2009 TÜSEV FAALİYET RAPORU 2010 ÇALIŞMA PROGRAMI VE BÜTÇESİ Uluslararası İşbirliği Kuruluşları
ĠÇĠNDEKĠLER BÖLÜM 1. Yönetim Organları 3 BÖLÜM 2. Genel Değerlendirme 4 BÖLÜM 3. 2009 Yılı Faaliyetlerimiz 6 I ĠletiĢim ve Genel ÇalıĢmalar II Yasal ÇalıĢmalar III Sosyal Yatırım IV AraĢtırma ve Yayınlar V Uluslararası ĠliĢkiler ve Ağ Kurma BÖLÜM 4. 2010 Yılı ÇalıĢma Programı 20 I ĠletiĢim ve Genel ÇalıĢmalar II Yasal ÇalıĢmalar III Sosyal Yatırım ve Sosyal GiriĢimcilik IV AraĢtırma ve Yayınlar V Uluslararası ĠliĢkiler ve Ağ Kurma BÖLÜM 5. EKLER 24
MĠSYONUMUZ Vakfın amacı eğitim, bilim, kültür, sağlık, çevre gibi sosyal alanlarda KAMU YARARINA ÇALIġAN VE KAR AMACI GÜTMEYEN GÖNÜLLÜ KURULUġLAR olarak Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulmuģ Vakıflar ile Derneklerin kendi tüzük ve senetlerinde belirtilen özgün amaç ve hizmet konularını etkin olarak gerçekleģtirebilmelerine, uyum ve iģbirliği içinde ülke yararına hizmet edebilmelerine, aralarında bir iletiģim ve hizmet ağı oluģturmalarına katkıda bulunmak; bu suretle söz konusu kuruluģlardan oluģan bağımsız sektörün, kamu sektörü ve kâr amaçlı özel sektör yanında, ÜÇÜNCÜ SEKTÖR olarak güçlenmesini ve bu sektörün benzeri uluslararası kuruluģlarda, özellikle Avrupa nın yeniden yapılanmasında hızla örgütlenen Avrupa Üçüncü Sektör Hareketi içinde yer almasını sağlamaktadır. TÜSEV Resmi Senedi: Madde 3
BÖLÜM 1: YÖNETĠM ORGANLARI Mütevelliler Heyeti Başkanlık Divanı Prof.Dr.Üstün Ergüder : BaĢkan Rahmi M.Koç ve Güler Sabancı : BaĢkan Vekilleri Yönetim Kurulu Prof. Dr. Üstün Ergüder (Başkan) Ġnal Avcı (Başkan Yardımcısı) Timur Erk (Başkan Yardımcısı) Hüseyin Topa Prof. Dr. Tosun Terzioğlu Nurdan ġahin Osman Çetin Evranuz Hasan SubaĢı Oral Turanoğlu Candan Fetvacı Derya Akalın Uysal Boğaziçi Üniversitesi Vakfı Vehbi Koç Vakfı Türk Böbrek Vakfı Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfı Sabancı Vakfı Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı Elginkan Vakfı Hisar Eğitim Vakfı Türk Sanayicileri ve ĠĢadamları Derneği Aydın Doğan Vakfı Anne Çocuk Eğitim Vakfı Denetim Kurulu Gün Han BaĢik Feyziye Mektepleri Vakfı (Başkan) Kamil Özden Ayhan Ergin Türkiye Yardım Sevenler Derneği Türk Eğitim Vakıfları DayanıĢma Konseyi Genel Sekreter Namık Ceylanoğlu
BÖLÜM 2: GENEL DEĞERLENDĠRME Çok Değerli Mütevellimiz, Bir sivil toplum kuruluģu olarak yaģamımızın en önemli günlerinden biriside, bir araya gelerek dertleģtiğimiz, fikir alıģveriģinde bulunduğumuz, denetim görevimizi yerine getirdiğimiz Mütevelliler Heyeti toplantılarımız, baģka bir tanımla genel kurullarımızdır. Bu toplantılar adeta sivil toplum kuruluģları için birer rehabilitasyon seanslarıdır. Bu vesileyle 2009 yılındaki faaliyetlerimizi ve 2010 yılı çalıģmalarımızı özetlediğimiz bu Faaliyet Raporu nu bir örnek oluģturması amacıyla bilgilerinize sunmaktayız. Bilindiği üzere 2008 yılında baģlayan ve 2009 yılında tepe noktasına ulaģan küresel ekonomik kriz bütün ülkelerde olduğu gibi ülkemizin de ekonomik göstergelerinde çok önemli ve ani değiģikliklere ve bozulmalara neden olmuģ, bunun devamında ise toplumsal yaģamımız olumsuz etkilenmiģtir. Buna bağlı olarak iktisadi piyasanın iki ana ögesi olan tüketici ve üretici davranıģları da baģ gösteren değiģimlerden olumsuz etkilenerek ekonomik kriz ülkemizde de derinlik ve geniģlik kazanmıģtır. Sonuç, vakıf ve derneklerimizin oluģturduğu sivil toplum sektörü 2009 yılında ekonomik tehditleri iyiden iyiye hissetmiģtir. Bunun göstergesi ise azalan gelir ve düģük düzeyde gerçekleģen kamu yükünü hafifletici faaliyetlerdir. Buna rağmen sivil toplum kuruluģlarını demokratik zenginlik ve topluma faydalı olma becerisine sahip farkındalık yaratan kurumlar olarak tanımlayan sosyal ve ekonomik teoriler aynı zamanda krizi; ekonomik güçsüzlük ortamlarında hepimizin ortak sorunu olarak görmektedir. Ancak bu açıdan bakıldığında dahi krizler aynı zamanda vakıf ve derneklerimizin bazıları için yaptıkları çalıģmalar ile adeta vesayetten liyakate yükselme fırsatını yakaladıkları bazıları için de riskler ortamı olmuģtur. Kriz döneminde ortaya çıkan istikrarsız piyasa koģullarında, bireylerin ekonomik açıdan muhtaç duruma düģmesiyle toplum aniden örgütlü bir fakirleģme ile karģı karģıya kalmıģtır. Bundan da vakıf ve derneklerimiz ciddi anlamda etkilenmiģtir. Bu dönem vakıf ve dernek faaliyetlerinin yavaģladığı, gelirlerinin azaldığı, hizmet sunumunun etkilendiği bir dönem olmuģtur. Buna rağmen TÜSEV duyulan güvenin sonucu olarak bu dönemde kabul edilen çalıģma programı ve bütçesini kesintisiz uygulamak fırsatını elde etmiģtir. Bundan da büyük mutluluk duymaktayız. Duyulan güvene sonsuz teģekkürlerimizi sunarız. 2009 yılı bu açıdan daha ziyade vakıf ve derneklerimizi doğrudan ilgilendiren tematik çalıģmaların yapıldığı bir yıl olmuģtur.
