DlcLE TIP DERGISI (JOURNAL OF DICLE MEDICAL SCHOOL) C:29 5:

DlcLE TIP DERGISI (JOURNAL OF DICLE MEDICAL SCHOOL) C:29 5:1-2 2002 MYOKARDIAL KOPROLERIN KORONER ARTERLERE GORE DAGILIMININ VE AORTA'YA OLAN UZAKLIGININ INSAN, KOPEK, KOYUN VE KECIDE KAR$ILA$TIRMALI OLARAK INCELENMESI UZ.Dr. Piraye KERVANCIO~LU1 UZ.Dr. Davut OZBA~ 2 Do!;.Dr. Ayda DEMIRANT 1 OZET Bu yall madaki amaclmlz myocardial kopriilerin koroner arter ve dallan Ozerindeki dagtljmlm ve aortae'ya olan uzakllgml incelemektir. Bu yall mamlzda koroner arter ve dallan Ozerindeki myokardial k6priiler iyin toplam 67 adet kalp kullamldl. Bunlarm 20'si kopege, 20'si koyuna, 20'si keyiye, 7'si de insana a;tti. Myokard;al kopriiler 20 kopekten 15';nde 63 adet, 20 koyundan 12'sinde 31 adet, 20 keyiden 14'Onde 21 adet, 7 ;nsandan 6'smda 13 adet olarak saptandl. Myokard;al kopriiler kopekte 63' den 57's; (%90,4), koyunda 31'den 21'; (%67,7), key;de 21'den 14'0 (%66,6), insanda 13'den 10'u (%76,9) sol koroner arter Ozerinde bulunurken, kopekte 63'den 6'sl (%9,6), koyunda 31'den 10'u (%32,3), keyide 21'den 7's; (%33,3), insanda 13'den 3'0 (%23,1) sag koroner after Ozerinde bulunmaktaydl. Myokard;al kopriilerin kopekte sol koroner arterdek; daglllml ;statistiksel olarak anlamlwdl (p=0.02). Myokardial k6priilerin aorta' ya olan uzakllgmm en koyok (0,5 cm) ve en boyok (11,6 cm) degerlerine kopeklerde rastlamldl. Anahtar Kelime/er: Myokard;al koprii, koroner arter, uzakllk, aorta. GIRI$ Bu!;ah~manln amacl kalp rahatslzhklan ve ani kalp krizi Olumlerine sebep olan myokardial koprulerin(mk) koroner arterlere (KA) gore daqlhmlnl ve MK' lerin aortae' ya olan uzakhqmlfarkh tclrlerdeara~tlrmaktlr. (1) Dicle Oniversitesi Tip FakOltesi Anatomi Anabilim Dah (2) Dicle Oniversitesi Veteriner FakOltesi Anatomi Anabilim Dah DIVARBAKIR DlvARBAKIR - - ---

48 Kalp a.coronaria dextra ve sinistra yoluyla beslenir. Bunlar valvae aorta' nm hemen Ozerindenaortae' dan C;lkarlar(1-3). Kalbin c;e~itliklslmlannda Ozelliklede dl~ yozonde KA ve ana dallan subepikardial olarak yerle~mi~lerdir. BOyle olmakla beraber bazen myokardial elementlerin koc;okbir segmenti tarafmdan olu~turulmu~ kopro altmda koroner arterler gorolebilir (4). MK'Ier genellikle r.interventricularis anterior (a. coronaria sinistra'mn dah) ve posterior (a.coronaria dextra'mn dah) Ozerine slk olarak yerle~mi~ bulunurlar (4-6). MK'Ier hem insan hem de kopek, koyun, kec;i,~empanze ve orangutan gibi hayvanlarda bulunabilir (5-7). MK'nOn KA'den akan kamn Ozerine etkisi, aterosklerozis'in olu~umu, anjina pektoris, myokardial iskemi, myokardial infarktosve ani ventrikoler fibrilasyon ile olan iii~kisiylllardlr tartl~llmaktadlr (8-13). MK'nOntek veya birden fazla olmasl ve sa~ KA Ozerinde daha az gorolmesineraqmen en slk gorolenbolge sol KA'in r. interventricularis anterior' un (paraconalis) proximal parc;aslozerindedir(14-17). Biryok ara~tlrmacl MK'lerin insan ve deqi~ik birc;ok hayvan kalbinde saq ve sol KA ve dallan Ozerinde deqi~enuzakhklarda tek, C;iftveya daha fazla saylda goroldogonobildirmektedirler (18-21). MK'in kalp hastahklan ile iii~kisi Ylllardlr tartl~llmakta ve MK ve KA araslndaki slkl iii~kinin ne oldugu sorusuna cevap aramaktadlr. Bu sorulara katkl saglayacagl do~oncesiyleboylebir c;ah~maplanlaml tlr. MATERYAL METOD <;ah~mamlzda 67 adet kalp incelendi. Kalplerin Tsi insana. 