Doküman No:ENF-TL-19 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 1 / 5 1. AMAÇ Dezenfeksiyon ya da sterilizasyon öncesinde cerrahi aletlerin ön yıkama ve paketlenmesinde standart yaklaģımı belirlemektir. 2. KAPSAM Cerrahi aletlerin kullanıldığı ve dezenfeksiyon/sterilizasyon öncesi temizlik ve hazırlık aģamalarının gerçekleģtirildiği tüm birimleri kapsar. 3. SORUMLULAR Hastanede cerrahi iģlemlerin gerçekleģtirildiği birimlerde çalıģan tüm hemģire ve yardımcı sağlık çalıģanları 4. TANIMLAR Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon ya da sterilizasyon öncesinde fiziksel ve/veya kimyasal yöntemlerle bir yüzey veya malzemeden organik maddelerin ve patojenlerin uzaklaģtırılarak, güvenli hale getirilmesi iģlemidir. 5. FAALİYET AKIŞI 5.1. Temel ilkeler 5.1.1. Cerrahi aletlerdeki gözle görülebilir tüm kan, kir, vücut atıkları ve yabancı maddelerin uzaklaģtırılması, alet üzerindeki mikroorganizma sayısının azaltılması ve aletlerin korozyondan korunması için sterilizasyon öncesi ön yıkama yapılmalıdır. 5.1.2. Yıkama iģlemi aletlerin kullanımından sonra mümkün olan en kısa süre içerisinde yapılmalı, aletler kirli bekletilmemelidir. 5.1.3. Temiz ya da kirli görünmesine bakılmaksızın tıbbi iģlemlerde kullanılan tüm aletler temizlenmelidir. 5.1.4. Malzemeler özelliklerine göre manuel yıkama veya ultrasonik yıkama makinelerinde yıkanacak Ģekilde ayrılmalı ve uygun iģlem basamaklarına tabi tutulmalıdır. 5.1.5. Manuel yıkanacak aletler hastanemizde kullanılan temizlik,dezenfeksiyon ve antiseptik ürünler listesine (ENF-LS-01)ne uygun olarak hazırlanan dekontaminasyon ürünü ile iģlem görmelidir. 5.1.6. Her ameliyat seti içinde, mevcut olan aletlerin kayıtlı olduğu ve sayılarının kaydedildiği bir set listesi bulunmalıdır. 5.1.7. Ameliyat sonrası set içindeki aletler mevcut alet listesi ile karģılaģtırılarak kontrol edilmelidir. 5.1.8. Sayma iģlemi ön yıkamadan sonra yapılmalıdır. 5.1.9. ĠĢlem sonrası tüm aletler çapraz kontaminasyonu önlemek için üzeri örtülü olarak yıkama ünitesine alınmalıdır.
Doküman No:ENF-TL-19 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 2 / 5 5.1.10. Bu iģlemler sırasında personel kiģisel koruyucu ekipman kullanım talimatı (YÖN-TL-07)na uygun olarak eldiven, maske ve gözlük, sıvı geçirmeyen önlük gibi genel korunma yöntemlerini kullanmalıdır. 5.1.11. Kullanılan aletler cinsine göre ayrılmalıdır. 5.1.12. Skopik cihazlara skopik cihazların dezenfeksiyonu talimatı (ENF-TL-27)na göre önyıkama ve dezenfeksiyon iģlemi yapılmalıdır. 5.1.13. Cerrahi aletlerin motor kısımları suya batırılmamalı ve ultrasonik yıkama cihazında yıkanmamalıdır. Bu kısımlar hızlı yüzey dezenfektanı ile ıslatılmıģ bezle silinmelidir. 5.1.14. Optik ve kordonların temizliğinde ultrasonik yıkama cihazı kullanılmamalıdır. 5.1.15. Kullanılan tüm optiklerin adaptörleri birbirinden ayrılmalı, basınçlı hava ile kurulanmalı ve gerekirse pamuklu çubuk ile temizliği yapılmalıdır. 5.1.16. Optiklerin uç kısmında, göz kısmında ya da ıģık taģıyıcı kısmında leke ya da kalıntı varsa özel optik temizleyici krem ile temizlenmeli; kir kalmıģ ise tekrar yıkanmalı, durulanmalı ve kurulanmalıdır. 5.2. Cerrahi aletlerin önyıkaması 5.2.1. Cerrahi aletlerin birbiri ile temas eden uçları açık pozisyona getirilmeli, kapaklı malzemelerin kapakları açılmalı ve aletlerin ayrılabilen tüm parçaları ayrılmalıdır. 5.2.2. Cerrahi aletler ultrasonik yıkama cihazı sepetine yerleģtirilmelidir. 5.2.3. Sepet içindeki aletlerin kaba kiri çeģme suyu altında akıtılmalıdır. 