Uzm. Bio. Zinnet OĞUZ 4 Kasım 2014 ANTALYA

Su Kalitesinin İzlenebilirliği Uygun koşullarda ve doğru usulde numune alımı Su kalitesinin tespiti Uygun koşullarda doğru metotlarla analiz

Neden Numune Alınır? Kirlilik kaynağını belirlemek Kontaminasyonu tanımlamak Mevzuata uygunluğu saptamak

Numune Alımının Önemi (1) Su kalitesinin sağlanmasında en zayıf halka numune alımıdır. Numune alımı laboratuvar analizlerinin geçerliliğini ve güvenilirliğini koşullandırır. Numune alımları sırasında yapılan hatalar, analiz hatalarının %80 ini açıklamaktadır.

Numune Alımının Önemi (2) Numune alımı hatalı ise hatalı sonuçlara ve yanlış yorumlara yol açmaktadır. Hatalı sonuçlara bağlı alınan kararlar sağlık, medyatik ve ekonomik bağlamda ciddi sonuçlar doğurabilir. Numune alımında yapılan hataları düzeltebilecek bir laboratuvar metodu mevcut değildir.

Numune Alımında Önemli Noktalar Numune herhangi biri tarafından alınamaz Numune alımında herhangi bir şişe kullanılamaz Numune herhangi bir miktarda alınamaz Herhangi bir yerde saklanamaz Herhangi bir şekilde saklanamaz Herhangi bir süre boyunca saklanamaz

Analiz sonucunu etkileyen faktörler Numunenin saklama ve taşıma koşulları Laboratuvara ulaştırılma süresi Numune alım noktasının seçimi Şişenin tipi Analiz sonucu Numune alan kişi

Numune alım noktasının seçimi İncelenecek alanı temsil etmelidir (tanımlanan yüzme alanı, kaynak, depo, arıtım tesisi=şebeke temsiliyeti vb.) Her türlü değişken dikkate alınmalıdır (yağmur suyu kanalları, dereler, deşarj noktaları, akıntı yönü, olası kontaminasyon noktaları düşük basınç noktaları vb.) Seçilen noktalar sabit olmalıdır Dezenfektanların reaksiyonlarını tamamladığı kararlı noktalar seçilmelidir

Numune alan kişi Numune alım noktasını düzgün bir şekilde saptamış olmalıdır Yeterli teknik bilgiye sahip olmalı ve alanı iyi tanımalıdır Hijyen bilgisine sahip olmalıdır Elleri temiz olmalı, kontaminasyonlara sebep olmadan numune almalıdır

Numune Şişelerinin Niteliği Kimyasal ve Mikrobiyolojik parametreler için farklı olmalı Cam, tekrar kullanılabilir- Plastik (PP,PE,PS), tek kullanımlık Temiz ve steril (Mikrobiyolojik analizler için) olmalı Sterilizasyon sertifikası bulunmalı Suda klor varlığı tespit edildi ise sodyum-tiyosülfat içeren steril şişeler kullanılmalı

Numune Alma İşleminin İzlenebilirliği Numune alımının izlenebilirliği için numune alma formunun mutlaka doldurulması gereklidir Numune alma sırasındaki yer, konum, saat, ortam koşulları, numuneye ilişkin ayrıntılar ve numune alan kişi bilgileri izlenebilirlik ve değerlendirme için önemlidir

Numune Alma Formu Bilgileri Numune alma işleminin tarih ve saati Numune alan kişinin kimliği Numune alınan yerin açıkça tanımlandığı konum adresi Ambalajlı sularda üretim-son kullanma tarihi, parti seri numarası, üretici firma, üretim yeri bilgileri Numune alınan noktanın konumu ve açıkça tanımı Numune alım amacı (kontrol, denetleme, pgd, şikayet) Su tipi (şebeke, kaynak, deniz, doğal mineralli su, ambalajlı su vb)

Numune Alma Formu Bilgileri Numune alım şartları (suya yapılan işlem, musluk türü, söküm, numune alım noktasının dezenfeksiyon türü (alev, alkol)) Numune alımı sırasındaki hava koşulları Yerinde yapılan ölçümlerin sonuçları (ph, serbest klor, iletkenlik, sıcaklık, çözünmüş oksijen) Organoleptik sonuçlar İstenen parametreler Numune başına alınan numune şişelerinin adedi

Numunenin muhafazası ve taşınması Numune, güneş ışınlarından korunmalıdır Şişelerin mümkün olan en kısa sürede laboratuvara götürülmesi esastır Numunenin alınması ve incelenmesi arasındaki saklama süresi kullanılan standarda/mevzuata uygun olmalıdır -Taşıma süresi < 8 (6) veya (4) saat (5±3) (4±3) C de izotermik kaplarda - 8-24 saat (5±3) C de soğutucuda (sıcaklık kontrol edilmeli) Taşıma esnasında su numuneleri donmamalıdır (uygun miktarda buz aküsü) Numuneler laboratuvarın kabul kriterlerine uygun şekilde laboratuvara teslim edilmelidir.

Musluktan Numune Alımı-1 Numune alım tutanağı eksiksiz doldurulmalıdır Numune alacak kişi ellerini bol sabunlu suyla veya alkolle yıkamalıdır Filtre ve musluk ağızlığı gibi aparatlar çıkarılmalı, musluk temiz bir bezle temizlenmelidir

Musluktan Numune Alımı-2 Musluk ağzı alevle alazlanarak dezenfekte edilmelidir Musluk kullanım yoğunluğuna göre en az 30 sn akıtılmalıdır Numune kabı alev yanında açılmalı ve ağzı musluğa değdirilmeden doldurulmalıdır

Musluktan Numune Alımı-3 Numune kabının 1/10 kadar boğaz kısmında boşluk bırakılmalıdır Numune kabının kapağı el değmeden kapatılmalıdır Numune şişeleri etiketlenerek, numune kodu veya numunenin alındığı yerin ismi, alım tarihi ve saati gibi bilgiler eksiksiz yazılmalıdır.

Yüzme Suyundan Numune Alımı Manuel yöntem veya numune alma çubuğu kullanılabilir (çubuk ağzı alevden geçirilmelidir) Numune alma tutanağı eksiksiz doldurulmalıdır Görsel incelemeler kaydedilmelidir

Yüzme Suyundan Numune Alımı Numune yüzme alanı içindeki izleme noktalarından (en fazla yüzücünün beklendiği/bulunduğu veya en fazla riskin beklendiği yerler) Suyun en az 1 m derinliğinden ve su yüzeyinin 30 cm altından alınmalıdır (mineral yağlar hariç) Numune bir harekette alınmalıdır Şişe hacminin 1/10 u boş bırakılmalıdır Şişe doldurulduktan sonra hemen kapatılmalıdır

Yüzme Havuzlarından Numune Alımı Numuneler su akımının en düşük olduğu veya kullanıcıların en yoğun olduğu bölgeden yüzme havuzu kenarının yaklaşık 50 cm uzağından ve su yüzeyinin 20 cm altından alınır. Havuz Suyu Numune Alma Formu doldurulur (YHTSEHY :Ek-6) Her numune için bir kod numarası verilir ve kod numarası numune alma formu ile numune şişesinin üzerine yazılır. Numune hacmi mikrobiyolojik analizler için en az 500 ml, kimyasal analizler için enaz 1000 ml olarak alınır.

Önerilen kaynaklar

EN ZAYIF HALKAYI GÜÇLÜ TUTMANIZ DİLEĞİ İLE