ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ VE İLKÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN ALGI DEĞİŞİMİ ARAŞTIRMASI

ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ VE İLKÖĞRETİM PROGRAMLARINA İLİŞKİN ALGI DEĞİŞİMİ ARAŞTIRMASI İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı kapsamında AB tarafından finanse edilen ve Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi Hibe Programı çerçevesinde Dicle Üniversitesi ve Siirt Üniversitesi ortaklığı ile yürütülen ve Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün iştirakçi olduğu Eğitim Fakültelerinin Öğretmen Yetiştirme Kapasitelerinin Güçlendirilmesi projesinin bir faaliyeti olarak Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü ve EBB Öğretim Üyelerinde öğretmen yeterlikleri ve İlköğretim Programlarına İlişkin algı değişimi araştırması yapılmıştır. Bu araştırmada amaç, Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri ve İlköğretim Bölümü öğretim elemanlarına yönelik olarak yapılacak değerlendirme çalışmasında proje faaliyetleri sonucu yaşadıkları algı değişimine ilişkin görüşlerinin alınarak değerlendirilmesidir. Proje kapsamında, Eğitim Bilimleri Bölümü ve İlköğretim Bölümü öğretim elemanlarından seçilen çalıştay katılımcılarıyla yapılan on üç adet çalıştayın yanında, belirtilen bölümlerin öğretim elemanları, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile İl Milli Eğitim Müdürlüğünde görevli yönetici ve eğitim müfettişlerinin de katıldığı kitleye yönelik, İlköğretim Programlarını Tanıtma Semineri, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterliklerinin İncelenmesi Semineri ve Yeni ilköğretim Programlarına Uygun Ölçme Değerlendirme Anlayışı Konferansı düzenlenmiştir. Projenin planlamasında sadece Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü ve İlköğretim Bölümü öğretim elemanlarının algı değişiminin araştırılması yer almakla birlikte, belirtilen seminer ve konferanslara ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri, eğitim yöneticileri ve eğitim müfettişlerinin de katılımının sağlanması üzerine bunlar da algı değişimi araştırmasına dahil edilmişlerdir. Bu çerçevede, belirtilen kitlenin proje kapsamında yapılan faaliyetler sonrasında, ilköğretim programını daha iyi tanıma ve öğretmen eğitiminde aktif olarak ders içeriklerinde, uygulamada kullanma ve ölçme değerlendirme yaklaşımları ve materyallerini öğrenci değerlendirme çalışmalarında kullanma ve öğretmen adaylarının yeterliklerine ilişkin algı değişimi yaşanıp yaşanmadığının tespiti amacıyla, 15 maddeden oluşan anket geliştirilmiştir. Katılımcılardan, anketin aşağıda yer alan ilk altı sorusuna Evet veya Hayır şeklinde cevap vermeleri istenmiştir: 1. Öğretmen yetiştirmede MEB ve YÖK ün yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? 1

2. Öğretmen yetiştirmede Eğitim Fakülteleri ve İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? 3. MEB tarafından belirlenen İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterlilikleri ni incelediniz mi? 4. Yenilenen ilköğretim programının tanıtımı ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? 5. Yenilenen ilköğretim programının sürece dayalı ölçme ve değerlendirme anlayışıyla ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? 6. Yenilenen ilköğretim programının ders kitaplarını incelediniz mi? Anketin aşağıda yer alan dokuz adet sorusuna da, Katılıyorum, Kısmen Katılıyorum veya Katılmıyorum şıklarından uygun olanı işaretlemeleri istenmiştir: 7. Türkiye de öğretmen yetiştirme sorunu vardır. 8. Öğretmen yetiştirmede taraflar (MEB, YÖK, sendikalar, sivil toplum kuruluşları) arasında yeterli işbirliği yoktur. 9. İlköğretim bölümündeki dersler ve içerikleri, hizmet öncesi öğretmen yetiştirtme için yeterli değildir. 10. Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları, eğitim programlarını uygulayabilecek düzeyde değildir. 11. İlköğretim öğretmen adayları, etkinlik temelli öğretimi uygulayabilecek yeterlilikte mezun olmaktadırlar. 12. Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları öğretimi planlamada güçlükler yaşamaktadırlar. 13. Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları eğitim programını inceleme imkânı bulamamaktadırlar. 14. Okullarda uygulanan ders programlarının içeriğini incelmiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur. 15. Okullarda kullanılan öğretmen kılavuz, ders ve öğrenci çalışma kitaplarını incelemiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur. 2

