Prof. Dr. M.Murat Tuncer İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji Bilim Dalı
Karın Ağrısı Karın n ağrısıa tek başı şına ya da diğer bulgu ve belirtiler ile birlikte, başta sindirim sistemi hastalıklar kları olmak üzere, karın n içi i i ve dışıd birçok nedenle ortaya çıkan ve çoğu u kez hastayı hekime başvurmaya zorlayan semptomdur. Periferden alınan ağrılıa uyaranların n santral sinir sistemine ulaşmas ması sonucu duyulur. Bu özelliği i ile genelde doku hasarını önceden haber veren bir uyarı niteliğindedir. indedir.
KARIN AĞRILARI DUYULUŞ ÖZELLİKLERİNE GÖRE 3 TİPE AYRILIR: I. Visseral (Splanknik, primer) Ağrı II. Paryetal (somatik, sekonder ağrı) III. Yayılım ağrısı I. VİSSERAL V (Splanknik( Splanknik, primer) ) AĞRIA Visseral peritonla örtülü karın n organlarının n ağrısıdır. a r. İçi i boş organların n gerilmesi, kasılmas lması ya da solid organların n gerilmesi, iskemi ve bazı şimik maddeler, visseral ağrıya yol açar. a ar. Genelde künt vasıfl flıdır. İyi lokalize edilmez. En çok epigastriumda,, göbek g çevresinde veya karnın n orta-alt alt bölümlerinde duyulur.
II. PARYETAL (Somatik, Sekonder) AĞRI Paryetal peritonun inflamasyon ve irritasyonundan dolayı oluşur. ur. Kas, ligament,, kemik, sinir ve kan damarlarının n uyarılmas lması da bu tip ağrıya a yol açabilir. abilir. Genelde keskin ve şiddetlidir. İyi lokalizedir. Hareket ve öksürükle kle artar. Genellikle birlikte adale sertliği i de bulunur. Bazı hastalıklarda hem visseral hem de paryetal ağrı görülür. r. Hastalığı ığın n gelişiminde iminde erken dönemde d visseral ağrı ortaya çıkar, daha geç dönemde paryetal ağrı gelişir. ir. Örnek: Akut Apendisit.
III. Yayılım (intişar) AĞRISI (Referred Pain) Hasta organdan uzak bir bölgede b duyulan ağrıdır. a r. Hasta organla ilgili spinal köklerin klerin uyarılmas lması sonucu, aynı kökten kten sinirlendirilen dermatomlarda duyulur. Çoğunlukla visseral ağrı ile birliktedir.
Karın bölgeleri
Deriye iletilen ağrılar
Çeşitli yayılma ağrılarının lokalizasyonları
Karın Ağrısının Değerlendirilmesinde Ağrının Lokalizasyonu Önemlidir YAYGIN KARIN AĞRISIA SAĞ ÜST KADRAN AĞRISIA Peritonit, Akut Gastroenterit, Barsak TıkanmasT kanması, Mezenterik Lenfadenit, Mezenter Trombozu,, Orak Hücre Anemisi Krizi Safra kesesi ve yolları hast. Hepatit, KC absesi,, KKY- Hepatomegali,, P. Ulkus, Pankreatit,, MI, Herpes Zoster, Pnömoni
SAĞ ALT KADRAN AĞRISIA SOL ÜST KADRAN AĞRISIA SOL ALT KADRAN AĞRISIA Apandisit, Rajional Enterit, Divertikülit lit,, Sağ Üreter Taşı şı, Over kisti torsiyonu Gastrit, Mide ülseri, Pankreatit,, Sol böbrek b brek ve dalak hast. Divertikülit lit,, Barsak Tıkanması,, DışD Gebelik, Üreter taşı
KARIN AĞRISI NEDENLERİ Retroperitoneal tümörler I. Karın İçi Nedenler İskemi Yaygın peritonite Yol Açanlar Lokalize peritonite Yol Açanlar Visserlerde basınç Artışına Yol Açanlar
YAYGIN PERİTON TONİTE TE YOL AÇANLARA ANLAR Mide, duodenum,, kolon ve safra kesesi gibi karın n içi i organ perforasyonları, primer bakteriyel peritonit, non- bakteriyel peritonit (over( kisti yada follikül yırtılması), FMF LOKALİZE PERİTON TONİTE TE YOL AÇANLARA ANLAR Apandisit, kolesistit, divertikülit lit, peptik ülser, regional enterit,, akut kolit, iskemik kolit, gastroenterit, pankreatit,, hepatit, lenfadenit,, karın n için i in organ abseleri ve pelvik iltihabi hastalık.