20'~er adedi ise kopege, koyuna ve kec;iye aitti. Insan kalpleri Tip FakOltesi, kopek kalpleri Veteriner FakOltesi Anatomi Anabilim Dah'ndaki Ogrenci uygulamalannda egitim amac;h kullamlan kadavralardan, koyun ve kec;i kalpleri ise Diyarbaklr Et- Bahk Kurumu Kesimhanesinden temin edildi. Kalplerin kanlan bo~altlldlktan sonra % 10' luk formalin solusyonunda muhafazaya ahndl. Kalpler perikardium kesesi ve altmdaki yaq dokulan C;lkanldlktan sonra makroskopik olarak spot I~IQIaltmda MK yonondenincelendi. GerektiQinde aorta' ya girilerek KA' ler kanole edildilirken, ihtiyac; duyulan bolgeler de disseke edildi. MK' lerin saq ve sol KA gore lokalizasyonu ve aorta' ya olan uzakhqi incelendi. Uzakhk OIc;Omleri ic;inelektronik dijital kumpas kullamldl. FotoQraflarCanon EOS 500 marka fotoqrafmakinesi ile c;ekildi.

49 Istatistiksel analizler, Kruskal-Wallis 1-Way Anova Testi, Mann-Whitney U Testi, Chi-Square ve Fisher's Exact Testi kullamlarak yaplldl. P<0.05 olan degerler anlamll kabul edildi. BULGULAR Incelenen botontorlerde a.coronaria dextra ve sinistra Ozerindeki MK'lerin saylsal daglllml ara~tlrlldl. Toplam 128 adet MK'nOn 102'si (%79,6) a.coronaria sinistra uzerinde, 26'sl (%20,4) a.coronaria dextra Ozerinde bulunmaktaydl. TOrlerdeki daglllml ise kopeklerde 63 MK' den 5Tsi (%90,4) sol KA Ozerindeyken, 6'sl (%9,6) sag KA uzerindeydi. Koyunlarda 31 MK'den 21'j (%67,7) sol KA Ozerindeyken 10'u (%32,3) s~g KA uzerindeydi. Keyilerde 21 MK'den 14'0 (%66,6) sol KA Ozerindeyken Tsi (%33,4) sag KA Ozerindeydi. Insanlarda ise 13 MK'den 10'u (%76,9) sol KA Ozerindeyken3'0 (%23,1) sag KA Ozerindebulunmaktaydl (Tablo 1, $ekii1). TabI0-1: M.K'in Sag ve Sol Koroner Artere Gore Daglllm. TOr ismi SOL (%) SAG(%) Toplam say. Kopek * 57(90,4) 6(9,6) 63 Koyun 21(67,7) 10 (32,3) 31 Kei 14(66,6) 7(33,4) 21 Insan 10(76,9) 3(23,1) 13 Toplam 102(79.6) 26(20,4) 128 *Kopeklerde M.K.'lerin Sol koroner arterde daglllmmm, diger torlerden daha fazla bulunmasl istatistiksel olarak anlamlldlr (p=0.02). ------- -- - -- - - - -~ - - --

50 $ekil-1: Sag ve Sol KA Gore MK. ~ekil-1 I;i" 100 I 80.Sol + Sag + > I jjj 'CD,E ;=,'- :0 C) 60 40 20 0 Kopek Koyun Ke~i Insan TOrler TOrlere gore MK'lerin aortae'ya olan uzakhgl kopekte 4,69~2,43ern (0,5-11,6), koyunda 3,H1,75ern (1,2-6,4), keyide 2,45~1,47ern (1,2-6), insanda 5,46~1,8ern (3,8-9,2) olarak saptandl (Tablo 2, $ekil2). Tablo-2: Ozerinde KOprO olan Arter Klsrnlnln Aorta'ya Olan Uzakhgl Tur ismi Minimum(cm) Maksimum(cm) Ortalama(cm):tS Kopek 0.5 11.6 4.69:t2,43 Koyun 1.2 6.4 3.1:t1,75 Keyi 1.2 6 2.45:1:1,47 Insan 3.8 9.2 5.46:t1,80 p >0.05 >0.05 >0.05 Ozerinde M.K. olan arterin aorta'dan ylktlgl noktaya olan uzakhgl.