Kamu ile iliģkiler eskiden olduğu gibi ortak sorunlarımızın çözümlenmesine yönelik olarak en üst düzeyde ve özel önem verilerek yürütülmüģ, sivil toplumun üstlendiği rollerin demokrasi bilincine oturtulması ve sosyal refahın arttırılmasında kurum olarak önemli çalıģmalar yapılmıģtır. Diğer taraftan bilgi toplumuna geçiģ sürecinde bilginin artan ekonomik değerinin vakıf ve derneklerimizin hizmet yaģamlarına gittikçe artan bir Ģekilde girmesi ve değerinin anlaģılması ise bizleri mutlu eden bir geliģme olmuģ, bu bağlamda TÜSEV web sitesi ve her ay yayımladığımız Türkçe ve üç ayda bir yayımladığımız Ġngilizce e- bülten ile Bilgi Bankası, vakıf ve dernek yaģamımızın önemli baģvuru mekanizmalarını ve bilgi dağarcıklarını oluģturmuģtur. Gerek ekonomik kriz, gerek yaģanan siyasal ve toplumsal olaylara rağmen bu dönemde genel olarak vakıf ve derneklerin siyaset yapmadıkları söylense dahi geçtiğimiz yıl, STK ların siyasetten davranıģ örnekleri sergiledikleri çok yoğun ve yorucu bir yıl olmuģtur. Buna rağmen TÜSEV, mütevelli kompozisyonunu dikkate alarak kamu ile iliģkilerinde ölçülü, yapıcı ve çözümcü bir yol tercih etmiģtir. Bu bağlamda TÜSEV siz değerli mütevellileri ile taçlandırdığı, örnek çalıģmalarıyla ile gerek ulusal gerek uluslararası arenada haklı bir yer edinmiģ sivil toplum alanının güçlü aktörlerinden biri olarak devlet-sivil toplum ve STK iliģkisinde saygın bir duruģ sergilemiģtir. Bu baģarı hepimizin ortak gururu ve güvencesidir. Sonsuz teģekkürlerimizi sunuyor, hepinize sağlık, esenlik ve baģarılar diliyoruz. TÜSEV Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı
c) TÜSEV Bilgi Bankası: Ülkemizin önde gelen vakıf ve derneklerinden oluģan, mütevellilerimizin kurumsal profillerini içeren, Türkçe ve Ġngilizce bir veritabanı BÖLÜM 3: 2009 YILI FAALĠYETLERĠMĠZ 2009 yılı faaliyetlerimizle ilgili daha detaylı bilgilere web sitemizden www.tusev.org.tr ulaģabilirsiniz. I. İletişim ve Genel Çalışmalar 1. 2009 TÜSEV Mütevelliler Heyeti Toplantısı, 16 Nisan 2009, Ġstanbul: TÜSEV'in 2009 yılı Mütevelliler Heyeti Toplantısı 16 Nisan 2009 tarihinde Borusan Kocabıyık Vakfı ev sahipliğinde Borusan Oto da gerçekleģtirilmiģtir. YaklaĢık 100 mütevellimizin katıldığı toplantıda TÜSEV e yeni katılan Mütevelliler Heyeti üyeleri tanıtılmıģ, 2008 yılı faaliyetleriyle ilgili bilgi verilmiģ, 2009 yılı ÇalıĢma Programı ve bütçesi onaylanmıģtır. 2. TÜSEV Mütevelliler Heyetine Katılan ve Ayrılan KuruluĢlar: Katılan KuruluĢlar: Bolu BağıĢçılar Vakfı: Türkiye nin ilk sosyal yatırım vakfı olan Bolu BağıĢçılar Vakfı nın (BBV) kuruluģ çalıģmaları Aralık 2006 dan beri TÜSEV danıģmanlığında devam etmiģ ve Haldun TaĢman, Ahmet Baysal ve ġerafettin Erbayram gibi otuziki Bolulu iģadamı ve hayırsever tarafından 2008 yılında kurulan vakıf dünyanın pek çok ülkesine hızla yayılan sosyal yatırım fonu modelinin ülkemizdeki öncüsü olmuģtur. Ayrılan KuruluĢlar: Celal Bayar Üniversitesi Yüksek Öğrenim Vakfı Ortadoğu ve Balkan Ġncelemeleri Vakfı Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Aramızdan ayrılan bu kuruluģlarımıza teģekkür ediyor, çalıģmalarında baģarılar diliyoruz. 3. ĠletiĢim ÇalıĢmaları: a) Bülten ve Websitesi: Aylık TÜSEV e-bültenleri ve düzenli olarak güncellenen web sitemiz ile kamu, özel sektör, sivil toplum kuruluģları ve diğer paydaģlarla bilgi paylaģımı 2009 yılı boyunca devam etmiģtir. Uluslararası iliģkilerimizi geliģtirmek için üç ayda bir yayınlanan Ġngilizce e-bülteni ise ġubat, Haziran, Ekim ve Aralık aylarında yayınlanmıģtır. TÜSEV web sitesi bugüne kadar (30 Mart 2010 tarihi itibariyle) 872.371 defa ziyaret edilmiģtir. b) ĠletiĢim Altyapısının GeliĢtirilmesi: TÜSEV in iletiģim kapasitesini arttırmak amacıyla iletiģim ve basın listeleri güncellenmiģ ve geliģtirilmiģtir.
olan TÜSEV Bilgi Bankası nın 2008 yılında tamamlanarak kamuoyunun bilgisine sunulmasının ardından 2009 yılında veritabanının altyapısı geliģtirilerek interaktif bir hale getirilmiģtir. Mütevellilerimiz kullanıcı adı ve Ģifreleriyle giriģ yaparak bilgilerini kolayca güncelleyebilmektedirler. Adım adım güncelleme iģleminin nasıl yapılacağını gösteren bir kullanım kılavuzu da hazırlanarak Bilgi Bankası na eklenmiģtir. Mütevellilerimizin tanıtım, iletiģim ve iģbirliği kapasiteleri ile uluslararası bağlantılarının geliģmesinde bir köprü görevi görmeyi amaçlayan TÜSEV Bilgi Bankasına www.tusev.org.tr/member adresinden ulaģabilmek mümkündür. TÜSEV Bilgi Bankası nın içeriğinin en güncel bilgilerle geliģtirilmesi için tanıtım ve iletiģim çalıģmaları devam etmektedir. Bugüne kadar mütevellilerimizin bir kısmı Bilgi Bankası na katılarak baģta mali bilgileri olmak üzere kurumsal profillerini ve çalıģmalarını ulusal ve uluslararası kamuoyunun bilgisine sunmuģ, kurumlarının görünürlüklerini arttırmıģ; kamuoyuna güven vermiģ ve diğer sivil toplum kuruluģlarına öncülük etmiģlerdir. Özellikle sivil toplum kuruluģlarının ne derece Ģeffaf ve hesapverebilir olduklarının gündeme geldiği bir dönemde Bilgi Bankası nın ayrı bir anlam ve önem kazandığına inanıyor, Bilgi Bankası na diğer vakıf ve derneklerimizin de gerekli ilgiyi göstermelerini bekliyoruz. Henüz profilinizi oluģturmadıysanız eklemeyi, eğer profiliniz mevcut ise en son bilgilerinizle güncellemeyi lütfen unutmayınız. 4. Ġnsan Kaynakları Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP) kapsamında oluģturulan proje ekibinde Prof. Dr. Ahmet Ġçduygu, Deniz Sert, Özlem BaĢdoğan ve Selim Erdem Aytaç proje bazlı olarak görev yapmıģlardır. Örgütlenme Özgürlüğünün Ġzlenmesi için Metodoloji GeliĢtirilmesi Projesi kapsamında ise Av. Orhan Kemal Cengiz ve Rana Birden Çorbacıoğlu proje uzmanı olarak görev almıģtır. 2009 yılında da sivil toplum alanına ve TÜSEV çalıģmalarına ilgi duyan lisans ve yüksek lisans öğrencilerine staj imkanı sağlanmıģtır. Özüm Çetinkaya (Ġsveç/Göteborg Üniversitesi, yüksek lisans öğrencisi), Müge Yamanyılmaz (Boğaziçi Üniversitesi, lisans öğrencisi) TÜSEV de dönemsel ve yarı zamanlı olarak staj yapmıģlardır. Rutgers Universitesi (ABD) yüksek lisans öğrencisi Bilal Zivali ise Eylül 2009 da baģladığı yarı zamanlı stajına 2010 Mayıs ayına kadar devam etmiģtir. (Bkz. Bilal Zivali nin izlenimleri) (Ek:22) Bu genç arkadaģımıza teģekkür ediyor, baģarılar diliyoruz. 5. Teknik Ġhtiyaçlar Teknik destek, yazılım desteği, web hosting ve mail hosting hizmetleri konusunda 0ve1 BiliĢim Sistemleri ile anlaģılarak web sitesinin altyapısı geliģtirilmiģ ve teknik kaynaklardan en verimli Ģekilde faydalanılmıģtır.
