A. TARAYICI AYARLARI Tarayıcı ayarlarını değiştirmek için, Seçenekler(Options) menüsünden Ayarlar (Settings) seçeneği tıklanmalıdır. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra karşımıza yeni bir pencere açılır. Bu pencere aşağıdaki alt başlıklar bulunur. Genel Ayarlar(General) Performans Ayarları(Performanse) Disk Kullanımı(Disk Usage) İndirme Ayarları(Downloads) Gizlilik(Privacy) Sohbet Ayarları(Chat) Gelişmiş Ayarlar(Advanced) Video Ayarları(Web) İnternet Ayarları 1
1. Genel (General) Ayarlar a. Ses (Sound) Bu sekme altında Sanal ODTÜ de kullanılan sesleri açıp kapatmak için aşağıdaki seçenekler bulunur. Seçenekler üzerine tıklandığında seçeneklerin başında bulunan onay kutucuğuna onay işareti belirir, bu o seçeneğin seçildiği anlamına gelir ve o seçenekte belirtilen eylemin yapılmasının onayladığı anlamını taşır. 2
Play background music (MIDI files) (Fon Müziği): Sanal ODTÜ içindeki arka plan müziklerini açıp kapatmak için kullanılır. Yani Bu seçenek seçildiğinde Sanal ODTÜ içindeki arka plan müzikleri çalınır tabi eğer daha önceden arka plan sesi eklendi ise. Önemli Not: MIDI Nedir? MIDI(Musical Instrument Digital Interface):Midi dosyaları genelde *.mid uzantısı ile kullanılan ses dosyalarıdır. Elinizdeki midi dosyasını dinlemek için media Player kullanabilirsiniz Play sound effects (WAV and MP3 files) (Ses Efektlerini Çal): Ses komutu kullanılarak nesnelere eklenen ses efeklerini aktif etmek için kullanılır. Eğer bu seçenek seçili değilse herhangi bir nesneye ses efekti ekleseniz bile, o ses efekti çalınamaz. Play building sounds (Yapı Seslerini Çal):Sanal ODTÜ içerisinde yeni yapılar inşa ederken, nesneler taşınır, silinir, döndürülür ya da yeni nesneler oluşturulur. Bütün bu eylemler yapılırken Sanal ODTÜ tarayıcısı otomatik olarak bazı ses dosyaları çalar. Örneğin, herhangi bir nesneyi sildiğinizde, Sanal ODTÜ tarayıcısı otomatik olarak delete.wav adlı ses dosyasını çalacaktır. İşte bu seçenek ile bu ses dosyalarının çalınmasına izin verilebilir ya da bu bu ses dosyalarının çalınması engellenebilirsiniz. Play telegram sound (Telgraf Seslerini Çal):Telgraf alındığında Sanal ODTÜ tarayıcısı otomatik olarak Telegram.wav adlı ses dosyasını çalar ve o telgrafa tıkanıldığında read.wav adlı ses dosyasını çalar. Bu seçenek seçili ise bu ses dosyaları çalınır aynı şekilde eğer onay kutusundaki onay işaretini kaldırılırsa bu sesler kapatılır, yani çalınmaz. Mute all audio when in background (Arka planda Çalan Tüm Sesleri Kapat):Bu seçenek tıkanıldığında Sanal ODTÜ içinde Telgraf sesi dışındaki hiçbir ses dosyası çalınmaz. b. Kontrol (Control) Mouse freelook(fare Modu) Bu kutuyu onaylayarak farenin hareket modunu açıp kapatabilirsiniz. 3
Invert Y-axis when in "freelook" mode( Serbest Görünümde iken Y Eksenini Ters Çevir): Y ekseni ters çevrildiğinde, fareyi yukarı hareket ettirirken, sizin bakış açınızı düşürür ve fareyi aşağı hareket ettirdiğinizde bakışınızı yükseltir. Head Bob (Camera moves to simulate walking)(kafa Bobu)( Kamera yürüyüşünüzü taklit etmek için hareket eder): Yürüyüşe ve koşamaya daha gerçekçi bir his vermek için ve yürüyüşünüzü taklit etme amacıyla kamerayı aşağı yukarı doğru hareket ettirir. Ignore pitch when flying / swimming(yüzerken/uçarken sahayı yoksay) Bu seçeneği seçtiğinizde aşağı yukarı bakmanın hareket yönünde hiçbir etkisi olmayacaktır. Kullanıcıların yatay eksen boyunca hareket ederken Yukarı ve Aşağı Taşı tuşlarını yüksekliklerini ayarlamak için kullanması gerekecektir. Show targeting cursor when in move mode(hareket modundayken hedefleme imlecini gösterir) Bu kutu hareket modundayken hedefleme imlecini gösterir yani kullanıcının aktifleştirilmiş bir nesneyi işaret ettiğini vurgular. Precise Movement (Hassas Hareket) İnşa ederken bu seçeneği kullanmak yararlı olabilir. Bu seçenek kutusu onaylandığında her şey aniden yerinde durur. 4
