1 12 YILI BALIKESİR İŞLETMELERİNİN SOSYO-EKONOMİK DURUM VE 13 YILI BEKLENTİ ARAŞTIRMASI Şubat 13
2 ÖNSÖZ Değişen yerel ve ulusal ekonomik gündem paralelinde hazırlanan ve tamamen bilimsel esaslara göre ele alınan bu araştırma, işletme sahipleri ya da yöneticilerimizin tespit ve düşüncelerini ayrıntılarıyla ölçeklendiren önemli verileri içermektedir. Bu sebeple öncelikle, konuya gösterdikleri hassasiyet, edindikleri tecrübe ve sahip oldukları bilgi birikimleri ile çalışmaya katkı veren bütün işletme sahipleri ve yöneticilerine teşekkür ederiz. Araştırma sonucu elde edilen bu bulguların, başta üyelerimiz olmak üzere, şehrimizde yatırım yapmak isteyen girişimcilere; Yerel ve ulusal pazarın sosyo-ekonomik gündemini yakından tanıma, Sektörler bazında kıyaslamalar yapabilme, Bulunduğu sektörde kendi pozisyonunu belirleyebilme, Yararlanmak istediği kredi, hibe ve desteklerin faydalarını gözlemleyip daha doğru kararlar alabilme, 13 yılı muhtemel Balıkesir iş yatırım portföyü ile ilgili bilgi edinme, Ve yeni yatırım kararlarında daha rasyonel davranabilme gibi konularda oldukça önemli faydalar sağlayacağını düşünüyoruz. Bundan önceki çalışmalarımızda olduğu gibi, bu çalışmanın da kent sosyolojisine ve akademik literatüre güncel veriler kazandıracağını umuyoruz. Ve elbette ki işletmelerin yaşamsal döngüsüne, istihdam yapılarına ve kârlılıklarına etki eden bütün sivil toplum kuruluşlarına, özel ya da kamu kurum ve kuruluşları ile kent bürokrasisine alacakları kararların doğruluğu için rehber olmasını temenni ediyoruz. Mahmut Yavuz BTO Başkanı
3 12 YILI BALIKESİR İŞLETMELERİNİN SOSYO-EKONOMİK DURUM VE 13 YILI BEKLENTİ ARAŞTIRMASI Bu araştırma, 12 yılı itibariyle Balıkesir Ticaret Odası na kayıtlı üye işletmelerin sosyal ve ekonomik durumlarını ölçmek ve 13 yılı beklentilerini tespit etmek amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri 13 Ocak ayı içerisinde, Balıkesir il merkezinde tesadüfî olarak seçilen ve Balıkesir Ticaret Odası na kayıtlı 434 işletmenin sahipleri ya da üst düzey yöneticileri ile yüz yüze görüşülerek elde edilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, % 99 ve %95 güven aralıklarında tek yönlü varyans testlerinden de yararlanılmıştır.
4 İŞLETMELERİN GENEL NİTELİKLERİ İşletmelerin Statü Dağılımları Çalışmaya katılan üyelerin, işletme statüleri dağılımı incelendiğinde % 42,2 oranında Şahıs İşletmesi, % 36,5 oranında Limited Şirket, % 18,3 oranında Anonim Şirket, %3,1 oranında diğer statü yapılarında (kooperatif, adi ortaklık vb.) olduğu tespit edilmiştir. Şahıs işletmesi 42.2 Limited Ş. 36.5 Anonim Ş. 18.3 Diğer 3.1 45 4 35 3 25 15 1 5 42,2 36,5 18,3 3,1 Sahis isletmesi Limited S. Anonim S. Diğer
