BASIN KONSEYİ YILLIK RAPORU (2013) ( 1 OCAK 2013 31 ARALIK 2013 ) 22 MART 2014 TARİHİNDE BASIN KONSEYİ ÜYELER KURULU NA SUNULAN YILLIK RAPOR Halaskargazi Cd. No: 110 K: 7 34260 Osmanbey İstanbul Türkiye Telefon: (90)(212) 224 95 13 veya 15 Faks: (90)(212) 224 95 14 Elektronik posta: baskon@basinkonseyi.org.tr Internet sitesi: www.basinkonseyi.org.tr 1
İÇİNDEKİLER BASIN MESLEK İLKELERİ.3 KONSEYE NASIL BAŞVURULUR.6 BASIN KONSEYİ YÜKSEK KURULU ÜYELERİ..8 BASIN KONSEYİ DAY. ve GEL. VAKFI YÖNETİM KURULU ÜYELERİ 11 GENEL DEĞERLENDİRME..13 BASIN AÇIKLAMALARI..16 YÜKSEK KURUL KARARLARI...56 TEŞEKKÜR LİSTESİ..174 KAYBETTİKLERİMİZ...178 BASIN KONSEYİ SÖZLEŞMESİ.. 180 ÇALIŞMA KURALLARI 188 BASIN KONSEYİ DAYANIŞMA VE GELİŞTİRME VAKFI 2012 YILI BİLANÇO VE GELİR-GİDER TABLOSU.196 OKUYUCU TEMSİLCİLERİ..217 Elektronik Posta: baskon@basinkonseyi.org.tr İnternet Sitesi: www.basinkonseyi.org.tr 2
BASIN MESLEK İLKELERİ 3
BASIN MESLEK İLKELERİ İletişim Özgürlüğünü ülkemizde insanca yaşamanın saydam bir yönetime kavuşmanın ve demokratik sistemin temel koşulu sayan biz gazeteciler; Kanun koyucunun veya öteki kurum ve kişilerin, İletişim Özgürlüğünü kısıtlamalarına, her zaman ve her yerde karşı çıkacağımıza kendi özgür irademizle söz vererek; İletişim Özgürlüğünü, Halkın Gerçekleri Öğrenme Hakkı nın bir aracı sayarak; Gazetecilikte temel işlevin, gerçekleri bulup bozmadan, abartmadan, kamuoyuna yansıtmak olduğunu göz önünde tutarak; Basın Konseyi nin kendi çalışmaları üzerinde hiçbir dış müdahaleye izin vermeme kararlılığını vurgulayarak; Yukarıdaki bölümü de içeren Basın Meslek İlkeleri ne uymayı, sözünü ettiğimiz temel inançlarımızın bir gereği saydığımızı, kamuoyu önünde açıklarız. 1. Yayınlarda hiç kimse; ırkı, cinsiyeti, sağlığı, bedensel özrü, yaşı, sosyal düzeyi ve dini inançları nedeniyle kınanamaz, aşağılanamaz. 2. Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; genel ahlak anlayışını, din duygularını, aile kurumunun temel dayanaklarını sarsıcı ya da incitici yayın yapılamaz. 3. Kamusal bir görev olan gazetecilik, ahlaka aykırı özel amaç ve çıkarlara alet edilemez. 4. Kişileri ve kuruluşları eleştiri sınırlarının ötesinde küçük düşüren, aşağılayan veya iftira niteliği taşıyan ifadelere yer verilemez. 5. Kişilerin özel yaşamı, kamu çıkarlarının gerektirdiği durumlar dışında, yayın konusu olamaz. 6. Soruşturulması gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğuna emin olunmaksızın yayınlanamaz. 7. Saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler, kamu yararı ciddi bir biçimde gerektirmedikçe yayınlanamaz. 4
8. Bir basın organının dağıtım süreci tamamlanmadan o basın organının özel çabalarla gerçekleştirdiği ürün, bir başka basın organı tarafından kendi ürünüymüş gibi kamuoyuna sunulamaz. Ajanslardan alınan özel ürünlerin kaynağının belirtilmesine özen gösterilir. 9. Suçlu olduğu yargı kararıyla belirlenmedikçe hiç kimse suçlu ilan edilemez. 10. Yasaların suç saydığı eylemler, gerçek olduğuna inandırıcı makul nedenler bulunmadıkça kimseye atfedilemez. 11. Gazeteci kaynaklarının gizliliğini korur. Kaynağın kamuoyunu kişisel, siyasal ekonomik vb. Nedenlerle yanıltmayı amaçladığı haller bunun dışındadır. 12. Gazeteci görevini, taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlarla yapmaktan sakınır. 13. Şiddet ve zorbalığı özendirici, insani değerleri incitici yayın yapmaktan kaçınılır. 14. İlan ve reklam niteliğindeki yayınların bu nitelikleri, tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilir. 15. Yayın tarihi için konan zaman kaydına saygı gösterilir. 16. Basın organları, yanlış yayınlardan kaynaklanan cevap ve tekzip hakkına saygı duyarlar. 5
KONSEYE NASIL BAŞVURULUR 6
