P001 Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi nde 2005 Y l nda Saptanan Hastane Enfeksiyonlar Figen Ça lan Çevik 1, Nevil Ayk n 1, Hasan Naz 1, Melahat U ur 2, Zühre Do ru Yaflar 2 Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi 1 nfeksiyon Klini i, 2 nfeksiyon Kontrol Hemfliresi astane infeksiyonlar bütün dünyada oldu u gibi, ülkemizde de önemli bir sa l k sorunu olma özelli ini sürdürmektedir. Has- infeksiyonu etkenlerinin da l m n n ve direnç profilinin bilinmesi ve bu verilerin y llar içinde izlenmesi, infeksiyon kont- Htane rol politikalar na yön verme ve hastanelerdeki hizmet kalitesi aç s ndan önemlidir. Hastanemiz 669 yatakl bir hizmet hastanesi olup, 2001 y l ndan bu yana nfeksiyon Kontrol Komitesi aktif olarak çal flmaktad r. Sürveyans sistemi olarak klinik ve laboratuvar verilerine dayal, aktif prospektif surveyans yöntemi kullan lmakta olup, hastane infeksiyonu tan lar Centers for Disease Control and Prevention (CDC) kriterlerine göre yap lmaktad r. Toplanan verilerin kay t edilmesinde NosoLINE program kullan lm flt r. 01.01.2005-31.12.2005 tarihleri aras nda hastanemizde 32092 hasta yatarak tedavi görmüfltür ve 139 hastada (%0.4) 149 hastane infeksiyonu tesbit edilmifltir. Hastane infeksiyonu h z %0.5 olarak belirlendi. Tesbit edilen hastane infeksiyonlar n n %24.2 si cerrahi alan infeksiyonlar, %20.8 i üriner sistem infeksiyonlar, %8.7 si bakteriyemi ve %36.9 u di er (yumuflak doku infeksiyonlar, dekübit ülseri infeksiyonlar, kemik-eklem infeksiyonlar vb.) olarak de erlendirilmifltir. Bu infeksiyonlardan izole edilen mikroorganizmalar s ras yla %19.5 Koagülaz Pozitif Stafilokok, %11.4 Pseudomonas spp., %10.1 Acinetobacter spp. ve %7.5 Klebsiella spp. olarak belirlenmifltir. Hastane infeksiyonlar n n en s k görüldü ü klinik Dahiliye Klini i (Genel Dahiliye, Hematoloji, Nefroloji, Gastroenteroloji) idi (%24.2). Daha sonra s ras yla Ortopedi (%15.4), Nöroloji (%14.8) ve Genel Cerrahi Klini i idi (%10.1). Sonuç olarak, hastanemizde görülen hastane infeksiyonu oranlar n n ve da l m n n di er hastanelere göre daha düflük ve farkl olmas n n nedeninin; hastanemizin hizmet hastanesi olmas nedeniyle komplike hastalar n daha az s kl kla yatmas, hasta sirkülasyonunun h zl olmas, yo un bak m ünitelerindeki hasta yatak say s n n az olmas ve servislerden kültür gönderme oran - n n düflüklü ü oldu u düflünülmektedir. Bunun yan nda nfeksiyon Kontrol Komitesi ve Antibiyotik Kullan m Komitesinin etkin çal flmalar, sürekli hizmet içi e itimlerin verilmesi ve personelin giderek daha bilinçli hale gelmesinin de hastane infeksiyonu h - z n n düflüklü üne katk s oldu unu düflünmekteyiz. P002 Antalya Devlet Hastanesi Yo un Bak m Ünitelerinde Alet Kullan m ile liflkili Hastane nfeksiyon H zlar Melahat Sar ca 1, Petek Deniz Uçkan 1, Senay Dodanl 1, Tülin Temizkan 1, Figen Sar gül 1 1 S.B. Antalya Devlet Hastanesi astanemizde nfeksiyon Kontrol Komitesi 2001 y l nda çal flmalar na tüm servislerde sürveyans yaparak bafllam flt r ve hasta- infeksiyon h z m z 2001 de %2 olarak saptanm flt r. Yo un bak m ünitelerinde (YBÜ) invaziv alet kullan m s kl n n fazla ol- Hne mas yla birlikte hastane infeksiyonlar n n daha yüksek olmas nedeniyle genel hastane ve servis spesifik infeksiyon oranlar hastaneler ve servisler aras karfl laflt rmalarda zorluklar yaratm flt r. 2003 