ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ KAS - DAMAR - SİNİR DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ

Transkript

1 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ KAS - DAMAR - SİNİR DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ

2 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN KAS YAPISI YÜZ KASLARI (M.Faciales - Mimik kaslar) HYOİD ÜSTÜ KASLAR (M. Suprahyoideus) ÇİĞNEME KASLARI (M. Masticatorii)

3 YÜZ KASLARI (Musculi faciales-mimik kaslar) M.Orbicularis oris M.Buccinatorius M.Mentalis M.Depressor labii inferioris M.Depressor anguli oris M.Levator anguli oris M.Rizorius M.Levator labii superioris M.Levator labii superioris alaque nasi M.Zygomaticus major M.Zygomaticus minor

4 M.Procerus M.Occipitofrontalis M.Orbicularis oculi M.Orbicularis oculi (palpebral bl) M.Levator labii superioris aleaque nasi M.Corrugator supercilii M.Temporalis M.Nasalis M.Levator labii superioris M.Levator labii superioris M.Zygomaticus minor ve major M.Zygomaticus minor M.Zygomaticus major M.Rizorius M.Levator anguli oris M.Depressor anguli oris M.Masseter M.Levator anguli oris M.Buccinator M.Orbicularis oris M.Depressor labii inferioris M.Mentalis Platysma

5 HYOİD ÜSTÜ KASLAR (M. suprahyoideus) M.Digastricus M.Mylohyoideus M.Geniohyoideus M.Genioglossus M.Stylohyoideus

6 HYOİD ALTI KASLAR (M. Infrahyoideus) 1- M. Sternohyoideus, 2- M. Thyrohoideus, 3- M. Omohyoideus

7 ÇİĞNEME KASLARI (Musculi masticatorii) M.Masseter M.Temporalis M.Pterygoideus externus (lateralis) M.Pterygoideus internus (medialis) Çiğneme kasları; mandibula nın fonksiyonel hareketlerine etken ve konuşma fonksiyonuna yardımcı kaslardır.

8 M.Pterygoideus eksternus + M.Masseter / M.Pterygoideus internus + M.Temporalis '

9 MANDİBULANIN TEMEL HAREKETLERİ AÇMA (DEPRESSION) KAPAMA (ELAVATION) İLERİ (PROTRUSION) GERİ (RETRUSİON) DIŞ YAN (LATEROTRUSION) İÇ YAN (MEDIOTRUSION)

10 Mandibulayı aşağı indiren kaslar (Açma hareketi - Depression): M. Pterygoideus Externus, M. Digastricus, M. Mylohyoideus, M. Geniohyoideus, M. Genioglossus, M. Infrahyoideus. Mandibulayı yukarı kaldıran kaslar (Kapama hareketi - Elavation): M. Masseter, M. Temporalis, M. Pterygoideus Internus. Mandibulayı ileri hareket ettiren kaslar (İleri hareket - Protrusion): M. Pterygoideus Externus, M.Pterygoideus Internus, M. Masseter, Mandibulayı geri hareket ettiren kaslar (Geri hareket - Retrusion): M. Temporalis, M. Masseter, M. Pterygoideus Internus, M. Digastricus. Mandibulayı dışa yana ve ileri hareket ettiren kaslar (Laterotrusion): M. Pterygoideus Externus (İleri hareket tarafındaki), M. Pterygoideus Internus, M. Masseter. Mandibulayı iç yana ve geri hareket ettiren kaslar (Mediotrusion): M. Temporalis (Geri hareketin olduğu taraftaki), M. Masseter, M. Pterygoideus Internus (Karşı taraftaki).

