YUSUF ÖZTÜRK İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İZMİR ŞUBESİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI

5. İZMİR İKTİSAT KONGRESİ Ege Bölgesi nde lojistik Sektörünün Geleceği 9 Kasım 2013 YUSUF ÖZTÜRK İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İZMİR ŞUBESİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI 1

Bölüm-1 Türkiye nin Ekonomik Durumu Deniz Ticareti 2

Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYİH) 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 CHANGE IN GDP, REAL IN % GSYİH YÜZDESEL DEĞİŞİM DURUMU 10,00% 9.4 8.4 8.9 6.9 5.3 4.7 4.6 4.5 0.7-4.8 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% -2,00% -4,00% 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012-6,00% Kaynak: TUİK, 2013 GSYİH DA BEKLENEN YÜZDESEL DEĞİŞİM 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Kaynak: IMF, 2013 GSYİH ARTIŞ DURUMU: Türkiye nin GSYİH da son yıllarda önemli bir artış gözlenmektedir. GSYİH da beklenen yaklaşık yıllık bileşik büyüme oranı %4,1 dir. (2013 2018 döneminde) GELİŞEN PAZARLAR: Güç Mühendisliği, telekomünikasyon, taşımacılık ve lojistik, çevre teknolojileri, medikal teknoloji 3

Türkiye nin Dış Ticareti Ticaret Bilançosu DIŞ TİCARET (Mio. USD) 450 000 000 400 000 000 350 000 000 300 000 000 250 000 000 200 000 000 150 000 000 exports İHRACAT imports İTHALAT trade TİCARET volume HACMİ 100 000 000 50 000 000 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ORTALAMA ARTIŞ ORANLARI İthalat: %16.1 İhracat: %13.3 Kaynak: TÜİK, 2013 4

Türkiye nin Dış Ticareti (2012) Ürünler ve Ticaret Ortakları RUSYA 11% ALMANYA 9% ALMANYA 9% IRAK 7% İRAN 7% DİĞER 50% ÇİN 9% DİĞER 54% İNGİLTERE 6% İTHAL ÜRÜNLER: Mineral yakıtları ve ilgili ürünler: 14% Kimyasallar: 13% Mekanik Ürünler: 10% Metal ve Metal Ürünleri: 9% Araçlar: 6% Tekstil: 5% Elektrik Makineleri ve Aparatları: 4% Altın: 4% Diğer: 35% FRANSA 4% İRAN 5% ABD 6% İTALYA 6% Kaynak TÜİK, 2013 EIU (Economist Intelligence Unit) 2013 BAE 5% RUSYA 4% İTALYA 4% FRANSA 4% İHRAÇ ÜRÜNLER: Tekstil: 17% Metal ve Metal Ürünleri: 14% Araçlar: 10% Tarım Endüstrisi: 9.0% Altın: 9% Mekanik Ürün ve Ekipmanları : 6% Elektrik Ürün ve Ekipmanları: 6% Kimyasal Ürün ve Ekipmanları: 6% Diğer: 23% 5

Türkiye nin Dış Ticareti Bölgesel Dağılım (Mio Euro - 2012) 140 130 120 100 78 80 60 40 20 20 15 10 10 7 0 5 5 10 10 0 İthalat İhracat İthalat İhracat İthalat İhracat İthalat İhracat İthalat İhracat İthalat İhracat Marmara Bölgesi İzmir Bölgesi Marmara Bölgesi İzmir Bölgesi Mersin Bölgesi Trabzon Bölgesi Ankara Bölgesi Diğer Bölgeler Ticaret Oranları Kaynak: TÜİK, 2012 Türkiye nin ticaretinin yaklaşık olarak %70 lik kısmı Marmara Bölgesi nde toplanmıştır. (Obez Büyüme) Marmara, Izmir, Mersin, Ankara ve Trabzon Bölgeleri, Türkiye ticaretinin %93 lük bölümünü oluşturmaktadır. 6

İthalat ve İhracatta Kullanılan Taşıma Kanalları (2012 Dünya Ortalaması) Karayou ve Demiryolu 10% Havayolu 2% Denizyolu 88% 7

Türk Taşımacılık ve Lojistik Sektörü Türk Lojistik Sektörü: Hacim: 5 Milyar Çalışan Sayısı: 400,000 Taşıma Türleri Arasındaki Değişim: İç taşımaların %92 si karayoluyla yapılmaktadır (Türk Karayolu taşımacılık filosu 46.000 araçla Avrupa nın en büyüğüdür) Uluslararası yüklerin %85 i denizyoluyla yapılmaktadır. Uluslararası yüklerin %6 sı demiryoluyla yapılmaktadır. Ulusal yüklerin %1 i demiryoluyla taşınmaktadır. Türkiye de iç su yolu taşımacılığı yoktur. Imports by mode of transport (value) TAŞIMA MODLARINA GÖRE İTHALAT 9,4% 5,7% 22,9% 60,7% 1,3% Denizyolu Sea Demiryolu Rail Road Karayolu Air Havayolu Other Diğer Exports by mode of transport (value) TAŞIMA MODLARINA GÖRE İHRACAT 6,8% 0,5% 40,4% 51,6% (Kaynak: UDHB, İstatistikleri 2012) 0,9% Denizyolu Sea Demiryolu Rail Road Karayolu Air Havayolu Other Diğer Kaynak: TÜİK, 2012 8

Bölüm-2 Limanlar 9

Dünya Limanları Sıralaması -2012 NO Liman, Ülke 1 Shanghai, China 2 SIngapore,Singapore 3 Hong Kong, China 4 Shenzhen, China 5 Busan, South Korea 6 Ningbo-Zhoushan, China 7 Guangzhou Harbor, China 8 Qingdao, China 9 Jebel Ali, Dubai, United Arab Emirates 10 Tianjin, China 11 Rotterdam, Netherlands 12 Port Kelang, Malaysia 13 Kaohsiung, Taiwan, China 14 Hamburg, Germany 15 Antwerp, Belguim 16 Los Angeles, U.S.A. 17 Dalian, China 18 Keihin ports*, Japan 19 Tanjung Pelepas, Malaysia 20 Xiamen, China 21 Bremen/Bremerhaven, Germany 22 Tanjung Priok, Jakarta, Indonesia 23 Long Beach, U.S.A. 24 Laem Chabang, Thailand 25 New York-New Jersey, U.S.A. 26 Ho Chi Minh, Vietnam 27 Lianyungung, China 28 Yingkou, China 29 Jeddah, Saudi Arabia 30 Valencia, Spain 31 Columbo, Sri Lanka 32 Jawaharlal Nehru, India 33 Algerciras Bay, Spain 34 Sharjah, United Arab Emirates 35 Felixstowe, U.K. 36 Port Said, Egypt 37 Manila, Philippines 39 Colon, Panama 41 Balboa, Panama 43 Salalah, Oman 44 Santos, Brazil 45 Georgia Ports, U.S.A. 46 Foshan, China 47 Bandar Abbas, Iran 48 Durban, South Africa 49 Ambarli, Turkey 50 Nagoya, Japan 51 Metro Vancouver, Canada 51 Melbourne, Australia Kaynak: World Shipping Council. 03.10.2013 10