y l ndan itibaren yo un bak m ünitelerinde alet iliflkili infeksiyon oranlar kullan lmaya bafllanm flt r. Antalya Devlet Hastanesinde yo un bak m ünitelerinde yatan hastalar Ocak-Aral k 2005 tarihleri aras nda geliflen hastane infeksiyonlar, alet kullan m ve alet iliflkili infeksiyon oranlar, etkenler ve antibiyotik duyarl l klar prospektif olarak incelendi. Bu tarihlerde YBÜ lerinde yatan 1496 hastan n 170 inde infeksiyon saptand (%11). En s k görülen hastane infeksiyonu oran kan dolafl m infeksiyonu idi. En s k izole edilen etkenler Pseudomonas (%20.4), Koagülaz negatif stafilokok (KNS) (%19.4), S. aureus (18.2), E. coli (%10.5), Non-fermantatif gram negatif çomak (NFGNÇ) (%5.8) olarak s ralanmaktad r. Yo un bak m ünitelerinde 1000 alet gününe göre üriner sistem infeksiyonlar Tablo 1 de sunulmufltur. Ventilatör iliflkili pnömoni ve santral katetere ba l kan dolafl m infeksiyonu oranlar m z her iki aletin kullan m oran n n 0.1 den az olmas nedeniyle hesaplanamam flt r. Sonuç olarak; hastanemiz yo un bak m ünitelerinde üriner kateter kullan m yla iliflkili infeksiyon oranlar n n hesaplanmas, gerek gerçek hastane infeksiyonlar n yans tmakta, gerekse di er hastanelerle karfl laflt rmada kullan lmas aç s ndan uygun olacakt r. Tablo 1. Yo un Bak m Ünitesi (YBÜ) Tipine Göre Saptanan Alet liflkili nfeksiyon Oranlar. Alet iliflkili infeksiyon oran Alet kullan m oran Üriner sistem infeksiyonu Üriner kateter Nöroloji YBÜ 10.99 1 Beyin Cerrahi YBÜ 7.7 0.95 Cerrahi YBÜ 3.8 0.95 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 3
Antalya Devlet Hastanesi nde Cerrahi Alan nfeksiyonlar P003 Serpil Mete 1, Melahat Sar ca 1, Ahmet Özsancak 1, Tülin Temizkan 1, Figen Sar gül 1 1 S.B. Antalya Devlet Hastanesi Amaç : Cerrahi alan infeksiyonlar (CA ) di er hastane infeksiyonlar gibi morbidite ve mortaliteyi artt ran, hastanede kal fl süresini artt rarak maliyeti artt ran nedenlerden biridir. Hastanemizde 5 y ld r hastane infeksiyonlar sürveyans yap lmaktad r. Di er literatürlerin aksine nozokomiyal infeksiyonlar aras nda CA lar m z son s rada yer almaktad r (%4). Gerçekten hastanemizde hastalar n post-operatif yat fl sürelerinin k sa olmas ndan m, yoksa bizim hastalara ulaflamad m zdan dolay m CA oran m z n düflük oldu unu araflt rmak amac yla bu çal flma planland. Metod: Antalya Devlet Hastanesi nde Genel Cerrahi, Beyin Cerrahi, Kad n-do um, Ortopedi, Plastik Cerrahi, Gastroenteroloji Cerrahi servislerinde ameliyat olan 1335 hasta 07 Kas m 2005-06 Ocak 2006 tarihleri aras nda CA aç s ndan de erlendirildi. Yatt klar süre içerisinde direkt infeksiyon hemfliresi, infeksiyon hekimi ve kendi hekimi ile birlikte, taburcu olduktan sonra ise hastalara verilen bilgi formlar ile hastalar takip edildi. Sonuçlar: 1335 olgunun 25 inde (%1.8) CA geliflti. 25 hastan n 14 tanesi kad n (%56), 11 tanesi erkek (%44) olup, yafl ortalamalar 47 (19-71) idi. Olgular n yaralar 4 olguda kirli (%16), 3 olguda yar kirli (%12), 18 olguda (%72) temiz idi. 23 olgu genel anestezi, 1 olgu spinal anestezi, 1 olgu lokal anestezi uyguland. Ortalama ameliyat süresi 73 dakika (20-150 dakika) idi. 25 olgunun 18 i Genel Cerrahi klini inden (%72), 3 ü Ortopedi klini inden (%12), 2 si Kad n- Do um klini inden (%8) ve 1 olgu da Beyin Cerrahi (%4) klini indendi. Yat fl süreleri ortalamas 21.8 (3-60) idi. 7 olguda derin CA (%28), 17 olguda yüzeyel CA (%68), 1 olguda organ-boflluk CA (%4) saptand. 