelerden esnafın eģit pay alması sağlanmaktadır. Belediye denetimlerinin yanı sıra her grubun iģletmesi aralarında seçilmiģ durak baģkanları tarafından da denetimler yürütülmektedir. Gruplarda birer denetim aracı bulunmaktadır. Depolama yeri ile kritik noktalarda bulunan kontrol araçları arasında iletiģim kurularak gerektiğinde minibüslerin yoğun talep olan noktalara hızla sevkl edilmeleri veya kent merkezindeki duraklarda araçların uzun süre beklemeleri engellenmektedir. 404

Harita 19. 13. Bölge Yol Haritası Kaynak :Karayolları Genel Müd. Web sitesi( http://www.kgm.gov.tr/sitecollectionimages/kgmimages/haritalar/b13.jpg), 2010 405

L.2.1.4. Kentiçi Yollar Antalya nın kentsel yol sistemi, kentin geliģmesine paralel olarak Kaleiçi nden baģlayarak çevreye doğru organik bir biçimde yayılmıģtır. Bu organik doku içinde, Cumhuriyet Dönemde belirli aģamalarda gerçekleģtirilen büyük çaplı imar hareketleri kent çekirdeğindeki önemli arterler açılmıģtır. Yakın dönemde ise, nazım planda yer alan ana arterlerin büyük bir bölümü yapılarak hizmete girmiģ, bir kısmının yapımı da sürmektedir. Günümüzde Antalya, ülkemizdeki benzer büyüklükteki kentlerle karģılaģtığında göreli olarak çağdaģ ve geometrik standartları yüksek bir yol yapısına sahiptir. Kaleiçi ni çevreleyen 4 izli Cumhuriyet ve büyük bir bölümü 2x2 izli 100.Yıl Bulvarı arasında kalan kesim Merkezi ĠĢ Alanları(MĠA) olarak tanımlanabilir. Bu alan için de Aliçetinkaya, ĠsmetpaĢa, Milli Egemenlik, Cebesoy, IĢıklar, F.ALTAY Caddeleri ile 14 ve 52. Sokaklar kent trafiği için önemli iģlevler üstlenmektedir. Merkezi iģ alanları dıģında ise, Konyaaltı Caddesi, 100.Yıl Bulvarı, Namık Kemal Bulvarı, Yıldırım Beyazıt Caddesi, Kızılırmak ve YeĢilırmak Caddeleri, Ġsmet GökĢen ve Metin Kasapoğlu Caddeleri ile Aspendos Bulvarı kentin ana geliģme doğrularını merkeze bağlayan ıģınsal doğrular, Dumlupınar ve Gazi Bulvarı ise çevre yolu olarak hizmet vermektedir. Yol sisteminin fiziksel standartları incelendiğinde, Kaleiçi ve diğer benzeri yerleģmelerdeki yolların çoğunlukla beton, kentin büyük bir bölümünü kapsayan amarlı alanlardaki yolların asfalt kaplama, gecekondu alanlarındaki iç yolların ise toprak olduğu görülmektedir. KAVġAKLAR VE SĠNYALĠZASYON Antalya BüyükĢehir Belediyesi sorumluluğunda toplam 95 adet sinyalli kavģak bulunmaktadır. Bunların 43 tanesi trafik bilgisayar merkezine bağlı olarak, diğer 52 tanesi ise bağımsız olarak çalıģmaktadır. Trafik bilgisayar merkezine bağlı çalıģan 32 adet kavģak, YeĢil Dalga tabir edilen senkronize Ģeklide çalıģır. Böylece ana arterlerde kavģaklar arasındaki trafik akıģı homojen olarak sağlanmaktadır. Bağımsız olarak çalıģan 51 tane kavģağa ise gerekli müdahaleler (tamir, bakım vb) belediye ekipleri tarafından yapılmaktadır. BüyükĢehir Belediyesi sorumluluk alanındaki yol ağı içerisinde bulunan kavģaklara ait düzenleme projeleri, sinyalizasyon sistemleri ve sinyalizasyon sürelerinin belirlenmesine yönelik çalıģmalar, kavģağa ait gerekli etüd, inceleme, araç sayımları yapılarak değerlendirilmekte ve uygulamaları belediye tarafından gerçekleģtirilmektedir. 2006 yılında 12 adet ıģıklı sinyalizasyonlu ve 1 adet butonlu olmak üzere 13 adet kavģak yapılmıģtır. 406

ARAÇ SAYISI L.2.1.5. Araç Sayıları Tablo 111: Antalya da Yıllara Göre Tescil ĠĢlemi Gören Araçların Cins Ve Miktarına Göre Ġstatistiği 2005 YILINA KADAR 2005 YILI 2006 YILI 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 01 AYLIK ĠL ĠL ĠL ĠL ĠL MRKZ. ĠLÇE MRKZ. ĠLÇE MRKZ. ĠLÇE MRKZ. ĠLÇE MRKZ. ĠLÇE ĠL MRKZ. ĠLÇE 407 TOPLAM ĠL MRKZ ĠLÇE MOTORSĠKLET 69047 46003 14142 15314 10652 16754 5706 7288 6804 8414 6.213 3.752 1128 5638 216.855 OTOMOBĠL 119.742 72015 11301 11546 11232 9808 9217 5986 8749 6511 8.384 2.488 5027 8198 290.204 JEEP 1.942 1182 389 334 492 118 405 156 467 176 22 977-1123 -459 5.078 MĠNĠBÜS 5.271 3844 609 680 566 382 244 233 442 272-45 140-916 457 12.179 OTOBÜS 3.033 2494 269 303 251 154 266 174 414 339-617 810 822 173 8.712 KAMYONET 36.154 23660 5858 5464 6383 4553 5204 4075 4172 3508 625 6.517 3026 3714 109.199 KAMYON 8.500 7395 359 530 567 460 249 153 208 144-862 1.025-247 -871 18.481 TRAKTÖR 18.897 14313 6 604 79 824 148 751 152 1114-2394 3.129-150 129 37.473 DĠĞER 851 960 78 102 59 109 351 66 22 66 361-345 178 343 2.858 RÖMORK+YARI RÖM. 460 129 126 63 16 74 75 84 117 22 212-8 378 264 1.748 GENEL TOPLAM 263.897 171.995 33.011 34.877 30.297 33.236 21.865 18.966 21547 20566 11.899 18.485 8.123 17.586 706.539 MOTORLU ARAÇLARIN ĠL VE ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI YILLAR 2005 YILINA 2010 YILI 12 2005 YILI 2006 YILI 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI KADAR OLANLAR AYLIK TOPLAM MERKEZ 264.297 297.434 327.731 349.596 371.143 383.042 8.123 391.165 ĠLÇELER 171.475 206.415 239.771 258.737 279.303 297.788 17.586 315.374 GENEL TOPLAM 435.772 503.849 567.502 608.333 650.446 680.830 25.709 706.539 YILLAR 2005 YILINA KADAR SÜRÜCÜ BELGELERĠNĠN ĠL VE ĠLÇELERE GÖRE DAĞILIMI 2005 YILI 2006 YILI 2007 YILI 2008 YILI 2009 YILI 2010 YILI 12 AYLIK MERKEZ 219.835 234.352 247.497 263.198 279.888 296.047 17.002 313.049 ĠLÇELER 134.691 146.716 155.214 169.890 184.748 200.038 17.405 217.443 GENEL TOPLAM 354.526 381.068 402.711 433.088 464.636 496.085 34.407 530.492 Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü, 2010 TOPLAM

Tablo 112: Antalya Ġli Tescil ĠĢlemleri ANTALYA ĠLĠ TESCĠL ĠġLEMĠ ARAÇ TESCĠL ĠġLEMLERĠ BĠRĠMLER 2009 YILI SONU ĠTĠBARI ĠLE GEÇMĠġYILLAR 2010 YILI ARALIK AYI ĠTĠBARI ĠLE GENEL TOPLAM ĠL MERKEZĠ 383.042 8.123 391.165 ALANYA 77.120 5.511 82.631 AKSEKĠ 1.664 130 1.794 DEMRE 9.861 439 10.300 DÖġEMEALTI 2.122 3.428 5.550 ELMALI 17.368 111 17.257 FĠNĠKE 23.828 366 24.194 GAZĠPAġA 13.067 740 13.807 GÜNDOĞMUġ 0 0 0 KAġ 12.276 1.406 13.682 KEMER 11.452 468 11.920 KORKUTELĠ 15.726 501 16.227 KUMLUCA 20.329 1.217 21.546 MANAVGAT 54.868 3.263 58.131 SERĠK 38.107 228 38.335 TOPLAM 680.830 25.709 706.539 Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü, 2010 408

Tablo 113 : Antalya Ġli Sürücü Belgeleri ANTALYA ĠLĠ SÜRÜCÜ BELGELERĠ SÜRÜCÜ BELGESĠ BĠRĠMLER 2009 YILI SONU ĠTĠBARI ĠLE GEÇMĠġ YILLAR 2010 YILI ARALIK ĠTĠBARI ĠLE GENEL TOPLAM ĠL MERKEZĠ 296.047 17.002 313.049 ALANYA 59.177 5.396 64.573 AKSEKĠ 840 120 960 DEMRE 5.756 661 6.417 DÖġEMEALTI 143 334 477 ELMALI 9.256 533 9.789 FĠNĠKE 14.280 669 14.949 GAZĠPAġA 11.591 776 12.367 GÜNDOĞMUġ 0 0 0 KAġ 3.829 314 4.143 KEMER 6.977 653 7.630 KORKUTELĠ 16.335 711 17.046 KUMLUCA 11.925 1.532 13.457 MANAVGAT 45.426 3.914 49.340 SERĠK 14.503 1.792 16.295 TOPLAM 496.085 34.407 530.492 Kaynak: Ġl Emniyet Müdürlüğü, 2010 409

L.2.2. Demiryolları L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler Antalya da hizmet vermekte olan tramvay sistemi yaklaģık 5 km uzunluğunda olup, Zerdalilik Mahallesi-Müze arası hatta çalıģmaktadır. IĢıklar Caddesi, Atatürk Caddesi, Cumhuriyet Caddesi ve Konyaaltı caddesi boyunca çalıģan sistemde karģılıklı 9 durak mevcuttur. Tek hat olarak planlanan tramvay sisteminde yer alan durakların 3 tanesi araçların geçiģini sağlamak üzere makaslı durak olarak düzenlenmiģtir. 2 adet trafonun beslediği kataner hattı 680 VDC ile çalıģmaktadır. Bir çekici ve bir vagondan oluģan iki takım tramvay dizisi uç noktalardan her yarım saatte bir karģılıklı kalkarak, 7:00-21:30/22:30 saatleri arasında çalıģmaktadır. 95 KW ekeltrik motoruyla çalıģan 2 adet çekici vagon 16,4 ton ağırlığında ve 130 kiģi kapasitededir. Arka vagon ise 10,8 ton ağırlığında ve 140 kiģi taģımaktadır. Toplam tek seferde 270 kiģi taģınabilmektedir. KıĢın günlük ortalama 3000 biletli yolcu taģınırken, bu sayı yaz aylarında 4000 civarında olmaktadır. Mevcutta çalıģan tramvay sistemi, genel olarak Antalya için düģünülen yaygın raylı sistem ağının bir parçası olarak imal edilmiģtir. Kent geneline hizmet verecek sistem ile ilgili çalıģmalar Antalya UlaĢım Etüdü ve UlaĢım Ana Planı çalıģması kapsamında değerlendirilmektedir. 2009 yılı sonundan itibaren Antalya Hafif Raylı Sistemi (ANTRAY) ileri düzeyde güvenlik sistemine ve teknolojiye sahip olarak kullanılmaya baģlanmıģtır. Raylı Sistem araçlarının güzergah boyunca tüm hareketleri, sinyalizasyon sistemi ve makasların durumları ileri teknoloji ile kumanda merkezinden izlenebilmektedir. Raylı Sistem güzergahı üzerinde bulunan tüm sinyalizasyonlarda geçiģ önceliği Raylı Sistem araçlarına verilmiģtir. Kepez - Fatih Mahallesi nden Meydan a uzanan 11.1 kilometrelik 16 duraklı Raylı Sistem hattının ortalama seyir süresi 30 dakikadır. ANTRAY, sabah 06:00 ile gece 23:00 arasında taģımacılık yapmakta, yolcu yoğunluğunun olduğu 07.00-09.00 ile 18.00-20.00 saatleri arasında 5 dakikada bir, diğer saatlerde 8 dakikada bir sefer yapmaktadır. ġehir merkezinde saatte 25 kilometre hızla seyir eden Antray kontrollü yolda ise 70 kilometre sürat yapabilmektedir. L.2.2.2. TaĢımacılıkta Demiryolları Ġlimizde tren istasyonu yoktur. Fakat, PTT de ve Pamfilya Tour Seyahat Acentasında otobüs bağlantılı (otobüs+tren) bilet satıģı yapılmaktadır. Antalya Ġlinde demiryolu bulunmamasından dolayı Antalya dan Burdur a kadar otobüs, buradan da sadece Ġstanbul ve Ankara ya trenle gidilmektedir. 410

DÖKME YÜK TĠPĠ GNL.KAR. OCAK ġubat MART NĠSAN MAYIS HAZĠRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM L.2.3. Deniz, Göl, Nehir TaĢımacılığı L.2.3.1. Limanlar Tablo 114: 2009 Yılı Aylık Yük Tonajları CĠNSĠ ĠHRACAT (TON) 95,697 90,409 88,604 54,812 99,917 165,132 201,350 191,645 115,739 103,716 145,006 178,016 1,530,043 ĠTHALAT (TON) 6,602 3,447 7,216 6,906 8,214 8,724 3,922 3,788 3,484 10,958 6,345 4,317 73,923 TOPLAM 102,299 93,856 95,820 61,718 108,131 173,856 205,272 195,433 119,223 114,674 151,351 182,333 1,603,966 ĠHRACAT (TON) 24,096 40,669 44,075 43,419 90,850 97,895 104,795 105,650 63,016 66,627 146,314 57,980 885,386 ĠTHALAT (TON) 3,871 9,678 5,316 9,385 36,897 26,400 41,597 75,255 28,276 30,289 42,770 43,143 352,877 TOPLAM 27,967 50,347 49,391 52,804 127,747 124,295 146,392 180,905 91,292 96,916 189,084 101,123 1,238,263 YÜK GENEL TOPLAM 130,266 144,203 145,211 114,522 235,878 298,151 351,664 376,338 210,515 211,590 340,435 283,456 2,842,229 Kaynak: Deniz MüsteĢarlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010-388 -

L.2.3.2. TaĢımacılık Konuyla ilgili veriye ulaģılamamıģtır. L.2.4. Havayolları Tablo 115: Antalya Havalimanı 2010 Yılı Ġç Hat Uçak Trafiği 2010 AYLAR GELEN UÇAK GELEN YOLCU Ġ Ç GĠDEN UÇAK H A T GĠDEN YOLCU GEL. GĠD. UÇAK TOP. GEL. GĠD. YOLCU TOP. OCAK 1162 130258 1164 131830 2326 262088 ġubat 1114 118995 1123 120524 2237 239519 MART 1442 145517 1425 140429 2867 285946 NĠSAN 1364 149133 1338 144844 2702 293977 MAYIS 1470 160318 1449 156232 2919 316550 HAZĠRAN 1486 171311 1459 171316 2945 342627 TEMMUZ 1671 205846 1624 207165 3295 413011 AĞUSTOS 1618 169367 1603 186806 3221 356173 EYLÜL 1663 177252 1654 176751 3317 354003 EKĠM 1560 152915 1558 170047 3118 322962 KASIM 1291 134540 1299 141091 2590 275631 ARALIK 1328 116873 1338 114192 2666 231065 TOPLAM 17169 1832325 17034 1861227 34203 3693552 Kaynak: D.H.M.Ġ Antalya Havalimanı BaĢ Müdürlüğü, 2010 389

Tablo 116: Antalya Havalimanı Yıllara Göre DıĢ Hat Uçak Trafiği 2010 AYLAR GELEN UÇAK GELEN YOLCU D I ġ GĠDEN UÇAK H A T GĠDEN YOLCU GEL. GĠD. UÇAK TOP. GEL. GĠD. YOLCU TOP. OCAK 1081 113933 1086 137812 2167 251745 ġubat 1142 161798 1137 141522 2279 303320 MART 1921 304989 1924 256736 3845 561725 NĠSAN 3022 442934 3022 358274 6044 801208 MAYIS 6910 1155746 6927 937145 13837 2092891 HAZĠRAN 8107 1338657 8149 1317194 16256 2655851 TEMMUZ 8842 1523823 8863 1465617 17705 2989440 AĞUSTOS 8719 1512951 8717 1575186 17436 3088137 EYLÜL 7556 1246464 7547 1322643 15103 2569107 EKĠM 6756 953766 6767 1193034 13523 2146800 KASIM 2142 248358 2146 334979 4288 583337 ARALIK 1059 127433 1082 129458 2141 256891 TOPLAM 57257 9130852 57367 9169600 114624 18300452 Kaynak: D.H.M.Ġ Antalya Havalimanı BaĢ Müdürlüğü, 2010 L.3. HABERLEġME Tablo 117 Ġl Genelinde 2010 yılı Santral Hat Kapasiteleri Santral Sayısı Santral Hat Kapasitesi Prensibal Hat Kapasitesi Lokal Hat Kapasitesi 375 1.353.276 1.032.100 2.072.530 Tablo 118 Ġl Genelinde 2009 yılı Santral Hat Kapasiteleri Santral Hat Kapasitesi Prensibal Hat Kapasitesi Lokal Hat Kapasitesi 692.786 1.130.100 2.111.700 Tablo 119 : Ġl Genelinde 2008 yılı Santral Hat Kapasiteleri Santral Hat Kapasitesi Prensibal Hat Kapasitesi Lokal Hat Kapasitesi 663.914 1.129.400 2.083.980 Kaynak: Türk Telekom Müdürlüğü, 2010 390

Ġldeki haberleģme hatlarının görsel kirliliğe neden olmaması için yeraltından geçirme çalıģmaları devam etmektedir. Ġl ve Ġlçe merkezlerinde hatlar genelde yeraltından geçirilmekte ancak köylerde havadan geçirilmektedir. L.4. ĠLĠN ĠMAR DURUMU Yürürlükte bulunan Antalya kentinin 1/25000 ölçekli imar planı 29/05/1997 tarihinde onaylanmıģ olup, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ise 30/08/1998 yılında onaylanmıģtır. Mevcut imar planlarında konut alanı olarak gösterilmiģ ve 18.madde uygulaması yapılmıģ alanlar yerleģik alanın yaklaģık %78 ini oluģturmaktadır. Ġmar uygulaması yapılmıģ alanların bir kesiminin henüz yapılaģmamıģ olduğu bilinmektedir. Merkezi iģ alanlarının kuzeyinde ve kuzey doğusunda yer alan alanlarda da yapılaģmamıģ alanlar bulunmaktadır. Antalya da farklı statülerdeki grupların barınma alanları yoğunlukları net olarak farklılaģmamıģtır. Bu durum aslında tüm ülkede aynıdır. Yoğunluklar imarlı yada imarsız kesimlere göre belirli ortalama yada aralıklar içinde yer alamamaktadır. Yapıların yasal statüsü ile yoğunluğu arasında bir bağlantı yoktur. Bununla birlikte, Antalya nın bazı kentsel kesimlerinde belirli özelliklerden söz edilebilmektedir. Örneğin, kentin imarlı kesimlerinde yoğunluklar ortalamanın çok üstündedir. Bu durum imar planlarında ve imar yönetmeliğinde yapılan değiģiklikler sonucu ortaya çıkmıģtır. Yeni yapılanmaya açılan kesimlerde yoğunluklar düģük olmakla birlikte, imar haklarına göre giderek artma gösterecektir. Ġmarsız kesimde yoğunluklar düģük veya kent ortalaması düzeyindedir. DüĢük yoğunluklu yapılanmalarda benimsenmektedir. L.5. ĠLDEKĠ BAZ ĠSTASYONLARI SAYISI Grafik 11. Baz Ġstasyonu Sayıları 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 Seri 1 Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü, 2010 391

Tablo 120: Baz Ġstasyonları Sayısı MERKEZ 346 MURATPAġA 427 KEPEZ 174 KONYAALTI 157 DÖġEMEALTI 33 AKSU 72 ALANYA 330 AKSEKĠ 44 DEMRE 12 ELMALI 38 FĠNĠKE 35 GAZĠPAġA 45 GÜNDOĞMUġ 9 ĠBRADI 2 KALE 13 KAġ 89 KEMER 212 KORKUTELĠ 73 KUMLUCA 64 MANAVGAT 262 SERĠK 197 TOPLAM 2634 Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü, 2010 KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 - Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mersin Bölge Müdürlüğü, 2010 - Türk Telekom Müdürlüğü, 2010 - D.H.M.Ġ Antalya Havalimanı BaĢ Müdürlüğü, 2010 - Deniz MüsteĢarlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 - Ġl Emniyet Müdürlüğü, 2010 - DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 - Karayolları Genel Müd. XIII. Bölge Müd. 2010 392

M. YERLEġĠM ALANLARI VE NÜFUS M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA M.1.1. Kentsel Alanlar Yürürlükte bulunan Antalya kentinin 1/25000 ölçekli imar planı 29/05/1997 tarihinde onaylanmıģ olup, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ise 30/08/1998 yılında onaylanmıģtır. Mevcut imar planlarında konut alanı olarak gösterilmiģ ve 18.madde uygulaması yapılmıģ alanlar yerleģik alanın yaklaģık %78 ini oluģturmaktadır. Ġmar uygulaması yapılmıģ alanların bir kesiminin henüz yapılaģmamıģ olduğu bilinmektedir. Merkezi iģ alanlarının kuzeyinde ve kuzey doğusunda yer alan alanlarda da yapılaģmamıģ alanlar bulunmaktadır. M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri Antalya kentinin kendi grubundaki kentler arasında ekonomik geliģme hızının yüksek olması, istihdam olanakları, ılıman bir iklime sahip olması, doğal ve tarihi zenginlikleri Antalya yı yalnız Türkiye içinde değil yurt dıģında da yerleģilebilir kentler arasında öncelikli sıraya sokmuģtur. Kentlerin geliģmesinde 3 temel eģik bulunmaktadır: 1) Doğal EĢikler Tarım toprakları Sulama, taģkın ve su kaynakları Eğim, topoğrafya Jeolojik durum Doğal sit ve siluet değerleri 2) Ġdari EĢikler Yasal ve yönetimsel sınırlar 3) Ekonomik EĢikler Belediye yatırımları (Bütçe ve finansman durumu) Kamu kuruluģları yatırımları Ġdari ve ekonomik eģikler ülkesel ve bölgesel verilere ve siyasi tercihlere bağlı olarak aģılabildiği, bu eģiklerden bazıları aģılabilir olduğu halde, bazıları kesinlikle aģılamayan eģiklerdir. Örneğin; idari ve ekonomik eģikler ülkesel ve bölgesel politikalara göre aģılabildiği halde, jeolojik eģik hiçbir Ģekilde aģılamayacak eģiktir. Yapılan analiz çalıģmalarıyla bu eģiklerin kentsel geliģme açısından durumları incelenmiģ, bu eģiklerden; - Ġçme su kaynakları koruma alanları eģiği, yer altı su kaynakları eģiği ve taģkın alanları eģiği hiçbir Ģekilde aģılamamaktadır. - Eğim, topoğrafya ve jeolojik durum açısından bazı adımlar dıģında önemli bir eģik değildir. - Ġdari eģikler ülke kentsel geliģimi ile ilgili bir genel düzenleme yapılmadan hiçbir Ģekilde aģılamayacağından dolayı bu nedenle hareket sınırları alanı Antalya Belediyesi mücavir alan sınırlarına bağlıdır. 393