51 $ekil-2: MK-Aorta Mesafesinin Turlere Gore Kar!?lla!?tmlmasr. $ekil-2: E u ~ :>< ca N ::J 6.Ort. Sd Kopek Koy un Ke~1 Insan Tlirler MK'nun KA uzerindeki daglhml incelendiginde kopekte; Sol KA'in r.interventricularis paraconalis ve dallan uzerinde 41, r.circumflexus ve dallan uzerinde 9, r.interventricularis subsinosus (kopekte r.circumflexus'un dah) ve dallan uzerinde 7, sag KA'in sulcus coronarius'taki klsml ve dallan uzerinde 6 adet olarak saptandl (Tablo 3, $ekil 3). Tablo-3: MK'in Ozerinde Bulundugu Koroner Arterlere Gore daglhmr. r. interventricularis r.interventricularis r.circumflexus a.coronaria paraconalis (anterior) subsinosus (posterior) ye ye dallan dextra (sulcus Tlirler ye dallan dallan coronarius' taki klsml) dallan ye Insan 6-4 3 Kopek 41 7 (sol) 9 6 Koyun 16 2 5 8 Ket;i 12 1 3 5 --- -

52»,- ~" İ" ~ @ \.~ $ekil-3: KOpek kalbinde sulcus interventricularis subsinosus uzerinde. a.coronaria sinistra'mn r.interventricularis subsinosus'u uzerindeki arka arkaya slralanml~ myokardial kopruler altmdan siyah ipek iplik geyirilmi~ durumda gorulmektedir. Koyunda sol KA'in r.interventricularis paraconalis ve dallan uzerinde 16, r.circumflexus ve dallan uzerinde 5, sa~ KA'in r.intervenrtricularis subsinosus ve dallan Ozerinde 2, sulcus coronarius'ta seyreden klsml ve dallan Ozerinde 8 adet olarak MK saptandl (Tablo 3, $ekii4). '\$4 /",... ". 4' r'" j. I',- B.!; I if,.. I' '" I ii -- --- $ekil-4: Koyun kalbinde sa~ auricula kaldmlarak sulcus coronarius iyerisinde seyreden a. coronaria dextra ve sa~ ventrikole verdi~i dah Ozerindeki myokardial koproleraltmdan siyah iplik geyirilmi~ durumda ve oklarla gosterilmi~tir. m ---- ----

Kec;:ide;sol KA'in r.interventricularisparaconalisve dallan Ozerinde12, r.circumflexus ve dallan Ozerinde 3, saq KA'in r.interventricularis subsinosus ve dallan Ozerinde1, sulcus coronarius'taki klsml ve dallan Ozerinde5 adet olarak MK ~- '-;rm"~ ~ 'f. L ~.@1';J/!j em$i M <i ~ AA 53 M I 'MI ~ ~ekil-5: Kec;:i kalbinde a.coronaria sinistra'nm r.circumflexus'u Ozerindeki myocardial koproler altlndan siyah ipek iplik gec;:irilmi~ durumda ve oklarla gosterilmi~tir. Insanlarda; sol KA'in r.interventricularis anterior ve dallan Ozerinde 6, r.circumflexus ve dallan Ozerinde4, saqka'in sulcus coronarius'taki klsml ve dallan Ozerinde3 adet olarak saptandl (Tablo 3, $ekii6). '. 1k" ".. JI!o"' ~.., " ~ ",~ "" ""~ /"~ "".i...'!.,<;. ~,;. "i' '%";<' T~''''. '" ~ekil-6: Insan kalbinde a.coronaria sinistra'nm r.interventricularis anterior'unun proksimal klsml Ozerindeki proksimal paraconal (Interventricular) myokardial koproleroklarla gosterilmi~tir. -- - - - - - - - - -

