Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması

Kadir Has Üniversitesi TÜRKİYE ARAŞTIRMALARI MERKEZİ Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması Kantitatif Araştırma Özeti 12 Ocak 2016 AKADEMETRE RESEARCH AND STRATEGIC PLANNING

Akademetre Research & Strategic Planning: Türkiye Araştırmacıları Derneği, ESOMAR European Society for Opinion and Marketing Research üyesidir Akademetre Research & Strategic Planning: Araştırmalarını ve hizmetlerini GAB 2014 BV Güvenilir Araştırma Belgesi ISO 20252/2012 Kalite Yönetim Sistemi standartlarına uygun olarak gerçekleştirir Akademetre Research & Strategic Planning: Pazarlama araştırmalarında ve sosyal araştırmalarda belirlenen uluslararası bilimsel ve etik kuralları ve sektörde yer alan ulusal ve uluslararası kurumların ve mesleki derneklerin belirlediği standartları uygulamaktadır

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 1 Genel Çerçeve Amaç Araştırma Amacı : Türkiye de mevcut ve olası sorun ve gündeme ilişkin toplumun bakışını tespit etmek. Yöntem Örneklem Araştırma Yöntemi Veri Toplama Tekniği Evren Adana, Samsun, Kayseri, Trabzon, Gaziantep, Malatya, Bitlis, Erzurum, ikamet edenler. Örneklem : 1.000 Güven Düzeyi : % 95 Hata Payı : ± 3,0 : Kantitatif Araştırma : Önceden hazırlanmış soru formuna bağlı yüz yüze görüşmeler : Türkiye geneli temsiliyet; 18 yaş ve üzeri. 26 il (İstanbul, Ankara, Konya, Bursa, Kocaeli, İzmir, Aydın, Manisa, Tekirdağ, Balıkesir, Antalya, Hatay, Zonguldak, Kastamonu, Kırıkkale, Diyarbakır, Mardin, Ağrı) kent merkezlerinde Takvim Saha Çalışması : 09 17 Aralık 2015 Veri Kontrol ve Analiz : 10 21 Aralık 2015 Raporlama : 22 Aralık 2015 30 Aralık 2015

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 2 Demografi

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 3 Demografi Görüşülen Kişilerin Cinsiyet Dağılımı Görüşülen Kişilerin Medeni Durumu 4,5 32,1 50,1 49,9 63,4 Kadın Erkek Evli Bekar Diğer : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 4 Demografi Demografi 90% Görüşülen Kişilerin Yaş Dağılımı Yaş Ortalaması 40,9 100% 11,9 65 Yaş ve üzeri Görüşülen Kişilerin Toplam Hane Büyüklüğü Hane Ortalaması 3,4 100% 90% 16,7 5 Kişi ve daha fazla 80% 70% 12,0 16,9 55-64 Yaş 80% 70% 29,8 4 Kişi 60% 45-54 Yaş 60% 50% 40% 21,1 35-44 Yaş 50% 40% 27,9 3 Kişi 30% 20% 10% 0% 25,1 13,0 25-34 Yaş 18-24 Yaş 30% 20% 10% 0% 20,0 5,6 2 Kişi Yalnız : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 5 Demografi Demografi Ortalama Hane Geliri (TL) 100 Görüşülen Kişilerin Ortalama Hane Geliri 2292,6 Görüşülen Kişilerin Sosyo Ekonomik Statüsü A 3,0 90 24,1 Belirtmek istemedi 80 70 3,5 5,2 5.000 TL ve üzeri B 15,9 60 10,6 4.000-4.999 TL C1 21,0 50 40 25,7 3.000-3.999 TL C2 31,1 30 2.000-2.999 TL D 27,5 20 29,6 1000-1999 TL 10 0 1,3 1000 TL altı E 1,5 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 6 Demografi Demografi Eğitim Seviyesi Meslek Dağılımı Çalışma Durumu Meslekler n % Lisans Üstü Üniversite 1,0 21,8 Kendi Hesabına Çalışanlar %10,4 Nitelikli serbest meslek sahibi 9 0,9 0 5 çalışanlı tüccar 56 5,6 6 20 çalışanlı tüccar 5 0,5 20 + çalışanlı tüccar 1 0,1 1 9 çalışanlı şirket/ imalathane sahibi 18 1,8 10 25 çalışanlı şirket/ imalathane sahibi 11 1,1 25 + çalışanlı şirket/ imalathane sahibi 4 0,4 Üst düzey yönetici 4 0,4 10'dan az çalışanlı orta düzey yönetici 5 0,5 Lise 34,8 Ücretli Çalışanlar %46,0 10'dan fazla çalışanlı orta düzey yönetici 2 0,2 Nitelikli uzman, mühendis, teknik eleman 38 3,8 Memur/ofis çalışanı 124 12,4 İşçi/hizmetli 287 28,7 Ev kadını 190 19,0 İlköğretim 42,4 Çalışmayanlar %43,6 Emekli 122 12,2 Öğrenci 88 8,8 Geçici işsiz 36 3,6 Toplam 1000 100,0 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 7 1 Kasım 2015 te Oy Verilen Parti 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde hangi partiye oy verdiniz? Demografi AK Parti 48,9 CHP 25,0 1 Kasım 2015 Genel Seçimleri Sonuçları % MHP 12,8 AK Parti 49,5 CHP 25,3 MHP 11,9 HDP 11,1 HDP 10,8 : 1000 %11,1 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 8 Türk Halkının Siyasi Yelpazedeki Yeri Kendinizi siyasi açıdan nasıl tanımlarsınız? Demografi Muhafazakar Milliyetçi Dindar 20,7 16,3 20,2 17,8 17,5 19,3 14,7 37,1 39,2 37,3 33,2 Sosyal Demokrat 9,4 12,6 9,2 12,1 15,8 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Sosyalist Ulusalcı 7,3 3,9 3,6 4,8 6,4 2,9 2,6 1,9 2,9 2,9 2015 2014 2013 2012 2011 Katılımcıların %1,2 si kendisini siyasi açıdan nasıl tanımladığını söylemek istememektedir. 2015 yılındaki siyasi kimliğe göre sıralanmıştır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 9 Demografi Türk Kürt Alevi Etnik Yapı Kendinizi etnik olarak nasıl tanımlarsınız? 11,1 10,3 9,3 6,3 9,2 1,1 0,1 65,7 59,7 51,3 54,8 67,7 Arap Zaza Yörük Gürcü 0,9 1,2 1,1 1,1 1 0,4 0,6 0,1 0,4 0,2 0,1 2014 yılında katılımcıların %8,0 ı, 2015 yılında %3,5 i etnik kökenini belirtmek istememiştir. 2014 yılında katılımcıların %15,5 i, 2015 yılında %16,8 i etnik kökenin ne olduğunu bilmemektedir. 2015 yılındaki etnik yapıya göre sıralanmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 2015 2014 2013 2012 2011

