GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ZİRAİ MÜCADELE MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ 2012 YILI FAALİYET KİTAPÇIĞI

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI ZİRAİ MÜCADELE MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ 2012 YILI FAALİYET KİTAPÇIĞI 1

Ülkemizde kuruluşlarının temel amacı, hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı otların sebep olduğu ürün kayıplarını, Entegre Mücadele kavramı çerçevesinde doğal denge ve çevreyi koruyucu önlemler alarak en aza indirmektir. Ayrıca dış pazarların istediği nitelikte kaliteli ürün üretimine yardımcı olmaktır. Enstitümüz, Merkez Mücadele Enstitüsü adıyla 1934 yılında Fitopatoloji Bölümü olarak kurulmuştur. Ülkenin merkezinde bulunması ve iyi bir altyapıya sahip olması nedeniyle, Tarımsal Araştırma Master Planı çerçevesinde 1998 yılında Enstitüsü ne dönüştürülmüştür. Enstitümüz kurulduğu yıldan itibaren gerek altyapı, gerekse araştırmacılar açısından kendini geliştirerek zirai mücadele ile ilgili hizmetleri, büyük bir özveri ile aralıksız olarak yürütmektedir. Enstitüsü olmamız ile sorumluluğumuzun daha da arttığının bilinci içinde, hem Orta Anadolu Bölgesi, hem de ülke çapında zirai mücadele sorunlarına çözüm getirebilmek için daha büyük şevk ve özveriyle araştırma faaliyetlerimize devam etmekteyiz. Enstitümüzde bitki ve bitkisel ürünlerde zararlı organizmaların biyolojisi, ekolojisi, epidemiyolojisi belirlenerek, kültürel, mekanik, fiziksel, biyoteknik ve biyolojik mücadelesi; tarım ilaçlarının fiziksel ve kimyasal özellikleri, kalıntı durumları, toksikolojisi ve ekotoksikolojisi; mücadelede uygun teknik ve doğru ekipmanların kullanılması; tarımsal ekosistemlerdeki fauna, flora ve mikrofloranın tespiti, taksonomisi ve biyolojisine yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde araştırmalar yürütülmektedir. Kuruluşundan günümüze kadar yürütülen çalışmaların gerçekleşmesinde emekleri geçen yönetici, teknik ve yardımcı elemanları kutlar, hayatta olmayanları rahmetle anarım. Enstitümüzün ülke tarımına uzun yıllar başarılı hizmetler sunmasını diler, bu kitabın hazırlanmasında emeği geçen arkadaşlarıma teşekkür ederim. Dr. Ali TAMER Müdür V. 2

TARİHÇE Cumhuriyetimizin kuruluşunu izleyen yıllarda Atatürk ün önderliğinde her alanda başlatılan hızlı gelişme ve yeniden yapılanma, alanında da kendini göstermiş olup, Enstitü, o sırada Tarım Bakanlığı nın uzmanı olarak Türkiye'de bulunan Prof. Dr. G. GASSNER'in Müdürlüğünde Merkez Mücadele Enstitüsü adıyla 1934 yılında (Kalaba)'da Fitopatoloji Bölümü olarak kurulmuştur. Prof. Dr. F.S. BODENHEIMER'in 1938'de yurda getirtilmesiyle Entomoloji Bölümü açılmıştır. Alman fitopatolog Dr. Hans BREMER'in 1949 yılında Enstitü de göreve başlamasıyla hastalıklar üzerindeki çalışmalar daha da hız kazanmıştır. Enstitü nün kuruluş öyküsü böyle başlamakla birlikte, o sırada Almanya'da doktora yaparak yurda dönen ve Yüksek Ziraat Enstitüsü'ne atanan Dr. Selahattin KUNTAY (Fitopatolog) ile Dr. Bekir ALKAN (Entomolog)'ın yukarıda adı geçen bilim adamlarıyla birlikte yarı zamanlı olarak Merkez Mücadele Enstitüsü nde görev almasıyla Ülkemiz araştırmacıları da bu çalışmalara katılmıştır. Sonraki yıllarda, Türk araştırmacı ziraat mühendislerinden oluşan bir ekiple Enstitü yapısı güçlendirilmiştir. 1952 yılında Fitopatoloji Bölümü nde, Hububat Hastalıkları, Meyve ve Bağ Hastalıkları, Sebze Hastalıkları Laboratuvarları; Entomoloji Bölümü nde de yine aynı konuların ilgili laboratuvarları kurulmuş ve böylece alt disiplinlerde uzmanlaşmaya gidilmiştir. 1955 yılında Yabancı Ot Laboratuvarı ve ilaç kullanımının artmasıyla da İlaç Tahlil Laboratuvarı açılmıştır. 1957 yılında Enstitü ismi, Bölge Araştırma Enstitüsü olarak değiştirilmiştir. 1961 yılında Ambar Zararlıları ile Bitki Koruma Müzesi ve Survey Servisi, 1962 yılında Akaroloji, 1964 yılında Viroloji, 1972 yılında Nematoloji ve 1982 yılında da Bakteriyoloji Laboratuvarları faaliyete geçirilmiştir. İlaç Tahlil Laboratuvarı, 1958 yılında Enstitü bünyesinden ayrılıp Aletleri ve Biyoassay Laboratuvarları ile birleştirilerek İlaç ve Aletleri Tahlil ve Deneme Laboratuvarı kurulmuş ve bu laboratuvar da, 1959 yılında İlaç ve Aletleri Araştırma Enstitüsü adını almıştır. Bu Enstitü, 1987 yılında Bakanlığımızın araştırma kuruluşları ve organizasyon çalışmaları çerçevesinde iki kısma ayrılmış ve ilaçlarla ilgili olan bölümleri Bölge Araştırma Enstitüsü'ne bağlanarak bugünkü yapı oluşturulmuştur. Bu birleşmeyle Enstitü 53 yıl hizmet sunduğu Kalaba yerleşkesinde birleştirildiği kuruluşun bulunduğu Yenimahalle deki binalar yerleşkeye taşınmıştır. 3

