ANNELIDA. (Halkalı kurtlar) İÜ SÜFAK SUUM2038 SU OMURGASIZLARI DERSİ Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) İÜ SÜFAK SUUM2038 SU OMURGASIZLARI DERSİ Prof. Dr. Bayram ÖZTÜRK

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir.

Deri ve Kas kılıfları çok iyi gelişmiştir. Segment Segment Kutikula Tek tabakalı Epidermis Halka şeklinde çevreleyen kaslar Boyuna kaslar Sölom: Vücut duvarı ve bağırsak arasında bulunan sıvı dolu bir boşluktur. Hayvanın hareket edebilmesini sağlayan hidrostatik iskelet görevi görür.

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir. Bu grup karalarda, denizlerde ve tatlı sularda yayılmıştır, parazit formları da vardır. Dolaşım sistemi: kapalıdır. Karın ve sırtta olmak üzere başlıca 2 büyük kan damarı vardır. Her segmentte bir çift enine kanalla iç organlara ve kılcal damarlara gider.

Dorsal kan damarı Ventral kan damarı

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir. Bu grup karalarda, denizlerde ve tatlı sularda yayılmıştır, parazit formları da vardır. Dolaşım sistemi: kapalıdır. Karın ve sırtta olmak üzere başlıca 2 büyük kan damarı vardır. Her segmentte bir çift enine kanalla iç organlara ve kılcal damarlara gider. Sinir sistemi: ip merdiven sinir sistemi vardır. Başın dorsal tarafındaki beyin (ya da serebral ganglion), yutak etrafından bir sinir halkası aracılığıyla vücudun ventralinde uzanan çift halindeki sinir ipliğine bağlanır. İplik her segmentte yan iplikçiklere ve ganglionlara gider. Duyu organları dört adet basit yapılı göz, palpler, antenler, taktil hücreler ve statosistten oluşur.

Ventral sinir kordonu D V Kutikula Halkasal kas Boyuna kas Sölom Kan damarları Bağırsak Nefridyum O Nefridyopor

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir. Bu grup karalarda, denizlerde ve tatlı sularda yayılmıştır, parazit formları da vardır. Dolaşım sistemi: kapalıdır. Karın ve sırtta olmak üzere başlıca 2 büyük kan damarı vardır. Her segmentte bir çift enine kanalla iç organlara ve kılcal damarlara gider. Sinir sistemi: ip merdiven sinir sistemi vardır. Başın dorsal tarafındaki beyin (ya da serebral ganglion), yutak etrafından bir sinir halkası aracılığıyla vücudun ventralinde uzanan çift halindeki sinir ipliğine bağlanır. İplik her segmentte yan iplikçiklere ve ganglionlara gider. Duyu organları dört adet basit yapılı göz, palpler, antenler, taktil hücreler ve statosistten oluşur. Sindirim sistemi: vücut boyunca uzanan bir boru şeklindedir. Yutak, özofagus ve mide barsak sistemlerinden oluşur.

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir. Bu grup karalarda, denizlerde ve tatlı sularda yayılmıştır, parazit formları da vardır. Dolaşım sistemi: kapalıdır. Karın ve sırtta olmak üzere başlıca 2 büyük kan damarı vardır. Her segmentte bir çift enine kanalla iç organlara ve kılcal damarlara gider. Sinir sistemi: ip merdiven sinir sistemi vardır. Başın dorsal tarafındaki beyin (ya da serebral ganglion), yutak etrafından bir sinir halkası aracılığıyla vücudun ventralinde uzanan çift halindeki sinir ipliğine bağlanır. İplik her segmentte yan iplikçiklere ve ganglionlara gider. Duyu organları dört adet basit yapılı göz, palpler, antenler, taktil hücreler ve statosistten oluşur. Sindirim sistemi: vücut boyunca uzanan bir boru şeklindedir. Yutak, özofagus ve mide barsak sistemlerinden oluşur. Boşaltım sistemi: ilk ve son segmentler haricinde, her segmentte bulunan bir çift nefridyum boşaltımı sağlar.

Huni biçimli, silli bir kanal olan nefridyum metabolik artıkların ve hormon fazlalarının vücuttan atılmasını sağlar. Nefridyum Nefridyopor

ANNELIDA (Halkalı kurtlar) Vücutları, vücut boyunca devam eden, birbirinin benzeri bölümlerden (segment) oluşmuştur (homonom metameri). Baş bölgesine Protostomium adı verilir ve ilk yani en yaşlı segment, başın arkasındadır. Çeşitli organlar her segmentte tekrar edilir. Bu grup karalarda, denizlerde ve tatlı sularda yayılmıştır, parazit formları da vardır. Dolaşım sistemi: kapalıdır. Karın ve sırtta olmak üzere başlıca 2 büyük kan damarı vardır. Her segmentte bir çift enine kanalla iç organlara ve kılcal damarlara gider. Sinir sistemi: ip merdiven sinir sistemi vardır. Başın dorsal tarafındaki beyin (ya da serebral ganglion), yutak etrafından bir sinir halkası aracılığıyla vücudun ventralinde uzanan çift halindeki sinir ipliğine bağlanır. İplik her segmentte yan iplikçiklere ve ganglionlara gider. Duyu organları dört adet basit yapılı göz, palpler, antenler, taktil hücreler ve statosistten oluşur. Sindirim sistemi: vücut boyunca uzanan bir boru şeklindedir. Yutak, özofagus ve mide barsak sistemlerinden oluşur. Boşaltım sistemi: ilk ve son segmentler haricinde, her segmentte bulunan bir çift nefridyum boşaltımı sağlar. Solunum: ya doğrudan deriden ya da solungaç gibi işlev gören, parapodlardaki deri çıkıntıları ile sağlanır.