II. Yasal Çalışmalar 1. Yasal GeliĢmeler a) Dernekler Kanununda DeğiĢiklik Yapan Kanun: 23.01.2009 tarih ve 27119 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Dernekler Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Dernekler Kanununa 27/A maddesi eklenmiģtir. Yapılan düzenleme ile Türkiye Kızılay Derneğinin, teģkilatlanması ve yönetilmesinin uluslararası anlaģmalara göre yapılmasının sağlanması amaçlanmıģtır. Kanuna göre, Türkiye Kızılay Derneği, merkezinde genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu; Ģubelerinde ise genel kurul ve yönetim kurulu oluģturarak, tüzüğünde belirlenen Ģekilde teģkilatlanacak ve yönetilecektir. b) Vakıf Yöneticilerinin Adli Sicil Kayıtlarının Ġzlenmesi: 5737 sayılı Vakıflar Kanunu nun 9. Maddesinde vakıf yöneticisi olamayacaklar ile seçildikten sonra bu kanun maddesinde belirtilen suçlardan mahkum olanların yöneticiliğinin sona ereceği belirtilmekte, 14.10.2008 tarih ve 2008/14 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğü Genelgesi ile de bu konu ile ilgili olarak vakıf yöneticilerinin adli sicil kayıtlarının Bölge Müdürlüklerine teslim etmeleri vakıflardan istenmiģti. Bu kez Vakıflar Genel Müdürlüğü 06.01.2009 tarih ve 2009/2 sayılı Genelgesi ile adli sicil kayıtlarının takibi, muhafaza edilmesi ve kanun hükümlerinin uygulanması görevinin vakıf yetkili organının sorumluluğunda olduğunu vurgulamıģtır.(bkz. Ek:19) c) Yeni Vakıfların KuruluĢ Malvarlığı: Vakıflar Meclisinin 24/03/2009 tarih, 19/142 sayılı kararıyla; 2009 yılı için yeni vakıfların kuruluģunda amaçlarına göre özgülenecek asgari malvarlığı, 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 5. maddesi ile Vakıflar Yönetmeliğinin 111. maddesinin (ğ) bendine istinaden 50.000.- (ellibin) TL olarak belirlenmiģtir. d) Vakıflar Meclisi Asıl Üyeliğine TÜSEV adayı Tevfik BaĢak Ersen in seçilmesi: 28 Aralık 2008 tarihinde yapılan Vakıflar Meclisi seçimlerinde Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulmuģ yeni vakıfları temsil edecek üç asıl üyelik için 179 kiģi aday olarak baģvurmuģ ve TÜSEV adayı Tevfik BaĢak Ersen değerli desteklerinizle önemli bir baģarı elde ederek birinci yedek üye seçilmiģti. Vakıflar Meclisi asıl üyeliklerinden birinin boģalması nedeniyle mevcut Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği çerçevesinde Tevfik BaĢak Ersen, Vakıflar Meclisi üyeliğine kalan süreyi tamamlamak koģuluyla getirilmiģ olup, 5 Mayıs 2009 tarihi itibarıyla bu görevi yürütmektedir. e) Vakıflar Yönetmeliği nin Bazı Maddelerinin Yürütülmesinin Durdurulması: 27.09.2008 tarih ve 27010 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Vakıflar Yönetmeliği nin 43. Maddesinin (Ġç Denetimi Yapabilecekler) 2.fıkrasının, 44. Maddesinin (Sertifika Alabilme ġartları) ve 48. Maddesinin (Bağımsız Denetçi Sertifika Sınavı) iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali MüĢavirler ve Yeminli Mali MüĢavirler Odası Birliği) tarafından açılan dava sonucu T. C. DanıĢtay Onuncu Daire BaĢkanlığı (Esas No. 2008/11346) 10.06.2009 tarihinde yukarıda belirtilen yönetmelik hükümlerinin yürütülmesinin durdurulmasına karar vermiģtir. Diğer taraftan; 1. Yüzyıl IĢıl Eğitim Vakfı 2.Cansız Of Vakfı
3.Boğaziçi Üniversitesi Vakfı 4.Türk Eğitim Vakfı 5.Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı 6.TEMA Vakfı 7.NakibüleĢraf Esseyit ElHac Ġbrahim Efendi (Mülhak Vakfı) Vakıflar Yönetmeliğinin birçok maddesinin iptali için dava açmıģlardır. Davalar derdesttir. Bu vakıflarımızla 10 Mart ve 23 Haziran 2009 tarihlerinde iki kez toplantı yapılarak izlenecek yol belirlenmiģtir. f) Türkiye Kızılay Derneği ne Yapılan BağıĢ veya Yardımlar: 13 Ağustos 2009 tarih ve 27318 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No.4 ) ile yapılan değiģiklikle Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından Türkiye Kızılay Derneği ne makbuz karģılığı yapılan nakdî bağıģ veya yardımların tamamı, 03/07/2009 tarihinden itibaren kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilmek Ģartıyla kurum kazancından indirilebilecektir. Ancak yapılacak aynî bağıģ ve yardımlar kurum kazancının %5 i ile sınırlı tutulmuģtur. Diğer taraftan, Kızılay Derneğinin iktisadi iģletmelerine yapılan bağıģ veya yardımların kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi ise mümkün değildir. g) 2009 Yılı Yeniden Değerleme Oranı: Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 392) uyarınca yeniden değerleme oranı 2009 yılı için % 2,2 (iki virgül iki) olarak tespit edilmiģtir. Kararın tam metni 14.11.2009 tarih ve 27406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıģtır. Dernekler Kanunu nun 32inci maddesinde tanımlanan çeģitli cezalar her yıl sonunda ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılmaktadır. 2. Toplantılar a) Maliye Bakanlığı ile GörüĢme, 17 ġubat 2009, Ankara: Maliye Bakanlığı Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı na verilmiģ olan Vergi ve Kamu Yararı Raporu çerçevesinde vakıfları ilgilendiren vergi kanunlarında değiģiklik yapılması konusunda bir görüģme yapılmıģtır. b) Vakıflar Genel Müdürlüğü ile GörüĢme, 16 Mart 2009, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü ile yeni Vakıflar Kanununda ve ilgili yönetmelikte tanımlanan iç denetim ve iç denetçi konuları ile ilgili olarak sekiz vakfın açtığı iptal davaları hakkında yapılabilecekler görüģülmüģtür. c) Dünya Bankası Toplantısı, 13 Mayıs 2009, Ankara: Dünya Bankası nın 2010 ve sonrası için üzerinde çalıģtığı Program Taslağı konusunda STK larla yaptığı danıģma toplantısına TÜSEV de katılmıģtır. d) Vakıflar Genel Müdürlüğü ile GörüĢme, 28 Temmuz 2009, Ankara: Ülkemizde vakıfların kullandığı muhasebe ve raporlama standartları genel olarak ticari kuruluģların ihtiyaçlarına ve kullanımlarına dönüktür ve bugüne kadar vakıflara özgü bir Uluslararası Muhasebe Standartı belirlenmemiģtir. Bu eksikliğin ortadan kaldırılması için TÜSEV in yaptığı çalıģmalar sonucu bir Muhasebe Standartları Raporu oluģturulmuģtur. Raporun amacı, devlet maliyesinin, vakıf kurucu ve yöneticilerinin, üyelerin, vakıflara bağıģ ve yardım yapanların, onlara gerektiğinde kredi ve fon verecek kuruluģların ve genel olarak toplumun mali tablolardan beklediği, standart, anlaģılabilir, Ģeffaf ve ihtiyaçlara cevap verecek Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) uyumlu bir muhasebe sisteminin vakıflarımız için uygulanmasına katkıda bulunmaktır. Bu amaçla hazırlanan rapor
28 Temmuz 2009 tarihinde Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkililerine sunulmuģtur. Bu standart yeni Türk Ticaret Kanunu nun kabulü ile yürürlüğe girecektir. e) Gençlik ve Spor Bakanlığı Strateji Belgesi ÇalıĢtayı, 15-16 Ağustos 2009, Ġzmit: Devlet Bakanı Faruk Nafiz Özak ın önderliğinde oluģturulan ve Türkiye nin gençlik politikasının sivil topluma danıģılarak oluģturulup uygulanmasını hedefleyen çalıģtaya TÜSEV i temsilen Zeynep Meydanoğlu katılmıģtır. TÜSEV, çalıģtay ertesinde oluģturulan 10 kiģilik çalıģma grubuna davet edilmiģtir. Kamusivil toplum iliģkilerinde iyi bir örnek niteliğindeki çalıģmalara katılım devam edecektir. f) Vergi Savunu Projesi: Gelir Ġdaresi BaĢkanlığı ve VGM ile görüģülmüģ, vakıfları ilgilendiren vergilerin gözden geçirileceği, Maliye bürokrasisi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü yetkililerinin katılımı ile düzenlenecek bir toplantının çalıģmalarına devam edilmektedir. g) Vakıflarda Kurucu Ġrade, 16 Aralık 2009, Ankara: Vakıflarda kurucu iradenin hiçbir Ģekilde değiģtirilemeyeceğine iliģkin Yargıtay kararları çerçevesinde, kurucuları hayatta olan vakıfların dahi resmi senet değiģiklik taleplerinin ilgili mahkemelerce reddedilmesi üzerine Prof. Dr. Cevdet Yavuz, Prof. Dr. Ergun Özsunay ve Prof. Dr. Teoman Akünal dan oluģan bilim kuruluna bir hukuki mütalaa hazırlatılmıģtır. Bu mütalaa BaĢbakan Yardımcısı Cemil Çiçek e sunulmuģ ve konuyla ilgili görüģ ve önerilerimiz paylaģılmıģtır. Bu rapor bilahare vakıflardan sorumlu Devlet Bakanı ve BaĢbakan Yardımcısı Bülent Arınç a verilecek ve maliye bürokrasi ile tartıģılacaktır. h) Economics of Charitable Giving, 8-9 Ekim 2009, Almanya: Mannheim kentinde sivil toplum kuruluģlarının hayırseverlik alanındaki çalıģmalarının ekonomiye katkıları ve etkileri konulu bir konferans düzenlenmiģtir. Toplantıya katılarak Avrupa Birliği kurumları ve AB üyesi ülkelerde sivil toplumu ilgilendiren mali mevzuat konusunda çalıģan bürokrat, akademisyen ve uzmanlarla iliģki geliģtirilmiģtir. i) Avrupa da Sivil Katılım, 12-13 Kasım 2009, Slovenya: Ljublijana da yapılan toplantı, sivil toplumun karar alma süreçlerine katılımına odaklanmıģtır. Konferansın amacı Karar Alma Süreçlerine Sivil Katılım için Ġyi Uygulamalar Belgesi nin 21 Ekim tarihinde Bakanlar Konseyi tarafından onaylanarak yürürlüğe girmesinin ardından tanıtımının yapılması olmuģtur. TÜSEV, 19-20 Ocak 2009 tarihinde belgenin Balkanlar ve Türkiye deki sivil toplum temsilcileri tarafından tartıģılması için yapılan bir seminere ev sahipliği yapmıģ, ardından ise Mart ayında belgenin sonlandırılması için uzmanlık desteği vermiģti. 4. Örgütlenme Özgürlüğünün Ġzlenmesi Ġçin Metodoloji GeliĢtirilmesi Projesi (Monitoring): Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu nun mali destek sağladığı, TÜSEV in STGM ( Sivil Toplum GeliĢtirme Merkezi) iģbirliğiyle yürüttüğü Örgütlenme Özgürlüğünün Ġzlenmesi (monitoring) için Metodoloji GeliĢtirilmesini amaçlayan proje Ocak 2009 itibarıyla baģlamıģtır. 2009 yılında tamamlanması gereken proje AB komisyonu ile mutabık kalınarak Nisan 2010 a kadar uzatılmıģtır. Proje kapsamında tamamlanan etkinlikler Ģunlardır: Türkiye de örgütlenme özgürlüğüne iliģkin mevzuatı ve uygulamada alınan kararları ele alan ve temel sorunların giderilmesine yönelik öneriler de içeren Dernekler Mevzuatının Örgütlenme Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi Raporu hazırlanmıģtır. Avrupa Kar Amacı Gütmeyen KuruluĢlar Hukuk Merkezi Direktörü Nilda Bullain in katılımıyla sivil toplum temsilcilerine izleme, izleme yöntemleri ve uluslararası uygulamalarla ilgili bilgilerin verildiği bir bilgilendirme toplantısı yapılmıģtır.