2. Performans (Performance) Ayarları a. Görünebilirlik (Visibility) Görünebilirlik bölümü Sanal ODTÜ tarayıcısının performansını etkileyebilecek önemli ayarları içermektedir. Bütün 3D ortamı sağlayan programlarda olduğu gibi, Sanal ODTÜ ortamında da görebildiğiniz nesnelerin sayısı ve bu nesnelerin yüklenme hızı arasında her zaman ters orantı vardır. İlk olarak Sanal ODTÜ tarayıcısının performansını artırmak için istenen çerçeve derecesi ayarlanmalıdır. Sanal ODTÜ ortamında hareket ederken, tarayıcı istediğiniz kare hızına mümkün olan en yakın gerçek kare hızını tutturmaya çalışır. Ama bu hız etrafınızda bulunan nesnelerin sayısına bağlı olarak da değişir. Sanal ODTÜ de bu değeri varsayılan olarak 40 metre bırakmanız önerilir. b. Avatars Show Multiple Avatar Types (Avatar Tiplerini Göster): Bu seçenek aktif olursa Sanal ODTÜ ortamında bulunan kullanıcılara ait bütün avatarlar kendi tiplerinde görüntülenir. Eğer bu seçenek devre dışı bırakılırsa, Sanal ODTÜ üzerindeki bütün kullanıcıların avatarları aynı yani tek tip görünecektir. Bu özellik genellikle daha az hafıza kullanır ve bu da Ram miktarı düşük olan sistemlerde performans artmasına yardım edecektir. Show Avatar Animations (Avatar Animasyonlarını Göster):Avatar Animasyonu göster seçeneği devre dışı bırakıldığında, etrafınızda hareket ederken avatarların hareket (örneğin yürüme, sallama, vb.) mekanizması kapatılacaktır. Bu işlem yapıldığında tarayıcınızın performansı artacaktır çünkü avatarların hareket etmesi ek işlemci kullanır. 5
Texture Mipmaps (Doku Mipmapleri): Bu seçenek dokular için mipmaplerin kullanılabilir olup olmadığını belirler. Önemli Not: Mipmapler uzaktan izlenen dokuların görünümünü iyileştirir. Mipmap edilmiş bir doku uzaktan görüldüğünde, mipmap kullanılmamış bir resme göre daha yumuşak ve bulanık olmayan bir görüntü verir. 3. Disk Kullanımı (DiskUsage) Disk kullanımı penceresinden, disk önbelleğinin maksimum boyutunu ayarlayabilirsiniz. Hatta No limit'i seçeneğini seçerek önbellek boyut sınırını tamamen devre dışı bırakabilirsiniz. Bu durumda, daha fazla dosya indirilir ve önbellek klasörünüz durmadan büyümeye devam eder ve hatta tüm sabit diskiniz dolabilir. Bu sebeple bu seçeneğin dikkatli kullanılması gerekir. Automatically delete files that have not been used for (Kullanılmayan dosyaları otomatik olarak sil): Bu seçenek önbelleğinizin toplam mevcut boyutu ne olursa olsun, belli bir süre içinde kullanmadığınız önbellek klasörünüzdeki dosyaları Sanal ODTÜ de otomatik olarak silinmesini sağlar. Bu seçenek varsayılan olarak devre dışı bırakılabilir. Eğer izin verirseniz, eski bir dosyayı silmeden önce makul bir gün belirlemeniz gerekiyor. 30 gün iyi bir değerdir. Eğer 6
çok küçük bir değere kurarsan, dosyalar yakın zamanda silinmiş olabilir ve performansı azarlatarak ve gereksiz yeniden veri yüklemeleri bitirmiş olacaktır. 4. İndirme (Dowlands) Ayarları İndirme ayarlarına Ayarlar penceresinden erişebilirsiniz. Bu pencere harici olarak bağlantılı dosyaları tarayıcı tarafından indirilebilir olup olmadığını kontrol etmek için size izin verir ve eğer öyleyse maksimum dosya boyutu indirilebilir olacaktır. Belli bir URL belirtilmeden dünyanın nesne yolundaki kaynaklara bu sınırlamalar uygulanmaz. Dünyanın kendi nesne yolu içerik üzerinde eksik olmadan dış kaynakların indirilmesini azaltmak istiyorsanız bu indirmeleri buradan güvenli bir şekilde sınırlayabilirsiniz. 7
Resim: Resim (Picture) komutu kullanılarak nesneye resim eklenir. Mutlak bir URL adresinden indirilen maksimum JPEG dosya boyutu 100K'dir. Ses: Ses (Sound) veya gürültü (Noise) komutu kullanılarak nesnelere MP3, WAV ve MIDI uzantılı ses dosyaları eklenebilir. Varsayılan olarak, mutlak bir URL adresinden indirilen maksimum ses dosyası boyutu 150K'dir. Multimedya: Multimedya dosyaları mutlak bir URL akışı alınarak veya indirilerek medya komutu kullanılan tüm dosyalardır. 5. Sohbet (Chat) Ayarları Yakın ve uzak avatarları arasındaki dengeyi ayarlamak için, Sohbet ayarları penceresinden (Seçenekler menüsünden Ayarları seçin): Bu pencereden, kaç tane avatarının tamamen görüntülenebilir olduğunu seçebilirsiniz. Bu değer 0 den 50 ye kadar herhangi bir yerde olabilir. Geriye kalan sayı(toplam avatar sayısından tamamen görüntülenen avatarların sayısından eksiltilen)da uzak avatarlar olacaktır. 8
