EKONOMİK GELİŞMELER Mart 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 5 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği.. 3 Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret. 4 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 5,2 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %14,9 luk artışla 339 755 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının dördüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 5,2 lik artışla 29 515 Milyon TL olmuştur. 2011 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %17,8 lik artışla 1 294 893 Milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,5 lik artışla 114 874 Milyon TL olmuştur. 2011 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 17 510 TL, ABD doları cinsinden 10 444 Dolar olarak hesaplanmıştır. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri 2011 yılı Aralık döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 218 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 925 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 193 bin kişi artarak 54 milyon 122 bin kişiye ulaşmıştır. Aralık 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 48,5 tir. 2011 yılı Aralık döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,1 puanlık artışla % 48,5 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,1 puanlık artışla % 70,4, kadınlarda ise 0,2 puanlık artışla % 27,4 tür. Tarım dışı istihdam 997 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Aralık döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 13 bin kişi artarak 23 milyon 678 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 16 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 997 bin kişi artmıştır. Aralık 2011 döneminde istihdam edilenlerin % 23,6'sı tarım, % 19,8 i sanayi, % 6,4 ü inşaat, % 50,1'i ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payının herhangi bir değişim göstermediği, hizmetler sektörünün payının 1,6 puan arttığı, buna karşılık tarım sektörünün payının 1 puan, sanayi sektörünün payının ise 0,7 puan azaldığı görülmektedir. İşsizlik oranı % 9,8 dir. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 353 bin kişi azalarak 2 milyon 576 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 1,6 puanlık azalış ile % 9,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2 puanlık azalışla % 11,5, kırsal yerlerde ise 0,7 puanlık azalışla % 6,5 olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliği ile oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Şubat ayında, 2011 yılının aynı ayına göre ihracat %17,1 artarak 11 777 milyon dolar, ithalat %1,1 artarak 17 713 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 7 460 milyon dolardan, 5 936 milyon dolara geriledi. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Şubat ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %13,2 artarken, ithalat %2,9 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Şubat ayında bir önceki aya göre ihracat %6,7, ithalat %0,2 arttı. 2011 Şubat ayında %57,4 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Şubat ayında %66,5 e yükseldi. 2011 Şubat ayında %48,9 olan Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Şubat ayında %41,9 a geriledi. AB ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre %0,3 artarak 4 930 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2012 Şubat ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2011 Şubat ayına göre %2 azalarak 1 076 milyon dolar olurken, Almanya yı sırasıyla Irak (800 milyon dolar), İngiltere (795 milyon dolar), A.B.D. (533 milyon dolar) ve Fransa (533 milyon dolar) takip etti. Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %3,9 azalarak 1 841 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu nu sırasıyla Çin (1 734 milyon dolar) ve Almanya (1 461 milyon dolar) izledi. 2012 Şubat ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları (1 315 milyon dolar) olurken; bu fasılı demir ve çelik (1 089 milyon dolar), kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları (930 milyon dolar), elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksamparçaları (762 milyon dolar) ve inciler, kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller (725 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Milyon Dolar 2011-2012 Şubat Ayı Dış Ticar eti 20 000 17 520 17 713 15 000 11 777 10 060 10 000 5 000 Milyon Dolar 2011-2012 Ocak -Şubat Dış Ticar eti 50 000 40 000 34 425 35 086 30 000 22 137 19 611 20 000 10 000 2011 2012 2011 2012 İhracat İthalat 2011 2012 İhracat 2011 2012 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
İhracatın %60,1 ini KOBİ ler gerçekleştirdi. 2010 yılında 48 009 girişim ihracat, 55 119 girişim ithalat yaptı. İhracatın %60,1 i 0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından gerçekleştirildi. İthalatın ise %42,1 i KOBİ ler tarafından yapıldı. İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %16,4 olurken, %24,6 sı 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimler, %19,2 si 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimler ve %39,6 sı 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi. İthalatın %57,8 i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken, 0-9 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,7, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimlerin payı %16,1 ve 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %19,2 oldu. Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret 70 60 50 40 Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret(%) 39,6 57,8 İhracat İthalat 30 20 10 0 24,6 19,2 19,2 16,4 16,1 6,7 0,3 0,1 0-9 10-49 50-249 250+ Belirsiz Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azaldı. Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azalarak 5 208 904 274 $ oldu. Turizm gelirinin % 73 ü yabancı ziyaretçilerden, % 27 si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 4 473 883 979 $ ını kişisel, 735 020 295 $ ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 IV. Dönemde kişi başına ortalama harcama 702 $ dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 592 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 389 $ dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 5,5 arttı. 2011 yılı IV. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 7 423 747 kişidir. Bunun 6 401 709 kişisini yabancı, 1 022 038 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 arttı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 artarak 1 408 802 538 $ olmuştur. Bunun 947 656 236 $ ı kişisel, 461 146 302 $ ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 283 815 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 1 097 $ dır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE de aylık değişim %0,41 olarak gerçekleşti. 2012 yılı Mart ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,41, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,55, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,43 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,02 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,15 ile ulaştırma grubunda gerçekleşmiştir. Mart ayında endekste yer alan gruplardan giyim ve ayakkabıda %1,07, ev eşyasında %0,91, lokanta ve otellerde %0,76, çeşitli mal ve hizmetlerde %0,67, konutta %0,65, sağlıkta %0,31, eğlence ve kültürde %0,25, eğitimde %0,17 artış, haberleşmede %-0,32, gıda ve alkolsüz içeceklerde %-0,33 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün grubunda değişim gözlenmemiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %18,47 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler (%16,53), ev eşyası (%11,76), gıda ve alkolsüz içecekler (%11,25), ulaştırma (%10,84) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE de aylık değişim %0,36 olarak gerçekleşti. 2012 yılı Mart ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi nde bir önceki aya göre %0,36, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,65, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,22 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,79 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe %-1,16, sanayi sektöründe %0,69 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,65, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,16 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,25 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,45, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,66 ve on iki aylık ortalamalara göre %12,22 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış %5,53 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, imalat sanayi sektöründe %0,95 artış, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %-0,35, elektrik, gaz ve su sektöründe %-1,10 düşüş gerçekleşmiştir. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5