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 10 Türkiye ve Sorunları

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 11 Türkiye nin Gündemdeki En Önemli Sorunu Türkiye nin şu anki en önemli sorunu kartta görmüş olduğunuz seçeneklerden hangisidir? Türkiye ve Sorunları Terör İşsizlik Yolsuzluk Dış politikadaki sorunlar Kürt sorunu Suriye krizi Gelir dağılımındaki eşitsizlik Yargı sistemi Paralel yapı 4,7 8,3 0,7 6,1 1,8 3,0 1,3 1,0 5,2 8,6 3,5 5,3 4,3 4,1 3,9 6,4 5,7 4,6 5,0 2,8 2,7 5,0 1,8 1,5 1,3 3,6 13,9 16,3 14,2 27,4 28,8 33,0 29,3 32,6 33,6 39,3 4 yıldır en önemli sorun görülen 2015 2014 işsizlik, 2015 de %16,3 ile ikinci sıraya gerilemiştir. 2015 yılında Türkiye nin en önemli sorunu olarak TERÖR görülmektedir.. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Eğitim 1,2 0,9 0,1 2013 2012 2011 2015 yılındaki ilk 10 soruna göre sıralanmıştır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 12 Türkiye ve Sorunları Coğrafi Bölgeler ında Türkiye nin En Büyük Sorunu Karadeniz Bölgesi (64) Marmara Bölgesi (401) 2015 Terör 42,6 2014 İşsizlik 26,1 2013 İşsizlik 18,7 2012 İşsizlik 35,7 2011 İşsizlik 35,7 Ege Bölgesi (138) 2015 Terör 29,7 2014 İşsizlik 26,1 2013 İşsizlik 31,9 2012 İşsizlik 34,1 2011 Terör 34,1 2015 Terör 2014 İşsizlik 2013 Ekonomik Kriz 2012 Terör 2011 Terör İç Anadolu Bölgesi (172) 2015 Terör 39,0 2014 İşsizlik 60,5 2013 İşsizlik 42,3 2012 Terör 33,7 2011 Terör 32,6 Akdeniz Bölgesi (107) 2015 Terör 36,4 2014 İşsizlik 31,8 2013 İşsizlik 31,1 2012 İşsizlik 39,3 2011 Terör 29,0 31,3 29,2 35,9 46,9 50,0 Doğu Anadolu Bölgesi (66) 2015 Terör 2014 İşsizlik 2013 İşsizlik 2012 Terör 2011 İşsizlik 30,3 35,2 Güneydoğu Anadolu Bölgesi (52) 2015 Terör 2014 İşsizlik 2013 İşsizlik 2012 İşsizlik 2011 İşsizlik 37,5 33,8 48,1 45,3 45,3 42,6 42,6 58,0 İl bazları parantez içerisinde belirtilmektedir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 13 Türkiye nin Gündemdeki En Önemli Sorunu - Türk/Kürt Kökenliler - Türkiye ve Sorunları - Türk Kökenliler - - Kürt Kökenliler - Terör 35,7 Terör 34,1 İşsizlik 14,4 Yolsuzluklar 9,3 İşsizlik 22,0 Gelir dağılımındaki eşitsizlik 5,1 Kürt sorunu 12,1 Hayat pahalılığı 4,8 Kürt sorunu 3,9 Yolsuzluklar 7,7 Dış politikadaki sorunlar 3,6 Dış politikadaki sorunlar 7,7 Rusya sorunu/ krizi Suriye krizi 3,0 2,4 Suriye krizi 5,5 Eğitim 2,4 %2,4 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Eğitim 4,4 %4,4 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Türk Kürt Kökenliler Kökenliler 333 91

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 14 Ekonomi

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 15 Ekonomi Son bir yılda yaşanan ekonomik gelişmeler sizi nasıl etkiledi? Ekonomik olarak kötü durumdayım 2,5 1,6 53,2 45,3 2015 yılı %30,8 i C2 SES mensubu 2014 yılı %30,0 ı C2 SES mensubu 2015 yılı %28,6 sı Cumhuriyetçi 2014 yılı %23,8 i Milliyetçi Hiç etkilenmedim 23,8 31,3 43,7 2015 yılı %26,5 i D SES mensubu 2014 yılı %30,7 si C2 SES mensubu 2015 yılı %30,3 ü Muhafazakar 2014 yılı %53,0 ı Muhafazakar Kendimi / ailemi geçindiremedim 8,2 5,8 33,7 31,1 2015 yılı %42,7 si C2 SES mensubu 2014 yılı %36,6 sı C2 SES mensubu 2015 yılı %29,3 ü Cumhuriyetçi 2014 yılı %57,7 si Muhafazakar Ekonomik olarak daha iyi durumdayım 5,3 7,1 9,6 8,5 2015 yılı %32,1 i C2 SES mensubu 2014 yılı %43,1 ı C2 SES mensubu 2015 yılı %34,0 ı Muhafazakar 2014 yılı %36,2 si Muhafazakar İşsizlik 5,1 5,5 1,2 0,3 2015 yılı %45,1 i C2 SES mensubu 2014 yılı %31,5 i C1 SES mensubu 2015 yılı %21,6 sı Muhafazakar 2014 yılı %25,9 u Muhafazakar 2015 2014 2013 2012 İlk beş kriter grafiğe dahil edilmiştir. 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 16 Sizce Merkez Bankası yönetimi siyaset etkisinden bağımsız olmalı mı? Ekonomi Siyasi Görüş Evet Hayır Fikrim Yok Cumhuriyetçi/Kemalist 81,5 13,8 4,7 Milliyetçi 59,5 21,5 19,0 19,2 Sosyal Demokrat 59,6 25,5 14,9 67,4 13,4 Muhafazakar 61,8 19,3 18,8 Sosyalist 79,5 12,3 8,2 Parti Evet Hayır Fikrim Yok AK Parti 62,2 22,7 15,1 CHP 70,4 16,0 13,6 Evet Hayır Fikrim yok MHP 67,2 18,8 14,1 HDP 82,0 11,7 6,3 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 17 Terör

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 18 Türkiye deki Terör Sorununun Çözümü İçin En Etkili Yol Sizce terör sorununu çözmede en etkili yol size sayacaklarımdan hangisidir? Terör 2015 2014 2013 2012 2011 Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Kültürel politikalar Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Kültürel politikalar Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Sosyal politikalar Kültürel politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Ekonomik önlemler Kültürel politikalar Sosyal politikalar Askeri yöntemler Siyasi yöntemler Kültürel politikalar Ekonomik önlemler Sosyal politikalar 14,0 13,6 8,2 11,8 9,1 8,3 13,2 8,3 5,6 8,0 7,2 6,9 9,6 9,3 6,8 26,1 31,6 30,9 39,2 30,9 29,5 35,9 35,8 44,2 50,1 2015 yılındaki ilk 5 yanıta göre sıralanmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 19 Terör Türkiye deki Terör Sorununun Çözümü İçin En Etkili Yol Siyasi Görüş Askeri Yöntemler Siyasi Yöntemler Kültürel Politikalar Ekonomik Önlemler Sosyal Politikalar Cumhuriyetçi/Kemalist 29,9 31,1 15,7 13,0 9,1 254 Muhafazakar 37,2 23,7 17,9 15,0 4,8 207 Milliyetçi 43,6 27,6 4,9 14,7 8,6 163 Sosyal Demokrat 13,8 43,6 12,8 12,8 10,6 94 Sosyalist 6,8 32,9 26,0 15,1 15,1 73 Etnik Köken Askeri Yöntemler Siyasi Yöntemler Kültürel Politikalar Ekonomik Önlemler Sosyal Politikalar Türk Kökenliler 36,2 30,0 11,3 12,8 7,6 657 Kürt Kökenliler 14,4 35,1 31,5 8,1 10,8 111 2015 yılındaki ilk 5 yanıta göre sıralanmıştır. : 1000 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 20 Hükümetin PKK ile Mücadele Performansı Son bir yılda PKK terörü ile mücadele konusunda hükümetin gösterdiği performansı nasıl değerlendiriyorsunuz? Terör Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 5,4 2,8 8,5 3,3 4,7 22,6 22,8 24,8 21,0 25,9 26,2 30,8 20,6 27,7 31,0 21,5 31,7 26,7 34,4 23,6 24,3 11,9 19,4 13,6 14,8 %28,0 %25,6 %33,3 %24,3 %30,6 %45,8 %43,6 %46,1 %48,0 %38,4 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 2015 2014 2013 2012 2011

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 21 - Siyasi Parti - Hükümetin PKK ile Mücadele Performansı Terör Kesinlikle Başarılı 2,4 0,8 1,8 9,2 %40,5 %23,2 Başarılı 6,3 4,5 20,8 31,3 %7,1 %6,3 Ne Başarılı Ne Başarısız 29,7 24,0 25,8 19,8 Başarısız Kesinlikle Başarısız 15,7 22,4 33,6 29,7 14,1 30,4 33,6 44,1 %29,8 %52,8 %67,2 %73,8 AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 22 Türkiye yi Bölünme Tehlikesi Altında Algılama Durumu Sizce Türkiye bölünme tehlikesi altında mı? Terör 2015 2014 2013 2012 2011 54,2 46,2 41,5 46,9 44,5 37,5 43,7 43,6 34,9 43,8 8,3 10,1 14,9 18,2 11,7 Evet Hayır Fikrim Yok 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Siyasi Görüş Yıl Evet Hayır Fikrim Yok 2015 65,7 27,6 6,7 Cumhuriyetçi/Kemalist 2014 74,5 18,8 6,7 2013 65,1 22,4 12,5 2012 59,7 21,4 18,9 2015 55,8 39,9 4,3 Milliyetçi 2014 58,9 34,7 6,4 2013 49,4 37,6 12,9 2012 46,9 32,6 20,6 2015 55,3 37,2 7,4 Sosyal Demokrat 2014 54,0 36,5 9,5 2013 35,9 47,8 16,3 2012 49,6 24,0 26,4 2015 42,5 47,3 10,1 Muhafazakar 2014 23,7 64,7 11,6 2013 28,3 54,3 17,3 2012 38,4 43,8 17,9 2015 76,7 15,1 8,2 Sosyalist 2014 46,2 41,0 12,8 2013 33,3 66,7-2012 75,0 20,8 4,2