Logging chat to a file (Sohbet geçmişini tut): Otomatik olarak diske kaydedilmiş tüm konuşmaların bir kaydını istiyorsanız, basitçe the Log chat to file kutusunu tıklayın. Her yeni Sanal ODTÜ sohbet oturumu önceki oturumlara eklenilecektir. Eğer Log File alanını silerseniz, sohbet oturumunuz hemen başlamaz ancak bunun yerine bir dahaki sefere Sanal ODTÜ tarayıcınızı başlattığınızda eğer sohbet oturumunu seçerseniz, aynı zamanda Log File alanını chat.txt ye varsayılan olarak kaydetmiş olacaktır. Sohbet oturumunu kaydetmek için bir dosya adı belirtmek için Sohbet Oturumu alanında kullanmaya karar verirseniz, var olan dosyaya zarar vermemek için bir dosya adı seçerken dikkatli olmalısınız. Disabling "chat balloons" ("Sohbet balonlarını" devre dışı bırakma): Varsayılan olarak, insanlar mesajlarını konuşurken hem sohbet penceresinde hem de 3D penceresinde kafalarının üstünde yazdırılır. Eğer bu "sohbet balonlarını" rahatsız edici buluyorsanız, avatarların iletişim penceresinden sohbet metni işaretini kaldırarak devre dışı bırakabilirsiniz. Bu seçenek devre dışı bırakıldığında, kullanıcının ismi hala avatarlarının üstünde görünecektir. Changing chat bubble styles (Sohbet baloncuğu stillerini değiştirme): Eğer Sanal ODTÜ sohbet baloncuklarının eski stillerini kullanmak istiyorsanız, the Use "Comic Sytle" sohbet baloncuğu kutusunu kaldırın. Marking new messages (Yeni mesajları işaretleme): Eğer tanımlanan mesajlar geri kaydırma seçeneği aktif edildikten sonra Sohbet geçmişi penceresinden eski mesajları okumak için geri kaydırma yaptığınızda, mesaj ilk geri kaydırıldığında görünen mesajın işaretlenen sohbet penceresine eklenilecektir. 9
6. Gelişmiş (Advanced)Ayarlar Ayarlar penceresinden gelişmiş ayarlara erişebilirsiniz. Messages(Mesaj): Bu bölüm şu anda kullanımda olan ileti dosyasını seçmenize izin verir. Mesaj dosyasının en yaygın türü Sanal ODTÜ nün çoğu metin mesajlarının farklı bir dile çevrilerini içeren bir dil dosyasıdır. Mesaj dosyasını değiştirmek ya da geçerli dili değiştirmek için, aşağı açılan listeyi tıklayın ve listeden dil seçiminizi yapın. Local Path (Yerel Yol): Bu seçenek genellikle Sanal ODTÜ de sanat dosyaları üzerinde çalışan sanatçılar tarafından kullanılır. Object Errors (Nesne Hataları): Sanal ODTÜ de kullanmak için kendi nesnenizi oluşturmak istiyorsanız, nesnelerinizin hata ayıklamaları için yardım almak için bu seçeneği etkinleştirebilirsiniz. Bu seçenek etkinleştirilirse ve nesne yükleyici bir nesnede bir sorunla karşılaşır ise, sohbet geçmişi penceresinde nesne adı, satır numarası(varsa) ve problemin açıklamasını listeleyen bir ileti yazılacaktır. 10
Toolbar ( Araç Çubuğu): Bu bölüm tarayıcınızın için kullanmak istediğiniz araç çubuğu temasını seçmenize izin verir. Klasik ve varsayılan olarak iki tema Sanal ODTÜ ye dâhil edilmiştir. Açılan menüden bu iki temadan birini seçebilirsiniz. 7. Video Ayarları Sanal ODTÜ, 3D grafik canlandırmaları için 3 farklı modu destekler: Direct3D, OpenGL, Software Rendering Direct3D: Direct3D modu Direct3D uyumlu hızlandırılmış video kartı ve DirectX (7.0 veya üstü) yazılımını gerektirir. DirectX yazılımını Microsoft un web sitesinden indirebilirsiniz. OpenGL: OpenGL modu bir OpenGL desteği olan hızlandırılmış video kartı gerektirir. OpenGL modunda DirectX gerektirmez. Video kartınızın OpenGL desteği olup olmadığını belirlemek için video kartı üreticisine başvurun. Software Mode(Yazılım Modu):Genellikle üç diğer moddan da yavaş olmasına rağmen, yazılım modunda hiçbir özel video donanımı veya sürücüsü gerektirmez. Yani, bütün sistemler üzerinde çalışabilir. Varsayılan video modu olarak tanımlıdır. 11