à Yurt edinmek amaçlı ilk akınları 1015 ten itibaren Oğuzlar yapmıştır.1048 Pasinler zaferi Bizans la ilk savaş olmuştur.

3.ÜNİTE: TÜRK TARİHİNDE YOLCULUK ANADOLU-ANAYURT Anadolu ya ilk Türk akınları: à IV.yy.da Hunlar VI yy.da Sabarlar ( Sibirler) tarafından yapılmıştır. à Yurt edinmek amaçlı ilk akınları 1015 ten itibaren Oğuzlar yapmıştır.1048 Pasinler zaferi Bizans la ilk savaş olmuştur. ANADOLUDA TÜRK TARİHİ DÖNEMLERİ àanadolu da ilk Türk beylikleri àanadolu Selçuklu Devleti àbeylikler dönemi àosmanlı Devleti dönemi à Türkiye Cumhuriyeti Devleti dönemi 1 / 41

MALAZGİRT SAVAŞI Sebebi= Anadolu ya yönelik Türk akınlarını durdurmak isteyen Romen Diyojen in Anadolu ya yönelmesi. Sonucu= Bizans yenilmiştir.(1071) Savaşın sonuçları= - Bizans ın gücü kırıldı.anadolu kapıları Türklere açıldı. - Türklerin Anadolu ya girişi hızlandı.(türkiye tarihi başladı) - Bizans Avrupa dan yardım istedi.haçlı seferleri başladı. -Bizans ın İslam Dünyası na saldırıları önlendi. NOT 1 =Bizans ordusunda bulunan Türk,Bulgar ve Peçenek askerlerinden Türk kökenli olanlar Türk tarafına geçmiş Bizans ın yenilmesinde etkili olmuştur. NOT 2 =Malazgirt zaferinden sonra Alparslan komutanlarına fethettikleri yerleri kendilerinin olacağını söylemiş,farklı boylardan komutanlar farklı beylikler kurmuştur. 2 / 41

ANADOLU DA KURULAN İLK BEYLİKLER SALTUKLULAR (1072-1202) àebul Kasım Saltuk tarafından Anadolu da kurulan ilk beyliktir àerzurum ve çevresinde kurulmuştur àgürcü ve haçlılarla mücadele etmiştir. DANİŞMENTLİLER (1080-1178) àdanişmend Gazi tarafından kurulmuştur àbu dönem beyliklerinin en güçlüsü àanadolu nun Türkleşmesi ve İslam ın yayılmasında etkili oldular àbizans ın orta Anadolu dan atılmasını sağladılar àtokat,sivas,kayseri,malatya çevresinde kuruldu à Haçlılarla savaştılar 3 / 41

MENGÜCEKLER (1080-1228) àmengücek Gazi kurmuştur àkuruluş yeri Erzincan,Kemah ve Divriği àsiyasi olaylardan çok sanat eserleri ve hayır kurumları ile uğraştılar àilim ve sanat adamlarını korudular ARTUKLULAR (1102-1409) àartuk beyin oğulları kurmuştur àkuruluş yeri Hasankeyf,Mardin,Harput ve Diyarbakır dır àözellikle cami,medrese ve köprüleri çok ünlüdür ÇAKABEYLİĞİ (1081-1093) àçaka bey kurmuştur 4 / 41

àizmir ve civarında kurulmuştur àilk denizci Türk devletidir. BEYLİKLERİN TÜRK TARİHİNE KATKILARI -Anadolu nun Türk yurdu oluşunu sağladılar -Düzenli ve güvenli bir yerleşme uyguladılar -Cami,Medrese,Türbe,Kümbet,Kervansaray yaparak Anadolu yu bayındır hale getirdiler. -Türk kültürünü yaydılar -Ele geçirdikleri yerlere Türkçe adlar vererek Anadolu ya Türkiye denmesini sağladılar. BEYLİKLER DÖNEMİNE AİT ESERLERE ÖRNEKLER DanişmentlileràYağıbasan medresesi (Tokat- Niksar) Tıp eğitimi SaltuklularàMamahatun Külliyesi (Erzincan-Tercan) En ilgi çekici mimari eser ArtuklularàMalabadi köprüsü (Diyarbakır) En büyük taş kemerli köprü 5 / 41

MengücekleràUlu cami (Divriği) DarüşşifaàAnadolu taş işçiliği. ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ Kurucusu= Oğuz Türklerinin Kınık boyuna mensup Süleyman şah Kuruluş yılı =1075 Başkent =İznik SELÇUKLULARDA ÖNEMLİ OLAYLAR ài.kiliçarslan DÖNEMİ nde I. Haçlı seferindeki yenilgi nedeniyle başkent İznik ten Konya ya taşındı. II.KILIÇARSLAN DÖNEMİ nde : Anadolu siyasi birliği sağlandı.türkleri Anadolu dan atmak isteyen Bizanslılarla Miryakefalon savaşı (1176) yapıldı. Sonuçta; 1. Türkleri Anadolu dan atma ümidi sona erdi. 2.Anadolu kesin Türk yurdu oldu. 6 / 41

