LER TEKNOLOJ TEKNOLOJ DERG OCAK - fiubat - MART 2009 SAYI: 02 FIDELTUS fi RKETLER GRUBU üyesidir >SAVUNMA >B L fi M >TELEKOMÜN KASYON >MED KAL >EN TEKNOLOJ K AKARYAKIT fi RKET : OPET HAKAN KOCA >DEFNE, HER GEÇEN GÜN BÜYÜYOR EKREM DUYGU >GELECE N TEKNOLOJ K EVLER >YEN LENEB L R ENERJ KAYNAKLARI >TÜRK TEKNOLOJ S N N YEN ÜSSÜ FIDELTUS >PAZARLAMADA NTERAKT F S STEMLER MED-1: AFET KAPIYI ÇALMADAN >KAHKAHALAR EFEKT, SAM M YET GERÇEK CEM ARSLAN
E d I T o Hakan Ayd n Merhaba, Büyük bir coflkuyla hayata geçirdi imiz Fideltus Teknoloji dergimizin ikinci say s yla sizleri selamlamaktan mutluluk duyuyorum. 25 bin adet bas larak tüm Türkiye ye da t lan dergimizin ilk say s, o kadar olumlu tepkiler al p be eniyle karfl land ki, coflkumuz katlanarak artt. Gerekli bir ad m att m za olan inanc m z pekiflti. De erli görüfllerini bizlerle paylaflan tüm okurlar m za teflekkür ediyorum. Fideltus leri Teknoloji olarak 2009 y l n, Türkiye yi ve tabii dünyay içine alm fl olan krize ra men, büyük bir hareketlilikle geçirmeyi planl yoruz. Bununla ilgili ilk ad m m z Aral k ay nda düzenledi imiz ve kamuoyuyla kapsaml ilk buluflmam z olan lansman toplant m zda att k. Türk teknolojisinin yeni üssü olarak konumland rd m z Fideltus leri Teknoloji nin, günlük hayat kolaylaflt ran ve yaflam güvence alt na alan çözümlerini bu toplant da medya mensuplar yla paylaflt k. Bu toplant da da belirtti imiz gibi yüzde yüz Türk sermayesiyle kurulan ve Ar-Ge Departman n n tamam Türk mühendis ve uzmanlar ndan oluflan Fideltus leri Teknoloji, Türkiye nin yurtd fl na teknoloji ihraç eden bir ülke olmas n arzuluyor. Biz de bunun için üstümüze düflen sorumluluklar yerine getirmeye haz r z. 2009 projeksiyonlar m z belirlerken bu sorumluluk duygusunu da yan m za alarak yola ç kt k. 2009 y l, Fideltus leri Teknoloji için savunma ve medikal alanlar na verece imiz a rl kla geçecek. Lansman toplant m z ve 2009 projeksiyonlar m zla ilgili ayr nt lar, ilerleyen sayfalarda sizlerle paylafl yoruz. Yan s ra ilginizi çekece ini umdu um yeni teknoloji haberlerimiz, yeni çözümlerimiz ve kapsaml röportajlar m z da sizleri bekliyor. Fideltus Teknoloji yi keyifle okuman z diliyorum. Bir sonraki say da görüflmek üzere. Sayg lar mla, Hakan Ayd n Yönetim Kurulu Üyesi, Fideltus leri Teknoloji 3
I N D E x 12 6 INTRO 6 20 8 TÜRK TEKNOLOJ S N N YEN ÜSSÜ Fideltus leri Teknoloji, 24 Aral k 2008 de düzenledi i lansman toplant s yla kendini tan tt. 10 FIDELTUS TEKNOLOJ DE 2009 Fideltus leri Teknoloji, 2009 u büyüme y l olarak belirledi. 2009 da özellikle savunma ve medikal konular na yo unlaflacak olan flirketin Yönetim Kurulu Üyeleri Ahmet Susuz ve Hakan Ayd n, Fideltus Teknoloji ye yeni y l n projeksiyonlar yla ilgili bilgi verdi. 16 YARININ EVLER 4
26 34 12 AFET KAPIYI ÇALMADAN... MED-1, Amerika da gelifltirilmifl bir mobil hastane sistemi. Türkiye de Fideltus leri Teknoloji ortakl nda çal flmalar n sürdüren MED-1, Hükümet liflkileri ve fl Direktörü Jeff Fischer anlatt. 20 TEKNO-KOL K Best FM de 10 y l aflk n süredir Gazoz A ac program n haz rlayan Cem Arslan, radyoculuk ve teknoloji üzerine gerçeklefltirdi imiz bir sohbetle Fideltus Teknoloji dergisine konuk oldu. 22 TÜRK YE N N EN TEKNOLOJ K AKARYAKIT fi RKET Y Z OPET Teknoloji, Otomasyon ve Mühendislik Grup Baflkan Hakan Koca, akaryak t istasyonlar nda teknolojinin kullan m konusuyla ilgili olarak Fideltus Teknoloji dergisinin sorular n yan tlad. 24 NTERAKT F S STEMLER nteraktif görünteleme ve vitrin sistemleri, tüketiciyi flafl rtmak ve dikkatini çekmek, al flverifle yeni bir boyut katmak için tercih ediliyor. 26 YEN LENEB L R ENERJ KAYNAKLARI Artan enerji ihtiyac na çare bulmak ve fosil yak tlar n n uzun süredir devam eden egemenli ine son vermek için günefl, rüzgar, dalga, biyo yak t gibi yenilenebilir enerji alternatifleri ortaya konuluyor. 30 HER GEÇEN GÜN BÜYÜYORUZ Defne Bilgi fllem Ürünleri fl Gelifltirme Müdürü Ekrem Duygu; krize ra men 2009 un geçti imiz y llara göre daha iyi geçmesini beklediklerini söylüyor. 32 SÜRPR ZLERLE DOLU KIRKLAREL 34 KARfiITLIKLAR KENT AMMAN 36 F DELTUS UZMANINDAN mtiyaz Sahibi ve Sorumlu Yaz flleri Müdürü: Fideltus leri Teknoloji A.fi. ad na Hakan Ayd n Akmerkez Ticaret Merkezi Nispetiye Cad. E3 Blok Kat: 16 Etiler- stanbul Tel: 0212 317 60 00 Fax: 0212 317 60 49 www.fideltusteknoloji.com Yap m: Lea Yay nc l k Yay n Yönetmeni Dilek Girgin Art Direktör lker Ayd n Sa lamfikir Sok. Esen Palas No: 2 B Blok D: 5 Esentepe fiiflli Tel: 0212 266 10 08 www.leayayincilik.com Bask : Bizim Matbaa 4.Levent Oto Sanayii Sitesi Yeflilce M. Ulubafl C. No:31/B Seyrantepe 34418 stanbul Tel: 0212 280 38 50 Bask yeri ve tarihi: stanbul, Mart 2009. Yerel süreli yay nd r. 5