Bölge Araştırma Enstitüsü, 1988 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde yapılan bir reorganizasyon ile Araştırma Enstitüsü ismini almıştır. Enstitü Tarımsal Araştırma Master Planı çerçevesinde, 1998 yılında Merkez Araştırma Enstitüsü ne dönüştürülmüştür. 2011 yılında Bakanlığımızda yapılan reorganizasyon çalışmaları sonucu Enstitüsü adını alan Enstitü de kuruluşundan bugüne kadar 18 idareci görev almıştır. ENSTİTÜDE BUGÜNE KADAR YÜRÜTÜLEN BAZI FAALİYETLER Entegre Mücadele ve Organik Tarım Çalışmaları 1970 li yıllardan itibaren tüm Dünyada olduğu gibi, Ülkemizde de önemi artan entegre mücadeleye yönelik çalışmalara öncelik verilmiş olup; alt yapısı oluşturulan konularda 1995 yılında doğrudan üreticinin bilinçlendirilmesine yönelik olarak Enstitümüz Koordinatörlüğü (buğday, patates, elma) ve Bölge sorumluluğunda (kiraz, nohut, mercimek, bağ, fındık ve örtüaltı) 9 konuda entegre mücadele projeleri yürütülmüştür. Bu projelerden uygulamaya aktarılabilir önemli sonuçlar elde edilmiştir. Örneğin, elma bahçelerinde tahmin-uyarı ile ilgili uzun yıllara dayanan çalışmalar sonucu, oluşan altyapı ile Entegre Mücadele projesi çerçevesinde; bugün Isparta da lokal olarak bilgisayarlı network kurulmuştur. Bu çalışmalar ışığı altında, elmanın önemli bir hastalığı olan karalekeye karşı 17 olan ilaçlama sayısı 9 a, önemli bir zararlısı olan Elma içkurduna karşı ise ilaçlama sayısı 6-7 den 3-4 e düşürülmüş ve hatta böylece bazı yer ve yıllarda hiç ilaçlama yapılmaması sağlanmıştır. Hububatta önemli bir zararlı olan Süne ye karşı Enstitümüz uzmanlarının teknik koordinatörlüğünde Entegre Kontrollü Ürün Yönetimi mücadelesi uygulanarak ülke çapında 2009 yılında 1.023.616,485 TL, 2010 yılında 1.170.214,800 TL, 2011 yılında 870.000.000 TL ve 2012 yılında da 1.200.000,000 TL milli ekonomiye katkı sağlanmıştır. Entegre mücadele araştırma projeleri, değişik zararlı organizmalar üzerinde devam etmekte olup, bu kapsamda Enstitü-uygulamacı işbirliği ile teknik elemanlara eğitimler de verilmektedir. Enstitü de organik tarıma yönelik araştırmalar da yürütülmekte ve teknik eleman eğitimleri verilmektedir. 4

Analiz İç ve dış karantina amaçlı, Bitki Zararlıları Bölümü (nematoloji birimi) nde yılda yaklaşık 400 ün üzerinde, Bitki Hastalıkları Bölümü (bakteriyoloji, viroloji, mikoloji birimleri) nde ise 500 ün üzerinde üretim materyalinde analiz ve bunların yanı sıra patates sertifikasyon kontrollerine yönelik olarak; Nematoloji ve Mikoloji birimlerince yılda yaklaşık 3000 adet toprak ve Bakteriyoloji birimince ise yaklaşık 1000 adet patates yumru örneğinin analizi yapılmaktadır. Ayrıca, İlaçları Bölümü nde, her yıl piyasa denetlemesi ile alınan ve bozukluğundan şüphe edilen yaklaşık 100 ilaç örneğinin fiziksel ve kimyasal analizleri yapılmaktadır. Ziray Dr. Ayten GÜVENER tarafından 1984 yılında geliştirilerek, Ülkemiz tarımına sunulmuş olan ZİRAY adlı cezbedici, zeytin plantasyonlarında Zeytin sineği [Bacterocera oleae (Gmel.)] ve Akdeniz meyvesineği [Ceratitis capitata (Wiedemann)] ne karşı başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Bu cezbedici, Enstitü tarafından Balıkesir (Gömeç)'de her yıl yaklaşık 400 ton üretilerek Balıkesir, Manisa, İzmir ve Çanakkale illerinde yaklaşık 20.000.000 zeytin ağacı, ULV bait-spray tekniği ile ilaçlanmak suretiyle %98.8 oranında etki sağlamakta ve %30'a varabilen ürün kayıpları önlenebilmektedir. Bitki Koruma Bülteni Bitki Koruma Bülteni, 1952 yılından beri Enstitüsü Müdürlüğü tarafından üç ayda bir olmak üzere yılda 4 sayı olarak yayınlanmaktadır. Bültende, Ülkemizde bitki ve bitkisel ürünlerdeki hastalık, zararlı ve yabancı ot konularında yapılan taksonomik, biyolojik, ekolojik, fizyolojik ve epidemiyolojik çalışmalar ile mücadele yöntemlerine yönelik araştırmaların yanı sıra, zirai mücadele ilaçlarının kalıntısı, toksikolojisi ve formülasyonlarına ait çalışmalar yer almaktadır. Yurt içinde 800 kamu kuruluşu ve üniversiteye ücretsiz olarak, yurt dışında da 250 kuruluşa değişim karşılığı gönderilmektedir. Ayrıca bültendeki makalelere Enstitünün resmi web sitesinden de ulaşılabilmektedir. Araştırma Yıllığı Enstitü çalışmalarının İngilizce ve Türkçe özetlerinin yer aldığı Araştırma Yıllığı, 1970-1999 yılları arasında yayımlanmış ve ücretsiz olarak bakanlık kuruluşları ile fakültelere dağıtımı yapılmıştır. Bu yıllıkların tamamına, Enstitünün resmi web sitesinden ulaşılabilmektedir. 5