3. Avrupalılar Anadolu ya Türkiye demeye başladılar. 4. Bizans savunmaya geçti. ài.alaeddin KEYKUBAT DÖNEMİ nde =En parlak dönem yaşandı. Harzemşahlarla YASSI ÇEMEN savaşı yapıldı.(1230) Harzemşahlar yenildi.moğollarla komşu olundu. àii.giyaseddin KEYHÜSREV DÖNEMİ nde =Zayıflama dönemine girildi.halk yoksullaştı.bu durumdan yararlanan Moğollar Anadolu ya girdi.bunun üzerine(1243) Kösedağ savaşı yapıldı.türkler yenildi. Kösedağ Savaşı sonunda ; *Erzincan,Sivas,Kayseri kaybedildi. *Moğollara bağlılık dönemi başladı. *Taht kavgaları başladı. *Sınırlardaki Türkmen beyler bağımsızlıklarını ilan ettiler. Dikkat:Moğol baskıları ve karışıklıklar üzerine II.Mesut un da ölümüyle 1308 de devlet dağıldı. 7 / 41

Selçuklularda; Devlet hanedanın ortak sorumluluğundadır. Sultanlık alametleri ; *Adına hutbe okunması *Para bastırılması *Halifenin onayı Sultanın görevi; İkta dağıtımıàkadı tayiniàyüksek mahkeme başkanlıkları ve ordu komutanlığı Ordu nun Temeli: Çiftçilerin ödediği vergilerle beslenen İKTA askerleridir. n Eğitim: Ücretsiz olan medreselerde yürütülür. n Dönemin düşünürleri: Mevlana,Hacı Bektaşi Veli,Yunus Emre n Dil: Halk-Türkmenler arasında Türkçe,Dini ve edebi eserlerde Arapça-Farsça kullanılır. n Ticaret:Hanlar ve kervansarayların yapılması,tüccarların zararlarının karşılanması şeklinde desteklenmiştir. n Lonca Teşkilatı ile her meslek grubu arasında dayanışma yaşanmıştır.(ahi Teşkilatı) 8 / 41

HAÇLI SEFERLERİ Avrupalıların din adamları önderliğinde birleşerek kendileri için kutsal sayılan Kudüs,Antakya ve İskenderiye gibi yerleri almak,müslüman ve Türk ilerleyişini durdurmak için yaptıkları seferlere H açlı Seferleri denir. 1096-1270 arasında 8 sefer yapılmış,ilk dördü Anadolu üzerinden,diğerleri deniz yoluyla yapılmıştır. HAÇLI SEFERLERİNİN NEDENLERİ 1.DİNİ SEBEPLER Kudüs ü almak Cennet vaatleri Halk üzerindeki baskılar Batının doğudan geri oluşu 2.EKONOMİK SEBEPLER 9 / 41

Müslüman ülkelerin zenginliği Ticaret yollarını ele geçirme arzusu Avrupa nın fakirliği 3.SİYASİ SEBEPLER Bizans ın yardım isteği Türk ilerleyişini durdurma arzusu Avrupa nın feodal yapısı I.HAÇLI SEFERİàİznik i aldılar.kudüs,antakya,urfa ve Suriye yi aldılar. II.HAÇLI SEFERİà Musul Atabeyi Nureddin Zengi nin Urfa yı alması üzerine yapıldı.ii.kılıç Aslan a yenildiler.kudüs e ulaştı ama başarılı olamadılar.bu dönemden sonra 1176 Miryokefalon Savaşı yapıldı. III.HAÇLI SEFERİà Eyyubi Hükümdarı Selahaddin Eyyubi nin Kudüs ü alması üzerine yapıldı.kudüs ü geri alamadılar. 10 / 41

IV.HAÇLI SEFERİàBizans İmparatorunun tahttan indirilmesiyle yardım için gelinip istila yapılan seferdir.imparatorluğu yıkıp Latin imparatorluğu kurdular.bizanslılar ise İznik ve Trabzon da birer devlet kurdular.amacından sapmış bir seferdir. SEFERLERİN SONUÇLAR Sosyal-Dinsel sonuçlar àpapanın-kilisenin otoritesi sarsıldı. àkudüs Müslümanlarda kaldı. àdoğu-batı arasında kültürel iletişim arttı. àrönesans ve Reformun temelleri atıldı. Ekonomik Sonuçlar àdoğu-batı arası ticaret gelişti. àakdeniz ticareti önem kazandı. 11 / 41

àipek ve baharat yolları Müslümanlarda kaldı. àakdeniz ticaretinde Müslümanların etkisi azaldı. àcoğrafi keşiflerin başlamasına ortam hazırlandı. àislam dünyası yoksullaştı.(yağmalamalar sonucu) àanadolu tahrip edildi. Siyasi Sonuçlar àyakın doğuda Haçlı devletleri kuruldu. àtürklerin batıya ilerleyişi yavaşladı. àtürklerin İslam dünyasında önemi arttı. àavrupa da merkezi krallıklar güçlendi. àistanbul un alınışı gecikti ANADOLU TÜRK BEYLİKLERİ 12 / 41