Basın Konseyine her gazeteci üye olabilir. Örneğin Sarı Basın Kartı taşıma zorunluluğu yoktur. Konsey, üye olmak isteyen kişinin bilfiil gazeteci olup olmadığına bakar. Her basın/medya organı (gazete, radyo, haber ajansı, dergi, radyo, TV, internet gazeteleri ve haber siteleri) ile her basın/medya meslek kuruluşunun (Gazeteciler dernekleri ile gazeteciler sendikalarının) da Konseye üye olması mümkündür. Konseye üye olmanın temel koşulu, Basın Konseyi Sözleşmesine Katılma Belgesi ni doldurup Konsey Genel Sekreterliğine göndermiş (iletmiş) olmaktır. Katılım Belgesinin metnini web sitemizden indirebilirsiniz. Basın Konseyi Sözleşmesine göre Konseye üye olmak isteyenlerin üye sıfatını alması için ayrıca üyeliğe kabul edilmesi ne gerek olmadığı gibi böyle bir usul de yoktur. Bir başka ifadeyle üye olmak isteyenin iradesi Konsey açısından yeterlidir. Bununla birlikte kendisine üye olduğunu bildiren bir mektup gönderilmektedir. Konsey in felsefesine göre Basın Meslek İlkelerine uymayı taahhüt ediyorum diyen gazeteci, kim olursa olsun, Konsey tarafından memnuniyetle karşılanması gereken kişidir. Onun bu arzusunu geri çevirmek (Konsey Sözleşmesinin Madde 11/I fıkrası dışında) söz konusu değildir. Konseye üye olanlara her iki ayda bir yayımlanan Özgür Basın isimli Konsey yayını ile yıllık Katılım Payı nı (bireysel üyeler için 100.-TL, diğerleriyle ilgili bilgiyi web sitemizde bulabilirsiniz) ödeyenlere Konseyin Yıllık Faaliyet Raporu ile başka yayınları olduğu taktirde onlar gönderilmektedir. Başvurunuzu mutlaka: Halaskargazi Caddesi No:110 Kat:7 Osmanbey- İstanbul Adresine veya; (212) 224 95 14 numaralı faksa yazılı olarak yapınız. Tereddütünüz olursa (0212) 224 95 13 ve ya (0212) 224 95 15 den veya ücretsiz hattımız 0800 211 00 56 no lu telefonlarımızdan Genel Sekreterle görüşerek yapabilirsiniz. 7
BASIN KONSEYİ YÜKSEK KURULU ÜYELERİ 8
BASIN KONSEYİ YÜKSEK KURULU ÜYELERİ BAŞKAN: PINAR TÜRENÇ Gazeteci, Öğretim Görevlisi 2. BAŞKAN: MURAT ÖNOK Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi TEMSİLCİLER AHMET YEŞİLTEPE Ntvmsnbc Genel Yayın Yönetmeni GÜNGÖR MENGİ Vatan Gazetesi Yönetim Kurulu Başkan Vekili H. FEHMİ KETENCİ Magazin Gazetecileri Derneği YALÇIN BÜYÜKDAĞLI Ulusal Kanal Yönetim Kurulu Başkanı TUFAN TÜRENÇ Hürriyet Gazetesi Yazı İşleri Müdürü MİSKET DİKMEN İzmir Gazeteciler Cemiyeti ENGİN KÖKLÜÇINAR İstanbul Gazeteciler Derneği Başkanı Prof. Dr. METİN FEYZİOĞLU Türkiye Barolar Birliği Başkanı Av. SEMA AKSOY Ankara Baro Başkanı Av. ERCAN DEMİR İzmir Baro Başkanı Doç.Dr. ÜMİT KOCASAKAL İstanbul Baro Başkanı MERDAN YANARDAĞ Yurt Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni LEVENT YILDIZ Kanal B İstanbul Haber Müdürü OKUYUCU TEMSİLCİLERİ Prof. Dr. NEVZAT YALÇINTAŞ 21. ve 22. Dönem İstanbul Milletvekili Prof. Dr. MURAT ÖZGEN İstanbul Üni. İletişim Fak. Öğretim Üyesi Prof. Dr. ŞAN ÖZALP Afyon Kocatepe Üni. ve Uluslararası Kıbrıs Üni. EskiRektörü Dr. TAMER ATABARUT Boğaziçi Üni. Yaşamboyu Eğitim Merkezi Müdürü Dr. OKTAY DURAN İşadamı HÜSAMETTİN CİNDORUK TBMM Eski Başkanı SEDAT ALTUNAY CNR Holding CEO ERDAL GÜVEN Mer Medya Genel Müdürü YAMAN TÖRÜNER Eski Devlet Bakanı Milliyet Gazetesi Yazarı 9
BAĞIŞ ERTEN Av. TURGUT KAZAN GENCAY GÜRÜN Av. ERSÜ OKTAY HUDUTİ Av. KAAN KARCILIOĞLU Radikal Gazetesi Yazarı İstanbul Barosu Eski Başkanı Tiyatro Yönetmeni İstanbul Barosu Avukatı Avukat SEÇİLMİŞ ÜYELER ALTAN ÖYMEN Radikal Gazetesi Yazarı DOĞAN HEPER Milliyet Gazetesi Yazarı UTKU ÇAKIRÖZER Cumhuriyet Gazetesi Yazarı Prof.Dr. HALUK ŞAHİN İstanbul Bilgi Üni. Öğretim Üyesi ÜSTÜN ÜNÜGÜR Sakarya Gaz. Yönetim Kurulu Başkanı MEHMET EMİN GÜZBEY Afyon Gazeteciler Cemiyeti Başkanı İHSAN TUNÇOĞLU Kütahya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı İZZET SEDES Yeditepe Üni. İletişim Fak. Öğ. Gör. ORHAN BİRGİT Gazeteci KENAN AKIN Gazeteci OKŞAN ATASOY Gazeteci Bireysel Üye Sayısı: 2142 Vefat Eden Bireysel Üye Sayısı: 87 Ulusal Gazete Sayısı: 7 Ulusal TV Sayısı: 7 Bölgesel Gazete Sayısı: 262 Bölgesel TV-Radyo Sayısı: 310 Meslek Dernekleri Sayısı: 21 TOPLAM ÜYE: 2836 10
BASIN KONSEYİ DAYANIŞMA VE GELİŞTİRME VAKFI YÖNETİM KURULU ÜYELERİ 11
BAŞKAN: Prof. Dr. ŞAN ÖZALP Afyon Kocatepe Üni. ve Uluslararası Kıbrıs Üni. Eski Rektörü 2. BAŞKAN: ORHAN BİRGİT Gazeteci SAYMAN: SEDAT ALTUNAY CNR Holding CEO ÜYELER: H. FEHMİ KETENCİ Magazin Gazetecileri Derneği KENAN AKIN Babiali Dergisi Genel Yayın Yönetmeni OKTAY DURAN İşadamı Dr. TAMER ATABARUT Boğaziçi Üniversitesi Yaşamboyu Eğitim Merkezi Müdürü 12
GENEL DEĞERLENDİRME 13