Siyasi Parti Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 23 Evet Hayır Fikrim Yok AK Parti 46,6 45,2 8,2 489 CHP 57,2 32,8 10,0 250 MHP 60,9 35,2 3,9 128 HDP 70,3 18,9 10,8 111 Bölgeler Evet Hayır Fikrim Yok Marmara Bölgesi 64,3 29,7 6,0 401 İç Anadolu Bölgesi 41,9 43,6 14,5 172 Ege Bölgesi 34,8 59,4 5,8 138 Akdeniz Bölgesi 67,3 24,3 8,4 107 Doğu Anadolu Bölgesi 36,4 47,0 16,7 66 Karadeniz Bölgesi 50,0 45,3 4,7 64 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 69,2 25,0 5,8 52 Etnik Köken Türkiye yi Bölünme Tehlikesi Altında Algılama Durumu Evet Hayır Fikrim Yok Türk Kökenliler 53,9 39,1 7,0 657 Kürt Kökenliler 44,1 40,5 15,3 111 Terör Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 24 Terör IŞİD in Terör Örgütü Olma Durumu Sizce IŞİD bir terör örgütü müdür? IŞİD in Türkiye ye Karşı Tehdit Oluşturma Durumu Sizce IŞİD i Türkiye ye karşı bir tehdit oluşturmakta mıdır? 2015 86,4 8,4 5,2 2015 78,0 16,2 5,8 2014 93,2 6,8 2014 82,3 17,7 Evet Hayır Fikrim Yok Evet Hayır Fikrim Yok 2014 2015 1000 1000

IŞİD in Terör Örgütü Olma Durumu Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 25 Siyasi Parti / Coğrafi Bölge IŞİD in Türkiye ye Karşı Tehdit Oluşturma Durumu Terör Siyasi Parti Evet Hayır Fikrim Yok Siyasi Parti Evet Hayır Fikrim Yok AK Parti 81,8 11,2 7,0 489 CHP 90,0 5,6 4,4 250 MHP 85,9 10,9 3,1 128 HDP 98,2 1,8-111 AK Parti 71,8 20,4 7,8 489 CHP 83,6 12,4 4,0 250 MHP 75,8 18,0 6,3 128 HDP 93,7 4,5 1,8 111 Bölgeler Evet Hayır Fikrim Yok Bölgeler Evet Hayır Fikrim Yok Marmara Bölgesi 80,0 14,0 6,0 401 İç Anadolu Bölgesi 91,3 6,4 2,3 172 Ege Bölgesi 88,4 5,1 6,5 138 Akdeniz Bölgesi 97,2 1,9 0,9 107 Doğu Anadolu Bölgesi 80,3 6,1 13,6 66 Karadeniz Bölgesi 90,6 1,6 7,6 64 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 94,2 5,8-52 Marmara Bölgesi 78,8 15,7 5,5 401 İç Anadolu Bölgesi 84,9 12,8 2,3 172 Ege Bölgesi 70,3 24,6 5,1 138 Akdeniz Bölgesi 78,5 15,9 5,6 107 Doğu Anadolu Bölgesi 60,6 18,2 21,2 66 Karadeniz Bölgesi 75,0 17,2 7,8 64 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 94,2 5,8-52 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 26 IŞİD e Karşı İzlemesi Gereken Politika Sizce IŞİD e karşı Türkiye nasıl bir politika izlemelidir? Terör IŞİD e karşı doğrudan yoğun hava operasyonları düzenlenmelidir 54,1 Koalisyon güçlerine hava saldırı desteği vermelidir 29,3 Gelişmeleri uzaktan takip etmelidir 18,9 Kara harekatı düzenlemelidir 14,2 Kürt gruplarına destek olmalıdır 10,5 Suriye deki diğer silahlı örgütlere destek vermelidir Suriye yönetimine destek vermelidir 5,3 9,9 %1,2 si fikrini belirtmemektedir. : 1000 %5,3 nin altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 27 Terör Diyarbakır, Suruç ve Ankara Olayları Gerçekleştirenler Diyarbakır, Suruç ve Ankara da gerçekleşen terör saldırılarını kimin gerçekleştirdiğini düşünüyorsunuz? Sorumlu Tutulanlar Diyarbakır, Suruç ve Ankara da gerçekleşen terör saldırılarından kimi sorumlu tutuyorsunuz? Tek başına IŞİD/DAEŞ 45,1 Tek başına IŞİD/DAEŞ 50,2 IŞİD/DAEŞ ve PKK birlikte 18,5 IŞID/DAEŞ ve PKK birlikte 27,6 Tek başına PKK Yabancı devlet ajanları İktidar HDP Türkiye Devleti/ Devlet Recep Tayyip Erdoğan PKK/ DHCKPC birlikte Derin devlet Paralel yapı MİT İsrail, İngiltere ve Fransa 4,6 2,8 1,1 1,1 0,7 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 13,0 %12,3 ü terör saldırılarının kimin yaptığına ilişkin fikrini belirtmemektedir. Yabancı devlet ajanları PKK Recep Tayyip Erdoğan Türkiye Devleti/ Devlet HDP İktidar IŞİD ve iktidar MİT Kimseyi sorumlu tutmuyorum İngiltere, İsrail, Fransa PKK ve iktidar Derin devlet 8,4 2,3 2,1 1,8 1,1 0,7 0,5 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 %3,8 i fikrini belirtmemektedir. : 1000

Gerçekleştirenler Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 28 - Siyasi Parti - Diyarbakır, Suruç ve Ankara Olayları Sorumlu Tutulanlar Terör Tek başına IŞİD/DAEŞ 28,1 44,8 49,2 57,7 Tek başına IŞİD/DAEŞ 32,8 51,3 53,2 61,3 19,4 28,6 IŞİD/DAEŞ ve PKK birlikte 14,0 32,0 IŞID/DAEŞ ve PKK birlikte 24,8 42,2 9,9 14,4 Tek başına PKK 14,7 12,0 18,0 4,5 Yabancı devlet ajanları 9,0 6,8 12,5 4,5 Yabancı devlet ajanları 5,1 5,2 3,1 1,8 PKK 2,9 1,2 3,1 1,8 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 AK Parti CHP MHP HDP

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 29 - Türk/Kürt Kökenliler - Diyarbakır, Suruç ve Ankara Olayları Terör Gerçekleştirenler Sorumlu Tutulanlar 43,2 64,9 Tek başına IŞİD/DAEŞ 48,6 65,8 3,6 20,2 IŞID/DAEŞ ve PKK birlikte 7,2 29,7 7,2 14,0 PKK 9,1 6,3 4,9 0,9 Yabancı devlet ajanları 3,2 1,8 Türk Kökenliler Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Kürt Kökenliler Türk Kürt Kökenliler Kökenliler 657 111 Türk Kökenliler Kürt Kökenliler

