DERS 7 PORTFÖY RİSK VE GETİRİSİ
Menkul Kıymet Risk ve Getirisi Bir yatırımcının temel beklentisi, menkul kıymeti uygun bir fiyattan almak, uygun görülen bir zamanda daha fazla bir fiyata satmak ve ayrıca elde tutulduğu dönem boyunca temettü ya da faiz benzeri gelirler elde ederek daha fazla kazanmaktır. Bir menkul kıymet yatırımının karı ya da bu alandaki yaygın ifadesi ile getirisi, genellikle bir yıl olarak kabul edilen bir döneme göre, dönem başı ve dönem sonu fiyatı ile dönem içi gelirlerine göre hesaplanır. Bir yatırımcının bir dönemlik beklediği getiri oranı k : D + (P 1 - P 0 ) k = P 0
Örneğin, bir yatırımcı bir hisse senedini bugün 10 liraya alıyor (P 0 = 10 TL) ve yıl sonunda da lira temettü gelirinin (D = TL) yanı sıra hisse senedi fiyatının 13 liraya (P 1 = 13 TL) çıkacağını bekliyorsa, + (13-10) k = =0,5 olacaktır. 10 Dolayısıyla, yatırımcının beklentisi gerçekleşirse getiri ya da kar oranı %50 olacaktır. Yani yatırımcı %50 kazanacaktır. Ancak beklentisi daha alt düzeyde gerçeklesirse, örneğin dönem sonunda hisse senedinin temettüsü 1 TL ve fiyatı da 11 TL olarak gerçekleşirse, getiri oranı; 1 + (11-10) k = = 0,0 10 olarak gerçekleşecektir.
Eğer hisse senedinin ait olduğu şirket o yıl zarar eder ve hiç temettü ödemezse ve bu nedenle de hisse senedinin fiyatı 7 TL ye düşerse, getiri oranı; 0 + (7-10) k = =-0,30 10 yani %30 zararla sonuçlanacaktır. İşte beklenen getiri ile gerçekleşen getiri arasındaki fark risk olarak adlandırılmaktadır. Bu fark ne kadar büyükse risk o kadar fazla demektir.
Bu riskin bir kısmı menkul kıymeti alınan firmaya özgü olan koşullardan kaynaklıdır. Yani firmanın yönetim, üretim, pazarlama ve finans gibi temel iş anlayışı, faaliyet yaklaşımları ve stratejilerindeki değişmelerden kaynaklanan, dolayısıyla firma tarafından kontrol edilebilen ve firmanın kendi işleyişine ait olan değişmelerin neden olduğu risktir. Riskin bu kısmına sistematik olmayan risk ya da firmaya özgü risk adı verilmektedir. Riskin diğer kısmı ise, firmayı çevreleyen ve firmanın kontrolünde olmayan, faiz ve enflasyon oranlarında, döviz kurlarında, genel ekonomi ve piyasa koşullarındaki değişmeler sonucu ortaya çıkan değişme ya da risktir. Riskin bu kısmına ise sistematik risk ya da piyasa riski adı verilmektedir. Günlük yaşamda risk kavramı zarar tehlikesi ve kaybetme gibi her zaman olumsuz anlamlarda kullanılmaktadır. Ancak finans alanında beklenen ile gerçekleşen arasındaki fark olarak risk, beklenen getiri oranından sapma olarak ele alınmaktadır.
Menkul Kıymetin Getirisi Menkul kıymet yatırımcıları yatırım yapmayı planladıkları menkul kıymetin getirisini tahmin ederken, firma içi ve firma dışı iyimser, kötümser ve çok muhtemel tüm durumları düşünerek getirilerin olasıklarını tahmin etmeye çalışırlar. Bu amaçla geçmiş, mevcut ve geleceğe ilişkin tüm bilgi ve veriler analiz edilerek değerlendirilir. Eğer ekonomik ortam iyiye doğru gidiyorsa, yatırımcı getiri konusunda yüksek ve iyimser tahminlerde bulunabilir. Bunun tersi durumda, eğer ülke ekonomisi kötüye gidiyorsa, yatırımcı kötümser tahminlerde bulunur.
