Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 0
GIDA İŞLEME MAKİNELERİ SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8419.89 Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz tertibat 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 8421.21 Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus 8421.22 İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması için 8434.10 Süt sağma makineleri 8434.20 Sütçülükte kullanılan 8434.90 Sütçülükte kullanılan ın aksam ve parçaları 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için 8438.30 Şeker imaline mahsus 8438.40 Biracılığa mahsus 8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan 8438.60 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus 8438.80 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer 8438.90 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan ın aksam ve parçaları 8479.20 Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus ÜRETİM Türkiye, gıda üretimi yönünden kendi kendine yeten dünyanın sayılı ülkelerinden biridir. Türkiye, son yıllarda Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde en büyük tarım ürünleri üreticisi ve ihracatçısıdır. 2011 yılında, Türkiye nin toplam ihracatının yaklaşık % 10,7 sine karşılık gelen tarım ve gıda ürünleri (1-24. fasıllar) toplam ihracatı 14,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ekmeğin Türkiye de temel gıda maddesi olması nedeniyle, Türk tarımında tahılın büyük önemi vardır. Ayrıca, Türkiye nin bakliyat üretimi yapan ülkeler arasında kayda değer bir yeri ve dünya ticaretine hakim olma potansiyeli vardır. Türkiye de fındık ve diğer kuru meyve üretimi oldukça yüksektir ve bu ürünlerin çoğunda (fındık, kayısı, kuru üzüm vs.) Türkiye dünya pazarlarında hakim konumdadır. Türkiye nin büyük tarım potansiyeli, konservesi yapılan geniş sebze ve meyve tarımını doğurmuştur. Türkiye de hızlı büyüyen gıda sanayisi sektörlerinden biri de dondurulmuş sebze ve meyve sanayisidir. Türkiye, tarımsal potansiyelinin avantajıyla, bitkisel yağ üretiminde de kalite ve miktar yönünden diğer ülkeler arasında önemli bir yere sahiptir. Teknolojideki gelişmeler ve son yıllarda artan yatırımlar ile, şekerleme, çikolata ve kakao ürünleri, pasta ve bisküvi sektörleri Türk gıda sanayisinde büyük gelişme gösteren sektörlerdir. Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 1
Yukarıda bahsedildiği üzere güçlü tarım potansiyelimiz, artan endüstrileşme ve kentleşmeye paralel olarak değişen yaşam biçimimiz ve damak tadımız, yükselen gelir düzeyi ve yemek hazırlamaya ayrılan sürenin azalması güçlü bir gıda işleme sanayisi doğurmuştur. Gelişen ve büyüyen gıda işleme sanayisi, Türkiye de gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisinin de gelişmesini hızlandırmıştır. Günümüzde, Türk gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisi Orta Doğu, Kuzey Afrika, Balkanlar ve Orta Asya daki en modern sanayidir. Ayrıca, gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisinin Güneydoğu Anadolu Projesi nin (GAP) ilerlemesi ve tamamlanmasıyla birlikte daha da gelişmesi beklenmektedir. GAP projesinde hedef Güneydoğu Anadolu Bölgesi ni tarımsal üretime dayanan bir ihracat merkezi haline getirmektir. Projenin nihai hedeflerinden biri halihazırda 183 bin hektar olan GAP Bölgesi ndeki sulanan arazi miktarının 1,7 milyon hektara çıkarmaktır. Bunun sonucunda bölgede üretilen ürün çeşidi ve miktarında ciddi artışlar olacaktır. Tüm bu gelişmeler ile Türk gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisinin kapasite, kalite ve ürün çeşitliliğini arttırarak Türk makine sanayisinin ana sektörleri arasında önemini artırması beklenmektedir. Türk gıda işleme makineleri ve ekipmanı sanayisi, gıda işleme sanayisi için gerekli her tür makine ve ekipman ile yedek parçaları üretmektedir. Gıda işleme makineleri ve ekipmanı üretici firmalarının çoğu İstanbul, Konya, Ankara, Gaziantep ve İzmir de yerleşiktir. Firmalar, elle kullanılabilen temel modellerin yanı sıra yüksek teknolojili, otomatik makineler ve ekipman da üretebilmektedirler. Gıda maddelerine artan talep nedeniyle gıda üreticisi firmalar üretim hatlarına yeni teknoloji ürünü daha verimli makineler ekleyerek üretimlerini artırmaktadırlar. Gıda işleme makineleri ve ekipmanı üretici firmalar daha karmaşık makinelere olan bu talebi karşılamak için ortak yatırımlara ve AR-GE faaliyetlerine odaklanmaktadırlar. CE işareti, Avrupa Birliği nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamına giren ürünlerin bu direktiflere uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve hayvan varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, diğer bir ifadeyle ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösteren bir işarettir. CE işareti, Avrupa Birliği nin uyulması mecburi olan mevzuatı kapsamında yer alan bir işaret olduğu için AB üyesi ülkelerde ve Türkiye de piyasaya arz edilecek olan ürünlerin bu işareti taşıması zorunludur (CE İşareti ile ilgili detaylı bilgi için bakınız, www.sanayi.gov.tr). Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 2