25 CA olgusunun 13 ünde mikroorganizma izole edildi. Di er olgularda ise hekim tan s ile yetinildi. Sonuç olarak; Hastanemizde görülen CA s kl di er hastanelere göre gerçekten çok az olmas n n bizce nedeni; hastanemizin hizmet hastanesi olmas nedeniyle komplike hastalar n daha az yatmalar, Onkoloji ve yan k üniteleri gibi özel birimlerin olmamas, sirkülasyonun h zl ve hasta ile temas eden personel say s n n az olmas ve infeksiyon kontrol komitesi taraf ndan konu ile ilgili sürekli hizmet içi e itimlerinin verilmesi ile ilgili oldu unu düflünmekteyiz. Tablo 1. CA Olgular n n Kliniklere Da l m. Klinik Say (%) G. Cerrahi 18 (72) Ortopedi 3 (12) Kad n-do um 2 (8) Beyin Cerrahisi 1 (4) 2000-2005 Y llar Aras nda Antalya Devlet Hastanesindeki Hastane nfeksiyonlar P004 Melahat Sar ca 1, Figen Sar gül 1, Ali Osman fiekercio lu 1, Mustafa Yorulmaz 1, Tülin Temizkan 1 1 S.B. Antalya Devlet Hastanesi astane nfeksiyon Kontrol Komitesi 2000 Temmuz ay nda kuruldu. Sürveyans çal flmalar na Eylül ay itibar yla baflland. 2000- H2003 y llar aras nda hastane genelinde laboratuara dayal sürveyans yap lm fl, 2003 y l nda hem hastane genelinde, hem yo- un bak mlara yönelik sürveyans yürütülmüfltür. 2004-2005 y llar aras nda laboratuvara dayal ve alete dayal sürveyansa geçilmifltir. Hastane enfeksiyon h zlar m z 2000 y l nda %0,7, 2001 y l nda %2, 2002 y l nda %2, 2003 y l nda %4,5 olarak tespit edilmifltir. 2003 y l nda itibaren yo un bak m sürveyanslar na bak ld nda sürveyans verileri 2003 y l nda %15,2, 2004 y l nda %15, 2005 y l nda %11 olarak bulunmufltur. 2000-2001 y llar aras nda en s k idrar yolu enfeksiyonu, 2002-2003 y llar aras nda en s k bakteriyemi tespit edilmifltir. 2003-2004 y llar aras nda yo un bak m ünitelerinde en s k idrar yolu enfeksiyonu, 2005 y l nda ise en s k bakteriyemi görülmüfltür. Hastane enfeksiyonlar n n en s k izole edilen etkenlerine bak ld nda hastane genelinde 2001 y l nda Pseudomonas aeruginosa %18, MRSA (Metisiline dirençli Staphylococcus aureus) %11.7, MRKNS (Metisillin e dirençli koagülaz negatif stafilokok) %6,8, E. coli %14,7, Candida %8,3, 2002 y l nda Pseudomonas aeruginosa %10,5, MRSA %19, MRKNS %15, E. coli %14, Candida %4, 2003 y l nda Pseudomonas aeruginosa %8,3, MRSA %15, MRKNS %14,6, E. coli %12, Candida %3,2 olarak bulunmufltur. Yo un bak m ünitelerine bak ld nda 2004 y l nda Pseudomonas aeruginosa %18,5, MRSA %8,8, MRKNS %28, E. coli %18, Candida %5,3, 2005 y l nda P. aeruginosa %20,4, MRSA %24, MRKNS %27, E. coli %10,5, Candida %4,7 olarak tespit edilmifltir. 4 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P005 K r kkale Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi nde 2005 Y l nda Görülen Hastane nfeksiyonlar Özcan Deveci 1, Dilek K l ç 1, Sedat Kaygusuz 1, Ergin Ayafll o lu 1, Canan A alar 1 1 K r kkale Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Amaç: K r kkale Üniversitesi T p Fakültesi nde yatan hastalarda Ocak 2005-Aral k 2005 tarihleri aras nda geliflen Hastane infeksiyonlar ve mikroorganizmalar n belirlenmesi. Gereç ve Yöntemler: K r kkale Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesinde Ocak 2005-Aral k 2005 tarihleri aras nda laboratuara ve klini e dayal aktif surveyans çal flmas yap ld. Hastane infeksiyon tan s Hastal k Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) kriterlerine göre kondu. Bulgular: 1 Ocak-31 Aral k 2005 tarihleri aras nda K r kkale Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesinde yatan 3570 hastan n 145 inde hastane infeksiyonu (%4) geliflmifltir. Bu infeksiyonun kliniklere göre da - l m ; Pediatri servisi; %17, Dahiliye servis; %16, Üroloji servisi; %12, Yenido an servisi; %8, Genel Cerrahi; %6.7 ve Yo un bak m; %5 oran nda idi. Yapt m z çal flmada infeksiyonlar n sistemlere da l m s kl k s ras na göre ilk s rada üriner sistem infeksiyonlar (%41), ikinci s rada cerrahi yara infeksiyonlar (%26), üçüncü s rada bakteriyemiler (%16) ve dördüncü s rada solunum sistemi infeksiyonlar (%9) gözlendi. Hastal k infeksiyon etkenleri s kl k s ras na göre; E. coli (%36.6), Nonfermanter (%14), Koagülaz negatif stafilokok (%9) ve S. aureus (%5) idi. Sonuç: Hastanemizde nozokomiyal infeksiyon en s k yenido an servisi ile birlikte pediatri servisinde (toplam %25) görülmektedir. Bunun muhtemel nedeni olarak hastanemizin referans hastanesi olmas, pediatri ve yenido an servisine yatan hastalar n ortalama %59 unun baflka hastaneden hastanemize sevk olmas olarak düflünülmüfltür. Nozokomiyal infeksiyon etkenlerine bakt m zda ilk s rada gram (-) bakterileri görmekteyiz. Gram (-) bakterilerden de E. coli ilk s rada görülmektedir. Hastanemiz için Gram (+) bakteriler halen ikinci s radad r. P006 Haydarpafla Numune Hastanesi Beyin Cerrahisi Klini inde Hastane nfeksiyonlar Sürveyans lknur Erdem 1, Nurgül Ceran 1, Asuman fiengöz nan 1, fiahinan Karl 1, Seniha fienbayrak Akçay 1, Derya Öztürk Engin 1, Pafla Göktafl 1, Tayfun Hakan 1, M. Zafer Berkman 1 1 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Beyin cerrahisi klini inde izlenen hastalar hem cerrahi s ras nda hem de sonras nda infeksiyonlara karfl risk alt ndad rlar. Bu çal flmada hastanemiz Beyin Cerrahisi Klini i nde izlenen hastalarda geliflen hastane infeksiyon s kl, tipi ve neden olan mikroorganizmalar n belirlenmesi amaçland. Ocak 2005-Aral k 2005 tarihleri aras nda Beyin Cerrahisi Klini i nde izlenen hastalarda geliflen hastane infeksiyonlar Hastal k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre, prospektif olarak, laboratuvar ve klini e dayal aktif sürveyans yöntemi ile tan mland. Bu süre içinde Beyin Cerrahisi Klini i nde izlenen 1210 hastan n 55 (%4.5) inde 63 (hastane infeksiyon h z : %5.2) hastane infeksiyonu geliflti (1.1 infeksiyon/hasta). Hastane infeksiyonu tan s konan hastalar n 38 (%57) i erkek, 17 (%43) si kad n idi. Hastane infeksiyonlar n n 28 (%44) i pnömoni, 15 (%24) i merkezi sinir sistemi infeksiyonu idi. Olgular n 19 (%30) unda bakteremi vard. En s k izole edilen etkenler MRSA, P. aeruginosa ve Acinetobacter spp. idi. Gram negatif bakterilerin en çok duyarl oldu u antibiyotikler imipenem, meropenem, amikasin ve sefoperazon sulbaktam idi. Mortalitenin ve tedavi maliyetlerinin oldukça yüksek olmas nedeni ile beyin cerrahisi klini inde hastane infeksiyonlar n n izlenmesi, erken tan ve uygun antibiyotik tedavisi oldukça önemlidir. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 5