Örneğin, bir yatırımcı satın almak istediği bir hisse senedinin muhtemel getiri oranlarının, ekonomik ortamın durumuna ve gerçekleşme olasılıklarına göre, aşağıdaki tabloda verildiği gibi gerçekleşeceğini tahmin edebilir. Böylece hisse senedinin bir tek getiri oranı tahmini yerine, ekonomik ortamın durumunda beklenen muhtemel değişmelere ve bu değişmelerin gerçekleşme olasılıklarına göre hisse senedinin muhtemel getirileri tahmin edilmektedir. Ekonomik Durum Gerçekleşme Olasılığı (p i ) Hisse Senedinin Getiri Oranı (k i ) İyi %30 %40 Normal %60 %5 Kötü %10 %5
Kuşkusuz yatırımcı ya da finansal analist değişmenin boyutlarını eldeki bilgilere göre istenilen olasılık aralıkları kapsamında belirleyebilir. Örneğin ekonomik senoryoları: çok iyi, iyi, normal, biraz kötü, kötü, ve çok kötü biçiminde tanımlayabilir, olasılıklarını ve muhtemel getiri oranlarını ona göre tahmin edebilir. Ancak tüm durumları kapsamak için olasılıklar toplamının %100 olduğuna dikkat edilmelidir. Olasılık dağılımına göre hisse senedinin beklenen getiri oranı E(k) aşağıdaki gibi hesaplanır. n E(k) = k i p i i=1 Burada; E(k) = Hisse senedinin beklenen getiri oranını, k i = Hisse senedinin i inci muhtemel getirisini, p i = k i getiri oranının elde edilme olasılığını, n = Muhtemel getirilerin aralık sayısını, (i = 1,, 3,...,n), ifade etmektedir.
Buna göre gerekli veriler kullanılırsa, E(k) = 0.40 (0.30) + 0.5 (0.60) + 0.05 (0.10) E(k) = %7.5 bulunur. Bu şekilde hesaplanan beklenen değer yatırım kararlarında iyi bir gösterge olacaktır. Yatırım seçenekleri karşılaştırılırken, beklenen değeri en yüksek olan menkul kıymet tercih edilecektir. Beklenen değer yatırımcının beklentisidir ve geleceğe ilişkindir. Dolayısıyla gerçekleşecek değer beklenen değerden faklı olabilir.
Ancak bir menkul kıymetin riskini değerlendirmek için beklenen değer tek başına yeterli bir gösterge değildir. Beklenen değerin değişme derecesi de önemlidir. Örnek A ve B Şirketleri Getiri Tahminleri A ŞİRKETİ Hisse Senedi Beklentisi Getiri Olasılık Oranı (p i ) (k i ) B ŞİRKETİ Hisse Senedi Beklentisi Getiri Oranı Olasılık (k i ) (p i ) 0.50 0. 0.04-0.08-0.3 0.10 0.0 0.35 0.0 0.15 %100 0.10 0.06-0.0-0.7 0.40 0.0 0.40 0.10 0.15 0.15 %100
A ve B hisse senetlerinin muhtemel getirilerinin beklenen değerini, yukarıda açıklanan çerçevede, aşağıdaki gibi ayrı ayrı hesaplayabiliriz. E(k a )=(0.50)(0.10)+(0.)(0.0)+(0.04)(0.35)+(-0.08)(0.0)+(0.3)(0.15) E(k a ) = 0.044 E(k b )=(0.10)(0.0)+(0.06)(0.40)+(-0.0)(0.10)+(-0.7)(0.15)+(0.40) 0.15 E(k b ) = 0.044 Görüldüğü gibi her iki şirketin hisse senedinin beklenen getiri oranları yaklaşık olarak aynıdır. Bu durumda, her iki şirketin hisse senedinin aynı oranda riske maruz olduğunu ileri sürebilir miyiz? Bu sorunun yanıtını verebilmek için, her iki hisse senedinin getirilerinin standart sapmasını hesaplamamız gerekir.