Yukarıda belirtilen algı tespit cümlelerinden oluşan anket, 21.10.2010 tarihinde yapılan İlköğretim Programlarını Tanıtma Seminerine katılan öğretim elemanları, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri, eğitim yöneticileri ve eğitim müfettişlerinden rastgele seçilen 110 kişiye seminer öncesinde, algı değişimine yönelik Ön Test olarak uygulandı. Aynı anket, proje kapsamında yapılan seminer, konferans ve çalıştaylar bitirildikten ve çalıştaylardan elde edilen çıktılar taraflarla paylaşıldıktan sonra, proje kapsamındaki faaliyetlere katılan Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü ve İlköğretim Öğretmenliği Bölümü öğretim elemanları, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri, Milli Eğitim Müdürlüğü Yöneticileri ve Eğitim Müfettişlerinden rast gele seçilen 106 kişiye 15.04.2011 tarihinde Son Test olarak uygulandı. Anketin ön test ve son test verileri bilgisayar ortamına işlenerek, proje kapsamında yapılan faaliyetler sonrasında öğretim elemanları, ilköğretim bölümü öğrencileri, İl Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticileri ve eğitim müfettişlerinde algı değişimi yaşanıp yaşanmadığı, yaşandı ise ne düzeyde yaşandığının tespiti amacıyla istatistiki hesaplamalar yapıldı. Bulgular ve Sonuç Ön test uygulananların %60 nı öğrenciler, %16 sını öğretim elemanları, %18 ini eğitim müfettişleri ve %6 sını da Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticileri oluştururken, son testinde %63 ünü öğrenciler, %16 sını öğretim elemanları, %17 sini eğitim müfettişleri ve %4 ünü de Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticilerinin oluşturduğu guruba uygulandığı görülmüştür. Tablo1- Göreviniz Öntest Öğrenci 60% Öğretim Elemanı 16% Eğitim Müfettişi 18% İl Milli Eğitim Müdürlü ğü Yönetic Sontest Öğrenci 63% Öğretim Elemanı 16% Eğitim Müfettişi 17% İl Milli Eğitim Müdürlü ğü Yönetic 3

Ön testte, Öğretmen yetiştirmede MEB ve YÖK ün yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? sorusuna katılımcıların %91,8 i gibi bir çoğunluğu hayır derken, YÖK e bağlı Üniversitelerin Eğitim Fakülteleri ile MEB na bağlı Milli Eğitim Müdürlüğü çalışanlarının ortak katılımı ile proje kapsamında yürütülen seminer, konferans ve çalıştaylar sonrasında uygulanan son testte hayır diyenlerin oranının %76,7 ye gerilediği görülmektedir. Tablo 2 MEB ve YÖK Arasındaki İşbirliği Düzeyi 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Öğretmen yetiştirmede MEB ve YÖK ün yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? 8,2 91,8 23,3 76,7 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Projenin Eğitim Fakültelerine yönelik olması ve amaçları arasında Eğitim Fakülteleri ile Milli Eğitim Müdürlükleri arasında işbirliğinin artırılmasının da bulunması hususu gözönünde bulundurularak, YÖK ve MEB arasındaki işbirliği düzeyinden ayrı olarak sorulan Öğretmen yetiştirmede Eğitim Fakülteleri ve İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? sorusuna katılımcıların, ön testte %94 5 i hayır derken, son testte %80 inin hayır dediği görülmektedir. Anketin 1 ve 2 nci sorularına ön ve son testte verilen cevaplar birlikte değerlendirildiğinde; gerek Eğitim Fakültesinin öğretim elemanları ve öğrencilerinin gerekse de Milli Eğitim Müdürlüğü yönetici ve müfettişlerinin, öğretmen yetiştirme konusunda YÖK ile MEB ve Eğitim Fakülteleri ile Milli Eğitim Müdürlükleri arasındaki işbirliğin yeterli düzeyde olmadığı görüşünde oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca, yürütülen proje kapsamında yapılan faaliyetler gibi öğretmen yetiştirmede işbirliği içinde 4

