[itobiad], 2019, 8 (1): 12/22

Benzer belgeler
BÜYÜK VE ORTA BOY İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI (BOBİ FRS) UYGULAMASI 1 OCAK 2018 DE BAŞLIYOR

Headline Verdana Bold

BÜYÜK VE ORTA BOY İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI (BOBİ FRS) Murat BAYRAM ECOVİS DEĞER BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/128 Ref: 4/128

BÜYÜK VE ORTA BOY İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI

TMS 2 STOKLAR STANDARDINDA, DĐĞER MALĐYETLER BÖLÜMÜNÜN, TEK DÜZEN HESAP PLANI ÇERÇEVERSĐNDE ELE ALINMASI

BOBİ FRS Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları. 19 Aralık 2017

KAPSAMLARINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ SAĞLIK YÖNETİMİ. HAZIRLAYAN Meltem TAŞLI

30 Haziran 2015 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler Ve Yorumlar

UFRS Bülten. 30 Haziran 2016 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

BOBİ FRS Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları. Aslı Gedik Direktör, Denetim Hizmetleri

Bilanço Cari Dönem Önceki Dönem Finansal Tablo Türü Konsolide Olmayan Konsolide Olmayan Dönem Raporlama Birimi TL TL

FİNANSAL RAPORLAMA. İlke Bazlı. Finansal bilgi kullanıcılarının ihtiyaçlarına göre finansal raporlama kalitesi

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 81, Kasım 2018, s

REPORTING STANDARD FOR LARGE AND MEDIUM SIZED ENTERPRISES (FRS FOR LMES) WITH THE TURKISH ACCOUNTING / FINANCIAL REPORTING STANDARDS (TAS/TFRS)

Taslak Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi

1. Bir işletme kendi adına inşaat yapması. 7. TMS 16 Maddi duran varlıklar standardına

UFRS Bülten. 31 Mart 2016 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

Alfa YMM Ltd. Şti. Halaskargazi Cad. Çankaya Apt. No.150 Kat 5 Şişli - İstanbul ALFA GENELGE 2018/25

ÇÖZÜM. Ali Haydar GÜNGÖRMÜŞ * Ender BOYAR **

TMS 2 Stoklar Standardında Öngörülen Normal Maliyet Yönteminin, Sipariş Maliyetine Uygulanması. Ali Haydar GÜNGÖRMÜŞ * Ender BOYAR *1

TARIMSAL FAALİYETLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ; BOBİ FRS VE TMS41 ÇERÇEVESİNDE TEORİK İNCELEME

TFRS Bülten. 30 Haziran 2017 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

TİCARİ DEFTERLERİN TUTULMASINDA BOBİ FRS/ TMS NİN ESAS ALINMASI

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİCARET. A. Ş. 31 ARALIK 2016 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

Ülkemizde Bağımsız Denetim Uygulamaları

İlgili Tebliğ ve Yönetmelik Taslaklarına İlişkin Görüş ve Değerlendirmeler Hususunda Kurul Görüşü

1. Envanter işlemlerinden önce düzenlenen mizana ne ad verilir?

UFRS Bülten. 31 Mart 2017 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

1. Envanter işlemlerinden sonra düzenlenen mizana ne ad verilir? 6. TMS 11 İnşaat Sözleşmeleri standardına

STOKLAR TMS-2

VI. Çözüm Ortaklığı Platformu

İÇİNDEKİLER I.KISIM BİLANÇO VE GELİR TABLOSU KALEMLERİNİN TFRS VE VERGİ UYGULAMALARINA GÖRE KARŞILAŞTIRILMASI 1.BÖLÜM TEMEL KONULAR 1.GİRİŞ...