Yedi ilimizde (Ġstanbul, Ankara, Ġzmir, Adana, Diyarbakır, Van ve Trabzon) bölgesel katılımın olduğu atölye çalıģmaları yapılarak izleme konusunda bilgi verilmiģ ve katılımcılardan görüģ alınmıģtır. Katılımcılar ayrıca mevzuatın uygulanmasıyla ilgili yaģadıkları sorunları ortaya koymuģlardır. Bu görüģler doğrultusunda Dernekler Mevzuatının Örgütlenme Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi Raporu gözden geçirilmiģtir. Ankara da izleme yönteminin belirlenmesine yönelik bir metodoloji geliģtirme atölyesi yapılmıģtır. Ġzleme yöntemi olarak niteliksel ve niceliksel verilere ulaģılabilmesini sağlayacak online bir anket düzenlenmesi kararlaģtırılmıģtır. Bu doğrultuda Dernekler için Örgütlenme Özgürlüğü Ġzleme Anketi pilot bir uygulama olarak aktif hale getirilmiģ ve 40 ilden 175 derneğin katılımıyla anketin ilk aģaması tamamlanmıģtır. Anketten elde edilen veriler bir Ġzleme Değerlendirme Raporu haline getirilmiģtir. Yürütülen bu çalıģmalar sonucunda mevzuatta yapılması önerilen değiģikliklerle ilgili lobi yapılması için izlenecek yolu belirlemek üzere Ankara da bir lobi stratejisi toplantısı yapılmıģtır. 2010 yılında proje kapsamında yapılacak diğer etkinlikler lobi ziyaretleri Kamu ve sivil toplum temsilcilerini buluģturacak 20 kiģilik bir yuvarlak masa toplantısı, Dernekler Mevzuatının Örgütlenme Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi Raporu ve Ġzleme Değerlendirme Raporu nun basılarak dağıtılması ve basın toplantısını içermektedir. 5. Diğer a) Vakıflardan Sorumlu Devlet Bakanının ve DeğiĢmesi: Vakıflardan Sorumlu Devlet Bakanlığı ve BaĢkan Yardımcılığı görevine Bülent Arınç atanmıģtır. b) Dernekler ve Vakıfların Beyanname ve Diğer Yükümlülükleri Hakkında Bilgi Notu: TÜSEV, vakıf ve derneklerin her yeni yılda ilgili makamlara vermesi gereken bildirim ve belgelerle ilgili bir bilgi notu hazırlamıģtır. Bu bilgi notu e-mail, bülten ve web sitesi aracılığıyla vakıf ve derneklerimizle paylaģılmaktadır. c) Dernekler Dairesi BaĢkanı nın DeğiĢmesi: ĠçiĢleri Bakanlığı Kararnamesi ile Dernekler Dairesi BaĢkanı Dr. ġentürk Uzun Ankara Vali Yardımcılığı na, boģalan Dernekler Dairesi BaĢkanlığı na ise Mahalli Ġdareler Genel Müdürlüğü Daire BaĢkanı Mustafa Yardımcı atanmıģtır. d) The Black Sea Fellowship Program, 4-10 Ekim 2009, Bulgaristan: Karadeniz Burs Programı, Bulgarian Center for Not-for-Profit Law (BCNL) tarafından yürütülen ve Open Society Institute East-East Programı tarafından desteklenen bir burs programıdır. Programın amacı Karadeniz bölgesindeki STK ve uzmanlar arasında STK hukuku alanında bilgi alıģveriģini güçlendirmektir. BaĢak Ersen 4-10 Ekim 2009 tarihlerinde gerçekleģen bu programa katılmıģtır. e) AB 2009 Ġlerleme Raporu Hakkında Bilgi Notu: Avrupa Komisyonu nun Türkiye nin AB üyelik sürecine iliģkin olarak yayımladığı Ġlerleme Raporu 14 Ekim 2009 tarihinde yayımlanmıģtır. Ġlerleme Raporu nun sivil toplumu ilgilendiren maddeleriyle ilgili bir bilgi notu hazırlanarak web sitesi ve e-bülten aracılığıyla paylaģılmıģtır. III. Sosyal Yatırım 1. Bolu BağıĢçılar Vakfı (BBV) Destek ve Koçluk Projesi: 1 Eylül 2008 tarihinde baģlayan proje faaliyetleri 27 Eylül 2009 tarihi itibarıyla tamamlanmıģtır. Proje kapsamında verilen eğitimler ve danıģmanlık faaliyetleriyle Türkiye nin community
foundation modelinde kurulup iģleyen ilk vakfının iyi bir örnek oluģturması için kapasitesinin artırılması amaçlanmıģtır. Bu kapsamda, vakıf kuruluģ iģlemleri, kurumsal yapılanma, yönetiģim, kaynak geliģtirme, hibe tahsisi ve iletiģim konularına odaklanılmıģtır. Proje sonunda: a) Vakfın kurumsal yapısı son halini almıģtır. b) Vakıf faaliyetlerini kapsayan yönergeler oluģturulmuģtur. c) Kaynak geliģtirme ve hibe tahsisi alanlarında ilk faaliyetler baģlamıģtır. Vakıf 2009 yılı içinde 30.000 TL kaynak geliģtirmiģ, Bolu ilinde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluģlarına 9 adet küçük hibe vermiģtir. d) Bolu ilinde erken çocukluk eğitimi alanında kapsamlı bir program baģlatılması ve bununla ilgili olarak Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi bünyesinde bir okul öncesi eğitim merkezi kurulmasına iliģkin protokol BBV, MEB ve Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi arasında imzalanmıģtır. e) ĠletiĢim materyalleri, broģürler ve web sitesi (www.bbv.org.tr) oluģturulmuģtur. IV. Araştırma ve Yayınlar 1. Makaleler a) Lessons from the Third Sector Foundation of Turkey (TUSEV) on the challenges of transparency faced by National Associations, AGNA E-Bülteni: TÜSEV in üyesi olduğu Ulusal KuruluĢlar Ağı (Affinity Group of National Associations-AGNA) e-bülteninde Bilgi Bankası yla ilgili TÜSEV tecrübelerinin özetlendiği bir makale yayımlanmıģtır. b) Global Philanthropy Kitabı, Türkiye Bölümü: Mercator Fund ve Network of European Foundations (NEF) iģbirliğinde 2010 yılında yayımlanacak olan Global Philanthropy adlı kitaba Türkiye de filantropinin dünü, bugünü ve yarını konulu bir bölüm hazırlanmıģtır. Kitap 2010 yılında yayımlanacaktır. 2. Toplantılar a) Türkiye de Sivil Toplum Paneli, Dünya Bankası IMF Toplantıları, 3 Ekim 2009, Ġstanbul: Dünya Bankası IMF Toplantıları kapsamında, STEP araģtırmasının ön bulgularının sunulduğu Türkiye de Sivil Toplum konulu bir panel düzenlenmiģtir. Panel de CIVICUS DanıĢmanı Henri Valot küresel sivil toplum hareketini değerlendirmiģ ve geleceğe yönelik engel ve fırsatlara iģaret etmiģtir. TÜSEV Program Direktörü Zeynep Meydanoğlu nun STEP 2009 ön bulgularını sunmasının ardından, YaĢama Dair Vakfı nın TÜBĠTAK desteği ile yürüttüğü Türkiye Sivil Toplum KuruluĢları Kültürü konulu araģtırma sonuçları Emrah Göker tarafından paylaģılmıģtır. b) Özel Sektör Gönüllüleri Derneği Eğitimleri, 5 Aralık ve 18 Aralık 2009, Ġstanbul: ÖSGD nin özel sektör çalıģanlarına yönelik düzenlediği eğitimlere katılarak TÜSEV tanıtılmıģ ve sivil toplum araģtırmalarının sonuçlarıyla ilgili bilgi verilmiģtir. 3.AraĢtırmalar Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP) STEP, sivil toplumun küresel bazda değerlendirilmesini amaçlayan eylem odaklı ve katılımcı bir araģtırma projesidir. Projenin amacı, sivil toplumu değerlendirmenin