olmaları gereken kurumların ortak katılımıyla gerçekleştirilen faaliyetlerin, taraflarca işbirliğini anlamlı düzeyde artırıcı olarak değerlendirildiği görülmektedir. Tablo 3- Eğitim Fakülteleri İle Milli Eğitim Müdürlükleri Arasındaki İşbirliği 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Öğretmen yetiştirmede Eğitim Fakülteleri ve İl Milli Eğitim Müdürlüklerinin yeterince işbirliği yaptığını düşünüyor musunuz? 94,5 80,0 20,0 5,5 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Eğitim Fakültelerinin öğretmen adayı olarak yetiştirdikleri mezunlarının ister kamu isterse özel sektörde görev almaları durumunda istihdam edildikleri kurumlar Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olmaktadır. Bu nedenle, yetiştirilen öğretmen adaylarının Milli Eğitim Bakanlığının istediği yeterliklere sahip olması gerekmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü tarafından yürtülen proje kapsamında aralarında üniversitelerden akadamisyenlerin de bulunduğu geniş bir katılım gurubuyla Öğretmen Mesleği Genel Yeterlikleri ve Özel Alan Yeterlikleri belirlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen öğretmen yeterliklerin, hizmet öncesi öğretmen eğitimini sağlayan eğitim fakültelerinin öğretim elemenaları tarafından incelenmesi ve bilinmesi önem taşımaktadır. Yürütülen proje kapsamında, MEB tarafından belirlenen öğretmen yeterliklerinin tanıtılması ve incelenemesine yönelik konferans ve çalıştaya da yer verilmiştir. Proje kapsamındaki faaliyetlerin bu açıdan katılımcıların algılarında değişim yaşanmasına etki edip etmediğinin tespiti amacıyla, MEB tarafından belirlenen ilköğretim öğretmenlerinin yeterliklerini incelediniz mi? sorusu sorulmuştur. Bu soruya, ön testte katılanların % 40,9 u evet, %59,1 i hayır cevabını verirken, son testte ise %55 inin evet, %45 nin hayır cevabını vermişlerdir. 5

Bu sonuçlar ışığında, proje kapsamında MEB tarafından belirlenen öğretmen yeterliklerinin tanıtılması konferansı ve öğretmen yeterliklerinin incelenmesi çalıştayının, test uygulanan kitlenin MEB tarafından geliştirilen öğretmen yeterliklerinin incelenmesine yönelik davranışını olumlu yönde etkilediği değerlendirmesinde bulunulabilir. Tablo 4- İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterliklerini İnceleme 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0. MEB tarafından belirlenen İlköğretim Öğretmenlerinin Yeterlilikleri ni incelediniz mi? 40,9 59,1 55,0 45,0 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilköğretim ve orta öğretim kurumlarının ders programlarında köklü değişiklikler yapılmış ve uygulamaya konulmuştur. Değişen programlar, içeriğin dışında öğretme ve öğrenme sürecine, öğretmenlik rolüne ilişkin önemli değişikliler getirmiştir. 1968 yılından buya uygulanan ders programlarının dayandığı Davranışçı Yaklaşımdan vazgeçilerek Yapılandırmacı Yaklaşım benimsenmiştir. Yenilenen ders programlarının incelenmesi, hizmet öncesi öğretmen yetiştiren eğitim fakültesi öğretim elemanları açısından büyük önem taşımaktadır. Proje kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yenilenen ilköğretim programı tanıtım semineri ve ilköğretim ders programlarının incelenmesi çalıştaylarına yer verilmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen bu faaliyetlerin katılımcıların algılarında değişim yaşanmasına etki edip etmediğinin tespiti amacıyla, Yenilenen ilköğretim programının tanıtımı ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? sorusu sorulmuştur. Bu soruya, ön testte katılanların %52,7 si evet, %47,3 ü hayır cevabını verirken, son testte ise %56,7 sinin evet, %43,3 nün hayır cevabını verdikleri görülmüştür. 6