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 30 Terör Paris te Yaşanan Terör Olayı İle İlgili Değerlendirme Paris te yaşanan terör olayı ile ilgili duygu ve düşüncelerinizi karttaki ifadelerden hangisi en iyi ifade eder belirtebilir misiniz? Lanetliyorum; kime karşı yapılırsa yapılsın terör insanlık suçudur 78,8 Lanetlemiyorum; Fransa da terör örgütlerini destekleyen devletlerdendir, şimdi başlarına geldi 9,9 Başka ülkelerdeki terör eylemlerine karşı kayıtsızım ilgilenmiyorum 5,3 Fransa müslümanlara zulmeden bir devletti; hak etti 3,3 %0,6 sı fikrini belirtmemektedir. %3,3 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 31 Terör Sokağa Çıkma Yasağı ve Operasyonlara Yaklaşımlar Güvenlik güçlerinin çeşitli il ve ilçelerde sokağa çıkma yasağı ilan ederek, operasyonlar yapmasını doğru buluyor musunuz? 34,0 54,0 12,0 Evet, buluyorum Hayır, bulmuyorum Fikrim yok : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 32 Terör Sokağa Çıkma Yasağı ve Operasyonlara Yaklaşımlar Siyasi Parti Evet Hayır Fikrim Yok AK Parti 62,0 24,5 13,5 489 CHP 45,2 45,2 9,6 250 MHP 61,7 24,2 14,1 128 HDP 30,6 61,3 8,1 111 Bölgeler Evet Hayır Fikrim Yok Marmara Bölgesi 47,9 42,6 9,5 401 İç Anadolu Bölgesi 64,5 18,0 17,4 172 Ege Bölgesi 51,4 31,9 16,7 138 Akdeniz Bölgesi 51,4 34,6 14,0 107 Doğu Anadolu Bölgesi 53,0 34,8 12,1 66 Karadeniz Bölgesi 82,8 7,8 9,4 64 Güneydoğu Anadolu Bölgesi 44,2 55,8-52 Etnik Köken Evet Hayır Fikrim Yok Türk Kökenliler 58,9 28,3 12,8 657 Kürt Kökenliler 28,8 63,1 8,1 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 33 Kürt Sorunu

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 34 Kürt Sorunu Hükümetin Kürt Sorununa Yönelik Politikalarının Değerlendirilmesi Genel olarak değerlendirdiğinizde, hükümetin Kürt sorunu konusundaki politikalarını ve yaklaşımlarını ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 4,4 2,8 6,6 3,3 3,1 25,5 22,2 24,2 19,3 24,8 30,1 27,3 19,8 26,9 32,4 21,4 36,1 29,4 34,6 25,6 18,6 11,6 20,0 15,9 14,1 %29,9 %25,0 %30,8 %22,6 %27,9 %40,0 %47,7 %49,4 %50,5 %39,7 2015 yılında, hükümetin Kürt Sorunu konusundaki politikalarını başarılı bulma oranında 2014 yılına göre artış gözlenmiştir. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 2015 2014 2013 2012 2011

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 35 - Siyasi Parti - Hükümetin Kürt Sorununa Yönelik Politikalarının Değerlendirilmesi Kürt Sorunu Kesinlikle Başarılı Başarılı 7,6 2,0 0,8 0,9 9,4 4,5 20,4 36,8 %44,4 %22,4 %10,2 %5,4 Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız 31,3 26,8 38,3 25,2 15,7 22,8 27,3 36,9 8,6 28,0 24,2 32,4 %24,3 %50,8 %51,5 %69,3 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 AK Parti CHP MHP HDP Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 36 Kürt Sorunu AK Parti nin Kürt Sorunu Politikalarını Başarılı Bulma Nedenleri AK Parti nin Kürt sorunu konusundaki politikalarını ve yaklaşımlarını başarılı, çok başarılı bulduğunuzu belirttiniz. Lütfen neden böyle düşündüğünüzü belirtebilir misiniz? Başarısız Bulma Nedenleri AK Parti nin Kürt sorunu konusundaki politikalarını ve yaklaşımlarını başarısız, çok başarısız bulduğunuzu belirttiniz. Lütfen neden böyle düşündüğünüzü belirtebilir misiniz? Çözüm süreci 19,1 Yıllardır terörün bitmemesi 36,8 Ayrımın ortadan kalkması 10,0 Kürtlerin haklarının ellerinden alınması 11,5 Yapılması gerekenin yapılması 7,7 Şehit sayısının artması 9,8 Terör sorununu azaltmak için uğraşılması 5,7 Yanlış politika Oy toplamak için yaptılması 6,0 5,5 Hak tanıması 5,4 Kürtlere fazla taviz verilmesi 5,3 %14,0 ı fikrini belirtmemektedir. Güven vermesi 4,0 %4,0 ın altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. Ayrımcılık/ötekileştirme 4,5 %4,5 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. : 299 : 400

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 37 Kürt Sorunu HDP nin Kürt Halkı nı Temsiliyeti Sizce HDP, Türkiye de yaşayan Kürtleri ne derecede temsil edebilmektedir? PKK nın Kürt Halkı nı Temsiliyeti Sizce PKK, Türkiye de yaşayan Kürtleri ne derecede temsil edebilmektedir? Kesinlikle temsil etmektedir Temsil etmektedir Ne temsil etmektedir ne temsil etmemektedir Temsil etmemektedir Kesinlikle temsil etmemektedir 6,6 4,7 5,0 6,6 5,7 25,6 26,6 19,7 17,5 26,0 32,5 31,0 23,3 22,6 27,1 16,8 25,2 29,6 24,2 21,4 18,5 12,5 22,4 29,1 19,8 2015 2014 2013 2012 2011 %32,2 %31,3 %24,7 %24,1 %31,7 %35,3 %37,7 %52,0 %53,3 %41,2 Kesinlikle temsil etmektedir Temsil etmektedir Ne temsil etmektedir ne temsil etmemektedir Temsil etmemektedir Kesinlikle temsil etmemektedir 4,0 5,0 4,8 5,9 7,4 15,9 22,7 17,9 17,4 28,7 28,1 29,9 19,9 20,2 17,8 17,8 26,0 30,4 27,6 19,4 16,4 27,0 28,9 26,7 34,2 2015 2014 2013 2012 2011 %19,9 %27,7 %22,7 %36,1 %23,3 %52,0 %42,4 %57,4 %56,5 %46,1 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 38 Kürt Sorunu - Türk/Kürt Kökenliler - HDP nin Kürt Halkı nı Temsiliyeti PKK nın Kürt Halkı nı Temsiliyeti Kesinlikle temsil etmektedir 3,3 17,1 %26,4 %57,6 Kesinlikle temsil etmektedir 2,4 9,9 %13,8 %49,5 Temsil etmektedir 23,1 40,5 Temsil etmektedir 11,4 39,6 Ne temsil etmektedir ne temsil etmemektedir 22,5 31,8 Ne temsil etmektedir ne temsil etmemektedir 22,5 27,2 Temsil etmemektedir 12,6 19,3 %41,7 %19,8 Temsil etmemektedir 11,7 19,5 %58,9 %27,9 Kesinlikle temsil etmemektedir 7,2 22,4 Kesinlikle temsil etmemektedir 16,2 39,4 Türk Kökenliler Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Kürt Kökenliler Türk Kürt Kökenliler Kökenliler 657 111 Türk Kökenliler Kürt Kökenliler

