DOĞU MARMARA BÖLGESİ PLASTİK-KAUÇUK SEKTÖR RAPORU Hazırlayan: Hüseyin Özgür ÜNSAL
Sektörün adı İncelenen raporlar Düzenlene n/katılım sağlanan etkinlikler (Çalıştay, seminer vs.) Raporu hazırlayan Aktif Sektör Dernekleri Sektör sınıflandır ması SEKTÖR RAPORU Tarih: 22.05.2013 Plastik-Kauçuk Genel Bilgiler 1. Plastik ve Kauçuk Ürünler İmalatı, Mehmet Emin Karaca, Kalkınma Bankası 2. Ambalaj Sektörü, Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü, Maden Metal ve Orman Ürünleri Daire Başkanlığı 3. Türkiye Plastik İnşaat Malzemeleri 2010 Yılı Sektör Raporu, PAGEV 4. Plastik ve Plastik İşleme Makineleri Sektörlerinin 2023 Vizyonu ve Uygulanması Gereken Yol Haritası, PAGEV 5. Türkiye Plastik Boru Sektör Raporu 2010 Yılı Mevcut Durum Analizi ve İleriye Dönük Beklentiler 6. Türkiye 10. Kalkınma Planı (2014-2018) Projeksiyonunda Plastik Sektörü Genel Değerlendirmesi Taslağı, Kimya Müh. Neslihan Ergün, PAGEV 7. Türkiye Plastik-Kauçuk İşleme Makineleri ve Aksam ve Parçaları 2010 Yılı Sektör Raporu, PAGEV 8. Türkiye Plastik İşleme Makineleri 2012 Yılı 3 Aylık Sektör İzleme Raporu, PAGEV 9. Plastik Hammadde 2011 Yılı İzleme Raporu, PAGEV 10. Türkiye Ambalaj Sanayi Raporu, Aslıhan Arıkan, ASD 1. 2. 3. Hüseyin Özgür Ünsal Temel Bulgular 1. Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) 2. Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) 3. US-97 25, Plastik ve Kauçuk ürünleri imalatı 251, Kauçuk ürünleri imalatı 252, Plastik ürünleri imalatı NACE 25, Plastik ve Kauçuk 251, Kauçuk 252, Plastik GTİP 39, Plastik ve Plastikten mamul eşya 40, Kauçuk ve Kauçuktan eşya
Sektördeki firma sayısı Türkiye de plastik sektöründe faaliyet gösteren toplamda yaklaşık 6000 firma bulunmaktadır (2011). Bu firmaların %67,8 i (4068) Marmara da yer almaktadır. Onu %11,6 payla İç Anadolu ve %10,5 ile Ege Bölgesi takip etmektedir (PAGEV). Kalkınma Bankasının kullandığı istatistiklere göre ise 2008 yılı itibarıyla Türkiye de 15.295 Plastik ve Kauçuk imalat sanayi işyeri bulunmaktadır (Türkiye de toplam imalat sanayi işyerlerinin %4.8, İşyeri sayısı açısından 8.). Kalkınma Bakanlığı istatistiklerine göre bunların %93,7 si plastik üreticisi olup geri kalan %6,3 ü kauçuk üreticisidir. Yıllar Kauçuk (milyon TL) Kauçuk Büyüme Plastik (milyon TL) Plastik % Büyüme Toplam (milyon TL) 2003 1.939 21,53% 7.069 78,47% 9.008 Büyüme 2004 2.499 20,70% 128,88% 9.573 79,30% 135,42% 12.072 134,01% 2005 2.766 20,71% 110,68% 10.589 79,29% 110,61% 13.355 110,63% 2006 3.582 19,83% 129,50% 14.485 80,17% 136,79% 18.067 135,28% 2007 4.066 21,41% 113,51% 14.921 78,59% 103,01% 18.987 105,09% 2008 4.944 21,54% 121,59% 18.011 78,46% 120,71% 22.955 120,90% Toplam 19.796 20,96% 254,98% 74.648 79,04% 254,79% 94.444 254,83% Nominal üretim değerlerine göre sektör, 2003 2008 arasında %154 büyümüştür. 2005-2010 dönemi üretim endeksi istatistiklerine göre ise yıllık %3.7 lik artış görülmektedir. Aynı dönem için genel imalat sanayi üretim endeksindeki artış ise %2.7 dir. Sektör üretim endeksi rakamlarının yılın ilk 6 aylık döneminde genel olarak düşük seyrettiği, yılın ikinci yarısında artışa geçtiği ve son çeyrekte en yüksek düzeyine ulaştığı görülmektedir. Üretim ve Katma Değer Kapasite Kullanım Oranları (KKOlar) incelendiğinde yıllara göre kapasite kullanım oranlarının imalat sanayi geneliyle doğru orantılı ve benzer oranlarda değiştiği gözlenmektedir. 2005-2010 döneminde küresel krizin etkisiyle sektörde en düşük KKO 2009 yılında %70,8 ile gerçekleşmiştir. İmalat sanayinin genelinde de en düşük KKO 2009 yılında kaydedilmiştir (%68,9). 2010 yılında sektörün KKO su %73,2 iken imalat sanayi geneli için durum %72,5 tir. 2005 yılında KKOlar Plastik ve Kauçuk için %80,9 ve İmalat Sanayi genel için %80,3 tü. Krizin plastik sektörünü kauçuk sektörüne göre ve imalat sanayinin geneline göre daha fazla etkilediği görülmektedir. 2003 Katma değer İmalat sanayi içindeki oranı Üretime oranı İmalat sanayi 56.357 25,10% Plastik ve Kauçuk 2.539 4,51% 28,19% Kauçuk 702 1,25% 36,20% Plastik 1.837 3,26% 25,99% 2008 Katma değer İmalat sanayi içindeki oranı Üretime oranı İmalat sanayi 93.804 19,70% Plastik ve Kauçuk 4.840 8,59% 21,08% Kauçuk 1.298 2,30% 26,25% Plastik 3.542 6,28% 19,67% 2003-2008 döneminde imalat sanayinde ve de Plastik ve Kauçuk sektörlerinde genel olarak katma değer artışı görülmekte ancak hem imalat sanayi hem de plastik ve kauçuk sektörlerinde
katma değerin üretime oranında düşüş görülmekte. Kauçuk sektöründeki katma değerin üretime oranındaki düşüş %9,95 ile neredeyse imalat sanayindeki düşüşün iki katı düzeyindedir. Plastik sektöründeki düşüş de imalat sanayi genelinin altındadır. 1 - Doğrudan Geri Bağıntı Katsayısı (DGBK) ile bulunan Katma Değer oranı ise %2733 tür. Sektörler İşletme sayısı Üretim Katma değer İhracat İstihdam Kauçuk 6,30% 21,5% 26,80% 38,10% 18,00% Plastik 93,70% 78,5% 73,20% 61,90% 82,00% Kauçuk sektörünün işletme sayısı küçük bir oran teşkil etmekteyken üretim, katma değer, ihracat ve istihdam oranlarında hatırı sayılır bir payı olduğu görülmektedir. Buna göre Kauçuk sektöründe plastik sektörüne göre işletme başına üretim 4.15 kat, katma değer 5.44 kat, ihracat 9.15 kat ve istihdam 3.26 kat daha fazladır. Ancak Plastik sektöründe üretime oranla istihdam Kauçuk sektörüne göre %166.79 daha fazladır. Buna göre Kauçuk sektöründe işletme ölçeklerinin Plastik sektörüne göre daha büyük olduğu ve Plastik sektörünün daha emek yoğun bir sektör olduğu söylenebilir. 