Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU

Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL Arş. Gör. Hüseyin BURGAZOĞLU

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Bildiri Kitabı I Kırklareli Üniversitesi Yayınları: 2 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları: 1 Yayın Koordinatörü Yrd. Doç. Dr. Baki Çakır Editör Yrd. Doç. Dr. Muharrem Öztel Arş. Gör. Hüseyin Burgazoğlu Yayıncı adresi: Kırklareli Üniversitesi Rektörlüğü Kültür Merkezi A Blok / KIRKLARELİ Tel: 0 288 212 96 70 (10 Hat) Fax: 0 288 212 96 79 Web: www.kirklareli.edu.tr KIRKLARELİ ÜNİVERSİTESİ Bu kitabın bütün yayın hakları Kırklareli Üniversitesi ne aittir. Kapak Tasarımı Yrd. Doç. Dr. Mehmet Han Ergüven Abdurrahim Yüce İç Düzen Abdurrahim Yüce Baskı Sayısı 1. Basım Baskı Adedi 2000 ISBN ---------------------- Baskı Tarihi Nisan 2011 Baskı Yeri Erkam Matbaası Organize Sanayi Bölgesi Turgut Özal Cad.No: 117/2 A-D İkitelli / İstanbul

Onur Kurulu Cengiz AYDOĞDU (Kırklareli Valisi) Prof. Dr. Mustafa AYKAÇ (Kırklareli Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Ali AKDEMİR (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Enver DURAN (Trakya Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Anna NEDYALKOVA (Varna Hür Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Sabri ORMAN (İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Necla PUR (Marmara Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Hüner ŞENCAN (Makedonya Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Nizamettin ŞENKÖYLÜ (Namık Kemal Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Hilmi ÜNLÜ (Uluslararası Saraybosna Üniversitesi Rektörü) Bilim Kurulu Prof. Dr. Ali AKDEMİR (Çanakkale Üniversitesi) Prof. Dr. Mustafa AYKAÇ (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. Gülfettin ÇELİK (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. Teoman DURALI (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. İsmail EKMEKÇİ (Kırklareli Üniversitesi) Mehmet GENÇ (İstanbul Şehir Üniversitesi) Prof. Dr. Tevfik GÜRAN (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. İ. Hakkı İNAN (Namık Kemal Üniversitesi) Prof. Dr. Murat KASIMOĞLU (Çanakkale Üniversitesi) Prof. Dr. Seval KARDEŞ SELİMOĞLU (Anadolu Üniversitesi) Prof. Dr. Birol KAYİŞOĞLU (Namık Kemal Üniversitesi) Prof. Dr. A.Kazım KİRTİŞ (Çanakkale Üniversitesi) Prof. Dr. Derman KÜÇÜKALTAN (Trakya Üniversitesi) Prof. Dr. Sedat MURAT (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Suat OKTAR (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Tiğinçe OKTAR (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Adnan ORAK (Namık Kemal Üniversitesi) Prof. Dr. Günal ÖNCE (Dokuz Eylül Üniversitesi) Prof. Dr. Mehmet ÖZBİRECİKLİ (Mustafa Kemal Üniversitesi) Prof. Dr. Murat ÖZER (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. Erol ÖZVAR (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Alkan SOYAK (Marmara Üniversitesi) Prof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU (Marmara Üniversitesi) V

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Prof. Dr. Cengiz TORAMAN (Balıkesir Üniversitesi) Prof. Dr. Kemal TURAN (Kırklareli Üniversitesi) Prof. Dr. Sadi UZUNOĞLU (Trakya Üniversitesi) Prof. Dr. Gültekin YILDIZ (Sakarya Üniversitesi) Doç. Dr. Erhan AFYONCU (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Faruk AKYOL ( Kırklareli Üniversitesi) Doç. Dr. Kıymet ÇALIYURT (Trakya Üniversitesi) Doç. Dr. Murat ÇOKGEZEN (Marmara Üniversitesi) Doç. Dr. Berkan DEMİRAL (Trakya Üniversitesi) Doç. Dr. Mehmet ERKAN (Afyon Kocatepe Üniversitesi) Doç. Dr. Alpay HEKİMLER (Namık Kemal Üniversitesi) Doç. Dr. Ahmet KUBAŞ (Namık Kemal Üniversitesi) Doç. Dr. Mustafa KÜÇÜKAŞÇI (İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Mehmet MARANGOZ (Çanakkale Üniversitesi) Doç. Dr. Nurcan METİN (Trakya Üniversitesi) Doç. Dr. Sadık TÜRKER (Kırklareli Üniversitesi) Doç. Dr. Nazan YELKİKALAN (Çanakkale Üniversitesi) Doç. Dr. Rasim YILMAZ (Namık Kemal Üniversitesi) Doç. Dr. Aslı YÜKSEL MERMOD (Marmara Üniversitesi) Düzenleme ve Yürütme Kurulu Prof. Dr. Gülfettin ÇELİK (Başkan) Doç. Dr. Kıymet ÇALIYURT (Başkan Yardımcısı) Doç. Dr. Mehmet MARANGOZ (Başkan Yardımcısı) Doç. Dr. Rasim YILMAZ (Başkan Yardımcısı) Yrd. Doç. Dr. Ayfer GEDİKLİ (Başkan Yardımcısı) Yrd. Doç. Dr. Nergis AYDOĞDU Yrd. Doç. Dr. Gülnur ETİ İÇLİ Yrd Doç. Dr. Hacı KARA Yrd. Doç. Dr. Rahmi Deniz ÖZBAY Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL Öğr. Gör. Ali ÇAKIR Sekreterya Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖZTEL (Koordinatör) Arş. Gör. Hüseyin Burgazoğlu Arş. Gör. Hüseyin Mercan Arş. Gör. Gökhan Övenç Arş. Gör. Hasan Tekin VI

Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri: Yalova ve Kadir Has Üniversitelerinde Yapılan Karşılaştırmalı Bir Araştırma Yrd. Doç. Dr. Orhan KOÇAK 1 Yrd. Doç. Dr. Ersin KAVİ 2 Özet Üniversitelerin en önemli görevlerinden biri de geleceğin girişimcilerini yetiştirebilmektir. Ancak, ne bu konuda yeterli uygulamalar yapılmakta ne de yeterli maddi ve teknik destekler verilmektedir. Sadece, girişimcilik adı altında bazı dersler okutularak öğrencilerin girişimciliğe ilgisi çekilmeye çalışılmakta ve bazı girişimcilik ile ilgili etkinlikler yapılmaktadır. Ancak, tüm bu yetersizliklere rağmen girişimciliğe ilgi duyan ve bu doğrultuda çalışmalar yapan öğrenciler de yok değildir. Bu anlamda, geleceğin potansiyel girişimcileri olan üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini ortaya koymak, girişimciliğe bakış açılarını ölçmek ve öğrencilerin kişisel özelliklerinin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkisini belirlemek gerekmektedir. Bu amaç çerçevesinde, öğrencilerin eğilimlerini ölçmek için bir anket formu hazırlanmıştır. Söz konusu anket, Yalova Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu ile Kadir Has Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu öğrencilerine uygulanmıştır. Böylece, karşılaştırmalı olarak devlet üniversitesi öğrencileri ile vakıf üniversitesi öğrencileri arasında girişimcilik açısından farklılıkların olup olmadığı ortaya konmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Girişimcilik, Girişimci Üniversite, Meslek Yüksek Okulu 1. Yalova Üniversitesi, İ.İ.B.F.,Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, okocak@yalova.edu.tr 2. Yalova Üniversitesi, İ.İ.B.F.,Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, ekavi@yalova.edu.tr 175