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 39 Abdullah Öcalan ın PKK ve HDP Üzerinde Etkisi Sizce Abdullah Öcalan ın PKK üzerinde ne kadar etkisi vardır? Sizce Abdullah Öcalan ın HDP üzerinde ne kadar etkisi vardır? Kürt Sorunu 2015 42,3 39,7 11,4 6,6 2014 48,2 34,3 14,9 2,5 PKK Üzerinde Etkisi 2013 2012 38,0 48,7 39,9 39,2 12,7 9,5 9,4 2,3 2011 51,9 37,4 7,7 2,7 2015 30,4 36,3 22,2 11,1 2014 44,5 37,8 14,7 2,8 HDP Üzerinde Etkisi 2013 2012 34,7 46,3 40,1 40,6 17,0 8,4 8,2 4,4 2011 45,9 37,4 11,2 5,4 Tamamen kontrol ediyor Çok etkisi var Az etkisi var Hiç etkisi yok 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 40 Anadilde Eğitimi Destekleme Durumu Anadilde eğitime taraftar mısınız? Kürt Sorunu Siyasi Parti Evet Hayır AK Parti 51,1 48,9 489 52,8 47,2 CHP 58,8 41,2 250 MHP 39,8 60,2 128 HDP 60,4 39,6 111 Etnik Köken Evet Hayır Türk Kökenliler 45,5 54,5 657 Evet Hayır : 1000 Kürt Kökenliler 87,4 12,6 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 41 Kürt Sorunu Kürtlerle Türkleri Bağlayan Ana Unsur Kürtlerle Türkleri bağlayan ana unsurun ne olduğunu lütfen karta bakarak belirtebilir misiniz? Çözüm Sürecinin Yeniden Başlamasını İsteme Durumu Çözüm süreci yeniden başlamalı mı? Müslümanlık 47,0 Ortak tarih 26,7 53,0 47,0 Ortak gelecek beklentisi 10,3 Evlilik/aile ilişkileri 8,1 Evet Hayır Ekonomik ilişkiler 7,9 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 42 Kürtlerle Türkleri Bağlayan Ana Unsur Kürt Sorunu Siyasi Parti Müslümanlık Ortak Tarih Ortak Gelecek Beklentisi Evlilik/aile ilişkisi Ekonomik İlişkiler AK Parti 50,7 24,9 9,0 8,4 8,4 489 CHP 42,8 28,0 12,4 7,2 9,6 250 MHP 42,9 22,7 9,4 13,3 11,7 128 HDP 42,3 38,7 12,6 0,9 5,4 111 Etnik Köken Müslümanlık Ortak Tarih Ortak Gelecek Beklentisi Evlilik/aile ilişkisi Ekonomik İlişkiler Türk Kökenliler 46,6 27,1 9,6 9,1 7,6 657 Kürt Kökenliler 58,6 20,7 11,7 4,5 4,5 111 Çözüm Sürecinin Yeniden Başlamasını İsteme Durumu Siyasi Parti Evet Hayır AK Parti 52,6 47,4 489 CHP 57,6 42,4 250 MHP 33,6 66,4 128 HDP 63,1 36,9 111 Etnik Köken Evet Hayır Türk Kökenliler 48,6 51,4 657 Kürt Kökenliler 83,8 16,2 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 43 Kürt Sorunu Sizce Türkiye de Devlet Yapısı Ne Şekilde Olmalıdır? 28,9 6,1 0,4 64,6 Üniter devlet Federal devlet Fikri yok Saltanat Etnik Köken % Kendisini Türk Olarak Tanımlayanlar Kendisini Kürt Olarak Tanımlayanlar Üniter Devlet 70,3 Federal Devlet 20,4 Saltanat 1,2 Fikrim Yok 8,1 Üniter Devlet 58,2 Federal Devlet 24,2 Fikrim Yok 17,6 Etnik Köken % Üniter Devlet 60,5 AK Parti Federal Devlet 33,1 Saltanat 0,2 Fikrim Yok 6,1 Üniter Devlet 66,4 CHP Federal Devlet 24,4 Saltanat 0,2 Fikrim Yok 8,8 Üniter Devlet 64,8 MHP Federal Devlet 29,7 Saltanat 1,6 Fikrim Yok 3,9 Üniter Devlet 77,5 HDP Federal Devlet 18,9 Fikrim Yok 3,6 : 1000 : 1000 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 44 Kürt Sorunu Türkiye de Yaşayan Kürtlerin İstedikleri Düşünülen Yönetim Şekli Sizce Türkiye de yaşayan Kürtlerin size gösterilen karttaki yönetim şekillerinden hangisini istemektedirler? Bağımsız Kürt Devleti 32,6 50,8 62,8 68,9 Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti Özerk yönetim Federal devlet yapısı 24,8 11,6 12,2 15,3 19,9 21,8 15,4 10,8 11,0 3,6 3,2 3,6 Türkiye de yaşayan Kürtlerin %32,6 sı bağımsız bir Kürt Devleti istedikleri algısı (%32,6) önceki yıllara göre azalmış; daha demokratik bir TC (%24,8) ile federal devlet istedikleri algısı (%11) artmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Mevcut yapının devamı 11,7 12,2 5,1 2015 2014 2013 2012

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 45 Kürtlerin İstedikleri Düşünülen Yönetim Şekli Kendisini Kürt Olarak Tanımlayanlar Özerk yönetim Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti Bağımsız Kürt Devleti Mevcut yapının devamı Federal devlet yapısı 9,0 3,9 2,2 3,6 9,7 5,4 3,2 33,3 28,2 30,1 28,6 30,6 31,1 22,6 23,8 23,4 27,2 38,7 44,4 2015 2014 2013 2012 Bağımsız Kürt Devleti Daha demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti Özerk yönetim Mevcut yapının devamı Federal devlet yapısı Kendisini Türk Olarak Tanımlayanlar 22,2 8,7 11,5 13,4 18,9 24 12,9 10,2 12,2 13,2 7,4 12,2 2,7 3,1 2,6 Kürt Sorunu 34,6 51,4 63,2 73,7 2015 2014 2013 2012 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. 2015 2014 2013 2012 2015 2014 2013 2012 Kendisini Türk Kendisini Türk Kendisini Türk Kendisini Kürt Kendisini Kürt Kendisini Kürt Olarak Olarak Olarak Olarak Olarak Olarak Tanımlayanlar Tanımlayanlar Tanımlayanlar Tanımlayanlar Tanımlayanlar Tanımlayanlar Kendisini Türk Olarak Tanımlayanlar Kendisini Kürt Olarak Tanımlayanlar 333 597 511 500 91 103 93 63

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 46 Kürt Sorunu Demokratik Toplum Kongresi Tarafından Söz Edilen Öz Yönetimi Destekleme Durumu Pozitif Değerler Toplamı Kürt Kökenliler 16,0 48,0 10,0 14,0 12,0 64,0 Türk Kökenkliler 14,0 44,0 26,0 16,0 58,0 Kesinlikle Destekliyorum Ne Destekliyorum Ne Desteklemiyorum Destekliyorum Desteklemiyorum Kesinlikle Desteklemiyorum Türk Kökenliler 2Kürt Kökenliler 50 50