I N T R o 7800 ÇEfiME, SADEL LÜKSE DÖNÜfiTÜRÜYOR Çarm kl Yap, Kalyoncu Gayrimenkul ve Tamtex ortak giriflimi olan 7800 Çeflme Residences&Hotel; Ege Denizi nin muhteflem kumsallar n n, s ms cak güneflinin ve mavi koylar n n bulufltu u, Türkiye nin en güzel beldelerinden olan Çeflme nin Mavi Bayrak ile ödüllendirilmifl Boyal k Koyu Plaj nda yer al yor. Mimar Emre Arolat' n imzas n tafl yan 7800 Çeflme; 42 adet bahçe girifl kat ve dublex rezidans, 12 odal butik otel, SPA, restoran ve beach bölümlerinden olufluyor ve sadeli i lükse dönüfltürüyor. 7800 Çeflme, do ayla uyumlu bir mimari yap ya sahip. D fl cephesi, Türkiye de ilk kez uygulanan, skandinavlar n gelifltirdi i, yaz n s caktan ve nemden, k fl nsa so uktan ve ya murdan etkilenmeyen, çürümeyi önleyen thermal wood ahflap ile kapl. Çevre peyzaj ise uzun araflt rmalar sonucunda belirlenen yöreye uygun bitkilerle gerçeklefltirildi. Rezidanslarda, sizi araban z n plakas ndan tan yan, evinizin panjurlar na kadar otomatik açan ak ll ev sistemi var. Çok hatl ses mesajl telefon, çok dilli interaktif düz ekran TV ve CD çalar, iste e ba l video, Wi-Fi internet, PC ba lant s da rezidanslar n di er teknolojik özelliklerinden. Birinci s n f ankastre ürünlerin kullan ld 7800 Çeflme de, özel bahçe teras nda jakuzi, fitness center, spa-masaj ve bak m odalar, sauna, Türk hamam, s t lm fl aç k havuz ve sürekli yenilenen deniz suyuyla doldurulmufl kapal havuzlar, temizlik ve kuru temizleme hizmeti, restoran ve bar, 24 saat güvenlik de mevcut. Ev s cakl n n dünyaca ünlü tasar mc lar ve markalarla bulufltu u 7800 Çeflme nin otel bölümünde ve otel odalar nda ünlü talyan markalar ön plana ç k yor. Ortak alanlarda kullan lan deri koltuklar için Baxter markas seçilirken, ünlü tasar mc Kerim Rashid in Bonaldo için tasarlad bar tabureleri sade fl kl n bir göstergesi. Otelin lobi bölümü de bir Pierro Lissoni özel dizayn. SPA ise farkl mimarisi ve çok özel hizmetleri ile misafirlerine dinginli i ve huzuru vaat ediyor. Sar ve turkuaz tonlar ndaki Bizassa cam mozaiklerinin kullan ld, özel e itimli uzmanlar taraf ndan uygulanan özel masaj ve bak mlar n sunuldu u SPA, 12 ay boyunca hizmet veriyor. Otel içerisinde yer alan, New York da yaflayan ünlü talyan fief Franco Paolo Lattanzi dan flmanl nda, Akdeniz mutfa n n lezzetli mönüsüyle hizmet veren 140 kifli kapasiteli restoran, özel localar ile farkl l k yaratmaya devam ediyor. 7800 Çeflme Residences&Hotel in kusursuz servisi, havaalan ndan VIP ulafl m ile bafll yor. Otelde her müflteriye ayr hizmet sunacak, konaklama süresince tüm istek ve ihtiyaçlar n karfl layacak, kifliye özel bir müflteri iliflkileri personeli bulunuyor. 6
ÖZELKALEM DERG S YEREL YÖNET M ÖDÜLLER SAH PLER N BULDU Özelkalem Dergisi nin bu y l ilkini düzenledi i ve Fideltus leri Teknoloji ile Türk Philips Ayd nlatma n n sponsorlu unda gerçeklefltirilen Yerel Yönetim Ödülleri Töreni, 19 Aral k 2008 de Bahçeflehir Üniversitesi Befliktafl Kampusu nda yap ld. Dr. Cevat Geray baflkanl nda, Erdo an Bilenser, Nuri Çolako lu, Oktay Ekinci, Sadun Emrealp, Prof. Dr. Zekai Görgülü, Prof. Dr. Ruflen Kelefl ve Prof. Dr. Handan Türko lu nun de erlendirmesi sonucunda 6 kategoride, 23 projenin sahibi ödüle hak kazand. Törenin aç l fl konuflmas n Özelkalem Dergisi nin ve Yerel Yönetim Ödülleri fikrinin sahibi Erengül Bilenser yapt. Gecenin misafirleri aras nda ödül alan vali, belediye baflkanlar ve jüri üyeleri d fl nda; Eskiflehir Milletvekili D flifller Komisyonu Baflkan Murat Mercan, Karabük Milletvekili Mustafa Ünal, Yalova Üniversitesi Rektörü Niyazi Eruslu, Tema Vakf Baflkan Hayrettin Karaca ve Gaziantep eski Büyükflehir Belediye Baflkan Celal Do an da vard. Gecenin sponsorlar ndan Fideltus leri Teknoloji nin Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet fiükrü Susuz yapt konuflmada, Teknolojinin her fleyi belirledi i bir ça da, devletler ve yerel yönetimlerin de en önemli ihtiyac ve yard mc s teknoloji. Bu bilince sahip yöneticilerle bir araya gelmekten mutluyuz. nan yorum ki bu gece burada verilen ödüller, yap lan çal flmalar n baflka yerel yönetimler için de model oluflturmas n sa layacak. Bu nedenle Özelkalem Dergisi ne öncülük etti i bu giriflim nedeniyle teflekkür etmek istiyorum dedi. FIDELTUS TEKNOLOJ N N ÇEVREC L BELGELEND Fideltus leri Teknoloji, ISO 14001 Çevre Yönetim Sertifikas ald. Böylelikle de çevreye ne kadar duyarl bir flirket oldu unu belgelendirmifl oldu. ISO 14001 Çevre Yönetim Sertifikas ; bir kuruluflun öncelikli olarak tan mlanan çevresel etkilerinin kontrol alt na al nmas, azalt lmas ve tamamen ortadan kald r lmas için belirledi i hedeflerine sistematik bir biçimde ulaflmas için yay nlanm fl uluslararas bir standart. Sistem, dünya genelinde artan çevre duyarl l na ba l olarak ABD ve Avrupa da bafllad ve son y llarda di er ülkelerde de h zla yay ld. Belgenin temel mant kal c geliflmenin ancak do al kaynaklar n ak lc kullan m ve at klar n çevre kirlenmesini azaltacak flekilde de erlendirilmesi yoluyla sa lanabilece i görüflüne dayan yor. Fideltus leri Teknoloji, ISO 14001 Çevre Yönetim Sertifikas n n yan s ra etkin bir kalite yönetim sistemini tan mlayan ISO 9001: 2000 Sertifikas na da sahip. 7