2023 yılında plastik ihracatının hedeflendiği gibi US$ 16,8 milyara ulaşması için sektörün 4,2 milyon ton ihracat yapması ve bunun için de 17 milyon tonluk üretim yapması gerekmektedir. Türkiye plastik hammaddesinin %85 ini ithal etmektedir. Bu verilere göre 2023 yılında 14,45 milyon tonluk ithalat ihtiyacı doğacaktır. Bu da petrokimya yatırımlarının (özellikle petrokimya ve rafineri arasında entegre yatırımınlar) önemini artırmaktadır. Plastik hammadde üretiminin desteklenmesi büyük önem arz etmektedir. Bununla birlikte yüksek katma değerli, ileri teknoloji ihtiva eden yabancı yatırımın teşvik edilmesi gerekmektedir. Girdi koşulları ve Teknoloji İhtiyacı GTİP - Toplam Arz (2010) İthalat (1000 ton) İthal ürünler içindeki oranı İthal/Toplam Üretim (1000 ton) Yurtiçi üretilen ürünler içindeki oranı Yurtiçi/Toplam Toplam (1000 ton) 3901 1.079,00 23,10% 73,45% 390,00 47,56% 26,55% 1.469,00 3902 1.380,00 29,54% 91,57% 127,00 15,49% 8,43% 1.507,00 3903 448,00 9,59% 100,00% 0,00% 0,00% 448,00 3904 769,00 16,46% 83,41% 153,00 18,66% 16,59% 922,00 3905 32,00 0,69% 100,00% 0,00% 0,00% 32,00 3906 140,00 3,00% 100,00% 0,00% 0,00% 140,00 3907 505,00 10,81% 77,10% 150,00 18,29% 22,90% 655,00 3908 68,00 1,46% 100,00% 0,00% 0,00% 68,00 3909 155,00 3,32% 100,00% 0,00% 0,00% 155,00 3910 18,00 0,39% 100,00% 0,00% 0,00% 18,00 3911 20,00 0,43% 100,00% 0,00% 0,00% 20,00 3912 27,00 0,58% 100,00% 0,00% 0,00% 27,00 3913 3,00 0,06% 100,00% 0,00% 0,00% 3,00 3914 4,00 0,09% 100,00% 0,00% 0,00% 4,00 3915 23,00 0,49% 100,00% 0,00% 0,00% 23,00 Toplam 4.671,00 100,00% 85,07% 820,00 100,00% 14,93% 5.491,00
Türkiye, plastik hammadde ihtiyacının %85,07 si ithalat ile karşılanmaktadır. İthal ürünler içinde ağırlıklı olanlar %29,54 ile 3902 PP (PP Homopolimer, PP Kopolimerler), %23,10 ile 3901 PE (LDPE, LLDPE, HDPE), %16,46 ile 3904 PVC (E-PVC, S-PVC), %10,81 ile 3907 Poliesterler (PET Tekstil, PET Şişe) ve %9,59 ile 3903 PS (EPS, ABS) ürünlerdir. 3902 kodlu ürünlerin %91,57 si, 3901 koldu ürünlerin %73,45 i, 3904 kodlu ürünlerin %83,41 i, 3907 kodlu ürünlerin %77,10 u ve 3903 kodlu ürünlerin ise tamamı ithal edilmektedir. GTİP - ithalat 2010 (ton) Oran 2011 (ton) Oran Artış 3901 1.078.606,00 23,10% 1.316.397,00 24,53% 122,05% 3902 1.379.570,00 29,55% 1.510.840,00 28,15% 109,52% 3903 448.177,00 9,60% 507.460,00 9,46% 113,23% 3904 768.642,00 16,46% 861.528,00 16,05% 112,08% 3905 31.706,00 0,68% 39.361,00 0,73% 124,14% 3906 139.806,00 2,99% 145.493,00 2,71% 104,07% 3907 504.754,00 10,81% 589.734,00 10,99% 116,84% 3908 67.795,00 1,45% 71.483,00 1,33% 105,44% 3909 155.163,00 3,32% 184.539,00 3,44% 118,93% 3910 18.286,00 0,39% 20.633,00 0,38% 112,83% 3911 19.852,00 0,43% 24.809,00 0,46% 124,97% 3912 27.018,00 0,58% 31.516,00 0,59% 116,65% 3913 2.907,00 0,06% 4.100,00 0,08% 141,04% 3914 3.710,00 0,08% 3.041,00 0,06% 81,97% 3915 23.259,00 0,50% 55.330,00 1,03% 237,89% Toplam 4.669.251,00 100,00% 5.366.264,00 100,00% 114,93% GTİP İthal ürün fiyatları 2010 (US$/ton) 2011 (US$/ton) Artış 3901 $1.491,29 $1.748,22 117,23% 3902 $1.548,88 $1.885,55 121,74% 3903 $1.739,71 $2.063,42 118,61% 3904 $1.118,78 $1.295,40 115,79% 3905 $2.401,85 $2.640,25 109,93% 3906 $2.186,17 $2.565,81 117,37% 3907 $1.945,59 $2.425,21 124,65% 3908 $2.963,70 $3.644,66 122,98% 3909 $2.369,91 $2.719,97 114,77% 3910 $5.120,04 $5.346,24 104,42% 3911 $2.685,02 $3.310,05 123,28% 3912 $4.463,36 $5.423,44 121,51% 3913 $5.706,57 $5.825,12 102,08% 3914 $1.997,57 $2.070,70 103,66% 3915 $558,28 $578,11 103,55%
Toplam $1.632,37 $1.939,65 118,82% İthal ürünlerin birim fiyatlarının 2011 yılında ortalama olarak 2010 yılına oranla %18 pahalılandığı görülmektedir. Aynı dönemde ithal edilen plastik hammaddesi miktarı da %14,93 artmıştır. Girdi ve Çıktı analizi için kullanılan Teknoloji Matrisinde toplam üretim 1 kabul edildiğinde kullanılan ara girdilerin toplam üretime oranlarının toplamı Geri Bağıntı katsayısını ifade etmektedir. Doğrudan Geri Bağıntı Katsayısının (GBK) yüksekliği, o sektörün üretim için diğer sektörlerin çıktılarını yüksek oranda kullanmak durumunda olduğunu (kendisini besleyen diğer sektörlere yüksek oranda bağımlı olduğunu) göstermektedir. US-97 25 kodlu Plastik ve Kauçuk ürünleri imalatı sektörü 36 imalat sektörü içinde 0,7267 DGBK ile 10. Sıradadır ve göreceli olarak yüksek Geri Bağıntıya sahip sektörlerdendir. Katma Değer oranı da 1 DGBK şeklinde hesaplanmaktadır. Buna göre Katma Değer oranı %2733 olarak ortaya çıkmaktadır. Toplam Geri Bağıntı (TGB) ise belli bir sektördeki bir birimlik nihai talep artışının ekonomide oluşturduğu üretim artışını ifade etmektedir. TGBler bir anlamda katma değer zinciri olarak ifade edilebilir. Plastik ve Kauçuk sektörü 2,7382 lik toplam geri bağıntı katsayısı ile imalat sanayi içerisinde 11. Sırada yer almaktadır. Bir sektörün toplam üretiminin ne kadarının diğer sektörlerce girdi olarak kullanıldığı (ya da ne kadarının nihai tüketime gittiği) Doğrudan İleri Bağıntı Katsayısı (DİBK) ile gösterilmektedir. Plastik ve Kauçuk sektörünün DİBK sı 0,7672 olup 36 imalat sektörü içinde 6. Sırada yer almaktadır. Buna göre sektörün ürettiği ürünlerin yüksek oranda diğer sektörlere girdi olarak sağlandığı (inşaat, otomotiv, ambalajlı ürünler vs.) söylenebilir. Toplam İleri Bağıntı (TİB), ekonomide genel olarak 1 birimlik nihai talep artışının belli bir sektördeki üretim artışı etkisini göstermektedir. Plastik ve Kauçuk sektörünün TİB i 2.5926 olup 36 imalat sektörü içerisinde 6. Sırada yer almaktadır. Bu bilgiler ışığında Plastik ve Kauçuk sektöründeki talep artışı ekonomide yüksek oranda etki oluştururken, ekonomideki gelişmeler de Plastik ve Kauçuk sektörünü yüksek oranda etkilediği söylenebilir. İthalat Matrisi ile sektörlerin ithal girdi oranları belirlenebilmektedir. Plastik ve Kauçuk sektörünün toplam üretim girdilerinde %22,1 ve direkt üretim girdilerinde ise %30,3 ithalat bağımlılığı bulunmaktadır. Bu haliyle Plastik ve Kauçuk sektörü, 36 imalat sektörü içinde 7. Sırada yer almaktadır. Üretim (milyon ton) 2011 7,00 859 2012 7,50 769 2013 8,10 793 2014 8,70 843 2015 9,40 905 2016 10,10 978 2017 10,90 1059 2018 11,70 1166 2019 12,60 1240 2020 13,50 1328 2021 14,60 1392 Makine Yatırımı (milyon US$)