Kösedağ Savaşı ndan sonra Moğollar Anadolu Selçukluları üzerine hakimiyet kurdu,otorite sarsılması üzerine uçlardaki Türkmen beyleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. Başlıcaları; OsmanoğullarıàSöğüt ve çevresi(osman bey-1299) KaramanoğullarıàKaraman,Ermenek çevresi(karaman bey-türkçe resmi dil) GermiyanoğullarıàKütahya,Emet AydınoğullarıàAydın,İzmir,Selçuk SaruhanoğullarıàManisa,Turgutlu KaresioğullarıàBalıkesir,Çanakkale CandaroğullarıàKastamonu,Sinop HamitoğullarıàIsparta,Burdur,Antalya RamazanoğullarıàAdana,Tarsus 13 / 41

DulkadiroğullarıàMaraş,Elbistan dolayları DİKKAT: Orta doğuda çıkan otorite boşluğunu bu beylikler doldurmuş,yaptıkları eserlerle Anadolu nun Türkleşmesine katkıda bulunmuşlardır. NOT:Aydınoğulları, Saruhanoğulları,Menteşe-Karesi ve Candaroğulları denizcilikle uğraşmışlardır. OSMANLI BEYLİĞİNİN KURULUŞU Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat zamanında Ankara yakınlarındaki Karacadağ a yerleştirilen Oğuzların Kayı boyu, Ertuğrul Gazi başkanlığında daha da batıya giderek Söğüt ve Domaniç e yerleştiler. 14 / 41

Kuruluşu Ve Yükselişi Kolaylaştıran Etkenler n Osmanlının kuruluşu sırasında Anadolu ve Balkanlarda güçlü bir devletin olmayışı n Devlet ve beyliklerin sürekli birbirleri ile çatışmaları n Bizans ın taht mücadeleleri ile uğraşmaları n Osmanlıların adil ve hoşgörülü olmaları n Osman Bey in Ahiler tarafından çok sevilen ve sayılan Şeyh Edebali nin kızıyla evlenmesi KURULUŞ DEVRİ SULTANLARI VE OLAYLARI n OSMAN GAZİ (1281-1324) 1. Yarhisar,İnegöl,Yenişehir,Bilecik alındı. 2. Bizans KOYUNHİSAR SAVAŞI (1302) nda yenildi. 1. Osmanlıların bağımsızlığı ilan edildi. 2. İlk Osmanlı parası basıldı. 15 / 41

n ORHAN GAZİ (1324-1362) 1. Osmanlı ilerleyişini durdurmak isteyen Bizans ile MALTEPE (PALEKANON ) SAVAŞI (1329) yapıldı.bizans yenildi 2. İznik, İzmit, Bursa alındı,bursa başkent yapıldı. 3. Denizcilikte iyi olan Karesioğullları Beyliği alındı.(donanması da ele geçirildi.) 4. İlk düzenli ordu ve divan teşkilatı kuruldu. 5. Bizans ayapılan yardım karşılında (hediye olarak ) Rumeli de ilk üs olarak ÇİMPE KALESİ alındı. I.MURAT (Hüdavendigar) n Sazlıdere Savaşı(1363) ile Edirne alındı,başkent yapıldı. n Edirne yi geri almak isteyen Haçlılarla Sırpsındığı Savaşı (1364) yapıldı,haçlılar yenildi. n Sırplarla Çirmen Savaşı(1371) yapıldı.sırplar yenildi. n Osmanlı ilerleyişini durdurmak isteyen Haçlılarla I.Kosova Savaşı (1389) yapıldı,savaş kazanıldı. YILDIRIM BAYEZİT n Osmanlılar ilk kez İstanbul u kuşattı. n İstanbul un alınmasını engellemek isteyen haçlılarla Niğbolu Savaşı( 1396)yapıldı.Haçlılar 16 / 41

yenildi. n Anadolu Türk birliği sağlandı. n Çubuk Ovasında Timur ile yapılan Ankara Savaşı (1402) kaybedildi.anadolu da 11 yıl süren FETRET DEVRİ (1402-1413) yaşandı.anadolu Türk birliği bozuldu. ÇELEBİ MEHMET n Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı. n Venedikle yapılan ilk deniz savaşı kaybedildi. n Eflak Beyliği yıkıldı.bosna hakimiyet altına alındı. II.MURAT n Osmanlılar tarafından İstanbul ikinci kez kuşatıldı. n Haçlı birliğini bozmak için Edirne-Segedin antlaşması imzalandı.(1444) n Osmanlıları Balkanlardan atmak isteyen Haçlılarla Varna Savaşı (1444) yapıldı.haçlılar yenildi. 17 / 41