5 İşletmelerin Sektör Dağılımları Çalışmaya katılan üyelerin faaliyette bulunduğu sektörlerin dağılımı incelendiğinde; %55 oranında Ticaret, %13,2 oranında İmalat/üretim, % 9 oranında Hizmet, %6,6 Mesleki ve Bilimsel Faaliyetler, % 5,6 Müteahhitlik ve inşaat Faaliyetleri, % 5,4 Tarım ve Hayvancılık, % 5,3 Finans ve %1,4 de Diğer kategorisine dâhil oldukları görülmektedir. Ticaret 55 İmalat /üretim 13.2 Hizmet 9 Mesleki, bilimsel faaliyetler 6.6 Müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri 5.6 Tarım ve hayvancılık 5.4 Finans 5.3 Diğer 1.4 8 7 6 55 5 4 3 1 13,2 9 6,6 5,6 5,4 5,3 1,4
6 İşletmelerin Sahip Oldukları Çalışan Sayılarına Göre Dağılımları Çalışmaya katılan üyelerin, çalışan sayılarına göre dağılımları incelendiğinde; % 64,3 ünün - 9 ; %22,8 inin 1-49 ; % 12,9 ının ise 5 ve daha fazla çalışana sahip işletmeler olduğu tespit edilmiştir. _9 çalışan 64.3 1_49 çalışan 22.8 5 ve fazlası çalışan 12.9 8 7 6 5 4 3 1 64,3 22,8 12,9 _9 çalışan 1_49 çalışan 5 ve fazlası çalışan
7 İşletmelerin 12 Yılı Cirolarına Göre Dağılımı Çalışmada İşletmenizin 12 yılı cirosunu belirtir misiniz? sorusunu yanıtlayan üyelerin % 51 i -5 bin TL, %15,2 si 5 bin- 1 milyon TL, %16 sı 1-5 milyon TL, %9,9 u 5-25 milyon TL, %7,8 i ise 25 milyon ve üzeri cirolara sahip olduklarını ifade etmişlerdir. - 5 bin TL 51 5 bin- 1 milyon TL 15.2 1-5 milyon TL 16 5-25 milyon TL 9.9 25 milyon TL ve + 7.8 6 5 51 4 3 1 15,2 16 9,9 7,8-5 bin TL 5 bin- 1 milyon TL 1-5 milyon TL 5-25 milyon TL 25 milyon TL ve daha fazlasi
8 12 YILI İLE İLGİLİ YAPILAN DEĞERLENDİRMELERİN GENEL DAĞILIMLARI 12 Yılı Türkiye Ekonomisinin Genel Durum Değerlendirmesi Araştırmaya katılan üyelere 12 yılı Türkiye ekonomisini nasıl değerlendirirsiniz? sorusunu yönelttiğimizde, üyelerin %51,5 gibi büyük çoğunluğu olumlu olarak değerlendirirken, %23,8 i olumsuz, %4,2 si oldukça olumlu, %6,9 u da oldukça olumsuz yanıtını vermişlerdir. Üyelerin %13,5 i ise ne olumlu, ne olumsuz ifadesini tercih etmişlerdir. Oldukça olumsuz 6.9 Olumsuz 23.8 Ne olumlu ne olumsuz 13.5 Olumlu 51.5 Oldukça olumlu 4.2 8 7 6 51,5 5 4 23,8 3 1 6,9 13,5 4.2 Oldukça olumsuz Olumsuz Ne olumlu ne olumsuz Olumlu Oldukça olumlu
9 12 Yılı Sektörlerin Genel Durumlarının Değerlendirilmesi Bu bölümde katılımcı üyelere 12 Yılı için faaliyette bulunduğunuz sektörün genel durumunu nasıl değerlendirirsiniz? sorusu yöneltilmiştir. Alınan cevapların %48,8 i olumlu, % 8,1 i oldukça olumlu olurken; %23,5 i olumsuz, %6,2 si oldukça olumsuz, %13,4 ü oluşturan kesim ise ne olumlu ne olumsuz yanıtını vermiştir. Oldukça olumsuz 6.2 Olumsuz 23.5 Ne olumlu ne olumsuz 13.4 Olumlu 48.8 Oldukça olumlu 8.1 7 6 5 48,8 4 3 23,5 1 6,2 13,4 8,1 Oldukça olumsuz Olumsuz Ne olumlu ne olumsuz Olumlu Oldukça olumlu
1 12 Yılında İşletmelerin Karşılaştığı Sıkıntılar Çalışmaya dâhil olan üyelere 12 yılı süresince işletmenizi en çok sıkıntıya sokan durum nedir? sorusunu yönelttiğimizde ise, üyelerin %4,1 gibi büyük çoğunluğu piyasalardaki durgunluk ve taleplerin azlığından şikâyet ederlerken, %21,4 lük dilimi alacak tahsilatında sorun yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Katılımcı üyelerin %1 u yüksek vergi oranlarını kendileri için en büyük sorun olarak görürken; %9,9 u rekabet