Teknik Talimatları Kültür bitkilerinde ekonomik kayba yol açan zararlı organizmalarla yapılan araştırma sonuçlarına dayanarak, Bakanlığın ilgili Enstitülerinin uzmanları tarafından Teknik Talimatları hazırlanmaktadır. 2003 yılından itibaren yapılan çalışmalarla revize edilerek, teknik talimat sayısı 418 den 506 ya çıkartılmış ve İlaç Tavsiyeleri dışındaki kısımları 6 cilt halinde,15.000 takım olarak 2008 yılında Enstitüsü tarafından basılmıştır. ALTYAPI Enstitü, Yenimahalle'de yaklaşık 28 da arazi üzerinde kurulu iki bloktan oluşmaktadır. 16 laboratuvar, yedi dekar deneme arazisi ve bir kontrollü bir de örtüaltı serada araştırmalar yürütülmektedir. Hizmet binalarının, hem laboratuvar hem de alet-ekipman açısından iyileştirilerek modernize edilme çalışmaları devam etmektedir. Buna paralel olarak viroloji, bakteriyoloji, nematoloji ve mikoloji laboratuvarlarının TS EN ISO/IEC 17025 (Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar) kapsamında akreditasyonu için eğitim ve gerekli alt yapının oluşturulması çalışmaları, Kalite Yönetim Birimi Sorumluları tarafından 26.02.2011 tarihinden itibaren yürütülmektedir. PERSONEL DURUMU Enstitü de, Bitki Zararlıları, Bitki Hastalıkları, Yabancı Ot, Tarımsal Fauna ve Mikroflora, Biyolojik Mücadele, İlaçları, Fizyoloji ve Toksikoloji, Makinaları olmak üzere sekiz teknik bölüm başkanlığı bulunmaktadır. Ayrıca, Eğitim-Yayım, Program ve Proje Değerlendirme, Üretme ve İşletme, İnsan Kaynakları, Mali İşler, Destek Hizmetleri ve Bakım Onarım Hizmetleri olmak üzere de yedi birim mevcuttur. Bölümlerde, 1 doçent, 26 doktor, 36 uzman ve 9 u lisans olmak üzere toplam 72 teknik personel (mühendis, kimyager, biyolog) bulunmaktadır. Bunlara ilaveten, Enstitü de 16 laborant, 1 tekniker, 3 teknisyen, 11 idari personel ve 30 işçi ile toplam 133 personel görev almaktadır. BÖLÜM VE BİRİMLER BİTKİ ZARARLILARI BÖLÜMÜ Alman araştırıcı Prof. Dr. F.S. BODENHEIMER tarafından 1938 yılında laboratuvar olarak kurulmuştur. 1952 yılında; Hububat Zararlıları, Meyve ve Bağ Zararlıları, Sebze Zararlıları, 1961 yılında Ambar Zararlıları, 1962 yılında Akaroloji, 1972 yılında Nematoloji Laboratuvarları faaliyete 6

geçirilmiştir. Bu laboratuvarlar, 1988 yılında Entomoloji Şubesi altında toplanmıştır. 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Bitki Zararlıları Bölümü adını almıştır. Görevleri Kültür bitkilerinde ve depolarda sorun olan zararlıları (böcek, akar, nematod, kemirgen, kuş) ve faydalılarını tespit etmek, önemli zararlı türlerin yayılışlarını, yoğunluk ve zarar seviyelerini belirlemek, biyo-ekolojilerini, epidemiyolojilerini ve neden oldukları ürün kayıplarını inceleyerek etkili ve ekonomik mücadele yöntemlerini ortaya koymaktır. BİTKİ HASTALIKLARI BÖLÜMÜ Prof. Dr. G. GASSNER' in Müdürlüğünde Merkez Mücadele Enstitüsü adı altında 1934 yılında Fitopatoloji Bölümü olarak kurulmuştur. 1952 yılında, Hububat Hastalıkları, Meyve ve Bağ Hastalıkları ve Sebze Hastalıkları Laboratuvarları; 1964 yılında Viroloji, 1982 yılında da Bakteriyoloji Laboratuvarları faaliyete geçmiştir. Bu laboratuvarlar, 1988 yılında Fitopatoloji Şubesi adı altında toplanmıştır. 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Bitki Hastalıkları Bölümü adını almıştır. Görevleri Bitki koruma alanında fungus, bakteri, fitoplazma, virüs ve virüs benzeri hastalıkları tespit etmek ve tanılamak, yayılış oranlarını saptamak, ekonomik zarar düzeylerini belirlemek, mücadele yöntemlerini geliştirmek, bu hastalıkların biyolojileri ve epidemiyolojileri ile sebep oldukları ürün kayıplarını belirlemek, bunlara karşı, en etkin ve en ekonomik mücadele metotlarını ortaya koymaktır. YABANCI OT BÖLÜMÜ Yabancı ot konusundaki çalışmalar ilk kez 1951 yılında Fitopatoloji Bölümü içerisinde başlamıştır. 1955 yılında Yabancı Ot Laboratuvarı kurulmuştur. 1963 yılında Fitapatoloji Bölümünden ayrılarak Herboloji Bölümü haline getirilmiş ve hububat yabancı otları, sanayi ve yem bitkileri yabancı otları, bağ-bahçe bitkileri yabancı otları alt birimleri kurulmuştur. Ancak 1967 yılında tekrar Fitopatoloji Bölümü içinde bir laboratuvar olarak çalışmalara devam edilmiştir. 1988 yılında Herboloji Şubesi, 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Yabancı Ot Bölümü adını almıştır. 7