n Varna Savaşı nda yenilmenin öcünü almak isteyen Haçlılarla II.Kosova Savaşı (1448) yapıldı. Haçlılar yenildi. NOT: Bu zaferle Balkanlarda Türk hakimiyeti kesinleşti.haçlılar Türkler için tehlike olmaktan çıktı. Osmanlıda Bir Merkez Osmanlılar fethettikleri yerlerde sosyal,kültürel ve ekonomik faaliyetlerde bulunmuşlardır. İznik te açılan medrese,burada yapılan eğitim-öğretim faaliyetleri,çinicilik sanatında yaşanan gelişmeler,cami ve türbeler, korunup geliştirilen,yenilene kiliseler bunun göstergesidir. NEDEN BALKANLAR? n Osmanlının kurulduğu dönemde Anadolu beyliklerinin daha güçlü olmasına karşılık Bizans iç karışıklıklar içindeydi.bundan yararlanmak isteyen Osmanlılar fetih hareketlerine batı-balkanlar yönünde başladılar. Balkanlardaki İskan Politikası n Kalıcı olmak n Fethedilen yerlerde siyasi,askeri,sosyal güvenliği sağlamak n Türkmenleri buralara yerleştirip Türkleştirmek( kendilerinden vergi alınmamış,geri dönüşleri 18 / 41

yasaklanmıştır.) n Fethedilen yerlerdeki halka hoşgörü ile davranıp devlete bağlılıklarını sağlamak. BALKANLARDA İlerleme için yapılan savaşlar n I.Kosova( I. Murat) n Niğbolu ( Yıldırım Bayezit) n Varna ( II. Murat) n II. Kosova (II. Murat) OSMANLI ORDUSU 1.KARA KUVVETLERİ 2.DENİZ KUVVETLERİ 19 / 41

Eyalet askerleri Yardımcı Kuvvetler a.tımarlı Sipahiler Kapıkulu Askerleri b.azaplar c.akıncılar *Kapıkulu *Kapıkulu piyadeleri Süvarileri DİKKAT:Ordunun temelini I. Murat devrinde kurulan yeniçeri ocağı oluşturur.yeniçeriler DEVŞİRME usulü ile ocağa alınır. n Kapıkulu askerleri üç ayda bir verilen ULUFE adlı maaşı alırlar. n Tımarlı Sipahiler Barış zamanında tımar topraklarında hayatlarını sürdürüp geçimlerini sağlarlar,savaş zamanında ise orduya katılırlar.ayrıca bulundukları yerlerde güveni de sağlarlar. 20 / 41

n Akıncılar:Daha çok keşif görevi yaparlar. NOT:Yeniçeri Ocağı düzenin bozulması üzerine 1826 yılında II.Mahmut zamanında kapatıldı(vakay-ı Hayriye) OSMANLI YÖNETİCİLERİ n Devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı, kamu görevlilerinin denetlendiği meclise DİVAN denir. n Fatih Sultan Mehmet dönemine kadar başkanlığını padişah yapmış, fatihten sonra bu görev sadrazama devredilmiştir. Divanın Asil Üyeleri n SADRAZAM:Padişah vekilidir.en yetkili kişidir. n VEZİRLER:Sadrazamın verdiği işleri yaparlar. n NİŞANCI:Kanunları en iyi bilen kişidir. Padişahın tuğrasını çeker.arazi kayıtlarını tahrir Defterlerine tutar.dışişleri yazışmalarına bakar. n DEFTERDAR:maliye işlerinden sorumludur. n KAZASKER:kadı ve müderrislerin atamalarını yapar,önemli davalara bakar. 21 / 41

DİKKAT: Zamanla Şeyhülislam, Kaptan-ı Derya ve Nişancıdan ayrılan Reis-ül Küttap da divana katılmaya başlamıştır. Şeyhülislam alına kararların İslam dinine uygun olup olmadığı konusunda fetvalar vermiştir. Donanma komutanı olan KAPTAN-I DERYA deniz seferlerine çıkılacağı zaman toplantılara katılıp görüş belirtmiştir. OSMANLI DEVLETİ YENİ BAŞKENTİNDE İSTANBUL U DAHA ÖNCE KİMLER KUŞATTI? Avarlar Bulgarlar Araplar Osmanlılar(Yıldırım Bayezit II.Murat ) n İstanbul un alınışı niçin önemlidir? 1. Sınırların genişlemesi 2. Toprak güvenliğinin sağlanması 3. Bizansla yaşanan sorunların çözümü için. n II. Mehmet Devrine kadar İstanbul neden alınamamıştır? 22 / 41

1. Savunması kolay alınması zor bir şehir olduğu için 2. Hem karadan hem denizden kuşatılmadığı için 3. Surları yıkabilecek güçte toplar olmadığı için 4. Bizans ın grejuva (Rum) ateşi gemileri yaktığı için. n İstanbul un alınmasının Sebepleri nelerdir? 1. Osmanlının toprak bütünlüğünün sağlanma isteği 2. Bizans ın kışkırtmalarına son verme arzusu 3. Akdeniz den Karadeniz e ulaşan deniz yolunun İstanbul dan geçmesi 4. Türkleri balkanlardan atma ümidinin yıkılmak istenmesi 5. Devletin güvenliğinin sağlanması gereği 6. Hz. Muhammed in hadisi II. Mehmet in Fetih İçin Yaptığı Hazırlıklar n Şahi denen güçlü toplar döktürüldü. n Anadolu Hisarı nın karşısına Rumeli Hisarı yaptırıldı. n Surlara tırmanmak için tekerlekli kuleler yaptırıldı. n Marmara dan gelişleri önlemek için 400 parçalık donanma hazırlandı n Silivri ve Vize kaleleri alındı. n Komşu ülkelerle anlaşmalar yapılıp sınırlar güvenceye alındı. 23 / 41