54 BOtOn torlerde r.interventricularis paraconalis (anterior) ye dallan Ozerindeki MK saylsl (128' den 75'i ) diaer KA dallanna gore oldukc;a fazla olarak gorolmekteydi.kopeklerdeki durum ise MK'nOn boyok Coaunluau sol KA Ozerinde bulunmaktaydl. Bunun sebebi kopeklerde r.interventricularis subsinosus'un a.coronaria sinisra'nm r.circumflexus'u tarafmdan olu~turulmasmdandlr (~ekil 3). TARTI$MA Koroner arter ye dallan Ozerinde Polacek ye arkada~lan (4) 70 insan kalbinden 60'mda 167 adet, Baptista ye Dido (22) 82 insan kalbinden 44'Onde 56 adet MK'ye rastladlklannl bildirmi~ler. Aleksandrowicz ye arkada~lan da (23) 30 domuz kalbinden 26'smda 107 adet MK saptaml~lardlr. Bu c;ah~mada 20 kopek. kalbinden 15'inde 63, 20 koyun kalbinden 12'sinde 31, 20 keci kalbinden 14'Onde 21,7 insan kalbinden 6'smda 13 adet MK'ye rastladlk. MK'ye sahip olma aclsmdan kopekler diaer torlere gore saylsal bir fazlahaa sahip olmasma raamen istatistiksel olarak anlamh deaildi (p>o,05)(tablo 1). Kalplerde bulunan MK'nOn saa ye sol KA Ozerinde nasii bir daalhm gosterdiaini inceleyen Van Nie ye Vincent (20) 2'~er maymun, buzaal, kopek, koyunda 1'sol, 1'i saa olmak Ozere, 3 kecide 1'i sol, 2'si saa, 1 domuzda saa, 4 fokta 2'si saa, 2'si sol olmak Ozere MK saptadlklannl bildirmi~ler. Aleksanrowicz ye arkada~lan (23) 26 domuz kalbinde 107 MK'ye rastladlklannl bunlarm 43'OnOn(% 40.2) saa, 64'OnOn(%59.8) sol KA'ler Ozerindeolduaunu bildirdiler. Bezerra ye arkada~lan (14), 39 insan kalbinde 51' i (%87,9) sol, 7' si (%12,1) saa koroner arterler Ozerinde 58 adet MK saptadlklannl, Polacek ye arkada~lan (4) insanlardaki MK' lerin yakalann % 77,1' inde sol, % 41,4' Onde saa KA Ozerindebulunduaunu, toplam 167 MK' den 121' nin (%72,5) sol ye 46' sinm da (% 27,5) saa koroner arterler Ozerindelokalize olduaunu bildirmektedirler. Bu c;ah~madakopeklerde toplam 63 MK' den 57'sini (%90,4) sol, 6'slnl (%9,6) saa KA'ler Ozerinde, koyunlarda 31 MK'den 21'ni (%67,7) sol, 10'nu (%32,3) saa KA'ler Ozerinde, kecilerde 21 MK'den 14'OnO(% 66,6) sol, 7'sini (%33,3) saa KA' ler Ozerinde, insanlarda 13 MK'den 10'unu (%76,9) sol, 3'OnO (%23,1) saa KA'ler Ozerinde,toplam 128 MK'den 102'sini (%79,6) sol, 26'sml (%20,4) saa KA'ler Ozerindebulunduaunu saptandl (Tablo 1, ~ekil1).