BASIN KONSEYİ 2013.. Basın Konseyi, 2013 yılında da kuruluş amacı olan Basın Meslek İlkeleri ne yönelik ihlalleri savunurken, Basın ve İfade Özgürlüğü ne, gazetecilerin çalışma koşullarına, medya bağımsızlığına yönelik çabalarıyla da çok önemli bir görev üstlenmiştir. 2013 Haziran ayında yapılan Basın Konseyi Genel Kurulu nda, kendi isteğiyle başkanlıktan ayrılan Orhan Birgit'in yerine Gazeteci Pınar Türenç başkanlığa seçilmiştir. Basın Konseyi'nin ilk kadın Başkanı olan Pınar Türenç'in yardımcılığına da Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Dr. Murat Önok seçilmiştir. Tutuklu gazetecilerin özgürlüklerine kavuşmaları için çok önemli bir misyon üstlenen Basın Konseyi, cezaevlerindeki tutuklu gazetecilerin sesi, aynı zamanda onların tutsak evlerde unutulmamaları için dışarıdaki gözü kulağı olmuştur. Silivri'de tutuklu bulunan gazetecilerle çok sıkı bir dayanışma ortaya konmuş, Basın Konseyi olarak Silivri Cezaevi'ne ayda bir, bazen iki kez, Gebze Kapalı Cezaevi'ne de bir ziyaret gerçekleştirilmiştir. Bu ziyaretlerde, gazeteciler Tuncay Özkan, Mustafa Balbay, Doğu Perinçek, Prof. Mehmet Haberal, Hikmet Çiçek, Turan Özlü, Yalçın Küçük, Deniz Yıldırım'la birlikte Genelkurmay Eski Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ ve İnönü Üniversitesi eski Rektörü Prof. Fatih Hilmioğlu ile görüşülmüştür. Muğla Kapalı Cezaevi nde tutuklu Merdan Yanardağ ile Gebze Kapalı Cezaevi'nde de MLKP davasından tutuklulukta 8. yılına giren Füsun Erdoğan ziyaret edilmiştir. Türk Basını, maalesef 2013 yılını da Basın Özgürlüğü mücadelesiyle geçirdi. Yılın sonuna geldiğimizde tutuklu gazetecilerin sayısında düşme olmasına karşın, tutuklu gazeteciler listesinde Dünya çapında ilk sıradaki yerimiz değişmedi. Tutuklu gazetecilerin serbest bırakılmaları için yapılan tüm etkinliklerde Basın Konseyi de yer alırken, İngilizceye çevrilmiş dayanışma mesajları, basın özgürlüğünü savunan uluslararası basın kuruluşlarıyla paylaşılmıştır. Bu çerçeve içinde Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç tarafından Silivri'de tutuklu bulunan gazetecilerle yüz yüze görüşülerek hazırlanan, "Silivri Gerçeği" adlı kitap, ülke çapında basın kurumlarıyla, akademik ve siyasal kuruluşlara da gönderilmiştir. Yüksek Kurul Üyemiz Okşan Atasoy'un çabalarıyla, İngilizce özet olarak hazırlanan söz konusu kitap, Avrupa Birliği'nin Türkiye ile ilgili organlarına ve basın özgürlüğünü savunan uluslararası kuruluşlara gönderilmiştir. Gazetecilere Özgürlük Platformu "GÖP" bünyesinde tutuklu gazetecilerin serbest bırakılmaları için aktif rol alan Basın Konseyi, gazetecilerin yargılandıkları Ergenekon, Oda TV ve KCK ve MLKP duruşmalarını da yakından izlemiş, gelişmeleri kamuoyu ile paylaşmıştır. Basında sansürün kaldırılış nedeniyle Basın Bayramı olarak kutlanan 24 Temmuz'da, maalesef sansürü ve basına yönelik baskıları konuşmak zorunda kaldık. Bahçeşehir Üniversitesi'nde düzenlediğimiz Basın Özgürlüğü Paneli nin moderatörlüğünü Gazeteci Yazgülü Aldoğan yaparken, panele Türkiye Barolar Birliği Başkanı Prof. Dr. Metin Feyzioğlu, Yüksek Kurul Üyemiz Av. Turgut Kazan, Gazeteci Ezgi Başaran ve Halk Tv Genel Yayın Yönetmeni Hakan Aygün konuşmacı olarak katılmışlardır. Konuşmaların ardından, bir dönem tutuklu kaldıktan sonra tahliye olan gazeteciler Doğan Yurdakul, Coşkun Musluk ve Barış Terkoğlu cezaevi sürecine ilişkin tanıklıklarını anlatmışlardır. Ergenekon davasında yıllardır tutuklu olan 25 gazeteci, Basın Konseyi'nin de izlediği 5 Ağustos'taki karar duruşmasında, bir bölümü ağırlaştırılmış müebbet olmak üzere çeşitli hapis cezalarına mahkum edilmiştir. Basın Konseyi aynı hafta 9 Ağustos'ta mahkum edilen gazetecileri ziyaret etmiş, Başkan Pınar Türenç ve Yüksek Kurul Üyesi Av. Turgut Kazan bir basın toplantısı düzenleyerek, gazetecilerin ilk tepkilerini kamuoyuna duyurmuşlardır. 14