n Karamanoğulları ve Balkanlar üzerine seferler yapıldı. Bizans ın Yaptığı Hazırlıklar n İstanbul surları tamir edildi n Surlar içindeki asker sayısı artırıldı. n Haliç in ağzı zincirle kapatıldı. n Avrupalı devletlerden yardım istendi. İSTANBUL UN FETHİNİN SONUÇLARI Türk Tarihi Açısından 1. Devlet imparatorluk haline geldi. 2. Osmanlı nın Yükselme Devri başladı. 3. Bizans yıkıldı. 4. Osmanlının toprak bütünlüğü sağlandı. 5. Boğazlar ve ticaret yolları ele geçirildi. 6. İstanbul başkent oldu. 7. II. Mehmet e Fatih ünvanı verildi. 24 / 41

8. Osmanlı nın İslam dünyasında saygınlığı arttı. 9. Avrupa ya ilerleyiş kolaylaştı. 10. Türkleri Avrupa dan atma ümidi kalmadı. Dünya Tarihi Açısından 1. Orta Çağ bitti,yeni Çağ başladı. 2. Bin yıllık Bizans(Doğu Roma) tarihe karıştı 3. İstanbul dan kaçan bilim adamları İtalya ya gitti.(rönesans ve Reform Hareketlerine sebep oldular) 4. Surların toplarla yıkılabileceği anlaşıldı. Bunun üzerine feodalite (derebeylik ) yerine büyük krallıklar kuruldu.(siyasi yapı değişti.) 5. Ticaret yollarının Türklerin eline geçmesi üzerine Avrupalılar yeni ticaret yolları aramaya başladılar.bu da COĞRAFİ KEŞİFLER e sebep oldu. 6. Venedik ve ceneviz ticareti olumsuz etkilendi. İSTANBUL UN FETHİNDEN SONRA FATİH İN ÇALIŞMALARI 1. Devlet merkezi İstanbul a taşındı.şehrin gelişmesine yönelik çalışmalar yapıldı.(topkapı Sarayı,Kapalı Çarşı gibi ) 2. İlk altın para bastırıldı.(zenginlik ve güç göstergesi) 3. Devletin yapısını etkileyen FATİH KANUNNAMESİ hazırlandı. 4. Bizans ın sembolü olan Ayasofya camiye çevrildi. 5. Bizans tahtında hak iddia etmemeleri için Mora Despotluğu(1460) ve Trabzon Rum İmparatorluğu(1461) yıkıldı. 25 / 41

6.Sırbistan,Bosna_Hersek alındı. 7.1463-1478 yılları arasında Venedik le savaşıldı. İşkodra,Akçahisar,Limni,Eğriboz alındı. Venediklilere ilk ticari ayrıcalıklar tanındı.(kapitülasyon) 8. Karamanoğulları Beyliği yıkıldı (1468) 9.Karamanoğulları ve Venediklilerle işbirliği yapan Akkoyunlu hükümdarı UZUN HASAN ile OTLUKBELİ SAVAŞI (1473) yapıldı,uzun Hasan yenildi.sınırlarımız Fırat Nehri ne kadar ulaştı,memlüklülerle komşu olundu. 10.1475 te Kuzey Karadeniz e sefer yapılarak Ceneviz kolonileri,kefe,suğdak alındı.kırım Hanlığı Osmanlı himayesine girdi,karadenz hakimiyeti sağlandı. 11.Gedik Ahmet Paşa tarafından Otranto alındı. NOT: Fatih in ölümü üzerine İtalya Seferi yarım kaldı. SINIRLAR GENİŞLİYOR FATİH DEVRİ: 26 / 41

Sırbistan,Mora, Eflak,Boğdan, Bosna-Hersek, Arnavutluk alındı. II. BAYEZİT DEVRİ: Venediklilerden Modon, Koron, Navarin ve İnebahtı alındı. Karamanoğulları kesin olarak yıkıldı.(1483) Cem Sultan İsyanı ve Şah Kulu İsyanları nedeniyle fazla fetih yapılamadı. YAVUZ SULTAN SELİM DEVRİ n 1514 Çaldıran Zaferi ile Şah İsmail yenildi.tebriz e kadar ilerlendi (Şii tehlikesi bir süreliğine engellendi.) n 1515 Turnadağ Savaşı ile Dulkadir oğulları yıkıldı. (Anadolu Türk birliği tamamlandı, Memlüklerle komşu olundu.) n 1516 Mercidabık Savaşı ile Suriye, Filistin,Kudüs alındı. n 1517 Ridaniye Savaşı ile Mısır ve Hicaz ele geçirildi. n Halifelik Osmanlıya geçti. 27 / 41

n Baharat Yolu egemenlik altına alındı. n İslam dünyasında birlik sağlandı. KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DEVRİ n 1521 de Belgrat, n 1526 da Mohaç Zaferi ile Budin alındı. n 1529 da Viyana kuşatıldı (başarısız) n 1532 da Alman seferi yapıldı. n 1541 de Macar toprakları osmanlı eyaleti oldu. n 1543 de Estergon Kalesi alındı. BU Dönemde DOĞUDA ise; 1533 te İran, 1534 te Irak seferleri yapıldı,bağdat alındı. 28 / 41