Ventilatörle liflkili Pnömonilerde Maliyet Analizi P007 Hicran Karao lan 1, Ata Nevzat Yalç n 1, Melike Cengiz 2, Atilla Ramazano lu 2, Dilara Ö ünç 3, Latife Mam ko lu 1 1 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dal, 3 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi T bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal Hastane kökenli pnömoniler (HKP), genifl spektrumlu etkin antimikrobiyal ajanlara, kompleks destekleyici bak m olanaklar na ve koruyucu önlemlere karfl n hastane infeksiyonlar içinde en s k görülen infeksiyonlar aras ndad r. Ventilatörle liflkili Pnömoniler (V P), mekanik ventilasyon uygulanan hastalarda s k geliflen bir hastane infeksiyonu olup, HKP lerin en önemli alt grubunu oluflturmaktad r. Çal flmam zda, özellikle tan da güçlüklerin yafland V P lerin de erlendirilmesi ve maliyet analizinin yap lmas hedeflendi. Yo un Bak m Üniteleri (YBÜ) nde mekanik ventilasyon uygulanan ve V P tan s alan 81 hasta ile yafl, cinsiyet ve altta yatan hastal k olarak efllefltirilen ve herhangi bir hastane infeksiyonu geliflmeyen 81 hasta (kontrol grubu) de erlendirildi. Hastanede yat fl süresi V P grubunda ortalama 15.7 gün iken kontrol grubunda ortalama 4.9 gün idi (p< 0.0001). Ek yat fl süresi ise ortalama 10.8 gün olarak bulundu. V P grubundaki hastalarda YBÜ ne yat fltan sonra ortalama alt nc günde pnömoni geliflti i, 25 inin erken V P ve 56 s n n geç V P olduklar belirlendi. Erken V P etkenleri aras nda ilk s rada metisilin duyarl Staphylococcus aureus (%22.3) olmak üzere Klebsiella pneumoniae (%14.8), Haemophilus influenzae (%11.1), E. coli (%11.1) ve Acinetobacter baumannii (%11.1) olarak bulundu. Geç V P etkenleri aras nda ise ilk s rada Pseudomonas aeruginosa (%41.1) olmak üzere A. baumannii (%18.1) ve K. pneumoniae (%8.2) olarak bulundu. V P grubunda mortalite oran %32.0 (26/81) iken kontrol grubunda %19.7 (16/81) idi (p< 0.05). Ek maliyet, hastane infeksiyonlar n n ekonomik analizinde de erlendirilebilen önemli parametrelerden biridir. Çal flmam zda, toplam maliyet V P grubunda ortalama 8602.7 ± 5045.5 (1879-39422) Dolar ve kontrol grubunda 2621.9 ± 2053.3 (658-14305) Dolar olarak bulundu (p< 0.0001). V P olgular nda ek maliyet 5980 Dolar idi. Sonuç olarak çal flmam zda, YBÜ nde geliflen V P lerin morbidite ve mortaliteyi artt rd, hastanede yat fl süresinin uzamas yan s ra önemli bir ek maliyet getirdi i belirlendi. Özellikle antibiyotikler, di er ilaçlar ve sarf malzemeleri ek maliyetin en önemli k sm n oluflturmaktayd. Maliyeti oldukça düflük infeksiyon kontrol programlar n n etkin olarak uygulanmas yla, V P lerin sebep olduklar mortaliteyi, uzam fl yat fl sürelerini ve yüksek ek maliyeti azaltmak olas d r. Hemodiyaliz Ünitesinde El Hijyeni P008 Hümeyra Zengin 1, Gönül Y ld r m 1, Neslihan Ünal Kantar 1, Dilek Nakas 1, Burcu Ayd no lu 1, Yeflim Çetinkaya fiardan 2, Serhat Ünal 2 1 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Girifl: Hemodiyaliz ünitelerinde çok say da hastan n efl zamanl olarak hemodiyalize al nmas, infeksiyon etkenlerinin personelin elleri, kontamine alet/malzemeler veya yüzeyler arac l ile hastadan hastaya bulaflma riskini artt r r. Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde 2005 y l bafl nda infeksiyon kontrol program n n yeniden düzenlenmesi kapsam nda hemodiyaliz ünitesindeki uygulamalar n gözden geçirilmesi planlanm flt r. Yöntem: Ocak 2005 de hemodiyaliz ünitesi çal flanlar için temel infeksiyon kontrol kurallar konulu iki saatlik bir e itim düzenlenmifl, el antisepti i ve önlük ihtiyaçlar n n karfl lanmas sa lanm flt r. 1 Mart-31 Aral k 2005 tarihleri aras nda hemodiyaliz ünitesi haftada 2-3 kez bir infeksiyon kontrol hemfliresi taraf ndan ziyaret edilerek en az bir saat süreyle el hijyeni kurallar na uyum, eldiven ve önlük kullan m konular nda gözlem yap lm fl, veriler standart bir forma kaydedilmifltir. De erlendirme sonuçlar Haziran 2005 ve Ocak 2006 da Ünite Sorumlusu ve çal flanlar ile paylafl lm flt r. Sonuçlar: Mart-May s 2005 (birinci dönem) aras nda toplam 223, Haziran-Aral k 2005 (ikinci dönem) aras nda toplam 514 gözlem yap lm flt r. Birinci dönemde hastalarla temas öncesinde el hijyeni kurallar na uyum oran hemflire, doktor ve teknisyenler için s ras ile %17 (n= 198), %10 (n= 19) ve %0 (n= 6), hastalarla temas sonras nda ise %39, %10 ve %33 olarak bulunmufltur. Bu sonuçlar n Ünite Sorumlusu ve çal flanlar ile paylafl lmas n takiben gözlemlere devam edilmifltir. Geribildirimi takiben, ikinci dönemde hastalarla temas öncesinde el hijyeni kurallar na uyum oran hemflire, doktor ve teknisyenler için s ras ile %60.5 (n= 372), %11.9 (n= 42) ve %54 (n= 50) olarak bulunmufltur. Temas sonras el hijyeni kurallar na uyum oran n n temas öncesine benzer oldu u görülmüfltür. Birinci dönemde gereken durumlarda eldiven ve önlük kullan m oranlar %36 ve %0, ikinci dönemde ise %60.8 ve %1.2 olarak bulunmufltur. Tart flma: Gözlem çal flmas na bafllamadan önce e itim verilmifl olmas na ra men birinci dönemde el hijyeni kurallar na uyum, eldiven ve önlük kullan m oranlar n n çok düflük oldu u görülmüfl, geribildirim verilmesini takiben yap lan gözlemlerde önlük kullan m d fl nda tüm bafll klarda hemflire ve teknisyen grubunda belirgin iyileflme sa lanm flt r. nfeksiyon kontrol önlemlerine uyumun artt r lmas için sadece e itim vermek genellikle yeterli olmamakta, gözlem yap larak mevcut durumla ilgili geribildirim verilmesini takiben iyileflme sa lanabilmektedir. 6 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P009 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde Prosedür Spesifik Cerrahi Alan nfeksiyonu H zlar n n Hesaplanmas : Pilot Çal flma Yeflim Çetinkaya fiardan 1, Duygu Yazgan Aksoy 2, Sibel Aflc o lu 1, Aycan Y ld r m 3, Sabiha Akdeniz 3, Gönül Y ld r m 3, Hümeyra Zengin 3, Hülya fiahin 3, Serhat Ünal 1 1 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal, 3 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi Girifl: Cerrahi alan infeksiyonu (CA ) h zlar n n cerrahi giriflim tipleri ve say lar dikkate al narak prosedür spesifik olarak hesaplanmas önerilmektedir. Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde prosedür spesifik cerrahi alan infeksiyonu h zlar n n hesaplanmas ve NNIS rakamlar ile karfl laflt r larak standardize edilmifl infeksiyon oranlar n n (Standardized Infection Ratio= SIR)belirlenmesi amac yla bir pilot çal flma bafllat lm flt r. Yöntem: Takip edilecek giriflimler NNIS cerrahi giriflim kategorileri aras ndan seçilmifltir. Ocak 2002-Haziran 2003 aras nda seçilen cerrahi giriflimler için CA lerin belirlenmesinde NNIS yöntemi ve kriterleri kullan lm flt r. CA geliflimini etkileyen ba ms z risk faktörlerini belirlemek için lojistik regresyon analizi yap lm fl, hesaplanan prosedür spesifik CA h zlar indirekt standardizasyon yöntemi kullan larak NNIS rakamlar ile k yaslanm fl ve SIR de erleri hesaplanm flt