Görevleri Hububatta, meyve ve bağlarda, sebze ve yem bitkilerinde, endüstri ve süs bitkilerinde, çim alanlarında, havaalanı, demiryolları ve endüstriyel alanlarda yabancı otların ve yüksek parazitik bitkilerin teşhislerini yaparak, biyolojileri, ekolojileri ve kontrol mekanizmaları ile ilgili çalışmalar yürütmektir. ZİRAİ MÜCADELE İLAÇLARI BÖLÜMÜ İlaç Analiz Laboratuvarı, Merkez Mücadele Enstitüsü bünyesinde 1955 yılında kurulmuştur. 1959 yılında kuruluş bünyesinden alınarak Kimyasal Analiz, Fiziksel Analiz, Bakiye Analiz, Toksikoloji, Biyoassay, Alet ve Makina Laboratuvarları ile birlikte İlaç ve Aletleri Araştırma Enstitüsü haline getirilmiştir. 1987 yılında Bakanlığın Araştırma Kuruluşları ve Organizasyon çalışmaları çerçevesinde iki kısma ayrılmış, ilaçlarla ilgili olan bölümleri Araştırma Enstitüsü ne bağlanmıştır. 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile İlaçları Bölümü adını almıştır. Görevleri Pestisitlerin, bitkilerde ve bitkisel ürünlerde, sularda, toprakta kalıntılarını tespit etmek ve bunların toleranslara uygunluğu ile formülasyonları üzerinde araştırmalar yürütmek; Ülkemizde ruhsatlı ve yeni ruhsatlandırılacak pestisitlerin ruhsata esas ve denetim amaçlı kalite kontrol analizlerini yapmaktır. BİYOLOJİK MÜCADELE BÖLÜMÜ Biyolojik Mücadele Şubesi olarak 1988 yılında kurulmuş, 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Biyolojik Mücadele Bölümü adını almıştır. Görevleri Kültür bitkilerinde zararlı olan böceklerin, akarların, fungusların, nematodların, yabancıotların doğal düşmanlarını saptamak, bunların korunmasına yönelik stratejiler geliştirmek, etkinlikleri belirlemek, kitle üretim ve salım çalışmaları yapmaktır. FİZYOLOJİ VE TOKSİKOLOJİ BÖLÜMÜ İlaç ve Aletleri Tahlil ve Deneme Laboratuvarı ile Biyoassay Laboratuvarı olarak 1958 yılında kurulmuştur. 1959 yılında her iki laboratuvar İlaç ve Aletleri Enstitüsü adı altında birleştirilmiştir. Aynı yıl Toksikoloji Laboratuvarı da kurulmuştur. Biyoassay Laboratuvarı, 1963 yılında İnsektisit Deneme Laboratuvarı, Toksikoloji Laboratuvarı ise Böcek Toksikolojisi Laboratuvarı olarak isim değiştirmiştir. 1968 yılında tüm laboratuvarlar, Böcek Toksikolojisi 8

Laboratuvarı çatısı altında birleştirilmiştir. Bakanlığın Araştırma Kuruluşları ve Organizasyon çalışmaları çerçevesinde İlaç ve Aletleri Araştırma Enstitüsü iki kısma ayrılmış ve 1987 yılında laboratuvar, Araştırma Enstitüsü'ne bağlanmıştır. 1989 yılında Fizyoloji ve Toksikoloji Şubesi kurulmuştur. 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Fizyoloji ve Toksikoloji Bölümü adını almıştır. Görevleri Ülkemizde tarımsal alanlarda zararlı böcek, akar, fungus ve yabancı ot türlerinin pestisitlere karşı direnç durumlarını belirlemek, böcek, fungus ve bakterilerin fizyolojisi ve toksikolojisi ile ilgili araştırmalar yapmak, böceklerde biyoassay çalışmaları yürütmek, pestisitlerin bal arısı ve ipekböceği üzerindeki yan etkilerini araştırmaktır. TARIMSAL FAUNA VE MİKROFLORA BÖLÜMÜ Bölge Araştırma Enstitüsü bünyesinde Sürvey Teşkilatı ve Milli Müze adı altında bir servis olarak 1961 yılında kurulmuştur. 1963 yılında ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü ne nakledilen bu servis, 1965 yılında Nebat Koruma Müzesi ve Sürvey Servisi olarak ikiye ayrılmıştır. 1978 yılında Bölge Araştırma Enstitüsü ne bağlanarak Merkez Bitki Koruma Müzesi ve Taksonomi Laboratuvarı ismini almıştır. 1988 yılında Entomoloji Şubesinde aynı isim altında birim haline getirilmiş, 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile Taksonomi ve Bitki Koruma Müzesi Bölümü adını almıştır. 2012 yılında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde yapılan bir reorganizasyon ile ismi Tarımsal Fauna ve Mikroflora Bölümü olarak değiştirilmiştir. Görevleri Entomoloji, akaroloji, nematoloji, mikoloji, bakteriyoloji, viroloji ve botanik dallarında faunistik, floristik, mikrofloristik ve taksonomik çalışmalar yürütmek, faydalı ve zararlı böceklerin yayılışlarını saptayan araştırmalar yapmaktır. ZİRAİ MÜCADELE MAKİNALARI BÖLÜMÜ İlaç ve Aletleri Tahlil ve Deneme Laboratuvarı ile Biyoassay Laboratuvarı olarak 1958 yılında kurulmuştur. 1959 yılında her iki laboratuvar İlaç ve Aletleri Enstitüsü adı altında birleştirilmiştir. 1987 yılında Bakanlığın Araştırma Kuruluşları ve Organizasyon çalışmaları çerçevesinde iki kısma ayrılmış, makine ile ilgili olan bölüm Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi 9