L A N S M A N TÜRK TEKNOLOJ S N N YEN ÜSSÜ Fideltus fiirketler Grubu nun teknoloji alan nda faaliyet gösteren firmas Fideltus leri Teknoloji, 24 Aral k 2008 tarihinde Les Ottomans Otel de düzenledi i lansman toplant s yla kendini tan tt. 8
Henüz bir y ll k bir flirket olmas na ra men önemli yat r m ve yeniliklere imza atan ve Türkiye nin teknoloji ihraç eden bir ülke olmas na katk sa lamay amaçlayan Fideltus leri Teknoloji, medya mensuplar yla 24 Aral k 2008 de Les Ottomans Otel de bir araya geldi. Toplant da bir konuflma yapan Fideltus leri Teknoloji Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Susuz, yüzde yüz Türk sermayesiyle kurulan flirketin Ar-Ge Departman n n tamam n n Türk mühendis ve uzmanlardan olufltu unu söyledi. Dünyada bugün ülkelerin gücünü belirleyen en önemli faktörlerden birinin teknoloji oldu una dikkat çeken Susuz, 2009 y l içinde 5 milyon dolarl k yat r m yaparak teknolojik geliflime katk da bulunmay hedeflediklerini dile getirdi. TÜRK YE Y ÖNEML B R MERKEZE DÖNÜfiTÜRMEK Türkiye de ve dünyada güçlü çözüm ortaklar yla çal flt klar n belirten Susuz Sistem, yaz l m ve ürünler tasarl yor, entegre çözümler üretiyoruz. Dünyada neler olup bitti ini bilmenin ötesinde, bizzat o yenilikleri yaratacak güçteyiz. Uluslararas bir flirket olarak bölgesel etkinlik yaratmay ve Türkiye yi önemli bir merkeze dönüfltürmeyi amaçl yoruz. Bizim için önemli pazarlar Kuzey Afrika, Arap Yar madas ve Balkanlar. Çözümlerimiz kamu sektörünü de yak ndan ilgilendiriyor. Bu anlamda bafllam fl ortak çal flmalar da söz konusu dedi. Ahmet Susuz ayr ca NATO dan tesis, güvenlik ve üretim belgesi alacaklar n, bunun üretim anlam nda da Türkiye yi üs yapacak bir geliflme olaca n kaydetti. FIDELTUS UN FAAL YET ALANLARI Fideltus leri Teknoloji Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Ayd n ise flirketin faaliyet alanlar yla üretti i çözüm ve ürünlerle ilgili bilgi verdi. Biliflim, telekomünikasyon, medikal ve savunma alanlar nda faaliyet gösteren flirketin en önemli projelerinden biri Araç Takip Sistemi. Fideltus un can, mal ve kent güvenli ine önemli katk lar sa layan sistemin en önemli özelli i, dünyan n en küçük araç takip sistemi olmas. Türk uzmanlar taraf ndan gelifltirilen ve Türkiye de üretilen sistem, uygulamada da birçok kolayl k sunarak rakiplerinden ayr l yor. Fideltus leri Teknoloji nin medikal alandaki giriflimi mobil hastane MED-1 ise baflta acil müdahale ve yard m olmak üzere sa l k hizmetlerinde büyük faydalar yaratmay amaçl - yor. K z lay n dört adet almas gündemde olan MED-1 in Türkiye de üretilebilmesi için de giriflim ve planlama çal flmalar yap l yor. Fideltus leri Teknoloji nin hedefleri, çeflitli bakanl klar ve kamu kurulufllar na tan t m n yapt MED- 1 den yak n bir gelecekte on adet satmak üzerine. Yeni nesil trafik ve güvenlik kamera sistemleri de bulunan Fideltus leri Teknoloji, yapay zekan n yeni ürünleri olarak tan mlad bu sistemlerle bireysel ve organize suçlar n önlenmesine önemli katk lar sa lamay, trafi i ve kent hayat n daha güvenli k lmay hedefliyor. Fideltus leri Teknoloji ayr ca s n r güvenli i ve radar sistemleri konular nda da önemli çal flmalarda bulunuyor. S n r kap s güvenli i projeleri, z rhl araç tasar mlar, may n temizleme teknolojileri gibi önerileri sunan Fideltus leri Teknoloji yetkilileri, ülke güvenli ini esas alan politikalar yla yeni projeler için de haz r olduklar n belirttiler. Fideltus leri Teknoloji Yönetim Kurulu Üyeleri Ahmet Susuz ve Hakan Ayd n, fl Gelifltirme Yöneticisi Gupse Nogay Ifl nak ve Ürün Müdürü Nil Altunus (soldan sa a) çal flmalar yla ilgili bilgi verdiler. 9
h e D E F FIDELTUS TEKNOLOJ DE 2009 2007 y l Kas m ay nda kurulan ve k sa sürede h zl bir geliflme gösteren Fideltus leri Teknoloji, 2009 u büyüme y l olarak belirledi. 2009 da özellikle savunma ve medikal konular na yo unlaflacak olan flirketin Yönetim Kurulu Üyeleri Ahmet Susuz ve Hakan Ayd n, Fideltus Teknoloji ye yeni y l n projeksiyonlar yla ilgili bilgi verdi. 