DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT

Transkript

1 DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI 4 ARALIK 2012 I. OTURUM OTURUM BAŞKANI: PROF. DR. SÜLEYMAN AKBULUT

2 YÖNETİCİ ÖZETİ Düzce Valiliği ve Düzce Üniversitesi nin birlikte düzenlemiş olduğu Düzce nin Çevre Sorunları ve Çözüm Önerileri Çalıştayı 4 Aralık 2012 tarihinde Düzce Üniversitesi Konferans Salonu nda iki oturum şeklinde gerçekleştirilmiştir. Çalıştayda aşağıda listelenen 14 konuşmacı Düzce nin farklı çevre sorunlarının güncel durumu, nedenleri ve çözüm önerileri hakkında bilgiler vermişlerdir. I. OTURUM Oturum Başkanı: Prof. Dr. Süleyman AKBULUT Yrd. Doç. Dr. Ege GÜLEÇ BALBAY Düzce Üniversitesi Düzce de Hava Kirliliği ve Solunum Hastalıkları Hasan GÜVEN-Düzce Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Düzce de 2004 Tarihinden Günümüze Hava Kirliliği Bayram BAYRAKTAR-Düzce Belediye Başkan Yardımcısı Düzce de Katı Atık Yönetimi Yrd. Doç. Dr. Fatih TAŞPINAR-Düzce Üniversitesi Entegre Katı Atık Yönetimi Arş. Gör. Dr. Özgür YERLİ-Düzce Üniversitesi Düzce de Mevcut Gürültü Kirliliği ve Çözüm Önerileri Doç. Dr. Osman UZUN-Düzce Üniversitesi Düzce Kentindeki Bazı Çevre Sorunlarının Peyzaj Yönetimi Açısından Değerlendirilmesi Doç. Dr. Necmi AKSOY-Düzce Üniversitesi Düzce İli Bitki Biyolojik Çeşitliliğini Etkileyen ve Tehdit Eden Çevresel Faktörler II. OTURUM Oturum Başkanı: Prof. Dr. İlhan GENÇ Mehmet AYGÜN-İSKİ Plan Proje Daire Başkanı Melen Suyu ve Havzasının Korunması Hakan ERYILDIRIM-Düzce İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Düzce de Su Kaynaklarındaki Tarım ve Hayvancılık Kaynaklı Nitrat Miktarları Yrd. Doç. Dr. Deniz YAĞLIOĞLU-Düzce Üniversitesi Düzce de Denizel Bio-kirlilik Yrd. Doç. Dr. Akif KETEN-Düzce Üniversitesi Efteni Gölü nde Çevre Problemleri Mevlüt Şanlı ŞİMŞEK-Düzce Orman ve Su İşleri Şube Müdürlüğü Düzce de HES Faaliyetleri Burhan ŞAHİN-Düzce İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Düzce de Bitkisel Üretimde Kullanılan Bitki Koruma Ürünlerinin Kullanımı ve Çevreye Olan Etkileri Yrd. Doç. Meral KEKEÇOĞLU-Düzce Üniversitesi Çevre Kirliliğinin Tarım Ürünlerine (Arıcılık Ürünleri) Etkileri