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu The Entrepreneurship Tendencies Of Students Of Vocational Schools: A Comparative Study In Yalova And Kadir Has Universities Abstract One of the duties of universities is to educate entrepreneurs for the future. However, neither sufficient applications nor enough technical and financial supports are given about that subject. A course, which is called entrepreneurship, is solely given to students and some activities are done in schools in order to draw their attentions. Although all of these inefficiencies, there are lots of students interested in and studying for entrepreneurship. In this context, it is required to determine how students approach to entrepreneurship and the effect of personal characteristics of students on entrepreneurship tendencies and to understand entrepreneurship tendencies of university students as potential entrepreneurs of the future. In this aim, the survey was questioned to measure students tendencies. The survey was asked to students who are at Yalova and Kadir Has Universities. Thus, it is comparatively to be understood if there is differences between state and private universities students in terms of entrepreneurship. Key Words: Entrepreneurship, Entrepreneur University, Vocational High School 1. Girişimci Tanımı Girişimci, son yıllara kadar seri üretime dayalı sanayi toplumunun yansıttığı klasik üretim unsurlarının koordinasyon rolünü üstlenen aktör olarak görülmüştür. Bu anlamda girişimci, mal ve hizmet üretmek amacıyla üretim faktörlerini bir araya getiren, hedeflediği ürün ya da hizmette katma değer yaratan ve bu anlamda mevcut pazar içerisinde kabul edilebilen riskleri alabilen bir birey olabileceği gibi bir süreç veya tüzel kişilik olarak düşünüldüğünde işletmede olabilmektedir. Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi, girişimci öncelikle topluma, çevreye ve kendisine fayda sağlamak için üretmek amacında olmalıdır. Arz ve talep arasında risk alarak gerçekleştireceği bu süreçte, emek, sermaye ve hammadde gibi üretim unsurlarını kullanmaktadır 3. Bu anlayış günümüzde değişen rekabet yapısı, piyasaların uluslararasılaşması, bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, bilgi toplumu karakterinin dünya üzerinde yaygınlaşması ile beraber değişen tüketici anlayışı ve işyeri yapısı ve yeni iş yapma metotları (ayrıca bunlara bağlı birçok faktör sayesinde) girişimci ve girişimcilikte değişime uğramıştır. Bilgi toplumunda girişimcilik her şey gibi ekonominin de küreselleştiği bir dünyada, ekonomiler için birer kaldıraç işlevi görürler. Küresel ekonomi, yenilikçiliğe, değişimcilik ve esnekliğe, ölçülü risk alma ve fırsatları kollama algısı yüksek bireylere ihtiyaç duyduğundan girişimci birey, bu ölçülere en uygun 3. Koçak, Orhan, Bilgi Teknolojilerini Kullanan Yeni Girişimcilik Modelinin İş Yaratma Etkisi, Sosyal Siyaset Konferansları, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, Sayı, 57, ss. 381-405 176

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education model olmaktadır. Girişimci bireyler sosyal yönleri ile topluma yön veren ve onu sürükleyen önemli bir kesimi de oluşturmaktadır 4. Bilgi toplumu özelliklerinin yaygınlaşması, emek, sermaye ve hammadde olan üretim unsurları arasına bilgi nin dahil olmasıyla bilgi çağı işletmeleri doğmuştur 5. Hatta bazı yazarlar, üretim unsurları içerisine girişimciliği beşinci unsur olarak dahil etmektedir. Üretim sürecine bilginin katılması, ar-ge, katma değer ve farklı olmanın önemsendiğini gösterirken, girişimcinin katılımı ise liderlik, mücadele, yeterlilik gibi değerlerin öne çıktığını yansıtmaktadır. Bu değişim, girişimci ile bilginin çağımız ekonomik ve sosyal hayatında iki önemli aktör olduklarını göstermektedir. Bilgi, sürece katma değer sağlarken, girişimci ise, yenilikleri ile yatırımları tetiklemekte ve iş yaratmaya dolayısıyla istihdama da katkıda bulunmaktadır. Günümüz toplumlarının en önemli ekonomik ve sosyal sorunu işsizlik ve istihdam yaratma olunca, beraberinde girişimcilikte hükümetlerin, uluslararası kuruluşların ve üniversitelerin gündemine oturmuştur. Gelişmiş ülkeler girişimciliği desteklemeye, girişimci sayısını arttırmaya, girişimci çabaları desteklemeye ve önündeki engelleri kaldırmaya büyük önem verirler. Gelişmiş ülkelerin üniversitelerinde girişimci kişiliklerin yetiştirilmesi ve derslerin verilmesi 1970 li yıllarda başlarken, ülkemizde son 10 yılda birkaç üniversitede başlamıştır. Amerika da 1979 dan 1986 ya kadar girişimcilik ile ilgili derslerin sayısı % 428 artarken, Avrupa da ise en büyük 164 işletme eğitimi veren üniversitelerin %42 sinin girişimcilik merkezi kurdukları tespit edilmiştir 6. Avrupa Üniversiteleri Girişimcilik Araştırma ve Eğitimi (ERENET) adı ile ve şimdiye kadar 28 ülkenin ve 40 üniversitenin üyesi olduğu kurum, özellikle Avrupa da yüksek öğretim ve girişimcilik eğitimlerinin bilgi toplumunun gereklerine uygun güncellenmesi ve girişimciliğin yeni rolü hakkında farkındalık yaratılması amacıyla kurulmuştur. Üye ülkeler belli periyotlarla bir araya gelerek hem girişimcik araştırmalarını hem de ülkelerdeki iyi uygulamaları birbirleriyle paylaşmaktadırlar 7. Ülkemizde ise, birkaç üniversite Meslek Yüksek Okullarında girişimcilikle ilgili programlar açılmıştır. Ancak, Yüksek Öğretim Kurumu nun aldığı karar gereği bu bölümler yeni öğrenci almayacaktır. Üniversitelerimiz daha çok girişimci merkezleri vasıtasıyla hem girişimci yetiştirme hem de özel sektör ile ilişkiler kurmaya çalışmaktadır 8. Üniversiteler, öğrencileri entelektüel, sosyal ve duygusal olarak hayata hazırlarken bir yönüyle de girişimcilerde bulunması gereken bu özellikleri de 4. SOYLU, Ali, Yüksel KEPENEK. Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Düzeyleri ve Aldıkları Eğitimin Girişimciliğe Olan Katkılarının Belirlenmesi: Pau Honaz Meslek Yüksekokulu Örneği, 2. ULUSLARARASI GİRİŞİMCİLİK KONGRESİ, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 112, Kongreler Dizisi: 16, 2008, s. 459 5. Zaim, Halil, Orhan Koçak, Bilgi Çalışanının Memnuniyeti, Journal of Yasar University, 2010 18 (5) 2985-2994 6. Hamidi, Daniel Yar, Karl Wennberg, Henrik Berglund, Creativity in entrepreneurship education, Journal of Small Business and Enterprise Development, Vol. 15 No. 2, 2008, Emerald Group Publishing Limited, 1462-6004, DOI 10.1108/14626000810871691, p. 2. 7. Szabo, Antal, Education For Entrepreneurship From Kindergarden To Adult Learning, Prepared For The International Conference On Law, Economics And Management Icelm3, 2008, p. 10 8. Kavi, Ersin, Türkiye deki Üniversitelerin Girişimcilikle İlgili Akademik Birimlerinin Değerlendirilmesi, I. Trakya Bölgesi Kalkinma ve Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, 2009, s. 5 177