5.2.4. Sepet içindeki aletler ultrasonik cihaza yerleģtirilmeli ve 5 dakika ön yıkama yapılmalıdır. 5.2.5. Lümenli aletlerin lümenleri özel fırça kullanılarak yıkanmalı ve basınçlı su ve hava tabancası yardımı ile temizlenmelidir. 5.2.6. Ön yıkaması yapılmıģ aletler otomatik yıkama makinesi sepetlerine dizilmeli ve önerilen sürede yıkanmalı ve kurutulmalıdır. 5.2.7. Dekontamine edilmiģ aletler uygun Ģekilde paketlenmeli ve sterilizasyona gönderilmelidir. 5.2.8. Ultrasonik yıkama cihazlarının ayda 1 kez lam-lamel testi ile kontrolü yapılmalı ve ultrasonik yıkama cihazı kontrol formu (ENf-FR-06) ile kayıt altına alınmalıdır. 5.2.9. Ultrasonik yıkama cihazlarına konulan solüsyonun değiģim sıklığı üretici firma önerileri doğrultusunda yapılmalıdır. 5.2.10. Ultrasonik yıkama cihazlarına ayda bir kez cerrahi alet bakım ürünü konularak temiz aletler iģlemden geçirilmelidir. 5.2.11. Otomatik yıkama makinelerinin haftada 1 kez protein testi ile kontrolü yapılmalı ve protein testi takip formu (ENF-FR-05) ile kayıt altına alınmalıdır.
Doküman No:ENF-TL-19 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 3 / 5 5.3. Paketleme 5.3.1. Paketlenecek alet ve malzemelerin temiz, kuru ve tam olarak çalıģtığı kontrol edilmelidir. 5.3.2. Kilitlenebilir cerrahi aletlerin tek kilitleri kilitlenmeli, iğne tutucular (portegüler) kilitlenmemelidir. 5.3.3. Set içeriği, set listesine göre kontrol edilmelidir. 5.3.4. Sterilizasyon cihazında kullanılacak olan tel sepetler, cerrahi aletlerin sayısına uygun büyüklükte seçilmelidir. 5.3.5. Tel sepetin tabanına içindeki aletlerin üzerini de örtecek büyüklükte bir örtü (wrap veya kumaģ) serilmelidir. 5.3.6. Cerrahi aletler sepetin içine birbirine paralel olacak Ģekilde yerleģtirilmelidir. 5.3.7. Küçük ve tek paketlenecek sıvı kapları, uygun büyüklükte kâğıt ya da plastik poģete, çukur kısmı kağıt tarafına gelecek Ģekilde yerleģtirilmelidir. 5.3.8. Taslar iç içe konacaksa arasına örtü yerleģtirilmelidir. 5.3.9. Her paket içine sterilizasyon yöntemine uygun kimyasal indikatör konulmalı, indikatör metale değmeyecek Ģekilde paket içine yerleģtirilmelidir. 5.3.10. Paketleme, zarf usulü veya dikdörtgen paketleme yöntemi afiģlerine ve paketleme prensiplerine uygun olarak çift paket ile yapılmalıdır. 5.3.11. Paketin ne çok sıkı, ne de çok gevģek olmamasına dikkat edilmelidir. 5.3.12. Paket, buhar için proses indikatör bandı ile kapatılmalıdır. 5.3.13. Konteyner kullanılıyor ise bakteri filtresi üretici firma önerilerine göre değiģtirilmeli ve konteynerlerin kapağı kapatılmalı ve kilitlenmelidir. 5.3.14. Paketlerin ve konteynerlerin üzerine; paket içeriği, klinik adı, hazırlayan kiģi adı, tarih, kaçıncı kat ameliyathaneye ait olduğu maruziyet bandına veya etiket üzerine yazılmalıdır. 5.3.15. Buhar sterilizasyonu uygulanacak cerrahi aletler için kumaģ, kağıt ya da polipropilen örtüler; sterilizasyon poģeti ya da metal ve ısıya dayanıklı plastik konteynerler kullanılabilir. 5.3.16. Etilenoksit sterilizasyonu uygulanacak cerrahi aletler için kumaģ örtüler kullanılmamalıdır. Kağıt ya da polipropilen örtüler; sterilizasyon poģeti ya da metal ve ısıya dayanıklı plastik konteynerler kullanılabilir. 5.3.17. Kuru ısı sterilizasyonu uygulanacak aletler için metal konteynerler kullanılabilir. 5.3.18. Buhar sterilizatörde steril edilecek bohça ebatları 30x30x50 cm boyutlarında ve 5,5 kg dan daha büyük olmamalıdır. 5.3.19. PaketlenmiĢ alet setinin (tepsi ve aletler) ağırlığı 7,5 kg ı geçmemelidir.sterilizasyon poģetlerinde ise poģetin ısı ile kapatılan kısmının üst dıģ kısmına yazılmalıdır.