3 grup altında incelenebilir: ANNELIDA (Halkalı kurtlar) OLIGOCHAETA Karasal veya tatlı sularda HIRUDINEA Karasal veya tatlı sularda POLYCHAETA: Neredeyse tamamı denizel olan bu grup, Annelida içinde en fazla tür sayısına sahiptir (9000 tür).

POLYCHAETA Neredeyse tamamı denizel türlerden oluşan ve diğer gruptakilerin aksine, birbirlerinden form ve yaşam biçimi olarak oldukça farklı olabilen bu grubun üyelerini diğerlerinden ayırmamızı sağlayan en önemli özellikler: İyi gelişmiş duyu organları taşıyan, karmaşık bir baş bölgesi bulunması Parapodların bulunması: baş ve son segment dışındaki segmentlerden birer çift olarak çıkan, kıllarla (seta) kaplı uzantılar vardır. Bunlar yüzmek, oyuk açmak veya beslenmeyi sağlayacak bir su akıntısı oluşturmak için kullanılabilir. Yüzücü ve sürünen formlarda parapod etli ve geniş lobları ile kürek gibi işlev görür. Kazıcı ve tüplü formlarda ise loblar ufak birer çıkıntı halindedir ve kancalı setalar taşır. Dorsal sir Notopodyum Seta Neuropodyum Ventral sir Noto- ve neuropodyum, seta demetlerine ek olarak çeşitli sayıda sir ve solungaç taşıyabilir.

Gözler Anten Palp Tentaküler sirler Prostomium Ağız Dorsal Peristomium Parapodium Ventral Peristomium Prostomium Maksiller halka Oral halka Dorsal F: dışarı çıkarılmış yutak E: çene

POLYCHAETA Hareket Nereis diversicolor Errant: aktif olarak yüzebilen, sürünebilen veya sedimentte tüneller kazarak ilerleyen formlar. Yüzey Kum yığınları Su Arenicola marina Sedanter: bu formlar daimi olarak tüplerde veya kovuklarda yaşarlar. Bazıları kendilerini kayalara-taşlara tespit eder. Çoğunluğu kumlu veya çamurlu zemindeki oyuklarında yaşar. Ancak en fazla görülen form tüp oluşturanlardır. Arenicola gibi kumda oyuk oluşturan formlar sedimenti yutarlar ve içindeki organik maddeleri temizledikten sonra dışarı atarlar. Bu da kum yığınlarını oluşturur. Bu davranış biyotürbasyon denilen olayı sağlar yani sediment ve su arayüzeyi artırılarak sedimentin kimyasal ve fiziksel yapısı değiştirilir. Oksijen girdisi sağlanır.

POLYCHAETA Beslenme Predatör - Herbivor - Leşçil / Detritivor / Filtrör Yutak veya çene taşıyan yutak dışarı doğru çıkabilir Sedimentteki detritik maddelerle beslenir. Ya seçici olmadan bütün sediment yutulur ya da palpler aracılığıyla sedimentteki besin maddeleri aranır. Silli palplerden oluşan bir taç tüpten dışarı suya bırakılır ve suda askıda bulunan besin partikülleri ağıza doğru çekilir. Palp Hermodice carunculata Mercanlar, anemonlar ve küçük crustacea ile beslenir. Polydora sp. Sabella spallanzanii

POLYCHAETA Beslenme Predatör - Herbivor - Leşçil Hermodice carunculata Yutak veya çene taşıyan yutak dışarı doğru çıkabilir Eda Topçu

POLYCHAETA Beslenme Filtrör Silli palplerden oluşan bir taç tüpten dışarı suya bırakılır ve suda askıda bulunan besin partikülleri ağıza doğru çekilir. TÜDAV Sabella pavonina Eda Topçu Sabella spallanzanii TÜDAV

Spirograflar Sabella pavonina POLYCHAETA www.marlin.ac.uk Kendi oluşturdukları tüpün içinde yaşayan sedenter poliketlerdir. Tüpleri kayalara yapışıktır veya hareketli substrattan dışarı çıkar. Tüpten dışarı çıkan tentakül demeti sayesinde beslenir, solunum yapar ve tüpü oluşturmak için gereken inorganik partikülleri toplar. Tehlike anında tentaküller hızlıca içeri çekilir. Sabella spallanzanii 10 cm Tüp çapı 1 cm. Vücut uzunluğu 25cm. #100 tentakül. 0-15m derinliklerde yaşar. Tüp çapı 2 cm. Vücut uzunluğu 50cm. #300 tentakül, spiral şeklinde. 0-50m derinliklerde yaşar. http://olivrodanatureza.blogspot.com.tr/

POLYCHAETA Protula tubularia www.european-marine-life.org/ Hydroides operculatus Serpula vermicularis Filograna implexa TÜDAV

POLYCHAETA Eunice harassii Eda Topçu Lepidonotus squamatus http://www.european-marine-life.org/ Pomatoceros lamarcki www.cotebleue.org/ Terebella lapidaria

Ernst Haeckel Kunstformen der Natur (1904)