EPİSTAKSİS. Dr. Selçuk SEVİNÇ

Transkript

1 EPİSTAKSİS Dr. Selçuk SEVİNÇ 1

2 Epistaksis ( burun kanaması ) genellikle kendiliğinden veya müdahale ile duran bir kanama olmasına rağmen bazen de hayatı tehdit edici boyutlara erişebilir. 2

3 Hayat boyu en az 1 kez burun kanaması geçirme sıklığı %60 olup bunun %10 u tıbbi girişim gerektirir. Çocuk ve adölesanlarda minor anterior burun kanaması, 50 yaş üstünde şiddetli posterior burun kanaması sıktır 3

4 Burun Vaskuler Anatomisi Burnun anatomik yapıları karotid arterin eksternal ve internal dalları tarafından kanlanmaktadır Eksternal karotid arter - İnternal maksiller arter * Desenden palatin arter * Sfenopalatin arter # Nazopalatin # Posterior superior dal - Fasial arter * Superior labial arter 4

5 İnternal karotid arter -Oftalmik arter *Anterior etmoidal arter *Posterior etmoidal arter 5

6 6

7 Desenden Palatin Arter Greater palatin kanaldan geçerek greater palatin arter adını alır. Anteriora doğru ilerler insisiv foramenden geçerek anterior nazal septumun kanlanmasını sağlar. 7

8 Sfenopalatin Arter Orta konkanın hemen arkasındaki sfenopalatin foramenden nazal kaviteye giriş yapar Alt ve orta konkalara, lateral nazal duvara kan sağlar Etmoidal arterler ile anastomoz yapar 8

9 Sfenopalatin Arter 9

10 Fasiyal Arter Üst dudak seviyesinde superior labial arter dalını verir Anterior nazal spinin hemen lateralinden burna giren bu arter anterior nazal septuma ve nazal tabana giden septal dal ve burun kanadına giden alar dal olmak üzere ikiye ayrılır Little bölgesinde Kiesselbach pleksusuna katılır 10

11 İnternal Karotid Arter Oftalmik arterin anterior ve posterior etmoidal arter dalları ile superior septum ve superior lateral nazal duvarın kanlanmasını sağlar 11

12 Etmoid Arter Posterior etmoid arter üst konkanın ve ona bakan septal bölgenin kanlanmasını sağlar Anterior etmoidal arter medial ve lateral nazal duvarların 1/3 lük ön kısmına kan sağlar. Septal dalı Kiesselbach pleksusuna katılır 12

13 Kiesselbach Pleksusu Sfenopalatin arter, anterior etmoidal arter, major palatin arter ve superior labial arterler septumun ön kısmındaki Little bölgesinde Kiesselbach pleksusunu oluşturur Anterior epistaksislerin çoğu anterior nazal septumdaki Little bölgesinde bulunan Kiesselbach pleksusundan kaynaklanır 13

14 14

15 Etiyoloji 1- Lokal Sebepler Travma İnflamasyon Tümörler Septal Deformiteler Granülomatöz Hastalıklar Yabancı Cisim Krut oluşumu Çevresel iritanlar Damarsal malformasyonlar 15

16 2- Sistemik Sebepler Kanama Diatezleri ( Trombositopeni ) Herediter Hemorajik Telenjiektazi ( Osler-Rendu- Weber ) Vaskuler Faktörler ( DM, HT ) İdiopatik Koagülasyon Bozuklukarı: - Hemofili - İTP - Won Willebrand - Karaciğer Yet. - Alkol - Aspirin, vb. ilaçlar Diyet 16

17 Travma Epistaksis in en sık sebebidir. Nazal kemik veya diğer yüz kemiklerinde fraktürler yol açabilir. Burun karıştırma veya burna yabancı cisim sokmada travma sayılabilir 17

18 Septal Patolojiler Septal deviasyonlar ve septumdaki spurlar Septal perforasyon -Septal cerrahi -Travma -Kokain kullanımı -Granülomatöz hastalıklar 18

19 Septal Deviasyon 19

20 Septal Kret + Septal Perforasyon 20

21 İnflamasyon Üst solunum yollarındaki infeksiyöz veya alerjik durumlarda burun mukozasının kan akımı artar. Hassaslaşan mukoza üzerine uygulanan travma ( burun temizleme) veya irritasyon kanamaya yol açabilir. 21

22 Tümörler Burun ve paranasal sinüs bening ve malign tümörleri epistaksisin önemli sebeplerinden biridir. Özellikle bir sebep bulunamayan tekrarlayan epistaksislerde mutlaka araştırılmalıdır. 22