Proje kapsamında gerçekleştirilen program tanıtım semineri ve program inceleme çalıştaylarının, katılımcıların konuyla ilgili algı ve davranışlarında olumlu etkide bulunduğu değerlendirmesinde bulunulabilir. Tablo 5- Yenilenen İlköğretim Programı İle İlgili Eğitime Katılma 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Yenilenen ilköğretim programının tanıtımı ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? 56,7 52,7 47,3 43,3 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Milli Eğitim Bakanlığı, ilköğretim ve orta öğretim kurumları programlarında yaptığı değişikliklerin yanında, öğrenci başarısının ölçme ve değerlendirilmesinde de önemli anlayış değişikliğine gitmiştir. İlköğretim ve orta öğretim okullarında, yazılı, sözlü ve çoktan seçmeli gibi klasik ölçme araçlarının yanında sürece dayalı ölçme ve değerlendirmeyi sağlayan alternatif ölçme ve değerlendirme araçları kullanılmaya başlanmıştır. Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme görevini yerine getiren eğitim fakültelerinde görev yapan öğretim elemanlarının okullarda uygulanan sürece dayalı ölçme ve değerlendirme araçlarını, öğretmen adaylarına uygulamalı olarak öğretebilecek şekilde öğrenmeleri büyük önem kazanmaktadır. Proje kapsamında yeni ilköğretim programlarına uygun ölçme değerlendirme anlayışı konferansı ve öğretmen yetiştirmede alternatif ve sürece dayalı ölçme değerlendirme materyalleri geliştirme çalıştayları yapılmış ve yedi adet öğretmen adayı yetiştirmede ölçme ve değerlendirme materyalleri belirlenmiştir. Proje kapsamında gerçekleştirilen bu faaliyetlerin katılımcıların algılarında değişim yaşanmasına etki edip etmediğinin tespiti amacıyla, Yenilenen ilköğretim programının sürece dayalı ölçme ve değerlendirme anlayışı ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? sorusu sorulmuştur. Bu 7

soruya, ön testte katılanların % 40 ı evet, %60 ı hayır cevabını verirken, son testte ise %53,3 ünün evet, %46,7 sinin hayır cevabını verdikleri görülmüştür. Proje kapsamında gerçekleştirilen yeni ilköğretim programlarına uygun ölçme değerlendirme anlayışı konferansı ve öğretmen yetiştirmede alternatif ve sürece dayalı ölçme değerlendirme materyalleri geliştirme çalıştaylarının, katılımcıların konuyla ilgili algı ve davranışlarında olumlu etkide bulunduğu değerlendirmesinde bulunulabilir. Katılımcılar bir kısmının, konuyla ilgili proje kapsamındaki faaliyetlere katılmış olmayı, herhangi bir eğitime katılmak olarak değerlendirdikleri söylenebilir. Tablo 6- Sürece Dayalı Ölçme ve Değerlendirme İle İlgili Eğitme Katılma Yenilenen ilköğretim programının sürece dayalı ölçme ve değerlendirme anlayışıyla ile ilgili herhangi bir eğitime katıldınız mı? 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 60,0 53,3 46,7 40,0 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Milli Eğitim Bakanlığı, ders programlarını değiştirmenin yanında öğretimde kullanılan ders kitaplarının içeriğinde ve öğretim yaklaşımında da önemli değişikliğe gitmiştir. Öncesinden farklı olarak ders kitabının yanında öğrenci çalışma kitapları ve öğretmenlere öğretim çalışmalarında yol göstermek üzere öğretmen kılavuz kitapları geliştirilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Öğretmen adaylarının atanıp göreve başladıklarında öğretim çalışmalarında kullanacakları yazılı öğretim materyallerinde olan ders kitaplarının içeriğini bilmeleri gerekmektedir. Bunun sağlanabilmesi için de öğretmen adayını yetiştiren öğretim elemanlarının da sözkonusu kitapları incelemesi önem taşımaktadır. Proje kapsamında İlköğretim okulları ders kitaplarının, öğrenci çalışma kitapları ve öğretmen kılavuz kitaplarının incelenmesi çalıştayı yapılmıştır. Proje kapsamında gerçekleştirilen faaliyetlerin katılımcıların algılarında değişim yaşanmasına etki edip etmediğinin tespiti amacıyla, Yenilenen ilköğretim programının ders kitaplarını incelediniz mi? sorusu sorulmuştur. Ön test ve son teste 8