- Toprak ve sulu tarım eģikleri açısından geliģmeye açılacak alanlar hakkında ön bilgiler alınarak hazırlanan plan önerileri hakkında ilgili kamu kuruluģlarının uygun görüģü alınması gerekmektedir. Kıyı uzunluğu 640 km olan Antalya da ĢehirleĢme daha çok kıyıya yakın yerlerdedir. EĢsiz kıyı güzelliği nedeni ile kent kıyıya paralel olarak geliģmektedir. Ayrıca kentin kuzey kısımlarında tarım yapılmakta ve buralara konut talebi olmaktadır. M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni Konyaaltı varyantının kuzeyinde bulunan bölge önemli yer altı su kaynaklarının bulunduğu yerdir. Burası iskan dıģı yeģil alan olarak korumaya alınması gerekirken yapılaģmanın önüne geçilememiģtir Kentte yerleģim alanları için uygun bölgeler Konyaaltı varyantı ile liman arasında ki bölge, Mazı Dağı diye adlandırılan gecekondu bölgesinden güneye doğru olan bölge ile Kepez Elektrik Santralinin üst tarafında ki organize sanayi bölgesinin karģı taraflarıdır. M.1.1.3. Planlı Kentsel GeliĢme Alanları Antalya da planlı olarak geliģmiģ alan olarak bugün Meltem Mahallesi diye adlandırılan bölge, Konyaaltı varyantı ile liman arasında ki bölge ve Lara bandı üzerinde kurulan Örnekköy tatil siteleridir. BeĢ yıldızlı Falez ve Sheraton otellerinin kurulması, altyapı hizmetlerinin buraya yoğun gitmesi ve ayrıca buraya yakın üniversite kampüsünün bulunması buralarda bir geliģme alanı ortaya çıkarmıģtır. Antalya nın en büyük plajı olan Konyaaltı plajına yakın olmasından dolayı liman ile Konyaaltı varyantı arasında ki bantta geliģme eğilimi doğmuģtur. Antalya nın ikinci büyük plajı olan Lara plajına yakınlıktan dolayı Lara bandında beģ yıldızlı oteller ve tatil siteleri yoğunlaģmıģtır. Ayrıca Ģehrin kuzeyinde göç yoluyla gelerek Ģehre yerleģenlerin oluģturduğu Mazı Dağı civarındaki gecekondu bölgeleride kentin geliģme alanlarına dahil edilmiģtir. Kepez Elektrik Santralinin kuzeyinde ve organize sanayi bölgesine yakın olan bölgede eğimin 0 ile %5 arasında olması ve Antalya daki yoğun konut talebi yüzünden Kuzeykent diye bir uydu kentin doğmasına sebep olmuģtur. M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk Antalya da farklı statülerdeki grupların barınma alanları yoğunlukları net olarak farklılaģmamıģtır. Bu durum aslında tüm ülkede aynıdır. Yoğunluklar imarlı yada imarsız kesimlere göre belirli ortalama yada aralıklar içinde yer alamamaktadır. Yapıların yasal statüsü ile yoğunluğu arasında bir bağlantı yoktur. Bununla birlikte, Antalya nın bazı kentsel kesimlerinde belirli özelliklerden söz edilebilmektedir. Örneğin, kentin imarlı kesimlerinde yoğunluklar ortalamanın çok üstündedir. Bu durum imar planlarında ve imar yönetmeliğinde yapılan değiģiklikler sonucu ortaya çıkmıģtır. Yeni yapılanmaya açılan kesimlerde yoğunluklar düģük olmakla birlikte, imar haklarına göre giderek artma gösterecektir. Ġmarsız kesimde yoğunluklar düģük veya kent ortalaması düzeyindedir. DüĢük yoğunluklu yapılanmalarda benimsenmektedir. 394

M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları Kentin Yenilenme, Kentsel yenileme den farklı olarak arkasına rant desteğini alan, istem sunu değerlerini gözeten ve kentin/kentlerin farklı bölgelerinde, parsel ölçeğinde ortaya çıkan bir olgudur. Antalya da bu olgu süregelmektedir. Merkezi iģ alanlarında çöküntü alanı sayılabilecek, önemli büyüklükte kent parçalarında yenileme planları yapılmıģtır. M.1.1.6. Endüstri Alanlarda Yer Seçimi Bu alt baģlık Sanayi ve Teknoloji ana baģlığı altında incelenmiģtir. M.1.1.7. Tarihi,Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar Bu alt baģlık Flora Fauna ana baģlığı altında incelenmiģtir. M.1.2. KIRSAL ALANLAR M.1.2.1. Kırsal YerleĢme Deseni ġehirleģmenin uzanamadığı kırsal kesimlerde genellikle tarımla uğraģılmaktadır. Kırsal yerleģim kentin doğu tarafında Aksu'ya doğru yayılmıģ vaziyettedir. Bu kesimlerde yerleģim genellikle geniģ arazi üzerine kuruludur. M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti Antalya anakentinde önemli büyüklüklerde vakıf ve hazine arazileri bulunmaktadır. Bu araziler kuzey kesimde Organize Sanayi Bölgesinin doğusunda ve Havaalanının kuzeyinde kümelenmiģtir.bu araziler kentin geliģme stratejilerinde önemli yönlendiricilerdir. M.2. ALTYAPI Bu konu Altyapı, UlaĢım ve HaberleĢme ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. M.3. BĠNALAR VE YAPI ÇEġĠTLERĠ M.3.1. Kamu Binaları Kentte kamu binaları genellikle Güllük Caddesi üzeri, Vatan Bulvarı üzeri, Gazi Bulvarı üzeri ve Namık Kemal Bulvarı üzeri, Cumhuriyet Caddesi üzeri ve Atatürk Caddesi ile çevre yolu üzerinde yer almıģtır. Kamu binaları genellikle ulaģımın kolay olduğu ve vakıf arazilerinin büyük alan kapladığı yerlerde kurulmuģtur. 395

M.3.2. Okullar Tablo 121: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ve Özel) TÜRÜ 2010-2011 GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Resmi+Özel) OKUL SAYISI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI DERSLĠK SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM OKUL ÖNCESĠ 52 30 964 994 16.403 14.820 31.223 1.138 ĠLKÖĞRETĠM 638 5.476 6.273 11.749 132.239 123.634 255.873 8.488 ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO 17 100 171 271 294 170 464 180 ORTAÖĞRETĠM 167 3.200 2.524 5.724 53.825 48.646 102.471 3.167 GENEL LĠSE 98 1.827 1.455 3.282 28.881 29.339 58.220 1.922 MESLEK LĠSESĠ 69 1.373 1.069 2.442 24.944 19.307 44.251 1.245 GENEL TOPLAM 874 8.806 9.932 18.738 202.761 187.270 390.031 12.973 Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü 2010 Tablo 122: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen, Okul Sayıları ( Resmi ) TÜRÜ OKUL SAYISI 2010-2011 GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Resmi) ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI DERSLĠK SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM OKUL ÖNCESĠ 30 19 741 760 13.836 12.678 26.514 938 ĠLKÖĞRETĠM 606 5.076 5.549 10.625 126.493 118.566 245.059 7.816 ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO 7 54 70 124 144 87 231 48 ORTAÖĞRETĠM 144 2.984 2.339 5.323 52.164 46.975 99.139 2.926 GENEL LĠSE 76 1.611 1.279 2.890 27.251 27.704 54.955 1.689 MESLEK LĠSESĠ 68 1.373 1.060 2.433 24.913 19.271 44.184 1.237 GENEL TOPLAM 787 8.133 8.699 16.832 192.637 178.306 370.943 11.728 Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü 2010 396

Tablo 123: Ġl Genelinde Bulunan Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları ( Özel ) 2010-2011 GENEL BĠLGĠ TABLOSU (Özel) TÜRÜ OKUL SAYISI ÖĞRETMEN SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KIZ TOPLAM DERSLĠK SAYISI OKUL ÖNCESĠ 22 11 223 234 2.567 2.142 4.709 200 ĠLKÖĞRETĠM 32 400 724 1.124 5.746 5.068 10.814 672 ÖZEL EĞĠTĠM ĠÖO 10 46 101 147 150 83 233 132 ORTAÖĞRETĠM 23 216 185 401 1.661 1.671 3.332 241 GENEL LĠSE 22 216 176 392 1.630 1.635 3.265 233 MESLEK LĠSESĠ 1 9 9 31 36 67 8 GENEL TOPLAM 87 673 1.233 1.906 10.124 8.964 19.088 1.245 NOT: *BĠLGĠLER 22.12.2010 ĠTĠBARĠYLE ALINARAK HAZIRLANMIġTIR. * OKUL ÖNCESĠ ÖĞRENCĠ BĠLGĠLERĠNE 2.514 SHÇEK ÖĞRENCĠSĠ DAHĠLDĠR. Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010 397

ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK ĠL TOPLAMI AKSU DÖġEMEALTI KEPEZ KONYAALTI MURATPAġA AKSEKĠ ALANYA DEMRE ELMALI FĠNĠKE GAZĠPAġA GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER KORKUTELĠ KUMLUCA MANAVGAT SERĠK Tablo 124: 2010-2011 Eğitim Öğretim Yılı Okul Tablosu ANTALYA ĠLĠ 2010-2011 EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (RESMĠ) OKUL TÜRÜ ANAOKULU 30 5 1 6 4 1 1 1 1 3 3 1 1 1 1 ĠLKÖĞRETĠM 613 27 16 69 18 57 6 103 14 25 19 31 15 3 20 10 30 21 78 51 GENEL LĠSE 76 2 4 8 3 16 2 11 2 2 1 2 2 2 3 4 7 5 MESLEK LĠSESĠ 68 1 4 11 1 9 1 9 3 2 2 1 1 4 1 3 2 7 6 GENEL TOPLAM 787 30 24 93 23 88 9 127 17 31 23 36 16 4 29 16 37 28 93 63 ANTALYA ĠLĠ 2010-2011 EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (ÖZEL) OKUL TÜRÜ ANAOKULU 22 1 2 2 9 5 1 2 ĠLKÖĞRETĠM 42 1 5 2 12 7 1 2 1 2 2 5 2 GENEL LĠSE 22 1 2 9 6 1 1 2 MESLEK LĠSESĠ 1 1 GENEL TOPLAM 87 2 8 6 31 18 1 3 1 3 1 2 9 2 ANTALYA ĠLĠ 2010-2011 EĞĠTĠM ÖĞRETĠM YILI OKUL TABLOSU (RESMĠ+ÖZEL) OKUL TÜRÜ ANAOKULU 52 1 7 3 15 9 1 1 1 1 3 3 2 1 3 1 ĠLKÖĞRETĠM 655 27 17 74 20 69 6 110 15 25 21 32 15 3 20 12 30 23 83 53 GENEL LĠSE 98 2 4 9 5 25 2 17 2 2 2 2 2 3 3 4 9 5 MESLEK LĠSESĠ 69 1 4 11 1 10 1 9 3 2 2 1 1 4 1 3 2 7 6 GENEL TOPLAM 874 30 26 101 29 119 9 145 18 31 26 37 16 4 29 19 38 30 102 65 Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010 398

Tablo 125: Antalya Ġli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Resmi) ANTALYA ĠLĠ OKUL, ÖĞRENCĠ VE ÖĞRETMEN TABLOSU (RESMĠ) ĠLÇE ADI OKUL SAYISI OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ORTAÖĞRETĠM DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI MURATPAġA 6 4.755 171 57 47.985 2.037 25 26.166 1.592 KEPEZ 5 6.247 136 69 54.868 2.268 19 19.482 893 KONYAALTI 1 1.312 59 18 10.452 529 4 4.306 208 AKSU 1.018 23 27 9.189 399 3 1.410 80 DÖġEMEALTI 522 14 16 5.030 252 8 3.570 251 AKSEKĠ 94 5 6 1.000 55 3 677 56 ALANYA 4 2.932 77 103 32.544 1.340 20 12.218 659 DEMRE 1 482 16 14 3.399 174 2 926 45 ELMALI 1 474 16 25 4.340 205 5 1.856 89 FĠNĠKE 1 645 20 19 5.869 297 3 2.322 110 GAZĠPAġA 1 743 22 31 6.331 357 4 2.480 128 GÜNDOĞMUġ 98 5 15 822 36 1 210 3 ĠBRADI 32 2 3 233 16 1 147 13 KAġ 3 972 29 20 6.514 270 6 1.312 68 KEMER 3 782 18 10 3.869 176 3 1.594 65 KORKUTELĠ 1 652 17 30 5.942 296 6 2.235 116 KUMLUCA 1 943 24 21 9.166 411 6 3.155 147 MANAVGAT 1 2.436 73 78 23.667 1.050 14 9.331 494 SERĠK 1 1.375 33 51 14.070 581 11 5.742 306 GENEL TOPLAM 30 26.514 760 613 245.290 10.749 144 99.139 5.323 * Anasınıfı Öğrenci Sayıları Okul Öncesi Bölümünde GösterilmiĢtir. Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010 399

Tablo 126: Antalya Ġli Okul, Öğrenci Ve Öğretmen Tablosu (Özel) ANTALYA ĠLĠ OKUL, ÖĞRENCĠ VE ÖĞRETMEN TABLOSU (ÖZEL) ĠLÇE ADI OKUL SAYISI OKUL ÖNCESĠ ĠLKÖĞRETĠM ORTAÖĞRETĠM DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI OKUL SAYISI DERSLĠK SAYISI ÖĞRENCĠ SAYISI ÖĞR. SAYISI MURATPAġA 9 727 83 12 4.381 514 10 1.289 178 KEPEZ 2 153 29 5 502 80 1 336 43 KONYAALTI 2 176 20 2 740 76 2 500 44 AKSU DÖġEMEALTI 1 77 8 1 414 48 AKSEKĠ ALANYA 5 494 47 7 1.800 188 6 841 84 DEMRE 13 1 1 125 16 ELMALI FĠNĠKE 22 2 2 200 32 1 47 14 GAZĠPAġA 33 2 1 189 22 GÜNDOĞMUġ ĠBRADI KAġ KEMER 38 3 2 385 39 1 33 4 KORKUTELĠ 1 21 5 KUMLUCA 69 3 2 270 47 MANAVGAT 2 296 26 5 1.322 135 2 286 34 SERĠK 76 5 2 719 74 GENEL TOPLAM 22 2.195 234 42 11.047 1.271 23 3.332 401 * Anasınıfı Öğrenci Sayıları Okul Öncesi Bölümünde GösterilmiĢtir. * Okul Öncesi 2.514 SHÇEK Öğrencisi Okul Öncesi Öğrencisine Dahil EdilmemiĢtir. Kaynak: Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2010 400

Tablo 127: Akdeniz Üniversitesi Öğrenci Sayısı (2009-2010) I.Öğretim II.Öğretim Toplam FAKÜLTELER K E T K E T K E T Tıp Fakültesi 416 663 1079 0 416 663 1079 Ziraat Fakültesi 398 770 1168 0 398 770 1168 Fen-Edebiyat Fakültesi 1086 1074 2160 116 92 208 1202 1166 2368 Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi 846 1170 2016 0 846 1170 2016 Mühendislik Fakültesi 409 913 1322 0 409 913 1322 Eğitim Fakültesi 532 282 814 135 56 191 667 338 1005 Güzel Sanatlar Fakültesi 344 353 697 0 344 353 697 Hukuk Fakültesi 140 167 307 0 140 167 307 ĠletiĢim Fakültesi 168 244 412 0 168 244 412 Su Ürünleri Fakültesi 35 116 151 0 35 116 151 Alanya ĠĢletme Fakültesi 80 166 246 26 65 91 106 231 337 Fakülte Toplamı 4454 5918 10372 277 213 490 4731 6131 10862 YÜKSEKOKULLAR (4 YILLIK) Antalya Sağlık Yüksekokulu 291 101 392 0 291 101 392 Akseki Sağlık Yüksekokulu 6 0 6 0 6 0 6 Turizm ĠĢletmeciliği ve Otelcilik Yo. 187 537 724 172 466 638 359 1003 1362 Beden Eğitimi ve Spor Yo. 196 392 588 0 196 392 588 Antalya Devlet Konservatuvarı 27 25 52 0 27 25 52 Yüksekokul Toplamı 707 1055 1762 172 466 638 879 1521 2400 MESLEK YO.(2 YILLIK) Teknik Bilimler Meslek Yo. 134 1307 1441 133 1438 1571 267 2745 3012 Sosyal Bilimler Meslek Yo. 586 747 1333 638 919 1557 1224 1666 2890 Sağlık Hizmetleri Meslek Yo. 230 90 320 0 230 90 320 Elmalı Meslek Yüksekokulu 121 584 705 47 88 135 168 672 840 Kumluca Meslek Yüksekokulu 108 159 267 0 108 159 267 Korkuteli Meslek Yüksekokulu 186 348 534 0 186 348 534 Serik Meslek Yüksekokulu 262 152 414 0 262 152 414 Akseki Meslek Yüksekokulu 73 256 329 25 64 89 98 320 418 Alanya Meslek Yüksekokulu 100 168 268 32 62 94 132 230 362 Manavgat Meslek Yüksekokulu 258 515 773 88 170 258 346 685 1031 Finike Meslek Yüksekokulu 75 182 257 32 101 133 107 283 390 Meslek Yo. Toplamı 2133 4508 6641 995 2842 3837 3128 7350 10478 FAKÜLTE + YÜKSEKOKUL + MESLEK YÜKSEKOKULU GENEL TOPLAM 7294 11481 18775 1444 3521 4965 8738 15002 23740 YÜKSEK LĠSANS DOKTORA Toplam ENSTĠTÜLER K E T K E T K E T TUS 177 190 367 177 190 367 Sağlık Bilimleri Enstitüsü 55 9 64 38 23 61 93 32 125 Fen Bilimleri Enstitüsü 194 145 339 76 63 139 270 208 478 Sosyal Bilimler Enstitüsü 346 335 681 75 72 147 421 407 828 Güzel Sanatlar Enstitüsü 11 6 17 0 0 0 11 6 17 Enstitü Toplamı 606 495 1101 366 348 714 972 843 1815 FAKÜLTE+YÜKSEKOKUL+MESLEK YÜKSEKOKULU+ENSTĠTÜ K E T GENEL TOPLAM 9710 15845 25555 Kaynak: Akdeniz Üniversitesi, 2010 401

ÖZEL HASTANELER DEVLET HASTANELERĠ M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri Tablo 128: Ġl genelinde Bulunan Sağlık KuruluĢları ADI YATAK SAYISI ANTALYA 600 ALANYA 148 AKSEKĠ 50 GAZĠPAġA 75 MANAVGAT 150 SERĠK 50 SĠDE 150 ELMALI 100 KORKUTELĠ 30 KEMER 30 KUMLUCA 35 FĠNĠKE 100 KAġ 25 KALE 50 AKDENĠZ ÜNV. TI FAK 482 SSK HASTANESĠ 560 AKDENĠZ SAĞLIK VAKFI HAST. 50 ÖZEL ĠNTERHOSPĠTAL HAST 44 ÖZEL ANTALYA HAST. 20 ÖZEL AKDENĠZ HAST. 50 ÖZEL CAN HAST. 50 ÖZEL HAYAT HAST. 90 ÖZEL ANADOLU HAST. 42 ÖZEL BĠLGĠ HAST. 45 Kaynak : Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Ġl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü kuruluģlarında sosyal tesis bulunmamaktadır. Ancak; kendi bünyesinde bulunan salonlarını ve kendi binalarını sosyal etkinliklerde kullanmaktadır. Kendi bünyesinde, Huzurevi, YetiĢtirme Yurdu, Çocuk Sitesi, Çocuk ve Gençlik Merkezi, Spastik Çocuklar Rehabilitasyon Merkezi ve Toplum Merkezlerinde genç, yaģlı, çocuk ve kadınlarımızın yararlanacakları sosyal etkinlikler, bulundukları kurumların özelliklerine göre yıl boyunca belirli aralıklarla düzenlenmektedir. Ayrıca tüm sakinlerin kurum bünyesi dıģındaki faaliyetlere katılabilmeleri için imkanlar sağlanmaktadır. M.3.5. Endüstriyel Yapılar Bu alt baģlık Sanayi ve Teknoloji ana baģlığı altında incelenmiģtir. 402

M.3.6. Göçler ve Hareketli Barınaklar Göçer ve hareketli barınaklar kapsamına giren yapılar Ģantiye binaları ve afet konutları olarak iki türde mevcuttur. Kent içinde en çok Ģantiye binaları olarak karģımıza çıkar. Konut ve diğer yapılarda böyle bir sistemde yapı bulunmamaktadır. M.3.7. Otel, Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar Bu alt baģlık ile ilgili ayrıntılı bilgiler Turizm ana baģlığı altında incelenmiģtir. M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 1960-1965 yılları arasında Kalekapısı çarģısı oluģmuģ, Kalekapısı' ndan batıda vilayet konağına, doğudan ve güneyden Yeni Kapı ya kadar Atatürk Caddesi, kuzeyde ġarampol Caddesini takiben bugünkü KıĢlahan Oteline kadar gelmiģtir. 1965-1970 yılları arasında Kalekapısı ile Belediye ĠĢhanı arasında caddenin güneyinde Ģekerciler çoğunlukta olmak üzere bugünde kullanımını devam ettiren fırın, turģucu, tandırcı, caddenin kuzeyinde ise çerçici, düğmeciler ve kuyumcular yer almıģtır. 1970 yıllarında Vakıf ĠĢhanı yapılmıģ ve merkezin prestijli alıģveriģ mekanları buraya taģınmıģtır. Vakıf ĠĢhanı nın arkasındaki ayakkabıcılar çarģısı, Ġki Kapılı Han içindeki kullanıcılar, kuyumcular o günden bugüne halen kullanım özelliklerini korumaktadırlar. Yine 1965-1970 yılları arasında ġarampol Caddesinde bakkaliye-gıda, lokanta gibi iģyerleri ve ticarethaneler bulunmaktaydı. Kalekapısı ile Vilayet Konağı arasında serbest meslek ve turizm büroları gibi kullanımlar bulunmaktaydı. 1970 li yıllarda kent nüfusunun daha hızlı artıģına paralel olarak kent merkezinin geliģmesi ve yayılması da hız kazanmıģtır. Özellikle Ali Çetinkaya Caddesi boyunca merkez iģlevleri yer seçmiģ ve tarım ilaçları, tarım aletleri, kuyumcular, bankalar bu aks üzerine yerleģtirilmiģtir. Batıda Kalekapısı ile Konyaaltı varyantı arasında uzanan (Kenan Evren Bulvarı) ve üst gelirlilerin konut alanı olarak geliģen aks boyunca hazır giyim, boya maddesi, butik, Ģarküteri, ev eģyası, lüks inģaat malzemeleri, dekorasyon ve mobilya türü ticaret ve alıģveriģ yerleri ile turizm ve seyahat acentelerinin yerleģtikleri görülmüģtür. Kuzeyde Kalekapısı ile Sigorta Hastanesi arasında uzanan ġarampol Caddesi üzerinde ise ağırlık olarak kentin orta ve alt gelirli kesimlerine hitap eden alıģveriģ, ticari iģ yerleri, beslenme ve eğlence türü hizmet veren iģ yerlerinin yer seçmeleri bir geliģme olmuģtur. Son yıllarda kentin çeģitli yerlerinde lüks alıģveriģ merkezleri yapılmıģ buralarda büro ve dükkanlar kullanılmaya baģlanmıģtır. Büro ve dükkanların dağılımı, batıda Konyaaltı, doğuda Meydan KavĢağı, kuzeyde ise Yener Ulusoy Bulvarına kadar geliģmiģtir. Yoğunluk denizden uzaklaģtıkça azalmaktadır. M.3.9. Kırsal Alanda YapılaĢma Kırsal alanlardaki planlama çalıģmaları köy yerleģik alanlarda yapılmakta olup, 02.09.1999 tarih ve 23804 sayılı Resmi gazetede yayınlanan yönetmelik gereğince köy yerleģik alanları dıģındaki alanlarda plan yapılabilmesi, çeģitli kısıtlamalara tabii tutulmuģtur. 3194 sayılı Ġmar Kanununun ilgili hükümleri uyarınca köy yerleģik alanı dıģındaki tarımsal alanlarda çevre düzeni planı hükümlerinde aksi bir hüküm yoksa %5 yapılanma koģulu ile max 250 m2 ve max 6.50 m yi geçmeyen 2 katlı konut, kır kahvesi, lokanta tesisi yapılabilir. 403