2009, SAVUNMA VE FIDELTUS Fideltus leri Teknoloji için 2009 senesi a rl kl olarak savunmayla geçecek. Hem uluslararas proje yapmak hem de uluslararas firmalarla bilgi al flveriflinde bulunmak anlam nda 2009 focus bir dönem olacak. Fideltus leri Teknoloji olarak, Nisan 2009 da IDEF te (Uluslararas Savunma Sanayi Fuar ) temsilcisi oldu umuz savunma ürünlerini sergileyece iz. Bu ürünlerin Türkiye deki üretimine en k sa zamanda bafllay p tamamen yerli sanayiye geçip, Fideltus un art k savunmada önemli bir figür oldu unun alt n çizece iz; ismimizi ilk befle yazd raca z. Savunmayla ilgili pek çok ürünümüz mevcut. Anayurt Güvenli i bafll alt nda bölge görüntüleme sistemi, mobil karakol uygulamas, araç takip sistemi, komuta kontrol merkezi, plaka alg lama sistemi, mobil operasyon yönetim merkezi gibi sistemlerimiz var. Sanal S n r Uygulamas nda boru biçimli, aç l ya da 3 veya 4 ayakl sanal s n r kuleleri söz konusu. Birbiriyle haberleflebilen, merkeze ve mevcut mobil ekiplere haber gönderebilen, 7x24 s n r gözleyecek bir sistemden söz ediyoruz. May na Dayan kl Z rhl Araç olarak hafif z rhl, tam z rhl ve delici z rhl olmak üzere üç farkl tip araca sahibiz. Frekans bozucular, may n temizleme ve radar sistemleri de di er ürünlerimiz aras nda yer al yor. Ahmet Susuz 1 0
Hakan Ayd n Hem uluslararas proje yapmak hem de uluslararas firmalarla bilgi al flveriflinde bulunmak anlam nda 2009 focus bir dönem olacak. Çal flmalar m z sonucunda 2009 ciro hedefimiz 100 milyon dolar olarak beliriyor. Mobil hastanemiz MED-1, askeriyede de kullan labilir, tatbikatlarda sahra hastanesi görevini üstlenebilir. Ayr ca askeri personelin öngörüsü d fl nda gelen tehditleri imha edecek çözümlerimiz var. 2009, MED KAL VE FIDELTUS Do al afetler, ölümle sonuçlanabilen büyük kazalar gibi durumlarda süratle konuflland r lan, kazazedelere an nda hizmet veren mobil hastanemiz MED-1 n Türkiye görüflmeleri h z kaybetmeden devam ediyor. lgili bakanl klar, belediyeler ve toplumsal yard m kurulufllar ilgi gösteriyor MED-1 a. Medikal tarafta Türkiye nin yan s ra, Türki Cumhuriyetler, Kuzey Afrika, Balkan ve Arap ülkeleriyle de iletiflim halindeyiz. Bu alanda Mobil Kardiyoloji Ünitemiz de 2009 da devreye girecek. Bu ünite de MED-1 n bir ürünü ve yine bir mobil sistem söz konusu. Mobil Kardiyoloji Ünitesi nde anjiyodan kalp cerrahisine kadar bütün operasyonlar n yapacak bir sistem mevcut. Anlaflmal oldu umuz MED-1 firmas, acil müdahale konusunda uzmanlardan olufluyor ve Mobil Kardiyoloji Ünitesi vb her tür acil müdahale teknolojisini Türkiye ye getirece iz. 2009 UN D ER ÇALIfiMALARI Telekomünikasyon alan nda MOBESE ve Araç Takip Sistemleriyle ilgili çal flmalar 2009 da da sürecek. Türkiye nin tüm illeri MOBESE sistemine geçmek için haz rl klar yap yor. stanbul, zmir, Trabzon, Rize gibi baz illerde MOBESE çal flmalar söz konusu ama ço u test aflamas nda. Kahramanmarafl ve K rklareli illerinin MOBESE çal flmalar n Fideltus leri Teknoloji olarak biz gerçeklefltirece iz. Uflak, Bal kesir, fi rnak, Batman, Bingöl, Adapazar, Ankara, Hatay illeriyle de görüflmelerimiz sürüyor. stanbul ve Ankara da bafllatt m z Araç Takip Sistemleri uygulamas n, Türkiye genelindeki bütün taksilere uyarlamay düflünüyoruz. 2009 da bu bafllam fl ve epeyce yol alm fl olacak. fiu anda bu projede bütün alt yap ifllemlerini bitirmifl ve üretime bafllam fl durumday z. Fideltus leri Teknoloji Ar-Ge Merkezi de 2009 da hayata geçecek. Merkezi ise Ankara veya stanbul da bir teknokent olacak. Biliflim alan nda 2008 de bafllay p 2009 da devam edecek projelerimiz söz konusu. Baz bakanl klar n projeleri ve gittigidiyor.com gibi. 2009 un bir önemli konusu da Amman da ofis açmam z. Ocak 2009 da hizmete giren Amman ofisimiz arac l yla, Körfez bölgesinde daha rahat hareket edebilece iz. Dubai de ofis açmak da önümüzdeki günlerin projeleri aras nda yer al yor. Tüm bu çal flmalar m z sonucunda 2009 ciro hedefimiz de 100 milyon dolar olarak beliriyor. 1 1
R Ö P O R T A J AFET KAPIYI ÇALMADAN... Halil brahim zgi - Foto raf: Vedat Öztürk MED-1, Amerika da gelifltirilmifl bir mobil hastane sistemi. Do al afetler, büyük kazalar gibi durumlarda hizmet veren bu sistemin en önemli özelli i yar m saat içinde tam teflekküllü bir hastane haline gelebilmesi. Türkiye de Fideltus leri Teknoloji ortakl nda çal flmalar n sürdüren MED-1, Hükümet liflkileri ve fl Direktörü Jeff Fischer dan dinliyoruz. 1 2
Do al afetler kap y çald nda hangi binan n ayakta kalaca n n hiçbir garantisi yok. Bir deprem ya da kas rga esnas nda yaral lar n tedavi görecekleri hastanelerin de enkaz haline gelmifl olmas muhtemel. Bu düflünceden yola ç kan Dr. Thomas H. Blackwell, Carolinas MED-1 bünyesinde geliflmifl bir mobil hastane prototipinin hayata geçmesine öncülük etti. MED-1, Türkiye deki faaliyetleri için ise Fideltus leri Teknoloji ile stratejik iflbirli ine gitti. Carolinas MED-1 Hükümet liflkileri ve fl Direktörü Dr. Jeff Fischer; MED-1, mobil sa l k servisleri ve Fideltus leri Teknoloji ile gerçeklefltirilen iflbirli i hakk nda Fideltus Teknoloji dergisine bilgi verdi. MED-1 ne zaman, hangi amaçla kuruldu? MED-1, 2003 y l nda Dr. Thomas H. Blackwell in öncülü ünde kuruldu. Do al afetler baflta olmak üzere tüm ola anüstü durumlarda ciddi hastal klar n ve travmatik kazalar n tan ve tedavisi amac yla kapsaml teknik ve t bbi