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 47 Siyaset

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 48 Siyaset Partileri Başarılı Bulma Derecesi Genel olarak değerlendirdiğinizde, size sayacağım siyasi partileri ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? Mean Line: %23,2 Pozitif Değerler Toplamı AK Parti 20,9 21,4 15,3 15,5 26,9 42,3 CHP 10,3 15,6 22,4 25,8 25,9 25,9 HDP 5,7 7,8 11,3 22,3 52,9 13,5 MHP 4,1 7,1 14,6 26,6 47,6 11,2 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 49 Siyaset Partilere Göre Partileri Başarılı Bulma Derecesi Mean Line: %52,5 Pozitif Değerler Toplamı AK Parti 33,3 31,7 9,8 9,8 15,3 65,0 MHP 25,8 30,5 16,4 15,6 11,7 56,3 CHP 25,2 20,4 25,6 14,4 14,4 45,6 HDP 20,7 22,5 6,3 18,0 32,4 43,2 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 50 Siyasi Parti Liderlerini Başarılı Bulma Derecesi Siyaset Genel olarak değerlendirdiğinizde, size sayacağım siyasi parti liderlerini ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? Pozitif Değerler Mean Line: %23,4 Toplamı Ahmet Davutoğlu 20,1 22,2 15,6 15,1 27,0 42,3 Kemal Kılıçdaroğlu 10,1 15,4 23,1 25,5 25,9 25,5 Selahattin Demirtaş 6,9 8,0 10,9 21,9 52,3 14,9 Devlet Bahçeli 3,7 7,2 13,3 25,7 50,1 10,9 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 51 Siyaset Partilere Göre Liderleri Başarılı Bulma Derecesi Mean Line: %52,3 Pozitif Değerler Toplamı Ahmet Davutoğlu 33,1 31,7 9,6 9,6 16,0 64,8 Devlet Bahçeli 23,4 31,3 16,4 17,2 11,7 54,7 Selahattin Demirtaş 24,3 20,7 9,0 18,0 27,9 45,0 Kemal Kılıçdaroğlu 24,8 20,0 24,8 17,6 12,8 44,8 Kesinlikle Başarılı Başarılı Ne Başarılı Ne Başarısız Başarısız Kesinlikle Başarısız Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 52 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı Başarılı Bulma Durumu Genel olarak değerlendirdiğinizde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ı ne kadar başarılı veya başarısız bulduğunuzu söyleyebilir misiniz? Siyaset Kesinlikle Başarılı Başarılı 18,6 20,0 25,0 23,5 %43,6 %43,5 Kesinlikle Başarılı Başarılı 8,8 3,9 3,6 13,3 7,3 31,7 31,5 25,2 %63,2 %34,0 %17,2 %10,9 Ne Başarılı Ne Başarısız 15,7 20,6 Ne Başarılı Ne Başarısız 14,3 14,8 24,2 17,1 Başarısız Kesinlikle Başarısız 20,2 20,6 20,5 15,3 %40,7 %35,9 Başarısız Kesinlikle Başarısız 13,1 20,0 %11,3 35,2 %51,2 32,4 %58,6 9,4 31,2 %72,0 23,4 39,6 2015 2014 AK Parti CHP MHP HDP 2014 2015 1000 1000 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 53 Siyaset Kurumlara Güven Derecesi-1 Pozitif Değerler Toplamı Sıralama 2015 yılı pozitif değerler toplamına göre verilmiştir. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 54 Siyaset Kurumlara Güven Derecesi-2 Pozitif Değerler Toplamı Sıralama 2015 yılı pozitif değerler toplamına göre verilmiştir. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 55 Siyaset Cumhurbaşkanlığı nın Çankaya dan Beştepe ye Taşınması Cumhurbaşkanlığı makamının Çankaya dan yeni yapılan çalışma ofisine taşınmasını ne derece onayladığınızı öğrenebilir miyim? AK Parti: 26,2 CHP: -23,2 Net Destekleme Skoru Net Destekleme Skoru: 6,6 MHP: -41,5 HDP: -70,2 Kesinlikle onaylıyorum 7,4 15,3 Onaylayanlar: %37,4 %37,5 Kesinlikle onaylıyorum 12,3 4,4 2,3 Onaylayanlar: %52,4 %31,6 Onaylıyorum 30,0 22,2 Onaylıyorum 40,1 27,2 15,6 7,2 %17,9 %7,2 Ne onaylıyorum ne onaylamıyorum 18,6 14,5 Ne onaylıyorum ne onaylamıyorum 21,5 13,6 22,7 15,3 Onaylamıyorum Kesinlikle onaylamıyorum Onaylamayanlar: 20,2 %44,0 25,8 %48,0 23,8 22,2 Onaylamıyorum Kesinlikle onaylamıyorum 13,7 21,2 29,7 35,1 12,5 33,6 29,7 42,3 Onaylamayanlar: %26,2 %54,8 %59,4 %77,4 2014 2015 1000 1000 2015 2014 AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 56 Siyaset Sizce Türkiye nin nasıl bir Cumhurbaşkanına ihtiyacı bulunmaktadır? Genel 75,4 20,2 4,4 HDP 94,6 5,4 MHP 83,6 13,3 3,1 AK Parti 72,4 22,1 5,5 CHP 68,8 26,0 5,2 Tarafsız Partili Fikrim Yok Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 57 Siyaset Ülkenin yönetim tarzının nasıl olması gerektiğini düşünüyorsunuz? 68,9 60,1 Parlamenter demokrasi 65,8 79,3 76,7 Parlamenter demokrasi 29,4 70,0 81,3 91,9 Başkanlık Yarı başkanlık 22,1 12,6 14,4 21,2 7,3 4,7 5,2 4,4 Katılımcıların %1,1 i herhangi bir fikir belirtmemektedir. Başkanlık Yarı başkanlık Diğer 22,4 6,3 5,4 8,6 5,6 10,0 2,7 0,4 0,4 2,4 2014 2015 1000 1000 2015 2014 2013 2012 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 58 Başkanlık Sistemini Neden İstemiyorsunuz? Siyaset Toplumda kutuplaşmayı artıracağını düşündüğüm için Tek adamlığa yol açabileceğini düşündüğüm için Türkiye ye uygun olmadığını düşündüğüm için Demokrasiye zarar vereceğini düşündüğüm için Recep Tayyip Erdoğan a karşı olduğum için 32,2 23,5 20,6 22,4 27,1 20,5 29,4 30,6 20,0 19,4 18,2 20,6 21,4 14,3 10,4 20,6 11,8 17,3 5,4 3,8 8,3 3,8 7,3 41,2 44,4 Genel Ak Parti CHP MHP HDP Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Genel AK Parti CHP MHP HDP 671 289 170 102 98

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 59 Siyaset Devletin içerisinde paralel bir oluşumun varlığına inanıyor musunuz? Kesinlikle inanıyorum İnanıyorum 11,5 22,4 32,0 27,9 %43,5 %50,3 Kesinlikle inanıyorum İnanıyorum 14,3 8,0 8,6 12,6 36,2 26,8 26,6 29,7 %50,5 %34,8 %35,2 %42,3 Ne inanıyorum ne inanmıyorum 30,5 26,0 Ne inanıyorum ne inanmıyorum 30,5 35,6 28,1 22,5 İnanmıyorum 16,2 15,1 %26,0 %23,7 İnanmıyorum 10,8 14,4 29,7 27,9 %19,0 %29,6 %36,7 Kesinlikle inanmıyorum 9,8 8,6 Kesinlikle inanmıyorum 8,2 15,2 7,0 7,3 %35,2 2015 2014 Ak Parti CHP MHP HDP 2014 2015 1000 1000 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Paralel Yapı İle Mücadeleyi Yeterli Bulma Paralel yapı ile mücadeleyi yeterli buluyor musunuz? Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 60 Paralel Yapılanma Siyaset Paralel Yapı İle Mücadeleyi Yöntemlerini Onaylama Paralel yapı ile mücadele yöntemlerini onaylıyor musunuz? Genel 63,0 37,0 Genel 73,8 26,2 AK Parti 74,5 25,5 AK Parti 79,8 20,2 CHP 55,2 44,8 HDP 74,5 25,5 MHP 44,4 55,6 CHP 65,5 34,5 HDP 34,0 66,0 MHP 53,3 46,7 Evet Hayır Evet Hayır Genel AK Parti CHP MHP HDP 435 247 87 45 47

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 61 Siyaset Yargı-Siyaset İlişkisi Türkiye de Yargının Siyasallaşma Durumu Türkiye de yargının siyasallaştığını düşünüyor musunuz? 2015 65,0 23,1 11,9 AK Parti 51,5 34,2 14,3 2014 58,7 24,2 17,1 CHP 75,6 14,4 10,0 2013 58,4 24,8 16,8 MHP 69,5 16,4 14,1 2012 52,5 21,4 26,1 2011 49,6 30,0 20,4 HDP 91,0 5,4 3,6 Evet, siyasallaşıyor Hayır, siyasallaşmıyor Fikrim yok Evet, siyasallaşıyor Hayır, siyasallaşmıyor Fikrim Yok 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu gözönünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 62 AK Parti nin 1 Kasım daki Başarısının Nedenleri Ak Parti nin 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde başarılı olmasını açıklayan faktör aşağıdakilerden hangisidir? Siyaset İstikrar arayışı İlk seçimlerde koalisyon kurulamaması Terör/güvenlik endişeleri Muhalefetin etkisizliği Ekonomi politikaları Muhalefetin birleşmemesi Oyların çalınması 29,4 27,2 13,3 7,2 19,0 17,2 18,8 26,6 20,7 17,0 16,4 22,0 10,2 15,3 13,4 10,4 12,4 28,1 12,6 8,1 8,4 4,8 9,4 14,4 7,1 4,9 7,6 7,0 12,6 3,1 1,2 3,6 3,1 9,9 39,7 %3,1 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. Genel AK Parti CHP MHP HDP Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 63 Seçim Barajının Gerekli Olup Olmadığı Sizce seçim barajı gerekli midir? Siyaset 53,8 62,4 Evet Korunmalıdır 40,0 70,3 28,0 33,3 35,4 Hayır kaldırılmalıdır 46,8 24,2 51,4 %10 un altına düşürülmelidir 10,8 9,6 13,2 5,5 15,3 %3,1 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Genel AK Parti CHP MHP HDP Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 64 Dış Politika

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 65 Dış Politika Türkiye nin AB Üyeliğini Destekleme Durumu Türkiye nin Avrupa Birliği üyeliğini destekliyor musunuz? 2015 65,1 34,9 HDP 77,5 22,5 2014 71,4 28,5 CHP 74,8 25,2 2013 51,8 48,2 AK Parti 60,1 39,9 2012 50,4 49,6 2011 58,1 41,9 MHP 53,1 46,9 Evet, destekliyorum Hayır, desteklemiyorum Evet, destekliyorum Hayır, desteklemiyorum 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 66 Dış Politika AB Üyeliğinin Türkiye ye Katkıları Sizce AB üyeliği Türkiye ye ne şekilde katkı sağlar? Ekonomik seviye yükselir 65,6 İnsan hakları yaygınlaşır 52,7 Demokrasi gelişir 48,1 Serbest dolaşım ve seyahat imkanı olur 35,0 Yurt dışında iş bulmak kolaylaşır 28,1 Ülkede güvenlik artar 25,2 %0,2 si fikrini belirtmemiştir. Diğer ülkelerin fonlarından yararlanılır 10,6 %10,6 nın altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. : 651