2022 15,70 1520 2023 16,90 1639,7 2023 yılında US$ 16,8 milyarlık ihracata ulaşabilmek için 2012-2023 döneminde US$ 14 milyarlık makine-teçhizat yatırımı yapması gerekmektedir. Türkiye, plastik işleme makineleri ile aksam ve parçalarının %70-80 ini ithalatla karşılamaktadır. Türkiye plastik işleme makineleri sektörü, yurtdışından ithal edilen ikinci el ve düşük maliyetli makine-teçhizat yüzünden ciddi sıkıntı yaşamaktadır. Ana makine imalatı yatırımlarının maliyeti nedeniyle burada daha stratejik bir yaklaşım makine aksam ve parçalarında ihtisaslaşmak olabilir. GTİP 847710, Enjeksiyon makineleri 847720, Ekstrüzyon makineleri 847730, Püskürtme makineleri 847740, Dış lastiğin dökümü makineleri 847751, Sırt kaplama, şekil verme makineleri 847759, Presler 847780, Kesme, yarma, biçim verme makineleri 847790, Aksam ve parçalar GTİP - İhracat 2008 (milyon US$) 2009 (milyon US$) 2010 (milyon US$) Toplam Oran 847710 9,60 4,30 6,50 20,40 8,80% 847720 16,30 14,10 21,10 51,50 22,22% 847730 1,00 0,00 1,20 2,20 0,95% 847740 4,10 3,90 3,30 11,30 4,87% 847751 4,30 1,50 1,10 6,90 2,98% 847759 1,60 2,30 2,00 5,90 2,55% 847780 44,70 29,60 29,20 103,50 44,65% 847790 13,10 9,20 7,80 30,10 12,99% Toplam 94,70 64,90 72,20 231,80 100,00% Türkiye nin plastik işleme makineleri ihracatında en büyük payı %44,65 ile 847780 kodlu ürünler teşkil ederken onu %22,22 ile 847720 ve %12,99 ile 847790 ve %8,80 ile 847710 kodlu ürünler takip etmektedir. Türkiye nin ihracatında ilk 10 ülke Rusya Federasyonu (%9,1), İran (%7,7), Almanya (%3,2), Hindistan (%3,1), Bulgaristan (%,3,1), Kazakistan (%2,6), Mısır (%2,5), Irak (%2,5), Azerbaycan (%2,4) ve Özbekistan dır (%2,4). İlk 10 ülkenin toplam ihracattaki payı %53,38 dir (2011). GTİP - İthalat 2008 (milyon US$) 2009 (milyon US$) 2010 (milyon US$) Toplam Oran 847710 135,70 62,30 137,30 335,30 26,39% 847720 105,80 65,90 91,30 263,00 20,70% 847730 20,80 11,90 12,50 45,20 3,56% 847740 28,60 13,20 14,90 56,70 4,46% 847751 22,10 16,00 18,10 56,20 4,42% 847759 27,10 13,10 12,30 52,50 4,13% 847780 130,90 105,50 131,30 367,70 28,94% 847790 36,00 23,70 34,10 93,80 7,38%
Toplam 507,00 311,60 451,80 1.270,40 100,00% Türkiye nin plastik işleme makineleri ithalatında en büyük payı %28,94 ile 847780 kodlu ürünler teşkil ederken, onu %26,39 ile 847710 ve 847720 ile %20,70 kodlu ürünler takip etmektedir. Ülkeler - İthalat 2010 (milyon US$) Oran Almanya 128,20 28,37% Çin 87,00 19,25% İtalya 73,90 16,35% Avusturya 33,80 7,48% Taycan 32,20 7,13% İsviçre 16,60 3,67% G. Kore 11,90 2,63% Fransa 9,30 2,06% Japonya 9,30 2,06% ABD 9,20 2,04% İlk 10 toplam 411,40 91,04% Toplam 451,90 100,00% Türkiye nin ithalatında ilk 10 ülkenin toplam ithalatta %91,04 lük payı bulunmaktadır. GTİP - Dış Ticaret Dengesi 2008 (milyon US$) 2009 (milyon US$) 2010 (milyon US$) Toplam Oran 847710-126,10-58,00-130,80-314,90 30,32% 847720-89,50-51,80-70,20-211,50 20,36% 847730-19,80-11,90-11,30-43,00 4,14% 847740-24,50-9,30-11,60-45,40 4,37% 847751-17,80-14,50-17,00-49,30 4,75% 847759-25,50-10,80-10,30-46,60 4,49% 847780-86,20-75,90-102,10-264,20 25,44% 847790-22,90-14,50-26,30-63,70 6,13% Toplam -412,30-246,70-379,60-1.038,60 100,00% Türkiye, plastik işleme makinelerinde her GTİP kodunda Dış Ticaret Açığı vermektedir. Dış Ticaret Açığını oluşturan başlıca ürünler 847710 (%30,32), 847780 (%25,44) ve 847720 (%20,36) kodlu ürünlerdir. GTİP - İhracat/İthalat Birim Fiyat 2008 (US$/Kg) 2009 (US$/Kg) 2010 (US$/Kg) Ortalama 847710 104,65% 65,08% 113,02% 95,69%
847720 48,47% 67,43% 71,70% 61,54% 847730 77,36% 12,81% 70,10% 55,32% 847740 59,35% 46,95% 71,33% 58,37% 847751 54,89% 77,39% 51,88% 61,04% 847759 23,10% 65,92% 71,01% 47,52% 847780 82,61% 49,14% 59,48% 62,06% 847790 27,66% 21,00% 24,53% 24,13% Ortalama 52,91% 42,78% 59,37% 51,32% Türkiye nin ihraç ettiği plastik işleme makinelerinin ortalama fiyatı ithal edilenlerin %51,32 sidir. GTİP - Yurtiçi Arz- Talep (2011) Üretim (milyon US$) İthalat (milyon US$) İhracat (milyon US$) İç Satış (milyon US$) İhracat/Üreti m (Üretim- İhracat)/İ ç Satış İthalat/İç Satış 847710 19,10 203,30 9,60 212,80 50,26% 4,46% 95,54% 847720 5,60 138,70 2,80 141,50 50,00% 1,98% 98,02% 847730 67,90 20,40 27,10 61,20 39,91% 66,67% 33,33% 847740 29,00 27,20 11,60 44,60 40,00% 39,01% 60,99% 847751 17,80 31,90 7,10 42,60 39,89% 25,12% 74,88% 847759 14,40 34,40 5,70 43,10 39,58% 20,19% 79,81% 847780 20,00 192,30 8,00 204,30 40,00% 5,87% 94,13% 847790 122,30 43,30 30,60 135,00 25,02% 67,93% 32,07% Toplam 296,10 691,50 102,50 885,10 34,62% 21,87% 78,13% Türkiye 2011 yılında yurt içinde satın alınan plastik işleme makinelerinin %78,13 ünü ithal etmiştir. İhracat İmalat Sanayi (1000 US$) Artış Plastik ve Kauçuk (1000 US$) Artış İmalat Sanayi içindeki payı Artış 2005 68.879.134,00 2.486.360,00 3,61% 2006 80.406.863,00 116,74% 3.017.126,00 121,35% 3,75% 103,95% 2007 101.319.433,00 126,01% 3.931.039,00 130,29% 3,88% 103,40% 2008 125.410.325,00 123,78% 4.751.013,00 120,86% 3,79% 97,64% İhracat 2009 95.580.038,00 76,21% 4.047.777,00 85,20% 4,23% 111,79% 2010 105.858.220,00 110,75% 4.895.142,00 120,93% 4,62% 109,19% Toplam 577.454.013,00 153,69% 23.128.457,00 196,88% 4,01% 128,10% 2005-2010 yılları arasında İmalat Sanayi ihracatında genel olarak %53,69 luk bir büyüme yaşanırken aynı dönemde Plastik ve Kauçuk ürünlerindeki büyüme %96,88 ile İmalat Sanayi genelinin çok üzerinde gerçekleşmiştir. Kauçuk ürünlerindeki büyüme %83,9, Plastik ürünlerindeki büyüme ise %106,4 olmuştur. Bu trend sonucu, Plastik ve Kauçuk sektörünün İmalat Sanayi toplam ihracatı içindeki payı %3,61 den %4,62 ye yükselmiştir.