11 Mandibulayı aşağı indiren kaslar (Açma hareketi Depression = 50-60mm): M. Pterygoideus Externus (lateralis) un alt bölümü, M. Digastricus, M. Mylohyoideus, M. Geniohyoideus, M. Genioglossus, M. Infrahyoideus (M. Sternohyoideus, M. Thyrohoideus, M. Omohyoideus)

12 M.Sternohoideus M.Thyrohyoideus M.Omohyoideus

13 Mandibulayı yukarı kaldıran kaslar (Kapama hareketi Elavation = 50-60mm): M. Masseter, M. Temporalis, M. Pterygoideus Internus(medialis), M.Pterygoideus eksternus (lateralis) un üst bölümü.

14 Mandibulayı ileri hareket ettiren kaslar (İleri hareket Protrusion = 8-10mm) : M. Pterygoideus Externus, M.Pterygoideus Internus, M. Masseter.

15 Mandibulayı geri hareket ettiren kaslar (Geri hareket Retrusion = 1mm): M. Temporalis, M. Masseter, M. Pterygoideus Internus, M. Digastricus.

16 Mandibulayı dış yana ve ileri hareket ettiren kaslar (Laterotrusion = 3mm): M. Pterygoideus Externus (İleri hareket tarafındaki), M. Pterygoideus Internus, M. Masseter.

17 Mandibulayı iç yana ve geri hareket ettiren kaslar (Mediotrusion = 3mm) : M. Temporalis (Geri hareketin olduğu taraftaki), M. Masseter, M. Pterygoideus Internus (Karşı taraftaki).

18 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN DAMAR VE SİNİRLERİ

19 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN SİNİRLERİ

20 Articulatio Temporomandibularis; N. Mandibularis'in N. Auricilotemporalis ve N. Masseterica dalları tarafından innerve olur. Eklem elemanlarında duyu ve basınç reseptörleri ve serbest sinir sonlanmaları bulunur. Esas Çiğneme Kasları (M. Masseter, M. Temporalis, M. Pterygoideus Externus ve M. Pterygoideus Internus); Sinirlerini N. Trigeminus'un N. Mandibularis dalından alırlar.

21 Çiğneme hareketine yardımcı kaslardan; M. Digastricus'un ön bölümü; N. Mandibularis'in bir dalı olan N. Mylohyoiseus'tan, M. Digastricus'un arka bölümü; N. Facialis ve N. Glossopharyngeus'tan, M. Mylohyoideus; N. Mandibularis'in dalı olan N. Mylohyoideus'tan, M.Geniohyoideus ve M. Genioglossus; N.Hypoglossus'tan innerve olurlar.

22 N. TRIGEMINUS ( V. KAFA ÇİFTİ), Ağız boşluğundan İsthmus Faucium' a kadar; sert ve yumuşak damak, ağız boşluğu yan duvarları, ağız tabanı ve dilin 2/3 ön kısmı, göz küresi, paranasal sinüsler, dişler ve dişetleri, dışkulak yolu, yüz derisi ve temporomandibular eklemi innerve eder. Uyaranla artan Dentin lenfi Dentin tübülleri Pulpa sinirleri

23 N. Ophtalmicus N. Frontalis Ganglion Gasseri N. Supraorbitalis N. Auriculotemporalis N. Nasociliaris N. Maxillaris N. Mandibularis N. Alveolaris Sup. Ant. N. Mylohyoideus N. Mentalis N. Lingualis N. Alveolaris Inf.

24

25

26

27 N. Maksillaris : N. Trigeminus'un orta dalıdır; sensitif, simpatik ve parasimpatik lifleri kapsar. N.Maksillaris'in N.Alveolaris Superior dalı, tuber maksilladaki Foramina Alveolaria'lardan girerek maksillanın alveol bölümünde üç guruba ayrılır; "Rami Alveolaris Superior Posterior", "Rami Alveolaris Superior Medius", "Rami Alveolaris Superior Anterior" adını alan bu dallar maksillanın processus alveolaris bölgesi içinde "Plexus Dentalis" adı verilen sinir ağını oluştururlar. Bu ağdan ayrılan ince sinirler dişlerin yer aldığı paradontium bölgesinde dağılırlar. Bu sinirin ayrıca "N.lnfraorbitalis" dalı canalis infraorbitale içinde iken dallanarak üst ön grup dişleri, "N. Pterygopalatini" dalı damak ve burun bölgesini, "N. Zygomaticus" dalı zygoma bölgesini, gözyaşı bezini ve orbita boşluğunun bir kısmını innerve eder.

