Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Küresel İşletme Yönetimi Dersi Öğretim Üyesi: İlhan ÇİFTÇİ Şubat 2012 İstanbul
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 2
Günün Sorusu Küresel işletmeciliği önemli kılan gelişmeler nelerdir? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 3
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 4
Amerikan'ının Keşfi - 1492 Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 5
Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 6
Bahama Adaları veya Porto Riko Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 7
ABD nin Kuruluşu İspanya, Hollanda, İngiltere, Fransa, İsveç, Portekiz adada koloniler kurdu. Florida ismini İspanya dan aldı. İngilizler kıtanın doğu kanadına zaman içinde 13 koloni kurdu ve bu koloniler Britanya İmparatorluğu na bağlı sömürge oldular. 1775 1783 yedi yıl savaşları (bağımsızlık savaşı) yaşandı. 1776 da Amerika Birleşik Devletleri kuruldu. 1778 Fransa İngiltere ye savaş açtı 1783 İngiltere ABD yi tanıdı. (Paris Antlaşması) 1789 yılında yapılan seçimlerde George Washington ABD nin ilk başkanı oldu. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 8
Fransa dan Alınan Topraklar 1803 yılında 15 milyon ABD Doları karşılığında 15 eyalet Fransa dan alınmıştır. 1847 yılında Kaliforniya'da altın bulunması sonucunda göç arttı ve sınırlar Pasifik Okyanusu'na kadar genişledi. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 9
ABD Genişleme Dönemi Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 10
Rusya dan Alınan Topraklar 1867 yılında Rusya İmparatorluğu'ndan 7.2 milyon ABD Doları karşılığında Alaska satın alınmıştır. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 11
1861 1865 ABD İç Savaş Kuzey Zengin Ticaret Beyaz ırk Sonuç: Güney Amerika ekonomik yıkıma uğruyor. Kuzey zengin Güney Fakir Amerika da kölelik kaldırılıyor Güney Zengin Tarıma dayalı ekonomi Tarımda çalışan işçiler siyahi köleler Başkan: Abraham Lincoln Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 12
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 13
I. Sanayi Devrimi İki tane sanayi devrimi yaşanmıştır. 1. Sanayi Devrimi (1780-1830) - İngiltere İcatlar İngiltere de evde el işçiliğinden fabrikada makine işçiliğine taşımıştır. Su ile çalışan dokuma ve örme makineleri.. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 14
II. Sanayi Devrimi İç Savaştan sonra Amerika hala dünyanın en geniş tarım ülkesidir. İkinci Sanayi Devrimi Amerika da 1850 1900 yılları arasında görülmüştür. 1920 yılında dünyanın lider endüstri gücü olmuştur. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 15
ABD Sanayileşti: Neden? Sanayi Devriminin Sebepleri: Doğal Kaynaklar ABD de kömür ve çelik rezervlerinin yüksek olması Devlet teşviki Artan nüfus ile birlikte sağlanan ucuz iş gücü Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 16
ABD Sanayileşti: Neden? Samuel Slater (1768-1835) dikiş makinesi Eli Whitney 1793 çırçır makinesi Isaac Singer - 1853 Samuel F.B. Morse - Telgraf Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 17
Sanayileşmede 3 Adım Sanayileşme 3 önemli gelişmeyi kapsamaktadır: Lojistik genişlemiştir. Elektirik icat edildi. Gelişmeler sanayileşme sürecine katkı sağladı: Çelik Sondaj (Petrol) Rafine Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 18
Sanayi Devriminin Etkileri Amerikan Şehir Toplumu oluşmuştur. Sanayi kolları ve fabrikalar artmıştır. İnsanlar köyden kente göç etmiştir. Bunun sonucunda oluşan diğer faktörler: Çalışma koşulları değişmiştir. Aşırı kalabalıklaşma ve hastalıklar artmıştır. Yeni grup ve fikirler ortaya çıkmıştır: Agriculture and Industry Farmers vs. Captains of industry The People vs. The Elites Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 19
Sanayi Devrimi Özet ABD ye Etkileri ABD İcatları Şehirlerin artışı Başlangıç Büyük Britanya ABD Kaynakları Kömür Çelik Devlet Teşviki Ucuz İşgücü Değişebilen Parçalar Bessemer Süreci mass production Şehirli Nüfusun Artışı İş Koşullarının Değişmesi Şehir Problemleri Populizm Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 20