Ülkeler İhracat (1000 US$, 2011) Oran Irak 431.609,00 9,40% Almanya 321.209,00 7,00% Rusya Fed. 273.390,00 5,95% İran 225.047,00 4,90% Azerbaycan 202.793,00 4,42% Romanya 190.042,00 4,14% İngiltere 171.367,00 3,73% Fransa 171.005,00 3,72% İtalya 153.662,00 3,35% Gürcistan 140.210,00 3,05% Toplam ilk 10 2.280.334,00 49,66% Toplam 4.591.585,11 100,00% Türkiye nin Plastik ürünleri ihracatında ilk 10 ülkenin toplam payı %49,66 dır. GTİP - Ortalama İhracat Fiyatları İlk 20 ihracatçı ülke (US$/ton) Türkiye (US$/ton) Türkiye/İlk 20 İhracat (1000 US$) Oran 3916 3.444,00 2.112,00 61,32% 106.057,00 5,62% 3917 5.344,00 2.422,00 45,32% 249.032,00 13,19% 3918 1.936,00 2.357,00 121,75% 12.133,00 0,64% 3919 6.810,00 6.000,00 88,11% 67.352,00 3,57% 3920 3.482,00 2.903,00 83,37% 433.127,00 22,94% 3921 5.218,00 3.349,00 64,18% 161.883,00 8,57% 3922 5.706,00 4.733,00 82,95% 14.109,00 0,75% 3923 3.381,00 2.604,00 77,02% 434.779,00 23,03% 3924 3.827,00 3.500,00 91,46% 165.903,00 8,79% 3925 3.592,00 2.656,00 73,94% 75.917,00 4,02% 3926 4.293,00 5.310,00 123,69% 167.717,00 8,88% Ortalama/Toplama 4.275,73 3.449,64 80,68% 1.888.009,00 100,00% Türkiye nin plastik ürünlerde ihracatında ağırlıklı ürünler olan 3923 kodlu ürünlerde (%23,03%) ihraç birim fiyatı ortalaması ilk 20 ihracatçı ülkenin %77,02 si; 3920 kodlu ürünlerde (%22,94) ihraç birim fiyat ortalaması ilk 20 ihracatçı ülkenin %83,37 si ve 3917 kodlu ürünlerde (%13,19) %45,32 dir. İthalat İthalat İmalat Sanayi (1000 US$) Artış Plastik ve Kauçuk (1000 US$) Artış 2005 97.832.974,00 2.142.164,00 2,19% İmalat Sanayi içindeki payı Artış 2006 114.190.614,00 116,72% 2.579.547,00 120,42% 2,26% 103,17% 2007 139.396.174,00 122,07% 3.115.704,00 120,78% 2,24% 98,94% 2008 159.117.622,00 114,15% 3.452.066,00 110,80% 2,17% 97,06% 2009 115.137.534,00 72,36% 2.709.501,00 78,49% 2,35% 108,47%
2010 152.556.313,00 132,50% 3.502.092,00 129,25% 2,30% 97,55% Toplam 778.231.231,00 155,94% 17.501.074,00 163,48% 2,25% 104,84% 2005-2010 yılları arasında İmalat Sanayi ithalatında genel olarak %55,94 lük bir büyüme yaşanırken aynı dönemde Plastik ve Kauçuk ürünlerindeki büyüme %63,48 ile İmalat Sanayi genelinin üzerinde gerçekleşmiştir. Kauçuk ürünleri ithalatındaki büyüme %73, Plastik ürünlerindeki büyüme ise %58 olmuştur. Bu trend sonucu, Plastik ve Kauçuk sektörünün İmalat Sanayi toplam ithalatı içindeki payı %2,19 dan %2,25 e yükselmiştir. Ülkeler İlk 10 İthalat (1000 US$, 2011) Oran Almanya 1.595.558,00 11,20% Suudi Arabistan 1.410.016,00 9,90% Belçika 808.714,00 5,68% Çin 771.184,00 5,41% İtalya 724.999,00 5,09% Kore 639.497,00 4,49% Fransa 589.227,00 4,14% İspanya 543.038,00 3,81% Hollanda 529.950,00 3,72% ABD 469.085,00 3,29% Toplam ilk 10 8.081.268,00 56,73% Toplam 14.246.053,57 100,00% Türkiye nin Plastik ürünleri ithalatında ilk 10 ülkenin payı %56,73 tür. 2023 İhracat Vizyonu uyarınca Plastik ve Kauçuk sektörünün toplamda US$ 22,5 milyar ve Plastik ihracatının ise tek başına US$ 16,8 milyara yükselmesi hedeflenmektedir. Türkiye ürettiği plastik ürünlerin %20 sini ihraç etmektedir. Belirlenen hedefe ulaşmak için birinci yol üretilen plastik ürünün 7 milyon TL den 23,8 milyon tona yükselmesi ve ihracatın payının %25 e çıkartılması şeklindedir. İkinci yol ise daha yüksek katma değerli mamul üretimine yönelerek ihracatı bu ürünlere kaydırmak olabilir. İkinci yolun uygulanabilmesi için ortalama ihracat birim fiyatında her yıl ortalama %3 lük artış olması gerekmektedir. Sektörün rekabet gücü ve çizdiği trend GTİP - Ortalama İhracat Fiyatları İlk 20 ihracatçı ülke (US$/ton) Türkiye (US$/ton) Türkiye/İlk 20 3916 3.444,00 2.112,00 61,32% 3917 5.344,00 2.422,00 45,32% 3918 1.936,00 2.357,00 121,75% 3919 6.810,00 6.000,00 88,11% 3920 3.482,00 2.903,00 83,37% 3921 5.218,00 3.349,00 64,18% 3922 5.706,00 4.733,00 82,95% 3923 3.381,00 2.604,00 77,02% 3924 3.827,00 3.500,00 91,46% 3925 3.592,00 2.656,00 73,94%
3926 4.293,00 5.310,00 123,69% Ortalama 4.275,73 3.449,64 80,68% Türkiye nin ürettiği plastik ürünlerin birim fiyat ortalaması ilk 20 ihracatçı ülkenin ortalamasının %80,68 idir. Türkiye nin sadece 3918 kodlu ürünler (Plastikten yer kaplamaları duvar ve tavan kaplamaları dahil) ve 3926 kodlu (Plastikten diğer eşya) ürünlerde ihracat birim fiyatı ilk 20 ülke ortalaması üzerindedir. GTİP - Katma Değer İlk 20 ihracatçı ülke (US$/ton) Toplam katma değer içindeki oranı Türkiye (US$/ton) Toplam katma değer içindeki oranı Türkiye/İlk 20 3916 1.812,00 6,23% 480,00 2,40% 26,49% 3917 3.712,00 12,76% 790,00 3,95% 21,28% 3918 304,00 1,05% 725,00 3,63% 238,49% 3919 5.178,00 17,81% 4.368,00 21,85% 84,36% 3920 1.850,00 6,36% 1.271,00 6,36% 68,70% 3921 3.586,00 12,33% 1.717,00 8,59% 47,88% 3922 4.074,00 14,01% 3.101,00 15,51% 76,12% 3923 1.749,00 6,01% 972,00 4,86% 55,57% 3924 2.195,00 7,55% 1.868,00 9,34% 85,10% 3925 1.960,00 6,74% 1.024,00 5,12% 52,24% 3926 2.661,00 9,15% 3.678,00 18,40% 138,22% Ortalama Katma Değer 2.643,73 1.817,64 68,75% Toplam Katma Değer 29.081,00 19.994,00 Türkiye nin plastik sektöründe ürettiği katma değerin %21,85 ile 3919 kodlu ürünler, %18,40 ile 3926 kodlu ürünler ve %15,21 ile 3922 kodlu ürünler ve %9,34 ile 3924 kodlu ürünler (toplamda %65,09) teşkil etmektedir. Bu ürünler içerisinde Türkiye nin ilk 20 ülkeye kıyasla katma değer oranının daha yüksek olduğu ürün sınıfı 3926 kodlu olanlardır. 3919 ve 3924 kodlu ürünlerde ise katma değer oranı ilk 20 ülkenin ortalamasına yakındır. Plastik sektöründe genel olarak üretilen katma değerin ilk 20 ülke ortalamasına oranı %68,75 tir. Dış Ticaret Dengesi İmalat Sanayi (1000 US$) Artış Plastik ve Kauçuk (1000 US$) Artış 2005-28.953.840,00 344.196,00 2006-33.783.751,00 116,68% 437.579,00 127,13% 2007-38.076.741,00 112,71% 815.335,00 186,33% 2008-33.707.297,00 88,52% 1.298.947,00 159,31% 2009-19.557.496,00 58,02% 1.338.276,00 103,03% 2010-46.698.093,00 238,77% 1.393.050,00 104,09% Toplam -200.777.218,00 161,28% 5.627.383,00 404,73% Plastik ve Kauçuk sektörü Türkiye nin Dış Ticaret Fazlası verdiği az sayıda sektörden biridir. İmalat sanayinde 2005-2010 döneminde Dış Ticaret Açığı %61,28 artarken, Plastik ve Kauçuk
sektöründe Dış Ticaret Fazlası %304,73 artış göstermiştir. 2005 İmalat Sanayi Plastik ve Kauçuk İhracat Birim Değer Endeksi 121,1 117 İthalat Birim Değer Endeksi 118,4 117,1 İhracat Miktar Endeksi 127,3 144,8 İthalat Miktar Endeksi 142,7 127,1 Dış Ticaret Hadleri 102,3 99,9 2010 İmalat Sanayi Plastik ve Kauçuk İhracat Birim Değer Endeksi 144,3 144,2 İthalat Birim Değer Endeksi 141,7 142,9 İhracat Miktar Endeksi 165,3 231,6 İthalat Miktar Endeksi 187 127,1 Dış Ticaret Hadleri 101,8 99,9 Dış Ticaret Hadleri, ihracat fiyatları ile ithalat fiyatlarının artış durumunun kıyaslanması için kullanılmaktadır. Dış Ticaret Hadleri incelendiğinde 2005-2010 döneminde İmalat Sanayi genelindeki değişimin %-0,5 olurken Plastik ve Kauçuk sektörlerinde %1 olmuştur. Sektörler RCA 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ortalama İmalat Sanayi 12 14 14 19 14 12 14,17 Plastik ve Kauçuk 61 65 69 74 72 82 70,50 Kauçuk 74 72 77 75 70 83 75,17 Plastik 53 60 64 74 74 82 67,83 Karşılaştırmalı Üstünlük (Relative Comperative Advantage RCA) tablolarına göre Rekabet Gücü Yüksek sektörlerin RCA skoru 50 üzeri, Rekabet Gücü Sınırda olanların RCA skoru 50 ve Rekabet Gücü Düşük olanların RCA skoru 50 nin altındadır. Türk İmalat Sanayinin genel olarak RCA sı ve Rekabet Gücü çok düşük, ancak Plastik ve Kauçuk sektöründe RCA ortalaması 70,50 ile oldukça yüksek (2005-2010 dönemi). Kauçuk sektörü 75,17 RCA ile Plastik sektörüne (RCA: 67,83) göre daha yüksek Rekabet Gücüne sahip. Sektörler - Fiyat Endeksi 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Artış 2005-2010 İmalat Sanayi 3,2 12,3 4,3 6,4 5,2 6,6 44,10 Plastik ve Kauçuk 2,9 13,7 0,1 11 1,3 1,9 34,20 Kauçuk 0 15,5 0,4 14,6 2,8-2,5 33,20 Plastik 3,7 13,2 0,1 0 0,9 2,9 34,20 Fiyat endeksi 2005-2010 yılları arasında imalat sanayinin genelinde %44 lük bir artış olduğunu göstermekte. Plastik ve Kauçuk sektöründe fiyat artışı %34,20 düzeyinde gerçekleşmiştir. İstihdam İstihdam Kauçuk % Artış Plastik % Artış Toplam Artış