1555 de İran ile İlk resmi antlaşmamız olan AMASYA ANTLAŞMASI yapılıp savaşlar bitirildi. BUNA GÖRE : Azerbaycan,Irak toprakları Osmanlıların eline geçti. OSMANLI DENİZLERİN FATİHİ TÜRKLERDE İLK DENİZCİLİK FAALİYETİ; Caka Bey zamanında olmuştur. Selçuklular, Karesioğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Hamitoğulları, Candaroğulları da denize kıyısı olan, denizcilikle uğraşan Türk beylikleridir. OSMANLI DEVLETİ NDE DENİZCİLİK n Orhan Bey döneminde: Karesioğulları toprakları alındığında donanması da ele geçirildiği için denizcilik faaliyeti başladı. n Yıldırım Bayezit döneminde ilk Osmanlı tersanesi kuruldu. n Fatih Sultan Mehmet döneminde: EGE de Limni,Eğriboz,Taşoz,Semadirek,Midilli,Kefalonya,Ayamavra, Zanta adaları alındı. KARADENİZ de 1475 de Kırım alındı. ( Karadeniz ticaret yolları denetim altına alınmış, Karadeniz Türk gölü olmuştur.) 29 / 41

AKDENİZ de Rodos kuşatıldı alınamadı.italyanlardan Otranto alındı.venediklilerle savaşıldı, ilk ticari imtiyazlar verildi (Hıristiyan birliğini parçalamak,ticareti geliştirmek amacı ile) n II: BAYEZİT DÖNEMİ : Karadeniz de Kili ve Akkirman kaleleri alındı. (Tuna Nehri nin girişi kontrol altına alındı, Kırım ile kara bağlantısı kuruldu.) Akdeniz deki Türk korsanları devlet hizmetine alındı. n YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ Donanma güçlendirildi. n KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN DÖNEMİ En önemli gelişmeler bu dönemde yaşandı.akdeniz in en etkili gücü haline gelindi. 1. Rodos alındı-1522 ( Suriye-Mısır ticaret yolu güvenliği sağlandı) 2. Barbaros Hayrettin Paşa Osmanlı donanmasına alındı,cezayir Osmanlıya geçti. 3.Türklerin Akdeniz de güçlenmesinden endişelenen Haçlılarla PREVEZE DENİZ SAVAŞI (1538) yapıldı. ( Akdenizde Türk egemenliği güçlendi, ticaret güvenliği sağlandı.) 4.İspanyollardan Trablusgarp ve Cerbe Adası alındı. (Kuzey Afrika kıyılarında Osmanlı egemenliği sağlandı.) 30 / 41

5.Portekiz baskısından kurtulmak isteyen Hindistan müslümanlarının yardım istemeleri üzerine HİNT DENİZ SEFERLERİ yapıldı,yeterli başarı sağlanamadı,aden,yemen,kızıldeniz,basra Körfezi alındı. 6. *Anadolu,Suriye ve Mısır ın güvenliğinin sağlanması *Kıbrıs ta üslenen Hıristiyan korsanların Osmanlı yük ve yolcu gemilerine saldırmasının önlenmesi *Venediklilerin vergilerini vermelerinin sağlanması *Kıbrıs halkının Venedik baskısına karşı yardım istemesi üzerine 1571 de KIBRIS fethedilerek Doğu Akdeniz in güvenliği sağlanmıştır. 7.Kıbrıs ın kaybedilmesinin öcünü almak isteyen Haçlılarla İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI yapıldı,osmanlı donanması ağır bir yenilgiye uğradı (1571) 8.1574 de Tunus, 1577 de Fas, 1669 da Girit alındı.(akdeniz güvenliği artırıldı.) DAHA SONRAKİ GELİŞMELER DİKKAT:1770 de Çeşme Baskını, 1827 de Navarin Olayı, 1853 de Sinop Baskını ile Osmanlı donanmaları yakılarak deniz gücümüz zayıflatılmıştır. 31 / 41

FARKLI KÜLTÜRLER BİR ARADA YAŞADI HOŞGÖRÜ:Kişinin; kendisiyle aynı dil,din,inanç ya da fikirleri paylaşmayan insanların farklılıklarına bilerek ve isteyerek saygı göstermesine denir. Osmanlı Devleti, fethettiği topraklardaki insanların din,dil,gelenek-göreneklerine müdahale etmemiş, bu hoşgörü ve birlikte yaşama fikri; kısa sürede yayılmasına ve uzun yıllar boyu huzurlu bir ortam oluşmasına sebep olmuştur. YOLUMUZ SİVAS A DÜŞTÜ Selçuklular döneminin önemli bir şehri olan Sivas, bu önemini Osmanlılar ve Türkiye Cumhuriyeti döneminde de sürdürmüştür. Şehirde Selçuklular devrinden kalan GÖK MEDRESE, Osmanlı döneminden kalan HÜKÜMET KONAĞI,SUSAMIŞLAR KONAĞI gibi estetik ve mimari yönden önemli eserler vardır. 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında Sivas Kongresi bu şehrimizde yapıldı. Günümüzde *çorapçılık, *bıçakçılık, *kemik tarak yapımı ve *dokumacılık gibi geleneksel el sanatları geçmişten gelen değerlerimizin sürdürüldüğünün göstergesidir. ETKİLEDİK-ETKİLENDİK AMA NASIL? 32 / 41