Başlıca Türk Limanları LİMAN ADI MARPORT KONTEYNER X GENEL KARGO SIVI YÜK KATI YÜK MERSİN X X X X X İZMİR X X X X X KUMPORT X X X GEMPORT X X MARTAŞ X X X BORUSAN X X X HAYDARPAŞA X X X X YILPORT X X X X EVYAP X X X X X NEMPORT PORT AKDENİZ X X X TCEEGE X X İSKENDERUN X X X X X ALPORT X X X X AKPORT X X X DERİNCE KONTEYNER LİMANI X X X X RO-RO 11

Başlıca Türk Limanları İstanbul Bandırma Gebze Gemlik Zonguldak Samsun Trabzon Nemrut İzmir Antalya Mersin İskenderun Kırmızı renkle belirtilenler, konteyner limanlarıdır. 12

Türk Deniz Ticaret Filosu (1 KASIM 2013) FİLO Gemi Sayısı GT DWT Türk Bayraklı Gemiler (Milli Gemi Sicili) 12.188 1.550.897 862.304 Yabancı Bayraklı Gemiler (TUGS) 1.422 6.074.338 8.788.730 TOPLAM 13.610 7.625.235 9.651.034 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri 13

'000 TEU İMEAK DENİZ TİCARET ODASI Türkiye nin Konteyner Elleçleme Miktarı (TEU) 1998-2012 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2012 Konteyner Elleçleme Payları Türklim Limanları: % 87,64 TCDD Limanları: %12 Diğer Limanlar: % 0,36 Kaynak: Türklim, 2013 14

5.000.000 4.500.000 4.000.000 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Türkiye nin Konteyner Elleçleme Miktarı Bölgesel Dağılım 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Marmara MARMARA Region BÖLGESİ Izmir İZMİR Region BÖLGESİ Rest DİĞER of Turkey Konteyner Elleçleme Miktar Payları Marmara Bölgesi: 63% İzmir Bölgesi: 19% Diğer: 18% Marmara Bölgesinde sürekli bir artış gözlemlenmektedir. Kaynak: Türklim, 2013 15

Başlıca Türk Konteyner Limanları Mevcut Limanlar BÖLGE LİMAN ADI ELLEÇLEME HACMİ 2012 KAPASİTE 2012 TASARLANAN KAPASİTE İSTANBUL MARPORT 1.583.887 1.700.000 1.700.000 MERSİN MERSİN 1.253.803 1.000.000 2.500.000 İZMİR İZMİR 690.539 1.000.000 2.500.000 İSTANBUL KUMPORT 1.087.984 1.000.000 2.000.000 GEMLİK GEMPORT 374.914 600.000 600.000 İSTANBUL MARDAŞ 425.592 550.000 550.000 GEMLİK BORUSAN 230.075 400.000 1.600.000 İSTANBUL HAYDARPAŞA 162.000 750.000 750.000 GEBZE YILPORT 229.530 500.000 2.000.000 GEBZE EVYAP 395.924 615.000 1.200.000 İZMİR / ALİAĞA NEMPORT 279.853 400.000 400.000 ANTALYA PORT AKDENİZ 186.463 400.000 400.000 İZMİR / ALİAĞA TCEEGE 99.000 360.000 650.000 TRABZON ALPORT 21.057 100.000 100.000 TEKİRDAĞ AKPORT 3.127 300.000 500.000 DERİNCE PORT 5.500 0 600.000 İSKENDERUN İSKENDERUN 0 100.000 550.000 TOPLAM 7.029.248 9.775.000 18.600.000 Kaynak: UDHB İstatistikleri 2013 16

Başlıca Türk Konteyner Limanları Planlanan Limanlar BÖLGE LİMAN ADI İLK KAPASİTE TASARLANAN KAPASİTE TEKİRDAĞ ASYAPORT 1.000.000 2.500.000 İSTANBUL DP WORLD YARIMCA 1.000.000 1.000.000 İZMİT KÖRFEZİ BELDE 2.300.000 2.300.000 İZMİR / ALİAĞA PETKİM LİMANI 1.600.000 1.600.000 MERSİN MERSİN INTERNATIONAL KONTEYNER LİMANI 1.700.000 4.400.000 İZMİR KÖRFEZİ ÇANDARLI LİMANI 2.000.000 4.000.000 FİLYOS FİLYOS LİMANI 4.000.000 4.000.000 TOPLAM 13.600.000 19.800.000 Çandarlı Petkim Türk Limanlarının Mevcut ve Planlı Kapasiteleri Başlangıç Aşaması: 23.4m TEU Son Aşama: 28.4m TEU 17

Konteyner Terminalleri Marmara Bölgesi Akport Asyaport MARMARA DENİZİ Ambarlı Haydarpaşa Yılport Belde Evyap Yarımca Derince Mevcut Terminaller Projelenen Terminaller Toplam Elleçleme Miktarı: 4.68 milyon TEU (Ambarlı Limanı 3.09 Milyon TEU elleçledi) Elleçlenen konteyner sayısı son on yılda dört kat arttı Toplam Kapasite Mevcut Limanlar: 6.42 m TEU Tasarlanan/tahmin edilen limanlar: 17.3 m TEU Kaynak: UDHB Sektör Raporu 2012 18

İstanbul Boğaz Geçişi Uzunluk: Genişlik: 31 km Max. 3,420 m Min. 704 m Derinlik: Dikey Boşluk: 36 m to 124 m 64 m Seyir Prosedürleri ve Kısıtlamaları Trafik: Hız ve Mesafe: Sadece Tek Yön 10 knots/iki gemi arası1.5 km Uzunlukla İlgili Prosedür ve Kısıtlamalar 150 m < Boy< 200 m: Pilotaj 200 m < Boy < 300 m: Pilotaj, gündüz seyir 300 m < Boy: Pilotaj, gündüz seyir, romörkaj, bekleme zamanları, özel izin 19

İstanbul Kanal Projesi Uzunluk: Genişlik: Derinlik: 40-50 km Yüzey: 150 m Deniz: 120 m 25 m Planlı Bitiş Tarihi: 2023 Yaklaşık Maaliyet: ~ 100 Milyar USD Proje iş akışı henüz belli değildir. Proje için alınan resmi bir karar bulunmamaktadır. Finansal ve teknik detaylar henüz belli değildir. 20

MARMARAY Projesi Avrupa ve Asya yakasını İstanbul Boğazı'nın altından birleştirecek, üç bölümden oluşan banliyö hattı iyileştirme projesidir. Marmaray ile Türkiye, dünya ticareti için kritik öneme sahip olacak ve çevredeki hatların yenilenmesiyle Marmaray, Uzakdoğu dan başlayıp Rusya yı baştan başa kat ederek Avrupa ya ulaşan Trans Sibirya demiryolu hattına alternatif olacaktır. Ayrıca Pekin den Londra ya kadar kesintisiz bağlanacak olan yeni İpek Yolunun merkezi de Türkiye olmuştur. TÜRKİYE Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/marmaray 21

