T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI NO: 674 Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 331 TEMEL FİZİK Yazarlar Prof. M. Selami KILIÇKAYA Editör Yrd. Doç. Dr. Ali CEMALCILAR
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Açıköğretim Fakültesi Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Anadolu Üniversitesi'ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu kitabın bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Copyright 1996 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic, tape or otherwise, without permission in writing from the University. Kapak Düzeni:Y..Doç. Atilla ÖZER ISBN 975-492 - 348-5
İÇİNDEKİLER BAŞLARKEN...VI ÜNİTE 1 : FİZİĞE GİRİŞ 1. GİRİŞ... 2 2. FİZİĞİN YÖNTEMLERİ... 2 3. DENEYSEL FİZİK... 3 4. TEORİ VE KANUNLAR... 3 5. ÖLÇÜM... 4 6. UZUNLUK ÖLÇÜMÜ... 4 7. HACİM ÖLÇÜMÜ... 5 8. AĞIRLIK VE KÜTLE ÖLÇÜMÜ... 6 9. SICAKLIK ÖLÇÜMÜ... 6 ÖZET... 6 DEĞERLENDİRME SORULARI... 7 ÜNİTE 2 : KUVVET VE İŞ 1. GİRİŞ... 10 2. KUVVET...... 10 3. İŞ... 10 4. BASİT MAKİNALAR...... 11 5. KALDIRAÇLAR...... 12 6. MEKANİK FAYDA...... 12 7. MAKARALAR... 13 8. EĞİK DÜZLEM...14 9. VERİM...14 10.GÜÇ... 15 ÖZET... 16 DEĞERLENDİRME SORULARI...16 ÜNİTE 3 : HAREKET 1. GİRİŞ... 19 2. AĞIRLIK VE KÜTLE... 19 - I -
3. ÇEKİM KUVVETİ... 20 4. HIZ VE SÜRAT...... 20 5. ORTALAMA HIZ... 21 6. İVME... 22 7. ENERJİ... 22 ÖZET... 23 DEĞERLENDİRME SORULARI... 24 ÜNİTE 4 : DİNAMİK 1. GİRİŞ... 27 2. BİRİNCİ HAREKET KANUNU... 27 3. İKİNCİ HAREKET KANUNU... 27 4. ÜÇÜNCÜ HAREKET KANUNU... 28 5. SERBEST DÜŞME... 29 6. EĞİK ATIŞ... 30 7. EĞRİSEL HAREKET... 30 8. MOMENTUM... 31 ÖZET... 31 DEĞERLENDİRME SORULARI... 32 ÜNİTE 5 : MADDENİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ 1. GİRİŞ... 35 2. MADDE... 35 3. MADDENİN HALLERİ... 35 4. FİZİKSEL ÖZELLİKLER... 36 5. YOĞUNLUK... 36 6. FİZİKSEL DEĞİŞİMLER... 38 ÖZET... 39 DEĞERLENDİRME SORULARI... 39 ÜNİTE 6: ISI 1. GİRİŞ... 42 2. ENERJİ... 42 3. SICAKLIK VE ISI... 42 - II-
4. ÖZGÜL ISI... 43 5. ISI ÖLÇÜMÜ... 44 6. ERİME VE BUHARLAŞMA... 45 7. GENLEŞME... 46 8. GAZLAR... 46 ÖZET... 48 DEĞERLENDİRME SORULARI... 48 ÜNİTE 7: ISI VE KULLANIMI 1. GİRİŞ... 51 2. ISININ HAREKETİ... 51 3. YALITIM... 52 4. SOĞUTMA SİSTEMLERİ... 53 5. ISITMA SİSTEMLERİ... 53 6. ATIK ISI... 54 ÖZET... 55 DEĞERLENDİRME SORULARI... 55 ÜNİTE 8: ELEKTRİK 1. GİRİŞ... 59 2. ELEKTRİK YÜKÜ... 59 3. İLETİM... 60 4. AKIM... 61 5. POTANSİYEL FARKI... 62 6. DİRENÇ VE OHM KANUNU... 63 7. DEVRELER... 64 8. GÜÇ... 64 ÖZET... 65 DEĞERLENDİRME SORULARI... 66 ÜNÜTE 9 : ELEKTRİK VE KULLANIMI 1. GİRİŞ... 69 2. MIKNATISLAR... 69 - III -