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu vermiş olurlar 9. Aşağıda, girişimci yetenek ve karakterleri başlıca 3 ana tema üzerine oturtulmuştur 10. Üniversitelerin gerek işletme, gerekse meslek öğreten bölümlerinde aşağıdaki konular ile ilgili dersler verilmektedir. 1. Girişimci asıl becerileri; motivasyon, bağımsızlık ve otonomi, yaratıcılık ve orijinallik, inisiyatif ve risk alma, ihtimalleri aramak, zor hedeflere odaklanmak 2. Yönetici olarak girişimci; planlama, organizasyon, finansal yönetim, liderlik, 3. Girişimcilik yetenekleri; piyasa fırsatlarını tanıyabilme ve firmanın paydaşları ile iletişim kurma, tanımlama ve ikna edebilme Girişimcilik, bilgi toplumu ile sermaye yoğun karakteristiğinden sıyrılarak, bilgi ve proje odaklı bir sürece girmiştir. Üniversiteler ve enstitülerde ticarileşebilecek bilginin atması, küresel bilgi toplumunda daha rekabetçi olabilme imkanını sağlayacaktır 11. Firmaların hantal yapılarından kurtulmaları amacıyla çalışanların yaratıcılık özelliklerinden faydalanmak isterler. İç girişimcilik olarak tanımlanan, çalışanların teşvik edilmesi yoluyla onların yaratıcılıklarından faydalanılması günümüz firmalarında uygulanmaktadır. Bir diğer süreç ise, bilgi yoğun sektörlerde sermayeye çok fazla ihtiyaç duyulmamaktadır. Örneğin, yazılım sektöründe ofis ortamında çok az sermaye ile kurulan firmalar, kısa sürede ürettikleri projeler sayesinde büyük firmaların dikkatlerini çekmişlerdir. Türk Telekom bu şekilde kurulmuş ve sektöre değer katan firmalara yüksek bedeller ödeyerek ortak olmuştur. 2. Üniversitelerin Girişimcilik Üzerindeki Yeni Rolü Üniversite mezunları, bilgi teknolojileri ve biyo-teknoloji gibi yenilikçi ve dinamik alanlarda geleceğin girişimcileri için önemli bir kaynak olarak görülmüştür. Amerika daki başlangıç (start ups) firmalarının çoğunun kuruluşunda başarılı üniversitelerin akademik enstitüleri katalizör rolü oynamıştır. Eğer, MIT den mezunlar tarafından 4000 şirket kurulup, bağımsız bir ulusu oluştursaydı, şirketler bu ulusu dünyanın 24. Büyük ekonomisi yapardı. Silikon Vadisindeki rekabetçi şirketlerin çoğunun Stanford Üniversitesi ile ilişkili olması benzer anlamı taşımaktadır. Stanford Üniversitesi nin 1951 de Stanford Sanayi Parkı nı açarak Silikon Vadisi sürecinin başlatılmasına katkısı olmuştur 12. Bağımsız çalışanların ücretli çalışanlara göre daha fazla üniversite mezunu oldukları ve üniversite mezunlarının firmalarının ekonomik etkisinin daha fazla olduğu görülmüştür. Ayrıca, üniversite mezunları mezun olmayanlara göre daha fazla istihdam ve yenilik yapmaktadırlar 13. 9. Akın, Adnan, İnsan Sermayesi Kaynakları Açısından Girişimci Özellikleri (Anadolu Girişimcileri Üzerine Bir Araştırma), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan 2010, s.8 10. Onstek, Jeroen, Entrepreneurship End Vocational Education, CINOP, Den Bosch, Netherlands, European Educational Research Journal, Volume 2, Number 1, 2003, p. 74 11. Blenker, Per, Poul Dreisler, John Kjeidsen, Entrepreneurship Education the New Challenge Facing Universities, Working Paper, Aarhus School of Business, Department of Management, 2006-02, p.8 12. Castells, Manuel, Martin Ince, Manuel Castells le Söyleşiler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Çev. Ebru Kılıç, 2004, 40 13. Luthje, Christian, Nikolaus Franke, Fostering entrepreneurship through university education and training: Lessons from Massachusetts Institute of Technology, 2nd Annual Conference on: Innovative Research in Management, May 9 11, 2002, Stockholm, Sweden, Session: Management Education in a Technology Driven Economy, p. 2. 178

