KÖYDES PROJESİ COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ REHBERİ TEMMUZ-2012 1
SUNUM PLANI KÖYDES Projesi Genel Bilgi KÖYDES Projesi Sayısal Haritaların (Altlık Verilerin) Oluşturulması) KÖYDES Projesi CBS Çalışmaları KÖYDES CBS Rehberi ile Beklenen Sonuçlar Sonuç ve Öneriler
KÖYDES PROJESİNİN AMACI KÖYDES Projesi, içmesuyu ve yolu bulunmayan veya yetersiz olan köy ve bağlılarının; yeterli ve sağlıklı içmesuyuna kavuşturulması, köy yollarının standardının yükseltilmesi, Köylerdeki; küçük ölçekli sulama altyapısının geliştirilmesi (2010 yılından itibaren), atıksu hizmetlerinin geliştirilmesi (2012 yılından itibaren), hayat kalitesinin artırılması, ekonomik ve sosyal gelişimin sağlanması, amacıyla 2005 yılında başlatılan bir projedir. 3
KÖYDES PROJESİ UYGULAMASI KÖYDES Projesi uygulama usul ve esasları her yıl yayımlanan Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararlarıyla belirlenmektedir. Proje bu usul ve esaslar dahilinde köylere hizmet götürme birlikleri (KHGB) ve il özel idareleri (İÖİ) tarafından gerçekleştirilmektedir. Proje kapsamında YPK Kararı ile illere tahsis edilen ödenekler, Maliye Bakanlığınca KHGB ve İÖİ hesaplarına aktarılmaktadır. 4
KÖYDES PROJESİ UYGULAMASI İllerde valinin başkanlığında, il genel meclisi başkanı, il özel idaresi genel sekreteri, kaymakamlar, il tarım müdürü, il sağlık müdürü, il özel idaresi ilgili birim amiri, Vali tarafından görevlendirilecek konu ile ilgili iki teknik personelden oluşan İl Tahsisat Komisyonları bulunmaktadır. 5
ÖDENEK TAHSİSİNDE KULLANILAN KRİTERLER İllere tahsis edilecek ödenekler illerin ihtiyaçları ve kapasiteleri göz önünde bulundurularak; İllerdeki ünite sayısı, İlin yüzölçümü, İlin yerleşim yerlerinin rakım değerleri arasındaki standart sapması, Susuz ünite nüfusu, Ham, tesviye ve stabilize yollara sahip ünitelerin nüfusu gibi çok sayıda değişkenin kullanıldığı bir dağıtım yöntemi ile belirlenmektedir. 6
ÖDENEK TAHSİSİNDE KULLANILAN KRİTERLER 2011 yılı ödenek dağılımında; KHGB leri hesaplarına gönderilen son üç yılın KÖYDES ödeneğinin ortalaması oranında ödenek gönderilmiştir. 2012 yılında ise; Geçmiş dönem KÖYDES Projesi ödenekleri ve uygulama sonuçları, Köy alt yapı envanter bilgilerine dayalı ihtiyaç analizi, 2011 yılında meydana gelen afet zararları, Sosyo-ekonomik gelişmişlik verilerine dayalı olarak yapılan ihtiyaç analizi, gibi kriterler esas alınmıştır. 7