TFRS YORUM - 18 MÜŞTERİLERDEN VARLIK TRANSFERLERİ

TAZE KURU GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

KAPSAMINA GÖRE MALİYET SİSTEMLERİ

FİNANSAL TABLO ÖRNEKLERİ VE KULLANIM REHBERİ GENEL AÇIKLAMA

FİNANSAL TABLO ÖRNEKLERİ

1. Toprağa bağlılığına göre inşaat sınıflandırmasında, baraj inşaatı aşağıdaki inşaat türlerinden hangisi kapsamındadır?

BAĞIMSIZ DENETİM DERNEĞİ

TÜRK PRYSMİAN KABLO VE SİSTEMLERİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

KAPSAMINA GÖRE MALİYETLER

TFRS YE UYUMLU FİNANSAL TABLOLARIN HAZIRLANMASI VE SUNUMU -TFRS 1 : TFRS YE İLK GEÇİŞ-

2011 YILI Faaliyet Raporu

ÇİMENTAŞ İZMİR ÇİMENTO FABRİKASI T.A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

KATMERCİLER ARAÇ ÜSTÜ EKİPMAN SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

UFRS Bülten. 30 Eylül 2017 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

Finansal Sistem, Sermaye Piyasaları ve Sermaye Piyasası Mevzuatı

TMS 2 Stoklar Standardında Öngörülen Normal Maliyet Yönteminin, Safha Maliyetine Uygulanması

İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... XVII BİRİNCİ BÖLÜM MUHASEBE

SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ EYLUL 2009 İTİBARI İLE YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

SELKİM SELÜLOZ KİMYA SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

SİRKÜLER 2018/47: 2018 Yılından İtibaren Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar

AKENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

Referansları. Dönen Varlıklar

FİNANSAL TABLO ÖRNEKLERİ VE KULLANIM REHBERİ

EMLAK KONUT GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

Finansal Raporlamada Yeni Dönem. Mesleki Yargı Karar Alma

ÇİMBETON HAZIRBETON VE PREFABRİK YAPI ELEMANLARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

LOGO YAZILIM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

KALESERAMİK ÇANAKKALE KALEBODUR SERAMİK SANAYİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

Finansal Rapor. Konsolide Aylık Bildirim

Finansal Rapor. Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

IŞIKLAR ENERJİ VE YAPI HOLDİNG A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

RÖNESANS HOLDİNG A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

EMLAK KONUT GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

TAZE KURU GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

SİRKÜLER İstanbul,

ALAN YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

Sirküler Rapor Mevzuat /13-1

AKIN TEKSTİL A.Ş. BİLANÇO (TL) Bağımsız Denetim'den (XI-29 KONSOLİDE) Geçmiş Geçmiş ATEKS

AFYON ÇİMENTO SANAYİ T.A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

FİNANSAL RAPORLAMA STANDARDI BOBİ FRS KMTSO DA TANITILDI

TFRS Bülten. 31 Aralık 2017 Tarihli Finansal Tabloları Hazırlarken Dikkat Edilecek Yeni Standartlar, Değişiklikler ve Yorumlar

ARSAN TEKSTİL TİCARET VE SANAYİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

GENTAŞ GENEL METAL SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

VUK MALİ TABLOLARINDAN TFRS FİNANSAL TABLOLARINA GEÇİŞ ve TFRS SÜREKLİLİĞİ UYGULAMASI

TÜRK TUBORG BİRA VE MALT SANAYİİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

KORTEKS MENSUCAT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

ARENA BİLGİSAYAR SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor. Konsolide Aylık Bildirim KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU

SMMM YETERLİLİK MALİYET / SAPMA ANALİZİ

YEŞİL YATIRIM HOLDİNG A.Ş. FİNANSAL DURUM TABLOSU (BİLANÇO) (Tüm Tutarlar, Türk Lirası olarak gösterilmiştir) Yeniden Sınıflandırılmış

KOÇTAŞ YAPI MARKETLERİ TİC. A. Ş. 31 ARALIK 2013 TARİHİ İTİBARİYLE HAZIRLANAN FİNANSAL TABLOLAR

ARÇELİK A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2014/227 Ref: 4/227

Finansal Rapor. Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

TEMAPOL POLİMER PLASTİK VE İNŞAAT SANAYİ TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

FENERBAHÇE FUTBOL A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

BRİSA BRIDGESTONE SABANCI LASTİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

UTOPYA TURİZM İNŞAAT İŞLETMECİLİK TİCARET A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

OMURGA GAYRİMENKUL PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Olmayan Aylık Bildirim

İşletmelere Özel. TFRS ve KOBİ TFRS. Eğitim ve Dönüşüm Çözüm Ortaklığı programı

HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. Holding Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

AVRUPA YATIRIM HOLDİNG A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

SERİ:XI NO:29 SAYILI TEBLİĞE İSTİNADEN HAZIRLANMIŞ HAZİRAN 2009 İTİBARI İLE YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

ALCATEL LUCENT TELETAŞ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

Sigorta Sektöründe Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uyum esası geldi.

BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR A.Ş. Finansal Rapor Konsolide Aylık Bildirim

I. DÖVİZ VE DÖVİZE ENDEKSLİ KREDİ BORCU 15 MİLYON ABD DOLARI VE ÜSTÜNDE OLAN FİRMALARA MERKEZ BANKASINA BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ GETİRİLMİŞTİR:

Transkript:

[itobiad], 2019, 8 (1): 12/22 Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması A Case Study on Evaluating the Cost of Sales in Terms of BOBI FRS Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dokuz Eylul University Faculty of Economics and Administrative Sciences seckin.gonen@deu.edu.tr Orcid ID: 0000-0001-5962-7375 Makale Bilgisi / Article Information Makale Türü / Article Types : Araştırma Makalesi / Research Article Geliş Tarihi / Received : 10.09.2018 Kabul Tarihi / Accepted : 02.02.2019 Yayın Tarihi / Published : 23.02.2019 Yayın Sezonu : Ocak-Şubat-Mart Pub Date Season : January-February-March Atıf/Cite as: GÖNEN, S. (2019). Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 12-22. Retrieved from http://www.itobiad.com/issue/43055/458798 İntihal /Plagiarism: Bu makale, en az iki hakem tarafından incelenmiş ve intihal içermediği teyit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. http://www.itobiad.com/ Copyright Published by Mustafa YİĞİTOĞLU Since 2012- Karabuk University, Faculty of Theology, Karabuk, 78050 Turkey. All rights reserved.

Öz Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması * Bağımsız denetime tabi olup mali tablolarını Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına (TFRS) göre hazırlamayan şirketlerin 2018 yılı itibariyle uygulayacakları finansal raporlama çerçevesi belirlenmiş ve Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) adıyla yayınlanmıştır. Kavramsal çerçeve açısından incelendiğinde TFRS ve BOBİ FRS de büyük farklılıklar bulunmamaktadır. Ancak ilgili bölümler incelendiğinde standartlar arasında değişkenlik gösteren durumlar görülmektedir. Bu değişikliklerden biri de satışların maliyetleri hesaplanırken kullanılacak maliyet yöntemlerinin farklılık göstermesidir. Türkiye Muhasebe Standardı 2 Stoklar standardında dönüştürme maliyetleri hesaplanırken normal maliyet yönteminin kullanılması önerilmektedir. Ancak dönüştürme maliyetlerinin açıklandığı BOBİ FRS 6. Bölümde tam maliyet veya normal maliyet yöntemlerinden herhangi birinin kullanılabilir olduğu belirtilmiştir. Anahtar Kelimeler: BOBİ FRS, Tam Maliyet Yöntemi, Normal Maliyet Yöntemi, Dönüştürme Maliyeti, Satış Maliyeti. A Case Study on Evaluating the Cost of Sales in Terms of FRS for LMEs Abstract For companies that are subject to independent audit and do not prepare their financial statements according to Turkey Financial Reporting Standards (TFRS), the financial reporting framework to be applied as of 2018 is determined and published under the title 'Financial Reporting Standard for Large and Medium-sized Enterprises (FRS for LMEs). When examined in terms of the conceptual framework, there are no significant differences in TFRS and FRS for LMEs. However, when the relevant sections are examined, there are variable situations between the standards. One of these changes is that the cost methods used when calculating the costs of sales differs. In this study, all the fixed and variable overhead are included in the conversion cost using the full cost method in the cost calculations of sales carried out through the sample income table. The conversion cost is calculated based on the normal production capacity of the fixed overhead using the normal cost method and then the cost of sales table and the effects on the income table are determined. Keywords: FRS for LMEs, Full Cost Method, Normal Cost Method, Conversion Cost, Cost of Sales. * Bu çalışma 27-29 Nisan 2018 tarihlerinde Kıbrıs ta gerçekleştirilen Uluslararası EMI Sosyal Bilimler Kongresi nde sunulmuş ve geliştirilmiştir. [itobiad] ISSN: 2147-1185 [13]

Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması 1.Giriş İşletmeler piyasada rekabet edebilmek için maliyetlerini doğru bir şekilde hesaplamalı ve yönetmelidir. Dönemsel olarak birçok maliyet yöntemi kullanılmış, değişen üretim yöntemleri ve tüketici ihtiyaçları doğrultusunda bu yöntemler değiştirilmiş veya geliştirilmiştir. Kapsamına göre maliyet yöntemleri incelendiğinde dört farklı maliyet yöntemi olduğu görülmektedir. Bunlar; Tam Maliyet Yöntemi Normal Maliyet Yöntemi Değişken Maliyet Yöntemi Direkt Maliyet Yöntemi olarak sıralanmaktadır. Stoklar ve satışların maliyeti işletmenin finansal raporlama açısından önemli hesap gruplarını oluşturduğundan ortak bir muhasebe dili yaratmak isteyen Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarında da düzenlenmiş ve TMS 2 Stoklar standardında Normal Maliyet Yöntemi nin uygulanması önerilmiştir. Türkiye de de bağımsız denetime tabi olup TFRS ye göre mali tablolarını hazırlamayan şirketler 2018 yılı itibariyle BOBİ FRS finansal raporlama çerçevesini kullanarak tablolarını hazırlayacaktır. BOBİ FRS de ise maliyet yöntemi olarak Normal Maliyet Yöntemi nin yanında uygulama kolaylığından dolayı Tam Maliyet Yöntemi de önerilmektedir. Çalışmada TFRS ve BOBİ FRS arasındaki Stoklar ve Satışların Maliyeti ile ilgili farklılıklar tespit edilmiş ve maliyet yönteminin değiştirilmesi ile Gelir Tablosu üzerindeki etkileri incelenmiştir. 2. BOBİ FRS Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Hakkında Tebliğ ve eki Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı 29 Temmuz 2017 tarihli ve 30138 Sayılı Mükerrer Resmi Gazete de yayımlanmış ve bağımsız denetime tabi olup Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını (TFRS) uygulaman işletmelerin uygulayacakları finansal raporlama çerçevesi olarak açıklanmıştır. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), 2013 yılında aldığı kararla bağımsız denetime tabi olan tüm işletmeler için TFRS [itobiad / 2147-1185] Cilt/Volume: 8, Sayı/Issue: 1, 2019 [14]