yanında, kalkınma ve demokratikleģmedeki potansiyel rolünün bu misyonu gerçekleģtirebilecek düzeyde güçlendirilmesidir. STEP, CIVICUS tarafından tasarlanıp, 2003-2006 yılları arasında Türkiye dahil 50'yi aģkın ülkede uygulanmıģtır. TÜSEV, 2009'da 56 ülkede tekrarlanan projeyi Türkiye'de uygulamıģtır. STEP; Aydın Doğan Vakfı, The Chrest Foundation, Kadir Has Vakfı, Sabancı Vakfı ve Vehbi Koç Vakfı nın değerli destekleriyle yürütülmektedir. TÜSEV in gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde tanınmasına önemli katkıları olan STEP 2010 da tamamlanacaktır. Tamamlanan ve gelecek faaliyetler aģağıda özetlenmiģtir. A) Tamamlanan Faaliyetler: a) Saha AraĢtırması: Yedi bölgede yapılan toplantılarda toplumun farklı kesimlerinin sivil toplumda ne derece temsil edildiği, STK ların mali, teknolojik ve insan kaynakları, birbirleri ve uluslararası kuruluģlarla iliģkileri, kamu-sivil toplum iliģkisi, yasal çerçeve, AB süreci gibi konular yer almaktadır. Sivil toplum, kamu, özel sektör, akademi ve medya temsilcilerinin bir araya geldiği toplantılarda hem sivil toplum tartıģılmakta, hem de iletiģim ve iģbirliği imkanı yaratılmaktadır. Ġstanbul (9 Ocak 2009), Ankara (31 Ocak 2009), Denizli (7 Mart 2009), Adana (14 Mart 2009), Trabzon (11 Nisan 2009), Van (25 Nisan 2009) ve Diyarbakır (7 Mayıs 2009) toplantıları gerçekleģtirilmiģtir. Toplantılarla yaklaģık 150 paydaģa ulaģılmıģtır. b) DıĢ PaydaĢ AraĢtırması Kamu, özel sektör, medya, akademi ve bağıģçı kuruluģlar gibi sivil toplum dıģından ancak yakından iliģkili 40 paydaģla anket çalıģması yapılmıģtır. c) Ġkincil Veri Analizi Türkiye ve dünyada sivil topluma dair yayınlanmıģ ve yayınlanmamıģ kaynaklar incelenip bir veri endeksi Ģeklinde toplanmıģtır. d) Vaka Analizleri Sivil toplumu çeģitli açılardan daha derinlemesine incelemek amacıyla beģ uzman raporu / vaka analizi hazırlanmıģtır. Ele alınan konular kadın örgütlerine katılım, AB üyelik süreci, Ģeffaflık ve hesap verebilirlik, kurumsal sosyal sorumluluk ve sivil toplum kuruluģlarının eğitim politikalarına etkisidir. e) Hane Halkı AraĢtırması Uluslararası bir araģtırma olan Dünya Değerler AraĢtırması nın Türkiye ayağından faydalanılmıģtır. f) Sivil Toplum Forumu, 19 Haziran 2009, Ġstanbul: Sivil Toplum Forumu na 60 ı Ġstanbul dıģından olmak üzere yaklaģık 150 sivil toplum, özel sektör, kamu, akademi ve medya temsilcisi katılmıģtır. AraĢtırma ön bulgularının sunulduğu Forum da sivil toplumu güçlendirmeye yönelik politika önerileri ve hareket planları geliģtirilmiģtir. Foruma Kadir Has Üniversitesi ev sahipliği yapmıģtır.
B) Gelecekteki Faaliyetler STEP Raporu 2010 yılında Türkçe ve Ġngilizce olarak yayımlanacak ve dağıtılacaktır. Detaylı yayın ve tanıtım faaliyetleri için Bölüm 4 altındaki 2010 yılı ÇalıĢma Programına bakabilirsiniz. 3. Diğer A) Sivil Toplum Diyaloğu Programı Tercüme Hizmetleri BaĢvurusu: AB Komisyonu na Sivil Toplum Diyaloğu Programı Tercüme Hizmetleri nden faydalanmak için yapılan baģvuru kabul edilmiģtir. Bu kapsamda ayni katkı olarak aģağıdaki üç belge ABGS tarafından Ġngilizceden Türkçeye ve Türkçeden Ġngilizceye çevrilmiģtir. a) TÜSEV Vergi Raporu, b) Avrupa Konseyi Karar Alma Süreçlerinde Sivil Katılım için Ġyi Uygulamalar Belgesi, c) Balkan Civil Society Development Network ün (BCSDN) Sivil Topluma Destek: Balkanlarda AB Üyelik Öncesi Politikalarının BaĢarı ve BaĢarısızlıkları Belgesi V. Uluslararası İlişkiler ve Ağ Kurma 1. Yeni Katıldığımız KuruluĢ ve Ağlar a) Avrupa Ulusal KuruluĢlar Ağı (European Network of National Associations, ENNA) Temmuz 2009 da on beģ Ģemsiye kuruluģ ilk kez Avrupa Birliği genelinde sivil toplum kuruluģlarını ilgilendiren bir dizi konuyu görüģmek için Avrupa Ulusal KuruluĢlar Ağı (The European Network of National Associations-ENNA) adı altında bir araya gelmiģtir. Ġngiltere merkezli National Council of Voluntary Organisations (NCVO) öncülüğünde oluģturulan ENNA nın ekonomik krizin sivil toplum kuruluģlarına etkisiyle ilgili tecrübelerin paylaģıldığı ve çözüm önerilerinin üretildiği bir platform olması amaçlanmıģtır. ENNA ayrıca Avrupa Anayasa sının geliģtirilmesi konusunda ve sivil toplum kuruluģlarının hükümetlerle iliģkilerinin AB düzeyinde de yerleģmesi için çalıģmalar yapacaktır. 2. Ev sahipliği Yaptığımız Toplantılar a) Avrupa Konseyi STK DanıĢma Semineri, 19-20 Ocak 2009, Ġstanbul: Avrupa Konseyi ve Uluslararası Sivil Toplum KuruluĢları Konferansı (Conference of INGOs) tarafından düzenlenen Güneydoğu Avrupa STK DanıĢma Semineri Ġstanbul da TÜSEV ev sahipliğinde gerçekleģmiģtir. Ġstanbul semineri Sivil Katılım Üzerine Ġyi Uygulamalar belgesi konusunda Konsey üyesi ülkelerin sivil toplum temsilcileriyle yapılan altı danıģma toplantısından biri olarak planlanmıģ ve 16 Güneydoğu Avrupa ülkesinden 60 temsilciyi bir araya getirmiģtir.