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education Ülkemizin üyesi olmaya çalıştığı Avrupa Birliği nde girişimcilik ve girişimci davranışlar, hem eğitim hem de yaşam boyu öğrenim politikaları için üye devletlerin her birine ilaveten genel olarak da birlik için önemli amaçlardır. Girişimcilik, esneklik ve yenilikçiliğin, ekonomi için iş yaratmanın, kişisel gelişimin, gelişimin gereğini yerine getirmenin ve vatandaşlığın bir kaynağı olarak görülür 14. Avrupa nın ve Dünya nın bilgi ve iletişim teknolojileri konusunda lider ülkelerinden biri olan Finlandiya, bugünkü seviyesine üniversitelere yapmış olduğu yatırımları sayesinde ulaşmıştır 15. Genel olarak girişimciliğin önünde 4 engel vardır. Bunlar 16 ; 1. İnsan kaynaklarının gelişimi 2. Sermaye ve kaynaklara ulaşım 3. Yeni iş yaratma için engellerin kaldırılması 4. Teknoloji ve yenilikçilik Sermaye ve kaynaklara ulaşım ve yeni iş yaratma için engellerin kaldırılması konuları yerel ve bölgesel idare ile hükümetlerin düzenlemeleri gereken konulardır. Diğer 2 tanesi ise, ağırlıklı olarak üniversitelerin sorumluluğunda planlanması gereken ve girişimcilik üzerinde etkili olacak konulardır. Üniversiteler, öncelikle yapmış oldukları araştırma ve geliştirme (ar-ge) çalışmaları neticesinde ortaya koydukları farklı ürün ya da hizmetlerin ticarileşmesiyle topluma sunularak yeni iş alanlarının açılmasına katkıda bulunurlar. Bir diğer katkı ise, üniversiteler öğrencilerinin girişimcilik özelliklerinin (girişimcilik ruhu ve zekası, rekabetçilik yapıları) gelişmesini sağlayarak, mezun olduklarında iş yaratma düşüncelerini harekete geçirirler. Yapılan araştırmalarda üniversitelerin başlangıç (start-ups) firmaların kurulmasında etkili olan girişimcilerin yetişmesinde etkili oldukları görülmüştür 17. Danimarka da üniversitelerin girişimcilik üzerinde etkilerini artırmak amacıyla bir proje başlatılmış ve bu projenin en önemli ayağı sanayici, hükümetler, sivil toplum kuruluşları ve toplum gibi paydaşlar olmuştur. Üçlü model (Triple Helix Model) olarak kurulan yeni anlayış ile üniversite, endüstri ve devlet işbirliğinin önemini vurgulamaktadır 18. Bu model ile, süreç her bir aktörün gerek kendileri içerisinde gerekse diğerleri ile ilişkileri tanımlanır. Böylece üçlü arasındaki devamlı olan ilişkiler sürdürülebilir rekabet avantajını sağlamış olacaktır 19. Girişimcilik, bilgi, öğrenme, yenilik, uygulama ve teşvikler ile dinamik bir yapıya kavuşacaktır. Üniversiteler ise bilgiyi üretmekle kalmayacak, üretilen bilginin topluma yayılması ile hayatın içerisinde kullanılması sağlanacaktır 20. Özellikle gelişmekte olan 14. Onstek, A.g.e., p.74 15. Castells, Manuel, Pekka Himanen, The Information Society and the Welfare State, The Finnish Society, Oxford University Press, 2004, p.52 16. Periquet, Anna Marie K., Entrepreneurship Development, Young Entrepreneurs Group-Asia Pacific, CACCI, CACCI Journal, Vol. 1, 2006, p.2 17. Kailer, Norbert, Evaluation of Entrepreneurship Education at Universities, http://kgk.bmf.hu/ system/files/kailer_0.pdf, Çevrimiçi, 27-07-2010 18. Blenker, Per, Poul Dreisler, John Kjeidsen, A.g.e., p.14 19. Mets 1, Tonis, Creating Business Model For Commercialization Of University Research, Management of Organizations: Systematic Research, No. 51, 2009, ETIS 1.2, p.5 20. A.e., p.5 179

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu ülkelerdeki üniversitelerin ticarileşebilir bilgiyi üretmesi, bu ülkelerin kısa sürede sınıf atlamalarına öncelikli katkıyı sağlayacaktır 21. 3. Meslek Yüksek Okullarının Girişimcilik Üzerine Etkileri MYO lar hem müfredatları hem de öğrencilerini belirli mesleklere hazırlamaları ile üniversite eğitim sisteminden farklı olarak, mezunlarını direk olarak iş piyasasına yerleştirme hedefindedirler. Bazı ülkelerde üniversite yapısı içerisinde yer alırken bazılarında ise tamamen ayrı kurumlar olarak farklı formlarda kurulmuşlardır. 1981 yılında çıkartılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile ülkemizdeki tüm yükseköğretim kurumları aynı çatı altında toplanmıştır. Bu düzenleme sonucunda akademiler üniversitelere, eğitim enstitüleri eğitim fakültelerine dönüştürülmüş ve meslek yüksekokulları üniversitelere bağlanmıştır. Bu yasa ile üniversiteler bünyesine alınan MYO lar, hem yörenin özelliğine göre ara insan gücü gereksinimini karşılamak, hem de yüksek öğretim eğitimi alma talebindeki öğrenci yoğunluğunu azaltmak üzere Türkiye geneline yayılmıştır 22. Meslek Yüksekokulları iki yıl ön lisans düzeyinde ve üniversitelerin bünyesinde eğitim ve öğretim yapan yüksek öğrenim kurumlarıdır. Kuruluş amaçları sanayi, ticaret ve hizmet sektöründe ihtiyaç duyulan nitelikli ara eleman yani tekniker yetiştirmektir 23. Türkiye de MYO lar, ağırlıklı olarak belirli bir alanda öğrencileri meslek sahibi yapan ve teorik yönü az fakat uygulama yönü piyasa ihtiyaçlarına göre düzenlenen okullardır. Aşağıda Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin mesleki eğitimle beraber almış oldukları girişimcilik eğitiminin faydaları sıralanmıştır 24 ; 1. Kendi işini kurabilecek yetenek ve becerilere sahip girişimcilerin yetiştirilmesi 2. İş planı yazabilmeleri 3. Ekonomik esasları uygulayabilme 4. Bireysel girişimsel menfaatleri tespit edebilme 5. Yeni düşünce oluşturmak için stratejiler kullanma 6. Düşüncelerin verimliliğini değerlendirme 7. Risk yönetebilme 8. Sorunları fırsatlara dönüştürebilme 9. İnsan ilişkileri yönetimini uygulayabilme 21. Botshelo, I.S., Commodification of Knowledge in Developing Economy: The Case of the University of Botswana, Published by the Forum on Public Policy, 2008, p. 9. 22. TUNÇ, Abdülkadir, Yüksek Okullarına Sınavsız Geçişin Değerlendirilmesi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt 1, Sayı 2, 2005, s. 76 23. Çelik, Mehmet, Abdulkadir Dilber, Fadime Dilber, Meslek Yüksekokullu Öğrencilerinin Sorunları, Sınavsız Geçişin Meslek Yüksekokullarındaki Eğitim Kalitesine Etkisi Üzerine Bir Araştırma; Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği, 1.Uluslararası 5.Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu, Konya, s.2043 24. The Consortium for Entrepreneurship Education, Accelerating Entrepreneurship Everywhere, Columbus, Ohio, The National Content Standards for Entrepreneurship Education and related Toolkit, 2004, p. 4 180