Günün Sorusu Küresel işletmeciliği önemli kılan gelişmeler nelerdir? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 21
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 22
Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Ticaret dönemi : 1500-1850 sanayi devrimine kadar devam etmiştir. Ülke dışı yatırımlara ağırlık verilmesi zorunlu hâle gelmiş ve bankacılık büyük önem kazanmıştır. Önemli Akım: Merkantalizm Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 23
Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Sömürgecilik dönemi : 1850 den 1914 e kadar devam etmiştir. Sanayi devriminin sonucunda büyük işletmeler kurulmuştur. Sanayi mallarına ilgi artmıştır. Tarım ve madenciliğe önem verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu gerileme döneminden parçalanma dönemine girmiştir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 24
Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Ayrıcalıklar dönemi : 1914 den 1945 e İkinci Dünya Savaşının bitimine kadar devam etmiştir. Otomobil sektöründe dış ülkelere yapılan yatırımlar önem kazanmıştır. 1929 da İngiliz Leverdeterjan ile Hollandalı Unıon firması birleşerek ilk uluslararası işletmeyi kurmuşlardır. Bu dönemde önemli olaylar: 1929 büyük dünya buhranı, Avrupa da savaş dolayısıyla Almanya nın bazı işletmeleri işgal etmesi. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 25
Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası dönem : 1945-1970 1945 den günümüze kadar olan dönemdir. İşletmeler dünya çapında yeni pazarlar ve üretici güçler aramaya başladıkları için bu yıllara Global genişleme yılları adı verilir. (Küreselleşme) Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 26
Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi 1914-1945 1945 -. 1500-1850 1850-1914 Ticaret Dönemi Sömürgecilik Dönemi Ayrıcalıklı Dönem Uluslararası Dönem Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 27
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 28
Dış Ticaret Teorileri Merkantilizm Adam Smith Mutlak Üstünlükler Teorisi David Ricardo Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher-Ohlin - Faktör Oranları Teorisi Faktör fiyatları eşitliği teorisi Stolper Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi Rybczynski teorisi Leontief Paradoksu Ölçek Ekonomileri Teoremi Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 29
Merkantilizm o 16. yüzyılda Batı Avrupa da hakim olan ekonomik düşünce sistemidir. o Bir ülkenin varlıkları sahip olduğu altın miktarı ile ölçülür. Dış ticaret Sömürgecilik o Dış ticarette iki ülkenin de kazanç sağlaması mümkün değildir. o İhracat yapan ülke altın rezervini artırır. İthalat yapan ülke ise ödeme aracı altın olduğu için altın rezervini düşürür. o Devlet dış ticarette korumacı bir rol oynamalı, ihracatı desteklemeli, ithalatı azaltıcı önlemler almalı. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 30
Adam Smith Mutlak Üstünlükler Teorisi o İki ülke ve iki çeşit mal vardır. o Her iki ülke de her iki malı üretebilir. o Dış ticarette para kullanılmaz. o Mallar değiş tokuş edilir. o Fiyatlar nominal-parasal değil reeldirgörecelidir, yani bir malın değeri diğer mal cinsinden veya malı üretmek için harcanması gereken işgücü miktarı cinsindendir. o Her iki ülke her iki malı tüketmeye ihtiyaç duyar. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 31
Mutlak Üstünlükler Teorisi İngiltere: 1 Buğday = 2 Şarap Portekiz :1 Buğday = 1,5 Şarap Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 32
Mutlak Üstünlükler Teorisi - Varsayımlar Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 33
David Ricardo Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi o Bir ülke tüm ürünlerde mutlak üstünlüğe sahipse ne olur? o o o o Uluslararası ticaret için üzerinde durulması gereken, ülkelerin mutlak üstünlüğe sahip olmaları değildir. Tersine, önemli olan üstünlüklerin derecesidir. Bir ülke, diğerleriyle karşılaştırıldığında, hangi malların üretiminde daha yüksek bir üstünlüğe sahipse o mallarda uzmanlaşmalıdır. Bir ülke kaynaklarını üretimini en etkin şekilde gerçekleştirdiği ürünlerde kullanmalı, göreceli olarak üstün olmadığı ürün ve hizmetlerin üretiminden vazgeçmeli ve bu ürünleri de diğer ülkelerden satın almalıdır. Uzmalaşılması gereken üretim, göreceli olarak üstünlüğe sahip olunan ürünün üretimidir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 34
