BURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür. Yapısı iki kısımda incelenir: - Nasus externus (dış burun) - Cavitas nasi (burun boşluğu)
NASUS EXTERNUS piramit şekilli dorsum nasi (burun sırtını) radix nasi (burun kökü) apex nasi nares (burun delikleri) alae nasi (burun kanatları) pars mobilis septi nasi Nasus externus Deri, Kas, Kıkırdak, Kemik,
Deri ince olup gevşek olarak kemiğe tutunur. kıkırdakların üzerini örten deri ise kalın ve perichondrium a sıkıca yapışıktır. deride çok sayıda yağ bezleri bulunur. m. nasalis, m. procerus, m. depressor septi
CARTILAGINES NASI (BURUN KIKIRDAKLARI) cartilago septi nasi, cartilago alaris major, cartilagines alares minores, cartilagines nasales accessoriae
Cartilago septi nasi processus lateralis Cartilago septi nasi processus posterior (sphenoidalis)
Cartilago alaris major crus laterale crus mediale pars mobilis septi nasi (kolumella) Cartilagines alares minores Cartilagines nasales accessoriae
Nasus externus u oluşturan kemikler osnasale os frontale nin pars nasalis i maxilla nın processus frontalis i apertura piriformis yukarıda os nasale nin alt kenarı, yanlarda maxilla nın incisura nasalis leri, ön ortada spina nasalis anterior
NASUS EXTERNUS UN DAMARLARI Arterleri. a.facialis (r. lateralis nasi ve a. labialis superior un dalı r. septi nasi) a. ophthalmica (a. dorsalis nasi) a. maxillaris (a. infraorbitalis) Venleri. V. facialis ve v. ophthalmica ya dökülür. NASUS EXTERNUS UN Sinirleri Deri duyusunu alan sinirler n. infratrochlearis (n. nasociliaris in dalı), r. nasalis externus (n. ethmoidalis anterior un dalı), n. infraorbitalis (n. maxillaris in dalı) Mimik kaslarının siniri n. facialis
NASUS EXTERNUS VE CAVİTAS NASİ NİN LENFATİKLERİ nodi submandibulares nodi retropharyngeales nodi cervicales profundi nodi parotidei
CAVITAS NASI Burun boşluğu, septum nasi CAVITAS NASI önde nares ile dışarıya arkada choanae ile nasopharynx e
CAVITAS NASI Choanae nın sınırları, medialde vomer, lateralde processus pterygoideus un lamina medialis i, altta palatin kemiğin lamina horizontalis inin arka kenarı, üstte ise sphenoid kemik CAVITAS NASI Üst duvar (tavan) nazal kemik, frontal kemik, ethmoid kemiğin lamina cribrosa sı sfenoid kemiğinn corpus u
Alt duvar (taban). Maxilla nın processus palatinus u ile palatin kemiğin lamina horizontalis i oluşturur. CAVITAS NASI palatum osseum, sert damak İç duvar Septum nasi ethmoid kemiğin lamina perpendicularis i, vomer cartilago septi nasi CAVITAS NASI
CAVITAS NASI Dış duvar maxilla nın processus frontalis i, lakrimal kemik concha lar palatin kemiğin lamina perpendicularis i processus pterygoideus un lamina medialis i
meatus nasi superior, meatus nasi medius meatus nasi inferior (d.nasolacrimalis) recessus sphenoethmoidalis CAVITAS NASI concha nasalis suprema bulla ethmoidalis CAVITAS NASI processus uncinatus hiatus semilunaris infundibulum ethmoidale ductus nasofrontalis
Fonksiyonel vestibulum nasi regio respiratoria regio olfactoria Vestibulum nasi. limen nasi (cartilago septi nasi nin alt kenarı) Deride ter ve yağ bezleri, kıllar bulunur. vibrissae atrium meatus medii agger nasi
Regio respiratoria. Regio olfactoria fila olfactoria ve destek hücreleri bulunur.
Cavitas nasi nin damar ve sinirleri Arterleri. A. ethmoidalis anterior ve a. ethmoidalis posterior (a.ophthalmica nın dalları) burun boşluğu tavanını besler. A. sphenopalatina (a. maxillaris in dalı) concha ları, meatus ları ve septum nasi yi besler. Ramus septi nasi (a. labialis superior un dalı), a. sphenopalatina ile anastomoz yaparak vestibulum bölgesindeki septum nasi yi besler. Venleri. Submukoza tabakasında zengin bir ven pleksusu bulunur. Bu ven pleksusu bilhassa concha nasalis media, concha nasalis inferior ve septum nasi nin alt kısmında lokalizedir. Bu venler v. facialis, v. sphenopalatina ve v. ophthalmica ya dökülür. Foramen caecum un kapanmadığı durumlarda cavitas nasi nin venlerinden biri sinus sagittalis superior a açılır.