Doküman No:ENF-TL-19 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 4 / 5 5.3.20. Sterilizasyon Ünitesi Alet ve Malzeme Teslim Formu (STE-FR-01)doldurulmalıdır. 5.3.21 Tıbbi alet ve malzemenin sterilizasyon ünitesine ve sterilizasyon sonrası ilgili birimlere teslim talimatı na uygun olarak sterilizasyon ünitesi malzeme kabul personeli kontrolünde üniteye teslim edilmelidir. 6. İLGİLİ DÖKÜMANLAR Sterilizasyon dezenfeksiyon rehberi Mart/2011 Sterilizasyon dezenfeksiyon prosedürü (YÖN-PR-13) Sterilizasyon ünitesi alet ve malzeme teslim formu (STE-FR-01) Protein testi takip formu (ENF-FR-05) Ultrasonik yıkama cihazı kontrol formu (ENF-FR-06) Skopik cihazların dezenfeksiyonu talimatı (ENF-TL-27) KiĢisel koruyucu ekipman kullanım talimatı (YÖN-TL-07) Hastanemizde kullanılan temizlik,dezenfeksiyon ve antiseptik ürünler listesine (ENF-LS-01) Tıbbi alet ve malzemenin sterilizasyon ünitesine ve sterilizasyon sonrası ilgili birimlere teslim talimatı
Doküman No:ENF-TL-19 Yayın Tarihi:01.04.2013 Revizyon No:00 Revizyon Tarihi:00 Sayfa No: 5 / 5 ZARF PAKETLEME YÖNTEMİ DİKDÖRTGEN PAKETLEME YÖNTEMİ 1. Masa üzerine, çift katlı 2 bez bohça /1 bohçanın üzerine medikal paketleme Kağıdı / veya çift medikal kağıt serilir. 2. Alet seti ortaya köģeli olarak yerleģtirilir. 3. Önce geniģ taraftaki köģe alet setinin üzerine çevrilir ve uç kısmı kolay Açılabilmesi için geriye kıvrılır. 4. Sağ ve sol köģe uçları geriye kıvrılarak paketlenecek malzemenin üzerine katlanır. 5. Son olarak diğer geniģ taraf malzemenin üzerine katlanır. 6. Uç paketin içinden çekilebilecek Ģekilde sıkıģtırılır. 7. Ġkinci kat örtüde aynı yöntemle kapatılır ve bantlanır. 1. Masa üzerine çift katlı 2 bez bohça / 1 bohçanın üzerine medikal paketleme kağıdı /veya çift medikal kağıt serilir. 2. Malzeme kenarlara paralel olarak yerleģtirilir. 3. Önce geniģ taraf malzemenin üzerine katlanır, bir kısım geri çevrilir. 4. Diğer geniģ taraf aynı Ģekilde üzerine katlanır. 5. Sağ ve sol taraf aynı tarzda sırayla katlanır. 6. Ġkinci kat örtüde aynı yöntemle kapatılır. KAĞIT/PLASTİK POŞETLERLE PAKETLEME YÖNTEMİ 1. Paketlenecek malzemeye uygun büyüklükte kağıt / plastik poģet seçilir. 2. Sıvı kaplarının sıvı alan kısmı kağıt tarafına gelecek Ģekilde yerleģtirilir 3. Makine yardımı ile kağıdın bir tarafı yapıģtırılarak malzeme içine yerleģtirilir, daha sonra diğer taraf yapıģtırılır. 4. Paket ağırsa veya birden fazla alet paketlenecekse çift kat paketleme yapılır. 5. Çift kat paketlemede içteki paketin bir tarafı kapatılır, diğer tarafı Ģeffaf kısma doğru kıvrılır. Paket yapılan aletin özelliğinin kapatılmamasına dikkat edilir. 6. Üst paketi yaparken içteki paketin açık olan kısmının paketin açma yönüne gelmesine dikkat edilir. 7. Paket yapıldıktan sonra iyi yapıģıp yapıģmadığı kontrol edilir. 8. Paketin ısı ile yapıģtırılan bölümün dıģ kısmına tarih atılır. Paket üzerine direk olarak yazı yazılmaz. 9. Barkotlar ve etiketler kağıt kısmına değil, poģet kısmına yapıģtırılır.