VİSSERLERDE BASINÇ ARTIŞINA YOL AÇANLAR Barsak tıkanmast kanması, barsaklarda motilite artışı (akut gastroenterit,, IBS vb.) safra kesesi ve yollarında tıkanma t (taş, tm,, darlık), idrar yollarında tıkanma, t KC kapsülünün n gerilmesi, (akut hepatit, Budd Chiari sendromu, akut sağ kalp yetmezliği) i) böbrek b brek kapsülünün gerilmesi İSKEMİ İskemik barsak hastalığı ığı,, dalak infarktüsü, torsiyon,, KC infarktüsü, tm nekrozu
II. KARIN DIŞI NEDENLER I. GÖĞÜSLE G İLGİLİ HASTALIKLAR: pnömoni moni, plörezi rezi, ampiyem, emboli, myokard infarktüsü, myokardit, perikardit, özafagus spazmı II. SİNİR S R KÖKENLK KENLİ HASTALIKLAR: III. ENDOKRİN-METABOL METABOLİK HAST.: K HAST.: üremi, IV. TOKSİK-ALLERJ ALLERJİK K NEDENLER: radikülit lit, tabes dorsalis remi, diabetik ketoasidoz,, akut perfirya, addison krizi, hiperkalsemi aşırı duyarlılık reaksiyonu, (böcek ısırması,, yılan y sokması, kurşun un zehirlenmesi
Ani başlayan ve anajeziklerle geçmeyen ağrıa genelde yırty rtılma, delinme, torsiyon ve birden gelişen en iskemi gibi mekanik olaylara bağlıdır. Akut MI, akciğer ve karın n içi i i organların infarktüsü,, içi i i boş organ perforasyonu,, dışd gebelik, kist ya da abse yırtılması bu tip ağrıya a yol açar. a ar.
Organ ÖZOFAGUS MİDE DUODENUM İNCE BARSAK KOLON RETOSİGMO GMOİD REKTUM PANKREAS KC-SAFRA KESESİ VE YOLLARI GİS ORGAN AĞRILARININ LOKALİZASYONLARI Lokalizasyon Sternum arkasındabazen boyun, çene, kol ve sırttas Epigastrium,, bazen sağ üst kadran ve sırttas Epigastrium,, bazen sağ üst kadran ve sırttas Göbek çevresi Göbek altında ve lezyonun olduğu u bölgedeb Suprapubik bölgede Arkada, sakrum üzerinde Epigastrium ve sırttas Sağ üst kadran, sağ omuz ve skapulada
Akut Batın n Sendromu Hekime, karın n içinden i inden gelişti tiği i ve çok ivedi bir cerrahi girişimin imin gerekli olabileceğini ini düşündd ndüren, başta karın ağrısı olmak üzere birlikte bulantı,, kusma, dışd ışkılama ve idrar yapma düzeninde d değişiklik, iklik, ateş ve taşikardi gibi semptomlarla karakterize klinik tabloya (kesin tanı konuluncaya kadar) verilen addır. Ancak karın n içi i i ve dışı ameliyat gerektirmeyen bir çok hastalıkta aynı klinik tabloya yol açabilir. a abilir.
Karın Ağrısı Semptomunda Kesin Tanı Konuluncaya Kadar Aşağıdaki Önlemler Uygulanmalıdır 1. Özellikle Akut Batın düşünülen olgularda oral alımı kesilir. 2. Sıvı elektrolit dengesi sağlan lanır, IV Mayi tedavisi yapılır r n/g dekompresyon uygulanır. 3. Enfeksiyon şüphesi olduğunda, unda, gerekli kültk ltürler alınd ndıktan sonra geniş spektrumlu antibiyotik başlan lanılır. 4. Analjezik ve Antispazmodikler cerrahi şüphesi olmayan durumlarda verilebilir.