Ayrıca entegre tesisi niteliğinde olmamak kaydıyla konutla birlikte mandıra, kümes, ağıl, su ve yem depoları, hububat depoları, balık üretim tesisleri ve un değirmenleri gibi konut dıģı yapılarda %40 yapılanma koģulu, yapı yüksekliği 6,50 m geçmeyen 2 katı aģmamak Ģartıyla yapılabilir. Bu tesisler hakkında Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı ve diğer ilgili kurum ve kuruluģları taģra teģkilatlarının uygun görüģü alınması ve baģka bir amaçla kullanılamayacağı hususunda taģra teģkilatlarının uygun görüģü alınması ve baģka bir amaçla kullanılamayacağı hususunda tesis sahiplerince ilgili idareye taahhütname vermesi gerekmektedir. Köy ve mezraların yerleģik alanlarında ve civarında yapılacak ifraz iģlerinde parsel geniģlikleri 15.00 m den parsel derinlikleri de 20.00 m den olamaz. Köy yerleģik alanlarında yapılan mevzii imar planlarında yapılanma koģulu 15/30 ve saçak seviyesi 6,50 kat adeti 2 olarak öngörülmektedir. M.3.10. Yerel Mimari Özellikler Bu konuda Balbey Mahallesi ve Kaleiçi Antalya nın eski kent dokusu hakkında bir fikir verebilir. Balbey yerleģme dokusu, 19. asrın sonuna kadar Anadolu nun geliģmiģ kent ve kasabalarında ki dokularla büyük benzerlik göstermektedir. Orta ve yüksek yol duvarlarıyla bütünleģen yapı strüktürünün karakterize ettiği dıģ mekanlar çoğunlukla Kaleiçi dokusunda da görülmekte ise de, gerek eğitimin daha az oluģu gerekse bahçelerin aile ihtiyaçlarına dönük üretime olanak verecek büyüklükte oluģu dokuyu farklılaģtırmaktadır. Gerek alt gerekse üst katlardaki açık kullanımlar iklimden kaynaklanan ve mimariye özellikler getiren öğelerdir. Aynı iklimsel etkinlik tavan yüksekliklerinde de gözlenebilmektedir. Antalya evlerini tanımak için Antalya nın salt merkezinde dolaģmak yeterli değildir. Çevre ilçelerini ve köylerini de görmek, sonunda genel bir kanaate varmak gerekir. Eski Antalya ilinin çekirdeğini oluģturan hepimizin bildiği bir Kaleiçi evleri veya bir Akseki-Ġbradı, KaĢ, Kalkan, Alanya evleri kendilerine has mimari üslup ve malzeme farklılığı arz eder. Malzemesinde ortak bir husus vardır ki oda iklim koģullarına uygun yapılaģma tekniğidir. Bu nedenle tümünün Akdeniz mimarisi özelliği taģıdığını söyleyebiliriz. Günümüzde halen bir çoğu yaģamakta olan Kaleiçi evlerinde büyük konaklar az sayıdadır ve Anadolu nun diğer yöresindeki evler gibi haremlik, selamlık bölme yerine ataerkil ailelerin barınabileceği avlulu ve geniģ evler olarak mütevazi bir ailenin barınabileceği iki odalı, sofalı, iki katlı yapılar olarak da halen yaģamaktadır. Sokaklarda ev duvarlarına paralel bulunan su arkları da bahçe sulamasında kullanılacak suyun teminini sağlar. Bahçe ile birleģen açık sofalarda günlük yaģamın devam ettiği kullanım alanları mevcuttur. Antalya evlerinin üst katları günlük yaģamın sürdüğü mekanlardır. Genellikle bu katta odalar sofaya açılmaktadır. Evlerin bulunduğu sokaklar ise zemin katlar parsel sınırında ki düzensizlik ile biçimlenirken, üst katlarda cumbalar ve çıkmalarla yapılan düzenlemeler hem evin parselde ki düzensizliğini gidererek düzgün bir mekan oluģturmuģ hem de sokaklara ayrı bir profil kazandırmıģtır. Kaleiçi nde sokaklar diğer tüm eski kent dokularının da gözlendiği gibi taģıta değil insan ve atlı trafiğine yetecek geniģlikte biçimlenmiģtir. Genellikle dar olan sokakların köģelerine rastlayan yapılarda, kesme taģtan bir çoğunun üçgen alınlığında nebati motifli moliet desenler ile her biri sanat eseri olarak yapılmıģ planlı köģeler görülür. Dar bir yol görkemli bir binayı kullanarak çatal yola dönüģebilir. 404

M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller Antalya da yöreye özgü bir yapı malzemesi kullanılmamaktadır. Genelde betonarme ve çelik karkas yapı malzemesi kullanılmaktadır. M.4. SOSYO-EKONOMĠK YAPI M.4.1. ĠĢ Alanları ve ĠĢsizlik Antalya ili genelinde turizm ve tarıma (seracılık) dayalı iģ alanları yağunluktadır. M.4.2. Göçler Antalya ili 1950 lere kadar göç veren bir il iken 1960 lardan sonra göç almaya baģlamıģlardır. 1970-1975 döneminde Türkiye de en çok göç alan iller sıralamasında Ġstanbul, Ġzmir, Ankara ve Bursa nın ardından beģinci sırada yer almaktadır. Bu dönemde bölgede yer alan illerden Burdur unda göç çekim merkezi haline geldiği, Isparta nın ise göç verme kapasitesinin arttığı görülmektedir. DPT tarafından yapılan araģtırmalarda göç edenlerde ücretli oranının yüksek olduğu tarım sektöründe istihdam edildiği, bunu hizmetler sektörünün izlediğini göstermektedir. Ġlde turizmin geliģmiģ olması göç eden nüfus için bu alanda tarım kesimine eģit bir istihdam olanağı sağlamaktadır. Göç olayının ardından ilde pek çok sorun ortaya çıkmıģtır. En büyük sorun ise gecekondulaģmadır. Kepezüstü ve Mazı Dağı ile Ferrokromun arka taraflarında gecekondulaģma meydana gelmiģtir. Ayrıca il içinde iģsizlik ortaya çıkmakta ve marjinal iģlerde çalıģanların sayısı artmaktadır. Yoğun konut talebi yüzünden ilde sağlıksız bir yapılaģma ortaya çıkmakta, yeģil alanlar katledilmekte ve azalmaktadır. Gecekondu semtlerinde oturanlar genelde yakacak olarak kömür kullandıklarından kıģ mevsiminde ortaya çıkan hava kirliliğinin baģlıca kaynağını oluģturmaktadır. Ġl nüfusundaki artıģın, doğal nüfus artıģından çok ülke içi göç hareketinden kaynaklandığı ve Antalya nın, Türkiye nin en çok göç alan illerinden biri olduğu bilinmektedir. Diğer yandan da Antalya giderek dıģ göç alan bir kent olma özelliği kazanmaktadır M.4.3. Göçebe ĠĢçiler (Mevsimlik) Antalya da temel tarımsal faaliyetlerin toplama aģamasında sürat ve yoğun emek gereksinmeleri mevsimlik iģçi talebini yükseltmektedir. Bu talebi dağ köylerini nüfusu kısmen karģılamakta, talep fazla ise Konya, Isparta, Burdur, Ġçel gibi çevre illerden karģılanmaktadır. Ġlde turizm mevsiminin Ekim ayında bitmesi yüzünden bu kesim talebini oluģturduğu mevsimlik göçünde istatistiklerde Antalya nüfusundan görülmesine yol açmaktadır. 405

Tablo 129: Ġl Geneline Ait TaĢınmaz Mal Durumu Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altında Tescilli ĠliĢikli ĠLÇE ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ ADEDĠ YÜZÖLÇÜMÜ Demre 111 336.928,00 3886 292.812.409,00 170 4.728.250,00 DöĢemealtı 25 3.781.426,00 4182 48.095.397,00 591 9.340.471,00 Elmalı 79 18.725.271,00 3931 593.404.544,00 137 173.830.831,00 Finike 187 837.671,00 2338 270.028.138,00 41 435.234,00 KaĢ 262 4.053.746,00 8635 1.399.587.509,00 1132 17.066.112,00 Kemer 397 2.042.024,00 1750 368.258.029,00 168 1.279.724,00 Kepez 49 2.091.914,00 12557 90.779.772,00 2382 5.176.051,00 Konyaaltı 133 1.872.626,00 4015 256.473.989,00 500 30.546.532,00 Korkuteli 475 13.739.621,00 10304 981.671.609,00 172 3.496.362,00 Kumluca 86 1.068.185,00 4929 531.082.186,00 530 5.598.744,00 Akseki 1505 196.082.676,00 131 299.626.761,00 Aksu 600 7.516.586,00 9007 122.473.287,00 1955 25.711.927,00 Alanya 671 2.544.422,00 11951 802.103.527,00 24 126.839,00 GazipaĢa 130 5.358.554,00 3902 485.126.044,00 21 629.089,00 GündoğmuĢ 39 84.681.354,00 2267 183.257.044,00 20 166.129,00 Ġbradı 449 115.819.118,00 29 108.497,00 Manavgat 560 19.382.303,00 9898 704.667.006,00 889 13.325.148,00 MuratpaĢa 74 1.021.969,00 1958 22.911.587,00 184 3.922.868,00 Serik 133 3.108.891,00 2790 398.225.128,00 20 460.990,00 4011 172.163.491,00 100254 7.862.858.999,00 9096 595.576.559,00 Kaynak: Antalya Defterdarlığı, 2010 406

Tablo 130: Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, 2009 Kullanma amacına göre tamamen veya kısmen biten yeni ve ilave yapılar, 2009 [Yapı kullanma izin belgelerine göre] A. Bina sayısı B. Yüzölçümü (m²) C. Daire sayısı Genel toplam Ġkamet amaçlı binalar Toplam Bir daireli binalar Ġki ve daha fazla daireli binalar Halka açık ikamet yerleri Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki binalar Toplam Otel binaları Antalya A 5 373 4 773 1 033 3 728 12 600 96 B 5 422 842 3 755 084 222 670 3 514 841 17 573 1 667 758 875 449 C 31 361 31 289 1 041 30 248-72 - Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki binalar Ofis (iģyeri) binaları Toptan ve perakende ticaret binaları Trafik ve iletiģim binaları Sanayi binaları ve depolar Kamu eğlence, eğitim, hastane veya bakım kuruluģları binaları Ġkamet amaçlı binalar dıģındaki diğer binalar Antalya A 86 343 1 39 21 14 B 191 332 471 777 582 48 984 65 652 13 982 C 15 56-1 - - Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 407

M.4.5. Konut Yapım Süreçleri Tablo 131: Kullanım Amacına Göre Yapılacak Yeni ve Ġlave Yapılarda Bina Sayısı (2008) YIL 2008 BÖLGE KODU BÖLGE ADI TR611 Antalya Toplam Bina 4.304 Ġkamet Amaçlı Binalar/Toplam 3.765 Ġkamet Amaçlı Binalar/Bir Daireli binalar 887 Ġkamet Amaçlı Binalar/iki veya daha fazla daireli binalar 2.859 Ġkamet Amaçlı Binalar/Halka açık ikamet yerleri 19 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Toplam 539 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Otel Binaları 122 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Ofis (ĠĢyeri) Binaları 99 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Toptan ve Perakende ticaret Binaları 185 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Trafik ve ĠletiĢim Binaları 7 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Sanayi Binaları ve depolar 42 Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Kamu, Eğlence, eğitim,hastane veya bakım kuruluģları Binaları Ġkamet Amaçlı Olmayan Binalar/Ġkamet Amaçlı Olmayan diğer Binaları 34 50 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 408

CC Kod Tablo 132 Kullanım Amacına Göre Konut ve Diğer Alanlar, (2009 Ġlk Dokuz Aylık Toplam) Kullanma Amacı Bina Sayısı Yüzölçümü (m2) Değer (TL) 409 Daire Sayısı Konut Kullanım Alanı(m²) Konut DıĢı Kullanım Alanı(m²) Ortak Kullanım Alanı(m²) YAPI RUHSATI 1 Binalar 61.545 64.619.707 34.718.701.711 322.734 38.811.273 16.811.273 9.311.872 111 112 113 Bir daireli ikametgah amaçlı binalar Ġki ve daha fazla daireli ikametgah amaçlı binalar 14040 2.695.803 1.349.403.058 14.038 2.398.623 98.842 199.338 38728 46.138.188 25.013.781.119 307.004 36.217.913 2.467.879 7.452.396 Halka Açık Ġkamet Yerleri 243 694.659 355.923.420 3 801 636.320 57.538 121 Otel Vb. Binalar 767 1.141.610 599.451.259 40 1.548 1.020.462 119.600 122 123 124 125 126 127 Ofis (iģyeri) Binaları 1069 2.357.832 1.286.505.763 240 21.399 1.958.654 377.779 Toptan ve Perakende Ticaret 2291 3.786.600 2.073.450.893 1.210 148.473 2.926.456 711.671 binaları Trafik ve ieltiģim Binaları 149 428.128 238.444.010 0 0 422.124 6.004 Sanayi Bianaları ve Depolar 2021 2.909.692 1.485.378.190 136 17.017 2.668.617 224.058 Kamu, Eğlence, Eğitim, Hastane, veya bakım KuruluĢları binaları Ġkamet amaçlı Binalar dıģındaki Diğer Binalar. YAPI KULLANMA ĠZĠN BELGESĠ 917 3.540.270 1.856.172.444 21 1.697 3.401.199 137.374 1320 926.925 460.191.555 42 3.802 897.009 26.114 1 Binalar 57.861 56.704.246 29.677.174.534 286.198 25.851.515 14.570.792 6.281.939 111 112 113 Bir daireli ikametgah amaçlı binalar 13550 2.391.246 1.233.516.680 13.551 2.203.155 46.562 141.529 Ġki ve daha fazla daireli ikametgah 35822 39.710.353 20.861.397.707 271.511 33.517.485 1.514.149 4.678.719 amaçlı binalar Halka Açık Ġkamet Yerleri 176 378.737 195.369.674 1 92 357.645 21.000 121 Otel Vb. Binalar 591 1.075.980 538.589.487 5 902 984.329 90.749 122 123 124 125 126 127 Ofis (iģyeri) Binaları 953 1.508.670 797.542.999 84 9.781 1.311.702 187.187 Toptan ve Perakende Ticaret 3734 4.838.793 2.485.724.025 849 96.281 3.968.269 774.243 binaları Trafik ve ieltiģim Binaları 114 198.798 107.883.055 29 4.631 192.277 1.890 Sanayi Bianaları ve Depolar 1733 3.691.287 1.909.108.234 112 14.000 3.437.360 239.927 Kamu, Eğlence, Eğitim, Hastane, veya bakım KuruluĢları binaları Ġkamet amaçlı Binalar dıģındaki Diğer Binalar. 558 2.042.354 1.097.627.786 4 494 1.987.774 54.086 630 868.028 450.414.887 52 4.694 770.725 92.609 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010

M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 1/100.000 Antalya Burdur Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı 03.09.2009 tarihinde Çevre ve Orman Bakanlığımızca onaylanmıģtır. Ferrokrom fabrikası civarında oluģan ve hızla geliģen gecekondu bölgelerinde ıslah imar planları ile bu plana uygun sağlıklaģtırma çalıģmaları yapılmıģtır. Gene bu planda Ģehir ulaģımına kent ölçeğinde olumlu çözümler getirilmiģtir. ġehri gecekonduların çarpık görüntüsünden kurtarmak amacıyla tek tip ve dar gelirli vatandaģa hitap eden ucuz konut üretimi düģünülmektedir. M.5. YERLEġĠM YERLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠLERĠ M.5.1. Görüntü Kirliliği Antalya ilinde plansızlıktan kaynaklanan görüntü kirliliği mevcuttur M.5.2. Binalarda Ses Ġzolasyonu Binalarda ses izolasyonunu sağlamak için duvar imalatlarında ses izolasyon malzemesi olarak strafor, ortası boģluklu tuğlalar, taģ yünü, cam elyafı vb. üzürnler kullanılmaktadır. M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde OluĢturulan Gürültü Zonları Bu konuda havaalanları kenarlarında ve çevresinde bazı tedbirler alınmıģtır. Havaalanı çevresinde ağaç dikilerek gürültü perdeleri oluģturulmuģ ve askeri havaalanına en az 100 m mesafeye kadar yaklaģma mesafesi öngörülmüģtür. Ayrıca, uçuģ konisi içinde imar yasağı getirilmiģ ve havaalanları çevresinde konutlar dıģında baģka bir yapı yapılmasına izin verilmemiģtir. M.5.4.Ticari ve Endüstriyel Gürültü Endüstri alanları Ģehir dıģında toplanarak bunların Ģehir içindeki olumsuz etkileri azaltılmaya çalıģılmıģtır M.5.5. Kentsel Atıklar Bu alt baģlık Atıklar ana baģlığı altında ayrıntılı olarak incelenmiģtir. M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı Bu konuda yerel yönetimlerin yaptırım gücü vardır. Yerel yönetimler imar planlarında yapı Ģartları olarak plan hükümlerinde bu konuda belli Ģartlar getirebilirler. Binaların ısı yalıtımının sağlanması amacıyla ısı yalıtım malzemeleri uygun inģaat teknikleriyle kullanılmaktadır. 410

M.6. NÜFUS M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre DeğiĢimi Antalya nın hem tarımsal, hem kentsel nüfus olarak Türkiye içindeki payını artırmıģ olması, Antalya nın hem tarımsal hem turizm faaliyetleri bakımından öneminin sürekli olarak çoğalmasıyla yakından ilgilidir. Tablo 133: 2009-2010 Nüfus DeğiĢim Oranları ve Nüfus Yoğunluğu 2009-2010 Nüfus DeğiĢim Oranları ANTALYA 2009 2010 % NÜFUS DEĞĠġĠM ORANI Akseki 18 203 15 912-12,59 Alanya 241 451 248 286 2,83 Elmalı 37 645 37 756 0,29 Finike 46 095 46 138 0,09 GazipaĢa 48 369 48 525 0,32 GündoğmuĢ 9 783 9 163-6,34 KaĢ 52 564 53 145 1,11 Korkuteli 50 698 50 430-0,53 Kumluca 65 543 65 652 0,17 Manavgat 179 379 185 134 3,21 Serik 105 856 106 880 0,97 Demre 24 664 25 078 1,68 Ġbradı 3 509 3 346-4,65 Kemer 35 889 36 010 0,34 Aksu 61 200 63 051 3,02 DöĢemealtı 40 555 42 433 4,63 Kepez 394 672 406 819 3,08 Konyaaltı 106 748 117 999 10,54 MuratpaĢa 396 906 416 576 4,96 Toplam 1 919 729 1 978 333 3,05 Açıklama: YerleĢim yerlerine (il, ilçe, belde belediyesi, köy) göre nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve VatandaĢlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından, 5747 sayılı BüyükĢehir Belediyesi Sınırları Ġçinde Ġlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanun, 5393 sayılı Belediye Yasası'nın 8. ve 11. maddeleri ve ilgili diğer mevzuat uyarınca Ulusal Adres Veri Tabanında yerleģim yerlerine yönelik olarak yapılan; idari bağlılık, tüzel kiģilik ve isim değiģiklikleri dikkate alınmıģtır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 411

Tablo 134: 2009-2010 Nüfus DeğiĢim Nüfus Yoğunluğu Yıllara Göre Nüfus Yoğunluğu ( Antalya Ġli ) Nüfus Nüfus Yüzölçüm Yoğunluğu Sayım yılı Toplam Erkek Kadın Km² Yoğunluk* 2000 1 719 751 885 826 833 925 20 723 83 2007 (ADNKS) 1 789 295 908 000 881 295 20 723 86 2008 (ADNKS) 1 859 275 942 262 917 013 20 723 90 2009 (ADNKS) 1 919 729 973 554 946 175 20 723 93 2010 (ADNKS) 1 978 333 1 001 908 976 425 20 723 95 *2007-2008-2009-2010 yoğunlukları 2000 yılı yüzölçümü kullanılarak hesaplanmıģtır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 Tablo 135: Yıllara Göre Nüfus ArtıĢ Hızı Yıllara göre nüfus artıģ hızı (Antalya Ġli) Sayım yılı Toplam Nüfus ArtıĢ Hızı ( ) 2008 (ADNKS) 1 859 275 38 2009 (ADNKS) 1 919 729 32 2010 (ADNKS) 1 978 333 30 Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 412

M.6.2. Nüfusun YaĢ, Cinsiyet ve EğitimGruplarına Göre Dağılımı Tablo 136: 1927-2009 Yıllara Göre Cinsiyet Oranı YILLARA GÖRE CĠNSĠYET ORANI* 1927-2010 (Antalya Ġli) Nüfus Sayım yılı Toplam Erkek Kadın Cinsiyet oranı 1927 206 270 95 120 111 150 85,58 1935 242 609 115 210 127 399 90,43 1940 256 366 123 397 132 969 92,80 1945 278 178 134 714 143 464 93,90 1950(1) 311 442 151 953 159 489 95,27 1955 357 568 175 844 181 724 96,76 1960 416 130 206 690 209 440 98,69 1965 486 910 244 939 241 971 101,23 1970 577 334 287 376 289 958 99,11 1975 669 357 342 365 326 992 104,70 1980 748 706 376 863 371 843 101,35 1985 891 149 455 345 435 804 104,48 1990 1 132 211 588 656 543 555 108,30 2000 1 719 751 885 826 833 925 106,22 2007 (ADNKS) 1 789 295 908 000 881 295 103,03 2008 (ADNKS) 1 859 275 942 262 917 013 102,75 2009 (ADNKS) 1 919 729 973 554 946 175 102,89 2010 (ADNKS) 1 978 333 1 001 908 976 425 102,60 *Cinsiyet Oranı: Her yüz kadın için erkek sayısıdır. Kaynak: Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 413