3. AKIM VE MANYETİK ALANLAR... 70 4. AMPERMETRE VE VOLTMETRE... 70 5. JENERATÖR VE ALTERNATİF AKIM... 71 6. DOĞRULTUCULAR... 72 7. YÜKSELTİCİLER... 72 8. KATOD-IŞINI TÜPÜ... 73 9. TELEVİZYON... 73 ÖZET... 74 DEĞERLENDİRME SORULARI... 74 ÜNİTE 10: DALGALAR 1. GİRİŞ... 78 2. DALGALARIN ÖZELLİKLERİ... 78 3. BİR DALGANIN FREKANSI VE HIZI... 79 4. SU DALGASI MODELİ... 80 5. ELEKTROMANYETİK SPEKTRUM... 81 6. X-IŞINLARI... 82 7. IŞIMA ÇEŞİTLERİ... 83 8. MİKRODALGALAR... 84 ÖZET... 85 DEĞERLENDİRME SORULARI... 85 ÜNİTE 11: IŞIK VE RENK 1. GİRİŞ... 88 2. IŞIK... 88 3. AYNALAR VE YANSIMA... 88 4. KIRINIM... 90 5. PRİZMALAR... 92 6. RENK... 92 7. POLARİZE IŞIK... 94 8. GİRİŞİM... 95 ÖZET... 96 DEĞERLENDİRME SORULARI... 96 - IV-
ÜNİTE 12: SES 1. GİRİŞ... 100 2. SIKIŞTIRMA DALGALARI... 100 3. SESİN HIZI... 101 4. SESİN ÖZELLİKLERİ... 102 5. GİRİŞİM... 103 6. DOPPLER ETKİSİ... 104 7. AKUSTİK... 104 8. GÜRÜLTÜ... 105 ÖZET... 106 DEĞERLENDİRME SORULARI... 106 ÜNİTE 13: RADYOAKTİFLİK VE NÜKLEER ENERJİ 1. GİRİŞ... 109 2. RADYOAKTİF ELEMENTLER... 109 3. RADYOAKTİF ATOMLAR... 109 4. NÜKLEER RADYASYON... 110 5. BOZUNMA VE YARI-ÖMÜR... 111 6. RADYASYON TARANMASI... 112 7. RADYASYON SAYAÇLARI... 112 8. FİSYON (BÖLÜNME)... 113 9. FÜZYON (KAYNAŞMA)... 114 ÖZET... 115 DEĞERLENDİRME SORULARI... 116 YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK KAYNAKLAR... 118 ÜNİTELERDEKİ DEĞERLENDİRME SORULARININ DOĞRU YANITLARI... 119 TRİGONOMETRİK FONKSİYONLAR ÇİZELGESİ... 121 - V -
BAŞLARKEN Bilim ve teknoloji çağını yaşamaktayız. Başdöndüren hızla artan gelişmeler karşısında, sağlık kurumlarında çalışan değerli sağlık personeli arkadaşlarımızın en iyi bilgilerle donatılmaları kaçınılmaz bir görevdir. Elinizdeki kitap, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesinin Sağlık Personeli Önlisans Programları için hazırlanmış bulunan Fizik dersine attir. Bu kitap onüç üniteden oluşmuştur. Bunlar Fiziğe Giriş, Kuvvet ve İş, Hareket, Dinamik, Maddenin Özellikleri, Isı, Isı ve Kullanımı, Elektrik, Elektrik ve Kullanımı, Dalgalar, Işık ve Renk, Ses, Radyoaktiflik ve Nükleer Enerji'dir. Şüphesiz çok geniş konuları içeren Fizik biliminin tamamını bu kapsamdaki bir kitapta vermek mümkün değildir. Uzaktan öğretim, yüzyüze eğitimden farklı özellikler gösterir. Bunlardan birisi, sınıfta verilen derste öğrenci, anlayamadığı bir konuyu anında öğretmenine sorup öğrenebilir. Uzaktan öğretimde buna olanak yoktur. Çünkü, elinizde sadece bir kitap, karşınızda TV vardır. Elinizdeki kitaptaki üniteler, uzaktan öğretimde basılı malzemenin taşıması gereken ortak özellikler doğrultusunda düzenlenmiştir. Her ünite belirli biçimsel özellikler