Müdürlüğü ne bağlanmıştır. 1998 yılında Enstitünün Enstitüsü olması ile bölüm enstitü bünyesinde kurulmuş, ancak 2002 yılında faaliyetlerine başlamıştır. Görevleri Kültür bitkilerindeki zararlı, hastalık ve yabancı ot türlerine karşı yapılacak olan tüm ilaçlamalarda hem bitki hem ilaç için uygun ekipmanın ve uygulama tekniğinin seçilmesi, performans ve etkinlik değerlerinin belirlenmesi, yeni teknik ve teknolojilerin geliştirilmesi-adaptasyonu konularında araştırmalar yürütmektir. PROGRAM VE PROJE DEĞERLENDİRME BİRİMİ Enstitünün Enstitüsü olması ile 1998 yılında Program ve Proje Değerlendirme Bölümü olarak kurulmuş, ancak 2003 yılında faaliyetlerine başlamıştır. Görevleri Enstitüde yürütülen araştırma projelerinin program ve hedeflerinin izlenmesinin yanı sıra, projelerin Tarımsal Araştırma Master Planı hedefleri doğrultusunda planlanarak hazırlanmasını takip etmek ve projelerin istatistiki değerlendirmelerini yapmaktır. ÜRETME VE İŞLETME BİRİMİ Enstitünün Enstitüsü olması ile 1998 yılında Üretim ve İşletme Bölümü olarak kurulmuş, ancak 2003 yılında faaliyete geçmiştir. Görevleri Enstitü araştırmacıları tarafından yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkartılan bitki koruma ürünlerini üretmek ve kullanımını sağlamaktır. EĞİTİM VE YAYIM BİRİMİ Enstitünün Enstitüsü olması ile 26.02.1998 tarih ve KDD/K-43 sayılı makam olurlarıyla Eğitim ve Yayım Bölümü olarak kurulmuş, ancak 1999 yılında faaliyete geçmiştir. Görevleri Araştırmacı-yayımcı eğitimi ile bilimsel toplantıların organizasyonu, araştırma sonuçlarının kullanıcılara ulaştırılması, basım ve yayım, kütüphane ile ilgili hizmetleri yürütmektir. 10

Etkinliğin adı ve yeri Tarımsal Yayım ve Bitki Koruma Bülteni Paneli Avrupa Bitki Sağlığı Araştırmalarının Koordinasyonu Projesi Çalıştayı Örtüaltı Entegre Eğitimi Buğdayda Entegre Mücadele ve Yabancı Ot Mücadelesi Süne Mücadelesi Nohutta Entegre Mücadele, Sebze ve Baklagil Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele Eğitimi Patateste Karantina Etmeni Zararlı Organizmaların Tanıtımı ve Sürveyi, Patateste Entegre Mücadele Eğitimi 2012 YILI ETKİNLİKLERİ Enstitü/ İstasyon adı Tarihi Ulusal/ Uluslar arası 14.11.2012 Ulusal 80 17-18.04.2012 Ulusal 120 04.04.2012 Ulusal 1 05.04.2012 Ulusal 10 Katılı mcı sayısı 06.04.2012 09.04.2012 10.04.2012 11.04.2012 12.04.2012 13.04.2012 Ulusal 566 16.04.2012 Ulusal 13 17.04.2012 Ulusal 10 11

Sert Çekirdekli Meyvelerde Şarka Hastalığının Tanıtımı ve Sürveyi Elma Bahçelerinde Entegre Mücadele Hizmetiçi Sertifikalı Eğitimi (Uygulamalı ve Teorik) Kirazda Entegre Mücadele Eğitimi Böcek Örneklerinin Toplanması, Muhafazası ve Teşhise Hazırlanması Biyolojik Mücadele Etmenlerinin Tanıtımı Bağda Entegre Mücadele PSTVd nin RT-PCR testi kullanılarak tespit edilmesi (Karantina Müdürlükleri ne Laboratuvar Uygulamalı Eğitim) Eğitimi 13.05.2012 Ulusal 6 11-15.06.2012 Ulusal 16 14.06.2012 Ulusal 6 03.04.2012 Ulusal 9 03.04.2012 Ulusal 9 10.05.2012 Ulusal 8 20-22.06.2012 Ulusal 2012 YILINDA YAPILAN ULUSAL VE ULUSLAR ARASI YAYIN LİSTESİ 12

ULUSAL YAYINLAR 1. Büyük O. ve Özer N. 2012. Batı Karadeniz bölgesi mısır ekiliş alanlarında koçan çürüklüğü etmeni Fusarium verticilloides'in zearalenone oluşturma durumu üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 52:337-347. 2. Çakır E. 2012. Sonbahar Sebzelerinde Görülen Başlıca Hastalıklar ve Mücadelesi. Tarım Türk, 37:72-74. 3. Cönger E., P. Aksu, N. Yigit, S. Dokumacı, Z. Baloğlu, A.A. Burçak, 2012. Bazı Pestisitlerin Sebzelerdeki Kalıntı Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Çalışmalar, Bitki Koruma Bülteni, 52 (3): 273-288. 4. Güler Y., 2012. Sultandağı (Afyonkarahisar) Kiraz Bahçelerinde Osmia (Hymenoptera: Megachilidae) Türlerine Yönelik Yürütülen Yapay Yuva Çalışmaları. Bitki Koruma Bülteni, 52 (4), 325-336. 5. Kahyaoğlu M., 2012. Bitki Koruma İlaçları. Çiftçi Eğitim Serisi 63, Yayın Dairesi Başkanlığı. ANKARA. 6. Kurbetli İ. ve Değirmenci K. 2012. Orta Anadolu bölgesinde bademlerde kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan Phytophthora türleri. Bitki Koruma Bülteni, 52:299-312. 7. Özdemir M., Özdemir I. Güler Y. ve Atay T. 2012. Nazife Tuatay Bitki Koruma Müzesi nin Biyolojik Çeşitlilik Envanterinin Çıkarılması Yönündeki Katkıları. Biyolojik Çeşitlilik Sempozyumu, 22-23 Mayıs 2012,. 8. Tanıker Ü. 2012. Aflatoksinler. Samtim, Temmuz 2012, Sayı:38. 9. Satar S., Sangün O., Özdemir I. 2012. Develeopment of integrated pest managment strategies against lettuce aphid (Hem.: Aphididae). Munis Entomology Zoology, 7 (1): 555-567. 10. Ulusoy M. R., Karut K., Özdemir I. Ülgentürk S. Kaydan M. B., 2012. Bartın ve Kastamonu İlleri Aleyrodidae Türleri Üzerinde Faunistik Çalışmalar Türkiye Entomoloji Dergisi, 084 (36-3). 11. Ugurlu Karaagac, S. ve M. Konuş, 2012. Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) nın hassas populasyonu üzerinde topikal biyoanaliz yöntemiyle on iki insektisit için lethal doz (LD 50 ) değerlerinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 52 (3): 289-298. 12. Ugurlu Karaagac S. 2012. Bitki Koruma Ürünlerinin Çevresel Risk Değerlendirmesi. 8.Uluslararası Katılımlı Türk Toksikoloji Derneği Kongresi. 15-18 Kasım 2012, Kemer Antalya. 13

