ÖZET Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde,31 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde, e yükselmiştir. Temmuz ayı yıllık enflasyon oranındaki yükselişte Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti nde de vurgulanan baz etkileriyle son dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybı belirleyici olmuştur. Temel enflasyon göstergelerinde ise Türk lirasındaki değer kaybının etkileri hissedilmeye başlanmıştır. Önümüzdeki aylarda işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltme ve enerji fiyatlarında olumluya dönecek baz etkisine bağlı olarak enflasyonun aşağı yönlü bir hareket sergileyeceği tahmin edilmektedir....değerlendirmeler... Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde,31 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde, e yükselmiştir. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla,3 ve, puanlık artış göstererek yüzde,9 ve yüzde,9 olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya kıyasla gıda grubunun katkısında belirgin bir değişim gözlenmezken enerji ve temel mal gruplarının katkısı sırasıyla,3 ve, puanlık artış göstermiştir. Hizmet grubunun katkısı ise sınırlı oranda artmıştır. TÜFE İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde,79 oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 7,97 ye yükselmiştir. Yıllık enflasyondaki yükseliş haberleşme ve diğer hizmetler alt gruplarından kaynaklanmıştır. Bu dönemde ulaştırma yıllık enflasyonu gerilerken kira ve lokanta otel hizmetlerinde yıllık enflasyon yatay bir seyir izlemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet enflasyonunda ana eğilimin yüksek seyrini koruduğuna işaret etmektedir. Temel Mal 9 Hizmet 9 3 3-3 - Diğer Hizmetler Ulaştırma Hizmetleri Lokanta ve Oteller Haberleşme Hizmetleri Kira I
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Temmuz ayında yaklaşık 1 puanlık artışla yüzde,3 e yükselmiştir. Büyük ölçüde Türk lirasındaki değer kaybının yansımasıyla dayanıklı tüketim malları fiyatları yüzde 1, oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 3,7 ye yükselmiştir. Bu grupta otomobil ve mobilya fiyatlarındaki yükseliş ön plana çıkmıştır. Temel malların diğer alt gruplarında ise yıllık enflasyondaki düşüş sürmüştür. Döviz kuru gelişmelerine hızlı tepki veren gruplardaki artışlar paralelinde temel mal fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış artış eğilimi Temmuz ayında yükselmiştir. 1 - - Giyim ve Dayanıklı Hariç Temel Mallar Giyim Dayanıklı Mal Altın Hariç - Otomobil Elektrikli ve Elektriksiz Aletler Mobilya Temmuz ayında enerji fiyatları yüzde 1,1 oranında artmıştır. Bu gelişmede uluslararası petrol fiyatlarındaki yükseliş ve Türk lirasında gözlenen değer kaybı sonucunda sırasıyla yüzde 3, ile yüzde, oranında artan yurt içi akaryakıt ve tüp gaz fiyatları etkili olmuştur. Bu doğrultuda, enerji grubu yıllık enflasyonu baz etkisinin de katkısıyla,7 puan artarak yüzde 11,3 olmuştur. 1 Gıda Enerji İşlenmemiş Gıda İşlenmiş Gıda - - Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon,1 puanlık bir düşüşle yüzde,7 ye gerilemiştir. İşlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatları,3 oranında gerilerken diğer işlenmemiş gıda fiyatları et fiyatları kaynaklı olarak yükselmiştir. Sonuç olarak, bu dönemde işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 19,3 ile geçen ayki yüksek seviyesini korumuştur. İşlenmiş gıda fiyatları Temmuz ayında yüzde,3 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 7,9 a gerilemiştir. Ekmek ve tahıllar alt grubu fiyatlarındaki artış eğilimi korunmuş, grup yıllık enflasyonu yüzde 11,3 olmuştur. Ekmek ve tahıllar dışındaki işlenmiş gıda ürünleri fiyatlarında yıllık enflasyon ise,7 puan gerileyerek, olarak gerçekleşmiştir. II
Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim Temmuz 13 Temmuz Temmuz 13 Temmuz TÜFE,31 -,3, 9,7 1. Mallar,13 -, 9,3 9,79 Enerji 1,1-1,3 11,3 9,7 Gıda ve Alkolsüz İçecekler,,3,7 9, İşlenmemiş Gıda,11, 19,3, Taze Meyve-Sebze -,3,1 37,,73 Diğer İşlenmemiş Gıda,1,13 9,, İşlenmiş Gıda,3, 7,9, Ekmek ve Tahıllar,,7 11,3 9,7 Diğer İşlenmiş Gıda,,37,,13 Enerji ve Gıda Dışı Mallar -,39-1,9,,9 Temel Mallar -,39-1,3,3,11 Dayanıklı Mallar 1,3 -,, 7,3 Dayanıklı Mallar (Altın Hariç) 1, -, 3,7,71 Alkollü İçecekler ve Tütün -,,,99 1,9 Altın -,7-1,3-13, 11,1. Hizmetler,79,7 7,97,91 Kira,1,,1, Lokanta ve Oteller,,,97 9,37 Ulaştırma Hizmetleri, 1, 7, 9,9 Haberleşme Hizmetleri 1,3,33 7,3,9 Diğer Hizmetler* 1,,,9 7, 3. Temel Göstergeler İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE,3 -,9 7,1, ÖKTG-H, -,13,9, ÖKTG-I, -,9,9 7, *Diğer hizmetler: Kira, lokanta ve oteller, ulaştırma ile haberleşme hizmetleri dışında kalan hizmet endeksi. III
...ÜFE Temmuz ayında üretici fiyatları yüzde,99 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu yüzde,1 e yükselmiştir. Tarım grubunda yıllık enflasyon yüzde, ile önceki aya kıyasla yatay seyretmiştir. Bu grupta, bitkisel ürünler ile meyve ve sebze fiyatları bu ayda yüzde,93 oranında artarken canlı hayvan fiyatları yüzde 1,3 oranında düşmüştür. Buğday fiyatları ise son iki aydaki sınırlı düşüşünü sürdürmüştür. Petrol Ürünleri Hariç İmalat Sanayi 1 Aylık % Değişim, 3 Aylık Hareketli Ortalama Yıllık % Değişim (Sağ Eksen) - - - Tarım Bitkisel Ürünler ile Meyve ve Sebze Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ür. -1 Temmuz ayında imalat sanayi fiyatları yüzde 1,1 oranında artmıştır. Türk lirasında kaydedilen değer kaybı imalat sanayi alt grupları genelinde hissedilirken en belirgin artış yüzde,7 ile petrol ürünlerinde gözlenmiştir. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının yıllık artış oranı ise yüzde, e yükselmiştir. MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Temmuz ayında dayanıklı tüketim malları dışındaki bütün gruplarda fiyat artış gözlenirken en belirgin yükseliş sermaye mallarında gerçekleşmiştir. Ara malı fiyatlarındaki yükselişte önceki aya benzer şekilde demir, çelik ve demir alaşımları fiyatları, sermaye malları fiyat artışında ise cam kalıp fiyatları etkili olmuştur. Dayanıksız tüketim malları fiyatları da işlenmiş meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle yükselmiştir. Sonuç olarak, imalat sanayi yıllık enflasyonu geçen aya göre 1,31 puan artarak yüzde,1 olarak gerçekleşmiştir. - Sermaye Malları Ara Malları - Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları IV
...TABLOLAR Temmuz Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık TÜFE,31, -,3 9,7 Gıda ve Alkolsüz İçecekler,9,,7,3 9, Alkollü İçecekler ve Tütün,7 -,,99, 1,9 Giyim ve Ayakkabı,3 -,,93 -,3 7, Konut 1,, 7,7 -,1 11, Ev Eşyası 7,,1,73 -,7 9,1 Sağlık,,,31,,13 Ulaştırma 17,99, 9,77,37, Haberleşme,,9,9,9 3,9 Eğlence ve Kültür,9,7, -,, Eğitim 1,91,1,9 1,9 7,13 Lokanta ve Oteller,1,,97, 9,37 Çeşitli Mal ve Hizmetler,1 -,33 3,97, 13,7 Kaynak: TÜİK. Temmuz Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık ÜFE,99,1 -,31,13 Tarım 1,3,,,7 11, Bitkisel, Meyve ve Sebze Ürünleri,7,93 11,9 -,1 13, Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünler,7-1,3 -,31 -,, Sanayi 3, 1,1 7, -,3, Madencilik 3,,73,7-1,1,3 İmalat 7,1 1,1,1 -,, Petrol Ürünleri Hariç İmalat 9,3,99,7 -,,1 Petrol ve Ana Metal Ürünleri Hariç İmalat,1,, -,,39 Elektrik, Gaz ve Su, 1,1 1, -,93,3 MIGS Sınıflamasına Göre ÜFE Gelişmeleri (Aylık Yüzde Değişim) Tem. Ağu. Eyl. Eki. Kas. Ara. Oca.13 Şub.13 Mar.13 Nis.13 May.13 Haz.13 Tem.13 Yıllık Ara Malları -,,,,1 -,3 -,,,37,73 -,3, 1,3 1,33, Sermaye Malları -, -,,39,1,9,3, 1,19 1,1,7, 1,1 1,9,7 Dayanıklı Tüketim Malları -,,,71 -,9-1,,9 -,97 -,9,1 -,9-1,, -, -, Dayanıksız Tüketim Malları,,,7,7 -,3 -,17,19,7 1,,,7,,31,7 Enerji -1,9, 1, -,93 1,7 -,,33-7,3 1,17 -,, 1,,1 1, Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. V