bir altyap hizmeti olarak tasarland. Bir do al afetle karfl lafl ld zaman hangi binan n bundan etkilenece ini bilemezsiniz. Hastane binalar n n da afetten etkilenmemesinin garantisi yok. Özellikle do al afetlerde kullan lmak üzere tasarlanan MED-1 n bugüne kadar verdi i en kapsaml do al afet servisi ne oldu? 2005 y l nda Katrina Kas rgas ABD yi vurdu unda MED-1, 7 hafta süreyle hizmet verdi. Bu süreç içinde 7.500 ün üzerinde kifliyi tedavi etti. MED-1 n kurulabilmesi için ne kadar süre gerekiyor? Di er mobil sa l k hizmetlerinden nas l farkl lafl yor? MED-1 sisteminin olay yerine ulaflmas ile hizmete haz r hale gel- Fideltus leri Teknoloji yle ABD deki bilgi birikimimizi Türkiye ye tafl mak için birlikte çal fl yoruz. Teknoloji MED-1 servislerinin merkezinde yer al yor ve Fideltus leri Teknoloji nin bu alandaki yetkinli inin iflbirli imizi güçlendirdi ini düflünüyoruz. 1 3
R Ö P O R T A J mesi aras nda yar m saatlik bir süre var. Bu ayn zamanda MED-1 n di er mobil medikal servislerden de fark n ortaya koyuyor. Çünkü zamana karfl yar fl verilen afet ortamlar nda hizmet vermeye ne kadar önce bafllarsan z kritik durumdaki vakalara o kadar h zl müdahale edebilirsiniz. 200 ÜN ÜZER NDE YATAK KAPAS TES NE SAH P MED-1 hangi ünitelerden olufluyor ve ne kadar süre ile hizmet verebiliyor? MED-1, 16.2 metre uzunlu unda iki adet t r römorkunu içeriyor. Bu römorklar n kurulmas n n ard ndan, yo un bak m üniteleri de dahil olmak üzere 200 ün üzerinde yatakla hizmet verebiliyor. Jeneratör, su, havaland rma, fl kland rma, s nma sistemi de ek bir deste e ihtiyaç duymadan 72 saat boyunca kendine yetebiliyor. Tüm bunlar n yan s ra sa l kl bir ortam sunmas da çok önemli. Afetlerdeki ortam n enfeksiyon kapmaya müsait oldu unu göz önüne al rsak sa lad fayda daha iyi anlafl lacakt r. Do al afetler d fl nda kullan m alanlar var m? Dile imiz afetlerin olmamas. Ancak afetlerin getirece i sorunlar azaltmak için MED-1 gibi mobil sa l k servislerine ihtiyaç duyuluyor. Do al afetler d fl nda da MED-1 n sundu u sa l k hizmetlerini kullanmak mümkün. Özellikle k rsal veya kentsel alanlarda hizmet verilemeyen yerlerde sürekli ya da geçici medikal hizmetler sunulabilir. MED-1 n sundu u sa l k servisleri nelerdir? Baflta acil ve ilk müdahale hizmetini saymam z gerekir. Cerrahi ve ayakta tedavi hizmetini de yine bu kapsama alabiliriz. Ayr ca kanser taramas, meslek kazalar sonras tedavi uygulamalar, kad n, çocuk ve bebek sa l ile difl sa l hizmetleri MED-1 içindeki medikal servisleri oluflturuyor. Bu hizmetlerin t p dünyas ndaki en son teknolojik imkânlarla donat lm fl olarak ileri düzeyde kalite ile verildi ini de eklememiz gerekir. Maliyet konusunda MED-1 nas l bir yerde duruyor? Sundu u imkânlar ve kapasite anlam nda emsal klasik hastanelerin MED-1 a göre üç kat daha fazla maliyetli oldu unu söyleyebiliriz. Ancak MED-1 n sa l k sistemi için tamamlay c bir ifllev üstlendi ini hat rlatmam z gerekir. MED-1, Türkiye de hangi amaçlarla kullan labilir? Do al felaketlerle dünyan n her yerinde yüz yüze gelebiliyoruz. Türkiye, deprem baflta olmak üzere her türlü do al afet için MED-1 altyap s ndan faydalanabilir. Bunun yan s ra sa l k altyap s ve personeli eksikli i çekilen bölgelerde yayg n sa l k hizmetlerinin verilmesi için avantajl bir seçenek olabilir. Fideltus leri Teknoloji ile yapt n z iflbirli i hakk nda bilgi verir misiniz? Fideltus leri Teknoloji yle ABD deki bilgi birikimimizi Türkiye ye tafl mak için birlikte çal fl yoruz. Teknoloji MED-1 servislerinin merkezinde yer al yor ve Fideltus leri Teknoloji nin bu alandaki yetkinli inin iflbirli imizi güçlendirdi ini düflünüyoruz. MED-1 hakk nda MED-1; do al afetler, ölümle sonuçlanabilen büyük kazalar gibi durumlarda süratle konuflland r - lan, kazazedelere an nda hizmet veren eksiksiz mobil medikal hizmet olarak tan mlanabiliyor. MED-1; cerrahi müdahale, kritik kazalar ve kapsaml acil yard m durumlar n içeren tan, teflhis ve tedavi hizmetlerini sa l yor. MED-1 n en önemli özelli i yar m saatte hizmete haz r hale gelebilmesi. ki adet t r römorkunu içeren MED-1, gerek römork içinde gerekse 20 çad rl k sistemiyle 200 küsur yatakla hizmet verebiliyor. Yede iyle birlikte jeneratör deste i, devaml su, fl kland rma, s nma, havaland rma, HEPA filtrelemesi, iletiflim altyap s, uydu ba lant s, yerleflik sunucu, hasta takip gibi sistemlere de sahip. Ve bunlar, 72 saat boyunca hiçbir deste e gerek olmaks z n çal flabiliyor. MED-1 ekibi, uydu ba lant l ameliyatlar dahil her tür cerrahi ve tedavi yöntemini uygulayabiliyor. Acil kalp masaj, yay c hemodinamik izleme, kalp ve damar hastal klar kontrolü, kanser taramas, genel anestezi ve sakinlefltirme için kapasite olana-, göz-kulak-burun-bo az ve difl hastal klar tedavisi, kad n ve çocuk sa l, medikal ve acil durumlar için ayakta tedavi, meslek kazalar sonras tedavi uygulamalar, dijital X fl n ve ultrason bunlardan baz lar. Yan s ra MED-1 bünyesinde donan ml bir eczane de bulunuyor. MED-1, do al afet ve kazalar d fl nda da kullan labiliyor. K rsal veya kentsel alanlarda hizmet verilemeyen yerlerde sürekli ya da geçici olarak medikal hizmet verebiliyor. Islah ya da yeniden yap lanma süreci boyunca, do al afetlerde zarar gören alanlarda geçici süreyle medikal destek sa layabiliyor. Sa l k yard m için eriflim alanlar n art rmak da MED-1 ile mümkün olabiliyor. 1 4