Türk Boğazları Gemi ve Yük Trafiği - 2012 Marmara Bölgesi nin ekonomik ve iktisadi yoğunluğuna paralel olarak her konuda yaşanan sıkışıklık ve yanlış planlama, bunun yanında yoğun Boğazlar tehlikeli madde taşıyan gemi trafiği nedeniyle geçiş emniyetinde risk faktörlerinin yüksek olması, bu bölgeye alternatif alanlara yatırım yapılmasını dikte etmektedir. Boğazlardan geçen gemi trafiğinin büyük bölümü aynı zamanda Ege Denizi ni kullandığından; Ege Bölgesi limanları gerçek anlamda bir üretim ve dağıtım köprüsü olarak kullanıldığı takdirde, deniz ulaştırmasında ekonomik bir kayıp yaşanmayacak, bilakis Marmara Bölgesi ndeki yoğunlaşmanın Anadolu ya yayılmasıyla, mevcut risk de dağıtılmış/azaltılmış olacaktır. İSTANBUL BOĞAZI GEMİ GT TOPLAM 60.153 499.577.524 İstanbul Boğazı ÇANAKKALE BOĞAZI GEMİ GT TOPLAM 55.733 800.178.892 BOĞAZLAR TOPLAM GEÇİŞ GEMİ GT TOPLAM 115.886 1.299.756.416 Çanakkale Boğazı Kaynak: UDHB- Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü 2012 İstatistikleri 22

Konteyner Terminalleri İzmir Bölgesi TCEEGE Çandarlı Petkim Nemport Mevcut Terminaller Projelenen Terminaller 2012 Toplam Elleçleme Miktarı: 1.134.379 TEU Elleçlenen konteyner sayısı son on yılda iki kat artmıştır. Toplam Kapasite Mevcut Limanlar: 2.50 m TEU Tasarlanan/Tahmin edilen: 9.15 m TEU Kaynak: UDHB Sektör Raporu 2012 23

Konteyner Terminalleri Diğer Bölgeler Filyos Alport Mersin International Mersin Toplam Elleçleme Miktarı 2012: 1.17m TEU Elleçlenen konteyner sayısı son on yılda dörde katlandı. Toplam Kapasite Mevcut Limanlar: 1.50m TEU Tasarlanan/tahmin edilen: 18.4m TEU Mevcut Terminaller Projelenen Terminaller Kaynak: UDHB Sektör Raporu 2012 24

Konteyner Elleçleme Miktarı 2013-2032 Tahminleri Kaynak: HPC, 2013 Türkiye nin konteyner trafiği 2032 ye kadar 21,5 Milyon TEU ya ulaşacaktır. (transit taşımalar hariç) Ortalama Yıllık Bileşik Büyüme: 7,1% 25

'000 TEU İMEAK DENİZ TİCARET ODASI Konteyner Elleçleme Miktarı Bölgesel Dağılım Tahminleri 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Marmara ve Karadeniz Ege Bölgesi Akdeniz ve Diğer Northern Turkey Western Turkey Southern Turkey 2030 da beklenen kapasite kullanımı Marmara ve Karadeniz (Istanbul, Gemlik, Izmit): 48% Ege Bölgesi(Izmir): 44% Akdeniz ve Diğer (Mersin, Antalya, diğer): 23% Kaynak: HPC, 2013 26

Liman Özelleştirmeleri Son yıllarda birkaç liman özel şirketlerin idaresine devredilmektedir. 1997-2010 yılları arasındaki anlaşmaların toplam bedeli yaklaşık 1,64 Milyar USD dir. Port LİMAN Bidding İHALE TARİHİ Date Operator/Company FİRMA İHALE Reported BEDELİ Cost (Mio in Mio. USD) USD ÖZELLEŞTİRME Handover TARİHİ Date Mersin Port 12/08/2005 PSA International - Afken group JV 755 11/05/2007 Bandirma Port 16/05/2008 Celebi Group JV 176 18/05/2010 Samsun Port 16/05/2008 Ceynak Lojistik 125 06/04/2010 Iskenderun Port 04/08/2010 Limak Group 372 30/12/2011 Derince Port 10/12/2013 - n/a expected: Q1 2014 Izmir Port 03/05/2007 Hutchison - EIB JV n/a cancelled İzmir Limanı: Izmir Limanı 2007 de ihale edilmiş ve HPH-EIB JV şirketine imtiyaz sözleşmesiyle verilmiştir. Fakat anlaşma sağlanamadığı için liman Özelleştirme İdaresi tarafından tekrar ihale edilecektir. Özelleştirmenin yanında, İzmir Limanı için, giriş kanalının derinleştirilmesi ve ikinci bir konteyner terminalinin yapılmasını öngören bir geliştirme projesi de bulunmaktadır. Iskenderun Limanı: İskenderun Limanı ilk olarak 2005 de ihale edilmiş, fakat en yüksek teklifin 80 Milyon USD olması sebebiyle ihale iptal edilmiştir. 2010 da liman başarıyla özelleştirilmiş ve ihaleyi kazanan Limak Grup olmuştur. Diğer teklif veren şirketler: PSA-Akfen, Yıldırım Holding, Kumport Hizmet&Lojistik, Gemport, CEY Gruppe, Assan Endüstri, IC İçtaş İnşaat Kaynak: ÖİB, 2012 27

Bölüm-3 İzmir Limanı 28

İzmir Limanı Konteyner Elleçleme (TEU) 1994-2012 1.000.000 900.000 800.000 804.565 784.377 894.687 847.926 895.102 821.591 700.000 700.795 727.675 686.634 705.097 600.000 573.231 500.000 400.000 300.000 200.000 275.432 391.696 345.926 300.794 491.277 464.455 435.970 400.194 100.000 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri Kitabı- 2012 29

İzmir Limanı Modernizasyonu TCDD İzmir Limanı nın ihtiyacı konusundaki yatırımlardan, mevcut gantry cranelerin revizyonu, çeker setleri ve RTG vinç alımı, ilave liman sahalarının betonlanması, liman otomasyon sisteminin kurulması işleri tamamlanmış, MHC vinci alımı, saha aydınlatılması, bozuk alanların betonlanması projeleri ise devam etmektedir. İkinci kısım konteyner terminali ve yanaşma kanallarının taranması, post-panamax tipi gantry crane alımı, rıhtımların ıslahı, onarımı ve güçlendirilmesi, rıhtım öteleme projeleri için proje hazırlama çalışmaları devam etmektedir. 30

Bayraklı İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İzmir Limanı Derin Su Kanal Taraması Karşıyaka İzmir Limanı Yenikale İnciraltı Alsancak Limanı ile Yeni Kale arasında taranması planlanan Derin Suyolu Projesi; 250 m. eni, -14 m. derinliği olan, yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda bir suyolunu içermektedir. Yaklaşık maliyeti 152 Milyon TL dir. Halen 9 m. drafta kadar 5.000 TEU kapasiteli konteyner gemileri limanı kullanmakta olup, Derin Suyolu Projesi gerçekleştiği takdirde; 300-330 m uzunluğundaki 12-13 m. draftındaki 8.000-9.000 TEU kapasiteli Panamax sınıfı konteyner gemileri da limana girebilecektir. 31