Menkul Kıymetin Riski Beklenen ile gerçekleşen arasındaki fark olarak risk değişimi ve değişimin derecesini ifade etmektedir. Dolayısıyla muhtemel getirilerinin değişimi olasılıklarla ifade edilen bir menkul kıymetin riskinin en iyi göstergesi de olasılık dağılımının standart sapması olacaktır. Standart sapma ne kadar büyükse değişme yani risk o kadar büyük demektir. İyi bir risk göstergesi olan standart sapma herhangi bir olasılık dağılımında varyansın karekökü olarak hesaplanır. Matematiksel olarak varyans, n σ = k i - E(k) p i i=1 biçiminde ve bu ifadenin kare kökü olarak standart sapma da, σ = E( k) p ki i biçiminde hesaplanır. Burada σ dağılımın varyansını ve σ simgesi de standart sapmayı ifade etmektedir
A Şirketi Hisse Senedi Getirilerinin Varyansı ve Standart Sapması Getiri Oranı (k i ) Olasılık Değeri (p i ) (k i E(k)) (k i E(k)) p i k i x p i 0.50 0. 0.04-0.08-0.3 0.10 0.0 0.35 0.0 0.15 0.07 0.031 0.0 0.001 0.076 0.01 0.006 0.0 0.0 0.011 0.050 0.044 0.014-0.016-0.048 = 0.038 E(k) = 0.044 Tablonun dördüncü sütunundaki verilere göre, A Şirketi hisse senedi varyansı ve standart sapması: 5 σ = k i - E(k) p i i=1 σ = 0.038 σ = 0.195 olarak hesaplanır.
B Şirketi Hisse Senedi Getirilerinin Varyansı ve Standart Sapması Getiri Oranı (k i ) 0.10 0.06-0.0-0.7 0.40 Olasılık Değeri (p i ) 0.0 0.40 0.10 0.15 0.15 (k i E(k)) (k i E(k)) p i k i x p i 0.003 0.0 0.04 0.051 0.17 0.001 0.0 0.00 0.008 0.019 0.00 0.04-0.00-0.040 0.060 = 0.03 E(k) = 0.044 B şirketi için varyans ve standart sapma; 5 σ = k i - E(k) p i i=1 σ = 0.03 σ = 0.173 olarak bulunur.
Görüldüğü gibi, iki hisse senedinin beklenen getirileri aynı olmasına karşın B şirketi hisse senedinin standart sapması A şirketininkinden daha küçüktür (0.173 < 0.195). Yani B hisse senedi daha az risklidir demektir. Ancak hisse senetlerinin standart sapmaları çok yakın değerlerdir. Bu tür durumlarda menkul kıymetleri risk açısından karşılaştırmak için en iyi gösterge menkul kıymetlerin değişim katsayısıdır. Değişim katsayısı (coefficient of variation) standart sapmanın beklenen değere olan oranıdır. Yani: DK = σ / E(k) biçiminde formüle edilir. Buna göre örneğimizdeki A ve B hisse senetlerinin değişim katsayıları (DK) sırası ile aşağıdaki gibi hesaplanır. DK A = 0.195 / 0.044 = 5.0 DK A = 4.43 DK B = 0.173 / 0.044 DK B = 3.93 Değişim katsayısı birim beklenen değer başına risk oranını ifade eder ve bu oran ne kadar büyük ise risk o kadar fazla demektir.