Osmanlı-Avrupa ilişkileri içinde kültür, sanat,estetik anlayışında etkileşimler olmuş, bu etkileşimler her iki tarafın da yaşamına yerleşerek günümüze dek gelmiştir. n Avrupa da Türk İzleri *Mehter Takımı Avrupa müziğinin temelini oluşturmuştur. *Dönemin sanat eserlerinde Türk motifleri bulunurdu.(mozart ın Saraydan Kız Kaçırma, Zaide Operaları, Saray Kıskançlıkları Balesi, Rossini nin 4 operası buna örnektir) *Türk kahvesi * Türk kilimleri *Türk temizliği *Türk hamamları hala Avrupa yı etkilemeye devam etmektedir. n Osmanlı da Avrupa İzleri Türkler de Avrupa dan etkilenmiş,bu etki başta kendisini en çok askeri alanda göstermiş, daha sonraları ise diğer alanlara yayılmıştır. LALE DEVRİ VE YAŞANAN GELİŞMELER 33 / 41

18. yy. a gelindiğinde Avrupa nın her alanda örnek alınması gerektiği anlaşılmış, 1718 Pasarofça Antlaşması ile 1730 Patrona Halil İsyanı arasında geçen çok önemli bir etkileşim devri yaşanmıştır. Bu döneme LALE DEVRİ adı verilmektedir. LALE DEVRİNDE YAŞANAN GELİŞMELER n Gelişmeleri yakından takip etmek için Avrupa da geçici elçilikler açıldı. (Londra,Paris ) n İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından ilk matbaa getirildi.(ilk teknik yeniliktir.din kitapları dışındaki kitapların basımına izin verildi. İlk eser Van Kulu Lügatı) n İlk çiçek aşısı uygulandı. n Yeniçerilerden ilk itfaiye bölüğü kuruldu (Tulumbacılar) n Yalova da bir kağıt fabrikası kuruldu. n İznik ve Kütahya da çini imalathaneleri kuruldu. n İstanbul da kumaş fabrikaları açıldı. n Bilim ve tercüme heyetleri kuruldu,bürolar açıldı, bir çok eser Türkçe ye çevrildi. 34 / 41

n İlk sivil mimari gelişti.avrupa tarzında eserler yapıldı. (III. Ahmet Çeşmesi, Sadabat Kasrı,NuruOsmaniye Camii) n Köşkler, bahçeler, kütüphaneler kuruldu. n İstanbul un her tarafı Hollanda dan getirilen çeşit çeşit lalelerle süslendi,kaplumbağalar bile eğlence aracı olarak kullanıldı. n Minyatür sanatında LEVNİ, şiirde NEDİM meşhur oldu. Bu aşırı lüks ve eğlence, tepkilere sebep oldu, yaşanan gelişmeler ve bu devir, çıkan Patrona Halil İsyanı ile son buldu SEYYAHLARIN GÖZÜNDEN OSMANLI KÜLTÜRÜ SEYYAH:Gezip görerek yerleşim alanları hakkında bilgi edinip bu bilgileri aktaran kişi SEYAHATNAME: Seyyahın gezip gördüğü yerler hakkındaki izlenimlerini anlattığı eser. Seyyahlar eserlerinde halkın giyim- kuşamı, gelenek görenekleri, edebiyat,sanat, mimari özelliklerine değinirler. EN ÜNLÜ TÜRK SEYYAHI; Evliya Çelebi SEYYAHLARIN ESERLERİNE GÖRE OSMANLI ÖZELLİKLERİ 35 / 41

Türkler savaşçıdır Vatan Sevgisi çok güçlüdür Hırsızlığa ağır cezalar verilir. Sosyal Dayanışma çok gelişmiştir. Ev eşyaları ve yemeklerde devam eden unsurlar vardır. Diğer kültürlerden etkilenseler de Türk kalmışlardır Cirit ve güreş en sevilen geleneksel sporlardır Veba ve çiçek hastalığını tedavi etmişlerdir. Genelde evler iki katlı ve ahşaptır. Temizlik önemlidir. Osmanlıda eğlence kültürü de gelişmiştir.(en coşkulu günler dini bayram günleridir. Hayvan sevgisi gelişmiştir.sevap kabul edilir. misafirperverdirler Yardıma düşkündürler Çocuk sevgisi kuvvetlidir. Kahve kültürü gelişmiştir. YENİLİKLER VE OSMANLI DEVLETİ Avrupa da yaşanan gelişmeleri takip edemeyen Osmanlı Devleti hem siyasi hem askeri hem de ekonomik alanda bozulmalar yaşayınca 17. yy da Duraklama Devri ne girmiştir. Yine de hala genişleme politikası güden Osmanlı sadece askeri yeniliklerle durumu düzelteceğini düşünmüş ancak başaramamıştır. 18. yy. Osmanlı nın gerileme devri dir.bu dönemde Avrupa dan geri kalındığı anlaşılmış,yeniliklerde Avrupa örnek alınmıştır. 36 / 41