TÜRKİYE NİN DIŞ TİCARETİ Alt Ürünler İtibariyle Türkiye nin Gıda İşleme Makineleri İhracatı (1000 ABD $) GTİP Ürün Adı 2008 2009 2010 2011 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 7.289 9.590 9.184 6.876 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 3.554 1.988 2.521 3.515 841989 Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz tertibat 19.472 14.431 21.468 33.748 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 629 250 617 1.051 8421.21 Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus 37.450 42.868 35.032 53.467 8421.22 İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması için 464 233 138 43 8434.10 Süt sağma makineleri 12.223 6.986 8.299 8.612 8434.20 Sütçülükte kullanılan makine ve 6.293 7.658 10.105 8.489 8434.90 Sütçülükte kullanılan makine ve ın aksam ve parçaları 2.467 2.352 2.786 3.998 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan 935 736 590 655 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 9 200 218 219 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için 17.208 28.554 17.219 17.512 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için 117.468 107.761 122.806 148.648 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 25.503 19.765 26.227 24.367 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için 24.665 27.091 26.699 24.444 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için 10.836 12.762 14.571 15.549 8438.30 Şeker imaline mahsus makine ve 7.201 3.948 8.042 5.148 8438.40 Biracılığa mahsus 0,6 0,2 8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan 2.395 1.038 2.177 10.158 8438.60 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve 6.000 5.162 7.280 9.256 8438.80 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer 6.682 5.845 4.935 7.226 8438.90 Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan ın aksam ve 12.456 7.928 11.370 10.870 parçaları 8479.20 Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve 20.186 16.764 10.689 10.377 Toplam 341.385 323.909 342.971 404.229 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 3
Ülkeler İtibariyle Türkiye nin Gıda İşleme Makineleri İhracatı (1000 ABD $) Ülkeler 2008 2009 2010 2011 İran 17.708 16.992 24.867 42.379 Rusya Federasyonu 24.145 12.707 21.142 35.382 Irak 22.806 25.948 23.414 22.727 Azerbaycan 14.147 18.953 24.537 19.567 Kazakistan 23.117 27.279 23.935 18.860 Cezayir 13.952 9.905 9.623 16.044 Özbekistan 4.757 4.393 8.526 13.911 Mısır 10.540 19.535 15.125 11.075 Ukrayna 4.623 4.074 6.588 11.021 Gürcistan 5.115 3.987 5.209 10.809 Romanya 15.919 11.940 5.662 10.067 Suriye 19.598 25.581 14.987 9.457 İtalya 3.551 6.423 5.940 8.874 Tunus 4.374 2.828 4.368 8.169 Mersin Serbest Bölgesi 16.264 1.764 8.241 7.337 Nijerya 1.337 3.290 7.786 7.183 Hindistan 1.476 3.688 3.260 7.165 Almanya 6.670 5.478 6.507 6.837 Hollanda 5.625 4.822 5.363 6.590 Türkmenistan 2.239 5.697 3.365 6.448 Diğer Ülkeler 123.423 108.623 114.526 124.325 Toplam 341.385 323.909 342.971 404.229 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 4
Alt Ürünler İtibariyle Türkiye nin Gıda İşleme Makineleri İthalatı (1000 ABD $) GTİP Ürün Adı 2008 2009 2010 2011 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 11.387 3.765 6.929 11.662 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 3.269 2.648 4.411 5.961 841989 Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz tertibat 100.667 80.769 75.753 83.789 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 2.637 305 746 522 8421.21 Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus 51.033 51.256 58.006 59.779 8421.22 İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması için 5.012 2.331 2.027 4.887 8434.10 Süt sağma makineleri 3.441 2.185 6.080 12.063 8434.20 Sütçülükte kullanılan 13.433 7.183 18.315 21.251 8434.90 Sütçülükte kullanılan ın aksam ve parçaları 4.579 1.943 3.493 11.543 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve 3.791 2.898 5.095 1.787 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 270 147 567 397 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için 13.929 12.505 17.774 22.527 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için 4.945 4.080 3.196 11.595 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 4.361 2.656 2.386 3.093 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için 68.857 23.289 40.530 43.530 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için 52.385 30.035 24.274 47.707 8438.30 Şeker imaline mahsus 12.153 2.638 4.737 10.137 8438.40 Biracılığa mahsus 936 665 690 1.915 8438.50 8438.60 8438.80 8438.90 8479.20 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan makine ve ın aksam ve parçaları Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus 30.297 26.394 47.807 52.774 16.040 5.303 14.269 17.002 22.175 17.556 24.969 45.580 26.323 15.375 24.181 22.899 12.606 19.807 6.851 23.195 Toplam 464.526 315.733 393.085 515.593 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 5