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 67 Dış Politika Siyasi Görüşler ında AB Üyeliği Desteği Cumhuriyetçi / Kemalist Muhafazakar Milliyetçi Dindar Sosyal Demokrat Sosyalist Ulusalcı 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 29,2 45,8 52,8 73,2 69,7 52,0 62,3 77,9 57,1 57,6 67,5 53,4 60,9 48,3 43,4 43,0 59,9 75,5 75,4 56,5 46,3 64,6 71,2 64,1 50,0 42,1 37,9 44,8 59,4 62,1 92,3 70,8 54,2 47,2 51,7 56,6 57,0 26,8 30,3 48,0 37,7 22,1 42,9 42,4 32,5 46,6 39,1 40,1 24,5 24,6 43,5 53,7 35,4 28,8 35,9 50,0 57,9 62,1 55,2 40,6 37,9 7,7 254 165 192 159 200 207 371 392 373 332 163 202 178 175 193 147 94 126 92 121 158 73 39 36 48 64 29* 26* 19* 29* 29* Evet, destekliyorum Hayır, desteklemiyorum * İstatistiki anlamlılığı yoktur. 2015 yılına göre sıralanmıştır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 68 Dış Politika Türkiye nin AB ye Üye Olabileceğini Düşünme Durumu Türkiye nin Avrupa Birliği ne üye olabileceğini düşünüyor musunuz? 2015 38,3 61,7 2014 45,1 54,7 Türkiye nin AB ye üye olacağını düşünenlerin oranında 2013 35,3 64,7 2015 yılında önemli düşüş gözlemlenmektedir. 2012 34,4 65,6 Evet Hayır 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 69 Dış Politika Türkiye nin AB ye Tam Üye Olma Zamanı Sizce, Türkiye kaç yıl sonra AB (Avrupa Birliği) ye tam üye olabilir? Ortalama Süre (Yıl) 9,0 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 28,2 1,0 5,2 12,3 38,6 14,6 : 383 Hiçbir zaman 20 yıldan fazla 16-20 yıl sonra 11-15 yıl sonra 5-10 yıl sonra 5 yıldan az sürede Türkiye nin AB Üyeliğini Engelleyen Sebepler Sizce, Türkiye nin AB üyeliğini engelleyen veya geciktiren sebepler nelerdir? Demokrasi ve insan hakları Din ve kimlik farklılığı Türkiye nin ekonomik sorunları Türkiye de nüfusun fazlalığı Asker-sivil ilişkileri Türkiye nin komşu ülkeleri Kıbrıs sorunu : 617 15,2 12,5 9,7 8,1 31,8 40,8 39,5 %1,1 i fikrini belirtmemiştir. %8,1 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 70 Dış Politika Türkiye nin NATO Üyeliğinin Devam Etmesi Durumu Sizce, Türkiye NATO ya üye olmaya devam etmeli mi? 2015 69,5 30,5 CHP 72,8 27,2 2014 76,2 22,4 1,4 AK Parti 69,9 30,1 2013 56,5 43,5 2012 66,1 33,9 MHP 68,0 32,0 2011 61,5 38,5 HDP 63,1 36,9 Evet, etmeli Hayır, etmemeli Fikir Belirtmeyenler Evet, destekliyorum Hayır, desteklemiyorum 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 71 Ülkelerin Türkiye İçin Tehdit Oluşturma Durumları-1 Sizce sayacağım devletler Türkiye için tehdit oluşturmakta mıdır? Dış Politika 2015 2014 Rusya Federasyonu 2013 2012 2011 2015 2014 İsrail 2013 2012 2011 2015 Suriye 2014 2013 2012 2011 2015 İran 2014 2013 2012 2011 ABD 2015 2014 2013 2012 2011 64,7 28,2 40,3 30,9 29,2 59,5 69,8 72,3 66,1 69,3 47,5 52,4 52,0 47,3 41,0 45,0 42,0 50,6 46,6 42,3 39,2 51,3 68,0 52,8 58,4 24,2 11,1 54,6 17,2 38,5 21,2 42,6 26,5 46,4 24,4 27,2 13,3 24,0 6,2 13,8 13,9 18,4 15,5 15,9 14,8 37,6 14,9 39,1 8,5 31,8 16,2 33,4 19,3 38,2 20,8 42,3 12,7 45,9 12,1 31,7 17,7 34,0 19,4 38,0 19,7 47,3 13,5 38,9 9,8 18,1 13,9 30,5 16,7 25,1 16,5 2015 yılında Rusya Federasyonu Türkiye için tehdit oluştururken; ABD, Suriye ve İsrail ülkelerinin tehdit oluşturma oranları 2015 yılında düşmüştür. 2015 yılına göre sıralanmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Evet Hayır Bilmiyorum

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 72 Ülkelerin Türkiye İçin Tehdit Oluşturma Durumları -2 Sizce sayacağım devletler Türkiye için tehdit oluşturmakta mıdır? Dış Politika Irak Ermenistan Yunanistan AB Ülkeleri Güney Kıbrıs Rum Cumhuriyeti 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 38,9 40,8 43,9 41,4 41,1 33,8 35,7 53,6 46,3 53,0 26,3 28,2 44,0 37,6 39,7 23,3 36,0 54,2 36,0 40,5 20,9 27,9 39,6 34,2 41,1 46,4 47,3 37,0 39,0 38,8 49,7 48,4 28,9 32,3 28,0 56,4 56,6 38,1 42,1 39,2 58,8 50,1 29,1 42,7 38,7 60,8 57,0 40,9 40,5 37,7 14,7 11,9 19,1 19,6 20,1 16,5 15,9 17,5 21,4 19,0 17,3 15,2 17,9 20,3 21,1 17,9 13,9 16,7 21,3 20,8 18,3 15,1 19,5 25,3 21,2 Irak, Ermenistan, Yunanistan, AB Ülkeleri ve Güney Kıbrıs Rum Cumhuriyeti ülkelerinin tehdit oluşturma oranları da 2015 yılında düşmüştür. 2015 yılına göre sıralanmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 Evet Hayır Bilmiyorum