İzmir Limanı Derin Su Kanal Taraması İzmir Limanı 19.YY da Gediz Nehri nin taşıdığı alüvyonlar sebebi ile dolan İzmir Körfezi nin sığlaşmasını önlemek maksadıyla, 1886 yılında Gediz ile delta düzlüğü arasında 10 metre yüksekliğinde, 20 metre genişliğinde bir set ve eski kollarına yönlendirecek kanallar yapılmış ve 20 yıl sonra nehrin Foça nın güneyine akması sağlanmıştır. Derin Suyolu Projesinden beklenen ikinci fayda da, körfezin derinleşmesi ile birlikte sirkülasyonun sağlanarak, körfezin yeniden kurtarılmasını sağlamaktır. 32

Bölüm-4 Aliağa - Nemrut Limanları Gemi Geri Dönüşüm Sanayi Bölgesi Gemi Geri Dönüşüm Sanayi Bölgesi Aliağa Limanı Nemrut Körfezi 33

Aliağa Bölgesi Nemrut Limanı ÇANDARLI LiMANI TÜPRAŞ ALİAĞA LİMANI ALİAĞA 34

Nemport ve Ege Gübre Limanları Konteyner Elleçleme (TEU) 2010 2012 450000 400000 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 239.166 384.559 429.282 Aliağa Nemrut Limanı nda 2010 yılında hizmete giren Nemport ve Ege Gübre Limanlarına ait konteyner elleçleme grafikleri yansıda gösterilmiştir. Nemport Limanı nın 500.000 TEU, Ege Gübre Limanı nın 1.000.00 TEU toplam elleçleme kapasitesi ile birlikte Nemrut Limanı nın toplam kapasitesi 1.500.000 TEU dur. 0 2010 2011 2012 İzmir ve Aliağa limanlarında elleçlenen toplam konteyner miktarı 2008 yılında 895 bin TEU iken, 2012 yılında 1 milyon 100 bin TEU ya çıkarak bölgemizde 4 yılda yaklaşık % 25 artış sağlanmıştır. Liman Yükleme (TON) Boşaltma (TON) TOPLAM (TON) Konteyner ( TEU ) EGE GÜBRE 405.874 2.051.564 2.457.438 149.429 NEMPORT 1.731.267 305.232 2.036.499 279.853 TOPLAM 2.137.141 2.356.796 4.493.937 429.282 35

PETKİM LİMANI 2013 PETKİM LİMANI 2015-2023 RAFİNERİ 4 ADET YENİ İSKELE (SIVI YÜK) KONTEYNER RIHTIMI Kaynak: Petkim A.Ş. 36

İlk fazı 2015, ikinci fazı 2016 yılı sonunda devreye girecek Konteyner Limanı; başlangıçta yıllık 1,5 milyon TEU konteyner elleçleme kapasitesine sahip olacak, daha sonra bu kapasite 4 Milyon TEU ya kadar çıkabilecektir. Limana finansman maliyeti ile birlikte yaklaşık 400 Milyon USD yatırım yapılacak ve limanı APM Terminals 28 yıl süre ile işletecektir. Liman tamamlandığında Ege Bölgesi nde 11.000 TEU konteyner taşıyan gemilerin yanaşabileceği bir liman olacaktır. Petkim Limanı na yapılacak STAR rafinerisi ile 10 milyon ton ham petrol işlenerek, TÜPRAŞ rafinerisinin kapasitesine ulaşılması planlanmıştır. Azerbaycan Şahdeniz 2 gazını İtalya ya kadar götürecek hattın Türkiye bölümünde SOCAR ın % 80, Türkiye nin de % 20 payı vardır. RAFİNERİ PETKİM LİMANI 2023 4 ADET YENİ İSKELE (SIVI YÜK) KONTEYNER RIHTIMI Kaynak: Petkim A.Ş. 37

Tüpraş Rafinerisi nin ve inşaatı tamamlandığında Tüpraş ile aynı rafineri kapasitesine ulaşması planlanan Petkim Rafinerisi Petkim Limanı 2023 Krokisi TÜPRAŞ RAFİNERİSİ PETKİM RAFİNERİSİ 38

Aliağa Bölgesi YÜK HAREKETLERİ (YÜKLEME BOŞALTMA) MİLYON TON 43.167 45000 40000 34.056 37.402 38.786 37.033 37.907 35000 30.734 31.991 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri 39

Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Bölgesi ALİAĞA GEMİ GERİ DÖNÜŞÜM BÖLGESİ SÖKÜLEN GEMİ (ADET) ALİAĞA GEMİ GERİ DÖNÜŞÜM BÖLGESİ SÖKÜLEN GEMİ (TON) 350 300 250 200 150 100 50 83 94 73 73 127 241 338 282 1000000 900000 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 110566114779 128142 152757 297811 427000 652562 927000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

Aliağa Bölgesi nin Sorunları Nemrut Limanları ve Aliağa bölgesinde yaşanan trafik yoğunluğu problemi 41

Aliağa Bölgesi nin Sorunları Nemrut Limanları ve Gemi Söküm Bölgesindeki karayolu satıh problemi 42

Aliağa Bölgesi nin Sorunları Nemrut Limanları ve Aliağa Bölgesiyle entegre bir demiryolu bağlantısının olmaması 43

Aliağa Bölgesi nin Sorunları Nemrut Limanları ve Aliağa Bölgesiyle entegre bir otoyol bağlantısının olmaması 44

Liman Tamamlandığında Bölüm-5 Çandarlı Limanı İnşaatın Başlama Tarihi : 2011 Statüsü : Aktarma Limanı Mevcut Durum : İnşaat Aşamasında Toplam yatırım : 1,290 Milyon USD Karayolu, Demiryolu vb altyapı yatırımları hariç Final Kapasite : 4 Milyon TEU Toplam Rıhtım : 2.000 m Rıhtım Derinliği : 18 m Toplam Geri Saha : 1.000.000 m 2 45

Çandarlı Limanı Bakırçay Liman Çandarlı Limanı Çandarlı Konteyner Limanı, dalgakıranı 2011 yılında yapılmaya başlanmıştır. Limanın tamamlanması için 2015-2016 yılları öngörülmektedir. Liman tamamlandığı zaman Türkiye nin en büyük limanı (hub port) olacak ve 4 Milyon TEU konteyner kapasitesi olacaktır. Limanın asıl özelliği kıtalararası transit konteyner limanı olmasıdır. Çandarlı Körfezi 46