Ülkeler İtibariyle Türkiye nin Gıda İşleme Makineleri İthalatı (1000 ABD $) Ülkeler 2008 2009 2010 2011 Almanya 101.254 72.171 87.769 120.344 İtalya 90.988 43.861 65.973 87.438 Hollanda 45.439 25.025 45.006 53.547 A.B.D. 23.371 16.653 22.691 31.295 Fransa 25.102 14.126 15.322 29.810 Çin 22.780 35.158 16.289 24.181 İsviçre 31.495 18.037 15.060 21.726 Danimarka 22.051 9.393 14.197 21.251 İngiltere 19.582 13.057 20.624 19.192 Tayvan 11.073 7.241 10.586 11.584 Belçika 6.081 12.749 4.606 11.371 İspanya 7.128 5.151 5.473 9.972 İsveç 5.226 3.655 4.926 8.714 Avusturya 13.863 2.113 7.353 7.698 Portekiz 471 46 6.413 Hindistan 2.061 4.733 953 5.912 Güney Kore 4.355 7.710 4.356 5.737 Polonya 1.830 1.085 2.594 5.302 Japonya 2.623 11.375 669 3.511 Ege Serbest Bölgesi 5.367 199 25 3.510 Diğer Ülkeler 22.385 12.241 48.566 27.086 Toplam 464.526 315.733 393.085 515.593 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 6
DÜNYA TİCARETİ Dünya Gıda İşleme Makineleri Ticareti (FOB) (Milyon ABD $) GTİP Ürün Adı 2008 2009 2010 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 486 374 431 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 502 329 385 841989 Pastörize, kondanse etme vb. işler için cihaz tertibat 7.973 7.423 7.098 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 75 50 57 8421.21 Suyun filtre edilmesi/arırılmasına mahsus 5.830 5.187 5.698 8421.22 İçeceklerin (su hariç) filtre edilmesi/arıtılması için 364 294 334 8434.10 Süt sağma makineleri 427 295 292 8434.20 Sütçülükte kullanılan 728 482 527 8434.90 Sütçülükte kullanılan ın aksam ve parçaları 798 574 645 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve 342 221 230 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 151 83 110 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için 497 481 537 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için 799 802 856 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 532 457 511 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için 2.310 1.911 2.114 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve 920 801 691 8438.30 Şeker imaline mahsus 353 236 191 8438.40 Biracılığa mahsus 959 486 430 8438.50 8438.60 8438.80 8438.90 8479.20 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan diğer Yiyecek-içecek sanayisinde kullanılan makine ve ın aksam ve parçaları Hayvansal-bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus 2.221 1.610 1.928 539 376 458 1.699 1.306 1.529 3.070 2.496 2.717 799 667 585 Toplam 32.374 26.940 28.354 Kaynak: Trademap Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 7
Ülkeler İtibariyle Dünya Gıda İşleme Makineleri İhracatı (Milyon ABD $) Ülkeler 2008 2009 2010 Almanya 6.439 4.782 5.008 İtalya 3.470 3.267 3.062 ABD 3.265 2.635 2.946 Hollanda 2.491 1.854 1.930 ÇHC 1.310 1.287 1.492 Japonya 1.404 1.239 1.116 Güney Kore 930 1.043 1.096 Danimarka 853 1.032 991 İsviçre 1.232 882 977 İngiltere 1.344 926 943 Hindistan 915 748 828 Belçika 423 436 667 İspanya 801 748 595 Avusturya 670 561 588 Kanada 651 455 523 Tayvan 590 449 490 Türkiye 454 312 459 İsveç 341 324 343 Malezya 454 330 343 Hindistan 280 343 310 Diğer ülkeler 4.053 3.288 3.645 TOPLAM 32.374 26.940 28.354 Kaynak: Trademap Ülkeler İtibariyle Dünya Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Milyon ABD $) Ülkeler 2008 2009 2010 ABD 2.063 1.891 2.057 Rusya Federasyonu 1.848 1.360 1.709 ÇHC 1.553 1.544 1.472 Almanya 1.236 1.017 1.045 Fransa 1.127 955 921 Güney Kore 722 606 832 İngiltere 905 657 790 Kanada 836 743 736 Tayvan 1.293 606 659 Brezilya 435 416 626 Meksika 842 583 597 Avustralya 445 439 557 İspanya 773 695 554 Endonezya 430 357 541 Belçika 627 560 524 Japonya 464 443 524 İtalya 544 468 492 Venezüella 292 460 491 Hollanda 534 438 474 Kuveyt 269 164. 400 Malezya 358 310 395 Türkiye 465 316 393 Diğer ülkeler 13.969 11.906 11.736 Toplam 32.031 26.936 28.525 Kaynak: Trademap Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 8
Türkiye Cumhuriyeti-Ekonomi Bakanlığı, 2012 9