TAHSİS EDİLEN ÖDENEKLER (2005 2011) KÖYDES Projesine; 2005 yılında 200 milyon TL, 2006 yılında 2 milyar TL, 2007 yılında 2 milyar TL, 2008 yılında 500 milyon TL, 2009 yılında 500 milyon TL, 2010 yılında 1 milyar 550 milyon TL, 2011 yılında 550 milyon TL, 2012 yılında ise 550 milyon TL olmak üzere, Toplam 7,850 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. 8
BÖLGELERE GÖRE ÖDENEK DAĞILIMI (2005 2012) 9
KÖYDES PROJESİ UYGULAMA SONUÇLARI (01.06.2012) 10
KÖYDES PROJESİ UYGULAMA SONUÇLARI (2005 01.03.2012) Proje kapsamında bugüne kadar; 106.215 proje planlanmış, bunların 99.600 adeti (%93,8) tamamlanmıştır. Tamamlanan projelerin; 63.793 adedi Köy Yolu, 35.290 adedi İçme Suyu, 489 adedi Küçük Ölçekli Sulama, 28 adedi Atık su projesidir. Proje dahilinde 34.389 köy ve 40.554 köy bağlısında yaşayan 12.254.484 vatandaşımıza hizmet götürülmüştür. 11
I-YOL ÇALIŞMALARI (2005 01.06.2012) 80,000 71,149 70,000 60,000 50,567 50,000 41,559 40,000 33,364 30,000 27,026 20,000 10,000 5,237 2,265 1,661 1,170 0 STABİLİZE (Km) 2. KAT ASFALT (Km) 1.KAT ASFALT (Km) MENFEZ (Adet) ONARIM (Km) TESVİYE (Km) BETON YOL (Km) HAM YOL (Km) KÖPRÜ (Adet) 12
YOL DURUMU KARŞILAŞTIRMASI ENVANTER (KM) 2005 31/12/2011 KÖYDES UYGULAMA ASFALT YOL Birinci kat İkinci kat 93.109 ---- ---- % 32,6 ---- ---- 129.889 ---- ---- %42,6 ---- ---- 92.127 41.559 50.568 STABİLİZE YOL 136.013 %47,6 140.713 %46,1 71.149 BETON YOL 1.898 %0,7 4.843 %1,6 2.265 TESVİYE YOL 46.471 %16,3 24.834 %8,1 5.237 HAM YOL 8.141 %2,8 4.948 %1,6 1.661 TOPLAM KÖY YOLU AĞI 285.632 305.227 172.439
II-İÇME SUYU ÇALIŞMALARI (2005 01.06.2012) Susuz 3.979 adet köy ve bağlısına yeni ve şebekeli içme suyu tesisi yapılmış, Suyu yetersiz 39.299 adet köy ve bağlısının içme suyu tesisinin yenilenmesi sağlanmıştır. Susuz ve suyu yetersiz 43.278 adet köy ve bağlısında yaşayan 12.254.484 vatandaşımıza içme suyu hizmeti verilmiştir. 14
III-KÜÇÜK ÖLÇEKLİ SULAMA ÇALIŞMALARI (2010 01.06.2012) Küçük ölçekli sulama işleri 2010 yılında KÖYDES Projesi kapsamına alınarak; 12 adet Gölet yapımı, 31 adet Göletten Sulama Tesisi, 324 adet Yerüstü Sulama Tesisi, 48 adet Yeraltı Sulama Tesisi, 5 adet Hayvan İçmesuyu Göleti tamamlanmış, 52.293 hektar alan sulu tarıma açılmış, 53.986 çiftçi ailesinin yararlanması sağlanmıştır. 15
IV- ATIK SU ÇALIŞMALARI (2011 01.06.2012) Atık su işleri 2011 yılında KÖYDES Projesi kapsamına alınarak; 24 adet Sızdırmalı Foseptik yapımı, 2 adet Sızdırmasız Foseptik, 2 adet Bireysel Foseptik, olmak üzere toplam 28 foseptik yapımı gerçekleştirilerek; 3.713 vatandaşımızın yararlanması sağlanmıştır. 16