B R MOB L AFET TEDAV MERKEZ Ç N 30 DAK KA 200 YATAKLI B R HASTANE Ç N 7 SAAT MED-1 n kurucusu ve Medikal Direktörü (MD, FACEP) Dr. Thomas H. Blackwell, yeni nesil mobil hastaneyle ilgili ayr nt lar Fideltus Teknoloji dergisi için kaleme ald. Türkiye nin en prestijli hastanelerinden birinin kara yoluyla y - k c bir depremin merkez üssüne tafl nd n ve 30 dakika sonra hasta ve yaral lar üzerinde canland rma, stabilize etme ve ameliyat yap labildi ini hayal edin! Sonraki 7 saat içerisinde de, ma durlar n evlerinin yak n ndaki bir alanda, 200 yatakl eksiksiz bir mobil hastanede bak mlar n n sürdü ünü Böylece, geleneksel hastaneler çok a r hastalara ayr labilir, afet alan nda ise mobil hastane yoluyla stabilize olunabilir. Elbette y k c afetler nadiren meydana geliyor; ancak insanlar için son derece y prat c oldu u da bir gerçek. Bu sebeple de mevcut sa l k modelindeki bofllu u doldurabilecek yeni nesil sofistike sa l k tesisleri ilgiyi hak ediyor. MED- 1 mobil hastane sistemi, eski mobil hastanelerin fiyatlar yla (yaklafl k 7.5 milyon dolar) karfl laflt r labilir; ancak tafl nmas, montaj ve haz rlanmas eski mobil hastaneler gibi günlerce süren çal flmalar ve a r ekipman gerektirmez. Esneklik için tasarlanm flt r, bu nedenle sakin zamanlarda bak m ve hizmet gerektirse bile alan kaplayarak bofl durmaz, kullan lamayaca bir gün bile geçirmez. MED-1, Türk sa l k hizmetlerinin birden fazla ihtiyac n karfl layabilir; spor etkinliklerinde ve büyük kutlamalarda sa l k hizmeti sa layabilir, k rsal veya yetersiz hizmet verilen alanlar için programl kamu sa l hizmetleri sunabilir, geleneksel hastaneler dolu oldu unda veya tamirat gerekti inde h zl bir flekilde fazladan kapasite sa layabilir. 200 yatakl hastane, birinci s n f iki yatakl ameliyat odas, dört yatakl yo un bak m birimi ve yedi yatakl acil durum bölümü ile birlikte iki adet 16.2 metrelik römorklu t r içerisinde gelir. Dan flman doktorlar taraf ndan kullan lacak olan dijital röntgen, ultrason ve eksiksiz bir laboratuvar ile birlikte. 72 saatlik operasyona yetebilecek bütün donan mlar, oksijen, elektrik, su, s tma, havaland rma ve sarf malzemesini içerir. Ayr ca, bir mobil kan bankas na dönüfltürülebilecek personel uyuma alanlar ve bir oturma salonu/afet kontrol merkezine sahiptir. Milyonlarca dolarl k yurtiçi savunma ödene inin yard m yla infla edilen hastane konsepti; Bethesda, MD den MED-1 Partners in lisansl mülküdür. Yerel distribütörü Fideltus Teknoloji taraf ndan da Türkiye ye getirilmifltir. Bu ola anüstü hastanenin arkas ndaki dahi ise; römorklu t r neredeyse üç kat boyutundaki rahat bir hastaneye dönüfltüren çekme k zaklar. Patentli teknoloji, hastaneyi temiz, güçlü ve dayan kl k lacak kadar ak ll. MED-1 mobil hastane Türkiye nin en de erli varl klar olan vatandafllar n n; en zor flartlardaki kullan m, korunmas ve hizmeti için senelerce dayan r. 1 5
T E K n o YARININ EVLER Canl a aç evler, denizin üstünde kurulan konutlar veya ayn anda 10 bin kifliyi bar nd rabilecek olan deniz yerleflkeleri, dönen yap lar Hepsi farkl bir hayalin peflinden giden gelece in evleri, bugün anlatt klar yla yar nlar m z için ipuçlar sunuyor. Karada veya denizde. nsan n hayal dünyas s n r tan m yor. Halil brahim zgi 1 6
Gelecekte bizi nas l bir yaflam bekliyor? Bu sorunun cevab tasar mlarda hayat buluyor. Tasar mc lar ve mimarlar de iflen ihtiyaçlar ve farkl laflan yaflam tarzlar na cevap verecek yeni yaflam alanlar için kafa yoruyor. nsanlar bugün oldu u gibi geçmiflte de kendilerini nas l bir gelece in bekledi ini hep merak ettiler. Geçmiflin gelece i, bugünün dünü olabiliyor. Ama s ra flaflm yor: Gelecek tasar lar önce hayallerde yer ediyor. Ard ndan hayat m za bir ucundan giriyorlar. Hepsi farkl bir hayalin peflinden giden gelece in evleri, bugün anlatt klar yla yar nlar m z için ipuçlar sunuyor. Karada veya denizde. nsan n hayal dünyas s n r tan m yor. GEÇM fite GELECE N EV N DÜfiLEMEK 1953 y l nda ABD nin Kansas City flehrinde her fleyin elektrikle çal flt bir ev hayal edildi. Kahve makinesinden su s t c s na kadar her fleyin uzaktan kumanda ile idare edilebildi i bu evde, s tma ve ayd nlatma da yine tek bir tuflla kontrol edilebiliyordu. Bugün hala Johnson County deki müzede sergilenen gelece in evi birçok özelli i ile s radan gibi görünse de hayallerin o kadar uzak olmad n göstermesi aç s ndan dikkat çekici. 