13. Yılmaz A., 2012. Deplarda Fare ve Sıçanlarla (Rattus rattus L., R.norvegicus Berk., Mus musculus L. (Rodentia: Muridae) Mücadele Yöntemleri, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:1, Say:2, s.48-49. 14. Yılmaz A., 2012.Tarla Fareleri (Microtus spp.) ve Tarla Fareleriyle Mücadele Yöntemleri, Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, Yıl:1, Say:2, s.50-51. 15. Yigit N., A.B. Öktem, G. Yentür 2012. Bazı meyve ve sebzelerde pestisit kalıntılarının analizinde yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) ile çoklu kalıntı analiz metodunun geliştirilmesi, Bitki Koruma Bülteni, 52(4):375-394. ULUSLARARASI YAYINLAR 1. Akbas B., Özdemir I., Degirmenci K. and Başaran M.S., 2012. Movement and Dispersal of Plum Pox Virus in Turkey. VIII. International Conference on Integrated Fruit Production, 07-12 Ekim, Kuşadası/Aydın. 2. Çakir E. and Demirci F. 2012. First Report of Phytophthora cryptogea on Potato Tubers in Turkey. Plant Disease, 96:1224. 3. Güler Y., Dikmen F., Töre D., Aytekin A. M. The Diversity of the Megachilidae (Apoidea: Hymenoptera) Fauna in the Mediterranean Region of Southern Turkey. Journal of Insect Science (In press). 4. Güner Ü., H.M. Sipahioğlu, M. Usta, 2012. Incidence and genetic stability of Potato spindle tuber pospiviroid in potato in Turkey. Turk J. Agric and For. 36, 353-363. 5. Koçak, E., Özdemir M. 2012. Biyolojik ve faunistik yeni kayıtlarla Heracleum platytaenium Boiss. (Apiaceae) üzerindeki böceklerden elde edilen parazitoitler. Turk. J. Zool., 36: 201-208. 6. Ozan S., Kurbetli İ., Değirmenci K. and Tülek S. 2012. First report of leaf blight of arborvitae (Thuja orientalis) caused by Pestalotiopsis sp. in Turkey. New Disease Reports, 25:14. 7. Özben S., Demirci F., Değirmenci K. and Uzunok S. 2012. First Report of Cylindrocarpon macrodidymum Associated with Black Foot Diseases of Grapevine in Turkey. Plant disease, Volume 96:762. 8. Özben S., Değirmenci K., Demirci F. and Uzunok S. 2012. First Report of Phaeoacremonium scolyti Associated with Esca and Petri Diseases of Grapevine in Turkey. Plant disease, 96:766. 9. Özdemir M., Özdem A. 2012. Türkiye faunası için yeni bir cins ve tür: Zeiraphera isertana (Fabricius, 1794) (Lep.: Tortricidae). Turk. J. Zool., 36: 271-274. 10. Seven Çalışkan S., Özdemir M. 2012. Lepidopterlerde gynandromorfizm ile ilgili bir araştırma. First International Biology Congress in Kyrgyzstan, 24-27 September 2012, 14

Kyrgyzstan-Turkey Manas University, Faculty of Science, Biology Department, Bishkek, Kyrgyzstan. 11. Tarla G., Ş. Tarla, M. İslamoğlu and M. Kodan 2012. Parasitism of Wheat Stinkbug, Aelia rostrata Boh. (Heteroptera: Pentatomidae) with the Entomopathogenic Nematode, Hexamermis sp. (Nematoda: Mermithidae) Egyptian Journal of Biological Pest Control, 22b(2), 2012, 141-143. 12. Tarla G., Tarla Ş., İslamoğlu M. and Kodan M. 2012. Parasitism of wheat stink bug, Aelia rostrata Boh. (Heteroptera: Pentatomidae) with Hexamermis sp. (Nematoda: Mermithidae) 31st International Symposium of The European Society of Nematologists Adana, TURKEY September 23-27, 2012. 13. Turgay E.B. and Ünal F. 2012. Detection of Seed Borne Mycoflora of Sorghum in Turkey. The Journal of Turkish Phytopathology 14. Ugurlu Karaagac S., 2012. The current status of Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechidae) in Turkey and baseline toxicity of some inseticides. EPPO Bulletin, 42(2): 333-336. 15. Ünal F. and Dolar F.S. 2012. First Report of Rhizoctonia AG 8 on wheat in Turkey. Journal of Phytopathology. 160:52-54. 16. Yılmaz A., H. Yesilöz ve A. Demircioğlu 2012. Control programs of the Simulium species in the Center Kızılırmak Basin of Turkey, 1 ST National Symposium on Vectors and Vector-Borne Diseases With International Participation, Abstracts, September 9-10, 2012, Cappadocia, Nevşehir/Turkey. 2012 YILLARINDA MÜDÜRLÜĞÜMÜZCE YURTDIŞINDA YAPILAN EĞİTİMLERLE İLGİLİ BİLGİLER 15