Uluslararası Basın Enstitüsü nün 2013 Basın Özgürlüğü raporunda; Yüksek Kurul Üyemiz, Yurt Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Merdan Yanardağ'ın tutuklanması 2013'te en şoke edici beş dava arasında gösterilmiştir. Basın Konseyi Merdan Yanardağ'ın Yüksek Kurul Üyeliğini, tutuklu olduğu sürede de korumuş ve 11 Mart 2014'te tahliye olan Yanardağ, 19 Mart 2014 tarihinde yapılan Yüksek Kurul toplantısında hazır bulunmuştur. Meslektaşlarımız 2013 yılında uluslararası alanda gazetecilik başarı ödülleri yerine bağımsız gazetecilik adına verdikleri mücadele nedeniyle basın özgürlüğü ödülleri almışlardır. Bu bağlamda Basın Konseyi olarak, tutuklulukta 8. yılına giren Radyocu Füsun Erdoğan "UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize" ödülüne aday gösterilmiştir. Geride bıraktığımız yıl, basında en önemli sorunların başında işsizlik ve işten çıkarılan gazeteciler gelmiş, 100'e yakın gazeteci siyasi baskılar ya da ekonomik sorunlar yüzünden işten çıkarılmıştır. Ülkemizde genel işsizlik oranı % 9 iken gazetecilerde bu oran %20'lere ulaşmıştır. Basının haber almasını engellemek için yapılan fiziki müdahaleler bir yana, geçtiğimiz yıl basın kuruluşlarına yönelik ekonomik ve siyasal baskılar da yaygınlaşmıştır. Gezi olaylarında 186 gazeteci polislerin saldırısına uğramış, gazeteciler ve medyaya karşı 15 sözlü saldırı veya tehdit kayıtlara geçerken, Gezi eylemlerinin etkili olduğu 27 Mayıs-30 Eylül 2013 döneminde polis 153 gazeteciyi darp etmiş, 39'u da gözaltına alınmış, fotoğraf çekmeleri engellenmiş, kameraları kırılmıştır. Yolsuzluk soruşturmaları sırasında gazetecilerin yıllardır görev yaptıkları emniyet müdürlüklerine girişleri Emniyet Genel Müdürlüğü nün genelgesiyle engellenmiş, Basın Konseyi de diğer basın kuruluşları gibi, bu hukuk dışı uygulamanın iptali için Bölge İdare Mahkemesi ne başvurmuştur. 2013 yılında Basın Konseyi'ne yapılan 41 şikayet başvurusu Basın Konseyi Yüksek Kurulu tarafından görüşülmüş ve sonuçlandırılmıştır. Sadece Gezi olayları sırasında Basın Konseyi'ne 18 şikayet başvurusu yapılmıştır. Başvuranlar arasında bakanlıklar, genel müdürlükler, odalar, siyasetçiler her kesimden kişi ve kuruluş vardı ve 18 başvurunun tümü, Basın Konseyi Yüksek Kurulu muzca görüşülerek karara bağlanmıştır. Yurt dışında görev yaparken kaybolan, kaçırılan, gözaltına alınan gazeteciler için çaba harcadı, TRT muhabiri Metin Turan için Mısır'ın İstanbul Başkonsolosluğu aracılığıyla Mısır Başbakanı Biblavi'ye mektup yazdık. Serbest bırakılan Metin Turan Türkiye'ye dönüşünde Basın Konseyi ni ziyaret ederek, girişimleri için Başkan Pınar Türenç'e teşekkür etmiştir. Suriye'de kaçırılan Milliyet Gazetesi Muhabiri Bünyamin Aygün için Dışişleri Bakanlığı ndan çaba harcamasını istedik. Bünyamin kısa süre sonra serbest bırakılarak yurda döndü. Halen Suriye'de kayıp olan Beshar Kaddumi için girişimler sürdürülmektedir. 2013'te siyasal iktidarın medyaya yönelik baskıları ve iktidar yanlısı medya oluşturma çabaları öne çıkmıştır. Özellikle TMSF ve RTÜK siyasal iktidara bağlı kurumlar gibi faaliyet göstererek bağımsız basın için büyük tehlike haline gelmişlerdir. TMSF'nin mali yapıları bozulduğu gerekçesiyle el koyduğu gazete ve televizyonların editoryal yapılarına müdahale ederek, siyasi kişileri ataması, pek çok gazetecinin işsiz bırakılması medya açısından çok olumsuz gelişmeler olarak not edilmiştir. Akşam ve Güneş gazeteleri ile Show Tv, Sky 360 Televizyonu, ayrıca Digiturk'ün iktidarın denetimine geçmelerinden ve iktidar yanlısı iş adamlarına ihalesiz devredilmesinden basın çalışanları ve medya bağımsızlığı büyük zarar görmüştür. Sabah ve Takvim gazeteleri ile ATV ve A Haber televizyonlarının el değiştirmesi sırasında iş adamları tarafından oluşturulan havuzda, Ziraat Bankası'nın da 200 Milyon Dolarlık kredi desteği ile 630 Milyon Dolar toplanması büyük bir basın skandalı olarak basın tarihindeki yerini almıştır. Devletten ihale alan müteahhitlere gazete ve televizyon satın alma gibi bir yükümlülüklerin dayatılması medyada sahiplik konusunun ciddi biçimde ele alınması gereğini ortaya koymuştur. 15
Son olarak RTÜK, muhalif yayın organlarına ceza yağdırırken, yandaş olarak nitelenen yayın organlarının, vergi borçlarının silinmesi de medya bağımsızlığı adına çok talihsiz gelişmeler olmuştur. Basın Konseyi medya sahipliği ve dolayısıyla editoryal bağımsızlık konularında büyük çaba harcamış, olup biten tüm gelişmeleri açık şekilde bildirilerle paylaşarak, kamuoyu oluşturmak için mücadele etmiştir ve etmeye devam edecektir. BASIN KONSEYİ 16