Portföy Getirisi ve Riski Günlük yaşamda ve uygulamada olduğu gibi menkul kıymet yatırımcıları bir tek şirketin menkul kıymetine yatırım yerine pek çok şirketin menkul kıymetlerine aynı zamanda yatırım yaparak, portföy adı verilen ve çeşitli menkul kıymetlerin oluşturduğu bir toplam menkul kıymeti seti oluştururlar. Örneğin X, Y ve Z hisse senetlerinden oluşan 100 bin TL değerinde bir portföy yatırımı yapmak isteyen ve daha sonra bu hisse senetlerinin beklenen getiri ve rislerine göre, bu portföy yatırımının 30 bin TL sinin X, 50 bin TL sinin Y ve 0 bin TL sinin de Z şirketi hisse senetlerinden oluşturulmasına karar verebilir. Bu durumda portföyün (30 bin TL / 100 bin TL) = %30 X, (50 bin TL / 100 bin TL) = %50 Y ve (0 bin TL / 100 bin TL) = %0 Z hisse senetlerinden oluştuğu ifade edilir.
Portföy Getirisi Çeşitli menkul kıymetlerden oluşan bir portföyün beklenen getirisi, portföydeki her menkul kıymetin beklenen getirisi ile portföydeki ağırlıklarının (oranının) çarpımının toplamına eşittir. Yani; n k p = w i k i i=1 Burada; k p = Portföyün beklenen getiri oranını, w i = i inci menkul kıymetin portföydeki ağırlığını yani yüzdelik oranını, k i = Portföydeki i inci menkul kıymetin beklenen getiri oranını, (Bir his se senedinin beklenen getiri oranı daha önce E(k) olarak gösterilmişti. Ancak yazım kolaylığı nedeniyle burada E(k i ) yerine k i kullanılmaktadır.) n = Portföydeki menkul kıymet çeşidi sayısını, (i = 1,, 3,..,n), ifade etmektedir.
Buna göre, örneğin bir portföyde yer alan X, Y ve Z şirketlerinin hisse senetlerinin portföydeki ağırlıkları ve beklenen getiri oranları aşağıdaki gibi veriliyorsa, Şirket Hisse Senetleri Portföydeki Ağırlığı (%) Beklenen Getiri Oranı (%) Portföyün beklenen getirisi: X 30 40 Y 50-10 Z 0 4 k p = (0.30 x 0.40) + (0.50) x (- 0.10) + (0.0 x 0.4) k p = %11.8 olacaktır. Dolayısıyla, portföyün beklen getirisi portföyde yer alan menkul kıymetlerin beklenen getirilerinin ağırlıklı ortalamasıdır.
Portföy Riski Portföyün riski ya da standart sapması portföydeki menkul kıymetlerin standart sapmalarının ağırlıklı ortalamasına eşit değildir. Ancak kuramsal olarak aralarındaki ilişkinin tam pozitif (korelasyon karsayısı +1) olduğu yani hepsi aynı zamanda, aynı oranda ve aynı yönde değişen menkul kıymetlerin oluşturduğu bir portföyün riski ya da standart sapması menkul kıymetlerinin standart sapmalarının ağırlıklı ortalamasına eşittir. Öte yandan, aralarındaki ilişki tam negatif (korelasyon karsayısı -1) olan, yani aynı zamanda, aynı oranda ve zıt yönde değişen iki menkul kıymetin oluşturduğu bir portföyün standart sapması ise sıfır olacaktır.