23 Hastanın Değerlendirilmesi Hızlı anamnez, Mevcut bir sistemik hastalığın varlığı: -Hipertansiyon, aterosklerotik kalp hastalığı, kronik alkolizm, koagülasyon bozukluğu, kronik obstrüktif akciğer hastalığı Enfeksiyon veya cerrahi müdahale Kanamanın ne taraftan olduğu, süresi, miktarı Travma varlığı Antikoagülan veya anti-agregan tedavi Diğer ilaçların kullanımı 23

24 TA ve KTA ölçülmesi Gerekirse sıvı replasmanı Laboratuar incelemeleri o Tam kan sayımı,kan grubu tayini, PT, PTT, trombosit sayımı,kanama zamanı, pıhtılaşma zamanı, serum faktör VIII düzeyi 24

25 TANISAL YAKLAŞIM KANAMA YERİ SAPTANMASI 1. Anterior rinoskopi 2. Nazal endoskopi LABORATUAR TETKİKLERİ 1. Hemogram, PT, aptt, İNR, Kanama zamanı 2. Radyolojik tetkikler ( Nazal grafi, BT, MR ) 3. Nazal anjiografi 25

26 Anterior Rinoskopi Kanama yeri saptanması için yapılacak ilk işlemdir. Hem kanama odağının hem de diğer septal veya nazal patolojilerin saptanmasında kullanılabilir. Kanama odağının görülebilmesi için yapılan pıhtı aspirasyonuna da olanak sağlar. 26

27 Nazal Endoskopi Anterior rinoskopide saptanamayan kanama odaklarının bulunmasına olanak sağlar. Ayrıca posterior yerleşimli herhangi bir lezyonun ( tm, vaskulit, polip,vs.) görülebilmesi için gereklidir. 27

28 Angiografi Rutin muayene methodlarında saptanamayan kanama odakları için endikedir. Görüntüleme sırasında tedavi amaçlı olarak embolizasyona olanak sağlaması diğer bir avatajıdır. İnvaziv bir method olduğundan az da olsa mortalite riski bulunmaktadır. 28

29 LABORATUAR TETKİKLERİ Kanamaya yol açabilecek sistemik hastalıkların veya lokal lezyonların teşhisinde kullanılırlar. Kan tetkiklerinde koagulopati veya trombositopeniye yol açan hastalıkların ayırıcı tanısına gidilebilir. Radyolojik tetkiklerde nazal fraktür veya nazal, paranazal sinüslerde ki yer kaplayan lezyonlar ( tm, vs. ) saptanabilir 29

30 Tedavi Hastanın oturtularak sakinleştirilmesi Nazal kavitedeki pıhtıların temizlenmesi Trotter pozisyonunda burnun sıkılması Vazokonstrüktör+anestezikli pamuklu tampon Burun köküne ve enseye soğuk uygulama Kanama noktasının lokalizasyonu Kimyasal veya elektrokoterizasyon 30

31 Anterior veya posterior tampon İnatçı kanamalarda arter ligasyonu, anjiografi ile embolizasyon 31

32 Anterior Tampon Anterior kanamalarda anterior nazal tampon konulur Bayonet ile uzun şeritler halindeki gaz tamponlar,burun spekulumunun arasından direkt görüş altında nazal tabandan yukarıya doğru akordeon tarzında tabaka tabaka yerleştirilir 32

33 Her iki nazal kaviteye uygulanmalıdır Genellikle 48 saat burunda kalır Proflaktik antibioterapi başlanmalıdır 33

34 Posterior Nazal Tampon Kanamanın posterior kökenli olduğu durumlarda posterior tampon konulur Kullanılabilecek birkaç yöntem vardır -Foley kateter -Nazal balon kateter -Posterior + anterior tampon Posterior tampon konulan hasta muhakkak hospitalize edilmeli ve gözleme alınmalıdır Yerleştirildikten saat sonra çıkartılır 34

35 Koterizasyon Kimyasal ya da elektriksel koterizasyon uygulanabilir Kimyasal koterizasyon, %50'lik gümüş nitrat (AgNO 3 ) solüsyonuna batırılmış bir pamuklu çubuk veya katı AgNO 3 çubuğu kullanılarak yapılabilir 35

36 Arter Ligasyonu Endikasyon; Konservatif yöntemlerin başarısızlığı Posterior nazal tamponun riskli olduğu durumlarda Pulmoner veya kardiyovasküler sorunu olanlarda Transfüzyon sorunu olanlarda 36

37 Ant./post. ethmoidal arter ligasyonu 37

38 Transnasal spheno-palatine arter ligasyonu 38

39 TEŞEKKÜRLER 39