2003 15.345 16,21% 79.294 83,79% 94.639 2004 17.203 15,96% 112,11% 90.606 84,04% 114,27% 107.809 113,92% 2005 18.460 16,54% 107,31% 93.116 83,46% 102,77% 111.576 103,49% 2006 20.207 16,02% 109,46% 105.893 83,98% 113,72% 126.100 113,02% 2007 23.337 18,08% 115,49% 105.726 81,92% 99,84% 129.063 102,35% 2008 26.510 18,13% 113,60% 119.735 81,87% 113,25% 146.245 113,31% 2008/2003 172,76% 2008/2003 151,00% 2008/2003 154,53% 2003-2008 döneminde Plastik ve Kauçuk sektöründe istihdam rakamları %54,53 büyümüştür. Aynı dönemde İmalat Sanayi genelindeki istihdam artışı %31 olarak gerçekleşmiştir. Kauçuk sektöründeki büyüme %72,76 ve Plastik sektöründeki büyüme ise %51 düzeyinde gerçekleşmiştir. Sektörde çalışanlarının %85,7 sini erkekler, %14,3 ünü kadınlar oluşturmaktadır. Sektörde kadın çalışan artışı %71,2 olurken erkek çalışan artışı %56,3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Sektörler - Ücretli başına Üretim Endeksi 2004 2005 2006 2007 2008 Ortalama İmalat Sanayi 100,1 97,6 101 102 107 101,54 Değişim 97,50% 103,48% 100,99% 104,90% 106,89% Plastik ve Kauçuk 102,2 105,8 110,4 114,7 108,9 108,40 Değişim 103,52% 104,35% 103,89% 94,94% 106,56% Kauçuk 109,2 112,5 113,7 112,3 103,6 110,26 Değişim 103,02% 101,07% 98,77% 92,25% 94,87% Plastik 101 104,4 110 115,3 110,4 108,22 Değişim 103,37% 105,36% 104,82% 95,75% 109,31% 2003-2008 döneminde İmalat Sanayi genelinde çalışan başına üretim endeksinde 6,89% lık artış varken Plastik ve Kauçuk sektöründe üretim endeksinde %6,56 lık artış görülmektedir. Kauçuk sektöründe kişi başına üretim endeksi %5,13 gerilemiştir. Plastik sektöründe ise kişi başına üretim endeksi %9,31 artmıştır. Sektörler - Ücretli başına Katma Değer Endeksi 2004 2005 2006 2007 2008 Ortalama İmalat Sanayi 93,4 75 79,3 77,4 83,7 81,76 Değişim 80,30% 105,73% 97,60% 108,14% 89,61% Plastik ve Kauçuk 91,7 75,6 78 77,3 81,5 80,82 Değişim 82,44% 103,17% 99,10% 105,43% 88,88% Kauçuk 95 79,8 81,3 78,2 75,1 81,88 Değişim 84,00% 101,88% 96,19% 96,04% 79,05% Plastik 91,1 74,3 77,2 76 82,7 80,26 Değişim 81,56% 103,90% 98,45% 108,82% 90,78% Kişi başına katma değer endeksinde imalat sanayi genelinde %10,39 luk gerileme görülmektedir (2003-2008). Plastik ve Kauçuk sektöründe kişi başına katma değer endeksindeki gerileme %11,12 olarak gerçekleşmiştir. Kauçuk sektöründe %20,95, Plastik sektöründe ise %9,12 lik gerileme gözlemlenmektedir.
Sektörler - Ücretli başına Üretim (TL) 2008 İmalat Sanayi 187.974,00 Plastik ve Kauçuk 174.079,00 Kauçuk 192.280,00 Plastik 169.670,00 Sektörler - Ücretli başına Katma Değer (TL) 2008 Üretime oranı İmalat Sanayi 36.955,00 19,66% Plastik ve Kauçuk 36.704,00 21,08% Kauçuk 50.490,00 26,26% Plastik 33.364,00 19,66% İmalat sanayi genelinde katma değerin üretime oranı %19,66 iken Plastik ve Kauçuk sektöründe %21,08 dir. Kauçuk sektöründe katma değerin üretime oranı %26,26 ile ortalamanın oldukça üzerindedir. Plastik sektöründeki katma değerin üretime oranı imalat sanayi geneli ile aynıdır. Mesleki Yeterlilikler: 09UY0001-3 Plastik Kaynakçısı (Seviye 3): Yetkilendirilmiş kurumlar UGETAM, Belgetürk Ltd. Şti. 12UY0069-3 Plastik Enjeksiyon Üretim Elemanı (Seviye 3): Yetkilendirilmiş kurum yok. 12UY0069-4 Plastik Enjeksiyon Üretim Elemanı (Seviye 4): Yetkilendirilmiş kurum yok. 13UY0142-3 Plastik Profil Üretim Operatörü (Ekstrüzyon)(Seviye 3): Yetkilendirilmiş kurum yok. 13UY0143-3 Plastik Şişirme Film Üretim Operatörü (Ekstrüzyon) (Seviye 3): Yetkilendirilmiş kurum yok. PAGEV, Voc-Test adlı Mesleki Yeterlilik Test ve Belgelendirme Merkezi kurmuştur. Doğu Marmara teşvik belgeli yatırım istatistikle ri (1) Doğu Marmara teşvik Yıl Belge sayısı Yatırım tutarı (TL) İstihdam 2001 13 32.681.523,00 287 2002 12 46.325.543,00 390 2003 17 63.654.411,00 666 2004 14 63.848.857,00 157 2005 28 290.792.692,00 689 2006 11 31.320.815,00 266 2007 17 53.655.761,00 529 2008 17 71.785.356,00 1.018 2009 9 166.181.382,00 142 2010 19 364.383.282,00 413 2011 25 103.901.683,00 1.042 2012 21 80.975.224,00 482 Yıl Toplam 203 (Türkiye nin %10,18 i) 1.369.506.529,00 (Türkiye nin %17,2 si) 6081 (Türkiye nin %12,86 sı) Belge başına ort. 1 milyon TL lik yatırım Belge sayısı yatırım tutarı (TL) başına ort. istihdam 2001 13 2.513.963,31 8,78
belgeli yatırım istatistikle ri (2) Sorular 2002 12 3.860.461,92 8,42 2003 17 3.744.377,12 10,46 2004 14 4.560.632,64 2,46 2005 28 10.385.453,29 2,37 2006 11 2.847.346,82 8,49 2007 17 3.156.221,24 9,86 2008 17 4.222.668,00 14,18 2009 9 18.464.598,00 0,85 2010 19 19.178.067,47 1,13 2011 25 4.156.067,32 10,03 2012 21 3.855.963,05 5,95 Toplam 203 (Türkiye nin %10,18 i) 6.746.337,58 (Türkiye ortalaması: 4.012.761,57) 4,44 (Türkiye ortalaması: 5,91) 1) Sektörde mevsimsel olarak (Yılın ilk yarısı düşük ikinci yarısında yükselişe geçen) üretim endeksinde değişiklik görülmektedir. Bunun sebepleri neler olabilir? 2) Plastik ve Kauçuk sektörü krizlerden ve ekonomik gelişmelerden daha çok mu etkileniyor? 3) REACH ve CLP standartları ihracatçılar için ne gibi yükler oluşturuyor? 4) Geri dönüşebilen, doğada hızla kaybolabilen plastik üretiminde potansiyel ve varsa en önemli eksikliler nelerdir? 5) Plastik hammaddenin neden 85% i ithalat ile karşılanıyor? 6) Plastik hammadde kalemleri içerisinde (GTİP 3901-3915) en fazla teknoloji gerektiren ve katma değer sağlayanı hangisi? 7) Plastik hammadde kalemlerindeki fiyat artışının nedenleri nelerdir? 8) Yurtiçinde üretilen Plastik işleme makineleri ile aksam ve parçaları hakkında görüşleriniz nelerdir? 9) Türkiye nin ihraç ettiği Plastik işleme makineleri ile aksam ve parçaları ağırlıklı olarak kullanılmış ürünler midir? 10) Neden Türk plastik ürünlerinin ortalama katma değeri ilk 20 ülkeninkinden daha düşük? 11) Neden imalat sanayinde katma değerin üretime oranında azalış var? Neden kauçuk ve plastik sektörünün katma değer/üretim oranı azalışı imalat sektörü genelinden yüksek? 12) Plastik-Kauçuk sektörüne diğer sektörlere göre daha fazla Rekabet Gücü kazandıran avantajlar nelerdir? Neden Kauçuk sektörünün Rekabet Gücü, Plastik sektörünün üzerinde? 13) Plastik ürünlerde Türk ürünleri dış piyasada fiyat rekabeti mi yapıyor? 14) 2003-2008 döneminde kadın çalışan sayısındaki artışın erkek çalışan sayısındaki artıştan yüksek olmasının sebepleri nelerdir? 15) Kişi başına katma değerin azalmasının sebepleri nelerdir? Kauçuk sektöründe kişi başına katma değer azalışının Plastik sektöründekinin 2 katından fazla olmasının sebebi nedir? 16) Plastik ve Kauçuk ürünlerin fiyat artışı neden imalat sanayi ortalamasının %10 gerisinde kalmıştır? 17) İşçilik kalitesi hakkındaki görüşleriniz? 18) Plastik ve kauçuk ürün imalatında çalışacak işçi için özel bir eğitim (Meslek Lisesi, Meslek Yüksek Okulu vb.) gerekli mi? 19) PAGEV in kurduğu Mesleki Yeterlilik Test ve Belgelendirme Merkezini biliyor musunuz? Hiç personelinize bu merkezde eğitim aldırdınız mı? Alt-sektör adı Sektör Ambalaj Odaklanılan Alt-Sektör (1) US-97 2520.2, Plastikten ambalaj malzemesi imalatı