uygulamalarını öngörmüş ancak TFRS uygulamanın zorluğunu ve işletmelere ek maliyetini göz önünde bulundurarak 2014 yılında aldığı kararla sadece kamu yararını ilgilendiren kuruluşlarla (KAYİK) sınırlamıştır. Yayınlanan bu tebliğ ile de bağımsız denetime tabi olup TRFS uygulaman işletmelerin genel kurullarına sunulacak finansal tabloların hazırlanmasında BOBİ FRS nin finansal raporlama çerçevesi olarak kullanılmasını öngörmüştür (KGK Basın Duyurusu). BOBİ FRS, vergi odaklı hazırlanan finansal tabloların daha sade, anlaşılabilir, güvenilir ve karşılaştırılabilir bir finansal bilgiye dönüştürülmesini sağlayan bir finansal raporlama çerçevesidir (Mozeikçi ve Şahinoğlu, 2018; 46). Tebliğde belirtilen üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini, varsa bağlı ortaklıklarıyla birlikte, art arda iki raporlama döneminde aşan işletmeler müteakip raporlama döneminde büyük işletme olarak değerlendirilir ve BOBİ FRS yi uygularlar. Bu ölçütler; Aktif toplamı 75 milyon ve üstü Türk Lirası. Yıllık net satış hasılatı 150 milyon ve üstü Türk Lirası. Ortalama çalışan sayısı 250 ve üstü şeklinde tanımlanmıştır. Bununa birlikte BOBİ FRS yi uygulayan işletmeler iki yıl geçmedikçe isteğe bağlı olarak TFRS yi uygulayamazlar. Diğer taraftan isteğe bağlı olarak TFRS yi uygulayan işletmelerin BOBİ FRS yi uygulayabilmeleri için en az iki yıl TFRS yi uygulamış olması zorunludur. BOBİ FRS uygulaması sonrası ortaya çıkabilecek önemli bir sorun ise Tek Düzen Hesap Planı nın yeni finansal raporlama seti için belirli hesap gruplarında yetersiz kalacak olmasıdır. Özellikle değer düşüklüğü ile ilgili kayıt işlemlerinde yeni hesaplara ihtiyaç duyulmaktadır (Yelgen ve Uyar, 2018; 100). Bununla birlikte işletmelerin varlık ve kaynak yapılarındaki değişmeler ile vade farkı, kuruluş ve örgütlenme gideri gibi Tek Düzen Hesap Planı nında aktifleştirilen birçok unsur, bilançodan çıkartılarak giderleştirilmektedir. Bu durum BOBİ FRS ye göre hesaplanan işletme karlarında azalmaya sebep olacaktır (Ataman vd., 2018; 476). BOBİ FRS toplamda 27 bölümden oluşmakta, bölüm 1 de yer ala kavramsal çerçeve ve ilgili düzenlemeler TMS/TFRS ile uyum göstermektedir. BOBİ FRS ye göre gerçeğe uygun değer gibi başka bir ölçüm esası belirlenmediği durumlarda, varlık ve yükümlülükler ilk kayıtta maliyet bedeli ile ölçülür (Gençoğlu, 2017; 4). Bununla birlikte BOBİ FRS de TFRS de belirtilen aktüeryal hesaplar yer almamaktadır (Gökçen vd. 2018; 456). [itobiad] ISSN: 2147-1185 [15]

Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması BOBİ FRS de yer alan 27 bölüm, Tam Set TMS/TFRS içinde yer alan birçok standartla uyumlaştırılmış, ancak TFRS 2 Hisse Bazlı Ödemeler, TFRS 4 Sigorta Sözleşmeleri, TFRS 5 Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler, TFRS 8 Faaliyet Bölümleri, TFRS 12 Diğer İşletmelerdeki Paylara İlişkin Açıklamalar, TFRS 13 Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü, TFRS 14 Düzenlemeye Dayalı Erteleme Hesapları, TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat ile TMS 19, TMS 24, TMS 26, TMS 27 ve TMS 33 ile ilgili herhangi bir düzenleme BOBİ FRS bölümlerinde bulunmamaktadır (Ataman ve Cavlak, 2017; 159). Stokların ilk kayda alınması, maliyetlerinin belirlemesi ve ilgili hasılatın elde edildiğinde bu maliyetlerin giderleştirilmesi ile ilgili bilgiler BOBİ FRS için Bölüm 6 da, standartların için ise TMS 2 Stoklar standardında düzenlenmiştir. BOBİ FRS madde 6.4 te stokların maliyet bedeli ile net gerçekleşebilir değerden düşük olanı üzerinden ölçüleceği belirtilmiştir. Stok maliyetlerini ise tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların bulunduğu yere ve mevcut durumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetlerin tümü olarak tanımlamıştır. BOBİ FRS Bölüm 6 Stoklar ile TMS 2 Stoklar standardında iki temel fark bulunmaktadır. İlk olarak BOBİ FRS de TMS 2 den farklı olarak bir yılın altındaki satın alımlarda vadeler ayrıştırılmamaktadır. Bir diğer önemli fark ise dönüştürme maliyetlerinde gerçekleşmektedir. TMS 2 de dönüştürme maliyetlerinin belirlenmesinde Normal Maliyet Yöntemi kullanılırken BOBİ FRS de Normal Maliyet Yöntemi ya da Tam Maliyet Yöntemi kullanılabilmektedir. 3. Normal Maliyet Yöntemi ve Tam Maliyet Yöntemi Üretilen mamullerin maliyeti Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri, Direkt İşçilik Giderleri ve Genel Üretim Giderleri olmak üzere üç ana unsurdan oluşmaktadır. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri ile Direkt İşçilik Giderleri üretim hacmine bağımlı değişkenlerdir. Genel Üretim Giderleri ise hem enerji gibi değişken, hem de amortisman gibi sabit giderleri barındıran yarı değişken gider grubudur. Farklı görüşlerden hareketle, sabit genel üretim giderlerinin farklı tutarlarda dağıtılmasına yol açan çeşitli maliyetlendirme yöntemleri bulunmaktadır (Büyükmirza, 2013; 494). [itobiad / 2147-1185] Cilt/Volume: 8, Sayı/Issue: 1, 2019 [16]