Yer DeğiĢtirme Olayları Antalya ilinde geçmiģte göçer yörük nüfusu önemli bir orana sahipti. Göçebe nüfuslar yerleģik yaģama geçerken ya yaylak yada kıģlaklarda yerleģmekte, bazı hallerde her iki yer arasında bölünmektedir. Antalya merkez, Manavgat, Serik, KaĢ, Elmalı, Korkuteli, Kumluca yerleģmelerinin çoğu yerleģmiģ eski göçebelerin oluģturduğu köylerdir. Manavgat ve Serik çevresi göçebeleri Anamas Dağları, BeyĢehir ve Konya taraflarına göç etmekte, Antalya, KaĢ, Kumluca göçebeleri de Elmalı arasında gidip gelmektedir. Antalya ilinde nüfus dinamiği oluģturan doğum, ölüm ve göç süreçlerinden doğum ve ölüm oranları Türkiye ortalamasından düģüktür. Ġlde ki nüfus dağılımını yeniden belirleyen temel süreç göçtür. Antalya ili 1950 lere dek göç veren bir il iken 1960 lardan sonra göç almaya baģlamıģtır. Göç eden nüfus içinde çalıģma yaģlarında yaģların da erkek nüfus oranını yüksekliği dikkat çekmektedir. Antalya ya göç eden nüfus temelde üç bölgeden gelmektedir. Birincisi Isparta, Burdur, Konya ve Ġçel gibi çevre illerdir. Ġkincisi ise Doğu ve Güneydoğu illeridir. Üçüncüsü ise Ġstanbul, Ankara, Ġzmir gibi büyük kentlerdir. Antalya da ki yoğun emek getiren tarım faaliyetlerinin yarattığı mevsimlik iģgücü talepleri, çevre illerden mevsimlik iģ gücü göçlerine neden olmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Türkiye Ġstatistik Kurumu BaĢkanlığı, 2010 - Antalya Bölge Müdürlüğü, 2010 - Antalya Defterdarlığı, 2010 - Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 - Akdeniz Üniversitesi, 2010 - Ġl Milli Eğitim Müdürlüğü 2010 414

N - ATIKLAR N.1. EVSEL KATI ATIKLAR Ġlimiz sınırları içerisinde ÇED Yönetmeliği kapsamında kalan ve Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı alınmıģ olan 7 adet, ÇED Olumlu kararı alınmıģ 1 adet Katı Atık Düzenli Depolama Alanı, mevcuttur. Bunlar aģağıda sıralanmıģtır. Antalya Merkez Katı Atık Düzenli Depolama Alanı (faal, Antalya BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapılmıģtır ve iģletilmektedir) Alanya Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı(faal) Kumluca Belediyesi Katı Atık Düzenli Dep. Alanı(faal) KaĢ Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı Alanı(inĢaat henüz baģlamadı) Patara-Kekova Katı Atık Düzenli Depolama Alanı (faal, ÖÇK tarafından inģa edilmiģtir. ÖÇK bölgesindeki belediyeleri kapsamaktadır.) Manavgat Katı Atık Düzenli Deponi Alanı(faal, MATAB tarafından yapılmıģtır ve iģletilmektedir. Tüm ilçenin katı atıkları bertaraf edilmektedir.) SETAB Katı Atık Düzenli Deponi Alanı(inĢaat henüz baģlamadı) ALTAB Katı Atık Düzenli Deponi Alanı (inģaat henüz baģlamadı) Ayrıca ilimiz kemer ilçesinde ilçede oluģan tüm katı atıkları kompost hale getiren ve GATAB a ait olan katı atık kompost üretim tesisi bulunmaktadır. N.2. TEHLĠKELĠ ATIKLAR Endüstriyel katı atık üretimi evsel ve ticari-kurumsal katı atık üretim miktarına kıyasla ihmal edilebilir boyutlardadır. Ancak bunun artan endüstrileģme ile birlikte daha büyük miktarlara ulaģabileceği tahmin edilmektedir. Organize Sanayi Bölgesi tam manası ile faal değildir. Buna mukabil giderek artan bir düzeyde önümüzdeki yıllarda tam kapasiteye ulaģacaktır. 1998, 2005 ve 2020 hedef yıllarındaki endüstriyel katı atık miktarı hesaplanmasında bu gerçek dikkate alınacaktır. Bugün için endüstriyel katı atık üretimi 10 t/gün olarak tahmin edilmiģtir. Endüstriyel katı atık üretimi daha ziyade evsel nitelik taģımaktadır. Organize Sanayi Bölgesi, oto sanayi ve çeģitli endüstriyel kuruluģlardan gelen katı atık kağıt, plastik ve organik madde içermektedir. Bu nedenle endüstriyel atığın bugünkü bileģiminin evsel atıktan farklı olmadığı kabul edilmiģtir. Ancak ileri ki yıllarda bu durum değiģebilir. ġehir merkezine daha yakın kısımlarda Etibank ferrokrom tesisleri, MKE Pil Fabrikası vb büyük sanayi kuruluģları bulunmaktadır. Bunlar çelik talaģı, pil parçaları, cevher artıkları, kömür vs gibi sanayi tipi atıklarını kendileri değerlendirdiklerinden çoğunlukla çıkan atıklar evsel atık niteliğindedir. Atölyelerden üstüpü ve kağıt gibi ticari nitelikli atıklar sitenin evsel atığıyla birlikte düģünülebilir. Bu atıkların toplanmasında özel bir yönteme ihtiyaç duyulmamakla beraber, Belediye çöp kamyonlarının günlük çalıģma düzeni içinde toplanmaktadır. 415

N.3. ÖZEL ATIKLAR N.3.1. Tıbbi Atıklar 20. 05. 1993 tarih ve 21586 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre tıbbi atıklar BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı na ait tıbbi atık toplama aracı ile toplanmakta, gerekli sterilizasyon çalıģmaları yapıldıktan sonra, depolama sahasına gömülmektedir. Ayrıca Akdeniz Üniversitesi AraĢtırma Uygulama Hastanesi bünyesinde inģa edilmiģ 2 t/gün kapasiteli bir tıbbi atık yakma tesisi bulunmakta, ancak Ģu anda kullanılmamaktadır. BüyükĢehir Belediyesi tarafından tıbbi atıklarla ilgili olarak yapılan çalıģma tablo Ģeklinde aģağıdaki gibi düzenlenmiģtir. Tablo 137: Tıbbi Atık Miktar Tıbbi Atık Miktarı (Kg/Yıl) 2006 1.108.132 Kg Mevcut Bertaraf Yöntemi Planlanan Bertaraf Yöntemi Projenin Durumu 2007 1.111.261 Kg 2008 1.516.345 Kg 2009 1.865.214 Kg Özel Çukurlarda Kireçlenerek Gömme Sterilizasyon Proje Ġhale AĢamasında 2010 2.075.625 Kg Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 Tablo 138: Lisanslı Tıbbi Atık TaĢıma Aracı Sayısı LĠSANSLI TIBBĠ ATIK TAġIMA ARACI SAYISI 2005 2 ADET 2006 3 ADET 2009 6 ADET 2010 11 ADET Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 416

N.3.2. Atık Yağlar Ġl genelinde atık yağ bertaraf ve geri kazanım tesisi bulunmamaktadır. Atık yağlar lisanslı firmalar tarafından toplanarak bertaraf tesislerine gönderilmesi sağlanmaktadır. N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar Ġl genelinde bitkisel ve hayvansal atık yağ bertaraf sistemi bulunmamaktadır. Atık yağlar lisanslı firmalar tarafından toplatılarak bertaraf tesislerine gönderilmesi sağlanmaktadır. Tablo 139: Bitkisel Atık Yağ BĠTKĠSEL ATIK YAĞ GEÇĠCĠ DEPOLAMA ĠZNĠ ALMIġ TESĠS SAYISI TOPLANAN ATIK BĠTKĠSEL YAĞ MĠKTARI 2007 2008 2009 2010 4-2 - 613 TON 839 TON 986 TON 1100TON Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 N.3.4. Pil Ve Aküler Akülerin bir kısmı akü üreticileri tarafından geri kazanılmaktadır. Bu kapsamda Antalya Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Bülbül Akü isimli firma Akümülatör Geri DönüĢüm tesisi kurmuģtur. Atık akümülatörlerin taģınması için izin verilmesi amacıyla, geçici depolama tesisi izni verilmesi için Turkcell firması talepte bulunmuģ olup, Merkez Ġlçe, Çağlayan Mahallesinde bir adet akümülatör geçici depolama tesisine izin verilmiģtir. Ayrıca, Sanayi Sitesinde bulunan Mutlu Akü BaĢbayii ile Akdeniz Sanayi Sitesinde bulunan (Çelik Akü BaĢbayii) Çetinler Akü San. Tic. Ltd. ġti. ne ve Yeni mahalle 2453 sokak No:41 adresinde bulunan Öz Ülkerler e Atık akü Geçici Depolama Ġzni verilmiģtir. Piller ise ilimizde kaynakta ayrı toplama iģlemi yapılmadığından diğer çöpler ile birlikte toplanmaktadır. ATIK AKÜMÜLATÖR GERĠ DÖNÜġÜM TESĠSĠ SAYISI 1 ATIK AKÜMÜLATÖR GEÇĠCĠ DEPOLAMA ĠZNĠ ALMIġ TESĠS SAYISI 3 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 417

N.3.5. Cips Ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller BüyükĢehir Belediyesi tarafından ayrı toplanıp ayrı bertaraf edilmektedir. N.3.6. Tarama Çamurları Ġlimizde dip taraması yapılmamaktadır. N.3.7. Elektrik Ve Elektronik Atıklar BüyükĢehir Belediyesi tarafından yapımı devam eden düzenli depolama tesisi tamamlandığı zaman ayrı depolanacaktır. N.3.8. Kullanım Ömrü BitmiĢ Araçlar Özel bir bertaraf Ģekli uygulanmamaktadır. N.4. DĠĞER ATIKLAR N.4.1. Ambalaj Atıkları Ambalaj Atıklarının Kaynağında Ayrı Toplanmaya BaĢlandığı Belediyeler - GazipaĢa Ġlçesi (2 Belde) DönüĢüm San. ve Tic. Ltd. ġti. - Manavgat (6 Belde) - MATAB - Kemer (5 Belde) - GATAB - MuratpaĢa Belediyesi(Merkez) ÇEVKO-AK-SA Kağıt Amb. Malz.Tic. Ltd ġti. - Kepez Belediyesi (Merkez) Çevrim Atık Top.A.ġ - Konyaaltı Belediyesi(Merkez) - ÇEVKO-AK-SA Kağıt Amb. Malz. Tic. Ltd. ġti. - DöĢemealtı Belediyesi (Merkez)- Berat Tem. Nak. Geri Dön. Mad. San. Tic. A.ġ. - Aksu Belediyesi (Merkez)-BASĠS - Ġbradı Belediyesi (Merkez)-YeĢilyurt Amb. Atığı Top. Ayr. Tes. - Akseki Belediyesi (Merkez)-DönüĢüm San. ve Tic. Ltd. ġti. - GündoğmuĢ Belediyesi (merkez)-yeģilyurt Amb. Atığı Top. Ayr. Tes. 418

Tablo 140: Ambalaj Atıkları MEVCUT DURUM Onaylı Atık Yönetim Planı YILLAR 2007 2008 2009 2010 2 1 8 9 Ambalaj Üreticisi Sayısı 5 8 12 11 Piyasaya Süren Sayısı 64 124 224 282 Lisanslı Olan Toplama Ayırma Tesisi Sayısı 2 7 11 12 Lisanslı Olan Geri DönüĢüm Tesisi Sayısı 3 4 6 8 Toplanan Ambalaj Atığı Miktarı (Kg) 12.179.247 68.340.111 151.452.629 122.793.655 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 N.4.2. Hayvan Kadavraları BüyükĢehir Belediyesine ait mezbahanın rendering tesisinde geri kazanılmaktadır. N.4.3. Mezbaha Atıkları BüyükĢehir Belediyesine ait mezbahanın rendering tesisinde geri kazanılmaktadır. N.5. ATIK YÖNETĠMĠ Antalya BüyükĢehir Belediyesi, BüyükĢehir Belediyeleri kanununun ilgili hükümleri gereği yükümlü olduğu; çöplerin ve sanayi atıkların toplama yerlerini belirlemek, değerlendirmek ve imhası için gerekli tesisleri, kurmak, kurdurmak, iģletmek veya iģlettirmek için bu kapsamda yapılacak görevleri, KATI ATIK YÖNETĠMĠ projeleri ile gerçekleģtirmektedir. Antalya BüyükĢehir Belediyesi meclisinden geçerek yürürlüğe giren Antalya BüyükĢehir Belediyesi Katı Atık Yönetmeliği çağdaģ bir katı atık yönetimi uygulamasına geçilmesi için Antalya BüyükĢehir Belediyesi imar ve mücavir alan sınırları içinde bulunan evsel katı atıklar ve bu atıkların ekonomiye yeniden kazandırılması, tıbbi, radyoaktif, tehlikeli ve zararlı atıkların toplanması, aktarma ve taģınması, bertaraf edilmesi ve kentin genel temizliğinin en iyi Ģekilde sağlanması için gerekli düzenlemeyi amaçlamaktadır. 419

Antalya BüyükĢehir Belediyesi katı atık yönetmeliği: - Kaynağında ayrıģtırmayı zorunlu kılmakta - Çöplerin organik ve inorganik ayrıģmıģ Ģekli ile parsel bazında toplanmasını içermektedir. - Yürürlükteki çevre yasa ve yönetmeliklerine uygun, çağdaģ yöntemlerle iģletilmesini kapsamaktadır. - Yapılacak olan yeni düzenli katı atık depolama tesisinde, öncelikli olarak çöpü ayrıģtırma iģlemlerinden geçirrerek kalan miktarın gömülmesi esasına dayanmaktadır. - Uygulamanın baģarısı için sorumluluk, paylaģım, özendirici ve teģvik edici hükümler içermektedir. - Tüketici profillerinde etkin bir çevre eğitimi ve bilinçlendirme faaliyetlerini kapsamaktadır. - Öngörülen proje safhaları için 3 yıllık bir geçiģ süreci öngörmekte ve ilk çalıģma olarak bağlı belediyeler ile birlikte tüm semt pazarlarında, yönetmelik esaslarına göre kaynağında ayrıģtırma çalıģmaları yoğun eğitim ve bilgilendirmelerle sürmektedir. - Ġnorganik katı atıkların ayrı toplanması sonucu, karıģık çöplerin türlerine göre mekanik ayrıģtırma tesislerinde yaparak ekonomik değerlerinin sağlanmasını kapsamaktadır. N.6. KATI ATIKLARIN MĠKTAR VE KOMPOZĠSYONU Tablo 141: Kızıllı Katı Atık Depolama Sahasına Kabul Edilen Aylık Çöp Miktarları (Evsel Katı Atık ) AY ÇÖP MĠKTARI ( Kg /Ay) ÇÖP MĠKTARI ( Kg / Gün) EKĠM 21,746,308 701 493 KASIM 19,813,150 660 438 ARALIK 20,066,550 647 308 OCAK 19,247,110 620 874 ġubat 17,507,150 603 694 MART 19,413,600 626 245 NĠSAN 20,089,300 696 643 MAYIS 23,076,750 744 411 HAZĠRAN 25,513,950 850 465 TEMMUZ 25,489,250 822 233 AĞOSTOS 25,089,350 809 334 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 420

N.7. KATI ATIKLARIN BĠRĠKTĠRĠLMESĠ, TAġINMASI VE TRANSFER ĠSTASYONLARI Ġlimiz sınırları içerisinde katı atıkların taģınması amacıyla kurulmuģ transfer istasyonu bulunmamaktadır. Her türlü katı atık Belediyeler tarafından toplatılarak çöp deponi sahasına gönderilmektedir. N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERĠ N.8.1. Katı Atıkların Depolanması ANTALYA MERKEZ: Mevcut çöp depolama alanı merkeze 13 km uzaklıkta Kepez üstü, YeĢilbayır Köyü Mevkiinde, toplam 75 hektarlık sahada olup, 30 hektarlık bölümünde katı atık depolanmıģ ve depolanmıģ çöpün üzeri 50 cm toprak ile örtülmüģtür. Antalya çöplerinin depolanması amacıyla Orman Bakanlığından tahsis edilen bu sahada gerek çöp sızıntı sularının yer altı sularına karıģmasını önleyecek, gerekse çöp gazlarının izlenmesini sağlayacak olanakların olması nedeniyle; BüyükĢehir Belediyesince, artık bir zorunluluk olan, bu sahanın kapatılarak, rehabilitasyonu çalıģmalarına baģlanması yatırım programına alınmıģtır. Rehabilitasyon çalıģmaları; Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen esaslar doğrultusunda gerçekleģtirilecektir. Yeni düzenli depolama sahası inģaatının bitirilmesi ve iģletmeye alınması ile mevcut depolama sahasının öngörülen kapatma çalıģmaları baģlayacaktır. Kepezüstü katı atık depolama sahasına 12 kurumdan ortalama günlük 952 ton evsel katı atık depolanmaktadır. Depolama iģleminden önce sahada bulunan çöp müteahhidi tarafından ilkel usullerle geri kazanım iģlemi yapılmaktadır. Antalya BüyükĢehir Belediyesi tarafından ihalesi yapılan Yeni Düzenli Depolama Alanı ĠnĢaatı ALKE-ARSAN-DOĞUġ ortak giriģim tarafından yürütülmektedir. ĠnĢaat, Kızıllı Köyü sınırları içerisinde yer alan, Orman Bakanlığından bu amaçla tahsis edilmiģ 100 hektarlık bir alan içerisinde yapılmaktadır. Tahsis edilen bu alan için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirme Raporu, Çevre Bakanlığına sunulmuģ ve 1997 yılında Çevresel Etki Değerlendirme Olumlu Belgesi almıģtır. Bu doğrultuda BüyükĢehir Belediyesi Düzenli Katı Atık depolama tesisleri uygulama projelerinde; ÇED taahhütlerine ve Çevre Bakanlığı nın ilgili yönetmeliklerini uygulamaktadır. Düzenli depolama sahası I. etap kazı çalıģmaları tamamlanmıģ olup saha içi yol yapımı, geçirimsizlik detaylarının hazırlanması çalıģmaları devam etmektedir. I.etap çöp depolama alanı inģaatı bünyesinde, yüksek emniyetli geçirimsizlik zemin teģkili ve çöp süzüntü suyu drenaj sistemi yapılarak depolamaya hazır hale getirilecektir. I. etap depolama sahası, bugünkü haliyle, herhangi bir çöp ayrıģtırma yapmadan kullanıldığında 3 yıllık çöp depolama kapasitesine sahiptir. Hemen yanında yer alan II etap çöp depolama inģaatı kapsamında ise gerekli kazı ve tesviye çalıģmaları yapılarak, I.etap çöp depolama alanı dolması öncesi, daha kısa süreli bir çalıģma neticesinde geçirimsizlik zemin ve çöp 421

süzüntü suyu drenaj sistemi uygulaması ile hemen iģletmeye alınabilecektir. Bu alan içinde depolama ömrü 3 yıldır. ĠĢletmeye alınacak düzenli depolama alanlarında, depolanacak çöplerin, süzüntü suları, yüksek emniyetli geçirimsizlik zemin üzerine konuçlandırılmıģ, drenaj boruları vasıtasıyla, daha önce faaliyete geçmiģ olan süzüntü suları arıtım tesisinde arıtılarak büyük bir oranda geri besleme ile arıtılmıģ su, deponi sahasının iģletilmesinde çok amaçlı kullanılacaktır. Depolama sahalarının öngörülen kapasitelerinin doldurulması halinde, çöp yüzeyi yüzey sularının, çöp kütlesine sızmasını önleyecek, yüksek emniyetli geçirimsizlik tabakası ile rehabilitasyonu sağlanarak, üzeri yine en az bir metre örtü toprağı örtülerek yeģillendirilecektir. Böylece depolama sahalarının doğal orman sistemi ile bütünlüğü korunacaktır. Yeni düzenli katı atık depolama sahası herhangi bir ayırma iģlemi yapılmaksızın 30 yıllık süreçte Antalya Kentine hizmet edecek Ģekilde devam eden etaplardan oluģan makro bir projedir. Öngörülen bu sürelerin Antalya BüyükĢehir Belediyesi Katı Atık Yönetmeliği nin kapsamında etkin katılım ve destek ile yürütülecek kaynağında geri kazanım faaliyeti ile daha uzun yıllar hizmet verecek Ģekilde arttırılması mümkündür. Böylece sahanın en verimli Ģekilde kullanımı sağlanmıģ olacaktır. Bu yıl içerisinde iģletmeye açılması öngörülen deponi sahaları, Merkeze bağlı MuratpaĢa, Kepez, Konyaaltı alt kademe Belediyeleri ve Çalkaya, Aksu, Varsak, Belek, DöĢemealtı, Abdurrahmanlar, Kemer, Göynük, Çamyuva, Tekirova, Beldibi Beldeleri tarafından kullanılacaktır. ÇED Yönetmeliği kapsamında kalan ve süreci tamamlanan çevresel etkileri önemsizdir kararı alınmıģ olan, Ġlçelere ait Katı Atık Düzenli Depolama Alanları; Alanya Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı Kumluca Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı KaĢ Belediyesi Katı Atık Düzenli Depolama Alanı Patara-Kekova Katı Atık Düzenli Depolama Alanıdır. Diğer Ġlçelerde katı atıklar düzensiz depolanmakta olup, düzenli depolama yapılacak olan alanlar aranmaktadır. N.8.2. Atıkların Yakılması Akdeniz Üniversitesi AraĢtırma Uygulama Hastanesi bünyesinde inģa edilmiģ 2 t /gün kapasiteli bir tıbbi atık yakma tesisi bulunmakta, ancak Ģu anda kullanılmamaktadır 422

Tablo 142: Antalya Ġlindeki Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tesisin Adı Yeri, Adresi Alıcı ortama göre durumu (Dere, Deniz kenarı/ orman içi) Alanı (ha) Kapasitesi (m 3 /gün) Hitap ettiği nüfus (kiģi) Kapsadığı yerleģim birimleri Bertaraf Ģekli (Düzenli / kompost / vahģi) Kullanım durumu (faaliyette/ planlama aģamasında/ inģaat halinde) ANTALYA (20 yıl için) Kızıllı köyü, Havuzkebirtepe Yuvalan mevkii Orman Arazisi 100 ha 227.637 (m 3 /yıl) 785.488 kiģi (2001 yılı) Antalya-merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA 2 Etap, 8 ha'lık alanın inģaatı devam ediyor. ALANYA (20 yıl için Mahmutseydi köyü Orman Arazisi 97.683 m 2 104.1 (m 3 /gün) 138.273 kiģi (2002 yılı) Alanya-merkez KOMPOST+DÜZENLĠ DEPOLAMA Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı verilmiģtir. KEMER GATAB ÇAMYUVA Kuzdere köyü sınırları içinde Hazine + Orman Arazisi 90.000 m 2 (28.000 m 2 kapalı alan) 55.000 (ton/yıl) 56,282 kiģi Kemer, beldibi, çamyuva,göynük, kuzdere,tekirova, beycik, ulupınar KOMPOST TESĠSĠ + GERĠ KAZANIM 2000 yılı itibari ile faaliyette. KALE DAVAZLAR mevkii köyü Orman Arazisi 5.300 m 2... 22,367 kiģi Kale-Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA Düzensiz depolama ve ÇED sürecini tamamlamadığı için ceza kesildi MANAVGA T MATAB Kızıldağ köyü, Göğü mevkii Orman Arazisi+Orman arazi dıģı 12 ha 200 ton/gün (2010 yılı)... Manavgat, çolaklı, side, ılıca, evrenseki, gündoğdu, sarılar, taģağıl, oymapınar KOMPOST+DÜZENLĠ DEPOLAMA ÇED süreci devam ediyor. KAġ (22 yıl için) Zeynepgediği mevkii Orman Arazisi 20.000 m 2...... KaĢ-Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA Çevresel Etkileri Önemsizdir kararı verilmiģtir. Tahsis aģamasında. KUMLUCA (30 Yıl için) Güzören mevkii Orman Arazisi 67.500 m 2...... Kumluca Merkez DÜZENLĠ DEPOLAMA ÇED ÖN raporu var, tahsisi ve mevzii imar çalıģması var KAġ- PATARA PALAMUT köyünde Orman Arazisi (tahsisli) 19.500 m 2 89.334 ton 25000 kiģi... DÜZENLĠ DEPOLAMA ĠnĢaatı açıldı. tamamlandı. ĠĢletmeye Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 423