YURTDIŞINDA YAPILAN EĞİTİMLER Yıl Eğitim Yapılan Ülke Adı 2012 Türkmenistan Eğitim Konusu Süne ile mücadele konusunda incelemelerde bulunmak ve bilgi vermek Eğitim Vermek İçin Giden Kişinin Adı Soyadı Dr. E.Numan BABAROĞLU Uzm. Ergün CÖNGER Eğitim Verilen Kişi Sayısı 7 2012 YILINDA ULUSLARARASI DÜZEYDE MÜDÜRLÜĞÜMÜZCE TÜRKİYE'DE YAPILAN EĞİTİMLERLE İLGİLİ BİLGİLER Yıl 2012 Mısır 2012 YILINDA TÜRKİYE'DE GERÇEKLEŞTİRİLEN EĞİTİMLER Eğitime Katılan Ülke Adı Eğitim Konusu Bitki Sağlığında Entegre Mücadele (TİKA Eğitimi) Eğitime Gelen Toplam Kişi Sayısı 24 Eğitimi Veren Kişilerin Adı Soyadı Dr. Cem ERDOĞAN Dr. Yasemin SABAHOĞLU Dr. Ergün CÖNGER Uzm. İlker KURBETLİ SONUÇLANAN VE DEVAM EDEN PROJELERİMİZ 16

Bitki Zararlıları Bitki Zararlıları Devam Eden Projeler 1. Orta Anadolu Bölgesi Elma bahçelerinde zararlı Elma Pas Akarı [Aculus schlechtendali Nalepa, 1892 (Acarina: Eriophyidae)] nın yayılışı, biyolojisi ve doğal düşmanlarının belirlenmesi 2. Yoncada Zararlı 24 Noktalı gelin böceği [Subcoccinella vigintiquatuorpunctata (Linnaeus 1758) (Coleoptera: Coccinellidae)] nin, Konya, Zonguldak ve Bartın İllerinde Yayılışı, Popülasyon Takibi ve Biyolojisi 3. ve Çankırı İlleri Meyve Bahçelerinde Kırmızı Duvarcı Arısı [Osmia bicornis (L., 1758) (Hym.: Megachilidae)] nın Yoğunluğunun Belirlenmesi ve Yuvalanma Biyolojisi Üzerine Araştırmalar 4. Kiraz Siyah Yaprakbiti [Myzus cerasi (Fabricus, 1775) (Hemiptera: Aphididae)] nin Mücadelesine Esas Biyolojik Kriterler İle Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi ve Farklı Popülasyonlarındaki Varyasyonun Moleküler Filogenetik Analizi (Doktora) 5. ve Kastamonu İli Soğan ve Sarımsak Ekiliş Alanlarındaki Hastalık, Zararlı ve Faydalı Türlerin Tespiti ile Önemli Böcek Türünün Popülaston Gelişimi Üzerinde Araştırmalar 6. Orta Anadolu Bölgesi Kimyon (Cuminum cyminum L.) Ekiliş Alanlarındaki Bitki Paraziti Nematod Türlerinin Belirlenmesi ve Kök-ur Nematodları (Meloidogyne spp. Goeldi, 1892) na Karşı Mücadelede Bitki Ekstraktlarının Kullanılma Olanaklarının Araştırılması 7. Kayseri İlinde Lepidoptera Takımının Parazitoiti Olan Tachinidae (Diptera) Türlerinin Belirlenmesi 8. ve Konya İlleri Havuç (Daucus carota L.) Ekiliş Alanlarında Bulunan Bitki Paraziti Nematod Türlerinin Belirlenmesi ve Kök-ur Nematodlarının (Meloidogyne spp. Goeldi, 1892) Moleküler Teşhisi ile Çeşit Reaksiyon Çalışmaları 9. Orta Anadolu Bölgesi nde Avrupa Sünesi [(Eurygaster maura L.) Hemiptera: Scutelleridae] mücadelesinde tahmin uyarı modelinin geliştirilmesi 10. Orta Anadolu Bölgesi nde Domateslerde zararlı Olan Domates güvesi [Tuta absoluta (Lep.:Gelechidae) ] nin Mücadelesine Esas biyolojik Kriterlerin Belirlenmesi ve Biyoteknik Mücadele Olanaklarının Araştırılması 17

11. İlinde Bazı Sebze Alanlarında Yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae) Türlerinin Predatör ve Parazitoidlerin Tespiti ile Etkili Doğal Düşman Türünün Konukçu Üzerindeki Biyolojisinin Belirlenmesi 12. Bazı Bitki Ekstraktlarının Formulasyonlarının Hazırlanması ve Sebzelerde Zararlı Tetranycus urticae Koch.(Arachnida: Tetranychidae) ile Myzus persicae Sulz. (Hemiptera:Aphididae) e Karşı Etkisinin Araştırılması 13. Orta Anadolu Bölgesi Buğday Tarlalarında Zararlı Olan Yabancı Otlarda Bulunan Eriophyoid (Acarina: Eriophyoidea) Akarların Belirlenmesi (Doktora) 14. İli Buğday Depolarında Bulunan Zararlı Böcek Türlerinin Tespiti ve Mücadelede Trans Anethole+CO 2 nin Kullanım Olanakları Üzerinde Araştırmalar 15. ili Armut Bahçelerinde Zararlı Cacopsylla pyri (L) (Hemiptera: Psyllidae) nin Alternatif Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması (Doktora) 16. İli Ayçiçeği Ekiliş Alanlarında Zararlı Avrupa Ayçiçeği Güvesi [Homoeosoma nebulellum (Den.&Schiff)(Lepidoptera: Pyralidae)] nin Biyolojisi ile Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi ve Mücadele Olanakları Üzerine Araştırmalar (Doktora) 17. Niğde İli Patates Ekiliş Alanlarındaki Meloidogyne chitwoodi Golden, O Bannon, Santos & Finley (Nemata: Tylenchida) Irklarının Tespiti ve Yaygın Olarak Üretilen Bazı Patates Çeşitlerinin Bu Irklara Reaksiyonlarının Belirlenmesi (Doktora) 18. Farklı diyatom toprağı formülasyonlarının depolanmış çeltikte zararlı böceklere etkinliği üzerinde araştırmalar (Doktora) 19. Elma içkurdu [Cydia pomonella (L.) (Lepidoptera:Tortricidae)] nun Kiraz Meyvesine Yapay Bulaştırılması Sonrası Uygulanacak Farklı Mücadele Yöntemlerinin Etkinliğinin Araştırılması 20. Çankırı İli Kiraz Bahçelerinde Zarar Yapan Archips (Lep.: Tortricidae) Türleri ile Mücadelede Yumurta Parazitoidi Trichogaramma türünün (Hym.: Trichogrammatidae) Kullanım Olanaklarının Araştırılması 21. Batı Karadeniz Bölgesinin Doğal ve Tarım Alanlarında Geometridae ve Tortricidae (Lepidoptera) Biyoçeşitliliği 22. Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Kök-Ur Nematodları (Meloidogyne spp.) na Karşı Altaernatif Mücadele Olanaklarının Araştırılması 18