taşımaktadır. Sözgelimi önce ünitenin amaçları ile bizi bu amaçlara ulaştıracak içerik belirtilmiştir. Ardından konunun işlenmesine geçilmiştir. Konu içinde size yer yer sorular yöneltilmiştir. Ünite sonunda konunun kısa bir özeti ile kendinizi değerlendirme soruları bulunmaktadır.fizik dersinde bazı konular size TV kanalıyla aktarılacaktır. Diğerlerini ise kendiniz çalışmak suretiyle öğreneceksiniz. Anlamadığınız konuları ve kafanızda beliren şüpheli kavramları bize yazınız veya en yakınınızda bulunan fizikçilere sorunuz. Saygıdeğer sağlık personeli arkadaşlarımıza şimdiden başarılar diler, bu programın hazırlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ederiz. - VI -
NASIL ÇALIŞALIM? Çalışırken aşağıdaki önerileri gözönünde bulundurursanız daha başarılı olacağınız inancındayız. Ders çalışmanızı bir programa bağlayınız. Çalışırken meşgul edilmeyeceğiniz bir ortam ve zaman seçiniz. Çalışırken yanınızda kağıt ve kalem bulundurunuz. Unutmayınız ki Fizik dersi yazarak ve çizerek çalışmayı gerektirir. Her ünitenin ilk sayfasında ünitenin amaçları ve ünitenin çalışılmasına ilişkin öneriler yer almaktadır. Önce bunları dikkatle okuyunuz. Sizden beklenen ön bilgilerin neler olduğunu ve size hangi bilgilerin verileceğini öğreniniz. Her ünitenin sonunda "değerlendirme soruları" yer almaktadır. Bu soruları cevaplamaya geçmeden önce üniteyi kavradığınızdan emin olunuz. Ünitelerde verilen örnekleri meslektaşlarınızla tartışınız. Değerlendirme sorularını cevaplandırırken hiçbir kaynaktan yararlanmayınız. Verdiğiniz cevapları kitabınızın sonunda verilen doğru cevaplarla karşılaştırınız. Doğru cevap sayınız yeterli değilse veya bazı problemleri çözemiyorsanız, ünitenin ilgili yerlerini veya tümünü yeniden çalışınız. Unutmayınız ki kendinizi değerlendirecek kişi yine sizsiniz. Ünitelerde aktarılan bilgilerin birbirlerinin tamamlayıcısı olduklarını düşünerek, bir üniteyi kavramadan ötekine geçmeyiniz. Çalışmalarınızın başarılı olmasını dilerim. Editör Yrd.Doç.Dr. Ali CEMALCILAR - VII -
ÜNİTE 1 Fiziğe Giriş Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar fiziğin çalışma konularını, deneysel fiziğin yöntemlerini, teori ve kanunları, fizikte ölçmeyi ve çeşitli ölçme yöntemlerini kavrayacaksınız. İçindekiler Giriş Fiziğin Yöntemleri Deneysel Fizik Teori ve Kanunlar Ölçüm Uzunluk Ölçümü Hacim Ölçümü Ağırlık ve Kütle Ölçümü Sıcaklık Ölçümü Özet Değerlendirme Soruları Öneriler Ünite sonundaki soruları yanıtlayınız. Zorluk çekiyorsanız lütfen yeniden üniteye dönünüz. Ünite içindeki örnekleri sakin bir ortamda birkaç defa okuyun. Ünitelere ilişkin çevrenizdeki kitaplıklardaki kaynaklara da ulaşmalısınız.