50 li y llarda bu ev gelece in evleri düflüncesinin de öncüleri aras nda say labilir. MICROSOFT VE DISNEY EVLER 2000 y l na gelindi inde elektrik yerini bilgi teknolojilerine b rakt. Microsoft un vizyonunu yans tan bir konsept evde, teknoloji insanlar n hayat n kolaylaflt rman n merkezinde yer al yordu. Gündelik hayat n de iflen ihtiyaçlar yla uyumlu ak ll bir ev tasarlanm flt. Ev tiyatrosu sistemleri, oturma odas ve mutfa a nüfuz eden teknolojik ev aletleriyle bilgisayarlar evlendirmeyi amaçl - yordu. Bu sayede bilgi ve e lenceye her zaman, her cihazdan eriflmeyi mümkün k - lacakt. Microsoft un evinde de yönetim tek elden gerçekleflecekti ama art k dijital bir ça gelmiflti. 2000 y l nda ortaya konulan birçok öngörü bugün evlerde yerini almaya bafllad bile. Evin her köflesindeki cihazlar n içinde çipler birbirleriyle tan flacaklar günü sab rs zl kla bekliyor. Gelece in yaflam na film stüdyolar da kay ts z kalmad. ABD de bulunan dünyan n en büyük e lence park Disneyland da yaklafl k 50 y l önce Gelece in Evi kuruldu. Zaman h zla akt. Teknoloji h zla geliflti ve Disney ayn hayali bir kez daha kurmak istedi ve Gelece in Evi 21. yüzy l n teknoloji devlerinin iflbirli iyle yeniden aç ld. 15 milyon dolara mal olan evde Disney in hayal ortaklar, Microsoft, HP ve LifeWare flirketleri oldu. Gelece in evinin içi, günlük yaflam daha kolay hale getirecek yaz l m, donan m ve dokunmatik sistemlerle donat ld. Odaya girilmesiyle fl klar n ve termostat ayarlar n n otomatik olarak aç ld evde, gard rop ve aynalar gidilecek yere uygun giysi seçimine 1 7
T E K N o yard mc oluyor. Mutfak tezgâh da üzerine konulan sebzeleri tan yarak uygun mönü önerilerinde bulunuyor. Ziyaretçiler, evde yaflayan dört kiflilik bir aileyi canland ran Disney oyuncular n izleyerek yar n n ev yaflant s hakk nda bilgi sahibi oluyor. Örne- in, aktörlerden birisi televizyon kumandas n n tufllar na dokundu unda film seyredilece ini anlayan dijital sistem, fl klar azalt - yor, müzi i kapat yor ve perdeleri çekerek ortam haz rl yor. Teknolojinin seyri bu h zla devam ederse Disney in evi yeniden tasarlamas için 50 y l daha beklemesi gerekmeyecek. A AÇTAN EV DE L, CANLI A AÇ EV A aç ev deyimi size neyi ça r flt r yor? Çocuklar n a açlar n üzerine kurduklar flatolar m? Gelece in evleri aras nda yer alan a aç ev de asl nda benzer bir düflüncenin ürünü. Ancak farklar var. Evin iskeletini a açlar oluflturuyor. Belirli bir büyüme rotas nda günden güne büyüyen a aç, zamanla çevreci bir evin kaba inflaat haline geliyor. New Yorklu mimar Mitchell Joachim, MIT deyken meslektafllar yla Fab Tree Hab ismini verdi i bir ilk örnek gelifltirdi. Bugünlerde ise Terreform ismindeki kar amac gütmeyen kurumuyla konsept tasar m n n ötesine geçmifl durumda. Fikir, a açlar n bilgisayarda tasarlanm fl kontrplak kal b n n içinde büyümelerini sa lamak üzerine kurulu. A açlar birbirine geçip sabit bir yap ya kavufltuklar zaman, kal p sökülerek baflka bir süreç için tekrar kullan l - yor. Plan n sürdürülebilir ve cazip olmas için h zla geliflen a açlara ihtiyaç duyuluyor. Joachim bunun için srail de yetiflen kimi a açlarla denemeler yap yor. Evin iç duvarlar nda ise alç veya balç ktan yararlan labiliyor. Evin pencereleri de yine ekolojik bir bak fl aç s yla ele al narak soya tabanl bir çözüme kavuflturulmufl. Yaflayan ve nefes alan bir evde yaflamak için endüstrinin hayal gücüne yetiflmesini beklemek gerekecek. Deniz üstünde ütopik flehirler kurmak veya herkes için yüzen evler infla etmek Mimarlar su üstünde yaflam için hayal güçlerini çal flt rmaya bafllad lar. DAR ALANDA GEN fi B R GELECEK HAYAL Gelece in evleriyle ilgili hayaller kuran sadece e lence veya teknoloji flirketleri de il. Mimarlar da de iflen ihtiyaçlar ve farkl laflan yaflam tarzlar na cevap verecek yeni yaflam alanlar için kafa yoruyor. Prof. Luigi Colani ve Hanse Haus tasar m ortakl, gelece in evini tasarlarken minimum ölçülerle maksimum yaflama alan oluflturmay amaçlad. Hanse-Colani Rotor House ismi verilen model evin sundu u fikir; uyumak, yemek piflirmek ve dufl almak için ayr lm fl alanlar birlefltiren dönen bir yap. Yaln zca 6 x 6 metrelik bir alan gerektiren Hanse-Colani Rotor House, büyük flehirlerde say lar giderek artan yaln z yaflayanlar ve küçük aileler için ideal. Ev aletlerinin küçülen hacimleri ve ev d fl nda geçen zaman n daha fazla olmas, yaflanan de iflimin gelece imizi de etkiledi ini gösteriyor. AVRUPA NIN ORTA YER NDE GELECE YAfiAMAK Belçika merkezli Gelece i Yaflamak (Living Tomorrow) projesi, bir ev veya ofiste kullan labilecek yenilikçi malzemeleri bir arada sunuyor. Gündelik hayat m za girmemifl bulufllarla desteklenen ürünler, gelecekteki yaflam tecrübe etmeyi sa l