55 Koroner arterler Ozerindeki daglhmma baklldlglnda MK'lerin sol KA'ler Ozerinde daha yogun lokalize oldugu hem daha Onceki c;ah!?malardahem de bizim ~ah!?malanmlzda gorolmektedir. Ozellikle torler arasmdaki durum ka~lla!?tlrlldlgrnda, kopeklerdeki sol KA Ozerinde MK'lerin gorolme slkhgl dikkat ~ekici (%90,4) ve istatistiksel olarak ta anlamhydl (p=o,02). Bunun sebebini kopeklerde sol KA'in r. circumflexus isimli dahnrn sulcus interventricularis subsinosus'ta (posterior) da seyrederek diger torlerdesag KA tarafmdan olu!?turulan r.interventricularis subsinosus'u olu!?turmasrna baglamaktaylz ($ekil 3). Yani kopeklerde sol dominant KA durumu soz konusuydu. KOpek kalbindeki KA ile ilgili bulgulanmlz Tlplrdamaz ve arkada!?lannrnki (3) ile uyumluydu. Bir~ok ara!?tmcl ~ah!?malanndasol KA'in r.interventricularis paraconalis (anterior) Ozerindeki MK'ye dikkat ~ekmi!?lerdir(4, 5, 11, 18-20, 24-31). Baptista ve arkada!?lan(22) 82 insan kalbinden 29'unda (%35,4), Bezerra ve arkada!?lan(14) 50 insan kalbinden 26'srnda (%52), Desseign ve arkada!?lan(24) 930 insan kalbinden 19'unda (%2,04), Eliska ve arkada!?lan (32) 10 kopek kalbinden 5'inde (%50), Aleksandrowicz (23) 30 domuz kalbinden 14'Onde (%43,3) MK'ye rastladlklannl bildirmektedirler. Co!?kunve arkada!?lan(21) 12 kopekte21 adet, 6 koyun kalbinde 4 adet, 3 ke~i kalbinde 6 adet olarak aynr arter Ozerindelokalize olduklannr bildirmektedirler. Bu ~ah!?mada r.interventricularis paraconaconalis (anterior) Ozerinde lokalize olan MK'in dikkat ~ekici oldugunu gozlemledik. Bu arterler Ozerinde bazen tek bazen de arka arkaya slralanml!? iki veya daha fazla saylda MK'e rastlanml!?tlr. Saptanan 128 MK'den 44'0 (%34,37) bu arter Ozerinde lokalize idi. Bunlarm 19'u kopekte(%14,84), 10'u (%7,82) koyunda 12'si (%9,37) k~ide, 3'0 (%2,34) insanda bulunmaktaydl. Bu MK'ler i~erisinde Ozerine Ozel dikkat ~ekilen Yamaguchi ve arkada!?lannrn (33), Ozbag ve arkada!?lannm (17) "PPMK veya PIMK" (Proksimal Parakonal (InterventrikOler) Myokardila KOprO) ifadelerine uyan MK'leri saptandl ($ekil 6). Visscher ve arkada!?lan (31) bir bebek kalbinde r.interventricularis' in ba!?langlcmdan 18mm soma MK'ye rastladlklannr, Stolte ve arkada!?lan (29) aynr arter Ozerinde sol KA'in ikiye aynlma noktasrndan 33,6mm sonra MK'lere rastladlklannr bildirmi!?lerdir. --- --- --- -- - --- - --- -~-~--

Hadziselimovicve arkada~lan(18) de~i~ikbiryok hayvan kalpleri Ozerinde yaptlklan yah~malanndakedilerde MK'lerin sulcus interventricularis'egirdikten 3mm, He 1cm arasmda de~i~en uzakhkta, foklarda sol KA kokonden3mm uzakta aym olukta lokalize, yaban domuzunda yine aym isimli oluktaki arterin ba~langlcmdan 1-2,5cm arasl de~i~en uzakhkta, domuzda KA arter kokonden3,5cm uzakhkta yine aym oluk Ozerinde, koyunda bu olu~a giri~inden 4mm ile 1cm arasmda de~i~en uzakhkta, koyunda da aym olu~a giri~inden 4mm ile 1cm arasmda de~i~en uzakhkta, sl~lrda sol KA kokonden2-3 cm arasmda d~i~en OzerindeMK saptaml~lardlr. 