koşullarını, % 7,1 i nitelikli eleman noksanlığını, %5,3 ü girdi maliyetlerindeki artışları, %3,4 ü ise kaynak sıkıntısını en büyük sorunları olarak ifade etmişlerdir. Katılımcıların %2,3 ü ise daha diğer kategorisi altında toplanan nispeten daha ayrıntılı sıkıntılarını dile getirmişlerdir. Piyasalardaki durgunluk 4.1 Alacak tahsilatında sıkıntılar 21.4 Yüksek vergi oranları 1 Rekabet koşulları 9.9 Nitelikli eleman noksanlığı 7.1 Girdi maliyetlerindeki artışlar 5.3 Kaynak sıkıntıları 3.4 Diğer 2.3 45 4,1 4 35 3 25 21.4 15 1 5 1 9,9 7,1 5,3 3,4 2,3
11 12 Yılı Satışlarının 11 Yılına Göre Değerlendirilmesi Bu bölümde ise üyelere 12 Yılındaki satışlarınız, 11 yılına göre nasıl bir değişim göstermiştir? sorusunu yönelttik. Aldığımız cevapların % 34,5 i azaldı, % 5,7 si oldukça azaldı olurken; % 31 i arttı, %1,6 sı ise oldukça arttı şeklinde olmuştur. Satışlarında herhangi bir değişme olmadığını ifade eden üyelerin oranı ise %27,2 dir. Oldukça azaldı 5.7 Azaldı 34.5 Değişme olmadı 27.2 Arttı 31 Oldukça arttı 1.6 45 4 35 3 34,5 27,2 31 25 15 1 5 5,7 1,6 Oldukça azaldı Azaldı Değişme olmadı Arttı Oldukça arttı
12 12 Yılında Kullanılan Kredi, Destek ve Teşvikler Çalışmaya katılan üyelere 12 yılı içerisinde ne tür destek, teşvik veya kredi kullandıklarını sorduğumuzda, %25,9 luk kesim tercihlerini banka kredilerinden yana kullanırlarken, %3,9 u KOSGEB hibe ve desteklerinden faydalandıklarını belirtmişlerdir. Tarım İl Müdürlüğü, Tarım Kırsal Kalkınma gibi diğer kategorisi kapsamındaki destek ve teşviklerden istifade edenlerin oranı ise %2 dir. Dikkat çeken bir diğer bulgu ise, üyelerin % 67 gibi büyük bir çoğunluğunun 12 yılı içerisinde herhangi bir destek, teşvik veya kredi kullanmadıklarını belirtmesidir. Herhangi bir destek almadık 67 Banka kredisi 25.9 KOSGEB hibe ve destekleri 3.9 Güney Marmara Kalkınma Ajansı 1.2 Diğer (Tarım İl Müd., Tarım ve Kırs. Kalk. vb.) 2 8 7 67 6 5 4 3 25,9 1 herhangi bir destek almadik Banka kredisi 3,9 KOSGEB hibe ve destekleri 1,2 2 GMKA Diger
13 Kullanılan Kredi, Destek ve Teşviklerin Sağladığı Fayda Dereceleri 12 yılı içerisinde destek, teşvik veya kredi kullanan katılımcı üyelerimize de kullandıkları bu desteklerin kendilerine ne ölçüde fayda sağladığı sorusunu yönelttik. Katılımcıların %55,4 gibi büyük çoğunluğu faydalı olduğu konusunda hemfikirken, %7,2 si ise oldukça fayda verdi ifadesini kullanmışlardır. Katılımcıların %15,7 si ise bu kullandıkları destek, teşvik ya da kredilerin fayda vermediğini, %4,8 i hiçbir faydası olmadığını belirtmiş, %16,9 u ise konu ile ilgili kararsız kalmıştır. Hiçbir fayda vermedi 4.8 Fayda vermedi 15.7 Kararsızım 16.9 Fayda verdi 55.4 Oldukça fayda verdi 7.2 8 7 6 5 4 3 1 4,8 Hiçbir fayda vermedi 15,7 16,9 Fayda vermedi 55,4 7,2 Kararsizim Fayda verdi Oldukca fayda verdi