28 "Rami Alveolaris Superior Posterior", "Rami Alveolaris Superior Medius", "Rami Alveolaris Superior Anterior."

29 N. Mandibularis; N.Trigeminus'un alt dalıdır; motor ve sensitif lifler taşır. N. Mandibularis'in motor lifleri; çiğneme kasları ile M. Mylohyoideus, M. Digastricus ve M.Tensor Tympani'yi. Sensitif lifleri ise; alt çene dişleri, temporomandibular eklem, alt dudak, yanaklar, dilin ön kısmı, ağız boşluğu ve duramateri innerve eder. N.Mandibularis cranium dan çıkışta "Ramus Meningeus" adı verilen duramateri innerve eden ince dalını verir, "N. Masticatorius" adı verilen ön dalı motor lifleri kapsar; yanak derisine uzanan N.Buccalis dalı ile birlikte, çiğneme kaslarına bu kasların adını alarak ulaşan dalları verir. N.Mandibularis'in arka dalı, sensitif lifleri kapsar ve "N. Lingualis", "N. Alveolaris Inferior" ve "N. Auriculotemporalis" adı verilen üç dala ayrılır.

30 N. Lingualis; Tonsilla palatina civarı, dilin uç ve sırt bölümü ile tükrük bezi ve Chorda Tympani yi innerve eder. N. Alveolaris Inferior; Motor ve sensitif liflere sahiptir. Motor lifleri M. Digastricus'un ön bölümü ile M. Mylohyoideus'u innerve eder. Sensitif lifleri alt çene kemiği içinde dağılır. Mandibulanın arka iç bölümündeki "Foramen Mandibula" dan, canalis alveolaris inferior içine girer ve mental bölgede "Foramen Mentale"den çıkarak "N. Mentalis" adını alır. Bu sinir alt dudağı da innerve eder. N. Alveolaris inferior alt çene kemiği içinde plexus dentalis oluşturarak diş ve destek diş dokularını innerve eder.

31 N. Opthalmicus; N. Temporalis'in üst dalı olup sensitif liflere sahiptir. Alın, göz, burun boşluğu ve duramateri innerve eden kollara ayrılır.

32 NERVUS FACIALIS (VII. Kafa çifti) : Motor, sensitif ve parasimpatik lifler ihtiva eder. Mimik kaslar, dilin ön bölümü, lacrimal, nasal ve palatin, submandibular ve sublingual bezler, digastrik kasın arka bölümü, M. Stylohyoideus, M.Styloglossus, M.Palatoglossus, rima oris alt dudak ve yanak kaslarını innerve eder. Motor lifleri ponsta bulunan "Nucleus Nervi Facialis" den, sensitif lifleri; Rhombencephalon'daki "Nucleus Solitarius" tan, parasimpatik lifleri ise; ponsta bulunan "Nucleus Salivatorius Superior" dan çıkarlar. Bölgesel motor Viseral motor Özel duyu Genel duyu Meatus Acusticus İnternus Nucleus motorius N.Facialis N.Auricularis posterior Foramen stylomastoideum

33 NERVUS GLOSSOPHARYNGEUS (IX. Kafa çifti) : Motor, sensitif ve parasimpatik liflere sahip tat duyusu siniridir. Pharynx, M. Uvulae, Parotis, Timpan Boşluğu, Tuba Auditiva, Dil Papillalan'nın bir bölümü, Sinüs Carotis ve Leptomeninx' i innerve eder. Sensitif lifleri "Ganglion superius"tan, parasimpatik lifleri "Ganglion lnferius"tan, motor lifleri ise, "Nucleus Ambiquus"dan başlarlar. Ganglion sup - İnferior Parotis Tonsilla palatina Farenks e N.GLOSSOPHARYNGEUS M.Stylopharyngeus a Sinus caroticus a Tat ve genel duyu