56 uzakhkta aym arter Dursun ve arkada~lan(19) sl~lrda r.interventricularisparaconalis Ozerinde sulcus coronarius'tan 7 cm uzakta, r.interventricularis subsinosus Ozerinde sulcus coronarius'tan 5-5,5cm uzakhkta ve aym koproden0,6cm uzakta, manda da r.interventricularis paraconalis'te sulcus coronariustan ortalama 5,7cm uzakhkta, r.interventricularis subsinosus'ta sulcus coronarius'tan 6,1cm uzakhkta, koyunda r.interventricularis paraconalis Ozerinde sulcus coronarius'tan O,7cm uzakta, r.interventricularis subsinosus'un ortasl dozeyinde, keyide r.interventricularis paraconalis Ozerinde sulcus coronarius'tan O,7cm uzakhkta MK'e rastladlklanm bildirmektedirler. Bu yah~mada Ozerinde yah~tl~lmlz torlerde MK'in Ozerinde bulundu~u arter klsmmm aortae'dan ylkl~ noktasmaolan uzakhklanmkopekteortalama 4,69cm (0,5-11,6), koyunda ortalama 3,1cm (1,2-6,4), keyide ortalama 2,45cm (1,2-6), insandaortalama 5,46cm (3,8-9,2) olarak saptanml~tlr(tablo2, $ekil 2). Di~er ara~tlrmacllarlakar~lla~tmldl~mdamk'in herbirinin tek tek aortae'ya olan uzakh~ml bu yah~mada oldu~u kadar net ifade eden yah~maya rastlanmaml~tlr. MK'in aorta'ya olan uzakhi)ma, MK'in aortae'ya ne kadar yakm bir koroner arter patolojisiyle birle~irse yapaca~1 hasann 0 kadar boyokolaca~lm do~ondo~omoziyin Onem verdik. Yamaguchi ve arkada~lan (6) d~i~ik ara~tmcllarm de~i~ik torlerdeki MK ile ilgili yah~ma sonuylanmn bu kadar farkh ylkmasmm sebebini Omeklerin elde edildigi yerler ve ara~tlrma yontemindeki farkhhklaraba~lamaktadlrlarki biz de bu goro~ekatllmaktaylz. Sonuy olarak MK' non sol KA'ler Ozerinde (Ozellikle sol dominant KA daglhmma sahip olan kopek gibi torlerde) daha fazla goroldo~o,sol KA' in r. interventricularis paraconalis' i (anterior) Ozerinde yok dikkat yekici MK'Ier - - --

57 bulundugu, MK' non aorta' ya uzakhgmda torler arasmda farkhhklar oldugu, bu mesafenin bilinmesinin MK' non yapabilecegi hasann bilinmesi aylsmdan Onemli olabilecegi sonucuna vanldl. Bu yah manm bundan!?onra MK ile ilgili yapllacak fizyolojik ve fizyopatolojik daha detayh yah malara 1 lktutacagml do Onmekteyiz. SUMMARY The Investigation of The Speration of Myocardial Bridge on The Right and Left Coronary Arteries, and to The Distance Between Aort with Myocardial Bridge in Dog, Sheep, Goat and Human. Our purpose in this study was invastigate to the myocardial bridges on the coronary arteries and their branches and distance between myocardial bridge with aort in dog, sheep, goat and human. A total of 67 hearts were studied and examined for myocardial bridges over the coronary arteries on/or their branche. The specimens belonged to 20 dogs, 20 sheeps, 20 goats, 7 humans. The number of myocardial bridges were found 63 in 15 out of 20 in the dogs hearts, and 31 in 12 out of 20 in the sheeps hearts, and 21 in 14 out of 20 in the goats hearts, 13 in 6 out of 7 in the humans hearts. Bridges were found to 57 out of 63 (90.4 %) in the dogs, and to 21 out of 31 (67.7 %) in the sheeps, and to 14 out of 21 (66.6 %) in the goats, and to 10 out of 13 (76.9 %) in the human on the left coronary artery. Those also were found to 6 out of 63 (9.6 %) in the dog, and to 10 out of 31 (32.3 %) in the sheeps, and to 7 out of 21 (33.3 %) in the goats, and to 3 out of 13 (23.1 %) in the humans on the right coronary artery. The speration of the myocardial bridges on the left coronary arteries was meaningful to the statistically in the dogs (p=0.02). The minimum (0.5 cm) and maximum (11.6 cm) values of the distance between the myocardial bridge with the aort were found in the dogs Key words: Myocardial bridges, coronary artery, distance, aort. --- - -- - --- -- --- ----