Getiri oranları verilen X, Y ve Z şirketleri hisse senetlerinin olduğunu varsayalım. Hisse Senetlerinin Yıllara Göre Getiri Oranları Yıllar 003 004 005 006 007 Hisse Senetlerinin Getiri Oranları (%) X Y Z 40-10 4 0 8 16-6 30-10 10 40 8 30 4 0
Her yıl her biri iki hisse senedinden oluşan üç portföy oluşturulduğunu varsayalım: (1) birinci portföy (X ve Y), () ikincisi (X ve Z) ve (3) üçüncüsü de (Y ve Z) hisse senetlerinden oluşmuş olsun. Üç portföyün yıllara göre getiri oranları portföyü oluşturan hisse senetlerinin yukarıda verilen beklenen getiri oranlarına göre aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Portföylerin Getiri Oranları Yıllar Hisse Senetlerinin Getiri Oranları (%) X Y Z Portföylerin Getiri Oranları (%) (1) () (3) (4) (XY) (XZ) (YZ) (XYZ) 003 004 005 006 007 40-10 4 0 8 16-6 30-10 10 40 8 30 4 0 Ortalama ( k ort ) S.Sapma ( s ) 18.8 14.4 11.6 17.8 0.3 13.4 15 3 7 18 14 18 1 14.7 1-8 10 4.7 5 9 4 19.3 17 5 1 18 16.6 15. 13 14.9 5 15.5 6.5 6
Her yıl için portföylerin getirisi daha önce açıklanan, n k p = w i k i i=1 formülü aracılığı ile hesaplanmıştır. Her portföyde iki adet eşit ağırlıkta hisse senedi olduğu için portföydeki ağırlıkları (w i = %50) alınarak hesaplamalar yapılmıştır. (XY) portföyünün getirisi, k p = (0.50 x 0.40) + (0.50) x (- 0.10) = %15 (XZ) portföyünün getirisi, k p = (0.50 x 0.40) + (0.50 x 0.4) = %3 (YZ) portföyünün getirisi, k p = (0.50) x (-0.10) + (0.50 x 0.4) = %7 (XYZ) portföyünün getirisi, k p = (1/3) x (0.40) + (1/3) x (-0.10) + (1/3) x (4) = %18 biçiminde hesaplanmıştır.
Hisse senetlerinin ve portföylerin getiri oranlarının ortalamaları ile standart sapmaları bir zaman serisinin aritmetik ortalaması ve standart sapması biçiminde: k ort = ( k i ) / n s = n 1 ki kort formülleri ile hesaplanmıştır. Burada; k ort : Hisse senetlerinin ve portföylerin yıllara göre aritmetik ortalaması, s : Hisse senetlerinin ve portföylerin yıllara göre standart sapmasını, n : Yıl ya da gözlem sayısını, ifade etmektedir.
Hisse senetlerinin ve portföylerin yıllara göre aritmetik ortalamaları ve standar Örneğin: X hisse senedi için; k ort = (40 + 0 6 + 10 + 30) / 5 k ort = %18.8 s= 40 18. 8 0 18. 8 6 18. 8 10 18. 8 30 18. 8 s = %17.8 (XY) portföyü için; k ort = (15 + 14 + 1 + 5 + 17) / 5 k ort = %16.6 s = %5 5 1 s= 15 116. 6 14 16. 6 1 16. 6 5 16. 6 17 116. 6 5 1 sapmaları hesaplanmış ve tablonun son satırında gösterilmiştir.
Bu verilere göre aşağıdaki saptamaları yapmak mümkündür: a) Yıllara göre getirilerinin değişme durumuna göre X, Y ve Z hisse senetleri arasında riski en fazla olan Y dir. Buna karşılık riski en az olan hisse senedi ise Z dir. b) X ve Y hisselerinin getirileri yıllara göre ters yönde, ancak farklı büyüklükte değişmektedir. Yani bir yılda birisinin getirisi yüksek iken diğerinin ki düşmektedir. Fakat bu ters değişme aynı büyüklükte olmamaktadır. c) X ve Z hisselerinin yıllık getirileri ise aynı yönde, fakat yine farklı büyüklükte değişmektedir. Başka bir ifade ile bir yılda birisinin getirisi yükselirken (ya da düşerken) diğerinin ki de yükselmekte (ya da düşmekte), ancak bu yükseliş (ya da düşüş) aynı oranda olmamaktadır.