Konsey in giriģimiyle kaleme alınan Sivil Katılım Üzerine Ġyi Uygulamalar Belgesi karar alma süreçlerine sivil toplumun etkili katılımı konusunda temel prensipleri ve araçları belirlemeyi, ayrıca içerdiği vaka analizleri ile sivil toplum kuruluģlarına devletle iliģkilerinde rehberlik edebilmeyi hedeflemektedir. TÜSEV toplantının tüm organizasyonunu yapmıģ ve içerik desteği sağlamıģtır. Toplantı TÜSEV ve Türkiye den sivil toplum temsilcileri, Avrupa Konseyi ve Balkan ülkelerinde faaliyet gösteren etkin sivil toplum kuruluģları arasında bir diyalog sürecini baģlatması yanında sivil katılım konusunda ortak bir zeminin oluģturulması yönünde bir ilk adım olmuģtur. b) Siyasette Kadın: Ne Kadar Katılıyoruz, Ne Kadar Temsil Ediliyoruz? 25 ġubat 2009, Ġstanbul: Türkiye Kadın GiriĢimciler Derneği (KAGĠDER), tarihinde TÜSEV ev sahipliğinde bir toplantı düzenleyerek, Türkiye'deki yerel seçimler ve AP seçimleri öncesi hem Türkiye hem de AB'de toplumsal cinsiyet eģitliğine yönelik yapılan çalıģmaları ele almıģtır. 3. Katıldığımız Toplantılar A) Ulusal Toplantılar a) Ekonomistler Forumu, 19 ġubat 2009, Ġstanbul: Türkiye de ekonomi politikalarının belirlenmesi ve uygulanması sürecine katkı sağlamak amacıyla oluģturulmuģ Ekonomistler Forumu Ġstanbul Kalkınma Ajansı Ġzleme ve Destek Kurulu oluģturulması amacıyla Kurulda yer almayan kuruluģların katılımıyla bir toplantı düzenleyerek sürecin izlenmesi ve desteklenmesi konusunda bir iģbirliği baģlatmayı amaçlamıģtır. b) Eğitimde Haklar Konferansı, 17 Mart 2009, Ġstanbul: Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu GiriĢimi nin 22 aydır sürdürdüğü Eğitimde Haklarımız Var! Eğitimde Haklar Projesi bulgu ve yayınları 17 Mart 2009 da yapılan bir toplantıyla kamuoyuyla paylaģılmıģtır. Konferansta proje kapsamında hazırlanan üç yayın ve iki internet sitesi tanıtılmıģtır. c) "GeliĢen ve DeğiĢen Türkiye'nin Eğitim ve Kültür Sancıları" Sempozyumu, 20 Nisan 2009, Ġstanbul: Sabancı Üniversitesi Mütevelli Heyeti Onursal BaĢkanı Sakıp Sabancı'nın ölümünün beģinci yılında, anısına düzenlenen "GeliĢen ve DeğiĢen Türkiye'nin Eğitim ve Kültür Sancıları" sempozyumu, 20 Nisan 2009 Pazartesi günü Sakıp Sabancı Müzesi'nde düzenlenmiģtir. d) Karadeniz ĠĢbirliği Vakıf Fonu (BST) Tanıtım Toplantısı, 30 Nisan 2009, Ġstanbul: The German Marshall Fund'ın Avrupa daki yedinci ofisi Romanya/BükreĢ te faaliyete geçen Karadeniz ĠĢbirliği Vakıf Fonu (BST) Direktörü Alina Inayeh in katılımıyla BST nin çalıģma alanlarını ve sivil toplum kuruluģlarına yönelik fon olanaklarını tanıtmak amacıyla düzenlenen toplantıya TÜSEV de katılmıģtır. e) Dünya Bankası Yaratıcı Kalkınma Fikirleri Proje YarıĢması, 21 Mayıs 2009, Ġstanbul: Proje yarıģmasının son jüri değerlendirmesi Namık Ceylanoğlu nun da aralarında bulunduğu jüri tarafından değerlendirilmiģ ve ilan edilmiģtir. f) Turkish Philanthropic Funds Toplantısı, 21 Temmuz 2009, Ġstanbul: Türkiye de sivil toplum kuruluģlarına hibe tahsisinde bulunan ABD de yerleģik
Turkish Philanthropic Funds (TPF), bugüne kadar hibe verdiği kuruluģları bir araya getirerek bir danıģma toplantısı düzenlemiģtir. g) Örgütlenme Özgürlüğü Kampanyası Basın Toplantısı, 29 Temmuz 2009, Ġstanbul: Sivil Toplum GeliĢtirme Merkezi (STGM), Ocak 2009 da baģladığı ve örgütlü hareket etmenin önüne konan yasal ve toplumsal engeller konusunda farkındalık yaratarak, var olan engelleri ortadan kaldırmak için birlikte hareket etme yollarını bulmayı amaçlayan Örgütlenme Özgürlüğü Kampanyası çerçevesinde 29 Temmuz 2009 da bir basın toplantısı düzenlemiģtir. Toplantıya STGM ile birlikte TÜSEV, Pozitif YaĢam Derneği, BaĢak Kültür Sanat Vakfı, KA-DER, AIDS le Mücadele Derneği, Lambda Ġstanbul, AKUT gibi kuruluģlardan temsilciler katılmıģtır. h) Örgütlenme Özgürlüğü Forumu, 26 Eylül 2009, Ġstanbul: STGM tarafından 25-27 Eylül tarihlerinde düzenlenen Sivil Sesler Festivali kapsamında organize edilen Örgütlenme Özgürlüğü baģlıklı Forum a TÜSEV de konuģmacı olarak katılmıģtır. ı) TEGV YaĢam Boyu Gönüllülük Paneli, 5 Aralık 2009, Ġstanbul: TEGV, Dünya Gönüllüler Günü kapsamında, yurtiçi ve yurtdıģından katılımcılarla her yıl düzenlediği panellerin dördüncüsünü bu yıl 5 Aralık 2009 tarihinde, YaĢam Boyu Gönüllülük teması ile gerçekleģtirmiģtir. i) Sabancı Vakfı "EriĢilebilir Toplum Yaratmak" Semineri, 10 Aralık 2009, Ġstanbul: Perkins Körler Okulu Kurumsal GeliĢme DanıĢmanı Dr. Aubrey Webson ve Dünya Bankası Kıdemli Operasyonlar Sorumlusu Charlotte McClain- Nhlapo nun katılımıyla engellilerle ilgili son uluslararası geliģmeler ve çözüm önerileri tartıģılmıģtır. B) Uluslararası Toplantılar a) Avrupa Konseyi Avrupa Konseyi Sivil Katılım Üzerine Ġyi Uygulamalar Belgesi DanıĢma Toplantısı, 23-24 Mart 2009, Strasbourg: Avrupa Konseyi tarafından 23-24 Mart 2009 tarihlerinde Strasbourg da düzenlenen ve konuda çalıģan uzman sivil toplum kuruluģu temsilcilerinin katıldığı Sivil Katılım Üzerine Ġyi Uygulamalar Belgesi DanıĢma Toplantısı na TÜSEV uzman kuruluģ olarak katılmıģtır. Toplantı, 19-20 Ocak 2009 tarihlerinde Ġstanbul da gerçekleģen bölgesel danıģma toplantısında tartıģılan Siyasal Karar Mekanizmalarına Sivil Katılım Üzerine Ġyi Uygulamalar (Code of Good Practice for Civil Participation in the Political Decision Making Process) raporuna son halinin verilmesi için düzenlenmiģtir. Toplantıda uzmanlar tarafından rapor gözden geçirilmiģ ve danıģma toplantılarında yapılan yorumlar rapora dahil edilmiģtir. Raporun son taslağı Mayıs ayında yapılacak Uluslararası Sivil Toplum KuruluĢları Konferansı nda (Conference of INGOs) kabul edilerek, AB Konseyi Bakanlar Kuruluna imza için gönderilecektir. Sonraki aģamada sürecin uygulanması için ulusal kuruluģlarla iģbirliği yapılması ve kamu- STK iģbirliğinin geliģtirilmesi için ulusal projeler oluģturulması aģamasına geçilmesi planlanmaktadır. b) Avrupa Vakıflar Merkezi (EFC) Genel Kurul ve Konferansı, 14-16 Mayıs 2009, Ġtalya: 2008 de vakıflarımız ev sahipliğinde Ġstanbul da gerçekleģen EFC Genel Kurul ve Konferansı 2009 da Roma da Fighting Poverty, Creating Opportunities temasıyla yapılmıģtır. TÜSEV, bu konuda çalıģmalar yapan