- Normal Maliyet Yöntemi Normal maliyet yönteminde değişken giderlerin tamamı, sabit genel üretim giderleri ise kullanılan kapasite oranına göre maliyetlere aktarılmaktadır. Dolayısıyla toplam üretim maliyeti direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve değişken genel üretim giderleri ile sabit genel üretim giderlerinin kullanılan kapasitesi kadarından oluşmaktadır. Normal maliyet yöntemi sabit genel üretim giderlerinin bir kapasite yaratmak veya var olan kapasiteyi sürdürmek için yapıldığını bu nedenle söz konusu giderlerin üretim maliyetlerine kapasiteden yaralanma oranına göre yüklenmesi gerektiğini kabul eder. Boş kapasiteye ya da kapasitenin aşılan kısmına düşen sabit genel üretim giderleri kapasite sapması adıyla ayrılarak kayıt altına alınmaktadır (Yükçü, 2015; 352). - Tam Maliyet Yöntemi Tam maliyet yöntemi, dönem içerisinde ortaya çıkan üretim giderlerinin sabit veya değişken gider olarak ayırmaksızın üretim faaliyeti gerçekleştirmek için katlanıldığını, dolayısıyla söz konusu giderlerin tamamının üretilen mamullere ve varsa yarı mamullere yüklenmesi gerektiğini kabul etmektedir. Tam maliyet yönteminin en önemli avantajı basit bir yapıya sahip olmasıdır. Temel olarak genel üretim giderlerini sabit veya değişken olarak ayrılmasına ihtiyaç duymaz. Yöntemin sakıncası ise birim üretim maliyetlerinin üretim hacmi ile ters yönlü bir ilişkiye sahip olması ve üretim miktarından önemli derece etkilenmesidir. Bu durum işletme hakkında bilgi edinmek isteyen bilgi kullanıcılarını yanıltabilir (Büyükmirza, 2013; 498). 4. Örnek Olay Çalışmada XYZ A.Ş. nin üretim maliyetleri elde edilmiş ve satışların maliyeti BOBİ FRS açısından değerlendirilirken Normal Maliyet Yöntemi ve Tam Maliyet Yöntemi arasındaki farkın gelir tablosu üzerindeki etkisi ortaya konmuştur. XYZ A.Ş. nin Üretim Giderleri Üretim Kapasitesi : 214.423 br. Üretilen Miktar : 128.654 br. Satış Miktarı: 79.587 br. Birim Satış Fiyatı: 897,16 Toplam Hasılat: 91.402.324 Direkt İlk Madde Malzeme Giderleri: 5.322.543 Direkt İşçilik Giderleri: 7.983.815 [itobiad] ISSN: 2147-1185 [17]

Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması Değişken Genel Üretim Giderleri: 2.661.271 Sabit Genel Üretim Giderleri: 21.290.175 İşletmenin üretim kapasitesi 214.423 adettir. Ancak dönem içinde 128.654 adet mamul üretilmiştir. Bununla birlikte toplam üretim maliyetleri 37.257.804 olarak belirlenmiştir. Tam Maliyet Yöntemi DİMM : 5.322.543 DİG : 7.983.815 Değişken GÜG : 2.661.271 Sabit GÜG : 21.290.175 TOPLAM : 37.257.804 Birim Maliyet: 37.257.804 / 128.654 br = 289,6 Tam Maliyet yönteminde dönem içerisindeki giderlerin tamamı mamulün maliyetine yükleneceği için birim maliyet 289,6 olarak belirlenmiştir. Normal Maliyet Yöntemi DİMM : 5.322.543 DİG : 7.983.815 Değişken GÜG : 2.661.271 Sabit GÜG. %60 Kapasite : 12.774.734 TOPLAM : 28.741.734 Birim Maliyet: 28.741.734 / 128.654 br = 223,4 Normal Maliyet Yönteminde ise değişken maliyetlerinin tamamı, genel üretim giderlerinin de sadece kapasite kullanım oranı kadar olan tutarı mamulün maliyetine eklenmektedir. İşletme % 60 kapasite ile çalıştığı için mamulün maliyetine yansıtılacak olan tutar 12.774.734 olarak belirlenmiştir. Başka bir deyişle sabit genel üretim giderlerinin % 60 ıdır. Normal maliyet yönteminde ise birim fiyat 223,4 olarak hesaplanmıştır. [itobiad / 2147-1185] Cilt/Volume: 8, Sayı/Issue: 1, 2019 [18]

Tam Maliyet Yöntemi Satılan Mamul Maliyeti 79.587 br X 289,6 = 23.048.395 Normal Maliyet Yöntemi Satılan Mamul Maliyeti 79.587 br X 223,4 = 17.779.735 Sabit GÜG Kullanılmayan Kapasite Tutarı: 21.290.175 x %40 = 8.516.070 TOPLAM = 26.295.805 Satılan mamul maliyetinin hesaplanmasında Tam Maliyet Yönteminde toplam satış miktarı ile birim fiyat çarpılır. Normal Maliyet Yönteminde ise toplam satış miktarı ile birim fiyatın çarpım tutarına ek olarak kullanılmayan kapasite oranı kadar sabit genel üretim gideri satılan mamul maliyetine eklenmektedir. Bu durum tam kapasite çalışmayan işletmelerde mamul maliyetini arttıran bir unsur yaratmış olmaktadır. - Tam Maliyet Yöntemi Satışların Maliyeti 01.01. 31.12.2017 01.01. 31.12.2016 Satılan Mamul Maliyeti 23.048.919 18.304.788 Satılan Ticari Mal Maliyeti 13.272.048 12.113.543 Satılan Hizmet Maliyeti 136.669 120.432 Diğer Satışların Maliyeti ---- 1.433.221 Satışların Maliyeti 36.457.636 31.971.984 [itobiad] ISSN: 2147-1185 [19]

Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması Tam maliyet yönteminde toplam satılan mamul maliyeti 23.048.919, satışların maliyeti ise 36.457.636 olarak belirlenmiştir. - Normal Maliyet Yöntemi Satışların Maliyeti Satılan Mamul Maliyeti Satılan Ticari Mal Maliyeti Satılan Hizmet Maliyeti Diğer Satışların Maliyeti Satılan Malın Maliyeti 01.01. 31.12.2017 26.295.805 13.272.048 136.669 ---- 39.704.522 01.01. 31.12.2016 18.304.788 12.113.543 120.432 1.433.221 31.971.984 Nor mal mal iyet yön tem ind e topl am satıl an ma mul maliyeti 26.295.805, satışların maliyeti ise 39.704.522 olarak belirlenmiştir. - Gelir Tablosu TAM MALİYET NORMAL MALİYET SÜRDÜRÜLEN Dipnot 01.01.- 01.01.- FAALİYETLER Referansları 31.12.2017 31.12.2017 Hasılat xx 71.402.314 71.402.314 Satışların Maliyeti (-) xx (36.457.636) (39.704.522) BRÜT KAR / (ZARAR) 34.944.678 31.697.792 [itobiad / 2147-1185] Cilt/Volume: 8, Sayı/Issue: 1, 2019 [20]