N.8.3. Kompost Kemer ilçesinde GATAB (Güney Antalya Turizm Altyapı Birliği) tarafından ĠĢletmeye açılmıģ olan Kompostlama tesisi bulunmaktadır. Bu tesis, yörede bulunan tüm katı atıkların tamamını almakta ve istenmektedir. Tesiste biyolojik filtreye bağlı hava temizleme sistemi 24 saat sürekli çalıģmaktadır. Tesise gelen tüm katı atıklardan ve kompost oluģumundaki Butanol (n) koku emisyonu tam aerobik ortamda gerçekleģmektedir. ÇalıĢma prensibi kısaca Ģöyledir: 12000 m 2 kapalı alanlardan ve değiģik iģlem bölümlerinden oluģan koku emisyonu (Butonal) önce 6000 m 2 iģlem bölümlerinden 45 Kw gücünde 120000 m 3 /saat kapasiteli 1 adet fan tarafından 24 saat süreyle emilerek, kompost oluģumunda ki 6000 m 2 yoğun çürütme odalarına hava kanalları yolu ile basılmaktadır. Kompost oluģumu ile birlikte konsantrasyonu daha da yoğunlaģan koku emisyonu yine bu odalardan hava kanalları yolu ile 24 saat devrede olan 2 adet 75 Kw/h güçlü, her biri 60000 m 3 /h kapasiteli fanlar yoluyla emilerek hava yıkama kanalına gelir. Bu hava yıkama kanalında yine 15 Kw/h güçlü 24 saat çalıģan püskürtmeli, eksildikçe otomatik takviye edilen filtreli pompa hava yıkama kanalında, koku emisyonunu (Butanol) içerisindeki toz, uçucu partiküller ve mikroorganizmalar yıkanıp nemlendirildikten sonra biyolojik filtrelerin altındaki hava kanallarına basılır. Her biri yaklaģık 600 m 2 alana sahip 1,2 m filtre malzemesi ile dolu 2 adet filtre tarafından alttan yukarıya doğru belirli bir basınç ve ısıda geçirilen hava %97-98 mertebesinde temizlenerek filtre yüzeyinden açık olarak atmosfere verilir. Tesisin dıģarıya açık hiçbir bacası yoktur. Biyolojik filtre fanları önünde emiģ istikametindeki baca ihtiyaç duyulduğunda dıģarıdan içeriye taze hava almak içindir. Bu sisteme bağlı tüm ekipmanlar otomasyon ve bilgisayarla kumanda edilmektedir. Sisteme bağlı tüm kanallar pompalar, motorlar, fanlar ihtiyaca göre açıp kapatma, yüke göre kapasitesi maxımum ve minimum konumlarına otomatik olarak yönlendirildiği gibi herhangi otomasyon arızasında manuel olarak ta çalıģma olanağına sahiptir. N.9. ATIKLARIN GERĠ KAZANIMI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Depolama iģleminden önce sahada bulunan çöp müteahhidi tarafından ilkel usullerle geri kazanım iģlemi yapılmaktadır. N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ Mevcut depolama yeri tabanında geçirimsiz tabaka olmayıģı ve sızıntı sularını tahliye edecek bir drenaj sistemi bulunmaması nedeni ile çevredeki su kaynakları için büyük bir kirlenme potansiyeli oluģturmaktadır. Belediyeye ait vidanjörler Ģehrin fosseptik çukurundan çektikleri fosseptik çamurunu, serbestçe araziye boģaltmaktadırlar. Bu kısımlarda ne bir taban sızdırmazlığı ne de bir sızıntı suyu drenajı bulunmaktadır. Hakim rüzgar yönü kuzey-kuzeybatı doğrultusundadır. Bu yüzden depolama yerinden çıkan rahatsız edici kokular, esen rüzgar ile doğrudan doğruya Ģehir merkezine gelmektedir. Bunu önlemek için depo yeri ilgilileri çöpün üzerini toprakla örtmeyi tercih etmektedirler. Bu durum havasız bir ortam yarattığından çürüme sırasında büyük miktarda metan gazı ortaya çıkmaktadır. Bu gazın toplanarak tahliye edilmesi Ģarttır. Sonuç olarak mevcut depolama yeri, çevre sağlığı açısından pek çok sakıncalı durum doğurmaktadır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 - BüyükĢehir Belediye BaĢkanlığı, 2007 - GATAB, 2007 424

O - GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM O.1. GÜRÜLTÜ Ġnsan çevresini ciddi bir Ģekilde tehdit eden önemli bir problemde gürültü dür. Gürültüyü arzu edilmeyen seslerin atmosfere yayılması Ģeklinde ele almak uygundur. GeliĢmiĢ, az geliģmiģ, geliģmekte olan bütün ülkelerde insanları rahatsız eden kirliliklerden biride gürültü kirliliğidir. Gürültü; geliģigüzel yapısı olan bir ses spekturumudur. Subjektif olarak, istenmeyen ve hoģa gitmeyen sestir. Ses Ģiddetlerinin ölçüm birimi desibeldir. (db) simgesi ile gösterilir. Son zamanlarda iģ yerlerindeki makinalaģma, oto yollarının yaygınlaģması ve trafik yükünün artması, hava yolu taģımacılığının yaygınlaģtırılması gürültüyü, çevre kirlenmesi ve koruması ile ilgili önemli bir problem haline getirmiģtir. Bunun içinde toplumda gürültü seviyesini belirli seviyelerde tutmak, gürültüyü kaynağında azaltmak üzere kanuni ve idari düzenlemelere geçilmiģtir. Tablo 143: Ses Seviyesi Tablosu ÇOK HAFĠF SES HAFĠF SES ORTA SES YÜKSEK SES ÇOK YÜKSEK SES SAĞIRLIK SEVĠYESĠ ACI SEVĠYESĠ 0 dba: ĠĢitme eģiği 10 20 db dba: Fısıltı, Sessiz yaprak konuģma hıģırtısı 30 40 dba: Konferans Alçak sesli salonu radyo sessizliği (Orta seviyede konuģma) 50 60 db dba: Gürültülü Orta gürültülü ev sanayi 70 80 dba: Gürültülü Tiz düdük sokak sesi 90 100 db dba: Gürültülü Ağır sanayi sanayi 110 db Gök gürültüsü 120 dba: Jet motoru, top sesi Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 425

O.1.1. Gürültü Kaynakları O.1.1.1. Trafik Gürültüsü Toplumdaki gürültü kaynaklarının en önemlilerinden biride trafik gürültüsüdür. ÇeĢitli tipteki gürültü kaynaklarının sebep olduğu çevre problemlerinin izafi olarak sıralanması için yapılan araģtırmalar trafik gürültüsünün, hava alanlarının sebep olduğu gürültülerden çok daha büyük olduğunu göstermiģtir. Kara yolu taģımacılığının günden güne artması, çeģitli kara nakil vasıtalarının büyük ölçüde kullanılması trafik gürültüsünün Ģiddetini arttırmıģtır. Bunun için pek çok sanayileģmiģ ülkede trafik gürültüsünü kontrol edecek ve düzeltecek idari tedbirler alınmıģtır. Trafik gürültüsü kontrolü çeģitli Ģekillerde yapılabilir: 1) Her bir nakil vasıtasının gürültüsünün azaltılması 2) Bölgelere ayırarak ve yol planlaması yapılarak hassas bölgelerde ki trafik yüklerinin dağıtılması 3) Trafik akıģının düzenlenmesi için tek yönlü trafik gibi tedbirlerin alınması, olarak sıralanabilir. Trafik gürültüsünü incelerken, her bir vasıtanın sebep olduğu gürültü ile trafik akıģının sebep olduğu gürültünün mutlaka ayrı ayrı ele alınması gerekir. Tek bir nakil vasıtası bir nokta kaynak olarak ele alınabildiği halde, trafik akıģının çizgi kaynak olarak ele alınması gerekir. Yoldan uzaklaģtıkça gerek nakil vasıtalarının gerekse trafik akıģının sebep olduğu gürültünün Ģiddeti azalır. Normal ve serbest bir trafik akıģının olduğu yollardaki gürültü kontrolü, Ģehir merkezlerinde kesikli bir biçimde iģleyen trafik gürültüsüne göre çok daha kolaydır. Hızlanma ve frenleme yapmalar, kavģaklar gürültünün özelliklerini kötü yönde etkiler. Trafikten gelen gürültünün kaynakları: 1) Egsoz gürültüleri 2) Tekerleklerin gürültüleri 3) Motor gürültüleri 4) Aerodinamik (Rüzgar) gürültüsü Ģeklinde sıralanabilir. O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü Fabrika ve iģ yerlerinde gürültü kontrolü aģağıda ki sebeplerden dolayı yapılır: 1) Gürültünün yüksek seviyede olması veya ani Ģok özelliğinden dolayı iģitme duyusuna zarar vermesi. 2) Grup halindeki çalıģmalarda karģılıklı anlaģmanın güçleģmesi 3) Ġrtibatın kaybı veya yorgunluk dolayısıyla randımanın düģmesi 4) Rahatsız olmak Fabrikadaki gürültünün kontrolü, gürültü meydana makine veya teçhizatın, gürültüsüz olanlarla değiģtirilmesi ile baģlar. Ġkinci usul, gürültülü kısımlarda meydana gelen gürültünün çevreye yayılmasının önlenmesidir. Bunun için motor veya makinanın etrafı ses geçirmez malzeme ile kapatılır. Gürültü kontrolünün üçüncü metodu ise, ekseri tatbik edilen fabrikadakilere kulaklık verilmesidir. 426

Tablo 144: Müsaade Edilen Maksimum Fabrika Gürültüsü Seviyeleri Gürültü Seviyesi (dba) Bir ÇalıĢma Gününde Maruz Kalınabilecek Max. Süre (saat) 90 8 92 6 95 4 100 2 105 1 110 1/2 115 1/4 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 O.1.1.3. ĠnĢaat Gürültüsü ĠnĢaatlardan gelen gürültülerin bölgedeki kanuni otoriteler tarafından kontrol edilmesi gerekir. ĠnĢaat gürültülerinin toplumu rahatsız etmesi ve gürültünün azaltılması bakımından önemli özellikleri vardır. Bu özelliklerden bazıları aģağıda sıralanmıģtır: 1) Bölge sakinleri uzun süre yaģadıkları çevredeki gürültülere alıģmıģtır. ĠnĢaatlar sırasında gürültü ile beraber ortaya çıkan toz ve diğer maddeler toplumu rahatsız eder. 2) ĠnĢaat çalıģmaları genellikle açık sahada yapılır, dolayısıyla gürültü önleme tedbirlerinin alınması çok zordur. 3)Planlama ve bölgeme teknikleri bu tip gürültüler için geçersizdir. Çünkü iģin süresi kısıtlıdır. 4) Gürültü seviyesi gün boyunca büyük ölçüde değiģir. Gürültünün büyük bir kısmı impuls karakterlidir. 5) ĠnĢaat süresince, çeģitli süreçlerde çok değiģik Ģiddet ve karakterde gürültü ortaya çıkar. 6) ĠnĢaat iģlerinin tabiatı icabı, gürültü kontrolü için alınacak tedbirler fevkalade zordur. O.1.1.4. YerleĢim Alanlarında OluĢan Gürültü Tablo 145: Antalya Ġlindeki Cadde ve KavĢaklardaki Gürültü Düzeyi CADDE-KAVġAK SABAH ÖĞLE AKġAM ATATÜRK CADDESĠ ÜÇ KAPILAR ÖNÜ 74 75 75 BÜYÜKġEHĠR BELEDĠYESĠ ÖNÜ 66 69 73 ÖĞRETMEN EVĠ ÖNÜ 70 71 71 IġIKLAR CADDESĠ SHARP BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ 69 68 76 IġKLAR CADDESĠ CENDER OTEL ÖNÜ 76 73 76 ESKĠ MEZBAHA ÖNÜ 72 71 69 DEDEMAN OTEL ÖNÜ 78 76 79 BURHANETTĠN ONAT KAVġAĞI 73 74 76 KOMAġ MAĞAZASI ÖNÜ 70 69 71 427

MURATPAġA NĠKAH SALONU KAVġAĞI 74 68 75 MEYDAN KAVġAĞI 74 69 79 MEVLANA CADDESĠ ANADOLU LĠSESĠ KAVġAĞI 78 77 79 MEVLANA CAD. ÖZEL ĠFFET KIZ LĠSESĠ KAVġAĞI 73 74 76 MEVLANA KAVġAĞI 74 68 76 ESKĠ HAL SHEEL PETROL ÖNÜ 68 73 70 ESKĠ HAL ĠMAM HATĠP LĠSESĠ KAVġAĞI 72 69 68 SAN. SĠT. ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ARKASI 73 68 67 SĠGORTA HAST. ORMAN BÖL.MÜD.KAVġAĞI 74 72 73 ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ GĠRĠġ KAVġAĞI 69 68 67 ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ ÇIRAKLIK EĞĠTĠM MERK.ÖNÜ 64 73 69 ESKĠ SANAYĠ SĠTESĠ CAMĠ ÖNÜ 66 69 65 ESKĠ SANAYĠ KARAKOL KAVġAĞI 75 74 79 ESKĠ SANAYĠ BP KAVġAĞI 77 75 76 ÇALLI KAVġAĞI DOKUMA ĞĠRĠġĠ 80 74 73 ÇALLI KAVġAĞI ÇEVRE YOLU GĠRĠġĠ 84 77 78 ÇALLI KAVġAĞI ġarompol GĠRĠġĠ 84 75 82 ÇALLI KAVġAĞI GAZĠ BULVARI GĠRĠġĠ 79 73 74 DOKUMA YAĞ SANAYĠ KAVġAĞI 75 69 77 DOKUMA FABRĠKASI KARġISI 76 74 75 PĠL FABRĠKASI SU ĠġLERĠ KAVġAĞI 73 72 74 OTOGAR LĠMANYOLU KAVġAĞI 71 72 74 FERROKROM FABRĠKASI KAVġAĞI 69 66 71 OTOGAR ĠÇĠ ĠNDĠRME PERONU 66 65 71 OTOGAR ĠÇĠ HAREKET PERONU 57 62 74 OTOGAR ÇIKIġ KAPISI 66 63 68 OTOGAR GĠRĠġ KAPISI 68 61 66 OTOGAR BĠLET GĠġELERĠ GĠRĠġĠ 69 65 68 AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ GĠRĠġĠ 69 71 69 AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ VOLVO SERVĠS ÖNÜ 68 71 72 AKDENĠZ SAN. SĠT.TOYOTA JAPON SERVĠS ÖNÜ 68 75 76 AKDENĠZ SAN. SĠT. AKDENĠZ LOKANTASI ÖNÜ 71 75 76 AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ DÜĞÜN SALONU ÖNÜ 68 62 69 AKDENĠZ SANAYĠ SĠTESĠ PTT KAVġAĞI 65 67 69 AKDENĠZ SAN. SĠT. BENZĠN ĠSTASYONU ÖNÜ 61 73 74 ÇAKIRLAR KAVġAĞI ÖNÜ 68 69 72 AKDENĠZ ÜNĠVERSĠTESĠ ÖNÜ 68 72 69 ĠLLER BANKASI KÜLTÜR KAVġAĞI 74 75 77 KÖY HĠZMETLERĠ GĠRĠġ KAPISI ÖNÜ 69 78 77 KARAYOLLARI GĠRĠġ KAPISI ÖNÜ 73 74 76 ÖZEL ANTALYA LĠSESĠ ÖNÜ 72 71 69 ĠL JANDARMA KOMUTANLIĞI ÖNÜ 72 73 69 MELTEM MAHALLESĠ GEN-PA ÖNÜ 67 68 69 ANTALYA BAYINDIRLIK MÜD. ÖNÜ 69 74 71 MELTEM MAHALLESĠ HALK PAZARI ÖNÜ 67 68 71 ADLĠYE SARAYI ÖNÜ 69 71 73 ÖZEL AKDENĠZ KAVġAĞI ÖNÜ 71 79 78 FALEZ HOTEL KAVġAĞI 71 75 76 428

DEVLET HASTAHANESĠ ÖNÜ 69 71 75 MUHASEBE MÜD. KAVġAĞI 73 75 68 POLĠS EVĠ ÖNÜ 67 69 66 METEOROLOJĠ KAVġAĞI ÖNÜ 69 72 69 MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ 67 72 68 KONYAALTI CAD. BARBOROS ĠLKOKULU KAVġAĞI 68 68 69 KONYAALTI CAD. DSĠ LOJMANLARI ÖNÜ 65 66 68 100.YIL HIZIR REĠS CAD.KAVġAĞI 74 72 76 TRT KAVġAĞI 70 71 76 100.YIL ZĠRAAT BANKASI KAVġAĞI 74 73 79 100.YIL ESKĠ OTOGAR KAVġAĞI 77 76 79 GÜLLÜK PTT ÖNÜ 73 74 81 VĠLAYET ÖNÜ 71 78 83 CUMHURĠYET MEYDANI HEYKEL YANI 64 67 68 YĠVLĠ MĠNARE ÖNÜ 76 74 77 TEKEL KAVġAĞI 74 76 78 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 Grafik 12. Antalya Ġlindeki Cadde ve KavĢaklardaki Gürültü Düzeyi 68 66 65 56 64 59 62 60 67 64 67 68 OTOGAR BİLET GİŞELERİ GİRİŞİ OTOGAR GİRİŞ KAPISI OTOGAR ÇIKIŞ KAPISI OTOGAR İÇİ HAREKET PERONU 68 71 68 AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖNÜ 68 75 80 VİLAYET ÖNÜ 71 64 67 73 76 76 68 70 74 74 71 65 68 81 77 FALEZ HOTEL KAVŞAĞI POLİS EVİ ÖNÜ ADLİYE SARAYI ÖNÜ GÜLLÜK PTT ÖNÜ 69 71 75 YİVLİ MİNARE ÖNÜ 74 75 77 DEVLET HASTAHANESİ ÖNÜ 69 71 69 İLLER BANKASI KÜLTÜR KAVŞAĞI 84 77 78 AKDENİZ SANAYİ SİTESİ GİRİŞİ 75 69 77 ÇALLI KAVŞAĞI ÇEVRE YOLU GİRİŞİ 74 68 76 DOKUMA YAĞ SANAYİ KAVŞAĞI 74 69 79 MEVLANA KAVŞAĞI 73 74 76 MEYDAN KAVŞAĞI 74 75 75 BURHANETTİN ONAT KAVŞAĞI SABAH ÖĞLE AKŞAM ATATÜRK CADDESİ ÜÇ KAPILAR ÖNÜ Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 429

O.1.1.5. Havaalanları Yakınında OluĢan Gürültüler Tablo 146: Antalya Atatürk Hava Limanındaki Gürültü Düzeyi VIP SALONUNDAN YAPILAN ÖLÇÜM SONUÇLARI ĠÇ MEKAN DIġ MEKAN ZAMAN SES DÜZEYĠ(dB) ZAMAN SES DÜZEYĠ(dB) 12.00 57,1 12.30 60,4 13.00 61,0 13.30 60,2 14.00 63,8 14.30 76,2 15.00 71,1 15.30 74,3 16.00 62,6 16.30 68,7 17.00 63,7 17.30 64,0 DIġ MEKAN UÇAK KALKIġI SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU UÇAK ĠNĠġĠ SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU 13.17 79,5 13.25 65,9 13.45 84,5 13.52 74,0 15.02 81,8 13.55 64,0 15.15 81,3 14.04 68,1 15.29 66,3 14.07 62,6 15.50 86,3 14.16 70,1 15.52 75,0 14.20 70,8 15.57 71,6 14.23 75,1 16.24 84,2 14.27 74,3 16.46 79,8 14.45 66,7 16.52 71,2 14.53 68,0 16.55 82,8 15.06 61,8 17.15 68,9 15.20 71,3 15.25 59,7 15.27 69,1 15.31 68,4 15.55 77,7 16.01 61,3 16.03 67,1 16.08 70,6 16.12 64,1 16.17 74,2 16.43 56,8 17.05 71,5 TERAS BÖLÜMÜNDEN YAPILAN ÖLÇÜM SONUÇLARI ĠÇ MEKAN DIġ MEKAN ZAMAN SES DÜZEYĠ (db) ZAMAN SES DÜZEYĠ (db) 10.00 72,9 9.30 73,7 11.00 68,6 10.30 74,7 12.00 73,2 11.30 70,3 12.00 89,1 DIġ MEKAN UÇAK KALKIġI SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU UÇAK ĠNĠġĠ SIRASINDAKĠ ÖLÇÜM SONUCU 11.05 81,4 10.02 89,4 11.08 83,5 10.25 83,1 11.31 77,0 11.33 72,0 11.38 74,4 11.36 69,9 11.40 75,8 11.46 80,3 11.45 85,0 12.01 74,0 11.49 74,0 11.51 74,4 12.03 71,6 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 430