Diyarbakır Kalkınma Merkezi nden Nurcan Baysal a katılım bursu sağlamıģtır. Konferansın açılıģ töreninde konuģan Ġtalya CumhurbaĢkanı Giorgio Napolitano nun ayrımcılık ve yabancı düģmanlığı konusunu vurgulamasının ardından konferansın kapanıģında delegeler insan haklarına saygı konusunda ortak bir beyanda bulunmuģlardır. Raymond Georis Yaratıcı Filantropi Ödülü ise kadınlar, gençler ve özürlülerin ihtiyaçlarına odaklanan hibe programları nedeniyle Sabancı Vakfı Mütevelliler Heyeti BaĢkanı Güler Sabancı ya verilmiģtir. EFC Genel Kurulu nda 2009 yılı bahar döneminde yapılan oylama sonuçları onaylanmıģtır. Böylece TÜSEV 2012 ye kadar EFC Yönetim Kurulu nda yer almaya hak kazanmıģtır. c) AB GeniĢleme Politikaları ve Sivil Toplum, 9-10 Eylül 2009, Brüksel: Balkanlar, Türkiye ve Avrupa Komisyonu ndan yetkililerin katıldığı toplantıda AB nin sivil toplum kuruluģlarıyla geliģtirdiği iliģkiler ve fon sağlama yöntemleri eleģtirilerek politika önerileri geliģtirilmiģtir. Makedonya merkezli Balkan Sivil Toplum GeliĢtirme Ağı ile yapılan görüģmelerde gelecekteki AB projelerinde potansiyel ortaklıklar araģtırılmıģtır. d) AGNA Yıllık Toplantısı, 19-22 Eylül 2009, Güney Afrika: TÜSEV in 2008 de katıldığı ulusal kuruluģlar ağı Affinity Group of National Associations (AGNA) Yıllık Toplantısı ve Atölye ÇalıĢması 19-22 Eylül tarihlerinde Johannesburg da yapılmıģtır. Toplantıda ekonomik krizin sivil topluma etkileri ve çözüm önerileri tartıģılmıģ, European Network of National Associations (ENNA) ile ilgili geliģmeler ve gelecek adımlar belirlenmiģtir. e) The International Centre for Democratic Transition Annual Conference, 14 Ekim 2009, Macaristan: TÜSEV, Macaristan merkezli The International Centre for Democratic Transition tarafından düzenlenen konferansa katılmıģtır. Konferans Orta ve Doğu Avrupa da Sivil Toplum kuruluģlarının karģılaģtığı sorunlara odaklanmıģtır. f) STK-Ulusal Hükümetler-Avrupa Komisyonu ĠliĢkisinin Güçlendirilmesi, 19-20 Ekim 2009, Hırvatistan: European Citizen Action Service (ECAS), National Foundation for Civil Society Development (NFCSD) and the IMPACT European Centre for Cross Sector Partnership ortaklığı ve Avrupa Komisyonu People to People programının desteğiyle 19-20 Ekim de Hırvatistan ın Zadar kentinde yapılan STK-Ulusal Hükümetler-Avrupa Komisyonu ĠliĢkisinin Güçlendirilmesi konulu konferansa TÜSEV de katılmıģtır. Toplantının ana baģlıkları; mali krizin sivil toplum kuruluģlarına etkileri, STK ların karģılaģtığı mali ve yapısal sorunlara kurumsal cevaplar ve IPA ülkelerinde sivil toplumun kapasitesinin geliģtirilmesi olmuģtur. g) Avrupa Konseyi Demokrasinin Geleceği Forumu, 21-23 Ekim 2009, Ukrayna: Avrupa Konseyi tarafından Kiev de düzenlenen Forum da TÜSEV in de geliģtirilmesine yardımcı olduğu Sivil Katılım için Ġyi Uygulamalar Belgesinin tanıtımı yapılmıģtır. h) STK Forumu 2009, 27-28 Ekim 2009, Ġsveç: AB Komisyonu, Dönem BaĢkanı Ġsveç ve Forum for Voluntary Social Work tarafından düzenlenen Forum, Avrupa dan sivil toplum kuruluģlarını Örebro Ģehrinde bir araya getirmiģtir.
Forum da sivil toplum kuruluģları, küresel kriz, demokratik katılım, savunuculuk ve hizmet veren STK ların tartıģıldığı Forum a TÜSEV de katılmıģtır. ı) Karadeniz STK Forumu, 29-31 Ekim 2009, Romanya: Karadeniz Bölgesi nde faaliyet gösteren STK lar arasında diyalog ve iģbirliği geliģtirmeyi amaçlayan Forum, krizin sivil topluma etkileri temasıyla gerçekleģmiģtir. i) EFC Yönetim Kurulu Toplantısı ve 20. Yıl Kutlamaları, 8-10 Kasım 2009, Almanya: Berlin de gerçekleģen Yönetim Kurulu toplantısının ardından EFC nin 20. yılı kutlanmıģtır. j) Avrupa Ulusal KuruluĢlar Ağı (ENNA) Toplantısı, 26-29 Kasım 2009, Polonya Temmuz 2009 da kurulan ENNA ilk toplantısını 26-29 Kasım 2009 tarihlerinde Polonya da yapmıģ ve kuruluģun amaçları ve yapısı toplantıda belirlenmiģtir. 4. ĠĢbirlikleri ve Diğer Konular a) Proje Döngüsü Eğitimi, 16-19 Haziran 2009, Ġstanbul: STGM tarafından düzenlen Proje Döngüsü Eğitimi ne Derya Kaya katılmıģtır. b) 2010 ISTR Konferansı Ev sahipliği: International Society for Third Sector Research (ISTR), iki yılda bir düzenlediği uluslararası üçüncü sektör araģtırmaları konferansını 7-10 Temmuz 2010 tarihinde Ġstanbul da, TÜSEV ve Kadir Has Üniversitesi iģbirliğinde yapacaktır. Dünyanın en prestijli üniversite ve enstitülerinden 600 ü aģkın sivil toplum konusunda ders veren, gazetelerde köģe yazıları yazan araģtırmacı, akademisyen ve düģünce önderinin beklendiği konferans ülkemiz üçüncü sektörünün tanıtımı ve iģbirliklerinin geliģtirilmesi için büyük bir fırsat teģkil etmektedir. Bu kapsamda; Konferans mekanı olarak Kadir Has Üniversitesi belirlenmiģtir. Kaynak geliģtirme çalıģmaları TUSEV ve ISTR iģbirliğinde yürütülmektedir. T.C BaĢbakanlık Tanıtma Fonu na bir baģvuru yapılmıģtır. Profesyonel organizasyon Ģirketi ve ISTR ekibine konferans hazırlıklarında destek verilmektedir. Konferans açılıģına BirleĢmiĢ Milletler Genel Sekreter Yardımcısı ve Nüfus Fonu (UNFPA) Ġcra Direktörü Dr. Thoraya Ahmed Obaid konuģmacı olarak katılacaktır. Türkiye deki üçüncü sektörün konferanstan azami derecede faydalanması amacıyla; Türkiye den katılımcı sayısının artırılmasını teminen konferansın iletiģim faaliyetlerine destek verilmektedir. Konferans çağrıları Türkçe ye çevrilmiģ ve geniģ kapsamlı dağıtılmıģtır; Türkiye ye iliģkin bir çalıģtay ve panel düzenlenmesi için çalıģmalar yürütülmektedir;
Türkiye den katılımcılar için 250 USD yerine 75 USD lık bir konferans katılım ücreti belirlenmiģ, 40 adet burslu ve 20 adet VIP katılımı sağlanmıģtır. Ülkemizi tanıtıcı nitelikte iki adet resepsiyon düzenlenecektir. Ekim ayında ISTR Direktörü Margery Daniels Ġstanbul a gelmiģ, konferans organizasyon ve içeriği ile ilgili bir dizi toplantı yapılmıģtır. Hazırlıklar devam etmektedir.