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi İngiltere: 1 Buğday = 2 Şarap Portekiz :1 Buğday = 1,5 Şarap İngiltere nin üretimde kullanabileceği toplam emek faktörü 270 birim, Portekiz in ise 180 birim olsun. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 35
Heckscher Ohlin Teorisi İki ülkenin üretim faktörlerinin farklı olması üretim çıktılarının da farklı olmasına neden olmaktadır. Sermaye yoğun olan ülkeler sermaye yoğun ürünleri, emek yoğun olan ülkeler de emek yoğun ürünleri ticarete konu ettikleri sürece kazançlı çıkarlar. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 36
Leontief paradoksu Yapılan çalışma sonucunda Amerika emek-yoğun mallar ihraç edip, sermaye-yoğun mallar ithal eden bir ülke olarak çıkmıştır. Beklenenin aksine çıkan bu duruma Leontief Paradoksu denilmiştir. Leontief, çelişkinin nedenini şöyle açıklar: Amerikan toplumunun üstün girişimcilik, yöneticilik, eğitim gibi özellikleri nedeniyle, Amerikan işçileri dünyanın diğer ülkelerindeki işçilere göre üstün niteliktedir. Aynı sermaye araçları ile çalışmış olsalar bile verimlilikleri yüksektir. Bir Amerikan işçisi, üç yabancı işçiye bedeldir..bu nedenle Amerika nın emek stokunu bulmak için mevcut stoku üç ile çarpmak gerekir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 37
Leontief e Eleştiriler Çalışmanın savaşın hemen sonrasındaki yıl için yapılmış olması Hesaplamalarda kullanılan sermaye katsayılarının güvenilir olmaması Sadece emek ve sermaye faktörleri dikkate alınmış, doğal kaynaklar gözardı edilmiştir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 38
Ölçek Ekonomileri Teoremi Paul Krugman - 1979 Ticaretten sağlanacak faydanın sebebi ülkelerin bir alanda uzmanlaşması değil; ölçek ekonomileri, yoğun rekabet ve küreselleşmenin getirdiği imkanlardır. Doğru mu, Yanlış mı? Ticari sınırlamalar azaltılırsa firmalar daha büyük pazarlara ulaşacak, üretimlerini arttırmak suretiyle ölçek ekonomilerinden yararlanacaklardır? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 39
Krugman Haklı mı? Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre Almanya nın Fransa ya sattığı ürünlerin %52 si zaten Fransa nın da ürettiği ve Almanya ya sattığı ürünlerden oluşmaktadır. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 40
İçindekiler Dünyanın Dünü - Bugünü Amerika Kıtasının Keşfi Sanayi Devrimi Uluslararası İşletmeciliğin Tarihsel Gelişimi Uluslararası Ticaret Teorileri Merkantilizm Mutlak Üstünlükler Teorisi Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Heckscher Ohlin Teorisi ve Leontief paradoksu Küreselleşme Küreselleşme ve Bölgeselleşme Dünya Ticaretine Konjonktürel Bakış Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 41
Dünya nın gittiği yer neresi? Küreselleşme mi? Bölgeselleşme mi? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 42
Günün Sorusu Küreselleşme Nedir? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 43
Prenses Diana Global Pazar o Prenses Diana İngiltere Kraliyet Ailesinin Gelinir o Mısır Devletine mensup erkek arkadaşı ile Fransa da o Alman marka bir otomobille kaza yapmış ve hayatını kaybetmiştir. o Kazayı yapan şoför Belçikalıdır. o Şoför ün İskoç viskisini çok içtiği için sarhoş olduğu tespit edilmiştir. o Diana ya ilk müdahale kazadan hemen sonra Amerikalı doktorlar tarafından yapılmıştır. o Diana ya Brezilya tescilli ilaçlar verilmiş ancak ölümüne engel olunamamıştır. o Bu bilgilerin tarafımıza gönderilmesi Amerikan ve İngiliz menşeli Bill Gates teknolojisi ile mümkün olmuştur. o Bu haberi bilgisayarından okuyan herkes Tayvan Çipinin yardımıyla haberi okumuştur. o Haberin okuduğu monitör çok büyük ihtimalle Kore ye aittir ve Bangladeşli İşçiler tarafından Singapur tesislerinde üretilip Hindistan üzerinden dünya pazarına çıkmıştır. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 44