KÖYDES PROJESİ SAYISAL HARİTALARIN (ALTLIK VERİLERİN) OLUŞTURULMASI Ülkemizde KÖYDES Projesi kullanılarak son yıllarda kırsal altyapı konusunda büyük ilerlemeler sağlanmıştır. Kırsal altyapı verilerinin her il için sayısal haritalara işlenmesi ve güncelliğinin takip edilmesi, gerek illerin kendi altyapı yatırımlarının takibi gerekse merkezden gerçekleştirilecek bir takım projelerin kararlaştırılması ve koordinasyonun sağlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda 2012 yılı KÖYDES YPK Kararı ile; Köy altyapısı envanter bilgilerinin, 2012 yılı içinde İÖİ tarafından sayısallaştırılarak güncellenmesi işlemlerinin başlatılması, Bakanlığımızca hazırlanmış olan KÖYDES Projesi CBS Rehberi ne uygun olarak il köy altyapısı niteliklerini gösteren sayısal haritaların (altlık verilerin) 2012 yılı içinde hazırlanması esastır. 17
KÖYDES PROJESİ SAYISAL HARİTALARIN (ALTLIK VERİLERİN) OLUŞTURULMASI KÖYDES Projesi 2010/2 sayılı YPK Kararının 29 uncu maddesinin (i) bendinde; Karayolları bölge müdürlükleri, bayındırlık ve iskan il müdürlükleri ile kadastro il müdürlüklerinin teknik işbirliğinde ve İçişleri Bakanlığı koordinasyonunda il özel idareleri tarafından 2010 yılı sonu itibarıyla il köy yolu ağının ve köy içmesuyu altyapısının niteliklerini gösteren sayısal haritaların (altlık verilerin) hazırlanması esastır. Bu verilerin hazırlanmasına ilişkin standartlar için, Bilgi Toplumu Stratejisi eki Eylem Planı 75 nolu eyleminin (Coğrafi Bilgi Altyapısı Kurulumu) sonuçları dikkate alınır. Ayrıca, kurumlararası coğrafi veri paylaşımının sağlanması amacıyla www.bilgitoplumu.gov.tr adresinden erişilebilen "e- Dönüşüm Türkiye Projesi Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi" güncel sürümü temel referans doküman olarak kullanılır. denilmektedir.
KÖYDES PROJESİ SAYISAL HARİTALARIN (ALTLIK VERİLERİN) OLUŞTURULMASI KÖYDES Projesi 2011/2 sayılı YPK Kararının 32 uncu maddesinin (j) bendinde; Karayolları bölge müdürlükleri, bayındırlık ve iskan il müdürlükleri ile kadastro il müdürlüklerinin teknik işbirliğinde ve İçişleri Bakanlığı koordinasyonunda il özel idareleri tarafından il köy yolu ağının ve köy içmesuyu altyapısının niteliklerini gösteren sayısal haritaların (altlık verilerin) hazırlanması esastır. Bu verilerin hazırlanmasına ilişkin standartlar için, Bilgi Toplumu Stratejisi eki Eylem Planı 75 nolu eylemi (Coğrafi Bilgi Altyapısı Kurulumu) kapsamında yürütülen çalışmalar dikkate alınır. Ayrıca, kurumlararası coğrafi veri paylaşımının sağlanması amacıyla www.bilgitoplumu.gov.tr adresinden erişilebilen "e-dönüşüm Türkiye Projesi Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi" güncel sürümü temel referans doküman olarak kullanılır. denilmektedir.