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education 10. İşletme ve girişimci üslubuna sahip olma 11. Temel muhasebe ilkelerini uygulayabilme 12. Finansal yönetim kabiliyeti 13. Teori ve pratik arasında uyumun olması 25 14. Tecrübeli girişimciler ve piyasadaki firmalarla iletişim halinde olma 26 4. Anket Uygulaması Anket çalışması için iki Meslek Yüksek Okulu seçilmiştir. Biri özel bir MYO olan Kadir Has Üniversitesi seçilirken, diğeri ise Yalova MYO seçilmiştir. Özel ve devlete ait ayrı okulların seçilmesi ile, farklı okullardaki öğrencilerin profilleri arasında belirgin farklılığın olup olmadığı, öğrencilerin beklentileri ve girişimcilik üzerinde etkilerinin olup olmayacağını anlamaya çalışılacaktır. Her iki üniversitede 147 öğrenci ile anket yapılmış olup, 3 tanesi değerlendirilmeye alınmamıştır. Katılımcıların 90 ı (%62,5) erkek öğrenci, 54 ü(%37,5)ise kız öğrencidir. Ankete katılanların 87 si (%60) özel, 57 si (%40) ise devlet üniversitesinden sağlanmıştır. Toplanan veriler SPSS anket programında derlenerek analiz edilmiştir. 4.1. Anketin Hipotezi Anket çalışmasında, öğrencilerin MYO da almış oldukları gerek mesleki gerekse girişimcilik eğitimlerin mezun olduktan sonra iş kurma düşüncelerini artırdığını ve ailelerinin sahip olduğu gelir kaynağı ve eğitim durumunun da aynı beklentiyi etkilediği üzerine hipotezimiz kurulmuştur. 4.2. Anket Çalışmasının Değerlendirilmesi Tablo 1: MYO Mezunları Kendi Işlerini Kurmak İçin Fırsat Yakalama Yeteneğine Sahipler Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Küm. Yüzde. Hiç katılmıyorum 8 5,6 5,6 5,6 Katılmıyorum 25 17,4 17,5 23,1 Kararsızım 40 27,8 28,0 51,0 Katılıyorum 59 41,0 41,3 92,3 Çok katılıyorum 11 7,6 7,7 100,0 143 99,3 100,0 Cevapsız 1,7 144 100,0 Anketimize katılan 144 öğrenciden 143 ü fırsat yakalama yeteneğine sahip olup olmadıkları sorusuna cevap vermişlerdir. Tablo 1 de katılımcıların %23,1 i böyle bir yeteneğe sahip olmadıklarını, %49 u ise fırsatları yakalama yeteneğine sahip olduklarını ve %28 oranında da kararsızlıklarını belirtmişlerdir. Katılanların en az yarısının girişimcilikte önemli bir beceri olan fırsat yakalama yeteneğine sahip olduklarını kendi beyanlarına dayanarak söyleyebiliriz. 25. European Commission, Best Procedure Project Entrepreneurship In Vocatiıonal Education And Training, Final Report Of The Expert Group, Final version, November 2009, p. 30 26. A.e., p. 30 181

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Tablo 2: MYO Öğrencileri Kendi İşlerini Kurmayı Hedeflemelidirler Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Küm. Yüzde Hiç katılmıyorum 5 3,5 3,5 3,5 Katılmıyorum 19 13,2 13,2 16,7 Kararsızım 37 25,7 25,7 42,4 Katılıyorum 60 41,7 41,7 84,0 Çok katılıyorum 23 16,0 16,0 100,0 144 100,0 100,0 Anketimize katılan 144 öğrencinin tamamı MYO öğrencilerinin kendi işlerini kurmayı hedeflemelidir açıklamasına cevap vermiştir. %16,7 oranında katılmama söz konusu iken, %57,7 oranında katıldıklarını belirtmişlerdir. %25,7 oranında ise kararsız olduklarını beyan etmişlerdir. Girişimciliğin başlangıç aşaması olan bir firma kurma önemli bir süreçtir. Birçok düşünce ve yeniliğin yasal bir zemin olan firmanın kurulması geçekleşmeden hayata geçirilmesi ve ticarileşmesi çok zordur. Birçok fikir ve düşünce sahibi olan genç girişimci bürokrasi, finans ve tecrübe gibi bazı nedenlerden dolayı firma kurmaya cesaret edememektedir. Yukarıdaki Tablo 2 da ortaya çıkan %57,7 lik katılma oranı oldukça olumlu olup, bu oran karasızlarla birlikte %83,4 gibi bir orana ulaşmaktadır. Tablo 3: Girişimcilik Dersi Alanların iş Kurma Hedefleri Girişimcilik dersi aldınız mı? Evet Hayır Hedeflerim için kendi işimi kurmalıyım Hiç Çok Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum katılmıyorum katılıyorum Sayı 3 12 25 42 49 131 % Gir. dersi aldınız mı? içinde 2,3% 9,2% 19,1% 32,1% 37,4% 100,0% Sayı 0 1 3 1 6 11 % Gir. dersi aldınız mı? içinde,0% 9,1% 27,3% 9,1% 54,5% 100,0% Sayı 3 13 28 43 55 142 % Gir. dersi aldınız mı? içinde 2,1% 9,2% 19,7% 30,3% 38,7% 100,0% Tablo 3 de görüldüğü gibi 131 öğrencinin girişimcilik dersi aldığı ve 11 inin ise almadığı anlaşılmaktadır. Girişimcilik dersi alanların 91 tanesi %69,5 oran ile mezuniyet sonrasında kendi işini kurmak isterken, almayanlarla birlikte ise bu sayı 98 e çıkmaktadır. Girişimcilik dersi alanların içinde %19,1 olan kararsızların oranı dışında, katılmayanların oranı %11,5 le oldukça düşük çıkmıştır. Girişimcilik dersi almayanların da %60 ının iş kurma hedefinin olması, Meslek Yüksek Okullarının çoğunlukla piyasaya dönük uygulamalı programlar hazırlaması ve ona uygun dersler vermesine bağlanılabilir. Diğer açıdan bakıldığında ise, girişimcilik dersleri ile bağlantı kurulduğunda, MYO öğrencilerinin bu dersi alanlarının çoğunluğunun kendi işlerini kurmalarının önemli olduğu ortaya çıkmıştır. 182