N. ethmoidalis anterior (n. nasociliaris in dalı), septum nasi nin ön ve üst kısımları ile dış duvarın ön tarafının duyusunu taşır. Bunun dışında kalan kısımların duyusunu n. maxillaris in dalları olan n. infraorbitalis, n. alveolaris anterior superior, n. nasopalatinus ve n. palatinus major alır. Sinirleri. Ganglion pterygopalatinum dan gelen dallar burun mukozasındaki bezler için postganglionik parasempatik sekretomotor liflerdir. Bu sinirlerin yandaşı olan vazomotor sempatik lifler de burun boşluğunu besleyen arterler etrafında seyreder. N. olfactorius, regio olfactoria mukozasında dağılır ve koku duyusu taşır.
NASUS EXTERNUS VE CAVİTAS NASİ NİN LENFATİKLERİ nodi submandibulares nodi retropharyngeales nodi cervicales profundi nodi parotidei KLİNİK BİLGİ Epistaksis little bölgesi anterior tampon posterior tampon
SINUS PARANASALES Doğum sırasında ethmoidal hücrelerin sayısı az olup sinus maxillaris gelişmemiştir. Sinus ların tam olarak gelişmelerini tamamlaması puberte döneminde olur. Sinus ların görevi kafatasının ön kısmındaki kemiklerin ağırlıklarını azaltarak dengenin sağlanmasına yardımcı olmak ve sesin rezonansını düzenlemektir. Sinus paranasales ait oldukları kemiklere göre isimlendirilir.
Sinus frontalis septum intersinuale frontale Sinus frontalis in iki parçası vardır. Squama frontalis içindekine vertikal parça, pars orbitalis içindekine ise horizontal parça denir. apertura sinus frontalis aracılığıyla infundibulum ethmoidale ye veya ductus nasofrontalis ten geçerek meatus nasi medius un ön kısmına (hiatus semilunaris) açılır.
Cellulae ethmoidales Cellulae ethmoidales anteriores. Sayıları 7-12 arasında değişir. Infundibulum ethmoidale veya ductus nasofrontalis e değişik sayıdaki delikler ile açılır. Cellulae ethmoidales mediae. Genellikle üç tanedir. Meatus nasi medius ta bulla ethmoidalis e bir veya daha çok delik ile açılır. Buradaki boşluklar aynı zamanda bulla ethmoidalis i oluşturur. Cellulae ethmoidales posteriores. Sayıları 1-7 arasında değişen ve bir delik aracılığıyla meatus nasi superior a açılan yapılardır.
KLİNİK BİLGİ Cellulae ethmoidales in infeksiyonunda ethmoid kemiğin lamina orbitalis i aşınarak infeksiyon orbita ya yayılabilir. Sinus sphenoidalis Yukarıda chiasma opticum ve hypophysis cerebri, yanlarda sinus cavernosus ve bunun içinden geçen a. carotis interna, n.oculomotorius, n. trochlearis, n. abducens, n. ophthalmicus ve n. maxillaris ile komşudur. septum intersinuale sphenoidale apertura sinus sphenoidalis recessus sphenoethmoidalis e açılır.
KLİNİK BİLGİ Sinus sphenoidalis mukozasının kronik iltihabı (kronik sinüzit) komşuluğundaki ince duvarlı kemik yapıları, sinus cavernosus u ve içindeki yapıları etkileyebilir. Cerrahi operasyonlarda glandula hypophysialis e (hipofiz bezi) burun boşluğundan sinus sphenoidalis yolu ile (transsphenoidal yol) ulaşılır. Bu yaklaşımda septum nasi takip edilerek os sphenoidale nin corpus undan geçilir.
Sinus maxillaris paranazal sinüslerin en büyüğü piramit şeklinde Üst duvarını (tavanını) orbita tabanı, alt duvarını maxilla nın processus alveolaris i, tabanını cavitas nasi nin dış duvarı oluşturur. Apeks kısmı maxilla nın processus zygomaticus u içerisindedir. 1. ve 2. üst molar dişler sinus maxillaris in tabanı ile komşuluk yapar. Sinus maxillaris meatus nasi medius ta hiatus semilunaris e açılır.
KLİNİK BİLGİ Havalanması daha zayıf olduğu için maxillar sinusitis diğerlerinden daha sık görülür. Kronik vakaların çoğu (% 90) sinus maxillaris e çıkıntı oluşturan bir enfekte diş ile bağlantılıdır. Sinüzit bazen n. infraorbitalis i de etkileyebilir. 1. ve 2. üst molar dişlerin kökleri sinus maxillaris e çıkıntı yapar ve bu dişlerin kökleri ince kompakt bir kemik tabaka ile örtülüdür.