18. yy. YENİLİKLERİ n III. Ahmet Bu dönemde yapılan yenilik hareketleri Lale Devri içinde yaşanmıştır. n I. Mahmut ilk okul) Subay yetiştirmek amacı ile Kara Mühendishanesi kuruldu.( Avrupa tarzındaki Ordu onlu sisteme göre yeniden düzenlendi. n III. Mustafa Sürat Topçuları Ocağı kuruldu (Kapandı) Deniz Mühendishanesi açıldı. n I. Abdülhamit İstihkam Okulu açıldı. Yeniçeriler ilk kez sayıldı. n III. Selim DÖNEMİ denir. Köklü ıslahatlar yapılmıştır. Bu döneme genel olarak NİZAM- I CEDİT * Nizam-ı Cedit Ordusu kuruldu. * Bu ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için İRAD-ı CEDİT hazinesi kuruldu. * Fransa dan subaylar getirildi * İlk devlet matbaası kuruldu.(matbaa-i Amire) * Avrupa da daimi elçilikler açıldı * Yerli malı kullanımı teşvik edildi. 37 / 41

18. yy sonrası Islahatlar ( Yenilikler) Bu dönem Osmanlı nın Dağılma Dönemi dir.(1792-1922) II. MAHMUT Her alanda Avrupa örnek alınarak adeta taklit niteliğinde yenilikler yapılmıştır. Askeri alanda *Sekban-ı Cedit Ordusu kuruldu,kapandı. *Eşkinci Ocağı açıldı,kapatıldı. *1826 da Yeniçeri Ocağı kapatıldı.( Vakay-ı Hayriye- Hayırlı Olay) *Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu kuruldu. Yönetim alanında *Padişahın yetkilerini kısıtlayan SENED-i İTTİFAK imzalandı. *Divan kaldırıldı.nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu. *İlk nüfus sayımı yapıldı.( Vergi-askerlik amaçlı) *Dirlik kaldırıldı,memura maaş bağlandı. 38 / 41

*Eyaletler illere ayrılıp merkeze bağlandı,valiler atandı. Eğitim-kültür alanında *Posta,polis ve karantina teşkilatları kuruldu. *Memurlara fes ve pantolon zorunluluğu getirildi. *Avrupa tarzı tıp,tarih,edebiyat fakülteleri açıldı.(enderun yerine Mekteb-i Maarif-i Adliye gibi) *İlk kez Avrupa ya öğrenciler gönderildi. *İstanbul da ilköğretim zorunlu hale getirildi. *Takvim-i vakayi adlı ilk resmi gazete çıkarıldı. *Yabancı müzik serbest bırakıldı. *II. Mahmut kendi resmini devlet dairelerine astırdı. *İlk özel Türk gazetesi çıkarıldı.(ceride-i Havadis,Tercüman-ı Ahval çıkaranlar Agah Efendi ve Şinasi Efendi) Ekonomik alanda *Yerli malı kullanımı teşvik edildi. *1838 de İngilizlerle imzalanan Balta Limanı Antlaşması nedeniyle ülkedeki Avrupa malları 39 / 41

artınca rekabet için yerli tüccarlara gümrük kolaylıkları sağlandı. *Memur ve askerlerin elbiselerinin yerli kumaştan yapılmasına çalışıldı. DİKKAT: Yeniçeri Ocağının kaldırılması yeniliklerin yapılmasını kolaylaştırmıştır. I. ABDÜLHAMİT *3 Kasım 1839 da Tanzimat fermanı ilan edildi. Amaç: Avrupalıların içişlerimize karışmalarını önlemek İsyanları önlemek Toprak bütünlüğümüzü korumak *1856 da Islahat Fermanı yayınlandı. Amaç: Halk arasında eşitlik ve özgürlüğü pekiştirmek Azınlıkların haklarını genişletmek *İlk kağıt para (kaime) bastırıldı. *Darüşşafaka, sanat okulları,mülkiye okulu ve Galatasaray Lisesi açıldı. II. ABDÜLHAMİT *Mesleki teknik eğitim yaygınlaştırıldı. 40 / 41

*23 Aralık 1876 da Kanun-i Esasi ( ilk anayasa) ilan edildi. *I.Meşrutiyet ilan edildi.(padişahın yetkileri kanunla kısıtlandı,meclis açıldı) *II.Meşrutiyet ilan edildi. *Telgraf ve demiryolu ağı genişletildi. (İzmir-Aydın hattı) HER ŞEY BİR SANDIKLA BAŞLADI Fethedilen yerlerin paralarını Osmanlı parasına çeviren (akçe,lira,kuruş) SARRAFLAR vardır ancak çiftçiyi ekonomik olarak destekleyen herhangi bir banka sistemi yoktur. Bankacılığın temeli Yugoslavya da Niş Valiliği yapan Mithat Paşa tarafından atılmıştır. 41 / 41