katılanların bu soruya verdikleri evet ve hayır cevaplarının oranlarında anlamlı bir değişmenin olmadığı görülmüştür. Tablo 7- Yenilenen İlköğretim Programı Ders Kitaplarını İnceleme 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Yenilenen ilköğretim programının ders kitaplarını incelediniz mi? 78,2 78,3 21,8 21,7 Evet Hayır Evet Hayır ÖNTEST SON TEST Yürütülen projenin dayandığı temel varsayım, ülkemizde öğretmen yetiştirmede sorun olduğudur. Türkiye de öğretmen yetiştirme sorunu vardır yargısıyla ilgili olarak, proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlerin, ön testte %83,6 sı katılıyorum, %16,4 ü kısmen katılıyorum cevabını verirken, son testt ise %66,7 nin katılıyorum, %23,3 nün kısmen katılıyorum ve %10 unun katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. Her iki testin sonuçları birlikte değerlendirildiğinde; Türkiye de öğretmen yetiştirme sorunu olduğu konusunda yüksek düzeyde bir algının olduğu, öğretmen yetiştirmede Eğitim Fakülteleri ile Milli Eğitim Müdürlükleri arasında işbirliğini sağlayan çalışmalar sonrasında sözkonusu sorunun varlığına ilişkin algıda azalma olduğu değerlendirmesinde bulunulabilir. 9

Tablo 8- Türkiye de Öğretmen Yetiştirme Sorunu Türkiye de öğretmen yetiştirme sorunu vardır Öntest Sontest 83,6 66,7 16,4 23,3 0,0 10,0 Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Öğretmen yetiştirmede, YÖK ile Milli Eğitim Bakanlığı; Eğitim Fakülteleri ile Milli Eğitim Müdürlükleri arasındaki işbirliğinin yanında, eğitim kurumlarının toplumun tüm kesiminin bugününü ve geleceğini etkiliyor olması nedeniyle diğer kurum ve kuruluşlarının işbirliğini de gerektirmektedir. Bu konuda eğitim çalışanlarının örgütlendiği sendikal kuruluşların işbirliği özel önem taşımaktadır. Bu çerçevede proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Öğretmen yetiştirmede taraflar (MEB, YÖK, sendikalar, sivil toplum kuruluşları) arasında yeterli işbirliği yoktur yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %80 i katılıyorum, %19,1 i kısmen katılıyorum, %0,9 u katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %61,7 sinin katılıyorum, %25 inin kısmen katılıyorum ve %13,3 ünün katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. Testlerin sonuçları ile ilgili olarak; öğretmen yetiştirme konusunda taraflar arasında işbirliğin yeterli düzeyde olmadığı yönünde yaygın bir algının bulunduğu ve yürütülen proje kapsamında yapılan faaliyetler gibi öğretmen yetiştirmede işbirliği içinde olmaları gereken kurumların ortak katılımıyla gerçekleştirilen faaliyetlerin, işbirliğini artırıcı çalışmalar olarak görüldüğü değerlendirmesinde bulunulabilir. 10

Tablo 9- Öğretmen Yetiştirmede Taraflar Arasında İşbirliği 80,0 Öğretmen yetiştirmede taraflar (MEB, YÖK, sendikalar, sivil toplum kuruluşları) arasında yeterli işbirliği yoktur 61,7 Öntest 19,1 25,0 13,3 Sontest 0,9 Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Hizmet öncesi öğretmen yetiştirmede, Eğitim Fakültelerinin öğretim elemanı yeterliği ve diğer fiziki yapı ile teknolojik donanım kadar önemli olan diğer bir unsur, derslerin ve ders içerikleridir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilköğretim ve orta öğretim kurumlarının ders programlarında öncesine göre önemli değişiklikler yapılmış olmasına karşın, buna uyumlu olarak Eğitim Fakültelerinde istenen düzeyde ders ve der içeriklerinde değişiklikler yapılmamıştır. Proje ile ulaşılmak istenen amaçlardan biri de bu uyumun sağlanmasıdır. Bu amaçla proje kapsamında Yeni ilköğretim programına göre ilköğretim öğretmeni yetiştirme anlayışı, konu-içerik bilgisi ve Öğretmenlik meslek bilgisi ders kitaplarının sahip olması gereken standartlar ve içerik çalıştayları düzenlenmiştir. Proje kapsamında düzenlenen bu faaliyetlerin, faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlerin algılarında değişiklik oluşturup oluşturmadığının tespit edilmesi amacıyla İlköğretim bölümündeki dersler ve içerikleri, hizmet öncesi öğretmen yetiştirtme için yeterli değildir şeklinde test maddesi yöneltilmiştir. Katılımcı öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişleri yargı cümlesiyle ilgili olarak; ön testte %48,2 si katılıyorum, %45,5,1 i kısmen katılıyorum, %6,4 u katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %51,7 sinin katılıyorum, %41,7 sinin kısmen katılıyorum ve %6,7 sinin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. 11