Bunu kanıtlamak için (X ile Y) ve (X ile Z) hisselerinin getiri oranları arasındaki korelasyon katsayısını hesaplayalım. Genel olarak iki değişken arasındaki ilişkiyi ifade eden korelasyon katsayısı (coeffcient of correlation); iki değişkenin kovaryansının (covariance) - yani birlikte değişim farkları toplamının - değişkenlerin standart sapmalarının ayrı ayrı bölünmesine eşittir ve aşağıdaki gibi bir formülle hesaplanır: Cov (k x,k y ) r xy = s x s y n Cov(k x,k y ) = { k x (i) - k ortx k y (i) - k orty } / (n -1) i=1 Burada; r xy : X ve Y hisse senetlerinin getiri oranları arasındaki korelasyon katsayısını, Cov (k x, k y ): X ve Y hisse senetlerinin getiri oranlarının (k x ve k y ) kovaryansını, s x ve s y : Hisse senetleri X ve Y nin standart sapmalarını, k x (i) ve k y (i): X ve Y hisse senetlerinin i inci yıldaki getiri oranını, k ortx ve k orty : X ve Y hisse senetlerinin ortalamasını, n ifade etmektedir. : Yıl ya da gözlem sayısını, (i = 1,,., n),
Buna göre X ve Y hisse senetleri arasındaki korelasyon katsayısını (r xy ) hesaplamak için öncelikle iki değişkenin kovaryansının hesaplanması gerekmektedir. Cov (k x,k y ) = { (0.40 0.188) (-0.10 0.144) + (0.0 0.188) (0.08 0.144) + (-0.06 0.188) (0.30 0.144) + (0.10 0.188) (0.40 0.144) + (0.30 0.188) (0.04 0.144) } / (5-1) Cov (k x,k y ) = {- 0.1536} / (4)= 0.03134 olacaktır. X ve Y hisse senetlerinin getiri oranlarının standart sapmaları; s x = %17.8 s y = %0.3 olarak hesaplanmıştı. Dolayısıyla, korelasyon katsayısı, - 0.03134-0.03134 r xy = = (0.178) (0.03) 0.03613 r xy = - 0.867 yani %- 86.7 bulunur.
Öte yandan, (X ile Z) ve (Y ile Z) hisse senetlerinin getiri oranları arasındaki korelasyon katsayıları da aynı biçimde; r xz = + 0.97 yani % 97 r yz = - 0.777 yani %- 77.7 olarak bulunur. Görüldüğü gibi, X ile Y arasında negatif ve X ile Z arasında da pozitif olmak üzere oldukça önemli bir ilişki bulunmaktadır. Aynı büyüklükte olmasa da Y ile Z arasında da önemli bir negatif ilişki bulunmaktadır
Hisse senetleri arasındaki bu ilişkiler yani korelasyon katsayıları göz önüne alınarak bu hisselerden oluşturulan portföylerin riski yani standart sapmaları incelenirse Farklı Portföylerin Riskleri Hisse Senetleri X Y Z Portföyler (1) () (3) (4) (XY) (XZ) (YZ) (XYZ) S. Sapmalar (%) 17.8 0.3 13.4 5 15.5 6.5 6 Korelasyon (Her portföydeki hisse Katsayıları senetleri arasındaki ilişkinin) (%) - 86.7 97-77.7 * Ort.S.Sapma (%) (Her portföydeki hisse senetlerinin) 19.05 15.6 16.85 17.16
Aralarında negatif ilişki bulunan hisselerden oluşturulan portföylerin riski korelesyon katsayısının büyüklüğüne bağlı olarak çok azalmaktadır. Korelesyon katsayısı r xy = % - 86.7 olan (XY) portföyünü oluşturan X ve Y hisselerinin ortalama standart sapması (%17.8 + %0.3) / = %19.05 olmasına rağmen, portföyün standart sapması %5 e kadar düşmüştür. Aralarında pozitif ilişki bulunan hisselerden oluşan portföylerin riski korelesyon katsayısı +1 e yaklaştıkça değişmemekte yani hisselerin ortalama standart sapması kadar olmaktadır. Dolayısıyla hisselerin riski aynı kalmaktadır. Örneğin aralarındaki korelasyon katsayısı r xz = + 0.97 olan X ve Z hisselerinden oluşan portföyün riski ya da standart sapması %15.5 dir ve bu oran da hemen hemen hisselerin standart sapmalarının ortalaması olan (%17.8+%13.4) = %15.6 e eşittir. Korelasyon katsayısı (+1) in altına düşdükçe risk daha çok azalmaktadır.
