KAPSAMINA GÖRE MALİYET SİSTEMLERİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KAPSAMINA GÖRE MALİYET SİSTEMLERİ"

Ayla Avni
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME KAPSAMINA GÖRE SİSTEMLERİ Üretilen mamullerin maliyeti üç ana unsurdan oluşmaktadır 1. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 2. Direkt İşçilik Giderleri 3. Genel Üretim Giderleri Bunlardan ilk ikisi üretim hacmine bağlı değişken giderlerdir. Direkt işçilik giderleri kimi zaman üretimde harcanan süre karşılığı ödenen ücretler şeklinde belirlenirken, bazı uygulamalarda ise esas üretim yerlerinde çalışan işçilerin ücret ve diğer ödemeleri şeklinde tanımlandığından, kısmen veya tümüyle sabit olabilmektedir. Böyle bir durumda, direkt işçilik giderlerinin bir kısmı kimi zaman sabit kimi zaman ise değişken nitelik kazanabilmektedir. Genel üretim giderleri ise kapsamında hem enerji gibi değişken, hem de amortisman gibi sabit giderleri barındıran yarı değişken bir gider grubudur. Bu bakımdan söz konusu giderler iki alt gruba ayrılabilir; a. Değişken Genel Üretim Giderleri b. Sabit Genel Üretim Giderleri Üretim maliyetlerinin kapsamını belirleyen ve mamul için ne kadar kısmının kullanıldığının tespitinden kullanılan yöntemler şunlardır; 1. Asal Maliyet Yöntemi 2. Tam Maliyet Yöntemi 3. Normal Maliyet Yöntemi 4. Değişken Maliyet Yöntemi Not Asal Maliyet Yöntemi endüstri öncesi toplumlarda üretimin el emeği ve küçük aletler kullanılarak mamule dönüştüğü zamanlardan kalma bir yöntem olup, günümüzün makineleşmiş üretim ortamıyla bağdaşmamaktadır. D.İ.M.M. D.İ.G. G.Ü. G. Değişken Sabit Değişken Sabit Tam Maliyet Yöntemi XX.TL XX.TL XX.TL XX.TL XX.TL Normal Maliyet Yöntemi XX.TL XX.TL XX.TL ӿ KKO XX.TL XX.TL ӿ KKO Değişken Maliyet Yöntemi XX.TL XX.TL XX.TL Asal Maliyet Yöntemi XX.TL XX.TL XX.TL değişime açik olun 1

Direkt işçilik giderleri kimi zaman üretimde harcanan süre karşılığı ödenen ücretler şeklinde belirlenirken, bazı uygulamalarda ise esas üretim yerlerinde çalışan işçilerin ücret ve diğer ödemeleri

2 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 1. Tüpsan Üretim A.Ş. kapsamına göre maliyetlendirme yöntemlerinden normal maliyet yöntemini kullanmaktadır. İşletmenin kapasitesi yılda adet mamuldür yılında fiilen adet mamul üretilmiş olup bunlardan adedi satılmıştır. İşletmede dönem başı mamul stoku bulunmamaktadır. İşletme birim mamul maliyetini normal maliyet yöntemine göre 500 TL/adet olarak hesaplamıştır. Değişken maliyet yöntemine göre hesaplama yapıldığında bir mamulün maliyeti 360 TL/adet çıkmaktadır. Üretilen mamuller piyasada 600 TL/adet fiyattan satılmaktadır. 1 İstenilenler İşletmenin 2008 yılı Sabit Genel Üretim Giderleri toplamı kaç TL dir. İşletmenin tam maliyet yöntemine göre toplam maliyeti ve birim mamul maliyeti kaç TL dir. İşletmenin normal maliyet yöntemine göre hesapladığı brüt satış karı rakamı ile tam maliyet yöntemine göre hesapladığı brüt satış karı arasındaki fark kaç TL dir. CEVAP(1) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 1 Kasım 2008 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 2

İşletme birim mamul maliyetini normal maliyet yöntemine göre 500 TL/adet olarak hesaplamıştır. Değişken maliyet yöntemine göre hesaplama yapıldığında bir mamulün maliyeti 360 TL/adet çıkmaktadır.