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 73 Türkiye nin Dış Politikada İşbirliği Yapması Gerektiği Düşünülen Ülkeler Sizce, Türkiye dış politika konularında en yakın kiminle işbirliği yapmalıdır? Dış Politika Kimseyle ittifak kurmamalı/ Yalnız hareket etmeli ABD AB ülkeleri Türkiye Cumhuriyetleri Müslüman ülkeler Rusya Ortadoğu ülkeleri Çin 19,5 17,4 5,5 12,9 9,9 17,0 5,4 3,3 4,6 6,1 13,1 12,1 10,8 9,8 11,2 11,9 15,5 18,2 13,9 22,7 2,9 6,5 2,4 2,7 3,3 2,4 3,3 3,8 1,7 2,0 2,5 3,7 1,5 2,1 29,7 34,4 2015 2014 2013 2012 2011 49,4 46,8 44,1 Dış politikada kimseyle ittifak kurulmamalı görüşünde düşüş görülürken, AB ülkeleri ile işbirliği yapılması görüşü yükselmiştir. %2,0 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Kimseyle ittifak kurmamalı/ Yalnız hareket etmeli ABD AB ülkeleri Türkiye Cumhuriyetleri Müslüman ülkeler Rusya Ortadoğu ülkeleri Çin 32,3 21,2 28,9 39,6 20,0 23,2 12,5 14,4 11,2 23,2 15,6 28,8 13,9 12,4 18,8 5,4 15,5 9,2 13,3 2,7 2,2 3,2 3,9 3,6 2,0 2,8 2,3 2,7 1,6 2,0 2,3 2,7 AK Parti CHP MHP HDP 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000 2015 yılına göre sıralanmıştır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu gözönünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 74 Dış Politika ABD yi Türkiye nin Müttefiki / Dostu Olarak Değerlendirme Sizce ABD Türkiye nin müttefiki/dostu mudur? 2015 35,4 64,6 2014 30,8 69,0 0,2 2013 14,4 85,6 2012 26,5 73,5 2011 25,0 75,0 Evet Hayır Bilmiyorum 2014 yılında %0,2 i fikrini belirtmemiştir. 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 75 Hükümetin Suriye Politikalarının Değerlendirilmesi Hükümetin Suriye konusunda izlediği politikayı ne derece başarılı bulduğunuzu öğrenebilir miyim? Dış Politika Kesinlikle Başarılı Başarılı 4,8 4,2 6,3 24,7 17,4 19,6 Başarılı %29,5 %21,6 %25,9 Kesinlikle Başarılı Başarılı 8,0 1,2 3,1 1,8 7,0 2,7 34,8 23,2 Başarılı %42,8 %24,4 %10,1 %4,5 Ne Başarılı Ne Başarısız 20,2 24,7 22,1 Ne Başarılı Ne Başarısız 22,9 18,8 20,3 14,4 Başarısız Kesinlikle Başarısız 25,3 35,4 32,1 25,0 18,3 19,9 Başarısız %50,3 %53,7 %52,0 Başarısız Kesinlikle Başarısız 18,4 24,4 43,0 38,7 16,0 32,4 26,6 42,3 Başarısız %34,4 %56,8 %69,6 %81,0 2013 2014 2015 1000 1000 1000 2015 2014 2013 Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 76 Dış Politika Türkiye nin Suriye ye Yönelik İzlemesi Gereken Politikalar Sizce Türkiye Suriye ye yönelik nasıl bir politika izlemelidir? Tarafsız kalmalı, herhangi bir müdahalede bulunmamalıdır Uluslararası askeri müdahalelere destek vermelidir Sadece silahsız mültecilere yardımcı olmalıdır Silahlı muhalif güçlere destek olmalıdır Esad yönetimine karşı uluslararası çabalara destek vermeye devam etmelidir Tek başına askeri müdahalede bulunmalıdır Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111 15,2 11,2 16,8 17,2 12,4 13,5 14,0 9,4 8,1 11,3 10,4 10,0 13,3 14,5 10,4 11,9 10,4 10,2 4,5 3,5 3,3 3,2 7,0 0,9 26,1 Genel AK Parti CHP MHP HDP 46,5 49,1 45,2 41,4 45,0 %0,3 ü fikir belirtmemiştir. Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 77 Dış Politika Türkiye de Bulunan Suriyeli Göçmenlerle İlgili Görüşler Ülkemizde bulunan Suriyeli göçmenlerden ne derece memnun olduğunuzu lütfen karta bakarak belirtebilir misiniz? Çok Memnunum 2,1 %15,0 Memnunum 12,9 Ne memnunum ne değilim 24,4 Memnun değilim 28,9 %60,6 Hiç memnun değilim 31,7 : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 78 Dış Politika Türkiye nin Mültecilere Karşı İzlemesi Gereken Politikalar Sizce Türkiye mültecilere karşı nasıl bir politika izlemelidir? Mülteci alımına son verilmeli, daha önce gelmiş olanlar ülkelerine geri gönderilmeli 32,0 Ülkeye gelecek mülteciler için sınır teşkil edecek bir sayı belirlenmeli 30,6 Mülteci alımına son verilmeli, daha önce gelmiş olanlar gönderilmemeli 24,0 Sayısı ne olursa olsun mülteciler kabul edilmeli 12,4 %0,3 ü fikir belirtmemiştir. %12,4 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. : 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 79 Dış Politika Türkiye nin Suriye de Rus Uçağını Düşürmesini İle İlgili Görüşler Türkiye nin Suriye de bir Rus uçağını düşürmesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Genel 62,0 38,0 AK Parti 71,0 29,0 CHP 63,2 36,8 MHP 57,8 42,2 HDP 31,5 68,5 Destekliyorum; doğru yapılmıştır Desteklemiyorum; yanlış yapılmıştır Genel AK Parti CHP MHP HDP 1000 489 250 128 111

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 80 Dış Politika Türkiye nin Rus Uçağını Düşürmesini Destekleme Nedenleri Türkiye nin Suriye de bir Rus uçağını düşürmesini desteklediğinizi belirttiniz. Lütfen neden desteklediğinizi belirtebilir misiniz? Türkiye nin Rus Uçağını Düşürmesini Desteklememe Nedenleri Türkiye nin Suriye de bir Rus uçağını düşürmesini desteklemediğinizi belirttiniz. Lütfen neden desteklemediğinizi belirtebilir misiniz? Sınırları korumak 78,5 Türkiye'nin haksız konumda olması 45,2 Orantısız tepki verilmesi 36,0 Büyük devlet olduğumuzu göstermek 35,7 Türkmenlerin durumunu zorlaştırması 16,1 Türkmenlerin haklarını korumak 14,8 Rusya'nın büyük devlet olması 15,3 Uyarıları dinlemeleri gerekirdi 0,3 %0,3 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. Sınır ihlalinin önemsiz olması IŞİD'in işine yaraması 3,4 11,4 %14,0 ı fikrini belirtmemektedir. %3,4 ün altındaki değerler grafiğe dahil edilmiştir. : 622 : 378

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 81 Toplumsal İlişkiler

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 82 Toplumsal İlişkiler Şimdi size bazı ifadeler sayacağım. Bu ifadelere katılıp katılmadığınızı, katılma derecenize göre, 5 Kesinlikle katılıyorum, 4 Katılıyorum, 3 Ne katılıyorum ne katılmıyorum, 2 Katılmıyorum, veya 1 Kesinlikle katılmıyorum şeklinde belirtiniz. 2015 7,4 36,1 Mean Line 2015: %41,6 15,9 16,8 23,8 Pozitif Değerler Toplamı 43,5 Türkiye demokratik bir ülkedir 2014 2013 2012 5,1 8,4 6,3 29,2 25,6 27,9 23,0 18,8 25,5 24,8 25,8 22,8 17,9 21,4 17,5 34,3 34,0 34,2 2011 9,0 41,7 19,2 15,8 14,3 50,7 2015 7,9 33,1 14,3 18,2 26,5 41,0 Türkiye de düşünce özgürlüğü vardır Türkiye de basın özgürdür 2014 2013 2012 2011 2015 2014 2013 2012 2011 4,1 6,9 6,6 5,7 9,0 3,3 4,5 5,9 5,5 23,4 23,9 23,3 37,0 31,3 21,3 34,0 23,9 23,3 21,2 17,0 23,9 20,9 11,2 21,1 19,7 16,5 23,3 29,6 28,9 26,9 19,1 19,9 30,8 23,3 26,5 26,2 21,7 23,3 19,3 17,3 28,6 23,5 18,5 27,2 21,7 27,5 30,8 29,9 42,7 40,3 24,6 38,5 29,8 28,8 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum 2011 2012 2013 2014 2015 1000 1000 1000 1000 1000

Türkiye Sosyal-Siyasal Eğilimler Araştırması 2015 83 Toplumsal İlişkiler Pozitif Değerler Toplamı AK Parti 11,7 46,6 15,5 9,6 16,6 58,3 MHP 7,0 29,7 26,6 19,5 17,2 36,7 Türkiye demokratik bir ülkedir CHP HDP 2,4 1,8 10,8 30,0 9,0 14,4 32,4 22,4 45,9 30,8 32,4 12,6 AK Parti 11,9 44,8 14,9 10,4 18,0 56,7 CHP 3,6 28,8 12,8 21,2 33,6 32,4 Türkiye de düşünce özgürlüğü vardır MHP HDP 7,0 2,75,4 9,0 20,3 21,1 30,6 30,5 52,3 21,1 27,3 8,1 AK Parti 12,1 42,7 13,5 12,7 19,0 54,8 Türkiye de basın özgürdür CHP MHP 5,2 11,7 28,4 12,5 18,0 6,8 23,6 29,7 36,0 28,1 33,6 24,2 HDP 2,7 7,2 5,4 31,5 53,2 9,9 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum Ek kırılımlarda hata payının yüksek olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. AK Parti CHP MHP HDP 489 250 128 111