O.1.2. Gürültü Ġle Mücadele Ġlde gürültüye hassas yerlerin yakınında yeni açılacak olan gürültülü iģletmelerin (ekmek fırını, atölye, disko, bar vb.) faaliyetlerine izin verilmemektedir. Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü B.ġehir Belediyesi ve Ġl Emniyet Müdürlüğü elemanlarınca oluģturulan komisyon gürültü denetimleri yapmaktadır. O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri Gürültü insanların iģitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, iģ performansını azaltan çevrenin hoģluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiģtiren önemli bir çevre kirliliği türüdür. GeliĢmiĢ ülkelerde diğer kirlilik türlerine göre daha yaygın bir tür olarak kiģisel ve toplumsal yaģam kalitesinde genel bir düģüklüğün göstergesi sayılmaktadır. O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri Gürültü seviyesinin yüksek olduğu ve sürekli maruz kalındığı alanlarda bulunan yapılarda bir müddet sonra aģınmalar baģ gösterecektir. Özellikle antik yapıların olduğu bölgelerde gerekli önlemler alınmaktadır. O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri Gürültünün iģ veriminin azaltması ve iģitilen seslerin anlaģılmaması gibi görülen etkileridir. KonuĢmanın algılanabilmesi ve anlaģılabilmesi türünden fonksiyonların engellenmesi, büyük ölçüde ortamda etkisinde kalınan arka plan gürültüsünün düzeyi ile ilintilidir. Gürültünün iģ verimliliği ve üretkenlik ile ilgili etkileri konusunda yapılan çalıģmalar karmaģık iģlerin yapıldığı ortamların sessiz, basit iģlerin yapıldığı ortamların ise biraz gürültülü olması gerektirdiğini göstermiģtir. O.1.4. Gürültünün Ġnsanlar Üzerine Olan Etkileri O.1.4.1.Fiziksel Etkileri Günlük yaģamın her anında çevremizi saran gürültü ortamı, çeģitli yönlerden sağlığımızı olumsuz etkiliyor. Son yıllarda yapılan araģtırmaların bulguları, gürültü etkilerinin daha önce bilinenlere göre daha ciddi boyutlarda olduğunu ortaya koydu. Seslerin insanlar tarafından iģitilme özellikleri göz önüne alınarak ses gücü, Ģiddeti ve basıncı logaritmik bir birim olan desibel (db) ifade edilmekte ve düzey adını almaktadır. Normal bir kulak 0-13 db arasını rahatça duyar. 120-140 db ise en Ģiddetli seslerdir. AĢırı düzeyli gürültülerde, belirli bir süre maruz kalma sonucunda ortaya çıkan iģitme hasarları, uzun yıllar gürültünün insanlar üzerindeki en önemli biyolojik etkisi olarak biliniyor. O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri Gürültü ile kardiovasküler hastalıklar arasında ki iliģkiler konusunda sürdürülen çalıģmalar, gürültünün yüksek kan basıncına (hipertansiyon), hızlı kalp atıģına, kollesterol 431

ve adrenalin yükselmesine, solunum hızlanmasına, adale gerilmesine ve irkilmelere neden olabileceğini kanıtlamıģtır. Bu etkiler uyku sırasında daha belirgindir. O.1.4.3. Psikolojik Etkileri Ġnsanların gürültüye alıģkanlıkları düģüncesi, aslında gerçek dıģıdır. AlıĢtığımızı düģünsek de içimizdeki biyolojik değiģiklikler yine de ortaya çıkıyor. Bu tepkilerin görülmesi için gürültünün çok yüksek düzeyde olması gerekmiyor. Otomatik tepkiler üst üste bindiğinde stres, ülser, astım, tansiyon, baģ ağrıları ve kolitlerin ortaya çıktığı belirtiliyor. Kısaca gürültü insanların enfeksiyonlara karģı direncini azaltan bir risk faktörü olarak karģımıza çıkıyor. Ancak çoğumuz gürültünün bu etkilerini bilmiyoruz. Ayrıca bilimsel araģtırmalarda, gürültüye maruz kalmıģ kiģilerin hemen tümünde çeģitli psikolojik rahatsızlıklarda bulundu. Gürültülü yerlerde yaģamanın en belirgin karģılığı rahatsızlık hissi, sıkıntı ve gerilim duygusudur. O.1.4.4. Performans Etkileri Ġnsanların evlerinde, iģlerinde ve her türlü aktiviteleri sırasında maruz kaldıkları gürültünün performanslarını ne yönde etkilediğine bakıldığında; en önemli performans etkilerinin okuma ve öğrenmenin etkilenmesi, iletiģimin bozulması ve verimin azalması yönlerinde olduğu ortaya çıkıyor. ĠĢ performanslarında ki bozulmalar, gürültünün özellikle tetikte olmayı ve dikkati gerektiren iģlerde dikkat dağıtması, iģin doğruluğunu etkilemesi, gözlemlerde hataları arttırması ani gürültülerde irkilmelere ve iģ kazalarına neden olabilmesi gibi özetlenebilir. Günümüzde giderek yoğunlaģan, çeģitlenen ve düzeyleri artan gürültülere karģı insanların toleransı da gittikçe azalıyor. Bu durum gürültü kontrolü altında önlem alma çalıģmalarını yoğunlaģtırmaktadır. O.2. TĠTREġĠM Ġlimizde bu konu hakkında herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü 2010 - Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 432

P - AFETLER P.1. DOĞAL AFETLER P.1.1. Depremler Türkiye Deprem Bölgeleri haritasına göre Ġlimiz Merkez 2.derecede, Doğu Ġlçelerimiz 2,3 ve 4 derece deprem kuģağında, Batı Ġlçelerimiz 2 ve 1 derece deprem bölgesi kuģağında bulunmaktadır. 2001 yılı içerisinde Ġlimiz genelinde her hangi bir deprem olmamıģtır. P.1.2. Heyelan ve Çığlar Ġlimizde çığ olayı meydana gelmemiģ olup, münferit heyelan olayları olmuģ bununla ilgili etüt proje çalıģmaları yapılmaktadır. P.1.3. Seller Ġlimizde yağan Ģiddetli yağmur sonucu münferit sel baskınları meydana gelmiģtir. Sel baskınlarından genelde Belediyelerin altyapıları hasar görmüģ ve altyapı hasarları belirlenip Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı na gönderilmiģtir. Sel baskınlarında 7269-1051 sayılı Afetler Yasasının 1. maddesi gereğince konutlarda her hangi bir hasar meydana gelmemiģtir. Tablo 147: TaĢkın Koruma Ve Rusubat Kontrol Tesisleri-1 FAYDALANAN No YerleĢim Yeri Adı YerleĢim yeri adedi (ha) Arazi ĠĢletmeye açılıģ yılı 1 Merkez-Boğaçay,Çitdibi 8 2000 1951-57-67-70-99 2 Merkez Düden Çayı 6 2683 1957-1967 3 Merkez Aksu Bucağı. Macun Deresi 1 25 1970 4 Merkez Aksu Kavurgacılar Sömek 2 100 1980 5 Merkez Aksu Çayı Islahı 8 1000 1985-1988 6 Merkez DöĢemealtı Karaçay 5 800 1969-1971 7 Merkez Arapsuyu ve kolları 5 420 1967-1972 8 Merkez Hacıveliler-Hatipler- 5 440 1976 Köseler 9 Merkez Yağca Köyü 1 40 1976 10 Merkez Yeniköy-Kızıllı 2 62 1972 11 Merkez Yüksekalan Mahallesi 1-1980 12 Merkez B.ağacıÇürükinO.Oluk 1 150 1977-1980-1999 Deresi 13 Merkez Çakırlar Hisar Çandır 3 350 1980-1983 14 Merkez Dağ Bucağı 1 100 1985 15 Merkez Memurevleri Mahallesi 1-1962 16 MerkezAksu-Kemerağzı - 750 1964 17 Merkez Geyikbayır 1 100 1975 18 Merkez Zeytinköy 1 300 1976 19 AksekiGembos ovası - 750 1963-1969 433

20 Akseki Cevizli-Değirmenli 1 270 1948-1960-1993 21 Akseki TaĢlılar - 50 1977 22 Akseki Kuyucak Kasabası - 1998 23 Alanya Ġlçe Merkez Sak Deresi 1 10 1986 24 Alanya Sedre Çayı 1 200 1976 25 Alanya Oba Çayı 1 60 1952-1992 26 Alanya YeĢilöz 1 10 1993 27 Aydınkent(Ġbradi) 1 6 1974 28 Elmalı-Karagöl.Avlan 6 4130 1967-1976 29 Elmalı Bozhöyük Arazileri 1 80 1975 30 Elmalı Öküzgözü Deresi 2 200 1975 31 Elmalı Göğü deresi 2 30 1978 32 Elmalı Akçay bucağı 4 1000 1961-1979 33 Elmalı G.Doğu. K.Yağdı Mahallesi 4 370 1974-1980-1987 34 Elmalı Kuz ve Yuva dereleri 1 50 1961 35 Elmalı Gölova 1 500 1966-1969 36 Elmalı Eskihisar 1-1968 37 Elmalı Çukurelma 1 250 1968 38 Finike Delice köyü 4 300 1961-1966-1968-1971 39 Finike BaĢgöz 4 1000-40 Finike Alakır 5 2000 1952-1973 41 Finike Gagaz Deresi - 4 1973 42 Finike Damlalık Deresi 2 100 1971 43 G.PaĢa Musa Çayı 4 600 1969-1977-1985 44 KaĢ Sarılar Köyü - 80 1978 45 KaĢ Bezirgan Deresi 1 300 1968-1980 46 KaĢ Uğrar köyü - 65 1976-1989 47 KaĢ Sarıbelen Hacıoğlu - 150 1982 48 KaĢ EĢen Çayı 2 100 1965 49 KaĢ Çukurbağ Köyü 1 3 1993 50 KaĢ Palamut Köyü 1 74 1974 51 Kaleilçe Merkezi Yandereleri 1 100 1961-1970-1982 52 Kale Sarıcasu - 250 1972 53 Kemer Ġlçe Karapınar Deresi 1 70 1975-1985 54 Kemer Tekirova Köyü 1 40 1978 55 Kemer Beycik Köyü 1-1998 56 Kemer Çamyuva Ağva Deresi 1 500 1953-1970-1985 57 Kemer Çamyuva Sarıören 1-2001 58 Korkuteli Çomaklı Köyü 1 45 1974 59 Korkuteli Kızılaliler 1 300 1975 60 Korkuteli Köseler-Özdere 1 360 1975 61 Korkuteli K.Dağ.K.Aliler 4 1000 1975-1977 62 Korkuteli Bozova,Belen Köyleri 3 2360 1980-1984 63 Korkuteli Küçükköy Yaylası 2 100 1978-1984 64 Korkuteli YeĢilyayla Kasabası 1 30 1978 65 Korkuteli Yan Dereleri ıslahı 1 150 1984 66 Korkuteli Kargın Köyü 2 500 1985 67 Korkuteli Akyar Kozağacı Deresi 1 50 1980-1987 68 Korkuteli Çomaklı-Dereköy Yaylası - 75 1987 69 Korkuteli Martin-Tersp Bendi 1 100 1973 69 Korkuteli Martin-Tersp Bendi 1 100 1973 Kaynak: DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü, 2010 434

P.1.4. Orman Otlak ve Sazlık Yangınları Bu Bölüm Orman Yangınları Ġle Mücadele, HaberleĢme, Organizasyonu Ve Eğitim ÇalıĢmaları Bölüünde Detaylı ĠncelenmiĢtir. P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik ve Abiyotik Faktörlerin Etkileri Bu konuda herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. P.1.6. Fırtınalar Ġl de genel hayatı etkileyici fırtına meydana gelmemiģtir. P.2. DĠĞER AFETLER P.2.1. Radyoaktif Maddeler Ġlimizde radyoaktif madde kullanımından oluģan herhangi bir zarar olmamıģtır. P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar Ġlimizde denize dökülen petrol ve diğer tehlikeli atıklardan meydana gelen ciddi boyutlarda bir olay yaģanmamıģtır. P.2.3. Tehlikeli Maddeler Ġlimizde tehlikeli atıklardan kaynaklı ciddi boyutlu her hangi bir olay veya kaza yaģanmamıģtır. P.3. AFETLERĠN ETKĠLERĠ VE YARDIM TEDBĠRLERĠ P.3.1. Sivil Savunma Birimleri Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü bünyesinde kadrolu 9 kiģilik Arama Kurtarma Ekibi vardır. Bu ekiplerin eğitimleri Sivil Savunma Kolejinde yaptırılmıģtır. Ġlimizde mevcut kamu kurum ve kuruluģlarının personelinden oluģan 131 kiģilik Kurtarma, Telefon Onarım, Elektrik Onarım, Su Kanal Onarım, NBC Timi, Yangın Söndürme, Ġlkyardım ve Ambulans, Sosyal Yardım ekiplerinden oluģan Acil Yardım ve Kurtarma Ekipleri vardır. Bu ekiplere Olağanüstü Hal ve Afet durumunda, Ġl sınırları dahilinde ve gerekirse diğer Ġl Valiliklerinin yardım çağrısı üzerine, en seri bir Ģekilde olay mahaline intikal edip halka kurtarma, ilkyardım ve sosyal yardım hizmetlerini yapıp, bir afete karģı hazırlıklı olmalarının sağlanması amacıyla 91 saatlik eğitimleri Ġl Sivil Savunma Müdürlüğü tarafından verilmiģtir. 435

P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 1) Yangın konusunda eğitim çalıģmaları yapılmaktadır. 2) Resmi ve özel kuruluģlarda yangın söndürme ekipmanları ve yangın ihbar sistemleri bulundurulmaktadır. 3) KıĢ aylarında soba ve kalorifer bacaları yangına sebep vermeyecek zaman aralıkları ile temizlenmektedir. 4) Konutlar ve iģ yerlerinin elektrik donanımı kontrol altında bulundurulmaktadır. P.3.3. Ġlkyardım Servisleri Ġlimizde 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu gereğince, halktan oluģan 139 kiģilik Ġlkyardım servisleri kurulmuģtur. P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden Ġskanı Ġlimizde afetzedeler ve mültecilerle ilgili gerekli yardımlar Ġl Afet Müdürlüğü ve Sivil Savunma Ġl Müdürlüğü tarafından gerçekleģtirilir. Kızılay da çalıģmalarda gerekli yardımı yapar. Ġlde meydana gelen afetlerde Ġl Afet Müdürlüğü ve Sivil Savunma Müdürlüğü gerekli önlemleri almakta ve afet sonrası vatandaģların yeniden iskanı için çalıģmalara hemen baģlanılmaktadır. P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Sınırlar Arası TaĢınımı Ġçin Alınan Tedbirler Ġl sınırları içindeki sanayilerden kaynaklanan tehlikeli atıkların, Bakanlığımızdan ĠĢletme Lisansı veya geçici çalıģma izni alan geri kazanım tesislerinde ya da ĠZAYDAġ entegre bertaraf tesislerinde bertarafının temin edilmesi, tehlikeli atık taģınmasında Ulusal Tehlikeli Atık taģıma Formlarının kullanılmasının sağlanması ve bu amaca uygun lisanslı araçlarda taģınmasının sağlanması, bu kapsamda taģıma lisansı alan firmalara hazırlanan formlar doldurtulmuģtur. Ġlimizde zehirli maddelerin sınırlar arası taģınması yoktur. P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar Endüstriyel Kazalarla ilgili olarak Yerel Acil Durum Planı hazırlanmıģ, tüm yetkili kurum ve kuruluģlardan acil bir durumda iletiģim kurulabilecek isim, adres ve telefon numaraları alınmıģ böyle bir durum karģısında alınacak önlemeler, öncelikle yapılacak çalıģmalar söz konusu planda belirlenmiģtir. - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Ġl Çevre ce Orman Müdürlüğü, 2010 - Orman Bölge Müdürlüğü 2010 - DSĠ XIII. Bölge Müdürlüğü,2010 KAYNAKLAR 436

R. SAĞLIK VE ÇEVRE R.1. TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı Tablo 148 Antalya Sağlık Müdürlüğü Sağlık Kurumları Dağılım Tablosu 2009 KURUMLAR DEVLET HASTANESĠ HASTANE EĞĠTĠM ARAġTIRMA HASTANESĠ FAAL SAĞLIK OCAĞI FAAL DEĞĠL EBESĠ OLAN SAĞLIK EVĠ EBESĠ OLMAYAN DĠSPANSER AÇS.AP. MERKEZĠ FAAL FAAL DEĞĠL ORGAN NAKĠL MRK. AĞIZ-DĠġ SAĞ.MRK. FAAL SAĞLIK BĠRĠMĠ FAAL DEĞĠL 112 KOMUTA KONT MRK. KANSER ERKEN TEġ.TED. MRK. HALK SAĞ. LAB. HIFZISSIHHA ENST. MÜD. POLĠKLĠNĠK TIP MERKEZĠ DAL MERKEZĠ SAĞLIK BAKANLIĞI 13 1 158 3 62 13 6 3 2 0 3 16 0 1 1 2 1 5 0 0 DĠĞER KAMU (Üniversite) 2 0 0 0 0 0 1 * 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ÖZEL 21 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 22 18 10 GENEL TOPLAM 37 161 75 7 5 2 4 16 1 1 2 1 27 18 10 Not: * 1 VEREM SAVAġ DĠSPANSERĠ VEREM SAVAġ DERNEĞĠ BÜNYESĠNDE FAALĠYET GÖSTERMEKTE OLUP DĠSPANSER SAYISINA DAHĠL EDĠLMĠġTĠR. Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 437

2010 2009 Vaka Ölüm Olası Vaka Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Olası Vaka Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Olası Vaka Kesin Vaka Ölüm Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Olası Vaka Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Kesin Vaka Ölüm Olası Vaka Kesin Vaka Ölüm YIL CĠNSĠYET AKUT KANLI ĠSHAL BOĞMACA BRUSELLOZ DĠFTERĠ GONORE HEPATĠTA HEPATĠ B HEPATĠTC HEPATĠTE KABAKULAK KIZAMIK KIZAMIKÇIK KOLERA KUDUZ KUDUZ RĠSKLĠ TEMAS MENĠNGOKOKK AL HASTALIK NEONATAL TETANOZ POLĠOMĠYELĠT SĠFĠLĠZ ġarbon ġark ÇIBANI TETANOZ TĠFO R.1.2. BulaĢıcı Hastalıklar Tablo 149: BulaĢıcı Hastalıkların Ġhbarı Ve Bildirim Sistemi Form 17/A GRUP A HASTALIKLAR ANTALYA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ H A S T A L I K Ġ S Ġ M L E R Ġ AKUT VĠRAL HEPATĠTLER E 18 0 1 1 0 20 0 0 0 0 0 21 0 4 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4163 0 2 0 0 0 0 0 0 15 0 0 0 22 0 0 0 0 0 0 K 11 0 1 0 0 19 0 0 0 7 0 18 0 4 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2283 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 13 0 0 0 0 0 0 T 29 0 2 1 0 39 0 0 0 7 0 39 0 8 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 1 0 0 0 0 0 0 6446 0 2 0 0 0 0 0 0 21 0 0 0 35 0 0 0 0 0 0 E 22 0 0 2 0 17 0 0 0 0 0 19 0 5 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3967 0 1 0 0 0 0 0 0 13 0 0 0 20 0 1 0 0 0 0 K 10 0 0 0 0 24 0 0 0 4 0 26 0 4 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 1 0 0 0 0 0 0 2017 0 0 0 0 0 0 0 0 7 0 1 0 9 0 0 0 0 0 0 T 32 0 0 2 0 41 0 0 0 4 0 45 0 9 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 1 0 0 0 0 0 0 5984 0 1 0 0 0 0 0 0 20 0 1 0 29 0 1 0 0 0 0 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 438

R.1.2.1. Ġçme Ve Kullanma Suları Toplam 1848 Adet Numune AlınmıĢtır Tablo 150: Bakteriyolojik Analiz Sonuçları Numune yeri Bakiye Klor (mg/l) BAKTERĠYOLOJĠK ANALĠZ SONUÇLARI Fekal Koliform (100 cc de) Toplam koliform (100cc de) Fekal streptokok (100 cc de) 1 Boğaçay Pompa Ġstasyonu 0,40 <1 <1 <1 2 Duraliler 1 Pompa Ġstasyonu 0,30 <1 <1 <1 3 Duraliler 2 Pompa Ġstasyonu 0,30 <1 <1 <1 4 Altınova 1 Kuyusu 0,30 <1 <1 <1 5 Cezaevi Pompa Ġst. (Gürkavak hattı) 0,30 <1 <1 <1 6 Çakırlar Pompa Ġstasyonu 0,25 <1 <1 <1 7 Ermenek Kuyusu 0,40 <1 <1 <1 8 Fatih Pompa Ġstasyonu 0,30 <1 <1 <1 9 Habibler 1 Kuyusu 0,25 <1 <1 <1 10 Otogar Kuyusu 0,30 <1 <1 <1 11 YeĢilköy Kuyusu 0,25 <1 <1 <1 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 439

Tablo 151: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1 Toplam 1848 Adet Numune AlınmıĢtır Numune yeri 1 Boğaçay Pompa Ġstasyonu 2 Duraliler 1 Pompa Ġstasyonu 3 Duraliler 2 Pompa Ġstasyonu 4 Altınova 1 Kuyusu 5 Cezaevi Pompa Ġst. (Gürkavak hattı) 6 Çakırlar Pompa Ġstasyonu 7 Ermenek Kuyusu 8 Fatih Pompa Ġstasyonu 9 Habibler 1 Kuyusu 10 Otogar Kuyusu 11 YeĢilköy Kuyusu Koku ve Tat Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız FĠZĠKO-KĠMYASAL ANALĠZ SONUÇLARI Renk ve GörünüĢ Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak ph Türb. (NTU) Koad. ( s/c m) TH ( F) TAC ( F) 7,3 0,4 607 31,5 32 7,5 0,2 625 32,0 30 7,4 0,3 614 32,0 32 7,2 0,4 604 30,0 32 7,2 0,4 618 31,0 32 7,3 0,3 630 30,0 32 7,2 0,4 606 30,0 31 7,2 0,4 618 31,0 31 7,3 0,3 626 30,0 32 7,3 0,3 630 29,5 26 7,4 0,4 302 17,0 28 440

12 Çakırlar Pompa Ġstasyonu 13 Ermenek Kuyusu 14 Habibler 1 Kuyusu 15 Otogar Kuyusu 16 YeĢilköy Kuyusu Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Kokusuz ve Tatsız Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak Renksiz ve berrak 7,3 0,3 330 18,0 26 7,3 0,3 640 31,5 28 7,1 0,4 558 31,0 34 7,2 0,6 678 32,0 34 7,1 0,3 634 31,0 29 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 441

Tablo 152: Su Üretim Kaynaklarına Ait Kimyasal Analiz Sonuçları-1 Toplam 1848 Adet Numune AlınmıĢtır Toplam 1848 Adet Numune AlınmıĢtır Klorür mg/l Org.Mad mg/l NO 2 mg/l KĠMYASAL ANALĠZ SONUÇLARI NO 3 mg/l Fe mg/l Cr mg/l Mn mg/l Pb mg/l NH 3 mg/l S. Klor mg/l 1 Boğaçay Pompa Ġstasyonu 20 0,40 <0,05 18,0 <0,05 0,025 0,02 0,01 <0,05 2 3 Duraliler 1 Pompa Ġstasyonu Duraliler 2 Pompa Ġstasyonu 24 0,60 <0,05 18,0 <0,05 0,025 0,01 0,01 <0,05 18 0,25 <0,05 18,0 <0,05-0,00 0,01 <0,05 4 Altınova 1 Kuyusu 22 0,30 <0,05 12,2 <0,05 0,025 0,02 0,00 <0,05 5 Cezaevi Pompa Ġst. (Gürkavak hattı) 22 0,60 <0,05 12,0 <0,05 0,025 0,00 0,01 <0,05 6 Çakırlar Pompa Ġstasyonu 22 0,25 <0,05 10,8 <0,05-0,00 0,00 <0,05 7 Ermenek Kuyusu 22 0,30 <0,05 12,0 <0,05 0,025 0,02 0,00 <0,05 8 Fatih Pompa Ġstasyonu 24 0,65 <0,05 13,3 <0,05 0,025 0,00 0,01 <0,05 9 Habibler 1 Kuyusu 22 0,25 <0,05 10,3 <0,05-0,01 0,00 <0,05 10 Otogar Kuyusu 22 0,40 <0,05 36,5 <0,05 0,025 0,01 0,01 <0,05 11 YeĢilköy Kuyusu 16 0,25 <0,05 60,0 <0,05-0,03 0,00 <0,05 12 Çakırlar Pompa Ġstasyonu 15 0,25 <0,05 55,0 <0,05-0,01 0,00 <0,05 13 Ermenek Kuyusu 24 0,60 <0,05 30,8 <0,05 0,025 0,00 <0,05 14 Habibler 1 Kuyusu 22 0,30 <0,05 26,2 <0,05 0,025 0,01 <0,05 15 Otogar Kuyusu 36 0,25 <0,05 10,7 <0,05-0,00 0,00 <0,05 16 YeĢilköy Kuyusu 26 0,30 <0,05 37,3 <0,05 0,025 0,03 0,00 <0,05 Kaynak: Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 442