3 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 2. Maliyetlerini aylık olarak belirleyen bir işletmenin Temmuz ayına ilişkin üretim maliyetleri aşağıdaki gibidir 2 Gider Çeşitleri Sabit Giderler Değişken Giderler İlk Madde Malzeme Giderleri Direkt İlk Madde Malzeme Endirekt Malzeme İşçi Ücret Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Endirekt İşçilik Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler Amortisman ve Tükenme Payları Çeşitli Giderler TOPLAM İşletmenin yıllık kapasitesi adet olup Temmuz ayında işletme adet mamul üretmiştir. Ay sonunda yarı mamul bulunmamaktadır. Üretilen malların % 75 i TL ye satılmıştır. İSTENEN Fiili maliyet yöntemini uygulayan bu işletmenin, Normal Maliyet Yöntemine göre, toplam ve birim maliyetlerini bularak; satılan mamul maliyetini, brüt satış karını, oluşan kapasite sapmasının tutarını ve donem sonu mamul tutarını hesaplayınız. CEVAP(2) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 2 Temmuz 2009 ve Haziran 2013 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 3

İlk Madde Malzeme Endirekt Malzeme İşçi Ücret Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Endirekt İşçilik 125.000 125.000 120.000 30.000 60.000 60.000 150.000 Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler 70.000 100.

4 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 3. Tek tip mamul üreten A İşletmesinin yıllık üretim kapasitesi adettir. İşletme ürettiği ürünlerin bir adedini 240 TL ye satmaktadır. İşletmenin 2009 yılına ait; üretimsatış hacmi ve bazı gider kalemlerinin dökümü aşağıdaki gibidir. 3 Dönem Başı Yarı Mamul Miktarı Dönem İçinde Üretilen Mamul Miktarı adet Dönem İçinde Satılan Mamul Miktarı adet Dönem Sonu Yarı Mamul Miktarı Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri TL Direkt İşçilik Gideri TL Genel Üretim Giderleri (Sabit) TL Genel Üretim Giderleri (Değişken) TL Genel Yönetim Giderleri (Sabit) TL Genel Yönetim Giderleri (Değişken) TL Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (Sabit) TL Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (Değişken) TL İstenilenler a. Tam Maliyet Yöntemine, b. Normal Maliyet Yöntemine, c. Değişken Maliyet Yöntemine göre, İşletmenin 2009 yılına ait BİRİM ve TOPLAM ÜRETİM İNİ hesaplayınız. Dönemin gelir tablosunu düzenleyiniz. CEVAP(3) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 3 Mart 2010 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 4

000 adet Dönem İçinde Satılan Mamul Miktarı 6.500 adet Dönem Sonu Yarı Mamul Miktarı Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 284.000 TL Direkt İşçilik Gideri 339.200 TL Genel Üretim Giderleri (Sabit) 472.

5 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 4. KARSAN İşletmesinin yıllık üretim kapasitesi adettir. İşletmenin Haziran ayı üretim ve satış bilgileri aşağıdaki gibidir. 4 GİDER TÜRÜ TUTAR LİK ORANI SABİTLİK ORANI Direkt İlk Madde Mlz. Gid TL %100 Direkt İşçilik Gid TL %20 %80 Genel Üretim Gid TL %40 %60 Araştırma Geliştirme Gid TL %100 Pazarlama Satış ve Dağ. Gid TL %50 %50 Genel Yönetim Gid TL %100 Üretim Miktarı adet Satış Miktarı adet Birim Satış Fiyatı 15 TL/adet Mayıs Ayı Sonu Stok Miktarı İSTENİLENLER a) Tam Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. b) Normal Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. c) Değişken Maliyet Yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayarak, Haziran ayı Katkı Tipi Gelir Tablosunu düzenleyiniz. CEVAP(4) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 4 Temmuz 2011 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 5

000 TL %100 Pazarlama Satış ve Dağ. Gid. 5.000 TL %50 %50 Genel Yönetim Gid. 10.000 TL %100 Üretim Miktarı 7.500 adet Satış Miktarı 6.

6 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 5. Yıllık üretim kapasitesi Adet mamul olan bir işletme, 2011 yılında 900 Adet mamul üretmiştir yılı üretim giderleri aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir 5 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri Değişken GÜG TL Sabit GÜG TL TL TL TL İstenilenler Yukarıdaki bilgilere göre ve işlemleri açıkça göstererek; işletmenin 2011 yılındaki; a) Tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. b) Değişken maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. c) Normal maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. CEVAP(5) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 5 Aralık 2011 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 6

000 TL 10.000 TL 15.000 TL İstenilenler Yukarıdaki bilgilere göre ve işlemleri açıkça göstererek; işletmenin 2011 yılındaki; a) Tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız.