Güncel Perspektif Gelişmekte Olan Ülkeler Gelişmiş Ülkeler Sanayi Bilişim & Teknoloji Üretim Hizmet Transfer (Emek, Hammadde, Bilgi) Transfer (Emek, Hammadde, Bilgi) Interdependency Glocalization Unidimension Benzeşme İstek Tercih Kültür Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 45
Küreselleşme Sanayi Devrimi Küreselleşme Gelişmiş Ülkeler Gelişmiş Ülkeler Çok Uluslu Şirketler Ucuz Emek Ucuz Hammadde Transfer Transfer Teknoloji Yönetim Sermaye Az Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Adam Smith (Mutlak Üstünlükler Teorisi) FDI Consantration Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 46
Bölgeselleşme/Serbestleşme Hareketleri Serbest Ticaret Antlaşmaları Gümrük Birliği Ortak Pazar Ekonomik Birlik Siyasi birlik Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 47
DÜNYADA SERBEST BÖLGELER II. Dünya Savaşı öncesi kurulan Singapur ve Hong Kong Serbest Limanları ile daha sonra kurulan Panama, İrlanda, Tayvan ve Güney Kore Serbest bölgelerinin elde ettikleri büyük başarılar, serbest bölgeler fikrinin pek çok ülkece kabul edilmesine katkıda bulunmuştur. 1967 yılında serbest bölgelerin, Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İlişkiler Komisyonunca gelişmekte olan ülkelerin ihracatlarını artırmada önemli bir araç olarak kabul edilmesinden sonra, serbest bölge sayısı hızlanarak artmıştır. 60 48
DÜNYADA SERBEST BÖLGELER ABD, İngiltere, Almanya, Macaristan, Yugoslavya, Suudi Arabistan, Pakistan, Hindistan, Tayland, Çin gibi farklı rejimlerle idare edilen 80 ülkede, 450 nin üzerinde serbest bölge kurulmuş ve serbest bölgeler üzerinde gerçekleştirilen ticaretin hacmi 500 milyar dolara ulaşmıştır. Yakın çevremizde yer alan serbest bölge sayısı 25 civarında olup, bunlar İran, Suriye, Lübnan, Ürdün, Mısır, Libya, Kuzey Kıbrıs, Güney Kıbrıs, Yunanistan ve Romanya da bulunmaktadır. 60 49
Bölgeselleşme Küreselleşme 1. Adım - GATT Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) 1947'de 23 ülke tarafından imzalanan bir anlaşmadır. Amaç: Uluslararası ticareti, haklar ve sorumluluklar açısından düzenlemek, vergi oranlarını azaltmak ve uluslararası ticaretin gelişmesine katkı sağlamaktır. Not: 23 kurucu üye, 45 bin kalem malın gümrük tarifinde karşılıklı taviz vermiştir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 50
Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 51
Dünya Ticaret Örgütü WTO, GATT ın devamı niteliğindedir. 1995 yılında yürürlüğe girmiştir. GATT, sadece mal ticaretini kapsarken, WTO mal, hizmetler ve fikri mülkiyet hakları olarak da bilinen "fikir ticareti"'ni de kapsamaktadır. www.wto.org Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 52
Dünya Ticaret Örgütü - WTO Dünya Ticaret Örgütü nün Serbestlik Hareketleri - 1994 DTÖ, çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal organıdır. DTÖ, hükümetlerin iç ticaret yasalarını ve düzenlemelerini nasıl yapacakları hususunda yasal bir çerçeve ortaya koymaktadır ve toplu görüşmeler ve müzakereler yoluyla ülkeler arasında ticari ilişkilerin geliştirildiği bir platformdur. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 53
Bölgeselleşme Küreselleşme EFTA - Avrupa Birliği AB ülkeleri arasında serbest ticaret antlaşmaları ile mal ve hizmet dolaşımında vergilendirm e yoktur. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 54
Bölgeselleşme Küreselleşme NAFTA - 1994 Nüfus 360 milyon 10 tirlyon dolar satın alma gücü Dünya ticaret hacmi içindeki payı % 20 civarındadır. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 55
Bölgeselleşme Küreselleşme Şangay 1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan beraberliğiyle başlayan örgüt. 2001 Özbekistan ile sayı 6 olmuştur. Genişlemeyi kendisine hedef belirleyen örgüt iran, Hindistan, Moğolistan ve Pakistanın gözlemci ülke olarak katılmasıyla hem bu hedefine yaklaşmış hemde bir doğu ittifakı mı? sorusunu gündeme getirmiştir. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 56
Diğer Birlikler APEC: Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği LAIA: Latin Amerika Entegrasyon Birliği AEC: Afrika Ekonomik Topluluğu Mercosur: Güney Ortak Pazarı Mercosur un Dünya ticaret hacmi içindeki payı % 1,5 civarındadır Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 57