3 I. OTURUM (ÖZET) I. Oturumda, Düzce de hava kirliliğinin solunum hastalıklarıyla ilişkisi, hava kirliliğine ait ölçüm değerleri, Düzce de mevcut katı atık yönetimi hakkında yapılan işlemler, entegre katı atık yönetiminin prensipleri, gürültü kirliliğinin güncel durumu, çevre sorunlarının peyzaj yönetimi açısından değerlendirilmesi ve Bitki biyoçeşitliliğini etkileyen çevre sorunları hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Düzce deki hava kirliliğinin özellikle Kasım-Mart ayları arasında dikkatle izlenmesi gerektiği, bu dönemde solunum hastalıklarıyla ilgili şikayetlerde artışlar meydana geldiği belirtilmiştir. Özellikle Düzce nin topografik yapısının, atmosferik olayların, sanayi kuruluşlarının ve yoğun trafik yükü olan D-100 ve TEM otoyolunun hava kirliliğini arttıran faktörler olduğu ifade edilmiştir. Sonuç olarak, ısınma, ulaşım ve endüstri kaynaklı hava kirliliğini azaltmaya yönelik öneriler sunulmuştur. Katı atıkların tüm dünyada olduğu gibi Düzce de de en önemli konulardan biri olduğu vurgulanmıştır. Düzce iline bağlı ilçeler ve beldelerde günlük toplanan katı atık miktarının günlük ton arasında değiştiği ve kişi başına üretilen çöp miktarının Avrupa dan daha fazla olduğu belirtilmiştir. Düzce ili Belediyeleri Katı Atık Birliği tarafından Katı Atık Bertaraf Tesisi Projesinin uygulanma projelerinin hazırlandığı ve kurulacak bu tesiste bazı atıkların biyogaza dönüştürülmesi için bir yapının da olacağı ifade edilmiştir. Çözüm olarak, entegre katı atık yönetim planının hazırlanması, toplumun bilinçlendirilmesi, geri dönüşümün teşvik edilmesi ve katı atıklardan enerji üretimi için gerekli çalışmaların yapılması önerilmiştir. Düzce deki gürültü kirliliğinin sanayi ve ticaretin yoğun olduğu alanlarda ve özellikle de ulaşım akslarının geçtiği noktalarda daha fazla olduğu belirtilmiştir. Çözüm olarak, gürültüyü önlemek için farklı elemanlardan oluşan gürültü perdelerinin tesis edilmesi önerilmiştir. Düzce deki çevre sorunlarının peyzaj yönetimi açısından değerlendirilmesinde, ilk olarak Düzce de etkin bir karar destek mekanizmasının olmadığı vurgulanmıştır. Bu sorunu çözmek için tüm kurumlar arasında coğrafi bilgi sistemleri ağının kurulması önerilmiştir. İkinci sorun olarak peyzaj onarımı gerektiren alanların çokluğu belirtilmiştir. Çözüm olarak, bu alanların onarımı için gerekli çalışmaların yapılması önerilmiştir. Son olarak, Düzce de yaşayanların zaman geçirebilecekleri bir kent parkının olmamasının önemli bir eksiklik olduğu ve en kısa sürede gelişmiş şehirlerde olduğu gibi bir kent parkının oluşturulması gerektiği önerilmiştir. Düzce de 71 adet endemik bitki türünün bulunduğu ve farklı çevre sorunları nedeniyle varlıklarının tehlike altında olduğu vurgulanmıştır. Özellikle yanlış arazi kullanımı, yanlış turizm aktiviteleri, yoğun ormancılık ve tarım faaliyetleri, HES uygulamaları, yol yapımları ve bürokrasi nedeniyle sorunlar yaşandığı ifade edilmiştir. Çözüm olarak, biyogenetik rezerv, botanik bahçesi, tohum bahçesi, tohum bankası gibi alanların ve tesislerin kurulması ve bazı bölgelerde mutlak koruma alanlarının oluşturulması gerektiği vurgulanmıştır. I. Oturum dinleyicilerden gelen soruların cevaplanmasıyla sona ermiştir.