14 13 YILI İLE İLGİLİ BEKLENTİ VE TAHMİNLERİN GENEL DAĞILIMLARI 13 Yılı Satış Tahminleri Çalışmaya katılan üyelere 13 Yılı satışlarınızda ne yönde bir değişme öngörüyorsunuz? sorusunu yönelttiğimizde, üyelerin % 45 i cevap olarak artar, % 1,2 si oldukça artar yanıtları ile olumlu bir beklenti içinde olduklarını belirtirlerken; %11,2 si azalır, %,8 i oldukça azalır yanıtları ile kötümserliklerini dile getirmişlerdir. Satışlarında herhangi bir değişme öngörmediklerini dile getirenler ise % 41,9 ile önemli bir dilimi kapsamaktadır. Oldukça azalır.8 Azalır 11.2 Değişme olmaz 41.9 Artar 45 Oldukça artar 1.2 7 6 5 41,9 45 4 3 1,8 oldukca azalır 11,2 azalır degişme olmaz artar 1,2 oldukça artar
15 13 Yılı Türkiye Ekonomisi Genel Durum Beklentileri 13 Yılı Türkiye ekonomisi için nasıl bir beklenti içindesiniz? sorusunu yönelttiğimiz üyelerin %44,6 gibi büyük çoğunluğu olumlu ; %3,9 u ise oldukça olumlu yönde bir beklenti içinde olduklarını belirtmişlerdir. Konu ile ilgili çekimser kalanların oranı %32,9 iken; olumsuz yanıtını verenlerin oranı %17,1; oldukça olumsuz yanıtını verenlerin oranı ise %1,6 olarak tespit edilmiştir. Oldukça olumsuz 1.6 Olumsuz 17.1 Kararsızım 32.9 Olumlu 44.6 Oldukça olumlu 3.9 6 5 4 32,9 44,6 3 1 Oldukça olumsuz 1,6 17,1 Olumsuz Kararsızım Olumlu Oldukça olumlu 3,9
16 13 Yıl Sonu Enflasyon Beklentisi Katılımcı işletme sahipleri ya da yöneticilerine 13 yıl sonu enflasyon beklentiniz nedir? sorusunu yönelttiğimizde; % 13,2 si (%4 ün altı); %35,4 ü (%4-6); %33,5 i (%7-9); %8,2 si (%1-12); %1,6 sı (%13 ve üzeri) yanıtlarını verirlerken, %7,8 gibi bir kesim kararsız kalmıştır. %4'ün altı 13.2 % 4-6 35.4 % 7-9 33.5 % 1-12 8.2 % 13 ve üzeri 1.6 Kararsızım 7.8 6 5 4 3 35,4 33,5 1 13,2 8,2 1,6 %4'ün altı % 4-6 % 7-9 % 1-12 % 13 ve üzeri 7,8 Kararsızım
17 13 Yıl Sonu Dolar Kuru Beklentisi 13 yıl sonu dolar kuru beklentiniz nedir? sorusunu yönelttiğimiz üyelerin %7,4 ü (15 TL ve altı); %43,5 i (151-178 TL); %44 ü (178- TL); %1,9 u (1 TL ve üzeri) yanıtlarını verirlerken, %3,2 lik bir kesim ise bu konuda kararsız kalmıştır. 15 TL ve altı 7.4 151-178 TL 43.5 178- TL 44 1 TL ve üzeri 1.9 Kararsızım 3.2 6 5 43,5 44 4 3 1 7,4 15 TL ve alti 151-178 TL 178- TL 1 TL ve üzeri 1,9 3,2 Kararsızım
18 13 Yıl Sonu Büyüme Oranı Beklentisi Katılımcı üyelerin 13 yıl sonu büyüme beklentiniz nedir? sorusuna ; %34,9 luk bir kesim %4-6 olarak yanıt verirken, %28,3 ü (%4 ün altı); %,5 i (%7-9); %7 si (%1-12), %1,9 u da (%13 ve üzeri) yanıtlarını vermiştir. Konu ile ilgili olarak kararsız kalanların oranı ise % 7,4 tür. % 4'ün altı 28.3 % 4-6 34.9 % 7-9.5 %1-12 7 %13 ve üzeri 1.9 Kararsızım 7.4 6 5 4 3 1 28,3 34,9,5 % 4'ün altı % 4-6 % 7-9 %1-12 %13 ve üzeri 7 1,9 7,4 Kararsizim
19 13 Yılı Yeni Yatırım Planları Türkiye nin ekonomik ve sosyal koşullarını düşündüğünüzde 13 yılı içerisinde yeni yatırım veya yatırımlar yapmayı planlıyor musunuz? sorusunu yönelttiğimiz katılımcıların %45 i evet, %36,2 si hayır yanıtını vermişlerdir. Yeni yatırım planları ile ilgili kararsız kalanların oranı ise %18,7 dir. Hayır 36.2 Kararsızım 18.7 Evet 45.1 6 5 4 36,2 45,1 3 18,7 1 hayır kararsızım evet