BASIN AÇIKLAMALARI 17
BASIN KONSEYİ HABER HAZIRLAYAN ANADOLU AJANSI ÇALIŞANLARINA YÖNELİK SALDIRIYI KINADI Anadolu Ajansı kameramanı Mertkan Morkoç, muhabiri Durmuş Koçak ve şoför Mehmet Çelebi Öztürk, Ankara da Anadolu Ajansı için haber hazırlarken, haberden bağımsız olan kişilerce saldırıya uğrayarak darp edilmiştir. Gazetecilere ve gazetecilik faaliyetlerine yapılan her saldırı, esasında halkın haber alma hakkına yönelmektedir. Yapılan bu saldırıyı kınıyor sorumlularının hak ettikleri cezaya en kısa zamanda çarptırılmalarını diliyoruz. Basın Konseyi adına N. Kaan Karcılıoğlu Genel Sekreter BASIN KONSEYİ YENİ AKİT GAZETESİNE YAPILAN SALDIRIYI KINADI Dün akşam saatlerinde Akit Gazetesi nin Bağcılar da bulunan matbaasına yönelik olarak gerçekleştirildiği anlaşılan bombalı saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Gazete ve matbaa çalışanlarına geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Gazeteci Birand ın Ölümü Basın Konseyi Başkanı Orhan Birgit, dün akşam kaybettiğimiz değerli Gazeteci Birand için şu açıklamayı yapmıştır Perşembe akşamı kaybettiğimiz değerli Gazeteci Mehmet Ali Birandı 20 Ocak Cumartesi günü toprağa vereceğiz. Basın Konseyi, politik çalkantılar altında sürdürdüğü uzun meslek yaşamında kamu oyunda nasıl olumlu bir iz bıraktığı, Hastaneye kaldırılışı ve yoğun bakımda geçen saatlerin duyulması haberleri ile bir kez daha belgelenen değerli gazeteci, Aziz meslektaşımız Mehmet Ali Birand ı saygı ile anmayı yerine getirilmesi gereken bir görev bilir. Basın etiğine olan duyarlılığı Birandın yaşamı boyunca dürüst bir haberci olmasını sağlamıştır. Genç gazetecilere Duyduklarınızı değil, gördüklerinizi haber yapmalısınız şeklindeki öğüdü,bir meslek vasiyeti olarak yaşayacaktır. Anısı önünde bir kez daha saygı ile eğiliyor, ailesine dayanma gücü, sevenlerine baş sağlığı diliyoruz. Huzur ve ışıklar içinde uyusun. 18
PEN TÜRKİYE TARAFINDAN FAZIL SAY A DESTEK İÇİN YAPILAN AÇIKLAMAYA SORUŞTURMA AÇILMASI ENDİŞE VERİCİDİR. 10 Ocak günü PEN Yazarlar Derneği nin Yönetim Kurulu üyeleri, Fazıl Say a destek amacıyla yayınladıkları bildiriden ötürü TCK nın 301. Maddesi kapsamında ifade vermek üzere İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı na çağırılmıştır. İfade özgürlüğünü korumayı görev edinmiş olan bir derneğin, ifade özgürlüğü için yayınladığı bir bildiriden dolayı cezai takibata uğraması, ifade özgürlüğünün ülkemizde nasıl kavrandığını gösteren vahim bir örnektir. Basın Konseyi olarak PEN Türkiye Yönetim Kurulu üyeleri hakkında ceza soruşturması başlatılmış olmasını endişe verici bulduğumuzu, bu konudaki gelişmeleri yakından izlediğimizi kamuoyuna duyurmak isteriz. BASIN KONSEYİ SAMANYOLU TV EKİBİNE YAPILAN SALDIRIYI KINADI. Basın Konseyi Genel Sekreterliği, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile partililerin Silivri Cezaevinde eski Genel Kurmay Başkan Başbuğ ve MHP Milletvekili Engin Alan ı ziyaretlerini izleyen Samanyolu Tv ekibine yapılan saldırıyı şiddetle kınarız. Basın Konseyi olarak Düşünce ve halkın haber alma özgürlüğü için uğraş veren gazetecilerin görevlerini engellemek isteyen kaba kuvvet sahiplerine yasalarda gösterilen yaptırımların en ağır bir şekilde uygulanması için ilgililerin üstlerine düşen görevi yapacaklarından emin olmak isteriz. BASIN KONSEYİNDEN TUTUKLU AVUKATLARA ZİYARET Basın Konseyi Başkanı Orhan Birgit ve Yüksek Kurul Üyesi Avukat Turgut Kazan, Avukat Zeynel Öztürk ile Metris F tipi Cezaevinde tutuklu bulunan Çağdaş Hukukçular Derneği Başkan ve Üyeleri Selçuk Kozağaçlı, Taylan Tanay ve Güçlü Sevimli ile görüşmüşlerdir. Tutuklu Avukatlar, haklarında İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Bürosunun DHKP örgütüne üye olmak gibi asılsız suçlamaları nedeni ile 27 Aralık tarihinden bu yana cezaevinde olduklarını söylemişlerdir. Gerçek tutuklanma nedeninin savunmalarını üstlendikleri kimseleri avukatsız bırakarak göz dağı verme amacıyla yapılmış bir işlem olduğunu da anlatan üç avukat, özellikle Haseki Hastanesinde 21 Ocak gecesi kendilerini muayene eden Nöbetçi Hekimin Hipokrat kurallarına aykırı davrandığını ve her birini yere yatırıp üstlerine abanarak insanlık dışı davranışlarda bulunulduğunu söylemişlerdir. DHKP üyesi olmakla suçlanan avukatlar Kandıra Cezaevine gönderilmiştir. 19