4 II. OTURUM (ÖZET) II. Oturumda, su kirliliği konusu ağırlıklı olarak ele alınmıştır. Melen Suyu ve havzasının korunmasının gerekliliği, Düzce deki su kaynaklarında tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan nitrat miktarları, Efteni Gölü nde görülen çevre problemleri, Düzce de son yıllarda yürütülen HES faaliyetlerinden kaynaklanan çevre sorunları, tarımsal üretimde kullanılan kimyasal ilaçların çevreye olan etkileri ve çevre kirliliğinin arılar ve arıcılık ürünlerine olan etkileri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Melen havzasının İstanbul un su ihtiyacını karşılayan önemli bir havza olduğu ve yıllık 1045 hm3 suyun İstanbul a ulaştırılacağı ifade edilmiştir. Yürütülen çalışmalar konusunda bilgiler verilmiştir. Melen havzasının korunmasındaki paydaşların Düzce Belediyesi, havzada yer alan belediye köyler, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, DSİ ve İSKİ olduğu belirtilmiş ve bu kapsamda Düzce de yapılacak olan ileri biyolojik arıtma tesisinden bahsedilmiştir. Düzce deki su kaynaklarındaki nitrat, ağır metaller ve pestisit kalıntı ölçümlerinin periyodik olarak yapıldığı belirtilmiştir. Fabrika deşarj sularından, kum midyesinden balık türlerinden, kurbağa ve kara salyangozundan örnekler alındığı ifade edilmiştir. Nitrat izleme programı kapsamında yüzey sularında 10 farklı, yer altı sulardan ise 4 farklı noktadan düzenli olarak örnekler alındığı açıklanmıştır. Düzce de kullanılan suni gübre miktarının 2011 yılında ton, günlük doğal gübre üretiminin ise 4097 ton olduğu belirtilmiştir. Alınan su örneklerinde sınırlı sayıda örnekleme noktasında ve zamanda yasal sınırın üzerinde nitrat tespit edildiği fakat genel olarak sorun oluşturmadığı belirtilmiştir. Düzce deki denizel biyo-kirlilik konusunda yeterli çalışma olmadığı vurgulanmıştır. Karadeniz de hem deniz suyunda hem de deniz canlılarında ağır metal çalışmalarının çok yetersiz olduğu ve sadece 6 tür deniz canlısına ait bazı verilerin olduğu belirtilmiştir. Bu sonuçlara göre Batı Karadeniz de kurşun kirliliğinin fazla olduğu ifade edilmiştir te ticari olarak 20 balık türü avlanabilirken bugün ticari olarak 5 balık türünün avlandığı, 1980 de Karadeniz de ton 2012 de ise ton balık avlanabildiği açıklanmıştır. Yok olan balık türlerinin yerine istilacı türlerin geldiği vurgulanmıştır. Çözüm olarak, deniz tabanı, deniz suyu, denizel biyo çeşitlilik kirliliklerin takibi için gerekli çalışmaların yapılması ve insanların bilinçlendirilmesi önerilmiştir. Düzce de yer alan Efteni gölünün önemli bir sulak alan olduğu ve bazı çevre sorunlarının yaşayan canlıları olumsuz etkilediği belirtilmiştir. Efteni gölünde katı atık, tarım faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik, gürültü kirliliği, otlatma, kaçak avcılık ve doğal afetler gibi çevre sorunlarının görüldüğü vurgulanmıştır. Düzce de 4 adet faal, 2 adet inşaat aşamasında, 3 adet inşaatı henüz başlamamış olan ve 2 adet de ÇED sürecinde olmak üzere toplam 11 adet HES bulunmaktadır. HES faaliyetlerinin yapımı sırasında, dere yataklarına ve köy yollarına atılan hafriyatlarla su kalitesinin bozulması, arazinin görselliğinin tahrip edilmesi, bitki türlerine zarar verilmesi, yaban hayvanlarının geçişlerinin açılan kanallar nedeniyle engellenmesi gibi sorunlara neden olduğu

5 ifade edilmiştir. HES lerin çevresel etki değerlendirmesi ve inşaat aşamasında dikkat edilmesi gerekenler detaylı olarak ifade edilmiştir. Düzce de 2011 yılında toplam kg/lt kimyasal ilaç bitkisel üretimde kullanıldığı belirtilmiştir. Düzce de özellikle fındık ve onu takiben mısır üretimi yapılan alanlarda kimyasal ilaç kullanımı dikkat çekmektedir. Kalıntı İzleme Programı kapsamında tüketilen bazı ürünlerden sınırlı sayıda örnek alınarak bunlardaki pestisit kalıntılarının tespit edilmesi için çalışmalar yapıldığı anlatılmıştır. Çözüm olarak, çevresel amaçlı projelerin yapılması, baraj havzalarında kimyasal ilaç kullanımının yasaklanması ve konvensiyonel tarıma alternatif üretim modellerinin desteklenmesi önerilmiştir. Çevre kirliliğinin arı ölümleri ve ürünlerine etkilerinin olduğu ve özellikle de pestisit kullanımının, ağır metallerin, iklim değişikliğinin, cep telefonlarının, elektrik santrallerinin, radarların, kirli suların ve arı hastalıklarına karşı bilinçsizce kullanılan ilaçların bu olumsuz etkiyi arttırdığı ifade edilmiştir. Arıları ve arıcılık ürünlerini etkileyen çevre sorunlarıyla ilgili olarak Valilik, Üniversite, Yerel Yönetim, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Arı Yetiştiricileri ve Sivil Toplum Kuruluşlarının birlikte çalışmaları gerektiği vurgulanmıştır. II. Oturum dinleyicilerden gelen soruların cevaplanmasıyla sona ermiştir.