Sınıflandır ması NACE 25.22, Plastik ambalaj malzemesi imalatı GTİP 3919, Plastikten yapışkan levha, yaprak, şerit, lam vb. düz şekilde 3920, Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar 3921, Plastikten diğer levhalar, yaprak, pelikül, varak ve lamlar 3923, Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül Ambalaj, özetle üretilen ürünleri sürdürülebilir şekilde saran, saklayan, stoklayan, taşıyan ve satan bir endüstriyel ürün olarak tanımlanabilir. Ambalaj sektörünün gelişmişliği ve kişi başına ambalaj tüketimi genel olarak yaşam standardı ve ekonomik faaliyetlerin göstergesi şeklinde değerlendirilmektedir. Türkiye de kişi başına ambalaj tüketimi US$ 140 iken dünya ortalaması US$ 110 dur. Bu oran Kuzey Amerika da US$350-400, Batı Avrupa da US$250-300 ve Japonya da US$550 dir. Dünya çapında plastik sektörünün %40 ına tekabül etmektedir. Plastik Ambalaj sektör büyüklüğü dünya çapında 2011 yılı itibarıyla US$ 180 milyara ulaşmıştır. Ekonomik gelişmelerden çok etkilenmeyen gıda ve ilaç vb. alanlara girdi sağlaması sebebiyle yıllık ortalama %4 lük kararlı bir büyüme yakalamıştır. Sektörün cirosunun 2016 yılında US$ 820 milyara çıkması beklenmektedir. Pazarın %41 ini plastik, %31 ini kağıt-karton, %15 ini metal ve %7 sini cam ambalaj oluşturmaktadır. 2010 yılında dünya ambalaj ihracatı US$ 232 milyar düzeyinde gerçekleşmiştir. Bunun %56 sı plastik, %31 i kağıt-karton malzemeden üretilen ürünlerdir. Dünyada plastik ambalaj ihracatında başı çeken ülkeler, Almanya (%12), Japonya (%10), ABD (%10), Çin (%9) ve İtalya dır (%5). Sektörün rekabet gücü, ürettiği katma değer ve çizdiği trend Türkiye de Ambalaj sektörü 2007-2011 döneminde yılda ortalama %6 oranında büyümüştür. Küresel krizin etkisiyle 2009 da %5 lik küçülmenin ardından 2010 yılında %17,6 lık büyüme yaşanmıştır. 2010 yılında US$ 7,9 milyarlık sektör toplam cirosu 2011 yılında US$ 9 milyara yükselmiştir. Perakende sektörü ile ambalaj sanayi arasında doğru orantılı bir gelişme bulunmaktadır. Ambalaj Merkezleri Yatırımcıları Derneği (AYD) verilerine göre Türkiye de Mart 2011 itibarıyla 276 AVM bulunmakta ve kiralanabilir alan 6,8 milyon m 2 dir. 2000 li yılların başında %20ler civarında bulunan organize perakende ticaret oranı 2012 itibarıyla %40ları geçmiştir. Bu oran Kuzey Amerika ve AB ülkelerinde %80leri aşmaktadır. Ambalajlı ürün talebini besleyen bir unsur da e-ticarettir. Türkiye de e-ticarette faaliyet gösteren 15 firmanın 2010 yılı cirosu US$ 607 milyona ulaşmıştır. Sektörün cirosunun altyapı yatırımları kısa zamanda US$ 10 milyara ulaşması beklenmektedir. Türkiye Ambalaj Sanayi, 2011 yılında US$ 12 milyarlık ciroya ulaşmıştır. Genel olarak ambalajların değerinin günlük ihtiyaç maddelerinin fiyatının %3-5 i ve nispeten piyasada daha az hareket gören ve lüks olarak tanımlanabilecek emtiada %10 civarındadır. Dünya Ambalaj Örgütü (WPO) istatistiklerine göre ambalaj üretiminin yaklaşık %50 sinin gıda, %20-30 unun gıda dışı tüketim malları ve %20-30 luk kısmının ise endüstriyel paketleme için kullanıldığı belirtilmektedir. Malzeme - Ton 2007 Oran 2008 Oran 2009 Oran 2010 Oran 2011 Oran 2011/20 07 Ahşap 385.000 8,26% 385.000 8,02% 385.000 8,18% 420.000 7,58% 453.600 7,59% 117,82% Cam 659.000 14,15% 697.000 14,51% 567.000 12,04% 734.000 13,25% 772.000 12,92% 117,15%
Kağıt 60.000 1,29% 80.000 1,67% 80.000 1,70% 117.000 2,11% 106.200 1,78% 177,00% Karton 415.000 8,91% 395.000 8,22% 418.000 8,88% 503.000 9,08% 564.000 9,44% 135,90% Oluklu 1.370.00 1.387.00 1.389.00 1.564.00 1.702.50 mukavva 0 29,41% 0 28,88% 0 29,50% 0 28,24% 0 28,49% 124,27% Metal 299.500 6,43% 328.500 6,84% 309.500 6,57% 365.500 6,60% 364.000 6,09% 121,54% Plastik 1.470.00 0 31,56% 1.530.00 0 31,86% 1.560.00 0 33,13% 1.834.50 0 33,13% 2.012.70 0 33,69% 136,92% Toplam 4.658.50 0 100,00 % 4.802.50 0 100,00 % 4.708.50 0 100,00 % 5.538.00 0 100,00 % 5.975.00 0 100,00 % 128,26% Ambalaj sektörünün lokomotifi Plastik Ambalajlardır. Sektördeki üretimin miktar cinsinden %33,69 u plastik malzemeden imal edilmektedir (2011). Plastiği %28,49 ile oluklu mukavva takip etmektedir. Plastik Ambalaj üretimi 2007-2011 döneminde %36,92 oranında artmış ve üretimdeki payını %31,56 dan %33,69 a yükseltmiştir. Yasal düzenleme ler Dünyadaki başlıca rakipler Sektörün yoğunlaştı ğı iller 24.08.2011tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ile ambalajlar için belli çevresel şartlar getirilmiştir; ambalaj atıklarının oluşumun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının tekrar kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım yolu ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması; ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan ve dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesi; ambalaj atıklarının belirli bir yöntem sistemi içinde, kaynağında ayrı toplanması, taşınması, ayrılmasına ilişkin teknik ve idari standartların oluşturulmasını öngörmektedir. Türkiye, plastik ihracatında dünyada 24. Sırada yer almaktadır. GTİP 3919 kodlu alt-sektörde Türkiye için kendi grubunda Avrupa daki en önemli rakipler, Avusturya, Polonya, İspanya ve İtalya dır. GTİP 3920 kodlu alt-sektörde Türkiye ihracatta dünyada 17. Sıradadır. Türkiye için kendi grubunda Avrupa daki en önemli rakipler İsviçre, İspanya, Fransa, Belçika ve İtalya dır. GTİP 3920 kodlu alt-sektörde Türkiye ihracatta 19. Sıradadır. Türkiye için kendi grubunda Avrupa daki en önemli rakipler Çek Cumhuriyeti, İsviçre, Polonya ve İspanya dır. GTİP 3920 kodlu alt-sektörde Türkiye ihracatta her ne kadar fazla verse de ilk 20 in dışındadır. Türkiye için kendi grubunda Avrupa daki en önemli rakipler Polonya, İspanya, İsviçre, İngiltere, Polonya dır. 1. İstanbul: 1881 işletme (2010) 2. İzmir: 234 işletme (2010) 3. Bursa: 126 işletme (2010) 4. Ankara: 112 işletme (2010) 5. Konya: 100 işletme (2010) 6. Kocaeli: 74 işletme (2010) 7. Gaziantep: 65 işletme (2010) 8. Adana: 56 işletme (2010) 9. Kayseri: 44 işletme (2010) 10. Manisa: 28 işletme (2010) Türkiye de ambalaj imalat sanayinde yaklaşık 3000 işletme faaliyet göstermektedir. Bu firmaların 2720 si (~%90) ilk 10 ilde yer almaktadır (2010). İstanbul, işletme sayısında %63 lük bir ağırlığa sahiptir. Kocaeli ise işletme sayısı açısından %2,5 luk bir paya sahiptir. Sektörde önde gelen 1. 2. 3.