7 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 6. Bir çimento fabrikasının aylık üretim kapasitesi tondur. Şubat ayında ton üretim ve top satış yapmış olan bu fabrikanın aynı aya ait giderleri aşağıdaki gibidir 6 Direkt ilk Md. ve Mlz. Gid TL Direkt İşçilik Gid TL Genel Üretim Gid TL Pazarlama, satış ve dağıtım Gid TL Genel Yönetim Gid TL Yapılan incelemeler, direkt işçilik ve genel yönetim giderlerinin tamamının, genel üretim giderlerinin %80 inin ve pazarlama, satış ve dağıtım giderlerinin %50 sinin sabit; geri kalan giderlerin ise değişken nitelik taşıdığını ortaya koymuştur. İstenilenler Yukarıdaki bilgilere göre ve işlemleri açıkça göstererek; a) Tam maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. b) Değişken maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. c) Normal maliyet yöntemine göre birim üretim maliyetini hesaplayınız. CEVAP(6) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 6 H. Kamil BÜYÜKMİRZA; Maliyet ve Yönetim Muhasebesi s. 269 değişime açik olun 7

8 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 7. Maliyetleri aylık olarak hesaplayan Dal üretim işletmesi, Haziran 2014 döneminde aşağıdaki giderlere katlanmıştır 7 Gider Çeşitleri Sabit Giderler Değişken Giderler İlk Madde Malzeme Giderleri Direkt İlk Madde Malzeme Endirekt Malzeme İşçi Ücret Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Endirekt İşçilik Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler Vergi, Resim ve Harçlar Amortisman ve Tükenme Payları Çeşitli Giderler TOPLAM Yıllık üretim kapasitesi adet ürün olan Dal işletmesi, Haziran ayında adet mamulün üretimine başlamış ve adedini tamamlamıştır. Üretimi tamamlanan mamullerin 7500 adedi %40 karla peşin satılmıştır. Dönem başı yarı mamul ve dönem başı mamul stokları bulunmayan işletmede, dönem sonu yarı mamullerin tüm üretim faktörleri açısından tamamlanma derecesi %60 tır. İstenilenler Normal maliyet yöntemini uygulayan Dal işletmesinin a) Kapasite kullanım oranını ve kapasite sapmasını bulunuz. Kapasite sapması Gelir Tablosunda hangi hesapta raporlanır açıklayınız. b) Tamamlanan mamullerin ve dönem sonu yarı mamul stoklarının toplam ve birim maliyetlerini bulunuz. c) Satışların Maliyeti Tablosu ve Gelir Tablosunun Brüt Satış kar/zararına kadar olan bölümü düzenleyiniz. CEVAP(7) Üritem Miktarı / Toplam Kapasite % 7 Haziran 2014 tarihli SMMM Yeterlilik Sınavı Sorusu değişime açik olun 8

İlk Madde Malzeme Endirekt Malzeme İşçi Ücret Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Endirekt İşçilik 8.000 8.000 18.000 4.500 20.000 22.500 20.000 Dışarıdan Sağ. Fayda ve Hizmetler 12.000 18.000 Vergi, Resim ve Harçlar 4.

9 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME 60.Brüt Satışlar GELİR TABLOSU YÖNTEMİNE GÖRE YÖNTEMİNE GÖRE 61.Satış İndirimleri NET SATIŞLAR 62.Satışların Maliyeti BRÜT SATIŞ KARI/ZARARI 63.Faaliyet Giderleri Arge Giderleri Pazarlama Satış Dağ. Gid. Genel Yönetim Gideri FAALİYET KARI / ZARARI 64.Diğer Faal. Olağan Gelir 65.Diğer Faal. Olağan Gider 66. Finansman Giderleri OLAĞAN KAR / ZARAR 67.Diğer Faal. Olağandışı Gelir 68.Diğer Faal. Olağandışı Gider DÖNEM KARI / ZARARI Vergi ve Yasal Yükümlülükler DÖNEM NET KARI / ZARARI değişime açik olun 9

Diğer Faal. Olağan Gelir 65.Diğer Faal. Olağan Gider 66. Finansman Giderleri OLAĞAN KAR / ZARAR 67.Diğer Faal. Olağandışı Gelir 68.

10 SMMM YETERLİLİK / KAPSAMINA GÖRE LEME KATKI TİPİ GELİR TABLOSU YÖNTEMİNE GÖRE Satışlar Satışların Maliyeti BRÜT KATKI PAYI Değişken Dönem Gideri NET KATKI PAYI Sabit Giderler KARA / ZARARA KATKI DÖNEM KARI / ZARARI değişime açik olun 10

KATKI PAYI Değişken Dönem Gideri NET KATKI PAYI Sabit

Benzer belgeler

KAPSAMINA GÖRE MALİYETLER

BÖLÜM-01 KAPSAMINA GÖRE MALİYETLER Kapsamına Göre Maliyetler a. Asal Maliyet Yöntemi b. Değişken Maliyet Yöntemi c. Normal Maliyet Yöntemi d. Tam Maliyet yöntemi Üretilen mamullerin maliyeti üç ana unsurdan