34 DAMAK: AĞIZ BOŞLUĞU VE DİŞLERİN İNNERVASYONU N.Nasopalatinus, N.Palatinus major ÜST DİŞLER: N.Alveolaris Superior -Rr. alveolares superiores ant. -Rr. alveolares superiores medii -Rr. alveolares superiores post. YANAK ve DUDAKLAR: N.Infraorbitalis, N.Mentalis. N.Buccalis, Rr. alveolares superior posterior. ALT DİŞLER: N. Alveolaris inferior. DİL VE DİŞETİ: N. Lingualis, N.Alveolaris inferior.

35 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ARTERLERİ A.Parietalis A. Temporalis Superior A. Maxillaris A. Infraorbitalis A.Occipitalis A.Carotis Interna A.Carotis Externa A.Carotis Communis A. Facialis A. Buccalis A. Maxillaris Anterior A. Alveolaris inferior A. Mentalis A.lingualis A. CAROTIS COMMINIS A. CAROTIS EXTERNA A. CAROTIS INTERNA A. OCCIPITALIS A. PARIATELIS A. TEMPORALIS SUPERIOR A. MAXILLARIS A. ALVEOLARIS INFERIOR A. INFRAORBITALIS A. FACIALIS A. BUCCALIS A. MAXILLARIS ANTERIOR A. MENTALIS A. LINGUALIS

36 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN VENLERİ Sinus sagittalis superior Sinus Cavernosus Sinus Transversus Plexus pterygoideus Vena occipitalis Plexus pharyngeus Vena Facialis Vena Jugularis externa Vena subclavia Vena jugularis interna Vena Cavernosus

37 Venöz drenaj internal jugüler vene olur. V.Facialis superficialis ve V.Angularis plexus pterygoideus aracılığı ile sinus cavernosus ile bağlantılıdır. Yüzün ön bölge enfeksiyonlarında bu bağlantı ile «kavernöz sinüs tromboflebiti» gelişme riski vardır. V.Supraorbitalis V.Ophtalmicus.sup VENA ANGULARIS V.Facialis superficialis V.Facialis profunda V.Temporalis profunda SİNUS CAVERNOSUS V.Temporalis superficialis PLEXUX PTERYGOİDEUS V.Maxillaris V.Sphenoidalis V.Retromandibularis ant. SİNUS PETROSUS SİNUS SİGMOIDEUS Ağız boşluğunun lenf drenajında ilk durak, submental, submandibüler, üst derin jugular ve parotis içi preauriküler lenf nodu gruplarıdır. Ayrıca dil kökü ve ağız tabanının bilateral lenf drenajı vardır V.Facialis V.Palatinus externus V.Retromandibularis post. V.JUGULARIS INTERNA V.Retromandibularis TRUNCUS V.FACİALİS V.Lingualis

38 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN LENFA DAMARLARI Nodi Lympatici occipitalis Nodi Lympatici auricularis posterior Nodi L.cervicalis profunda Nodi L.cervicalis superficialis Nodi Lympatici preauricularis Nodi Lympatici facialis Nodi Lympatici parotidei Nodi Lymp. submaksillaris Nodi Lympatici submentalis Dişlerin destek pulpa ve destek doku patolojilerinde, bulundukları bölgeye lokalize lenf bezlerinde klinik muayene ile tespit edilebilen büyümeler görülür. 3. molarların enfeksiyonlarında servikal lenflerde de patoloji izlenebilir. Nodi Lympatici cervicalis inferior

39

40

41 ÇİĞNEME SİSTEMİNİN ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