Çandarlı Limanı 5 Kasım 2013 tarihinde yapılacak ihalede; ihale şartnamesinde 2 konuda yanlış planlama yapıldığı, bu nedenle firmaların teklif vermelerinde sorun olacağı düşünülmektedir. İlk sorun; ihalede limanın ilk faz inşaatında 4 milyon TEU kapasitesine ulaşması istenmiştir. Buna göre; tanesi 10 milyon euro olan 20 Gantry Crane in temin edilmesi için toplam 200 milyon euro yatırıma ihtiyaç olacağı, ama ilk yıllarda toplam 80-100 bin TEU ya ancak ulaşılabileceği değerlendirilmektedir. Dolayısıyla mevcut kapasitenin ilk yıllarda kullanılması mümkün olamayacağından, atıl bir kapasite yaratılacaktır. İkinci sorunun ise; limanın çevre bağlantılarını sağlayacak otoyol ve demiryolu bağlantılarının da yüklenici firmadan istenmesinin ve bunun doğuracağı finansal ve idari belirsizliklerin sorun olacağı düşünülmektedir. 47

Ege Bölgesi Limanları Konteyner Talep ve Tahminleri 2015 Yılında Ortalama: 1.500.000 TEU 2020 Yılında Ortalama: 2.200.000 TEU 2025 Yılında Ortalama: 3.000.000 TEU 2030 Yılında Ortalama: 4.000.000 TEU 48

Çandarlı - Filyos bağlantısı (Karadeniz e geçiş) FİLYOS ÇANDARLI 49

Rotterdam Limanı (Hollanda) Bu merkezlerden Rotterdam limanının 7 asırlık gelişim krokisi yansıda belirtilmiştir. Görüldüğü üzere bir limanın lojistik merkez haline dönüşmesi sadece coğrafik açıdan bile yüzyılları almaktadır. Rotterdam Limanı nın 2020 hedefi ise metrik ton bazında liman kapasitesini % 40 büyüterek 460 Milyon ton hacmine ulaşmaktır. Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/rotterdam_limani 50

Bölüm-6 Ege Bölgesi Limanlarının Lojistik Merkez açısından değerlendirilmesi 51

Lojistik Merkez Kavramı Lojistik merkez kavramının başlangıç aşamasında kullanım alanı ağırlıklı olarak deniz ve havalimanlarıdır. Deniz ve havalimanlarının birbirleriyle entegrasyonu, önce Taşıma Merkezi daha sonra Dağıtım Merkezi olma konumuna getirmekte, nihayetinde ise kendisini ülke geneline hakim olan bir lojistik kültür veya daha genel bir ifade ile Lojistik Merkez uygulamaları ile göstermektedir. Kaynak: http://www.cedi.cepd.gov.tw 52

Uluslararası Lojistik Merkezlerin Temel Özellikleri Ana ulaştırma koridorları üzerinde bulunmaktadırlar. Birçok uluslararası ağla bağlantısı ve yoğun yük akışı vardır. Her türlü yük için konsolidasyon ve buna uygun yapılanmalara sahiptirler. Kaynak: Drewe ve Janssen, 16;1996 53

Uluslararası Lojistik Merkezlere Örnekler DENİZ LİMANLARI Valencia Le Havre La Spezia Amsterdam Rotterdam Cenova Pire ------------------------- HAVA LİMANLARI Brüksel Amsterdam Dubai Bangkok Osaka Kuala Lumpur Valencia La Havre Amsterdam Rotterdam Hamburg La Spezia Cenova Pire Brüksel Amsterdam Dubai Bankong Osaka Kuala Lumpur 54

Serbest Bölge Kavramı Değişik ülkelerdeki serbest bölge uygulamaları arasında gümrük hattı dışında sayılma ve özel teşviklerin sağlanması gibi ortak özellikler bulunmakla beraber; ülkelerin ekonomi ve ticaret politikalarının yanı sıra, sosyal ve siyasal durumlarına göre de bazı farklılıklar bulunabilmektedir. Serbest Bölge uygulamaları arasındaki bu farklılıklar nedeniyle Serbest Bölge ile ilgili terminolojide büyük bir çeşitlilik bulunmaktadır. Halen on beş terim genellikle Serbest Bölge olarak bilinen uygulamayı tanımlamak için kullanılmaktadır. Serbest Bölge (Free Zone) Serbest Liman (Free Port) Gümrüksüz Bölge (Customs Free Zone) İhraç Ürünleri İşleme Bölgesi (Export Processing Zone) Dış Ticaret Bölgesi (Foreign Trade Zone) Serbest Ekonomik Bölge (Free Economic Zone) Serbest Üretim Bölgesi (Free Production Zone) Serbest Ticaret Bölgesi (Free Trade Zone) Endüstriyel Serbest Bölge (Industrial Free Zone) İkiz Fabrika (Maquiladora) Özel Ekonomik Bölge (Special Economic Zone) Vergisiz Ticaret Bölgesi (Tax-free Trade Zone) Vergisiz Bölge (Tax-free Zone) Gümrüksüz Havaalanı (Customs Free Airport) Yabancı Yatırım Bölgesi (Foreign Access Zone) 55

Türkiye Serbest Ticaret Bölgeleri Ege Serbest Bölgesi Denizli Serbest Bölgesi İzmir Serbest Bölgesi Antalya Serbest Bölgesi, Avrupa Serbest Bölge Bursa Serbest Bölgesi Adana-Yumurtalık Serbest Bölgesi Doğu Anadolu Serbest Bölgesi Avrupa Serbest bölge Gaziantep Serbest Bölgesi İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi İstanbul Deri ve Endüstri Serbest Bölgesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Serbest Bölge İstanbul Trakya Serbest Bölgesi Kayseri Serbest Bölgesi Kocaeli Serbest Bölgesi Mardin Serbest Bölgesi Mersin Serbest Bölge Serbest Bölge Rize Samsun Serbest Bölgesi Trabzon Serbest Bölge TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesi 56

Türkiye deki Lojistik Merkezler Ege Bölgesi ndeki lojistik merkezleri incelemeye geçtiğimizde; Uşak ta faaliyete başlamış, Denizli de birinci etabı tamamlanmış, Balıkesir de ise proje aşamasında olan 3 adet lojistik merkez olduğunu görmekteyiz. Ancak bu merkezlerin yakın bir limanla bağlantısı olmadığından, uluslararası lojistik merkez özelliklerine sahip olamayacağını değerlendiriyoruz. 57

Ege Bölgesi ve Lojistik Ege Bölgesi nde lojistik merkez olabilecek limanları incelemeden önce, bölgemizdeki serbest ve sanayi bölgelerine de bir bakalım. Görüldüğü üzere bu merkezler İzmir ve Aliağa bölgelerinde kümelenmişlerdir. 58

Hamburg Limanı (Almanya) Dünyanın en büyük yedinci, Avrupa'nın ise ikinci büyük limanıdır ve kapasitesi yaklaşık 18,1 milyon TEU dur. Elbe Nehri üzerinde, denizden 120 km. içeride olmasına rağmen, dünyanın en büyük konteyner gemilerinin giriş yapabildiği bir liman olup, 48 km. rıhtım uzunluğu ve 310 demirleme yeri mevcuttur. Aynı zamanda bir lojistik üs konumuna sahip olan liman karayolu, demiryolu ve havayolu bağlantılarına sahiptir. İzmir (Konak) Aliağa Arası Uzaklık 58 KM? Hamburg Limanı Rıhtım Uzunluğu 48 KM Kaynak: http://www.hamburg-port-authority.de/ 59