BASIN KONSEYİ NİN UĞUR MUMCU YU ANMA MESAJI Gazeteci Uğur Mumcu nun kalleşçe katledilmesinin üzerinden 20 yıl geçti. Çözüleceğine ilişkin namus sözü verilen cinayete ilişkin bugüne kadar hiçbir somut gelişme yaşanmamış, failler yakalanamamıştır. Uğur Mumcu nun katillerinin cezasız kalması, demokrasimizin alnında bir kara lekedir. Mumcu nun öldürülmesinin üzerinden geçen yirmi yılda halen daha faillere ulaşılamamış olması, Ülkemizdeki karanlık odakların gücünü koruduğunu göstermektedir. Basın Konseyi olarak, karanlık güçlerin hakim olduğu günlerin sona ermesini, Uğur Mumcu cinayetinin faillerinin ortaya çıkarılmasını bekliyoruz. O güne kadar demokrasimiz yaralı kalmaya devam edecektir. BASIN KONSEYİ İPEKÇİ Yİ ANDI Basın Konseyi Milliyet Gazetesi Başyazarı Abdi İpekçi yi ölümünün 34. yıl dönümü nedeni ile bir açıklama yayınlamıştır. Konseyin açıklaması şöyledir: Mesleğimizin keskin mensuplarından Milliyet Gazetesi Başyazarı Abdi İpekçi yi ölümünün 34. yılında özlem ve saygı ile anıyoruz. İlkeli gazeteciliğin yerleşmesi için ilk adımları atan İpekçi, ne yazıktır ki en verimli çağında, kahpe bir saldırı sonucunda can vermiştir. İpekçi ye yönelik saldırıyı planlayan örgütün aradan geçen bunca yılda hala tam olarak aydınlanmamış olması, devletin bir ayıbı olarak durmaktadır. Ailesini ve başta Milliyet Gazetesi olmak üzere baş sağlığı dileriz. BASIN KONSEYİ 25. KURULUŞ YILDÖNÜMÜNÜ FAALİYETLERİ ÇERÇEVESİNDE ESKİŞEHİR E GİDİYOR Şubat 1988 de Türkiye de basının meslek ilkelerine uygun faaliyet göstermesi amacıyla kurulan Basın Konseyi, bugün 25. yaşına basıyor. Basın Konseyi kuruluş yıldönümüne denk gelen toplantısını Anadolu Basını ile olan kopmaz bağını vurgulamak için Anadolu da yapmaya karar vermişti. Yapılan değerlendirmede Türkiye nin seçkin ve ilk İletişim Fakültesine ev sahipliği yapan Eskişehir en uygun adres olarak görüldü. Bu amaçla, 4 Şubat 2013 tarihli toplantının Eskişehir de yapılmasına karar verilerek, bu durum 22 Ocak 2013 tarihinde Yüksek Kurul üyelerine de duyuruldu. 20
Basın Konseyi bugün de 25. yılını kutlamak için yola çıkıyor. Bu çerçevede Eskişehir de bulunan Basın Örgütleri ile bir araya gelerek görüşmeler yapılacak. BASIN KONSEYİNİN YILDÖNÜMÜ YEMEĞİ İletişim Özgürlüğünü, insanca yaşamanın ve saydam bir ortamda yönetilmenin temel koşulu sayan ve medya mensuplarının meslek uygulamalarını özgür ve saydam bir basından beklenecek düzeyde sürdürmelerine yardımcı olmak amacıyla 4 Şubat 1988 de kurulan Basın Konseyi, 25 ci yıl dönümünü kutladı. 10 Şubat Pazar akşamı Kadıköy Çiftehavuzlar da Büyük Kulüpte verilen yemeğe katılanlar yemek bedellerini Konseyin ilkelerine uygun olarak paylaştılar. Basın Konseyi Başkanı Orhan Birgit, davetlileri selamlayan açış konuşmasında Sayın Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ün ve TBMM Başkanı Cemil Çiçek in kutlama mesajlarını okudu ve zor mali koşullar altında Konseyi bugünlere getirmiş olanlara teşekkür etti. Yemek, Şişli Terakki Vakfı müzik öğretmenlerinden oluşan Aykut Yılmaz ve arkadaşlarınca icra edilen halk şarkıları ile geçti. Yemeğin sonunda davetliler tutuklu meslektaşları için Sabahattin Ali nin Sinop Cezaevinde yazdığı Aldırma Gönül şarkısını söylediler. 