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education Girişimcilik dersi aldınız. mı? Tablo 4: Girişimcilik Dersi Alanların Risk Alma İsteği Risk almayı sevmem Hiç Çok Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum katılmıyorum katılıyorum Sayı 46 49 15 13 8 131 Evet % Gir. dersi 35,1% 37,4% 11,5% 9,9% 6,1% 100,0% aldınız mı? Sayı 3 5 2 1 1 12 Hayır % Gir. dersi aldınız mı? 25,0% 41,7% 16,7% 8,3% 8,3% 100,0% Sayı 49 54 17 14 9 143 % Gir. dersi 34,3% 37,8% 11,9% 9,8% 6,3% 100,0% aldınız mı? Girişimciliğin önemli unsurlarından biri olan risk alma isteği ve becerisi bu soru ile anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu soru ile birlikte girişimcilik dersi alanlarla yapılan çapraz tablo neticesinde ilişki kurulmaya çalışılmıştır. Tablo 4 te görüleceği gibi, öğrencilerin konuya dikkatini çekme ve anketin güvenilirlik testini yapabilmek amacıyla risk ile ilgili soru olumsuz bir ifade ile sorulmuştur. Alınan yanıtlar, öğrencilerin kendi işini kurma hedefinde verilenlere yakın oranlarda olduğu görülmektedir. Bu anlamda, girişimcilik dersi alan öğrenciler içerisinde %72,5 gibi yüksek oranda risk almayı sevenler olduğu görülmektedir. Kararsızların dışında kalan ve girişimcilik dersi alanların içinde %16 lık bir oran risk almayı sevmediğini ifade etmişlerdir. Bu soruda da, iş kurma hedefinin sorgulandığı sorudaki gibi, girişimcilik dersi almayanlarında risk almayı çoğunlukla benimsedikleri görülmüştür. Tablo 5: Üniversitenizin Statüsü ve Risk Alma İlişkisi Risk almayı sevmem Hiç katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Çok katılıyorum Üniversitenizin Statüsü Özel Üniversite Devlet Üniversitesi 27 36 11 9 4 87 31,0% 41,4% 12,6% 10,3% 4,6% 100,0% 55,1% 66,7% 64,7% 64,3% 44,4% 60,8% 22 18 6 5 5 56 39,3% 32,1% 10,7% 8,9% 8,9% 100,0% 44,9% 33,3% 35,3% 35,7% 55,6% 39,2% 49 54 17 14 9 143 34,3% 37,8% 11,9% 9,8% 6,3% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Risk almayı sevip sevmediklerini sorguladığımız soru ile öğrencilerin üniversitelerinin statülerini karşılaştırdığımız Tablo 5 te, özel ve devlet üniversitesi fark etmeksizin her iki üniversite öğrencilerinin %70 ler civarında birbirine yakın 183

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu oranlarda risk almayı sevdiklerini görmekteyiz. da her iki üniversite öğrencilerinin %16,1 oranında risk almayı sevmediklerini belirtmişlerdir. Ankete cevap verenlerin meslek yüksek okulu öğrencileri olması ve bir mesleğe yönelik eğitilmelerinden dolayı, onların okul sonrası hayata ve çalışma hayatına diğer okullara göre daha hazır olacaklarını ve risk alma gibi faktörlere psikolojilerini uyarladıklarını belirtebiliriz. Tablo 6: Cinsiyetiniz ve Risk Alma İlişkisi Bay Cinsiyetiniz Bayan Risk almayı sevmem Hiç katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Çok katılıyorum 35 33 10 6 6 90 38,9% 36,7% 11,1% 6,7% 6,7% 100,0% 71,4% 61,1% 58,8% 42,9% 66,7% 62,9% 14 21 7 8 3 53 26,4% 39,6% 13,2% 15,1% 5,7% 100,0% 28,6% 38,9% 41,2% 57,1% 33,3% 37,1% 49 54 17 14 9 143 34,3% 37,8% 11,9% 9,8% 6,3% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Tablo 6 dan da görülebileceği gibi, risk alma ile cinsiyeti sorguladığımızda, sorumuza cevap veren 90 erkek öğrencinin 68 i, %73,6 oranıyla, buna karşın 53 adet bayanın 35 i, %66 oranı ile risk almayı sevdiklerini belirtmişlerdir. Yapılan ampirik çalışmaların çoğunda erkeklerin girişimcilikle ilgili bayanlara göre daha fazla risk almayı tercih ettikleri görülmüştür. Bayanların sınırlı imkânlarının olması, sermayeye ulaşamamaları, riske atacak risk sermayelerinin olmaması, başarısızlık karşısında toplum tarafından dışlanma korkusu ve bayanlara ait olan fizyolojik nedenlerden dolayı risk almayı daha az tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bu oranlardan erkeklerin bayanlardan az da olsa daha fazla risk almayı tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Aradaki farkın bu kadar az olması ise, meslek yüksek okulunda verilen girişimcilik derslerinin olumlu yansıması ve mesleki becerilerin bayanların kendilerine olan özgüvenlerini artırdıklarını belirtebiliriz. Tablo 7: Meslek Hedefi ve Üniversite Statüsü İlişkisi Üniversitenizin Statüsü Özel Üniversite Devlet Üniversitesi Devlet memurluğu Sayı 3 7 10 % Üniv. Statüsü 3,4% 12,3% 6,9% Baba mes. devam Sayı 10 0 10 % Üniv. Statüsü 11,5%,0% 6,9% Özel sektör Sayı 32 16 48 % Üniv. Statüsü 36,8% 28,1% 33,3% Kendi işini kurma Sayı 41 31 72 % Üniv. Statüsü 47,1% 54,4% 50,0% Diğer Sayı 1 3 4 % Üniv. Statüsü 1,1% 5,3% 2,8% Sayı 87 57 144 % Üniv. Statüsü 100,0% 100,0% 100,0% Meslek hedefiniz 184