Büyük Ölçekli Firmalar Sektörde yükselen KOBİler Girdi koşulları ve Teknoloji ihtiyacı İSO 1000 listesine ambalaj sanayinde faaliyet gösteren 55 firma girmiştir (2011). Bu 55 firmanın 2011 yılı toplam cirosu US$ 10,45 milyardır. Aynı listede 2010 yılında 53 firma yer almaktaydı. İSO 1000 listesindeki ambalaj firmalarının üretimden satışları %22,15; dönem karı %24,27; ihracatı %2,24 artarken istihdam %9,58 azalmıştır (2010-2011). İSO 1000 listesindeki ambalaj firmaları listedeki firmaların toplam üretimden satışlarının %2,79 unu, dönem karının %2,27 sini, ihracatının 1,95 ini ve istihdamının %2,38 ini karşılamaktadır. İSO 1000 genelinde karlılık ortalama %6,54 iken plastik sektörü için karlılık %5,33 tür. 1. 2. 3. 4. 5. Türkiye de ambalaj sanayi işletmelerinin teknolojik altyapısı gelişmiş ülkeleri aratmadığı gibi bazı AB ülkelerinden çok daha yeni donanıma sahiptir. Ambalaj sektörü genel olarak teknoloji/sermaye yoğun bir sektördür. Türkiye nin ambalaj ihracatında ilk 10 sırayı Almanya, İngiltere, Irak, Fransa, İran, Hollanda, İtalya, İsrail, Rusya Federasyonu ve Yunanistan almaktadır. Ambalaj sanayi ihracatında aslan payını %68 lik oran ile plastik ambalaj ürünleri almaktadır. İkinci sırada %19 luk pay ile kağıt, karton ve oluklu mukavva ambalaj ürünleri gelmektedir. Son beş yılda ambalaj ihracatı yıllık %14 oranında artış göstermiştir. GTİP - İhracat 2009 2010 2011 Toplam 3919 67.352,00 78.246,00 97.022,00 242.620,00 3920 433.127,00 568.956,00 733.608,00 1.735.691,00 3921 161.883,00 211.107,00 268.460,00 641.450,00 3923 434.779,00 524.821,00 651.106,00 1.610.706,00 İhracat Toplam 1.097.141,00 1.383.130,00 1.750.196,00 4.230.467,00 Ambalaj genel 2.021,00 2.483,00 3.088,00 7.592,00 3919 6,14% 5,66% 5,54% 5,74% 3920 39,48% 41,14% 41,92% 41,03% 3921 14,75% 15,26% 15,34% 15,16% 3923 39,63% 37,94% 37,20% 38,07% 2010 yılında toplam ambalaj ihracatının %67,65 i plastik ambalaj ürünleri şeklinde gerçekleşirken 2011 yılında bu oran %68,30 a yükselmiştir. Plastik ambalaj birim fiyat olarak en değerli ambalaj çeşidi olup 2011 yılında birim fiyat cinsinden değeri 2010 yılına göre %13,86 artmıştır. İhraç edilen başlıca plastik ambalaj ürünleri, PP levhalar ve filmler, PE torbalar ve çantalar, PE veya PP şeritlerden örme torbalar ve çuvallardır. Türkiye, %18,3 lük pay ile Çin den sonra dünyanın en büyük Esnek Ortaboy Dökme Yük Konteyneri (Flexible Intermediate Bulk Container FIBC) ihracatçısıdır. Diğer plastik ambalaj ihracatı ürünleri ise kapaklar, kaplar, damacanalar, şişeler v.b. ürünlerdir. GTİP kodları bazında plastik ambalaj
ihracatında ağırlık 3920 kodlu Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar (%41,03; 2011) ile 3923 kodlu Eşya taşıma ambalajı için plastik mamulleri, tıpa, kapak, kapsül (%38,07, 2011) ürünlerindedir. 3920 kodlu ürünlerde başlıca ihraç pazarları İngiltere (%10), Fransa (%9), Almanya (%9), İtalya (%6) ve Ukrayna dır (%5). 3923 kodlu ürünlerde başlıca ihraç pazarları Irak (%15), Almanya (%10), İngiltere (%6), Fransa (%4) ve Romanya dır (%4). Ambalaj sektörü geneli itibarıyla Türkiye nin Dış Ticaret Açığı verdiği sektörlerden biridir. Bunun başlıca sebebi Kağıt, Karton ve Oluklu Mukavvadan yapılan ambalajlardaki açıktan kaynaklanmaktadır. Ambalaj sektöründeki genel görüntünün aksine Plastik Ambalajlarda Türkiye dış ticaret fazlası vermektedir (İhracatın ithalatı karşılama oranı %117,24 tür). Plastik malzemeden yapılan ambalajlarda ise ihracat %25,21 artarken ithalat %24,39 artış göstermiştir (2010-2011). Plastik ambalaj ithalatı %49,32 iken; Kağıt, Karton ve Oluklu Mukavva ithalatının payı %41,95 tir. Plastik ambalajlarda Dış Ticaret Dengesinde %27,47 lik gelişme görülmüştür (2010-2011). Türkiye nin ihraç ettiği plastik ambalajın ortalama değeri US$ 4134,99 iken ithal ettiği plastik ambalajların birim fiyat cinsinden ortalama değeri US$ 4599,93 tür. Türkiye nin ambalaj malzemesi ithal ettiği ilk 10 ülke, Almanya, İtalya, ABD, Çin, Fransa, Güney Kore, İngiltere, Finlandiya, İspanya ve Belçika dır. Türkiye nin G. Kore dışında AB ülkelerinden ithalatı tercih ettiği söylenebilir. GTİP - İthalat 2009 2010 2011 Toplam 3919 163.427,00 209.623,00 260.226,00 633.276,00 3920 454.264,00 627.738,00 789.799,00 1.871.801,00 3921 138.079,00 188.726,00 237.330,00 564.135,00 3923 149.794,00 172.699,00 216.826,00 539.319,00 Toplam 905.564,00 1.198.786,00 1.504.181,00 3.608.531,00 İthalat Ambalaj genel 1.931,00 2.578,00 3.068,00 7.577,00 3919 18,05% 17,49% 17,30% 17,55% 3920 50,16% 52,36% 52,51% 51,87% 3921 15,25% 15,74% 15,78% 15,63% 3923 16,54% 14,41% 14,41% 14,95% Plastik ambalaj ithalatında ağırlık 3920 kodlu Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar ürünlerindedir (%51,87; 2011). GTİP - Dış Ticaret Dengesi 2009 2010 2011 Toplam 3919-96.075,00-131.377,00-163.204,00-390.656,00 3920-21.137,00-58.782,00-56.191,00-136.110,00 3921 23.804,00 22.381,00 31.130,00 77.315,00 3923 284.985,00 352.122,00 434.280,00 1.071.387,00 Toplam 191.577,00 184.344,00 246.015,00 621.936,00 Ambalaj genel 90,00-95,00-80,00-85,00 Plastik Ambalaj ürünlerde Dış Ticaret Dengesine bakıldığında, Türkiye 3919 ve 3920 kodlu ürünlerde dış dünyaya açık verirken, 3921 kodlu ürünlerde az bir farkla fazla vermekteyken