Serbest Ticaret Bölgeleri Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 58
Günün Sorusu Bölgeselleş mi? Küreselleşme mi? Hangi güç daha baskındır? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 59
Dünya İhracatının Yıllara Göre Dağılımı İhracat / İthalat Değişim 1999 2011 % Artış Dünya İhracatındaki Artış 5.712.000 18.255.000 220% Dünya İthalatındaki Artış 5.921.000 18.438.000 211% 20.000.000 18.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0-50.000-100.000-150.000-200.000-250.000-300.000-350.000-400.000 Top. X X-M 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü www.wto.org -450.000 Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 60
Dünya İhracat ve İthalatının Kıtalara Dağılımı 120 100 80 Dünya İhracatındaki Oranı % Dünya İthalatındaki Oranı % Kıta KUZEY AMERİKA 13 17 GÜNEY ve ORTA AMERİKA 4 4 AVRUPA 36 37 BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU 4 3 AFRİKA 3 3 ORTADOĞU ÜLKELERİ 7 4 ASYA 33 32 Toplam 100 100 Dünya İhracatındaki Oranı % Dünya İthalatındaki Oranı % 60 40 20 0 KUZEY AMERİKA GÜNEY ve ORTA AMERİKA AVRUPA BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU AFRİKA ORTADOĞU ÜLKELERİ ASYA Toplam Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 61
Çin ABD Almanya Japonya Hollan Fransa Kore İtalya Rusya Belçika İngiltere Hong Kanada Türkiye 12,0 10,0 8,0 10,4 8,1 8,1 Ülkelerin 2011 Dünya İhracatındaki Payı % 6,0 4,0 2,0 0,0 4,5 3,6 3,3 3,0 2,9 2,9 2,6 2,6 2,5 2,5 0,7 Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü www.wto.org Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 62
Dünya İhracat ve İthalatının Ülkelere Göre Dağılımı Ülkelere Göre Dünya İhracatı Tutar (milyon USD) Kendi Bölgesi İçindeki Payı % Dünya İthalatındaki Payı % Ülke Çin 1.898.381 31,8 10,4 ABD 1.480.432 64,9 8,1 Almanya 1.472.281 22,3 8,1 Japonya 822.564 13,8 4,5 Hollanda 661.015 10,0 3,6 Fransa 596.068 9,0 3,3 Kore 555.214 9,3 3,0 İtalya 523.183 7,9 2,9 Rusya 522.013 66,2 2,9 Belçika 476.660 7,2 2,6 İngiltere 473.191 7,2 2,6 Hong Kong 455.650 7,6 2,5 Kanada 452.440 19,8 2,5 Türkiye 134.918 2,0 0,7 Ülkelere Göre Dünya İthalatı Tutar (milyon USD) Kendi Bölgesi İçindeki Payı % Dünya İthalatındaki Payı % Ülke Çin 1.743.484 29,2 9,5 ABD 2.265.894 73,3 12,3 Almanya 1.253.940 18,2 6,8 Japonya 854.998 14,3 4,6 Hollanda 598.683 8,7 3,2 Fransa 713.859 10,4 3,9 G. Kore 524.413 8,8 2,8 İtalya 557.468 8,1 3,0 Rusya 323.831 59,8 1,8 Belçika 461.402 6,7 2,5 İngiltere 637.762 9,3 3,5 Hong Kong 510.855 8,6 2,8 Kanada 462.635 15,0 2,5 Türkiye 240.842 3,5 1,3 X-M Farklar 154.897-785.462 218.341-32.434 62.332-117.791 30.801-34.285 198.182 15.258-164.571-55.205-10.195-105.924 Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 63
Dünya Ticaret Hacmindeki Artışın Nedeni Nedir? Nüfus? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 64
Nüfus Artışı? Yıl Nüfus 1000 310 1250 400 1650 500 1700 610 1750 790 1802 1.000 1927 2.000 1961 3.000 1971 4.000 1987 5.000 1999 6.000 2011 7.000 2020 8.500 2030 9.600 2040 10.300 2050 12.000 Yıl 1971 Nüfus 4 milyar kişi Yıl 2011 Nüfus 7 milyar kişi Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 65
Dünya Nüfusunun Coğrafi Dağılımı Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 66
Ülkelere Göre Nüfus Artış Oranları Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 67
Ülkelere Göre Kişi Başı Milli Gelir Nüfus Artışı ile Kişi Başı Milli Gelir Arasında İlişki Var mıdır? Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 68
Dünya Ticaret Hacmindeki Artışın Nedeni Nedir? Diğer Nedenler? Teknoloji Politika Rekabet.. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 69
Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 70
Ödev Fortune 500 de yer alan şirketlerin ait oldukları ülke ve sektör dağılımını yapınız. Bu şirketlerin ait oldukları ülke ile sanayi devrimini birlikte değerlendiriniz. Fortune 500 de yer alan şirketlerin geliri ile gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin milli gelirini karşılaştırınız. Mart 13 Bahçeşehir Üniversitesi 71