AYLAR NUMUNE SAYISI ANALĠZ SAYISI UYGUN BOZUK ANALĠZ SAYISI UYGUN BOZUK ĠLGĠLĠ VALĠLĠĞE SEVK TARIM ĠL MÜDÜRLÜ- ĞÜNE SEVK C.SAVC. SEVK R.1.2.2. Denizler Tablo 153: Deniz Suyu Analiz Sonuçları 2009 YILI AYLAR DENĠZ SUYU UYGUN U DEĞĠL TOPLAM OCAK 0 0 0 ġubat 0 0 0 MART 0 0 0 NĠSAN 198 22 220 MAYIS 380 60 440 HAZĠRAN 544 29 573 TEMMUZ 510 17 527 AĞUSTOS 414 26 440 EYLÜL 401 39 440 EKĠM 422 18 440 KASIM 210 10 220 ARALIK 0 0 0 TOPLAM 3079 221 3300 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 R.1.2.3. Paraziter Hastalıkları Konuyla ilgili 2010 yılına ait verilere ulaģılamamıģtır. R.1.3. Gıda Hijyeni Tablo 154: Gıda Numunesi Sonuçları ve Yapılan ĠĢlemler BAKTERĠYOLOJĠK TAHLĠL KĠMYASAL TAHLĠL YAPILAN ĠġLEM OCAK 26 23 23 0 24 24 0 0 0 0 ġubat 164 109 103 6 164 151 13 4 0 7 MART 137 137 110 27 135 130 5 3 1 25 NĠSAN 109 73 60 13 107 97 10 0 0 3 MAYIS 26 26 24 2 26 24 2 0 0 0 HAZĠRAN 32 32 32 0 32 32 0 0 0 0 TEMMUZ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 AĞUSTOS 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 EYLÜL 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 EKĠM 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 KASIM 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ARALIK 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TOPLAM 494 400 352 48 488 458 30 7 1 35 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 443

R.1.4. AĢılama ÇalıĢmaları Tablo 155: 2009 Yılı AĢılama Sonuçları AĢılama ÇalıĢmaları DBT- POLĠO I DBT- POLĠO II DBT- POLĠO III DBT- POLĠO R KKK BCG HEPATĠT-B I HEPATĠT-B II HEPATĠT-B III Td I Td II + HĠB 1 HĠB 2 HĠB 3 HĠB R YILLAR DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ DOZ 2009 31802 32084 32235 26875 32208 31645 29427 30438 31382 17017 24333 - - - - Not: HĠB 1,2,3,R aģıları KKK olarak uygulanmaktadır. Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 444

R.1.5. Bebek Ölümleri Tablo 156: Antalya Ġli 1-4 YaĢ Çocuk Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2008) NEDENLER SAYI % Sinir Sis.Konj. An. 2 40,00 KONJENĠTAL ANOMALĠLER ORGAN YETMEZLĠĞĠ ENFEKSĠYONLAR Kalp Koj. Anomali 2 40,00 Multiple Konj.Anomaliler 1 20,00 TOPLAM 5 100 Kalp Yetm. 3 75,00 Solunum Yetmezliği 1 25,00 TOPLAM 4 100 Solunum Sist. Enf. 3 50,00 MSS Enfeksiyonları 2 33,33 Diğer Enfeksiyonlar 1 16,67 TOPLAM 6 100 5 12,82 4 10,26 6 15,38 ASIL NEDEN BELĠRTĠLMEYENLER (Kardio Pulm.Arrest-Solunum ve DolaĢım Yetm.) 6 15,38 Nedeni Belirtilmeyen Travmalar 1 14,29 Yüksekten DüĢme 1 14,29 KAZALAR KANSERLER Yabancı Cisim Aspirasyonu 1 14,29 Trafik Kazaları 4 57,14 TOPLAM 7 100 Lösemi 3 42,86 Tümörler 4 57,14 TOPLAM 7 100 7 17,95 7 17,95 METABOLĠK HASTALIKLAR (Hipoglisemi-Hipernatremi-Metakromatik Lökodistrofi) 2 5,13 Epilepsi 1 50,00 DĠĞER NEDENLER Febril Konvülsiyon 1 50,00 TOPLAM 2 100 2 5,13 TOPLAM 39 100 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 445

Tablo 157: Antalya Ġli 0 YaĢ Bebek Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2009) ANTALYA ĠLĠ 0 YAġ BEBEK ÖLÜMLERĠNĠN NEDENLERĠNE GÖRE DAĞILIMI (2009) NEDENLER SAYI % Prematürite 108 67.50 Y.D. Anoksisi ve Asfiksisi 14 8.75 Mekonyum Aspirasyonu 7 4.38 PERĠNATAL NEDENLER KONJENĠTAL MALFORMASYONLAR DEFORMASYONLAR RDS 6 3.75 Yenidoğan Sepsisi 6 3.75 Diğer Perinatal Nedenler 19 11.88 TOPLAM 160 100 Kalp Koj. Anomali 29 34.52 Sinir Sis.Konj. An. 13 15.48 Kromozom Anomalisi 1 1.19 Diğer Konjenital Malformasyonlar 41 48.81 160 54.61 84 28.67 TOPLAM 84 100 SEMPTOMLAR BELĠRTĠLER BAġKA YERDE SINIFLANMAMIġ HASTALIKLAR 15 5.12 Pnömoni 6 50.00 SOLUNUM SĠSTEMĠ HASTALIKLARI Diğer Solunum Sistemi Hastalıkları 6 50.00 TOPLAM 12 100 12 4.10 DOLAġIM SĠSTEMĠ HASTALIKLARI 9 3.07 ENFEKSĠYÖZ VE PARAZĠTER HASTALIKLAR 5 1.71 ENDOKRĠN BESLENME VE METABOLĠZMA HASTALIKLARI 4 1.37 MORTALĠTENĠN DIġ SEBEPLERĠ (KAZALAR,TRAVMALAR) 2 0.68 GENĠTOÜRĠNER SĠSTEM HASTALIKLARI 1 0.34 DĠĞER NEOPLAZMLAR 1 0.34 TOPLAM 293 100 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 446

Tablo 158: Antalya Ġli 1-4 YaĢ Çocuk Ölümlerinin Nedenlerine Göre Dağılımı (2009) ANTALYA ĠLĠ 1-4 YAġ BEBEK ÖLÜMLERĠNĠN NEDENLERĠNE GÖRE DAĞILIMI (2009) NEDENLER SAYI % Sinir Sis.Konj. An. 2 15.38 KONJENĠTAL MALFORMASYONLAR DEFORMASYONLAR Kalp Konj. An. 1 7.69 Kromozom Anomalisi 1 7.69 Diğer Konjenital Malformasyonlar 9 69.23 13 37.14 TOPLAM 13 100 Trafik Kazası 4 40 MORTALĠTENĠN DIġ SEBEPLERĠ (KAZALAR, ZEHĠRLENMELER) Yüksekten DüĢme 4 40 Diğer DıĢ Nedenler 2 20 10 28.57 TOPLAM 10 100 DOLAġIM SĠSTEMĠ HASTALIKLARI 4 11.43 NEOPLAZMLAR 3 8.57 SEMPTOMLAR BELĠRTĠLER BAġKA YERDE SINIFLANMAMIġ HASTALIKLAR 3 8.57 ENDOKRĠN BESLENME VE METABOLĠZMA HASTALIKLARI 1 2.86 GENĠTOÜRĠNER SĠSTEM HASTALIKLARI 1 2.86 TOPLAM 35 100 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 447

R.1.6. Ölümlerin Hastalık, YaĢ Ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı Tablo 159: 2002 Yılı Aylara Göre Ölümlerin YaĢ ve Cins Gruplarına Dağılımı AYLAR AYLARA GÖRE ÖLÜMLERĠN YAġ VE CĠNS GRUPLARINA DAĞILIMI 0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85+ TOPLAM E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K E K OCAK 10 14 3 5 1 1 0 0 2 0 2 1 3 2 5 1 4 1 7 4 15 6 18 4 18 7 19 19 38 20 58 40 28 29 19 18 28 28 287 200 ġubat 12 11 2 2 0 1 2 1 0 1 4 2 3 1 7 1 0 3 9 2 12 6 8 3 27 12 30 12 27 17 41 22 26 29 18 20 16 24 244 170 MART 9 7 0 3 0 0 1 0 2 1 4 4 2 1 1 3 5 4 9 1 15 5 13 7 22 6 32 4 24 20 39 37 39 38 19 22 18 21 254 184 NĠSAN 13 7 2 1 2 0 3 2 2 1 1 0 1 1 4 5 2 2 5 2 5 3 15 6 15 7 14 15 35 23 36 20 30 31 8 19 17 31 210 176 MAYIS 9 17 1 2 1 1 0 0 2 1 3 2 2 3 4 1 6 6 9 2 17 2 10 10 17 9 31 11 22 18 43 30 29 29 17 18 17 22 240 184 HAZĠRAN 7 10 5 4 1 2 3 1 0 0 5 0 4 4 9 4 6 2 7 2 18 7 15 11 26 6 23 13 18 11 31 24 32 23 10 15 14 20 234 159 TEMMUZ 11 9 4 2 2 1 5 2 1 0 7 1 7 1 5 0 1 4 4 5 9 8 10 3 15 11 19 10 27 20 26 22 30 39 20 21 19 30 222 189 AĞUSTOS EYLÜL EKĠM KASIM ARALIK TOPLAM 71 75 17 19 7 6 14 6 9 4 26 10 22 13 35 15 24 22 50 18 91 37 89 44 140 58 168 84 191 129 274 195 214 218 111 133 129 176 1682 1262 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 R.1.7. Aile Planlaması Ve ÇalıĢmaları % HAP Tablo 160 Aile Planlaması Yöntem Kullanım OranlarınınYıllara Dağılımı % KONDOM % ENJEKSĠYON % RĠA % DERĠALTI ĠMPLANT % TÜP LĠGASYON % VAZEKTOMĠ % DĠĞER ETKĠLĠ YÖNTEM 2007 12 41 1.4 37 0.16 9 0.05 0.6 2008 12 42 1.6 35 0.13 9 0.06 0.8 2009 12.7 42.7 2.1 32.1 0.08 8.8 0.05 1.45 Kaynak: Ġl Sağlık Müdürlüğü, 2010 448

R.2. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠ VE ZARARLARINDAN OLUġAN SAĞLIK RĠSKLERĠ R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Hava kirlenmesinin stres etkisi önemli bir faktördür. Solunan karbon monoksit kandaki oksijenin yerini alır ve kanla taģınan oksijen oranı miktarının büyük ölçüde azalmasına neden olur. Tepkilerin ağırlaģmasına, süreğen bir yorgunluk ve uyku haline neden olmaktadır. Kükürt oksitleri soluk borusu ve akciğerleri olumsuz etkilemektedir ve kalıcı zedelenmelere yol açmaktadır. Genellikle yaģlı ve kronik akciğer hastalıkları olan hastalar hava kirliliğinden olumsuz etkilenmektedir. Bu etkilenmeler akciğerlerde zedelenme sonucu ortaya çıkan hafif belirtilerden, söz konusu kiģilerde ölüm oranının artımına kadar değiģen etkiler yapabilmektedir. Geçici zedelenmelerden var olan kronik sorunların ağırlığının artmasına kadar değiģen bu etkilerin tek bir madde ya da kirletici öğe ile açıklanabilmesi mümkün olamamaktadır. Bütün kirletici faktörlerin bir arada birbirine eklenen etkilerine bağlanmaktadır. Hava kirliliği felaketlerinde ölüm genellikle infantlarda pnömoni ölümleri biçiminde, kronik akciğer ve anfizemi olan yaģlılarda ise kardio pulmoner sorunlarından olmaktadır. Hava kaynaklı kurģuna bağlı olarak zeka geriliğine neden olmaktadır. Bu nedenle de benzinde bulunan kurģun tedraetilin azaltılması ve kullanımının yasaklanmasına yönelik çabalar baģlatılmıģtır. KurĢun seviyeleri ile incelenen toplumun zeka düzeyleri arasındaki ters iliģki bir çok çalıģmada gösterilmiģtir. Hava kirliliğinin insanlar üzerindeki etkilerinin tam olarak belirlenebilmesi için zorunlu koģullar Ģunlardır. Hava kirliliği karģılaģtırılan yöntemlerle düzenli olarak ölçülmelidir. Hava kirliliği değiģimleri araģtırmacılara zamanında iletilebilir. Düzenli ölçümlerin yöntem ve tekniği ile ilgili standartlar belirlenmelidir. Araç gereç ve teknoloji değiģimlerine yada yöntem değiģikliğine gidildiğinde bu belirlenmelidir. Hava kirliliğinin yol açtığı sorunlarla ilgili kayıtlar düzenli olarak tutulmalıdır.bunlarla ilgili kayıtlarda subjektif değerlendirmeleri; bilgi ve yöntem farklılıklarına bağlı farklılıkları ortadan kaldıracak önlemlerin alınması gerekir. DeğiĢik sağlık birimlerinde yapılan saptamaların toplu olarak değerlendirilmesini sağlayacak bir sistem kurulmalıdır. Hava kirliliğinin insanlar üzerindeki uzun süreli etkilerinin belirlenmesine yönelik izleme çalıģmaları baģlatılmalıdır.hava kirlenmesi olan ve olmayan bölgelerde karģılaģtırma olanağı verecek yöntemler yararlı olabilecektir. Sağlık personeline eğitimleri sırasında hava kirliliği ve diğer kirlenmelerde etkilerin belirlenmesine yönelik epidemiyoloji ilkeleri öğretilmelidir. Los Angeles tipi 449

hava kirlenmelerinde genellikle göz yaģarması, üst solunum yollarında zedelenme gibi geçici etkiler olabilmektedir. Durgun hava olaylarında ise kirletici etkenlere daha uzun süreli maruz kalma da söz konusu olabilmektedir. R.2.2. Su Kirliliğinin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Ġnsanların tüketimine verilen içme ve kullanma sularının temiz ve sağlıklı bir Ģekilde olmasını sağlamak amacıyla içme ve kullanma sularından Ģehir merkezinde belirlenen 50 noktadan periyodik aralıklarla bakteriyolojik, kimyasal numuneler alınarak tahliller yapılmaktadır. Tüketime verilen sular kaynağında ve Ģebekenin uç noktalarında sürekli kontrol altında tutularak ilgililerce dezenfeksiyonunun yapılması sağlanmaktadır. Kirlilik tesbit edilen suların ıslahı yönünde çalıģmalar yapılmakta ve ilgililer uyarılmaktadır. R.2.3. Atıkların Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Bu konu Atıklar ana baģlığı altında ayrıntılı olarak ele alınmıģtır. R.2.4. Gürültünün Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Bu konu Gürültü ve TitreĢim ana baģlığı altında ayrıntılı olarak ele alınmıģtır. R.2.5. Pestisitlerin Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiģtirildiği alanlara yakın yaģayanlar da mesleki olmayan etkinimle karģılaģırlar. Pestisitler baģlangıç uygulama bölgesinden bir mil veya daha fazla uzaklığa taģınabilmektedir.metilbrömür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa iģlemekte ve burada yaģayanların etkilenmesine neden olabilmektedir.kaliforniya da gladiola bahçelerinin gazlaması sırasında meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerinin oradan taģınması gerekmiģtir. Pestisitler deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktustan alınabilmektedir.ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir. Mesleki etkilenim sanıldığının aksine büyük oranda solunum yoluyla değil deri yoluyla olmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstü satılanlar büyük oranda solunum yoluyla etkilemektedirler.böcek kağıtları da aynı Ģekilde solunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır. Pestisitlerin insandaki etkilerinin değerlendirilmesi oldukça güçtür. Çünkü problemin tam niteliğiyle ilgili bilmediğimiz bir çok etmen bulunmaktadır. YaĢ, cins, ırk, sosyoekonomik durum, beslenme düzeni, sağlığın durumu, etkilenim süresinin uzunluğu ve biçimi, pestisit konsantrasyonu pestisitlerin etkisi altında kalan kiģilerin etkilenimlerini ve sonuçlarını önemli boyutlarda değiģtirmektedir. Aldrin ve dieldrin gibi organofosfor pestisitler merkez sinir sisteminin uyarılabilirliğini artırırken karaciğerde tahribat yapmaktadır. Ancak belirtiler önemli boyutlarda değiģim gösterdiğinden kesin kararın verilebilmesi mümkün değildir. Tanı konulmasıyla ilgili önemli sorunlar bulunmaktadır. Bazı pestisitler sağlam deriden de 450

emilebilmektedir. Lindanın hematopeiktik sistem üzerinde olumsuz etkilerinin bulunabileceği düģünülmektedir. Aldrin ve dieldrin gibi organofosfor pestisitler merkez sinir sisteminin uyarılabilirliğini artırırken karaciğerde tahribat yapmaktadır. Lindanın henatopeitik sistem üzerinde olumsuz etkilerinin bulunabileceği düģünülmektedir. Organofosfat pestisitlerin kolinesterazı inhibe ettiği belirtilmiģti. Bir bileģikten diğerine akut toksisite büyük oranda değiģim göstermektedir. Organofosfatlar deriden kolayca penetre olabilmektedir.karbamatlarda kolinesteraza bağlanmaktadır ancak enzim vücutta hızla deaktive edildiğinden etkilenim düzeyinin belirlenebilmesi çok güçtür.organofosfatlar deriden kolayca penetre olabilmektedir. R.2.6. Ġyonize Radyasyondan Korunma Bu konu hakkında herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. R.2.7. Baz Ġstasyonlarından Yayılan Radyasyonun Ġnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Bu konu hakkında herhangi bir çalıģma yapılmamıģtır. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu 2009 - Sağlık Ġl Müdürlüğü, 2010 - Antalya BüyükĢehir Belediyesi, 2010 451

S - ÇEVRE EĞĠTĠM S.1. KAMU KURULUġLARININ ÇEVRE EĞĠTĠMĠ ĠLE ĠLGĠLĠ FAALĠYETLERĠ Bakanlığımız ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında 14/10/1999 tarihinde imzalanan iģbirliği protokolü çevresinde ilköğretim kurumlarına yönelik olarak, çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi, olumlu tüketim alıģkanlıklarının kazandırılması ve değerlendirilebilir katı atıkların kaynağında ayrıģtırılması, geri kazanımı konularında öğrencilerin eğitilmesi amacıyla her yıl okullarda uygulamalı çevre eğitimi yapılmıģtır. Bu çalıģma kapsamında, eğitim süresince anlatılanların zaman içerisinde unutulmaması ve öğrencilerin öğrendiklerini baģka insanlara da anlatabilmesi amacıyla konu ile ilgili broģür, sticker, kitap ayraçları dağıtılmıģ, böylece eğitimin kalıcı olması ve daha geniģ bir kitleye ulaģması hedeflenmiģtir. Anız yangınlarının çevreye verdiği zararlar hakkında ilgili yerlerde Müdürlüğümüzce, eğitim çalıģmaları yapılmıģ, konu ile ilgili broģürler ve kitapçıklar dağıtılmıģtır. Ġl Mahalli Çevre Kurulunun almıģ olduğu karara istinaden, atıksu arıtma tesislerinin tam ve doğru olarak iģletilmemesi sonucu oluģabilecek bir takım çevre sorunlarının önlenebilmesi için, Müdürlüğümüzde belirli dönemlerde atıksu arıtma tesislerinin sorumlularına eğitim çalıģmaları yapılmaktadır. Diyanet ĠĢleri BaĢkanlığının yapmıģ olduğu hizmet içi eğitim programları kapsamında Müdürlüğümüz teknik elemanlarınca görevli personellere çevre üzerine eğitim seminerleri verilmektedir. S.2. ÇEVRE ĠLE ĠLGĠLĠ GÖNÜLLÜ KURULUġLAR VE FAALĠYETLERĠ S.2.1. Çevre Vakıfları Türkiye Çevre Eğitim Vakfı 18 Mart 1993 tarihinde kurulmuģ olan vakfın amacı; Öncelikle Mavi Bayrak Projesinin ülkemizde uygulanması amacıyla kurulmuģ, sonrasında da FEE ye (Uluslar arası Çevre Eğitim Vakfı) üyeliği takiben FEE nin önerdiği diğer çevre eğitim projelerinin uygulanmasına baģlanmıģtır. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; 1993 yılından beri süregelen Mavi Bayrak Projesi, Eko-Okullar Projesi, Çevrenin genç Sözcüleri Projesi, Okullarda Orman Projesidir. Mavi Bayrak Kampanyası, Avrupa Topluluğu ülkeleri tarafından 1987 yılından beri ve özellikle kıyı kentlerinde çevrenin temizliğini, düzenini ve yasalara uygun bir biçimde geliģmesini sağlamaya yönelik bir çalıģma zinciridir. Temel felsefesi kıyı kentlerini birbirine özendirme yolu ile en iyi, sağlıklı yaģanabilir bir tatil beldesi haline getirmektir. Avrupa topluluğuna bağlı ülkelerde uygulanan Mavi Bayrak, belirlenen kriterlere göre kıyının temiz ve çevre probleminin bulunmadığını simgeleyen bir kampanyadır. 452