1. GİRİŞ Madde ve enerjinin incelenmesi fiziksel bilimlerin temelini oluşturur. Madde, evrende yer kaplayan ve onu teşkil eden nesnelere verilen isimdir. Örneğin, vücudunuz, elinizdeki bu kitap ve üzerinde çalıştığınız masa birer maddedir. Uzayda yer kaplayan ve bir kütleye sahip olan her şey maddedir. Fizikte metallerin, suyun ve havanın özelliklerini öğreneceksiniz. Özellik, bir maddenin ne şekilde davranışta bulunacağını belirler. Sertlik, elmasa has bir özelliktir. Elmasın çizilmesi oldukça zordur. Kömürün siyah olması onun bir özelliğidir. Kömürün siyah görünmesi, ışığı çok iyi bir şekilde yutmasından ileri gelir. Konular ilerledikçe elektrik, ses, ısı ve ışığın özelliklerini de öğreneceksiniz. Bütün bunlar enerjinin değişik şekilleridir. Madde ve enerji birbiriyle yakından ilgilidir. Enerjiye sahip olan herhangi birşey kendisini veya başka birşeyi hareket ettirebilir. Örneğin, vücut sıcaklığınızı bir termometre ile ölçebilirsiniz. Vücudunuzdaki ısı enerjisi, termometredeki sıvının yükselmesine yol açar.? Vücudunuzda enerjiyi sağlayan nedir? 2. FİZİĞİN YÖNTEMLERİ Fizikte çeşitli yöntemler, kavramları geliştirmek ve test etmek için kullanılırlar. Bir bilim adamı çeşitli gözlemler yapar, kavramları önerir, teste tabi tutar ve bunlardan sonuçlar çıkarır. Gözlem fiziğin temelidir. Örneğin, gökyüzüne bakıyorsunuz. "Gökyüzü bulutludur" diyorsunuz. Bu ifade bir gözlemdir. Gözlem yapabilmek için özel gereçler sıkça kullanılırlar. Bunlar arasında bir cetvel, termometre ve mikroskop sayılabilir. Gözlem ve gerçeklerden hareketle, bir bilimci bir hipotez önerebilir. Hipotez bilimsel bir "tahmin" sayılabilir. Hipotez, bir soruna önerilen bir cevap veya bir çözüm olabilir. Hipotez önerilir önerilmez teste tabi tutulmalıdır. Örneğin, bir bilimci şu hipotezi ortaya atmış olsun: Bir posta güvercini yolunu bulmak için güneşi kullanır. Bu hipotezi test etmek üzere, bilim adamı güneşli bir günde 25 adet güvercini aynı noktadan bıraksın. Kaç adet güvercinin tekrar yuvasına döneceğini beklesin. Bundan sonra, yine 25 adet güvercin bulutlu bir günde aynı yerden bırakılsınlar. Yine, bilimci ne kadar güvercinin döneceğini beklesin. Güneşli günde 25 güvercinin tamamının yuvaya döndüğünü tesbit etsin. Bulutlu günde ise sadece 10 güvercin dönmüş olsun. - 2 -
Bilim adamı, bunun üzerine güvercinlerin yollarını bulmakta güneşi izledikleri sonucuna varmaktadır. Varılan sonuç gözleme dayanan bir yargı olmaktadır. Bununla beraber, sonuç doğru olmayabilir. Belki de bir fırtına sürünün bulutlu bir günde yuvaya dönüşünü engellemiş olabilir. Sabahleyin uyandığınızda güneşli bir günle karşılaşıyorsunuz. Buradan günün çok güzel geçeceği sonucunu çıkarabilirsiniz. Vardığınız bu yargı gözleme dayanmaktadır. Yargınız doğru veya yanlış olabilir. Gerçek uygulamada, bilimsel yöntemler kesin sayılmazlar. Başarılı bilim adamlarının çalışması bunun adım adım bir işlem olmadığını ortaya koymuştur. Hüner, şans, deneme yanılma ve zekice tahminde bulunma hepsi birden bunda önemli rol oynar. 3. DENEYSEL FİZİK Fizikte daima deney yapılarak sonuca varılır. Yapılan çalışmaların kayıtları daima hassas olarak alınmalıdır. Deneysel bir çalışma şu şekilde sıralanabilir: a. Problem. Bir deneyi yaparken hangi soruyu cevaplamayı umuyorsunuz? b. İşlem. Ne gibi şeyler yapıyorsunuz? c. Gözlemler.Ne gibi şeyler görüyor, işitiyor veya hissediyorsunuz? Ne değişiklikler meydana gelmiştir? d. Sonuç. Gözlemlerinize dayanarak, soruna cevabınız nedir? Deneylerin çoğu bir kontrola sahiptir. Bir kontrol, kıyaslama için bir standard olmaktadır. Kontrol işlemin bir parçası olabilir. Bir doktor yeni bir ilacı denemektedir. İki grup insan olsun. Bir gruba ilacı versin. Diğerine ise ilaç verilmesin. Bu grupların ikisi de hasta olabilir. Burada ilaç verilmeyen grup, kontrol grubudur. Diğerleri ise denek sayılabilir. 