60

Bölüm-7 Kruvaziyer Limanları 61

Dikili Limanı Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları 25 26 34 29 16.661 23 13 15.401 17.485 32 19 23 10.424 6.405 4.444 3.990 13 2.631 6.592 6.828 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

Çeşme Limanı Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları 16 9.247 25 3 4.787 1.819 1 817 1 89 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

TCDD İzmir Limanı Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları 272 289 161 123 132 129 498.448 510.280 108 296.403 323.873 315.787 370.458 38 6.251 49 64.120 184.610 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

Kuşadası Limanı Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları 574 646 616 487 613 530 499 444 662.792 347 466.639 557.515 568.179 491.796 564.555 215.094 295.219 368.696 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

Bölüm-8 Küresel Denizcilik ve Lojistik Trendleri (Lojistik Sektörünün Geleceği) 66

Eko Gemiler Dünya ticaretinin yaklaşık % 90 ı denizyolu ile yapılmaktadır ve sektörün takım kaptanı GEMİLER dir. Denizcilik endüstrisinin çevre ile uyumlu yürütülmesi ve gelecek için daha sürdürülebilir olması önemlidir. Bu yüzden yeni trend olan High-Tech (yüksek teknolojili) eko-gemilerin inşa edilmesidir. CO 2 emisyon oranı, her geçen gün dünyada tartışmalara neden olmaktadır. Bu oran gemilerde % 4-5 civarında olmasına rağmen, sadece çevrecilik açısından değil, doğal/fosil yakıt tüketimini azalttıkları için, maliyet açısından da uygun olmakta ve enerji verimliliği sağlamaktadır. 67

18.000 TEU luk Gemilerin Suya İnmesi Maersk Triple E Sınıfı Triple E nin anlamı; Efficiency, Economies of scale and Environment (Etkinlik, ölçek Ekonomisi ve Çevre) Uzunluk: 400 m Genişlik: 59m Derinlik: 16,2m Kapasite: 18.000 TEU Refeer prizleri: 600 Max. Hız: 25 knot-46km/h Yükseklik: 73m Deadweight: 165.000 Ton 68

P3 Modeli Yeni paradigma konsolidasyon dur. Örneğin P3 Modeli, yani gemi paylaşımı (Maersk, MSC, CMA-CGM). Günümüzde gemi büyüklüğü, yakıt ve operasyonel maliyetlerin yüksek olmasından dolayı, küçük tonajlı gemiler verimli değildir. Bu yüzden global taşıyıcılar, birleşmelere/evliliklere (doğu-batı rotalarında) başlamışlar, böylelikle birim maliyetlerinin düşürülmesi ve yıpratıcı rekabetin önlenmesi mümkün olmuştur. Slow Speed ile global krizin etkilerinin azaltılması, lojistik ve rekabet için önem arz etmektedir. 69

Kuzey Altın Denizyolu Bering Boğazı, Rusya ve Alaska arasında derin, geniş ve korsansız bir bölgedir ve Pasifik Okyanusu ile Kuzey Buz Denizi bağlantısına sahiptir. Doğuya doğru bu noktadan; Kanada nın Kuzeybatı geçidi ile ABD nin Atlantik okyanusunun kıyısında kalan sahil şeridi, 7.000 kilometrelik bir kestirme, batıya doğru ise Rusya nın Kuzey Deniz Rotası ile Avrupa ya 10.000 kilometrelik bir kestirme sunulmaktadır. Zamanla Kuzey Buz Denizi nin merkezinden geçen üçüncü bir rotanın da açılması planlanmaktadır. Kuzey Altın Denizyolu ile adlandırılan bu kısa yolun, yıllık 60-120 milyon dolar tasarruf sağlayacağı değerlendirilmektedir. 2013 yılı Temmuz Kasım ayları arasında 55 gemi bu yol için sefer izni almıştır. Avrupa-Kuzey Amerika Rotası Avrupa-Uzak Doğu Asya Rotası 70

Çin şirketleri Kuru Kanal olarak anılan Nicaragua boyuca uzanan kanalı da kapsayan (demir yolu ile konteyner terminallerine bağlı bulunan) ve Panama Kanalı na alternatif oluşturacak yeni rotalar araştırmaktadırlar. Diğer bir altarnatif ise Eilat ve Tel Aviv ile birlikte İsrail boyunca demir yolu bağlantısı bulunan, gemilerin Süveyş Kanalı nı es geçmesine müsaade eden bir kuru kanal olabilir. Kuru Kanal Projesi

Kuru Kanal Projesi Çin şirketleri Kuru Kanal olarak anılan Nicaragua boyuca uzanan kanalı da kapsayan (demir yolu ile konteyner terminallerine bağlı bulunan) ve Panama Kanalı na alternatif oluşturacak yeni rotalar araştırmaktadırlar. Diğer bir altarnatif ise Eilat ve Tel Aviv ile birlikte İsrail boyunca demir yolu bağlantısı bulunan, gemilerin Süveyş Kanalı nı es geçmesine müsaade eden bir kuru kanal olabilir. SUVEYŞ TelAviv Eliat KIZIL DENİZ 72

Bölüm-9 Lojistik Sektörüne Yönelik Mevcut İşgücü Kapasitesi ve Nitelikli İşgücünün Geliştirilmesi İçin İzlenecek Yollar 73

Lojistik Sektörüne Yönelik Mevcut İşgücü Kapasitesi ve Nitelikli İşgücünün Geliştirilmesi İçin İzlenecek Yollar Türkiye de toplam 111 adet denizcilik eğitimi veren okul mevcut olup, 9 adedi üniversite (fakülte) düzeyindedir. İMEAK DTO İzmir Şubesi olarak kuzeyde Ayvalık tan, güneyde Didim e kadar olan sorumluluk sahamızda ise; 8 meslek lisesi ve 1 denizcilik fakültesi, 2 su ürünleri fakültesi ve 2 denizcilik eğitimi veren meslek yüksekokulu mevcuttur. Ayrıca 3 ü lisans, 4 ü ön lisans olmak üzere, toplam 7 adet lojistik eğitim veren Meslek Yüksek Okulu ve Yüksek Okul vardır. Askeri okullar dahil ülkemizde 28.000 denizcilik ve ulaştırma öğrencisi mevcuttur, Uzmanlaşmış insan gücü, Staj sorunları, 74

Lojistik Sektörüne Yönelik Mevcut İşgücü Kapasitesi ve Nitelikli İşgücünün Geliştirilmesi İçin İzlenecek Yollar Yabancı dil eğitimine daha fazla önem verilmesi, Özellikle meslek liselerinde ihtiyaç duyulan liman vinç/forklift operatörü gibi alt kadro eleman yetiştirilmesi ve mezuniyeti müteakip meslek içi eğitimlerle sektörün eğitim ihtiyacının karşılanması, Lojistik sektörüne odaklanmış iş ve işçi bulma kurumu benzeri mekanizmaların kurulması, Lojistik merkezi yönetimi konusunda eğitimler verilmelidir, ARGE oluşturulmalıdır ve gelişmelerin DÜNYA ile birlikte takibinin yapılması gerekmektedir. 75