İstatistiksel olarak X ve Y gibi iki değişkenin varyanslarının toplamı, aralarındaki korelasyon katsayısına bağlı olarak aşağıdaki gibi formüle edilir: s x+y = s x + s y + r xy s x s y Burada; s x+y : X ve Y değişkenlerinin varyanslarının toplamını, s x : X değişkeninin varyansını, s y : Y değişkeninin varyansını, r xy : X ve Y değişkenleri arasındaki korelasyon katsayısını, s x : X değişkeninin standart sapmasını, : Y değişkeninin standart sapmasını, s y ifade etmektedir.
Eğer bu değişkenler yerine bir portföyde yer alan X ve Y gibi eşit ağırlıkta iki hisse senedi düşünülür ve her hisse senedinin portföydeki ağırlığını (w) ile gösterirsek, bu iki hisse senedinden oluşan portföyün varyansı da (s p ) aynı biçimde aşağıdaki gibi tekrar yazılabilir: s p = (w x s x ) + (w y s y ) + r xy (w x s x ) (w y s y ) Örneğin, A ve B gibi iki hisse senedinin standart sapmaları ve aralarındaki korelasyon katsayısı aşağıdaki gibi verilmiş olsun: s A = 0.15 s B = 0.5 r AB = 0.65 Bu verilere göre bu iki hisse senedinden (yani her birisinin portföydeki ağırlığı %50 olarak) oluşan bir portföyün riski ya da standart sapması: s p = (0.50 x 0.15) + (0.50 x 0.5) + (0.65)(0.50 x 0.15) (0.50 x 0.5) s p = 0.033 s p = 0.18
Menkul yatırımlarında riskten kaçınan yatırımcılar bir ya da birkaç menkul kıymete yatırım yerine iyi çeşitlendirilmiş bir portföy oluşturmak suretiyle menkul kımet yatırımının toplam portföy riskini minimize edeceklerdir yani en az düzeye indirebileceklerdir. Çeşitli sektörlerden çeşitli şirketlerin hisse senetlerinden oluşturulan bir portföyde, hisse senedi çeşidinin sayısı arttıkça portföy riski de düşmektedir. Fakat tamamen ortadan kalkmamaktadır. Çünkü şirketler arasındaki korelasyon katsayısı tam negatif (-1) değildir. Çeşitlendirme ile portföy riskindeki düşüş, başlangıçta hisse senedi sayısına bağlı olarak hızlı olmakta, fakat sonradan yavaşlamakta ve daha sonra da sayı ne kadar artırılırsa artırılsın azalmamakta, yani belli bir düzeyde hep aynı kalmaktadır.
Hisse Senedi Sayısı ve Portföy Riski Portföyün Riski (Standart Sapması) σ = 0.38 Sistematik Olmayan Risk σ M = 0.1 Sistematik Risk 1 0 50 100 Portföydeki Hisse Senedi Sayısı.. > 1000+
İşte hisse senedi sayısı ne kadar artırılırsa artırılsın, çeşitlendirme ile giderilemeyen ya da düşürülemeyen risk sistematik risk ya da kimi zaman piyasa riski olarak adlandırılmaktadır. Başka bir ifade ile o ülkenin sermaye piyasasının ya da tüm hisse senetlerinin ve diğer menkul kıymetlerinin maruz olduğu ekonomik sistemin riskidir. Öte yandan çeşitlendirme ile yani hisse senedi sayısı artırılarak azaltılan risk kısmı ise, sistematik olmayan risk ya da firmaya özgü risk olarak adlandırılır. Çünkü riskli firmaların hisse senetleri portföye alınmak suretiyle portföy içinde eritilmekte ve portföyün toplam riski çeşitlendirme ile azalmaktadır. Bu bakımdan bu risk kısmı kimi zaman da çeşitlendirme ile giderilebilen firmaya özgü risk olarak bilinir. Toplam Risk = Sistematik Olmayan Risk + Sistematik Risk