4. TEORİ VE KANUNLAR Bilimsel bir teori, gözlemlere ve deneylere dayanan bir açıklamadır. Örneğin, kuşlar uçarken yollarını nasıl bulduklarına ait çeşitli teoriler mevcuttur. Bunlardan birisi, kuşların yerin manyetik alanını kullandıklarını ileri sürmektedir. Diğer bir teoriye göre, kuşlar güneş tarafından yönlendirilmektedir. Uzun yol kateden kuşlar ise yıldızlar tarafından yönlendirilmiş olabilirler. - 3 -
Teoriler ve kanunlar değiştirilebilirler. Bunlar sıkça teste tabi tutulurlar. Yeni bir gözlem bir teorinin veya kanunun yanlışlığını ortaya çıkarırsa, teori ya değiştirilir veya ortadan kaldırılır. Örneğin, bir zamanlar bu bir kanundu: Madde ne yaratılabilir ne de yok edilebilir. Yeni gözlemler bu ifadenin doğru olmadığını ortaya çıkarmıştır. Bazı şartlar altında madde enerjiye dönüşebilir. 5. ÖLÇÜM Ölçme bilimin temel bir parçasıdır. Sayılar ve birimler ölçüm yapmak için kullanılırlar. Bazı şeylerin ölçümünde kullanılan sayılar ve birimler hakkında halihazırda bazı bilgileriniz vardır. Şimdi, herhangi bir şeyin uzunluğunu ne şekilde ölçebileceğinizi düşününüz. Bir cetvele ihtiyaç duyduğunuzu hemen anlıyorsunuz. Herhangi bir şeyi elinize geçirip onun uzunluğunu bir cetvel olarak kullanabilirsiniz. Uzun mesafeleri ölçmek için ayakkabınızın uzunluğunu bir ölçek olarak alabilirsiniz. Ölçtüğünüz uzunluğun 25 ayak uzunluğunda olduğunu kabul edelim. Aynı ölçümü başkalarına yaptıralım. Onlar aynı sonucu verebilecekler mi? Ölçüm yaptırdığımız kimselerin ayak uzunlukları oldukça farklı olabilir. Kullanılır olmakla birlikte, ölçüm biriminiz pratik sayılamaz. Pratik ölçümler yapabilmek için, bir ölçme standardı kullanılmalıdır. Standart ise ölçüm yapan bir kimsenin kullandığı sabit bir niceliktir. Çoğu kimselerin kullandığı birimler sistemi metrik sistemdir. Tüm ülkelerdeki bilim adamları çalışmalarında bu birimleri kullanmaktadırlar. Yeryüzündeki tüm bilim adamları diğerlerinin ölçümlerini bu şekilde anlayabilir. Metrik sistemin modern şekli ise Uluslararası Birimler Sistemi veya kısaca SI olarak bilinir. En önemli SI birimleri; kilogram (kg), metre (m) ve saniye (s)dir. 6. UZUNLUK ÖLÇÜMÜ Metre (m) bir uzunluk birimidir.bir kapı kolundan döşemeye olan mesafe bir metre kadardır. Metre eşit 100 parçaya ayrılmıştır. Herbir parçaya santimetre (cm) denir. Yani, bir metrede yüz santimetre vardır. - 4 -
Daha küçük bir birim ise milimetredir (mm). Bir metrede 1000 milimetre, bir santimetrede ise 10 milimetre vardır. Uzun mesafeler kilometre (km) cinsinden ölçülür. Bir kilometre 1000 metredir. Bir birimden diğerine geçiş çok kolaydır. 10 sayısının çarpanları ile bölme veya çarpma yapılacaktır. Örneğin, 945 milimetre 94,5 cm veya 0,945 m.dir.? Karayollarındaki hız limiti nedir? (90 km/saat) 7. HACİM ÖLÇÜMÜ Hacim birimi genel olarak; uzunluk, genişlik ve yükseklik ölçümü gerektirir. Hacim birimleri uzunluk birimlerinden türetilebilir. Metreküp (m 3 ) bir hacim birimidir. Ancak, metreküp çok büyük bir hacim ölçüsüdür. Pratikte daha küçük hacim ölçüleri kullanılır. Litre (L) bunlardan birisidir. Çoğu soğuk içecekler litrelik şişelerde satılmaktadır. Daha küçük hacimsel ölçümler için mililitre (ml) veyahut santimetreküp (cm 3 ) kullanılır. Bir litrede 1000 mililitre veya 1000 cm 3 vardır. Sıvı hacimleri ölçekli silindirik kaplarla ölçülür. Bunlar laboratuvarlarda çeşitli boyda ölçekli silindirik camdan yapılmışlardır. Bu tür bir silindirik ölçek kabındaki sıvı seviyesi, o sıvının hacmini gösterir. (Şekil.1)'de görüldüğü gibi sıvı yüzeyi eğridir. Sıvının hacmini okurken, eğrinin taban düzeyi okunmalıdır. 50 40 40 ml. 30 20 10 Şekil 1. Sıvı ölçek kabı. - 5 -