25 ci yıl pastasını da Sivride 18 ay kaldıktan sonra tahliye edilen Barış Pehlivan ile eşinin kesmesi duygulu anlara vesile oldu. SÖZÜER İN AÇIKLAMALARINI DESTEKLİYORUZ. BASIN MENSUPLARININ TUTUKLULUK HALLERİ SONA ERDİRİLMELİDİR. Basın Konseyi Genel Sekreteri Av. N. Kaan Karcılıoğlu, Prof. Dr. Adem Sözüer in davaların zamanında sonuçlanmaması ve uzayan tutukluluk süreleriyle ilgili açıklamalarını değerlendirdi: Geçtiğimiz hafta Basın Konseyi nin 25. Kuruluş Yıldönümünüydü. Ancak yıldönümümüz çeyrek asra ulaşmamızın verdiği mutluluk ve kıvançtan çok, onlarca meslektaşımızın tutuklu olmasından ötürü buruk bir atmosferde geçti. Özgürlükçü bir demokratik sistemin temel taşı olan halkın gerçekleri öğrenme hakkı nı savunmak; basının ve basın mensuplarının meslek ilkeleri çerçevesinde sorumluluk anlayışıyla çalışmalarına yardımcı olmak üzere kurulan Basın Konseyi kurulduğundan beri ifade özgürlüğü konusunda yoğun şekilde mesai yapmakta bu konudaki aksaklıkları kamuoyuna yansıtmaktadır. Son yıllarda sayıları gittikçe artan ve bir sorun haline geldiği ülkemiz dışında da kabul edilen tutuklu gazeteciler sorunu bütün kamuoyunun malumudur. Bu konuda İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Adem Sözüer tarafından yapılan ve dün hem Star Gazetesi nde hem de Cumhuriyet 21
Gazetesi nde yayınlanan açıklamalar, sorunun hukuki boyutunu bütün çıplaklığıyla ortaya koymaktadır. Türkiye nin önde gelen ceza hukukçularından olan Prof. Sözüer, birçok davanın örgüt kapsamında işlendiği iddiası ile açıldığını, bu durumun ise davaların zamanında sonuçlanamamasına yol açtığını belirtmiştir. Birçok basın mensubunun bu hatalı anlayışın kurbanı olduğu açıktır. Sayın Sözüer tarafından ifade edilen, bizim de katıldığımız görüşlerin en can alıcı noktası, söz konusu uygulamaların bir yargı kültürü meselesi olduğuna ilişkindir. Sayın Sözüer tarafından ortaya konulan, hukuk ve yargısal uygulamaların anlayışının olağandışı dönemlerde şekillendiğine ilişkin durumun en önemli ispatlarından birisi, yargının gazetecilik faaliyetlerini kolaylıkla örgütsel faaliyet olarak kabul edebilmesidir. Bu anlayış olağandışı dönem anlayışıdır. Son günlerde siyaset hayatının hemen hemen bütün odakları tarafından dillendirilen haksız tutuklamaların sona erdirilmesi en büyük dileğimizdir. İfade özgürlüğü narin, ürkek bir çiçek gibidir. Kimse düşüncelerini açıkladığı için hapsedilme endişesi taşımamalıdır. Böyle bir ortam, yalnızca bu endişeyi taşıyanları değil, demokratik ve özgür bir toplumda yaşamayı hak eden bütün yurttaşlarımız için tehlikelidir. BASIN KONSEYİ YÜKSEK KURULUNUN BAŞBAKANA CEVABI Basın Konseyi Yüksek Kurulu, 4 Mart 2013 Pazartesi günü gerçekleştirdiği Olağan Toplantısında gündemindeki şikâyetleri değerlendirdikten sonra, Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan ın, BDP Temsilcileri ile PKK Örgütünün başı Öcalan arasındaki görüşmeleri yayınlayan gazete için kullanmış olduğu ağır ifadeleri üzüntü ile karşılamıştır. Yüksek Kurul," Hiç bir demokratik ülkede özellikle Yürütmenin başı olan Saygın Kişinin, halkının haber alma haklarını yerine getirme görevini ifa eden medyası için batsın böyle gazetecilik şeklinde beddua edebileceğinin düşünülemeyeceğine de kamuoyunun dikkatinin çekilmesi görüşündedir. Basın Özgürlüğünün yerleşmiş olduğu bir ülkede taraflarınca yalanlanmayan bu tür haberleri veren gazeteciler ve gazeteler sadece övgüye değer görülür." BASIN KONSEYİ 4. YARGI PAKETİNE İLİŞKİN RAPOR HAZIRLIYOR Basın Konseyi tarafından, 7 Mart günü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulan İnsan Hakları ve İfade Özgürlüğü Bağlamında Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı üzerinde bir rapor hazırlanması için çalışma yapılmaktadır. Rapor kamuoyu ile de paylaşılacaktır. 22
CİHAN HABER AJANSI ÇALIŞANLARINA YAPILAN SALDIRIYI KINIYORUZ Ülkemizde her geçen gün daha fazla sayıda gazeteci, sadece görevlerini ifa ederken saldırıya uğramaktadır. Gazeteciler toplumun haber alma hakkından yararlanabilmesi için türlü zorluklar içinde mesleklerini yapmaya çalışmaktadır. Ne yazık ki, haber alan gazeteciler sık sık saldırıya uğramakta, kimi zaman bu saldırılar gazetecilerin hayatlarını tehdit eder boyuta ulaşmaktadır. Gazetecilerin yürüttükleri faaliyet kamusal nitelikte bir faaliyettir. Bir gazetecinin memur sıfatını taşımaması onun görevinin kamusal niteliğini ortadan kaldırmaz. Gazetecilere yönelik saldırıların ciddiyetle soruşturulması ve faillerin hak ettikleri cezaya kısa zamanda çarptırılmalarını umuyoruz. Ankara Dikmen de görevlerini yerine getirirken son derece ciddi bir saldırıya