BÖLÜM 4: 2010 YILI ÇALIġMA PROGRAMI I. İletişim ve Genel Çalışmalar 1. ĠletiĢim ÇalıĢmaları: a. Bülten ve Websitesi: Her ayın sonunda yayımlanan aylık Türkçe e-bülten, üç ayda bir yayınlanan Ġngilizce e-bülten ve düzenli olarak güncellenen web sitemiz ile çeģitli paydaģlarla bilgi paylaģımına devam edilecektir. b. Basın ĠliĢkileri: TÜSEV faaliyetlerinin, yayınlarının ve diğer çalıģmaların basındaki yansımalarını takip etmek amacıyla Interpress ile imzalanan basın takibi sözleģmesi yenilenmiģtir. c. ĠletiĢim Altyapısının GeliĢtirilmesi: TÜSEV in iletiģim kapasitesini arttırmak amacıyla program alanları bazında basın ve iletiģim adres bankaları güncellenmeye ve geliģtirilmeye devam edilecektir. d. TÜSEV Bilgi Bankası: TÜSEV Bilgi Bankası nın içeriğinin en güncel bilgilerle geliģtirilmesi için tanıtım ve iletiģim çalıģmaları devam edecektir. Bugüne kadar mütevellilerimizin bir kısmı Bilgi Bankası na katılarak baģta mali bilgileri olmak üzere kurumsal profillerini ulusal ve uluslararası kamuoyunun bilgisine sunmuģ, kurumlarının görünürlüklerini arttırmıģ; kamuoyuna güven vermiģ ve diğer sivil toplum kuruluģlarına öncülük etmiģlerdir. Özellikle sivil toplum kuruluģlarının ne derece Ģeffaf ve hesapverebilir olduklarının gündeme geldiği bir dönemde Bilgi Bankası nın ayrı bir anlam ve önem kazandığına inanıyor, Bilgi Bankası na diğer vakıf ve derneklerimizin de gerekli ilgiyi göstermelerini bekliyoruz. 2. Ġnsan Kaynakları Sivil toplum alanına ilgili duyan lisans ve yüksek lisans öğrencilerine kısa ve uzun dönemli staj olanağı sağlanmaya devam edilecektir. 3. Teknik Ġhtiyaçlar Teknik destek, yazılım desteği, web hosting ve mail hosting hizmetleri konusunda 0ve1 BiliĢim Sistemleri ile çalıģılmaya devam edilmektedir. II. Yasal Çalışmalar 1. Genel ÇalıĢmalar: Mevzuat takibi ve paylaģılması ile dernek ve vakıflarımıza yasal ve mali konularda danıģmanlık verilmesi çalıģmalarımız devam edecektir. 2. Mali Düzenlemelerle Ġlgili ÇalıĢmalar a) Vergi Savunu Projesi: Vergi ve kamu yararı konusunda hazırlanan raporların ilgili paydaģlarla yapılacak toplantılarda sunulması planlanmaktadır. b) Denetim konusunda yapılacak çalıģmalar: Vakıflar Yönetmeliği ile bir yenilik olarak uygulama imkanı bulan ancak yönetmelik hükümlerinin iptali gerekçesi ile dava konusu edilen iç denetim konusunda Vakıflar Genel Müdürlüğü ile iyileģtirme çalıģmaları devam edecektir.
3. Vakıf: Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği konusunda bilgilendirici notlar hazırlanması ve vakıflar mevzuatı eğitimleri verilmesi bu alanda yapılacak faaliyetlerdir. 4. Dernek: Dernek Mevzuatı eğitimleri yapılması ve Dernekler Kanununda DeğiĢiklik Yapan Kanun hakkında çalıģmalar yapılacaktır. 5. Muhasebe Standartları: Muhasebe standartları raporları yapılacak toplantılarla paylaģılacaktır. Raporun bir yayın olarak basılması, dağıtılması ve tanıtılması da planlanmaktadır. 6. Vakıf ve Dernek Ġktisadi ĠĢletmeleri Vakıf ve dernek Ġktisadi ĠĢletmelerinin mali, idari ve hukuki yapısını ele alan bir araģtırma yapılacak ve yaģanan sorunlar ele alınacaktır. 7. Örgütlenme Özgürlüğünün Ġzlenmesi için Metodoloji GeliĢtirilmesi Projesi: 2010 yılında proje kapsamında yapılacak diğer etkinlikler lobi ziyaretleri, kamu ve sivil toplum temsilcilerini buluģturacak 20 kiģilik bir yuvarlak masa toplantısı, Dernekler Mevzuatının Örgütlenme Özgürlüğü Açısından Değerlendirilmesi Raporu ve Ġzleme Değerlendirme Raporu nun basılarak dağıtılması ve basın toplantısıdır. 8. Kurucu Ġrade Vakıf Resmi Senetlerine Maliye Bakanlığı tarafından daha önce yazdırılan ve vergi muafiyeti baģvurularında, baģvurunun dikkate alınması için temel kriteri oluģturan; vakıfların yıllık gelirlerinin %80 ni amaca yönelik, %20 ni genel giderlere harcarlar hükmü VGM tarafından Kurucu Ġrade olarak algılanmakta ve değiģtirilmesi mümkün değildir denilerek vakıflarımızın Maliye Bakanlığı nın Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (seri No.1) çerçevesinde bu oranların 1/3 genel gider 2/3 amaca yönelik gider olarak mali tablolarını düzenlemeleri ve Resmi Senet değiģiklik taleplerine karģı mahkemeleri yanlıģ yönetmektedir. Bu nedenle hazırlanan hukuki mütalaa VGM ye verilmiģtir. 9. Ġyi YönetiĢim ve Kamu-STK ĠĢbirliği ÇalıĢmaları, Yardım Toplama Kanunu, ABGS, AB Komisyonu Delegasyonu ve diğer kurumlarla iliģkilerin geliģtirilmesi bu alanda yapılacak faaliyetlerdir. III. Sosyal Yatırım 1. Sosyal Yatırım Vakıfları ile ilgili çalıģmalar: Bolu BağıĢçılar Vakfı na teknik destek verilmeye devam edilecek, yurtdıģındaki sosyal yatırım vakıflarına ziyaretler yapılacaktır. 2. ĠletiĢim ve Bilgilendirme: Sürekli güncellenen sosyal yatırım web sayfası ile bilgi paylaģımı devam edecektir. 3. Sosyal GiriĢimcilik Projesi: British Council, sosyal giriģimcilik alanında Ġngiltere ve Türkiye arasında ortaklıklar oluģturmak üzere bölgesel bir proje uygulamaya baģlayacaktır. Proje, Türkiye nin yanı sıra Ukrayna, Sırbistan, Gürcistan ve Hırvatistan da gerçekleģtirilecektir. Amacı sosyal bir misyonu bulunan bireysel giriģimciler ve STK lara sosyal giriģimcilik kavramını hem bir kaynak yaratma hem de toplumsal değiģime katkıda bulunma aracı olarak tanıtmak; sosyal giriģimler için elveriģli yasal, mali ve iģlevsel ortamın temellerini atmaktır.
Bu amaçla 2010 yılı için aģağıdaki faaliyetleri içeren bir proje hazırlanmaktadır: a) Ihtiyaç Analizi ve Sosyal GiriĢimcilik Raporu b) AçılıĢ konferansı c) Kamu, özel sektör ve sivil topluma yönelik seminer serisi d) BirleĢik Krallık saha gezisi e) Ġnternet Portalı f) KapanıĢ Konferansı A) Sivil Toplum Endeksi Projesi: CIVICUS STEP araģtırmasının yurtiçi ve yurtdıģı yayım, tanıtım ve paylaģım faaliyetlerine 2010 yılı boyunca devam edecektir. a) Yayım vetanıtım Faaliyetleri IV. Araştırma ve Yayınlar b) PaylaĢım Faaliyetleri Proje çıktıları 1000 adet Türkçe, 1000 adet Ġngilizce basılacaktır. Ġstanbul ve Ankara da iki tanıtım toplantısı düzenlenecektir. Mart, Nisan, Mayıs 2010: YurtdıĢı Yayım, Tanıtım ve PaylaĢım Faaliyetleri kapsamında ABD de iki yayın tanıtım toplantısı düzenlenecektir. Haziran - Aralık 2010: Diğer Yayım, Tanıtım ve PaylaĢım Faaliyetleri o Uluslararası 5 konferansa toplu gönderim, yurtiçi ve yurtdıģında 300 paydaģa bireysel gönderim yapılacaktır. Çanakkale STK Sempozyumu 2010 WB & IMF Yıllık Toplantıları CIVICUS 2010 Konferansı European Foundation Center 2010 Konferansı European Foundation Week ISTR 2010 Konferansı Bireysel gönderimlerde her ilde en az bir üniversite kütüphanesine gönderim yapılacaktır. o Internet üzerinden aģağıdaki araçların yardımıyla paylaģım yapılacaktır: STEP web sitesi (örnek için bakınız www.step.org.tr) TUSEV web sitesi ve e-bülteni (www.tusev.org.tr) CIVICUS web sitesi ve e-bülteni (www.civicus.org) STK Duyuru Yahoo Grubu c) Global Philanthropy Kitabı, Türkiye Bölümü: Mercator Fund ve Network of European Foundations (NEF) iģbirliğinde 2010 yılında yayımlanacak olan Global Philanthropy adlı kitaba Türkiye de Filantropinin Dünü, Bugünü ve Yarını konulu bir bölüm hazırlanmıģtır. Kitap 2010 yılında yayımlanacaktır. c) Yeni araģtırma projeleri araģtırılarak iliģki geliģtirilecektir.