BALIKESİR ve TÜRKİYE GÜNDEMİ İLE İLGİLİ TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER Türkiye nin En Önemli Sosyo -Ekonomik Sorunu Sizce Türkiye nin en önemli sosyo-ekonomik sorunu nedir sorusunu yönelttiğimiz üyelerin verdikleri yanıtların dağılımı sırasıyla aşağıdaki tabloda görüldüğü gibidir. işsizlik 27.5 gelir dağılımında adaletsizlik.2 kayıt dışı ekonomi 12.8 ekonomik büyümenin yetersizliği 9.7 cari açık 7.8 yanlış politik kararlar 6.2 yolsuzluk 5.4 enflasyon 4.7 tembellik 4.7 diğer 1.2 3 27,5 25 15 1,2 12,8 9,7 7,8 6,2 5,4 4,7 4,7 5 1,2
21 Balıkesir in En Önemli Sosyo- Ekonomik Sorunu Yine çalışmaya katılan üyelere Sizce Balıkesir in en önemli sosyo- ekonomik sorunu nedir? sorusunu sorduğumuzda, üyelerin %46,7 si sanayinin gelişmemiş olması ; %22,4 ü girişim eksikliği, %11,2 si satın alımların Balıkesir dışına kayması, %9,3 ü işsizlik, %5,4 ü yoksulluk cevaplarını verirlerken, %5 lik kısmı diğer kategorisinde sınıflandırılan daha ayrıntılı yanıtlar dile getirmişlerdir. Sanayinin gelişmemiş olması 46.7 Girişim eksikliği 22.4 Satın alımların Balıkesir dışına kayması 11.2 İşsizlik 9.3 Yoksulluk 5.4 Diğer 5 6 5 46,7 4 3 1 22,4 11,2 9,3 5,4 5
22 Balıkesir in Büyükşehir Olması İle İlgili Değerlendirmeler Balıkesir in büyükşehir olmasını işletmeniz açısından nasıl değerlendiriyorsunuz? sorusunu yönelttiğimiz üyelerin %44,3 ü olumlu ; %8,2 si oldukça olumlu ; yanıtı ile müspet bir tutum sergilerlerken; %12,2 si olumsuz, %3,1 i ise oldukça olumsuz yanıtını vermişlerdir. Konu ile ilgili olarak kararsız kaldıklarını belirtenlerin oranı ise %32,2 dir. Oldukça olumsuz 3.1 Olumsuz 12.2 Kararsızım 32.2 Olumlu 44.3 Oldukça olumlu 8.2 6 5 44,3 4 3 32,2 1 3,1 12,2 8,2 Oldukça olumsuz Olumsuz Kararsızım Olumlu Oldukça olumlu
23 Balıkesir de Faaliyet Gösteriyor Olmanın İşletme Karlılığına Etkisi Çalışmaya katlan işletme sahibi ya da yöneticilerine Balıkesir de faaliyet gösteriyor olmanız karlılığınızı ne yönde etkilemektedir? sorusunu yönelttiğimizde, %39,7 oranında olumlu ; %7 oranında oldukça olumlu yanıtını alırken; % 33.5 lik kesim konu ile ilgili kararsızlıklarını dile getirmişlerdir. Balıkesir de faaliyet göstermelerinin işletmelerinin karlılığına olumsuz etki ettiğini düşünen üyelerin oranı ise %16,3 iken, oldukça olumsuz etki ettiğini düşünen üyelerin oranı sadece % 3,5 tir. Oldukça olumsuz 3.5 Olumsuz 16.3 Kararsızım 33.5 Olumlu 39.7 Oldukça olumlu 7 6 5 4 33,5 39,7 3 1 3,5 16,3 7 Oldukça olumsuz Olumsuz Kararsızım Olumlu Oldukça olumlu
24 12 GENEL DURUM İTİBARİ İLE SEKTÖRLER ARASI FARKLILIKLAR Önceki bölümlerde tanımlayıcı istatiksel analizlerle izah edilen üyelerin ait oldukları sektörler ile ilgili değerlendirmeleri, bu bölümde daha ayrıntılı istatiksel analizlere tabii tutulmuş ve şu sorulara yanıt aranmıştır: 12 yılı genel durum değerlendirilmesinde sektörler itibari ile istatiksel olarak anlamlı farklılıklar var mıdır? Her bir sektörün, diğer sektörler karşısında pozisyonu nedir?