Proje kapsamında düzenlenen faaliyetlerin, ilköğretim bölümündeki dersler ve içeriklerinin hizmet öncesi öğretmen yetiştirtme için yeterli olduğuna ilişkin tarafların algısında değişikliğe yol açtığı görülmüştür. Tablo 10- Ders ve İçeriklerinin Hizmet Öncesi Öğretmen Yetiştirmede Yeterliliği İlköğretim bölümündeki dersler ve içerikleri, hizmet öncesi öğretmen yetiştirtme için yeterli değildir. 48,2 51,7 45,5 41,7 Öntest Sontest 6,4 6,7 Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Bu çerçevede proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları, eğitim programlarını uygulayabilecek düzeyde değildir yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %40 ı katılıyorum, %52,7 si kısmen katılıyorum, %7,3 ü katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %43,3 ünün katılıyorum, %40 ının kısmen katılıyorum ve %16,7 sinin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. 12

Tablo 11- Öğretmen Adaylarının Eğitim Programını Uygulayabilme Düzeyleri Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları, eğitim programlarını uygulayabilecek düzeyde değildir. 52,7 40,0 43,3 40,0 16,7 Öntest Sontest 7,3 Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Miili Eğitim Bakanlığı tarafından değiştirilen ilköğretim programında yer alan kazanımların, Yapılandırmacı Yaklaşımın öğretim anlayışına uygun olarak, etkinliklere dayalı öğretilmesi gerekmektedir. Etkinlik temelli öğretimde, bilginin öğretmen tarafından doğrudan öğrencilere çeşitli yönetemlerle aktarılması yerine, etkinlikler içinde ve sonunda her öğrencinin kendi bilgisini yapılandırmasına rehberlik edilmeye çalışılır. Etkinlik temelli öğretimde, kazandırılacak kazanıma uygun etkinlik seçebilme ve seçilen etkinliği uygulayabilmenin yanında, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi ve çevre şartlarının gözönünde bulundurularak uygun etkinliklerin tasarlanabilmesi yeterliği de gerekmektedir.bu çerçevede, öğretmen adaylarının etkinlik temelli öğretimi uygulayabilecek yeterliğe sahip olarak yetiştirilmesi önem taşımaktadır. Proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, İlköğretim öğretmen adayları, etkinlik temelli öğretimi uygulayabilecek yeterlilikte mezun olmaktadırlar yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %12,7 si katılıyorum, %42,7 si kısmen katılıyorum, %44,5 i katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %13,3 ünün katılıyorum, %41,7 sinin kısmen katılıyorum ve %45 inin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. Katılımcıların, ilöğretim öğretmen adaylarının etkinlik temelli öğretimi uygulayabilme yeterliğinin istenen düzeyde olmadı algısına sahip oldukları değerlendirmesinde bulunulabilir. 13

Tablo 12- Öğretmen Adaylarının Etkinlik Temelli Öğretimi Uygulama Yeterlikleri İlköğretim öğretmen adayları, etkinlik temelli öğretimi uygulayabilecek yeterlilikte mezun olmaktadırlar 42,7 41,7 44,5 45,0 12,7 13,3 Öntest Sontest Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Mili Eğitim Bakanlığı tarafından değiştirilen ilköğretim programlarıyla birlikte programın uygulanmasında öğretmenlere yol gösterilmesi amacıyla öğretmen kılavız kitapları geliştirilerek, kılavuz kitabı bulunan dersler için ders planı hazırlama zorunluluğu kaldırılmıştır. Bununla birlikte, ünitelendirilmiş yıllık planları ve kılavuz kitapları bulunmayan dersler için ders planlarının yapılması gerekmektedir. Bu açıdan öğretmen adaylarının yapacakları öğretim faaliyetleriyle ilgili planlama yapma yeterliğine sahip olmaları önem taşımaktadır. Proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları öğretimi planlamada güçlükler yaşamaktadırlar yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %60,9 u katılıyorum, %36,4 ü kısmen katılıyorum, %2,7 si katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %60 ının katılıyorum, %33,3 ünün kısmen katılıyorum ve %6,7 sinin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. Ön test ve son test sonuçlarına göre katılımcıların algılarında değişim olmamakla birlikte, öğretmen adaylarının öğretimi planlamada güçlükler yaşadıkları hususunda yüksek düzeyde oldukları görülmektedir. algıya sahip 14