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education Öğrencilere mezuniyetleri sonrasında mesleki hedeflerinin ne olduğu sorulmuş olup, Tablo 7 de üniversite statüsü ile ilişkilendirilmiştir. Devlet memurluğu tercih edenlerin ağırlıklı olarak devlet üniversitesinde kümelendiği görülmektedir. 3 özel ve 7 devlet üniversitesi öğrencisi devlet memurluğunu tercih etmektedir. Baba mesleğini devam edeceklerinin tamamının (özel üniversite öğrencilerinin içinde %11,5) özel üniversite öğrencisi olması ayrıca dikkati çekmektedir. Birçok ebeveyn, özellikle büyük şehirlerde, çocuklarının yaşadıkları şehirdeki üniversiteye gitmelerini istemekte ve bunun için bedelini ödeyerek çocuklarını aynı şehirdeki özel üniversitelere göndermektedirler. Özel sektörü tercih edenlerin sayısı özel üniversitede 32 iken, devlet üniversitesinde 16 olmuştur. Kendi işini kurma amacında da aynı sırayla 41 ve 31 sayısı Tablo 7 de kendini göstermektedir. Tablo 7 deki oranlar genel olarak, özel üniversite öğrencilerinin daha çok girişimcilik özelliklerinin gerektiği özel sektörde iş yapma ve baba mesleğinin devamından yana tavırlarının olduğunu göstermektedir. Tablo 8: Mesleki Hedef ve Girişimcilik Dersi İlişkisi Girişimcilik dersi aldınız mı? Evet Hayır 9 1 10 Devlet memurluğu 90,0% 10,0% 100,0% 6,8% 8,3% 6,9% 9 1 10 Baba mesleğini devam 90,0% 10,0% 100,0% 6,8% 8,3% 6,9% 47 1 48 Özel sektör 97,9% 2,1% 100,0% 35,6% 8,3% 33,3% 63 9 72 Kendi işini kurma 87,5% 12,5% 100,0% 47,7% 75,0% 50,0% 4 0 4 Diğer 100,0%,0% 100,0% 3,0%,0% 2,8% 132 12 144 91,7% 8,3% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Meslek hedefiniz Anketimize katılan öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun %91,7 oranında girişimcilik dersi aldığını Tablo 8 den görmekteyiz. Girişimcilik dersi alanların devlet memurluğunu tercih etmesinin diğer seçeneklere göre çok daha az olduğunu Tablo 8 den anlaşılmaktadır. Evet cevabını verenlerin, hem devlet memurluğu hem de baba mesleğine olan yaklaşımları anlamlı olarak bulunmasa da, özel sektör ve kendi işini kurma düşünceleri oldukça anlamlı görülmektedir. Özel sektör ve kendi işini kurma seçeneklerine, girişimcilik dersi alanların verdiği olumlu yanıtların oranları toplamı %83,3 gibi yüksek bir oranda çıkmıştır. Daha önceki Tablo 7 ve 185

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu Tablo 6 da görüldüğü gibi, öğrencilerin hem risk alma hem de kendi işlerini kurma düşüncelerinin yüksek çıkması, aynı şekilde Tablo 8 deki veriler tarafından da teyit edilmektedir. Tablo 9: Baba Mesleği ve Risk Alma İlişkisi Risk almayı sevmem Hiç katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Çok katılıyorum Babanızın Mesleği Kamu çalışanı Özel sektör çalışanı Serbest meslek veya kendi hes. çalışan Emekli İşsiz Diğer 4 5 1 1 0 11 36,4% 45,5% 9,1% 9,1%,0% 100,0% 8,2% 9,3% 5,9% 7,1%,0% 7,7% 8 12 1 3 1 25 32,0% 48,0% 4,0% 12,0% 4,0% 100,0% 16,3% 22,2% 5,9% 21,4% 11,1% 17,5% 22 26 7 3 5 63 34,9% 41,3% 11,1% 4,8% 7,9% 100,0% 44,9% 48,1% 41,2% 21,4% 55,6% 44,1% 14 9 8 7 3 41 34,1% 22,0% 19,5% 17,1% 7,3% 100,0% 28,6% 16,7% 47,1% 50,0% 33,3% 28,7% 1 1 0 0 0 2 50,0% 50,0%,0%,0%,0% 100,0% 2,0% 1,9%,0%,0%,0% 1,4% 0 1 0 0 0 1,0% 100,0%,0%,0%,0% 100,0%,0% 1,9%,0%,0%,0%,7% 49 54 17 14 9 143 34,3% 37,8% 11,9% 9,8% 6,3% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Öğrencilerin girişimcilik özelliklerini ve beklentilerini etkileyen en önemli unsurlardan bir tanesi, babalarının sahip olduğu mesleklerdir. Tablo 9 da baba mesleği sorusuna öğrencilerin %44,1 i serbest meslek veya kendi hesabına çalışanlar yanıtını vermişlerdir. Bunların içinde ise, %73,2 oranında risk almayı benimsedikleri yanıtı verilmiştir. Yine benzer oranlara özel sektör çalışanı yanıtında da görmekteyiz. Baba mesleği özel sektör çalışanı olanların %80 i oranında risk almaktan çekinmediklerini belirtmişlerdir. Serbest meslek ve özel sektör çalışanı dışında diğer çalışan tiplerinde anlamlı sonuç elde edecek veriler elde edilmemiştir. da ise öğrencilerin %72,1 i risk almayı benimsedikleri, %11,9 unun ise kararsız oldukları ortaya çıkmıştır. 186

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education Tablo 10: Meslek Hedef ve Girişimci Olma Kişilik Özellikleri İlişkisi Girişimci olmayı, kendi kişilik özelliklerime uygun görmüyorum Hiç katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Çok katılıyorum Meslek hedefiniz Devlet memurluğu Baba mesleğini devam Özel sektör Kendi işini kurma Diğer 2 1 4 1 2 10 20,0% 10,0% 40,0% 10,0% 20,0% 100,0% 3,4% 2,4% 19,0% 10,0% 15,4% 6,9% 6 1 0 0 3 10 60,0% 10,0%,0%,0% 30,0% 100,0% 10,3% 2,4%,0%,0% 23,1% 6,9% 13 14 12 5 4 48 27,1% 29,2% 25,0% 10,4% 8,3% 100,0% 22,4% 33,3% 57,1% 50,0% 30,8% 33,3% 36 24 5 3 4 72 50,0% 33,3% 6,9% 4,2% 5,6% 100,0% 62,1% 57,1% 23,8% 30,0% 30,8% 50,0% 1 2 0 1 0 4 25,0% 50,0%,0% 25,0%,0% 100,0% 1,7% 4,8%,0% 10,0%,0% 2,8% 58 42 21 10 13 144 40,3% 29,2% 14,6% 6,9% 9,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Tablo 10 da öğrencilerin mesleki hedefleri ile girişimci olma kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi yansıtmaktadır. Tablodan da anlaşılacağı gibi, kendilerinin özelliklerini girişimciliğe uygun görenlerin oranı %79,5 olurken, karasızlar %14,6 ve uygun olmadığını söyleyenler ise %15,9 oranında çıkmıştır. Mesleki hedefleri arasında da, en yüksek oranı kendi işini kurma ve özel sektör çıkmıştır. Diğer tablolarda olduğu gibi, özel sektör ve kendi işini kurma ile girişimciliğin kendi kişilik özelliklerine uygun olduğunu söyleyenler arasında anlamlı bir ilişki ve kümelenme ortaya çıkmıştır. Kendi işini kurmak isteyenlerin %83,3 ü, özel sektörde çalışmak isteyenlerin de %56,3 ü girişimciliğin kendi karakterlerine uygun olduğunu belirtmişlerdir. Sırasıyla %6,9 ve %25 oranlarında ise kararsızların varlığı söz konusudur. 5. Sonuç ve Değerlendirme Girişimcilik, sadece ekonomik bir konu değil, bununla birlikte toplumsal ve kültürel yönü olan çok boyutlu olarak analiz edilmesi gereken bir konudur. Bazı toplumların demokrasi anlayışlarının seviyesi, gelenekleri ve kültürü, girişimcilik becerilerinin geliştirilmesi için uygun zemin hazırlarken ve küresel rekabet ortamında diğerlerine göre önde olurken, gereken bu iklim bazılarında da yeterli değildir. Günümüzde, üretimin en önemli unsurlarından biri haline gelen gerek girişimcilik, gerek girişimciliğe ait ikliminin olduğu gerekse olmadığı ülkelerde çok 187

Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu fazla önemsenmeye başlanmış ve bu doğrultuda son 20 yılda birçok ülkenin eğitim sistemlerinde yer almaya başlamıştır. Ülkemizde 10 yıldan beri girişimcilik dersleri hem üniversitelerimizin fakültelerinde hem de meslek yüksek okulları bünyesinde verilmektedir. Meslek yüksek okulları, özellikle meslek lisesi mezunlarının, aldıkları mesleki eğitimi daha ilerilere götürmek ve üniversite mezunu olabilmek için rağbet ettiklerini görmekteyiz. Çalışmamızda, öğrencilerin mezun olduklarında direk çalışma hayatına girmelerini sağlayan meslek yüksek okullarındaki mesleki eğitimin, aldıkları girişimcilik derslerinin, yetiştirilme tarzlarının, kendi kişisel yapılarının ve ailelerinin eğitimi ve mesleki durumlarının onların girişimcilik kararlarını ne kadar etkilediği ölçmeye çalışılmıştır. Yapılan anket çalışması SPSS programında derlendikten sonra, yapılan değerlendirmede bazı verilerin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Öncelikle öğrencilerin büyük bir kısmının (kızlarda oran biraz az da olsa) risk almayı benimsedikleri, mezuniyetleri sonrasında özel sektörde çalışma ve bireysel iş yapma düşüncelerinin fazla olduğu, ailelerinin mesleki yapılarından etkilendikleri, girişimcilik derslerinin girişimcilik düşüncelerini artırdığı ve çok fazla olmasa da meslek yüksek okulunda verilen mesleki eğitimin mezuniyet sonrasında çalışma hayatına adapte olmalarını kolaylaştırdığı tespitleri yapılmıştır. Kaynakça Akın, Adnan, İnsan Sermayesi Kaynakları Açısından Girişimci Özellikleri (Anadolu Girişimcileri Üzerine Bir Araştırma), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Nisan 2010, s.8 Blenker, Per, Poul Dreisler, John Kjeidsen, Entrepreneurship Education the New Challenge Facing Universities, Working Paper, Aarhus School of Business, Department of Management, 2006-02, p.8 Botshelo, I.S., Commodification of Knowledge in Developing Economy: The Case of the University of Botswana, Published by the Forum on Public Policy, 2008, p. 9. Castells, Manuel, Martin Ince, Manuel Castells le Söyleşiler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Çev. Ebru Kılıç, 2004, 31 Castells, Manuel, Pekka Himanen, The Information Society and the Welfare State, The Finnish Society, Oxford University Press, 2004, p.52 Çelik, Mehmet, Abdulkadir Dilber, Fadime Dilber, Meslek Yüksekokullu Öğrencilerinin Sorunları, Sınavsız Geçişin Meslek Yüksekokullarındaki Eğitim Kalitesine Etkisi Üzerine Bir Araştırma; Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Örneği, 1.Uluslararası 5.Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, 27-29 Mayıs 2009, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu, Konya, s.2043 European Commission, Best Procedure Project Entrepreneurship In Vocatiıonal Education And Training, Final Report Of The Expert Group, Final version, November 2009, p. 30 Hamidi, Daniel Yar, Karl Wennberg, Henrik Berglund, Creativity in entrepreneurship education, Journal of Small Business and Enterprise 188

Girişimcilik - Eğitim İlişkisi / Entrepreneurship - Education Development, Vol. 15 No. 2, 2008, Emerald Group Publishing Limited, 1462-6004, DOI 10.1108/14626000810871691, pp. 304-320. Kailer, Norbert, Evaluation of Entrepreneurship Education at Universities, http://kgk.bmf.hu/system/files/kailer_0.pdf, Çevrimiçi, 27-07-2010 Kavi, Ersin, Türkiye deki Üniversitelerin Girişimcilikle İlgili Akademik Birimlerinin Değerlendirilmesi, I. Trakya Bölgesi Kalkinma ve Girişimcilik Stratejileri Sempozyumu, 2009, s. 5 Koçak, Orhan, Bilgi Teknolojilerini Kullanan Yeni Girişimcilik Modelinin İş Yaratma Etkisi, Sosyal Siyaset Konferansları, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, Sayı, 57, ss. 381-405 Luthje, Christian, Nikolaus Franke, Fostering entrepreneurship through university education and training: Lessons from Massachusetts Institute of Technology, 2nd Annual Conference on: Innovative Research in Management, May 9 11, 2002, Stockholm, Sweden, Session: Management Education in a Technology Driven Economy, p. 2. Mets 1, Tonis, Creating Business Model For Commercialization Of University Research, Management of Organizations: Systematic Research, No. 51, 2009, ETIS 1.2, p.5 Mets 2, Tonis, Entrepreneurial Business Model for Classical Research University, COMMERCE OF ENGINEERING DECISIONS, 2785 Inzinerine Ekonomika- Engineering Economics, 2010, 21(1), p. 82. Onstek, Jeroen, Entrepreneurship End Vocational Education, CINOP, Den Bosch, Netherlands, European Educational Research Journal, Volume 2, Number 1, 2003, p. 74 Periquet, Anna Marie K., Entrepreneurship Development, Young Entrepreneurs Group-Asia Pacific, CACCI, CACCI Journal, Vol. 1, 2006, p.2 SOYLU, Ali, Yüksel KEPENEK. Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Girişimcilik Düzeyleri ve Aldıkları Eğitimin Girişimciliğe Olan Katkılarının Belirlenmesi: Pau Honaz Meslek Yüksekokulu Örneği, 2. ULUSLARARASI GİRİŞİMCİLİK KONGRESİ, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 112, Kongreler Dizisi: 16, 2008, s. 459 Szabo, Antal, Education For Entrepreneurship From Kindergarden To Adult Learning, Prepared For The International Conference On Law, Economics And Management Icelm3, 2008, 10 The Consortium for Entrepreneurship Education, Accelerating Entrepreneurship Everywhere, Columbus, Ohio, The National Content Standards for Entrepreneurship Education and related Toolkit, 2004, p. 4 TUNÇ, Abdülkadir, Yüksek Okullarına Sınavsız Geçişin Değerlendirilmesi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,Cilt 1, Sayı 2, 2005, s. 75-81 Zaim, Halil, Orhan Koçak, Bilgi Çalışanının Memnuniyeti, Journal of Yasar University, 2010 18 (5) 2985-2994 189