25 Yapılan analizlerde elde edilen bulgulara göre, 12 yılı genel durumları itibari sektörlerin sıralanmasının şu şekilde olduğu tespit edilmiştir: Ortalama Değerlendirme 1. Müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri 3.96 Olumlu 2. Finans 3.5 Olumlu 3. Ticaret 3.46 Ne olumlu, ne olumsuz 4. Hizmet 3.4 Ne olumlu, ne olumsuz 5. İmalat /üretim 3.15 Ne olumlu, ne olumsuz 6. Mesleki, bilimsel faaliyetler 2.67 Ne olumlu, ne olumsuz 7. Tarım ve hayvancılık 1.79 Olumsuz Değerlendirme Dereceleri: 1=Oldukça olumsuz, 2=Olumsuz 3= Ne olumlu ne olumsuz, 4= Olumlu 5= Oldukça olumlu 5 4,5 4 3,5 3 3,96 3,5 3,46 3,4 3,15 2,67 2,5 2 1,79 1,5 1
26 Söz konusu bulguların %99 ve %95 güven aralığında anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğine ilişkin yapılan bir diğer istatiksel analizde ise 1 şu bulgular tespit edilmiştir: tarım ve hayvancılık sektörü % 99 güven aralığında diğer sektörlerden anlamlı ölçüde düşük değerdedir. mesleki ve bilimsel faaliyetler sektörü, %95 güven aralığında diğer sektörlerden anlamlı ölçüde düşük değerdedir. müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri sektörü, %95 güven aralığında diğer sektörlerden anlamlı ölçüde yüksek değerdedir. Diğer sektörler arasında ise ne %99, ne de %95 güven aralığında anlamlı farklılıklar tespit edilememiştir. Başka deyişle, örneklem sayısının değişmesi durumunda finans, ticaret, hizmet, imalat/üretim sektörlerinin kendi içlerinde sıralamalarının değişmesi ihtimal dâhilindedir. Sonuç olarak 12 yılını en olumlu geçirdiği düşünülen sektörün müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri olduğunu söylemek istatiksel açıdan mümkündür. En olumsuz değerlendirilen sektörler ise sırasıyla tarım ve hayvancılık ile mesleki ve bilimsel faaliyetler dir. 1 TEK YÖNLÜ VARYANS ANALİZİ (ANOVA), α=.1, α=.5
27 13 YENİ YATIRIM PLANLARI İTİBARİ İLE SEKTÖRLER ARASI FARKLILIKLAR Önceki bölümlerde tanımlayıcı istatiksel analizlerle izah edilen üyelerin yeni yatırım kararları ile ilgili değerlendirmeleri, bu bölümde daha ayrıntılı istatiksel analizlere tabii tutulmuş ve şu sorulara yanıt aranmıştır: Hangi sektördeki işletmeler 13 yılında yeni yatırım veya yatırımlar daha çok yönelme eğilimindedirler? Yeni yatırım kararı alan bu sektörler arasında istatiksel olarak anlamlı farklılıklar var mıdır?