Lojistik Sektörüne Yönelik Mevcut İşgücü Kapasitesi ve Nitelikli İşgücünün Geliştirilmesi İçin İzlenecek Yollar Hali hazırda lojistik hizmet sunan; 2.000 gümrük müşaviri 1.200 uluslararası karayolu firması, 1.000 uluslararası denizyolu gemi işletmesi, 250 forwarder ve 200 gümrük depo işletmesi bulunmaktadır. Ulaştırma, iletişim ve depolama hizmetlerinde Türkiye de 2009 verilerine göre 1,1 milyon kişi istihdam edilmektedir. 76

Bölüm-10 Lojistik Sektöründe Girişimcilik Düzeyinin Artırılmasına Yönelik Politikalar 77

Lojistik Sektöründe Girişimcilik Düzeyinin Artırılmasına Yönelik Politikalar Bir sektörün girişimcilik düzeyini arttırmaya yönelik politikalarının belirlenme sürecinde Özel Girişimcilik ve Kamu Girişimciliği incelenmelidir. İkisi arasındaki temel fark, yüksek yatırım maliyetlerinden ötürü kamunun yaptığı girişimler ve özel sektörün yapabileceği girişimlerde devletin kaynak sağlamasıdır. Hükümetlerin girişimciliği canlandırmak ve desteklemek için izledikleri politikalar şu başlıklarla özetlenebilir; Girişimcilerin devlet tarafından sağlanan girişim sermayesi ve özel sektör destekli sermaye finansmanı kaynaklarına kolayca erişmelerinin sağlanmasıdır. Örneğin KOSGEB, İZKA Girişimci bir kültürün başarı örnekleri ve eğitimlerle sağlanması, Eğitim programları, kurs ve seminerler ile girişimcilik eğitiminin verilmesi, İdari ve hukuki alanlardaki pazara giriş engellerinin kaldırılması ve iş kurma süreçlerinin basitleştirilmesi, Yeni başlayacak olanlara danışmanlık ve planlama hizmetlerinin verilmesi 78

Lojistik Sektöründe Girişimcilik Düzeyinin Artırılmasına Yönelik Politikalar Devlet bu ortamı oluştururken rekabetçi bir piyasa, girişim sermayesi de dahil olmak üzere iyi işleyen bir sermaye piyasası, esnek işgücü piyasaları yaratmalı, işletmelerin maruz kaldığı ağır idari düzenlemeleri basitleştirmeli, firma açma ve firma kapanması, iflasından kaynaklanan maliyetleri düşürmelidir. Kendi risk sermayesini oluşturarak, çalışacakları sektörü iyi tanıyan, risk almayı göze alabilecek kadar bilgi birikimi olan, yenilikler yaratabilen, kendilerine güvenen, yapılan yatırımların geri dönüşünü bekleyecek kadar sabırlı olan, başarma arzusuna sahip uygun girişimcilere düşük faizli veya faizsiz kredi imkanları ile bu kredilerin ödenmesi konusunda kolaylıklar sağlanmalı, süreci bir bütün olarak takip etmelidir. Diğer önemli bir konu ise girişimci kültürü yaratmayı amaçlayan eğitimdir. Toplumda başarılı olmuş örnekler girişimcilerle buluşturulmalı ve kişisel deneyimleri hem eğitim kurumları ile hem de medya yardımıyla cesaretlendirici unsur olarak insanlara nakledilmelidir. Lojistik Sektöründeki girişimcilik düzeyinin arttırılmasında izlenilmesi gereken ilk politika, taşıma çeşitlerinin bütünleşmesinin sağlanmasıdır. Deniz ve kara yolu taşımacılığında küçük ölçekli işlerin birleştirilmesi ve pazarların teknoloji ile bir araya getirilerek ölçeklerin genişletilmesi yapılacak işlerden biridir. Ulusal kara nakliyesinde de özel girişimciler için fırsatlar yatmaktadır. 79

Lojistik Sektöründe Girişimcilik Düzeyinin Artırılmasına Yönelik Politikalar Girişimciler için büyük araçlarla üretim merkezlerinden tüketim merkezlerine taşıma yapacak, aktarma merkezlerinde kısa süreli stok yaparak bu ürünleri bölgesel dağıtacak girişimlere ihtiyaç duyulacaktır. Mevcut lojistik eğitimi veren üniversiteler ile yeni açılacak olanların müfredatında girişimcilik üzerine eğitimler planlanmalı ve örneklerle beraber girişim kültürünün oluşturulması hedeflenmelidir. Modern ve gelişmiş konteyner ve araba terminalleri kurularak uluslar arası pazara cazip gelebilecek rekabetçi üstünlük unsurları ile Türkiye yi dağıtım merkezi haline getirmek hedeflenmelidir. Unutulmamalıdır ki devletin belirlediği ulaştırma politikaları ile uluslar arası piyasaların eğilimlerinin bütünleşmesinden doğacak uygun çevre koşullarının sağlanması girişimciliğin artmasında esas rol oynayacaktır. 80

Bölüm-11 İzmir ve Ege Bölgesi Ulaştırma Ağlarının Ulaştırma Türleri Bazında Değerlendirilmesi; İhtiyaçlar, Kısıtlar ve Çözümler 81

İzmir ve Ege Bölgesi Ulaştırma Ağlarının Ulaştırma Türleri Bazında Değerlendirilmesi; İhtiyaçlar, Kısıtlar ve Çözümler İzmir Körfezi nde halkımızın deniz ulaştırması Üçkuyular-Bostanlı hattının doğusuna sıkıştırılmış durumdadır. Yaz sezonunda yapılan Yassıca Ada seferleri önemli ve gerekli bir hizmet olmakla beraber, İzmir Körfezi nde deniz ulaştırmasında kullanılan mevcut iskele ve deniz aracı sayısının artırılması ve genişletilmesi için etüt ve fizibilite çalışması yapılmasının, ayrıca şehir merkezine gelecek araçların trafiğe girmesini azaltmak maksadıyla, bu iskeleler çevresinde -örneğin Güzelbahçe İskelesi ndeyeterli kapasitede otoparkların tesis edilmesinin, Pasaport Rıhtımı ve Terminali öncelikli olmak üzere, Bayraklı sahil şeridinde ve Karşıyaka-Bostanlı sahil şeridinde yat yanaşma yeri/marina tesis edilmesinin, İzmir de denizcilik sporları, hâlihazırda sadece birkaç yelken kulübü tarafından yürütülen yelken sporu ile sınırlı kalmıştır. Özellikle altyapı için yüksek bir maliyet gerektirmeyen ve her yaştan insanın yapabileceği kano, kürek ve windsurf sporu için herhangi bir girişim/spor kulübü mevcut değildir. Bu eksikliği gidermek maksadıyla; İnciraltı (Engelliler Parkı) kıyı şeridinin deniz sporları -örneğin yelken, kürek ve kano sporları- açısından İzmir için bir merkez olarak planlanmasının ve spor kulüplerinin kullanımına açılmasının, bu kıyı şeridinde İzmir Büyükşehir Belediyesi Denizcilik (Deniz Sporları) Kulübü tesisi kurularak, İzmir merkezli deniz sporları etkinliklerine ve sporcu yetiştirilmesine öncülük edilmesinin, bu kapsamda ayrıca İzmir in kıyı ilçelerinin Belediye Başkanlıkları ve spor kulüpleri tarafından, kendi spor organizasyonları içinde yüzme, kano, kürek, windsurf ve yelken branşlarının aktif olarak kurularak faaliyete başlatılmasının, 82