Tablo 13- Öğretmen Adaylarının Öğretimi Planlama Yeterlikleri Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları öğretimi planlamada güçlükler yaşamaktadırlar. 60,9 60,0 36,4 33,3 Öntest Sontest 2,7 6,7 Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Toplumun değişen ihtiyaçları ve yaşanan diğer değiimler doğrultusunda öğretim programlarında sürekli bir değişim ve dönüşüm yaşanmakla birlikte, mezun olup göreve başlayacak öğretmen adaylarının önceden öğretecekleri öğretim programlarını incelemeleri, programların temel felsefesi ve genel hatlarıyla bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları eğitim programını inceleme imkânı bulamamaktadırlar yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Yargı cümlesine yönelik katılımcıların, ön testte %24,5 i katılıyorum, %48,2 si kısmen katılıyorum, %27,3 ü katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %20 sinin katılıyorum, %33,3 ünün kısmen katılıyorum ve %46,7 sinin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. 15

Tablo 14- Öğretmen Adaylarının Eğitim Programını İncelemesi Mezun olan ilköğretim öğretmen adayları eğitim programını inceleme imkânı bulamamaktadırlar. 48,2 46,7 24,5 20,0 33,3 27,3 Öntest Sontest Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Proje kapsamında düzenlenen faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Okullarda uygulanan ders programlarının içeriğini incelmiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %9,1 i katılıyorum, %8,2 si kısmen katılıyorum, %82,7 si katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %5 inin katılıyorum, %5 inin kısmen katılıyorum ve %90 ının katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. Ön test ve son test sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, katılımcıların okullarda uygulanan ders programları içeriğini incelemenin öğretmen yetiştirme açısından gerekli olduğu hususunda yüksek düzeyde algıya sahip oldukları görülmektedir. 16

Tablo 15- Ders Programlarını İncelemenin Öğretmen Yetiştirme Açısından Önemi Okullarda uygulanan ders programlarının içeriğini incelmiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur. 82,7 90,0 9,1 5,0 8,2 5,0 Öntest Sontest Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum Faaliyetlere katılan öğretim elemanı, ilköğretim bölümü son sınıf öğrencileri ile Milli Eğitim Müdürlüğünde görev yapan yönetici ve müfettişlere, Okullarda kullanılan öğretmen kılavuz, ders ve öğrenci çalışma kitaplarını incelemiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur yargısı yöneltilerek algıları tespit edilmek istenmiştir. Katılımcıların, ön testte %6,4 ü katılıyorum, %10 u kısmen katılıyorum, %83,6 sı katılmıyorum cevabını verirken, son testte ise %5 inin katılıyorum, %3,3 ünün kısmen katılıyorum ve %91,7 sinin katılmıyorum şeklinde cevap verdikleri görülmüştür. İki testin sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, okullarda kullanılan öğretmen kılavuz, ders ve öğrenci çalışma kitaplarını incelemenin öğretmen yetiştirme açısından gerekli olduğu hususunda katılımcı algısının oldukça yüksek olduğu ve proje faaliyetleri sonrasında bu algının daha da yükseldiği görülmektedir. 17

Tablo 16- Öğretmen Kılavuz, Ders ve Öğrenci Çalışma Kitaplarını İncelemenin Öğretmen Yetiştirme Açısından Önemi Okullarda kullanılan öğretmen kılavuz, ders ve öğrenci çalışma kitaplarını incelemiş olmanın öğretmen yetiştirme açısından bir önemi yoktur. 83,6 91,7 6,4 10,0 5,0 3,3 Öntest Sontest Katılıyorum Kısmen Katılıyorum Katılmıyorum 18