28 Yapılan analizlerde elde edilen bulgulara göre, 13 yılı yeni yatırım planlarının varlığı ile ilgili olarak sektör sıralanmasının tabloda gösterildiği gibidir. Genel Ortalama Genel Yatırım Planları 1. Müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri 2.52 Evet 2. İmalat /üretim 2.5 Evet 3. Ticaret 2.18 Kararsız 4. Hizmet 2.4 Kararsız 5. Finans 1.85 Kararsız 6. Mesleki, bilimsel faaliyetler 1.47 Hayır 7. Tarım ve hayvancılık 1.38 Hayır Değerlendirme Dereceleri: 1= Hayır, 2=Kararsız, 3=Evet 3 2,52 2,5 2 2,18 2,4 1,85 1,47 1,38 1 Değerlendirme Dereceleri: 1= Hayır, 2=Kararsız, 3=Evet
29 Söz konusu bulguların %99 ve %95 güven aralığında anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğine ilişkin yapılan bir diğer istatiksel analizde ise 2 şu bulgular tespit edilmiştir: tarım ve hayvancılık sektörü % 99 güven aralığında, anlamlı ölçüde daha düşük değerdedir müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri %95 güven aralığında anlamlı ölçüde yüksek değerdedir Bir başka deyişle tarım ve hayvancılık sektörünün genel olarak 13 yılı için yeni yatırım planlarına yer vermediğini, öte yandan müteahhitlik ve inşaat faaliyetleri sektörlerinin 13 yılı yatırım planlarına daha yüksek oranlarda yer verdiğini söyleyebiliriz. Elde edilen bu veriler, bir önceki bölümde bahsi geçen sektörlerin genel durumlarına ait bulguları da doğrular niteliktedir. 2 TEK YÖNLÜ VARYANS ANALİZİ (ANOVA), α=.1, α=.5
3 SAĞLADIKLARI FAYDA İTİBARİ İLE KULLANILAN DESTEK VE TEŞVİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Çalışmanın bu bölümünde, 12 yılında kredi, destek ve teşvik kullanan üyelerin fayda değerlendirmeleri daha ayrıntılı istatiksel analizlere tabii tutulmuş ve şu sorulara yanıt aranmıştır: 12 yılı içerisinde destek veren kurum ve kuruluşlar sağladıkları faydalara göre hangi pozisyondadırlar? Söz konusu bu kurum ve kuruluşlar yine sağladıkları fayda itibari ile istatiksel açıdan anlamlı farklılıklar göstermekte midir?
31 Elde edilen bulgulara göre üye işletmelere verdikleri fayda itibari ile ilgili kurum ve kuruluşların sıralamasının şu şekilde olduğu tespit edilmiştir: Ortalama Genel Değerlendirme 1. Güney Marmara Kalkınma Ajansı 4.33 Fayda verdi 2. Diğer (İl Tarım Müdürlüğü, Tarım Kırsal Kalk. vb.) 4.25 Fayda verdi 3. KOSGEB hibe ve destekleri 3.65 Fayda verdi 4. Banka kredisi, leasing vb. 3.38 Kararsız Değerlendirme Dereceleri: 1=Hiç fayda vermedi 2=Fayda vermedi, 3= Kararsızım, 4= Fayda verdi, 5= Oldukça fayda verdi 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 4,33 4,25 3,65 GMKA Diger KOSGEB hibe ve destekleri 3,38 Banka kredisi, leasing vb. Yapılan istatiksel analizlerde ise 3 sadece Banka kredisi % 95 güven aralığında anlamlı ölçüde düşük değer göstererek diğer destek ve teşviklerden farklılık göstermiştir. Bir başka deyişle üyeler, GMKA, KOSGEB, Diğer Kurum ve kuruluşların (İl Tarım Müdürlüğü, Tarım Kırsal Kalkınma vb) destek ve teşviklerinin kendilerine fayda sağladıklarını belirtirlerken, banka kredilerinin sağladıkları fayda konusunda ortalama olarak kararsız kalmışlardır. 3 TEK YÖNLÜ VARYANS ANALİZİ (ANOVA), α=.5