Mavi bayrakla kıyı kentlerimizin donatılmamıģ olmasından dolayı kıyılarımızın temiz olmadığı imajı doğmaktadır. Tüm bu yanılgıların önlenmesi için Mart 1992 yılından beri Hatay dan Çanakkale ye kadar olan 2500 km lik kıyı bandımızda deniz suyunun mikrobiyolojik ölçümleri 300 ayrı noktada yapılmakta ve bu yörelerde ki kıyı düzeninin ve halkın çevresel eğitiminin sağlanması doğrultusunda tüm Turizm, Çevre ve Sağlık Bakanlıklarının ve üniversitelerimizin çevre ile ilgili birimlerini harekete geçirerek, ortak çalıģmalara baģlamıģ bulunmaktadır. ġu anda ki çalıģmalar plajlara mavi bayrak verebilme kriterlerinin incelenmesi ve araģtırılmasıdır. Bu nedenle tüm belediyelere, kıyılarda ki tatil köylerine, otellere ve plajı bulunan tatil tesislere çağrıda bulunarak aday olan her plaj için Türkiye Çevre Eğitim Vakfı na müracaat etmeleri istenmektedir. Bu plajlar arasında yalnızca mavi bayrak kriterini sağlayan plajlara mavi bayrak ödülü verilecektir. Mavi bayrak ödülü plajlara bir yıllığına verilir ve yıl boyunca mavi bayrak kriterini koruması istenir. Çevre Koruma Ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı (Çevko) Çevre sorunlarına olumlu çözümler getirmek, ülke ekonomisine katkıda bulunmak ve ambalaj malzemelerinin geri kazanılması üzerine kurumsal yada kurumlar arası çalıģmaları organize etmek, yönetmek, proje geliģtirmek, yol göstermek, tüketim maddesi ambalajları ile ilgili olarak çevreyi geliģtirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek, eğitim, sağlık, kültür, bilimsel araģtırma ve teknoloji geliģtirme ile yeni teknoloji arayıģına yönelme konularında faaliyet göstermek amacıyla 1 Kasım 1991 tarihinde kurulmuģtur. Ambalaj atıklarıyla ilgili olarak; Geri dönüģümü hedefleyen projeleri destekleyerek, çevreyi kirletmesini önlemek ve ekonomiye geri kazandırılmasını sağlamak Yaygın olarak toplatılma faaliyetlerini ve bu konuda ki tüketici eğitim çalıģmalarını desteklemek Değerlendirme tesislerinin kurulmasına katkıda bulunmak En yüksek oranda toplatılma ve değerlendirme faaliyetlerine kamu kurumları, yerel yönetimler ve muhtelif kuruluģlarla ortak çalıģmalar yapmak Yasal düzenlemelerin oluģmasına katkıda bulunmak gibi görevleri vardır. S.2.2. Çevre Dernekleri Yerel Gündem 21: Rio Deklerayonu ile ifadesini bulan küresel eylem planının yerel uygulaması olarak baģlatılan Yerel Gündem 21 programı çerçevesinde kurulan Antalya Kent Konseyi, kentin geleceğini sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde planlanması için çalıģmalarını sürdürmekte, tüm kent aktörlerini bir araya getiren demokratik platform olma özelliği ile, ülkemiz yerel demokratikleģme çabaları içinde örnek bir model oluģturma gibi önemli bir iģlev yerine getirmektedir. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; okumayazma kursları, Kent Vizyonu, Havza Planlaması, Çok Merkezli Ekonomik Yapılanma, kırmızı Kot Projesi, Kent Bilgi Sistemleri, Güncel Sorunlar projeleridir. Eylül 1997 de BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı desteğiyle baģlatılan Türkiye de Yerel Gündem 21 lerin TeĢviki ve GeliĢtirilmesi Projesi, IULA-EMME, Uluslar arası Yerel Yönetimler Birliği Doğu Akdeniz ve Orta Doğu Bölge TeĢkilatı nın koordinatörlüğünde yürütülmekte; kent milletvekilleri, il düzeyindeki merkez yönetim 453

kuruluģları, Belediyeler, Akdeniz Üniversitesi, mahalle muhtarları, siyasi partiler, meslek odaları, sendikalar, dernek ve vakıflar Kent Konseyini oluģturmaktadır. Kent Konseyi çerçevesinde, çalıģma grupları ve meclislerin katkıları, yapılan tartıģmalar sonucu ortaya çıkan görüģlerin yer aldığı ön rapor çok ortaklı iģ birliği ortamının ürünü olarak sürdürülebilir kalkınma anlayıģını Antalya da benimsetme, Antalya yı 21.yüzyıla hazırlayacak politikaları ve kentin öncelikli gündemlerini tartıģma amacıyla yürütülen çalıģmaların ilk aģamasını oluģturmaktadır. Antalya Kent Konseyi nin Yerel Gündem 21 Eylem Planı nın hazırlık dökümanı olan ön raporlarda yer alan öncelikli gündem önerileri; Konsey çalıģma grupları, Kadın Meclisi, Emekliler Meclisi, Gençlik Meclisi, ve mahalle toplantılarında Yerel Gündem 21 ilkeleri çerçevesinde sürekli tartıģma ve katkılara açık olup, ortaya çıkan görüģlerle geliģtirilecek, uygulanabilir somut projeler olarak hazırlanacak nihai Eylem Planı nda yer alacaktır. Çevre Gönüllüleri Derneği : Çevre Gönüllüleri Derneği 5 Mart 1993 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Toplumun çevre bilincini geliģtirmek, çevrenin korunmasına dönük plan ve projeler hazırlayarak toplumun tüm kesimleriyle çevreyi savunmak, kısa, orta ve uzun menzilli kirlenmelere karģı gerektiğinde ulusla ve uluslar arası çalıģmalara katılmak, dar ve kısır çevreler üzerinde çevre eğitimi bazında hareketlilik kazandırmak gibi çok yönlü hizmet ağını teģkil etmektir. Çevre GiriĢim Derneği : Çevre GiriĢim Derneği 07. 05. 1996 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Çevrenin, çevresel değerlerin, tarihsel, kültürel, sanatsal değerlerin ve çeģitliliğin korunması ve geliģtirilmesidir. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; araģtırma ve inceleme projeleri ve kampanyalardır. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği : Türkiye Tabiatını Koruma Derneği 1988 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Memleketimizin doğal kaynaklarının, tarım, orman, yeģil alan, yaban hayatın bütün canlıların korunması yanında toprak, su, bitki ve insan arasındaki dengenin sağlanması, endüstrileģme ve ĢehirleĢmenin meydana getirdiği çevre sorunları ve kirlenmenin önlenmesi ve dolayısıyla doğal denge sorunlarının halledilmesine çalıģmaktır. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; kundu ormanlarının korunması, Antalya nükleer karģıtı platform, Avlan Gölü ve Sulak Alanlar, Yamansaz Gölü Sulak Alanlar, Dünya Sulak Alanlar Günü, Altınovanın Ġmara Açılması, Çimento ve mobil santral çalıģmalarının olumsuzluğu hakkında yapılan çalıģmalardır. SEMEP : SEMEP 1994 tarihinde kurulmuģ olup, kuruluģ amacı; Çevre eğitimi konusunda bütüncül, ekolojik temelli katılımcı sorgulayıcı ve araģtırıcı birleģim modeli gerçekleģtirmektir. Son iki yıl içerisinde uyguladıkları etkinlikler, faaliyetler ve projeler; Deniz ve Biz Programı, Çevremizdeki Su Programı, Su ve Biz Programı, Ağaç Takvimi Programı, Tohum ve Yaprak Kolleksiyonu Projesidir. 454

ALÇED (Alanya Mavi Bayrak Ve Çevre Eğitim Derneği) : ALÇED 1994 yılında kurulmuģtur. 1996 yılında, Alanya ilçe sınırları içerisinde ki plajlardan belirlenen 3 ü Mavi Bayrak almaya hak kazanmıģtır. Mavi bayrak almaya adaylık için bir yıl süre ile aday plajlardan 15 er gün ara ile denizden su numuneleri ilçe çevre sağlık müdürlüğü tarafından alınır ve çevre bakanlığına gönderilir. Bağlı olduğumuz TURÇEV Türkiye Çevre Eğitim Vakfı, bilgi ve verileri tüm Türkiye den derler ve merkezi Danimarka da uluslar arası Mavi Bayrak Vakfına (FEEE) dosya olarak sunar. Plajlar Ġçin Mavi Bayrak Verilebilme Kriterleri: Plajlar için Mavi Bayrak yıllık olarak verilir ve sadece bir sene için geçerlidir. Mavi Bayrağa uygun olabilmek için bir plajın tüm (I) ile gösterilen Ģartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Buna ilaveten diğer kriterlerin azamisinin yerine getirilmesi de göz önünde bulundurulacaktır. Suyun Niteliği: 1) Avrupa Ekonomik Topluluğu yüzme suyu talimatının mikrobiyolojik parametrelerine ve ulusal mevzuata uygunluk (hangisi sınırlayıcı ise) (I) - Numuneler denize girenlerin günlük ortalama yoğunluğun en yüksek olacağı yerlerden toplanacaktır. Bölgenin veya plajın bir haritası ve numune noktalarının planı adaylık baģvurusu ile birlikte gönderilecektir. - Mikrobiyolojik analizler için ilgili metodlar 76/106 nolu AET talimatı ekinde belirtilmiģtir. - Analiz sonuçları yöresel veya merkezi otoriteler tarafından onaylanacak ve adaylık baģvurusu ile birlikte gönderilecektir. 2) Hiçbir sanayi ve kanalizasyon atığının plaj bölgesini etkilememesi (I) 3) Kirlilik nedeni ile olabilecek kazalara karģı yerel ve bölgesel emniyet planları 4) kirlenmeye karģı hassas planlardan deniz sezonu boyunca, Avrupa Ekonomik Topluluğu talimat Ģartlarının öngördüğünden daha sık numune toplanması (I) Kıyı Sahil Niteliği 5) Plaj ve hemen yakınında ki iç bölgenin (kıyının gerisinde ki arazinin) resmi imar planı ve geliģme yasaları ile uygunluğu (I) 6) Kanalizasyon veya diğer bir atıkla ilgili (kaba) görünür kirlilik olmaması (I) 7) Görülür bir biçimde hidrokarbür (Mineral yağlar) kirliliği olmaması (I) 8) Yosun veya buna benzer bitkisel maddelerin fırtına süresince veya fırtına sonrası plaj bölgesinde toplanmaması Çevresel Eğitim Ve Enformasyon (Bilgilendirme) 9) Herhangi bir sebeple plaj veya bir bölümünün kirlenmesi bekleniyorsa veya kirlenmesi baģlamıģsa halk acilen uyarılmalıdır. Bu fırtına sularının boģaltılmasını da içerir.(i) 10) Korunan bölgeler (sit alanı) veya korunma altına alınan ender canlı türlerinin olduğu bölgeler hakkında bilgiler açıkça okunacak Ģekilde panolar turistik bilgilerde içermelidir. Bu bilgilerde kamu davranıģ kuralları da bulunmalıdır. 11) Sorunlu otorite aģağıda ki aģağıda sayılan koģulları üstlenir: - Plaj yakınlarında ki bölge hakkında güncel bilgileri açıkça ortaya koymak - Mavi Bayrak kriterlerini mümkün olduğu kadar çekilen Mavi Bayrağa yakın bir konumda sergilemek (I) ile gösterilen Ģartlardan birini sağlamamıģsa Mavi Bayrak indirmek 12) Sahil kullanımı ve davranıģ kurallarını içeren kanunlar haklı tarafından kolayca elde edilebilir olmalıdır (I). 455

13) Çevre uygulama merkezleri, ekolojik merkezleri veya buna benzer kamu yerleri geliģtirmek gibi. Sahil Yönetimi Ve Güvenliği 14) Yeterli sayıda, güvenli ve düzenli olarak boģaltılan çöp kutuları çöplerin, yosun gibi maddelerin ve diğer kirliliklerin plajdan toplanması için yeterli araç gereç (I) 15) Günlük temizlik (Gerekli olduğunda deniz sezonunda) (I) 16) Plajda aģağıda ki durumlar olmalıdır: a) Özellikle yetkili olmadığı sürece araba kullanmak b) Deniz sezonunda araba ve motor yarıģları yapmak c) Çöp boģaltılması d) Ġzinsiz kamp kurmak 17) Sahile gidilen güvenli yol gidiģi 18) Kullanıcıların anlaģmazlık durumunda (doğal çevre ve eğlence ve eğlenceye yönelik etkinliklerin yapıldığı bölge ihtiyacının bir birine karģıt olması gibi) ugun çözümler bulunması (I) 19) Kontrol edilen kanalizasyona sahip, temiz ve yeterli WC, lavabolar yapılması 20) Deniz sezonu boyunca sahil güvenlik görevlileri ve/veya hayat kurtarma donatımı da içeren yeterli güvenlik koģulları (I) 21) Uygun ve açıkça iģaretlenmiģ ilk yardım (I) 22) Köpek yasağı ulusal yasaların izin verdiği yerlerde mecburidir ve bütün plajlarda köpek kontrolü sıkı bir biçimde yapılmalıdır.(i) 23) Ġçme suyu kaynağı 24) Plajda kolayca ulaģılabilir telefon 25) Özürlü insanlar için özel tuvalet ve rampa 26) Plajda ki bütün binalar ve malzemelerin bakımı için bir düzen olmalıdır. Buna ilaveten, Avrupa Topluluğu Mavi Bayrak Jürisi değerlendirilmesinde adaylarca planlanan gelecekteki çevresel geliģtirme projeleri de göz önüne alınacaktır. NOT: (I) Harfi ile iģaretlenmiģ bulunan hususlar uyulması zorunlu, diğerleri ise uyulması yararlı kriterlerdir. TEMA Vakfı 12 Ekim 1992 yılında kurulan bu vakfın amacı, toprağın bu vatanın en değerli unsuru olduğunu bilerek, ormanların, meraların, tarım alanlarının, gen kaynaklarının ve doğanın korunması, erozyonun önlenmesi hedeflerinin, milli savunma gibi saptırılmaz ve dokunulmaz bir devlet politikası haline getirilmesi; teknik yönden yeterli bir kadro ve teģkilatın gerekli mali imkanlar sağlanarak oluģturulması olmalıdır. Toprak erozyonu nedeni ile hızla yok olan tarım arazileri ve meralar, kırdan kente göçü önleyecek süreklilikte verimli kılınmalı ve böylece oluģacak ekonomik kayıplar önlenmelidir. Bu, gerçekleģtirilmesi zor ve zaman isteyen bir davadır. Milletçe büyük fedakarlıklar ve tükenmez bir çaba ister. Yürekli, mücadeleci, toprağını, doğayı, vatanını seven yurttaģların sürdüreceği bir savaģtır. Akdeniz Belediyeler Birliği : Akdeniz Belediyeler Birliği 1978 yılında kurulmuģtur. Birliğin görevlerinden kısaca bahsetmek gerekirse: 1) Türk Belediyeciliğinin geliģtirilmesi, Üye Belediyelerin hizmet kapasitelerinin arttırılması belediyelerde insan kaynaklarının geliģtirilmesi, çerçevesinde programlar uygulamak 456

2) Üye Belediyelerin hak ve çıkarlarını savunmak Merkezi Ġdare ile Mahalli Ġdareler arasında hizmet ve kaynak bölüģümün de etkin rol oynamak 3) Belediyeler arası koordinasyonu sağlamak, bilgi deney aktarımlarına aracılık etmek. 4) Birden fazla Belediyenin ortak projelerinin realize edilmesini sağlamak, havza ve bölge bazında projeleri iģ birliği içinde hayata geçirmek. 5) Üye Belediyelerin Ulusal ve Uluslar arası platformlarda temsil etmek 6) Belediye hizmetlerinin ve beldelerin tanıtımına öncülük ve ortaklık etmek 7) Belediyelere kanunlarla verilmiģ tüm hizmetlerde verecekleri yetkiler çerçevesinde, Yerel ve Bölgesel ölçekte her türlü projenin oluģturulması uygulamaya konulması ve yapımının gerçekleģtirilmesi. S.2.3. Çevreyle Ġlgili Federasyonlar Ġlde çevre ile ilgili kurulmuģ federasyon yoktur. KAYNAKLAR - Antalya Çevre Durum Raporu, 2009 - Yerel Gündem 21, 2010 - Çevre Gönüllüleri Derneği, 2010 - Çevre GiriĢim Derneği, 2010 - Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, 2010 - SEMEP, 2010 - TEMA Vakfı, 2010 457

T. ÇEVRE YÖNETĠMĠ VE PLANLAMA T.1. ÇEVRE KĠRLĠLĠĞĠNĠN VE ÇEVRESEL TAHRĠBATIN ÖNLENMESĠ A) Hava Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Hava kirliliği denince akla ilk gelen SO 2 gazı olmaktadır. ilimiz nem yüzdesi yüksek bir meteorolojik yapıya sahiptir. Atmosfere bırakılan SO 2 gazı süratle havanın nemi ile birleģerek sülfürüz aside dönüģmektedir. Bu asit yağmur yağmasına gerek kalmadan asit nemi olarak ağaçlarda ve tarihi eserlerde yoğunlaģarak tabiatı ve tarihi yapıları süratle tahrip etmektedir. Gitgide yeģil canlı çam ormanlarının yerini yaprakları azalmıģ ve sararmıģ orman kuģağı ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenlerden dolayı kömür kaynaklı ısınma yerine likid gaz ve elektrikli ısınma özendirilmelidir. B) Su Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Ġlimiz genelinde atık suların %75 i fosseptik ve sızdırmaz zerzemin çukur uygulaması ile giderilmekte olup, bu uygulama deniz kirliliğini gündeme getirmektedir. Ancak inģaatı devam etmekte olan kanalizasyon çalıģmaları tamamlandığında Ģehir merkezi için atık su problemi büyük ölçüde ortadan kalkacaktır. Fakat sahil boyunca yerleģmiģ bulunan diğer belediyelerin çoğunda kanalizasyon bulunmamaktadır. Yaz aylarında turizm nedeni ile büyük bir nüfus artıģı olmakta uzun süren deniz mevsimi nedeni ile doğrudan bir deniz kirliliği söz konusu olmaktadır. Ġlimiz sahip olduğu yüksek turizm potansiyeli nedeni ile birçok turistik tesise sahiptir. Bu tesislerin çoğunluğunda atık su arıma tesisi mevcuttur. Bu tesislerden bazıları müģterek arıtma tesisine bağlıdır. Ancak sadece turistik tesislere getirilen arıtma tesisi zorunluluğu ikinci tür konutlara da getirilmelidir. Ġlimizde stratejik öneme haiz, içme suyu olarak değerlendirilen ve değerlendirilebilecek akarsular mevcuttur. Bu akarsu ve çayların mutlak koruma altına alınması gerekmektedir. Sulak alanlarımızın arsa yağmacılarından korunması gerekmektedir. Sulak alanların kurutularak konuta veya tarım arazisine dönüģtürülmesi önlenmelidir. Sulak alanların korunmanın taraf olduğumuz sözleģmeler gereği taahhüdümüz altında olduğu unutulmamalıdır. Bu kirlilikler nedeni ile denizlerimizde ki canlılar ve endemik türler yok olma tehdidi altında bulunmaktadır. Bu kirliliğe dur demezsek turizm geliri bizim için hayal olacaktır. C) Gürültü Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat Az geliģmiģ, geliģmekte olan ve geliģmiģ bütün ülkelerde insanları rahatsız eden kirliliklerden biride gürültü kirliliğidir. Bu kirlilik insanların yaģamını olumsuz yönde etkiler, çalıģma verimini düģürür ve insan üzerinde olumsuz fizyolojik ve psikolojik etkiler yapar. Gürültünün insan dıģında ki çevreye de olumsuz etkileri vardır. AĢırı gürültü ve titreģimler tarihi yapılarda yıkılmalara neden olmaktadır. bu nedenle Ģehirler arası yolların, tarihi yapılara yakın olmaması gerekmektedir. 458

Tarihi mekanlarda düzenlenen konserlerde elektronik yükseltilmiģ ses titreģimleri yapı statiklerinde büyük yıpranmalara neden olmaktadır. Tarihi yapılarda düzenlenen bu etkinlikler çevre kirliliğinin bu boyutu göz önünde bulundurularak tekrar değerlendirilmelidir. D) Toprak Kirliliğinden Kaynaklanan Çevresel Tahribat 1) Çöpten Kaynaklanan Toprak Kirliliği; GeliĢen sanayi sonucu insanların ürettiği kalıcı çöp kirliliği artmaktadır. Arazinin değerli olması, yerleģme alanlarının dağınık olması nedeni ile çöp depolama alanı bulmak güçleģmektedir. Çok kısa süre içinde bölgenin özelliklerine uygun çöp değerlendirme üniteleri kurulmalıdır. Çünkü, orman içlerine, kumsallara, kuru dere yataklarına bırakılan çöpler, büyük çevre kirliliği meydana getirmektedir. 2) Tarımsal Ġlaçlamadan Kaynaklanan Toprak Kirliliği; Yörenin iklim avantajlarından dolayı tarım ve seracılık gelir kaynaklarının baģında yer almaktadır. Son yıllarda kontrolsüz ve bilinçsizce kullanılan gübre ve zirai mücadele ilaçları bölgenin tabii flora ve faunasını ortadan kaldırarak ekolojik tahribata neden olmuģtur. 3) Orman Yangınları ve Erozyondan Kaynaklanan KıraçlaĢma ve ÇölleĢme; Arazinin değerli olmasından dolayı, tarım toprağı kazanmak amacıyla ormanlar yakılmaktadır. Sonuçta büyük bir erozyon meydana gelmektedir. Yakılan ormanlar dumanla uçup gitmekte, sonuçta oluģan erozyonla da verimli topraklar denize akıp gitmektedir. Buradan kıymetli tarım arazisi elde edeceğini sananlar yanılmakta, kıraç topraklarda çaresiz kalmaktadır. T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJĠK DEENGELER ESAS ALINARAK VERĠMLĠ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELĠġTĠRĠLMESĠ Doğal kaynakların ekolojik değerler esas alınarak verimli kullanımı, korunması ve geliģtirilmesi amacıyla özel çevre koruma alanları ilan edilmiģ, böylece flora ve faunanın koruma planları yapılmıģtır. Ġlimiz sınırları içinde üç koruma bölgesi olup koruma çalıģmaları yapılmaktadır. Ayrıca bunların dıģında doğal sit alanı ilan dilerek koruma altına alınmıģ yerler bulunmaktadır. Doğal zenginliklerin korunması amacıyla endemik bitki türlerinin bulunduğu bölgelerin milli park kapsamında korunmasına gayret gösterilmektedir. 459

T.3. EKONOMĠK VE SOSYAL FAALĠYETLERĠN, SONUÇLARININ ÇEVRENĠN TAġIMA KAPASĠTESĠNĠ AġMAYACAK BĠÇĠMDE PLANLANMASI Antalya nın turizm potansiyelinin oldukça yüksek olmasından dolayı Ģehre olan iç göç olayı oldukça yüksek boyutlardadır. Son yapılan nüfus tespitine göre Antalya en çok nüfus artıģı kaydedilen ildir. Bu nüfusun meydana getirdiği kontrolsüz ve altyapısız yapılaģma çevrede büyük tahribatlara neden olmaktadır. Doğal kaynakların dengeli olarak kullanılabilmesi ve sürdürülebilir bir kalkınma sağlanması için bu konuda çalıģmalar sürdürülmektedir. Ekonomik geliģme sonucu çevreye verilen zarar, ekonomik geliģmeye paralel olarak artmaktadır. Ekonomik geliģmeyi ve sanayileģmeyi çevreye daha az zarar verecek Ģekilde düzenlemek gerekmektedir. Ġlimizde göç olayı ile nüfus artıģı süratle disipline edilmezse altyapının taģıma kapasitesi yetersiz kalacak, büyük çevre sorunları ortaya çıkacaktır. T.4. ÇEVRENĠN ĠNSAN-PSĠKOSOSYAL ĠHTĠYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI Çevre kirliliğinin fiziksel boyutu dıģında insan metabolizmasını oldukça negatif yönde etkileyebilecek olan psikolojik boyutu da göz ardı edilemez.isınmadan, sanayiden ve araçlardan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenemiyor izleniminin verilmesi hava kirliliğinden kaynaklanan ozon delinmesi, bu çevre afetinin sonucu muhtemel olarak artacak cilt kanserleri, CO 2 den kaynaklanan sera etkisi sonucu iklim değiģikliği, iklim değiģikliğinin neden olabileceği suların yükselmesi ve bazı endemik canlıların ortadan kalkması, adeta batan bir dünya psikolojisi ile yaģamdan bıktıran gürültü kirliliği ve bunun gibi niceleri, insanları olumsuz yönde etkilemekte, iģ verimlerini düģürmekte, kısacası yaģamı zorlaģtırmaktadır. Çevre kirliliğinin önlenmesi, çevresel tahribatın durdurulması, çarpık kentleģmenin önüne geçilmesi, insan hayatına verilen değerin bir ölçüsüdür. T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZĠ KULLANIM PLANLAMASI Antalya ve çevresi, ülkemizin en eski yerleģme yerlerinden olmasına rağmen çok düzensiz bir yapılaģmaya uğramıģ ve ayrıca Turizmi TeĢvik Kanunu nun çıkmasından sonra 600 km kıyı bandı çevre değerleri göz ardı edilerek sırf rant sağlamak amacıyla betonlaģmaktan kurtulamamıģtır. Bu etkiler göz önünde tutularak Özel Çevre Koruma Kurumu BaĢkanlığınca tabii, tarihi, ve kültürel değerler yönüyle zenginlik ifade eden Patara, Kekova ve Belek çevresi Özel Çevre Koruma Bölgeleri olarak tespit ve ilan edilmiģtir. Bu bölgelerin ekolojik dengelerinin korunması ve arazinin çevreyi bozmadan planlanması hedeflenmektedir. Ayrıca Antalya Bölgesi sınırları içinde üç adet milli park ilan edilmiģ, ve bu alanlar koruma altına alınmıģtır. Bunlar; Güllük Dağı Milli Parkı, Beydağları Sahil Milli Parkı, Köprülü Kanyon Milli Parkıdır. 460

T.6. ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 2010 yılında Antalya Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği çerçevesinde sektörlere göre sonuçlandırılan Proje Tanıtım dosyaları sayısı aģağıdaki tabloda verilmiģtir. Tablo 161: 2010 Yılında Sonuçlandırılan Proje Tanıtım Dosyaları Dağılımı SEKTÖR ADI SAYISI UlaĢım ve Kıyı 12 Sanayi 7 Atık Kimya 14 Petrol Madencilik 37 Enerji 12 Tarım Gıda 8 Turizm Konut 41 TOPLAM 121 Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 Grafik 13. 1994-2011 Yılına Kadar Çed Yönetmeliğine Göre Ġlimizde Ek-1 Ve Ek-2 Tabii Tesis Sayısı Toplamı Kaynak: Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2010 461