KAYNAKLAR 58 1- Dursun N. Veteriner Anatomi 11.Medisan Yaymevi, Ankara, 209-211,1999. 2- Snell RS. Klinik Aanatomi (Ceviri EditOrOYlldlnm M) 87-89,1998..3- Tlplrdamaz S, Dursun N, Yalcm H.: Kangal KOpeklerinde Kalbin Koroner Arterlari Ozerinde Makroanatomik Cah~malar, Vet BiI. Derg, 12,2: 115-120, 1996. 4- Polacek P., Kralove H.: Reletion of Myocardial Bridges and Loops on the Coronary Arteries to Coronary Occlusions. Am.Heart Journal. 61: 44-52, 1961. 5- Yamaguchi M, Tangkawattana P, Muto M et all.: Myocardial Bridge Muscle On Left Anterior Descending Coronary Artery Differs From Subepicardial Myocardium Of The Left Ventricle In Dogs. Acta Anal. 157: 238-247, 1996. 6- Yamaguchi M, Tangkawattana P, Hamlin RL.: Myocardial Bridges As A Factor In Heart Disorders: Critical Review and Hypothesis. Acta Anat. 157: 248-260,1996. 7- Ozbag D, Hatipoglu ES, Dogruyol:;;, Klhnc M, Deniz M, Kervancloglu P.: Myokardial KoprOler Ve Koroner Arterlerin Seyir YOnleri Arasmdaki IIi~kilerin IncelenmesLDicle Tip Dergisi, C: 27, S: 1, 81-88, 2000. 8- Prendergast BD, Kerr F, Starkey TR.: Normalisation of Abnormal Coronary Fraction Flow Reserve Associated with Myocardial Bridging Using an Intracoronary Stent. Heart. 83(6): 705-7,2000. 9- Amitani K, Yamaguchi T, Takahashi N, uchida T, Kushikata Y, Munakata K, Masuda S, Orii T.: Two Cases of Myocardial Bbridge Associated with Myocardial Ischemia J Nippon Med Sch, 67(3): 206-9,2000. 10- Masuda T, Ishikawa Y, Akasaka Y, Itoh K, Kiguchi, Ischii T.: The Effect of Myocardial Bridging of the Coronary Artery on Vasoactive Agents and Atherosclerosis Localization. J Pathol193 (3): 408-14, 2001. 11- Elyounassi B, Kendoussi M,Khatouri A, Fall PD, Mouyopa C, Nazzi M,Hammi A. Muscle Bridge and Myocardial Ischemia. Study of 6 Cases. Ann Cardiol Angiol (Paris). 47 (7): 459-63, 1998. 12- Ge J, Jeremias A, Rupp A, Abels M, Baumgart D, Liu F,Haude M, Gorge G, Von BC, Sack S, Erbel R.: New Signs Characteristic of Myocardial Bridging Demonstrated by Intracoronary Ultrasound and Doppler Eur Heart J. 20 (23): 167-8, 1999. 13- Carnicer OJ, Medina FV.: Impeding Acute Myocardial Infarction During Severe Exercise Associated with a Myocardial Bridge. J Electrocardial. 285-8, 1999. 14- Bezerra AJC., Prates JC and Dido LJA.: Incidence and Clinical Significance of Bridges of Myocardium Over the Coronary Arteries and Their Branches. Surg Radiol Anal. 9: 273-280, 1987. 15- Bezerra AJC., Dido LJA and Piva Jr.L.: Myocardial Bridge Over the Right Coronary Artery in Man. Surg Radiol Anal. 11:271-273, 1989. --------