Görüleceği üzere Normal Maliyet Yönteminde üretim kapasitesinde atıl kalan kısım Satışların Maliyeti kaleminde gösterilmekte, bu durum TMS 2- Stoklar standardında bulunan dönüştürme maliyeti olarak kullanılan Tam Maliyet Yöntemi arasında önemli farklılıklar yaratmaktadır. Söz konusu işletmenin maliyet yöntemi değiştirilerek Brüt Kar / Zarar hesaplarında 3.246.886 bir fark oluşturulmuştur. Sonuç TMS 2 Stoklar standardı ile BOBİ FRS Bölüm 6 Stoklar standardı arasında iki önemli fark bulunmaktadır. BOBİ FRS de bir yılın altında bulunan vadelerdeki satın almalarda vade farkı mamul fiyatından ayrıştırılmamakta, TMS -2 Stoklar standardında ise vade süresine bakmadan vade farkı ayrıştırılarak kaydedilmektedir. Bir diğer önemli fark ise Satışların Maliyeti nin hesaplanmasında ortaya çıkmaktadır. TMS 2 Stoklar standardı satışların maliyetinin hesaplanmasında Normal Maliyet Yönteminin kullanılmasını önermektedir. BOBİ FRS Bölüm 6 Stoklar da ise Normal Maliyet Yönteminin yanında Tam Maliyet Yönteminin de kullanılabileceği belirtilmiştir. Normal maliyet yönteminde satışların maliyetine kullanılmayan sabit genel üretim giderleri de eklenmekte, başka bir deyişle kapasite kullanım oranı kadar sabit genel üretim giderleri üretim maliyeti olarak yansıtılmaktadır. Tam maliyet yönteminde ise üretim sürecinde ortaya çıkan bütün giderler satışların maliyetini oluşturmaktadır. Dolayısıyla üretim kapasitesinin altında üretim gerçekleştiren işletmelerin satışların maliyeti hesaplarında önemli farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Satışların maliyetini etkileyen bu farklılıklar işletmenin Brüt Kar / Zarar kalemini değiştirmekte ve finansal tablo kullanıcılarının ekonomik kararlar alırken yanılmasına sebep olabilmektedir. Bu karışıklığın ortadan kaldırılması için muhasebenin tutarlılık kavramı göz önünde bulundurulmalı ve bilgi kullanıcılarına bilgiler tam, yeterli ve açık bir şekilde sunulmalıdır. Kaynakça Ataman, Başak ve Hakan Cavlak, (2017), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) ile Tam Set Türkiye Muhasebe Standartlarının (TMS / TFRS) Karşılaştırılması, Finans, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(3), 153-168. [itobiad] ISSN: 2147-1185 [21]

Satışların Maliyetinin BOBİ FRS Açısından Değerlendirilmesine İlişkin Örnek Olay Çalışması Ataman, Başak, Gürbüz Gökçen ve Hakan Cavlak, (2018), Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ne (MSUGT YE) Göre Hazırlanan Finansal Tabloların Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı na (BOBİ FRS ye) Uyarlaması ve Rasyo Analiz Yöntemi, Finans, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 458-477. Büyükmirza, Kamil, (2013), Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Gazi Kitapevi, Ankara. Gençoğlu, Ümit Gücenme, (2017), Temel Konularda BOBİ FRS ve TMS/TFRS Karşılaştırması, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 76, 1-24. Gökçen, Gürbüz, Erkan Öztürk ve Ömer Faruk Güleç, (2018), BOBİ FRS ve TFRS nin Finansal Raporlama Etkileri Açısından Karşılaştırılması, Finans, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 437-457. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, (2017), Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı, Ankara. Mozeikçi, Aysun Aktaş ve Kevser Tüter Şahinoğlu, (2018), BOBİ FRS nin Getirdiği Değişikliklerin Uygulayıcılar Tarafından Algılanma Düzeyi; Kırklareli İlinde Bir Araştırma, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 38-49) Yelgen ve Uyar, (2018), BOBİ FRS Açısından Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Nisan, 98-109. Yükçü, Süleyman, (2015), Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi, Altın Nokta, İzmir. [itobiad / 2147-1185] Cilt/Volume: 8, Sayı/Issue: 1, 2019 [22]