İzmir ve Ege Bölgesi Ulaştırma Ağlarının Ulaştırma Türleri Bazında Değerlendirilmesi; İhtiyaçlar, Kısıtlar ve Çözümler Denizciliğin ilk aşaması ve temeli olan yüzme sporunda; çocuklarımıza temel yüzme eğitimi verilmesinde ve yüzme kulüpleri olarak Türkiye seviyesinde faaliyet gösterilmesinde İzmir gerilerde kalmıştır. Hâlihazırdaki mevcut 5 adet kapalı/açık havuz, İzmir için yetersiz kalmaktadır. Ayrıca İzmir de gemiadamı yetiştiren meslek ve yüksek eğitim kurumlarının temel yüzme ve can kurtarma eğitimleri için kullanabilecekleri bir havuz da bulunmamaktadır. İzmir de yüzme sporunun geliştirilmesi için; Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğüne bağlı havuzlarda çocuklarımıza temel yüzme eğitimi verilmesinin, yüzme havuzları sayısının arttırılmasının ve mevcut havuzların gemi adamlarının temel yüzme eğitimlerine yönelik olarak kullanılmalarının sağlanmasının, Karşıyaka Kapalı Yüzme Havuzu nun hizmete girmesi için destek verilmesinin, İzmir Körfezi nde kıyı şeridindeki uygun mevkilere -örneğin İnciraltı, Göztepe ve Karşıyaka sahilinde- rampa yapılarak, kano, kürek (kik bot)/yelkenli tekne ve windsurf sahibi vatandaşların bu araçlarını kolayca denize indirebilecekleri imkânların yaratılmasının, Ayrıca bu mevkilerde konteyner tarzı depolar tesis edilerek, söz konusu deniz araçlarının kıyıda muhafaza edilmesinin sağlanmasının, bu kapsamda, İzmir Büyükşehir Belediyesi Yelken Kulübü nün -İzmir Kayıkları da dâhil olmak üzere- İzmir halkına hizmet verecek şekilde faaliyetlerinin genişletilmesinin, 83

İzmir ve Ege Bölgesi Ulaştırma Ağlarının Ulaştırma Türleri Bazında Değerlendirilmesi; İhtiyaçlar, Kısıtlar ve Çözümler Crowne Plaza/İnciraltı önündeki iskelede faaliyet gösteren askeri müze gemilerine -Ege Firkateyni ve Piri Reis Denizaltı Müze Gemileri- ilave olarak, müze olabilecek özellikteki ticari gemilerin de bu iskelede sergilenmesinin, TCDD Alsancak Limanı na gelen/giden yükleri taşıyan TIR/kamyon trafiğinin, şehir trafiğini aksatmadan limana ulaşımının sağlanması için Karayolları Genel Müdürlüğü ile koordineli olarak gerekli düzenlemenin yapılmasının, uygun olacağı değerlendirilmiştir. Ege Bölgesi nde ulaştırma açısından ayrıca şu konularda çalışma yapılması gerekmektedir: Derin su limanları olan Aliağa ve Çandarlı nın intermodal taşımacılığa uygun hale getirilmesi, Çandarlı - Filyos bağlantısının (Karadeniz e geçiş) yapılması, En ucuz taşıma modu olan Kabotaj seferlerinin oluşturulması ve arttırılması. 84

İzmir ve Ege Bölgesi Ulaştırma Ağlarının Ulaştırma Türleri Bazında Değerlendirilmesi; İhtiyaçlar, Kısıtlar ve Çözümler Diğer taraftan deniz ulaştırma altyapısında önemli bir eksikliğimiz vardır. Ayvalık Limanı nda 27 (20 gezi, 7 dalgıç teknesi), Çeşme Limanı nda 18, Özdere de 6 ve Didim Limanı nda 34 adet olmak üzere toplam 85 adet gezi teknesinin bulunduğu barınaklar ile sorumluluk alanımızdaki 28 balıkçı barınağında atık alım tesisi/imkanı yoktur. Bir kısım balıkçı barınağında ise atık alım tankı bulunmasına rağmen, Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında bir sistem/atık alımı yoktur. Bu konuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İMEAK Deniz Ticaret Odası işbirliğinde yürütülen Mavi Kart Projesi kapsamında eksikliklerin tespit edilerek Belediyelerle iş birliği içinde sistemlerin tesis edilmesine çalışması faaliyeti sürdürülmektedir. 85

Bölüm-12 Sonuç ve Öneriler 86

İzmir Alsancak Limanı na, Barselona ve Yokohama limanlarında olduğu gibi, halkın limanla bütünleşebileceği yaşam ve kültür alanları sağlanması, çevreci ve modern bir yapılanma ve çağdaş liman yönetim modeli ile rekabetçi üstünlük korunarak, yük ve yolcu taşımacılığına devam edilmesi önemlidir. 5.000 yıllık Liman Kenti İzmir in limanı ile birlikte gelecek yıllarda daha etkin olarak sektördeki yerini arttıracağı ve bölge ekonomisine değer katacağı aşikardır. Ticari Liman Askeri Liman 87

İzmir/Aydin/Denizli, İzmir/Ankara ve İzmir/İstanbul otoyollarının tamamlanması 88

İzmir in güney ve kuzeyine hizmet verebilecek lojistik merkezlerin yapılması 89

Nemrut Limanları ile ana aktarma limanı olarak tasarlanan Kuzey Ege Çandarlı Konteyner Limanı ile otoyol ve demiryolu bağlantıların sağlanması intermodal taşımacılık anlamında güçlendirilmesi, ÇANDARLI LİMANI TÜPRAŞ ALİAĞA 90

Batı Avrupa daki bölgesel limanlar ve terminallerin gelişimi ve uyguladıkları ortak rekabet politikaları irdelenerek, İzmir ve çevresindeki limanların birbirleri ile değil, global rakipleri ile rekabet edebilmesi için ortak politikalar oluşturulması, ARAG Bölgesi Amsterdam Rotterdam Antwerp Gent Gent Antwerp Gioia Tauro Pireus Damietta 91

Her limanın/terminalin, her yükü elleçlemesi yerine, ihtisaslaşma, odaklanma ve farklılaşma ile daha çok değer yaratılarak, rekabetçi üstünlük sağlanması, ÖZEL YÜK KURU YÜK ÖZEL YÜK KURU YÜK LNG - LPG PETROL ÖZEL YÜK KONTEYNER RO-RO KONTEYNER KURU YÜK KRUVAZİYER

İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İZMİR ŞUBESİ 93