KÖYDES PROJESİ CBS ÇALIŞMALARI CBS uygulaması yapan; Afyonkarahisar Erzurum İzmir Ordu il özel idareleri ile Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ve Kalkınma Bakanlığınca oluşturulan çalışma grubu oluşturularak, Harita Genel Komutanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğüne kurum ziyaretleri gerçekleştirilmiştir. Taslak metin üzerine kurumların görüşleri alınarak KÖYDES Projesi CBS Rehberi 19/09/2011 tarih ve 250-23388 sayılı yazı ile il özel idarelerine gönderilmiştir. 20
KÖYDES PROJESİ CBS REHBERİ KÖYDES CBS Rehberi ile; CBS Birimini kurulması Asgari yazlım ve donanım bilgileri Eğitim Danışmanlık Hizmeti KÖYDES Şablon Veri Tabanı CBS Standartları TUCBS teknik standartları ile uyumluluk Analiz Sorgulama Haritalama 21
KÖYDES PROJESİ CBS ÇALIŞMALARI Harita Genel Komutanlığı ile yürütülen çalışmalar ile; Köy altyapısı veri tabanı Araziden veri toplama Veri sözlüğü Semboloji Coğrafi verilere ait sınıf, katman, detay ve özniteliklerin bir standarta ulaştırılması hedeflenmektedir. Çalışma sonunda; Tekrarlı veri üretiminin önüne geçilmiş, Ülke genelinde köy altyapısı veri tabanı oluşturulmuş, Askeri Coğrafya verileri anlık olarak güncellenmiş olacaktır. 22
SONUÇ VE ÖNERİLER
KÖYDES CBS REHBERİ İLE BEKLENEN SONUÇLAR Kırsal envanter bilgileri sayısal hale getirilerek veri güvenilirliği sağlanması, İl özel idarelerinin üreticisi oldukları köy altyapı bilgileri, Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemine (TUCBS) altlık veri olarak kullanılması, Envanter bilgilerinin güncellenmesi kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, İl özel idaresi tarafından gerçekleştirilen projelerin sonucu il envanteri anlık olarak güncellenmesi, Sayısallaştırılan envanter bilgilerinden sorgulama ve analiz yapılarak ilin ihtiyaç duyduğu altyapı yatırımlarına karar verilebilmesi, 24
KÖYDES CBS REHBERİ İLE BEKLENEN SONUÇLAR İl özel idaresinin sorumluluğunda bulunan köy yerleşim planları, köy imar uygulamaları, maden ocakları ruhsatları, afet kriz yönetimi gibi uygulamalar CBS dayalı olarak gerçekleştirilebilmesi, Bakanlık birimlerimiz ve bağlı kurumlarımızın sorumluluğunda yürüyen Emniyet, yangın, ambulans çağrı sistemi (112), Mekânsal Adres Kayıt Sistemi gibi projelerin kırsal alan yol veri altyapısı oluşturulması, Geçmiş dönem uygulamaları ile köy altyapı envanteri bilgilerine dayalı olarak ihtiyaçların analizi daha doğru yapılması, E-Türkiye projesi kapsamında oluşturulan eylem planlarının kırsal alan için temel altyapısı olan yol veri seti güncel olarak oluşturulması sağlanacaktır. 25
KÖYDES CBS ÇALIŞMALARINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER Araziden veri toplama standartları Uzman personel eksikliği KÖYDES Şablon Veri Tabanındaki Detaylar (kodları, isimleri ve tanımları) Öznitelikler (kodları, isimleri ve tanımları) CBS çalışmalarının devamlılığının sağlanması (kişilere bağımlılık) Yazılım-donanım CBS uygulaması yapan il özel idaresi sayısının azlığı CBS nin taşra tarafından yeterince anlaşılamaması Altlık veri olarak temini (Hava fotoğrafı, uydu görüntüleri) 26
SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLER İlgili kurumlardan oluşturulacak teknik komisyon ile; Köy altyapısı coğrafi veri tabanı Coğrafi veri toplama standartları Coğrafi verilere ait sınıf, katman, detay ve öznitelikleri Verilerin hangi ölçeklerde sayısallaştıracağının belirlenerek, verileri üreten kurumlar ile İlgili tüm kurum ve kuruluşlar yanında İdarelerin görev sorumlulukları doğrultusunda; coğrafi verilerin/bilgilerin ulusal/ortak standartlarda üretilmesi ve paylaşımı, kamu kurum ve kuruluşları arasında işbirliği ve eşgüdümü sağlayarak, coğrafi bilgi kullanıcılarının konuma dayalı karar verme süreçlerinde, projelerinde ve uygulamalarında gereksinim duyulan doğru ve güncel coğrafi bilginin veri paylaşımı konusunda birliktelik kazandırılmış olacaktır.
ARZ EDERİM.