yor. lki 1995 te Brüksel de aç lan proje, 2000-2005 y llar aras nda tekrarland. fiimdi ise Gelece i Yaflamak projesi üçüncü kez Brüksel de ziyaretçileri bekliyor. Projeyi di er gelece in evleri projelerinden ay ran nokta, farkl kurumlar n bugün ve yak n gelecekte insanlar n yaflam kalitesine katk sunan ürün ve hizmetlerini ayn çat alt nda toplamak istemesi. Tasar m baflta olmak üzere, ev ve ofisle ilgili tüm detaylar yeni bir gelece i haz rl yor. Yüzde 80 oran nda mevcut teknolojilerden yararlanan proje, gelece i hayal olmaktan ç kar p ad m ataca m z somut bir evin içine yerlefltiriyor. Bunu yaparken de tasarruf ve do aya sayg prensiplerine s k s k ya sahip ç k yor. Enerji tüketiminin yüzde 40 ndan fazlas n n binalardaki çatlaklar ve yetersiz 1 8
yal t m gibi nedenlerle olufltu u gerçe inden yola ç kan firmalar, gelece in evinde, enerji tüketimini azaltmak için hedefler belirliyor. Mimarlar çat ve duvar sistemlerinin yal t m performanslar n art rmak için kollar s v yor. Is tma maliyetinden tasarruf yapmak için özel iklim sistemleri kullan l yor. Dünyan n dev üretici firmalar da en son teknolojilerini beyaz eflyada, duvar boyalar nda, s t c larda tasarruf için harekete geçiriyor. YEN KAMET ADRES : DEN Z N ORTASI Sadece karada de il denizin içinde veya üstünde yaflamak da eski zamanlardan beri insanlar n ilgisini çekti. Kay p k ta Atlantis ve Vineta söylenceleri kulaktan kula a yay ld. Bu fantastik rivayetlerin bu kadar gündemde kalmas n n arka plan nda mutluluk ve özgürlük duygular yat yordu. Deniz, tutkunun oldu u kadar tehlikenin de göbek ad. Taflk n dalgalar k - y lar ve adalar tehdit etse de, denizde hayat kurmak hayalleri süslemeye devam etti. Deniz üstünde ütopik flehirler kurmak veya herkes için yüzen evler infla etmek Mimarlar su üstünde yaflam için hayal güçlerini çal flt rmaya bafllad lar. Gel-gitlerle su seviyesi alçal p yükselen Hollanda veya infla edilebilir kara parçalar n n limitine gelmifl olan Dubai Ya da küresel s nman n etkilerine maruz kalarak her gün birer parça daha deniz seviyesine yaklaflan flehirler Hayal gücü her zaman oldu u gibi yol göstermeye devam ediyor. Gerçek hayatta deniz üstündeki yaflam art k marjinal bir tercih olman n ötesine geçti. Önceleri teknelerin ev gibi tasarlanmas, içinde bir yaflam kurulmas için yeterli oluyordu. Art k ev olarak tasarlanm fl botlar n, teknelerin zaman. Bu tarz evlerin harc âlem olanlar bulundu u gibi delüks olarak nitelenen modelleri de mevcut. FRANSIZ RÜYASI: AZ ISLAND Frans z mimar Jean Philipp Zoppini, AZ Island ismini verdi i fütüristik projesinde denizin ortas nda 10 bin kifliyi bar nd racak büyük bir yerleflke planl yor. 78 metrelik projede 18 kat bulunuyor. Yerleflim birimi say s ise tam 4 bin. Gelece in deniz flehrinin sosyal anlamda karadaki benzerlerinden hiçbir fark yok. Dev akvaryumu, al flverifl merkezleri, spor alanlar, göletler ve yat liman. Yavafl da olsa hareket eden bu yüzen flehir flimdilik ka t üzerinde bir proje ve yat r mc s n ar yor. Uzay turizmi için yat r m planlar n n yap ld yeryüzünde denizlere, yelken açmak isteyen öncülerin ç kmas sürpriz olmaz. Basra Körfezi nin dört kilometre aç nda infla edilen Dünya ise, denizin içinde bir yaflam vaat ediyor. Her ada bir ülke ve 300 ada da dünyay oluflturuyor. Adalar n baz lar na ülkelerin, baz lar na eyalet veya flehirlerin ismi veriliyor. Bunun yan s ra bir de ad sahibi taraf ndan konulacak ve sadece ünlülere sat lacak adalar var. Proje bitti inde 300 ada üzerinde 200 bin insan yaflayabilecek. Sular n üzerinde hayat sürmek dünyada uzun zamandan beri var olan bir düzen. Yüzen evlerin motorlu olanlar bulundu u gibi motorsuz olarak sabit bir yere ba lananlar da var. Güneydo u Asya da yüzen evler sürekli ikamet yerleri ifllevi üstlenirken, geliflmifl ülkelerde ise ikinci ev veya yazl k olarak kullan l yor. Örne in, s cak bir iklime sahip Avustralya da Murray Nehri nde bir ya da daha fazla kattan oluflan evler bulunuyor. A rl kl olarak turizm için kullan lan bu yüzen evler bir düzineye kadar kifli taraf ndan kiralanabiliyor. Gelece in denizdeki evleri düflüncesi ise Almanya da farkl bir biçime bürünüyor. Floating Homes ad nda bir proje sanki artan nüfusa oranla azalan kara alan na çözüm için gerçeklefltirmifl. H20 ad ndaki bu ultra lüks evler 168 ila 207 metrekare aras nda de ifliyor. Banyosu, mutfa, oturma odalar bulunuyor. Pencereler de yaflayanlar n manzara ihtiyac düflünülerek tasarlanm fl. 1 9
T E K N O - K O l I K KAHKAHALAR EFEKT SAM M YET GERÇEK Halil brahim zgi - Foto raf: Vedat Öztürk s t b m d Ö m v la d M T y ç R d Best FM de 10 y l aflk n süredir Gazoz A ac program n haz rlayan Cem Arslan, radyoculuk ve teknoloji üzerine gerçeklefltirdi imiz bir sohbetle Fideltus Teknoloji dergisine konuk oldu. d y s R T b b n B d b a M s a m y T C s d 2 0