23. Bazı bitki ekstraktlarının Patates böceği (Leptinotarsa decemlineata SAY) (Col: Chrysomelidae) üzerindeki kontakt ve davranışsal etkileri (Doktora) 24. Kök-ur Nematodları ile Mücadelede Çevresel Yaklaşımlar: Lahanagiller ve Biyopreparatların Etki Potansiyelleri (Doktora) 25. Orta Anadolu Bölgesi nde Tuta absoluta (Lep.:Gelechidae) nın Biyolojik Mücadele Olanaklarının Araştırılması Bitki Zararlıları Sonuçlanan Projeler 1. Bartın ve Kastamonu İlleri Sternorrhyncha (Hemiptera) Biyoçeşitliliği, Doğal Düşmanları ve Bölge Ekolojisinin Türlerin Yayılışına Etkisinin Modellenmesi Üzerine Araştırmalar 2. Orta Kızılırmak Havzasında Simulium spp. (Diptera: Simuliidae) nin Biyolojisi ve Mücadelesinde Bacillus thuringiensis israelensis Kullanımının Araştırılması 3. Orta Anadolu Bölgesi Domates Yetiştiriciliğinde Zararlı Olan Domates Güvesi (Tuta absoluta (Lep.:Gelechiidae)) nin ve Doğal Düşmanlarının Sürveyi İle Populasyon Takibi Bitki Hastalıkları Bitki Hastalıkları Devam Eden Projeler 1. Orta Anadolu Bağ Fitoplazma Hastalıkları Ve Olası Vektör Böcek Türlerinin Tespiti İle Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi 2. Patates Siğil Hastalığı [(Synchytrium endobioticum) Schilb. Perc.] Mücadelesinde Bor Kullanım Olanaklarının Araştırılması 3. Orta Anadolu Bölgesinde Arpa Ekiliş Alanlarında Arpa Yaprak Leke Hastalığı Rhynchosporium secalis [Oudem (J.J. Davis)] in Patotiplerinin Belirlenmesi ve Mücadele Olanaklarının Araştırılması 4. Orta Anadolu Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen Septorya Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob. ex. Desm.) Yaygınlığı, Patotiplerinin ve Bazı Çeşitlerin Reaksiyonlarının Belirlenmesi 19

5., Eskişehir ve Konya İlleri Buğday Üretim Alanlarında Göçerten Hastalığı Etmeninin (Gaeumannomyces graminis [Sacc.] Arx & Oliver var. tritici [J.Walker]) Yaygınlığı ve Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi 6. Orta Anadolu Bölgesinde Kiraz Ağaçlarında Kurumalara Neden Olan Cytospora spp nin Tespiti, Yaygınlığı ve Hipovirülent Irklarının Varlığının Belirlenmesi 7. Orta Anadolu Bölgesinde Çilek Ekiliş Alanlarında Görülen Fungal Hastalıklar İle Bitki Paraziti Nematodların Tespiti, Yaygınlık Oranları Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi 8. Orta Anadolu Bölgesi Patates Ekiliş Alanlarında Stolbur Hastalığının (Candidatus Phytoplasma solani) Durumu, Yumruya geçiş oranının ve Olası Vektör Böceklerinin Belirlenmesi 9. Batı Karadeniz Bölgesinde Örtü Altında Yetiştirilen Fasülyelerde Köşeli Yaprak Lekesi Etmeni (Pseudocercospora griseola (Sacc.) Crous & Braun) nin Moleküler Yöntemler Kullanılarak Gruplarının Tespiti, İnokulum Kaynaklarının ve Bazı Fasülye Çeşitlerinin Bu Etmene Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi (Doktora) 10. İç Anadolu Bölgesi Buğday Üretim Alanlarındaki Rhizoctonia Türlerinin, Anastomosis Gruplarının Klasik-Moleküler Karakterizasyonu ve Bazı Buğday Çeşitlerinin Reaksiyonları ile Potansiyel Biyolojik Mücadele Etmenlerinin Belirlenmesi 11. Batı Karadeniz Mısır Ekiliş Alanlarında Virüs Hastalıklarının Belirlenmesi ve Bazı Hatların Maize dwarf mosaic potyvirus (MDMV) ile Sugarcane mosaic potyvirus (SCMV) e Karşı Dayanıklılıklarının Moleküler Yöntemler Kullanılarak Tespit Edilmesi (Doktora) 12. Plum Pox Virüs bulaşıcı cdna klon vektörlerinin geliştirilmesi 13. Marmara Bölgesi Mısır Islah Araştırmalarında Geliştirilen Genotiplerin Sap ve Koçan Çürüklüğü Hastalığına Neden Olan Fusarium moniliforme ye Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi 14. İç Anadolu Bölgesi Buğday Üretim Alanlarındaki Rhizoctonia Türlerinin, Anastomosis Gruplarının ve Bazı Çeşitlerin Reaksiyonlarının Belirlenmesi (Doktora) 15. Batı Karadeniz Bölgesinde Örtü Altında Fasulyelerde Köşeli Yaprak Lekesi Hastalığının (Phaeoisariopsis griseola) Yaygınlığı ve Mücadele Olanakları Üzerinde Araştırmalar 16. Ayçiçeği Mildiyösü (Plasmapora halstedii (farl) Berl& de Toni) nün Patojenik ve Genetik Farklılıkları ile Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi ve Moleküler Tespit Yöntemlerinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması (Doktora) 20