3923 kodlu ürünlerde büyük miktarda fazla vermektedir. İstihdam Sektörde farklı ölçeklerden 3000 işletmede yaklaşık 90.000 100.000 kişinin çalışmakta olduğu tahmin edilmektedir. Sorular Alt-sektör adı Sektör sınıflandır ması 1) Neden ambalaj sanayi üretiminde ve ihracatında plastik en büyük paya sahip ve neden payı giderek artıyor? 2) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği plastik ambalaj imalatçılarını nasıl etkiledi? 3) Plastik ambalajın fiyatını artıran nedir? Talep mi, maliyetler mi? 4) Türkiye nin ihraç ettiği plastik ambalajın birim fiyatı neden ithal ettiğinden daha az? Kalite farkı, maliyet avantajı? 5) Plastik ambalaj ürünlerde en büyük rakiplerimiz hangi ülkelerdir? 6) İSO 1000 deki firmaların üretimleri ve karlılıkları artarken istihdam sayılarının azalmasının sebepleri nelerdir? İşçi ücretleri, teknoloji yoğun yatırımlar? 7) İstanbul da sanayi alanlarının daralması sonucu ambalaj firmalarının Kocaeli ye kayması ihtimalini nasıl değerlendiriyorsunuz? Plastik İnşaat ve Yapı Malzemeleri Odaklanılan Alt-Sektör (2) US-97 2520.3, Plastik inşaat malzemesi imalatı NACE 25.23, Plastik inşaat malzemesi imalatı GTİP 3916, Plastikten monofil, çubuk, profiller-enine kesiti 1mm yi geçen 3917, Plastikten tüpler, borular, hortumlar: conta, dirsek, rakor 3918, Plastikten yer kaplamaları-duvar ve tavan kaplamaları 3922, Plastikten küvet, duş, lavabo, bide, hela küveti ve donanımları 3925, Plastikten inşaat malzemesi Sektörün rekabet gücü, ürettiği katma değer ve çizdiği trend Türkiye de ekonomik gelişmenin ana motorlarından biri inşaat sektörüdür. İnşaat sektörünün GSYİH içindeki katkısının %30 seviyesinde olduğu tahmin edilmektedir. İnşaat sektörü, 200 farklı alt sektörün ürettiği mal ve hizmetlere talep oluşturmaktadır. Yıllar - Büyüme hızı GSYİH İnşaat Sektörü Cirosu 2004 9,40% 14% 2005 8,40% 9,30% 2006 6,90% 18,50% 2007 4,70% 5,70% 2008 0,70% -8,10% 2009-4,70% -16,30% 2010 9% 18,40%
Türkiye de plastik inşaat malzemesi üretimi, toplam plastik üretiminin %20-22 sini oluşturmaktadır. Dünyada da plastik inşaat malzemesi üretimi toplam plastik üretiminin %20 sine tekabül etmektedir. Yıllar Üretim (1000 ton) 2001 523 Artış 2002 659 26,00% 2003 754 14,42% 2004 892 18,30% 2005 969 8,63% 2006 1046 7,95% 2007 1181 12,91% 2008 1144-3,13% 2009 1143-0,09% 2010 1321 15,57% Toplam 9632 252,58% Türkiye de plastik inşaat malzemesi üretimi, 2001-2010 döneminde ton bazında %252,58 oranında artış göstermiştir. Plastik inşaat mamulleri üreten 697 firma bulunmaktadır (2010). En fazla işletmenin yer aldığı 8 il, tüm Türkiye deki plastik inşaat mamulü üreten işletmelerin %81,5 ini bulundurmaktadır. Sektörün yoğunlaştı ğı iller 1. İstanbul: 301 işletme 2. İzmir: 71 işletme 3. Ankara: 65 işletme 4. Konya: 38 işletme 5. Kocaeli: 27 işletme 6. Bursa: 23 işletme 7. Adana: 22 işletme 8. Antalya: 21 işletme Sektörde önde gelen Büyük Ölçekli Firmalar 1. 2. 3. Sektörde yükselen KOBİler 1. 2. 3. 4. 5.
Girdi koşulları ve Teknoloji ihtiyacı GTİP - İhracat 2009 (1000 US$) Oran 3916 106.057,00 23,19% 3917 249.032,00 54,46% 3918 12.133,00 2,65% 3922 14.109,00 3,09% 3925 75.917,00 16,60% Toplam 457.248,00 100,00% Türkiye nin ihracatın ağırlıklı ürünler 3917 kodlu ürünler (%54,46), 3916 kodlu ürünler (%23,19) ve 3925 kodlu ürünlerdir (%16,60). Türkiye, GTİP 3916 kodlu ürün segmentinde dünyada 3. Sıradadır. Bu segmentte birinci olan Almanya nın payı %38,53, Belçika nın payı %6,88 ve Türkiye nin payı %5,56 dır. Bu segmentte 4. Sırada yer alan Çin in payı %5,52 ve Polonya nın payı %5,02 dir. Türkiye nin ihracatı 2007-2011 döneminde %3 büyürken Çin in ihracatı %97,5 artış göstermiştir. Bu sürecin devam etmesi halinde Çin in Türkiye yi geçmesi söz konusudur. Polonya nın ihracatı ise aynı dönemde %10,8 gerilemiştir. Türkiye, ihracatta Polonya yı 2010 yılında geride bırakmıştır. İhracat Türkiye, 3917 kodlu ürün segmentinde dünyada 7. Sıradadır. Türkiye nin payı %3,55 tir. 2007-2011 döneminde Türkiye nin ihracatı %64 büyürken Çin in ihracatı %95 artmıştır. Çek Cumhuriyeti, aynı dönemde ihracatını %37 arttırarak dünyada 5. Sıraya yerleşmiştir. Çek Cumhuriyetinin dünya piyasasındaki payı %3,91 dir. Aynı dönemde ihracatını %24 oranında artıran Polonya yı Türkiye, 2008 yılında geçmiştir. Polonya, dünyada 8. Sırada yer almaktadır ve Pazar payı %3,33 tür. Türkiye, 3918 kodlu ürün segmentinde dünyada 18. Sıradadır. 2007-2011 döneminde Türkiye ihracatını %42 oranında artırırken aynı dönemde Polonya %75 artırarak Türkiye yi geçmiştir. Aynı dönemde dünya piyasası lideri olan Çin %95 lik ihracat artışı ile dünya piyasasında %28,71 lik bir paya sahip olmuştur. Türkiye, %2,35 lik payla 3922 kodlu ürünlerde dünya piyasasında 12. Sıradadır. Bu segmentte Türkiye ihracatını 2007-2011 döneminde %17,6 artırırken rakibi Polonya %19 luk gerileme kaydetmiştir. Türkiye nin bu trendin devamı halinde Polonya yı geçmesi beklenmektedir. Aynı dönemde Çin ihracatını %105 artırmış dünya piyasasında %18,22 lik pay elde etmiştir. Türkiye, %2,95 lik pay ile 3925 kodlu ürünlerde dünya ihracatında 9. Sıradadır. 2007-2011 döneminde Türkiye bu segmentte %68 lik ihracat artışı kaydederken rakibi Avusturya %18 lik artışla Türkiye yi takip etmektedir. 8. Sıradaki İtalya ise aynı dönemde %1,7 lik gerileme kaydetmiştir. GTİP - 2009 Birim Fiyat İthalat (US$/Kg) İhracat (US$/Kg) İhracat/İthalat Birim Fiyat 3916 4.335,70 2.048,34 47,24% 3917 8.448,21 2.337,20 27,67%
3918 4.920,79 4.041,63 82,13% 3922 11.167,67 4.478,30 40,10% 3925 4.735,93 3.027,60 63,93% Toplam 6.721,66 3.186,61 47,41% Türkiye nin ihraç ettiği ürünlerin birim fiyat ortalaması ithal ürünlere göre %47,41 dolaylarındadır. GTİP - İthalat 2009 (1000 US$) Oran 3916 40.738,00 9,52% 3917 143.850,00 33,62% 3918 185.287,00 43,31% İthalat 3922 25.320,00 5,92% 3925 32.670,00 7,64% Toplam 427.865,00 100,00% Plastik inşaat malzemesi ithalatında en önemli kalemler %43,31 oran ile 3918 ve %33,62 lik oran ile 3917 kodlu ürünlerdir. İstihdam Sorular Alt-sektör adı Sektör sınıflandır ması 1) Plastik inşaat malzemesi ürünlerde ihraç ürünler ile ithal ürünler arasındaki fiyat farkı neden kaynaklanmaktadır? 2) Türkiye de Plastik inşaat malzemesi üretiminde kullanılan makinelerin teknolojik düzeyi nedir? 3) Türkiye de üretilen Plastik inşaat malzemesi üretiminde kullanılan makinelerin avantajları ve dezavantajları nelerdir? 4) Plastik inşaat malzemesi ürünlerinde en büyük rekabet Gümrük Birliği içinden ve dışından hangi ülkelerden kaynaklanmaktadır? 5) Yurtiçinde üretilen plastik hammadde ürünleri ile ilgili görüşleriniz? 6) Ürün standardizasyonu sorunu var mıdır? Piyasada standart altı ürünlerin yer almasının sebebi nedir? Plastik otomotiv parçaları: Odaklanılan Alt-Sektör (3) US-97 2520.4.10.60, Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtlarına ait aksam ve parçalar (plastikten) 2520.4.10.63, Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtlarına ait aksam ve parçalar (elyaf takviyeli plastikten) 2520.4.10.67, Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtlarına ait aksam ve parçalar (diğer plastiklerden)