16- Edwardsz CJ Bumsldes C, Swarm RL, Lansmg AI.: Arteriosclerosis in the Intramural and Extramural Portion of Coronary Arteries in the Human Heart. Circulation. 13:235-241, 1956. 17- Ozbag D, Ketani MA, Hatipoglu ES, Klltrn; M, Deniz M, Kervancloglu P.: Proksimal Parakonal Kalp Kas KoprUlerinin Ultrastruktural Incelenmesi. Dicle Tip DergisLC: 27, S:2, 101-111,2000. 18- Hadziselimovic H, Secerov D, Gmaz- Nlkulin E.: Comparative Anatomical Investigations on Coronary Arteries in Wild and Domestic Animals. Acta anat. 90: 16-35, 1974. 19- Dursun N, A:}tl RN, Tlplrdamaz S, Erden H, Celik I.: Evcil Memeli Hayvanlarda Kalp Kas KoprUleri Ozerinde Makroskopik ve Mikroskopik Ara:}tlrmalar. S.O. Vet. Fak. Derg. 8; 2, 12-17, 1992. 20- Van Nle CJ and Vmcent G.: Myocardial Bridges In Animals. Anat Histol Embryol, 18: 45-51,1989. 21- Co:}kunN, Oguz N, SankClogluL, UcarY.: KopekKoyunve Ke«;:j'deki Myokardial KoprOler Ozerine Makroanatomik Calt:}ma. 4. Ulusal Anatomi Kongresi 1-5 EylOI Istanbul. P-B 12,169,1997. 22- Baptista CAC and DiDio LJA.: The Relationship Between the Directions of Myocardial Bridges and of the Branches of the Coronry Arteries in Human Heart. Surg Radiol Anat. 14: 137-140, 1992. 23- Aleksanrowicz R, Balwier P, Barczak R, Stryjewka-Makuch G: Myocardial Structures "\ Over the Coronary Arteries and Their Branches. Folia Morphol. (Warsz.). 52 (4): 183-190, 1993. 24- Desseigne P, Tabib and Loire R.: Myocardial Bridging of the Left Anterior Descending Coronary Artery and Sudden Death: An Autopsy Study of 19 Cases. Arch Mal Coeur. 84: 511-516, 1991. 25- Doi YL, Yamada M, Hamashlge N et all.: Myocardial Bridging of the Left Anterior Descending Coronary Artery Without Relation to the Site of Hypertrophy in Hypertrophic Cardiomyopathy. European Heart Journal. 8: 793-795, 1987. 26- Geiringer E.: The Mural Coronary. Am. Heart J. 41:350-368, 1951. '27- Lowman RM, Bloor CM.: Angiography of the Intermural Coronary Segment in Experiments in Animals. Acta Radiol. 57: 24-30, 1961. 28- Reig J, Miguel R, Moragas A.: Morphometric Analysis of Myocardial Bridges in Children with Ventriculer Hypertrophy. Pediatr Cardiol. 11: 186-190, 1990. 29- Stolte M, Weis P, Prestele H.: Muscle Bridges Over the Left Anterior Descending Coronary Artery: Their Influence on Arterial Disease. Virchows Archiv A. Path. Anat. And Histol. 375: 23-36, 1977. 59 -~ ----- ~--- --

60 30- Tangkawattana P, Muto M, Nakayama T, Karkoura A, Yamano S, Yamaguchi M.: Prevalence, Vasculature, and Innervation of myocardial bridges in dogs. AJVR. 58, 11: 1209-1215, 1997. 31- Vissher DV, Miles BL, Wailer BF.: Tunneled ("Bridged") Left Anterior Descending Coronary Artery in a Newbom Without Clinical or Morphologic Evidence of Myocardial Ischemia. Catheterization and Cardiovascular Diagnosis. 9: 493:493-496, 1983. 32- Eliska 0, Skop V, Hamet P.: Bends in the Coronary Arteries After Romaval of Muscle Bridges. Acta Radiol (Diagn) (Stockh). 7: 6, 470-480, 1968. 33- Yamaguchi M, Tangkawattana P, Karkoura A et all.: Proximal Paraconal Interventricular Myocardial Bridge in Dog: Ultrastructural Characterization. Anatomica. 153: 226-235, 1995. Acta