? 25 cmx25 cm x 5 cm ebadında bir kabın alabileceği suyun hacmi nedir? (3125 cm 3 ) 8. AĞIRLIK VE KÜTLE ÖLÇÜMÜ Ağırlık, bir cisim üzerinde yerçekimi kuvvetinin bir ölçüsüdür. Ağırlığınız sizi yere doğru çeken kuvvettir. Kuvvetin birimi newton (N) dir. Ağırlık yaylı kantarla ölçülebilir. Kütle, bir cisimdeki madde miktarıdır. Kütle yerçekimine bağlı değildir. Kilogram (kg) kütle birimidir. Kilogram, gram (g) adı verilen 1000 eşit parçaya ayrılmıştır. Bir kağıt kıskacı yaklaşık 1 gramdır. Bir mililitre su, oda sıcaklığında bir gram kütleye sahiptir. Kütle, bir terazi ile ölçülebilir. Kütlesi bilinmeyen bir cisim terazinin bir kefesine, bilinen kütleler ise diğer kefeye konulur. İki kefe dengeye gelince, bilinen kütleler cismin kütlesini vermiş olur. 9. SICAKLIK ÖLÇÜMÜ Günlük hayatta sıcaklık ölçümü, Celcius sıcaklık ölçeği ile ölçülür. Hava tahminlerinde kullanılan sıcaklık dereceleri, Celcius derecesi cinsinden verilir. Bu sıcaklık ölçeği, suyun donma ve kaynama noktasına göre düzenlenmiştir. Suyun donma noktası O Cdir. Suyun kaynama noktası ise 100 C dir. 0-100 C arası eşit olarak derecelendirilir. Sıvılı bir termometre çevre sıcaklığı ile değişme gösterir. Vücut sıcaklığını ölçen termometreler bu esasa göre çalışır. Normal bir insanın vücut sıcaklığı 36 Cdir. Hastalanınca vücut sıcaklığı yükselir. Özet Fizik madde ile enerji ilişkisini inceleyen bir bilimdir. Hipotez gözlem ve gerçeklere dayanılarak önerilir. Hipotezler, teoriler ve bilimsel kanunlar deneylerle test edilirler. Ölçüm için metrik veya SI sistemi kullanılır. Metrik sistemde birimler on ve onun üst veya alt katlarıyla dönüştürülürler. Ağırlık bir cisme yerçekiminin etkisidir. Kütle ise cisimdeki madde miktarıdır. Celcius sıcaklık ölçeği, suyun donma ve kaynama noktasına göre ayarlanmıştır. - 6 -
Değerlendirme Soruları 1. 3,2 m. cm cinsinden yazıldığında aşağıdakilerden hangisine eşit olur? A) 0,32 B) 32 C) 320 D) 0, 032 E) 3200 2. Mili öntakısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 B) 10 C) 100 D)1/100 E) 1/1000 3. Kilo öntakısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 10000 B) 1000 C) 100 D) 10 E) 1 4. Bir cm 3 aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) mililitre B) litre C) kilogram D)kilometre E) gram 5. Litre ne ölçüsüdür? A) uzunluk B) alan C) hacim D) ağırlık E) kütle 6. Ölçekli silindirik kap içerisine bir taş atılıyor. Suyun hacmi 18 'den 22 mililitreye yükseliyor. Taşın hacmi ml. olarak nedir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 7. Ölçekli silindirik kapta 15 ml su bulunuyor. Suyun kütlesi gram olarak nedir? A) 150 B) 0,15 C) 5 D) 10 E) 15-7 -
8. Boyutları 20x15x12 cm olan bir kutunun hacmi nedir? A) 3600 B) 3000 C) 4000 D) 3800 E) 4500 9. Yoğunluğu 0,8 g/cm 3 olan bir yağ, hacmi 1 litre olan bir kaba dolduruluyor. Yağın kütlesi kg olarak nedir? A) 1,0 B) 0,8 C) 10 D) 8 E) 1,8 10. Kütlesi 60 kg olan bir çocuğun ağırlığı kaç newtondur? (Yerçekimi ivmesi 9,8 m/s 2 dir). A) 554 B) 568 C) 588 D) 600 E) 650-8 -