uğrayan ve yaralanan gazeteciler Bilal Oflaz ve Ebubekir Atmaca ya acil şifalar diliyoruz. Umudumuz bu gibi menfur saldırılara karşı kamuoyu tepkisinin artması ve adli makamların böyle saldırılara ilişkin soruşturmaları ciddiyetle ve ivedilikle sonuçlandırmalarıdır. N. Kaan Karcılıoğlu Basın Konseyi Genel Sekreteri BASIN KONSEYİ BEYAZ TV YE YAPILAN SALDIRIYI KINADI Beyaz TV nin Fulya daki binasına karşı dün gece bir grup holigan tarafından gerçekleştirilen saldırıyı kınıyoruz. Yapılan saldırı söze karşı şiddet kullanımının yaygınlaşmasına, medya mensuplarının kolaylıkla hedef haline getirilmesine örnektir. BASIN KONSEYİ YILDIZELİ GAZETESİ SAHİBİ YUSUF KENAN ÇAĞLAR A YAPILAN SALDIRIYI KINADI Sivas'ın Yıldızeli ilçesinde yayınlanan yerel gazetenin sahibi Yusuf Kenan Çağlar a, yazdığı bir köşe yazısı nedeni ile yapılan saldırıyı kınıyoruz BASIN KONSEYİ FAZIL SAY HAKKINDA VERİLEN CEZAYI DEĞERLENDİRDİ Bugün, dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say ın twitter hesabında yaptığı bir açıklamadan dolayı, hakkında dini değerleri aşağılamak suçundan mahkûmiyetine karar verilmiştir. Say hakkında verilen mahkûmiyet kararı, Ülkemizdeki ifade özgürlüğü sorununun neden sadece Yargı Paketleri ile çözülemeyeceğine önemli bir örnek teşkil etmektedir. İfade özgürlüğünün Ülkemizdeki kavranışına ilişkin sorun, bu gibi 23
davalarla daha da belirgin hale gelmektedir. İfade özgürlüğünün yalnızca hoşa giden fikirler için olmadığının anlaşılması, demokrasimizin düzgün işleyişi için hayati önemdedir. Sorunun çözümü için neşter doğrudan yasalarda ifade özgürlüğünü kısıtlayan nitelikteki düzenlemelere vurulmalıdır. BASIN KONSEYİ 1 MAYIS GÖSTERİLERİNDE KULLANILAN ORANTISIZ GÜCÜ VE FREEDOM HOUSE TARAFINDAN YAYINLANAN BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ RAPORUNU DEĞERLENDİRDİ Toplantı ve gösteri yapmak temel bir insan hakkıdır. Dün, 1 Mayıs gösterileri sırasında bu haktan yararlanmak isteyen göstericilere yönelik uygulanan müdahale, bu haktan faydalanmayı imkânsız kılacak boyuta ulaşmıştır. Bir haktan yararlanmanın karşılığı biber gazı kullanılan müdahaleler, fiziki saldırılar ve uzun gözaltılar olacaksa; bu gösterilere katılanlar hayati tehlikeye maruz kalacaksa, o hakkın varlığından bahsetmek abesle iştigal olur. 1 Mayıs olayları sırasında yaşananlar, bugün Türkiye de ifade ve basın özgürlüğü konusundaki sorunların bir özeti gibidir. İfade özgürlüğünün bir parçası olan ve bireylerin kendilerini topluca ifade etmeleri hakkını temin eden toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkına yönelen ölçüsüz müdahaleler, bir başka ifade özgürlüğü kısıtlaması olan basına yönelik kısıtlamalarla paraleldir. Dün yaşananlar, basına yönelik kısıtlamaların bir tesadüf olmadığını ortaya koymaktadır. Nitekim saygın uluslararası kuruluşlar, istikrarlı ve birbirlerine paralel biçimde, Türkiye nin ifade ve basın özgürlüğü başta olmak üzere, birçok temel hak açısından ciddi sıkıntıları olduğunu ortaya koymaktadır. Bu raporların sonuncusu saygın uluslararası kuruluş Freedom House tarafından yayınlanmıştır. Bu rapora göre, Türkiye Basın Özgürlüğü konusunda kısmen özgür ülkeler arasında gösterilmektedir. Raporda yer alan sıralamaya dikkat edildiğinde, Ülkemizin özgür olmayan ülkeler arasına girmeye yakın bir değerlendirme puanı aldığı görülecektir. BASIN KONSEYİ NDEN DİSK'E VE DİLAN ALP' İLE MERAL DÖNMEZ'İ GEÇMİŞ OLSUN ZİYARETİ. İstanbul Emniyetinin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Bayramını kutlamak isteyen işçilere yönelen şiddet içeren davranışlar nedeniyle Basın Konseyi Başkanı ve Gazetecilere Özgürlük Platformu Dönem Başkanı Orhan Birgit ile Konsey Genel Sekreteri Kaan Karcılıoğlu bugün DİSK Genel Başkanı Kani Beko'yu Konfederasyon binasında ziyaret ettiler. Beko, Basın Konseyi Başkanına 1 Mayısta Konfederasyon binasına atılan gaz bombaları yığınını da göstererek, kutlama çalışmaları için Valilik ile sağlanmış olan diyalogun sonradan Başbakanın açıklamaları üzerine kesintiye uğramış olduğunu da söyledi. Birgit te silahız ve saldırısız olmak koşulu ile ifade özgürlüğünü kullanma 24