r. Sonuçlar: Çal flma süresince 2447 majör cerrahi giriflim takip edilmifltir. Takip edilen cerrahi giriflimlerin 132 sinde (%5,4) CA geliflmifltir. Lojistik regresyon analizi ile kad n cinsiyet, perioperatif kan transfüzyonu, aç k drenaj kateteri kullan m ve NNIS risk indeksi > 1, CA geliflimi için ba ms z risk faktörü olarak belirlenmifltir (p< 0,05). Vaka say lar yeterli olmad için sadece CHOL, HER, CRAN, COLO ve OES için NNIS ile k yaslama yap lm fl ve SIR de erleri hesaplanm flt r. CRAN, OES ve COLO kategorileri için CA h zlar n n anlaml olarak yüksek oldu u görülmüfltür. CA h zlar n n NRC (National Research Council) yara s n fland rmas ve NNIS risk indeksine göre kategorizasyonu Tablo 1 de sunulmufltur. NNIS risk indeksinin CA geliflme riskini, NRC ye oranla daha iyi s n fland rd görülmüfltür. Tart flma: Perioperatif kan transfüzyonu, aç k drenaj kateteri kullan m ve yüksek NNIS risk indeks kategorisi di er birçok çal flmada da CA geliflimi için ba ms z risk faktörü olarak bildirilmifltir. SIR de erinin tüm NNIS cerrahi giriflim kategorileri için hesaplanmas infeksiyon kontrolü ile ilgili önceliklerin belirlenmesi ve al nan önlemlerin etkinli inin de erlendirilmesi aç s ndan önem tafl maktad r. 2004 y l sonuna kadar hastanemizde CA lerin saptanmas için laboratuvara dayal sürveyans yap lm flt r. Bu çal flman n sonuçlar gözden geçirildikten sonra CA sürveyans için NNIS yönteminin kullan lmas na ve belirli aral klarla k yaslama yap lmas na karar verilmifltir. Tablo 1. Cerrahi Alan nfeksiyonu H zlar n n NRC ve NNIS Risk ndeksine Göre S n fland r lmas NNIS risk indeksi Yara s n f (NRC) 0 1 2 3 Toplam Temiz %1,4 %4.4 %10.6 %40.0 %3.1 Temiz-kontamine %2.2 %11.9 %28.1 %50.0 %8.5 Kontamine %0 %9.1 %42.9 %0 %22.6 Kirli-infekte %0 %36.8 %44.4 %50.0 %42.3 Toplam %1.6 %7.4 %21.8 %38.9 %5.6 P010 Sa l k Personelinin Enfeksiyonla lgili Tutum ve Davran fllar Bingül Ispir 2, Turan Gündüz 1, Gülten Karadeniz 1, Emre Yan kkerem 1, Ayfle Ötnü 2 1 Celal Bayar Üniversitesi, 2 Manisa Devlet Hastanesi Amaç: Tan mlay c tipteki araflt rman n amac sa l k personelinin enfeksiyonla ilgili tutum ve davran fllar n belirlemektir. Yöntem: Araflt rma, Manisa Devlet Hastanesi nde çal flan tüm hemflireler evren oluflturacak flekilde planlanm fl, araflt rmaya toplam 60 hemflire kat lm flt r (n= 60). Verilerin toplanmas nda soru ka d kullan lm fl ve veriler bilgisayar ortam nda SPSS 10.0 paket programda de erlendirilmifltir. statistiksel analizlerde yüzdelik testler kullan lm flt r. Bulgular: Hemflirelerin %63.3 ü 11 y ldan fazla çal flmakta olup, ço unlu u (%58.3) Sa l k Meslek Lisesi mezunudur. Hemflirelerin %90 ifllemler s ras nda bariyer kulland klar n, bariyeri en çok ilaç uygulamalar nda kulland klar n (%16.7) belirtmifllerdir. Hemflirelerin %11.7 si perkütan kontamine yaralanma ile karfl laflm fl, sadece 1 kifli (%1.7) flüpheli cinsel iliflkide bulunmufltur. %93.3 ü herhangi bir sivri kesici alet yaralanmas nda al nmas gereken önlemleri bildi ini, %81.7 si en s k karfl lafl lan hastane enfeksiyonlar n bilmediklerini belirtmifllerdir. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 7
Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi Yo un Bak m Ünitelerinde nvaziv Araç liflkili Hastane nfeksiyonu H zlar P011 Gönül Y ld r m 1, Neslihan Ünal Kantar 1, Dilek Nakas 1, Hümeyra Zengin 1, Burcu Ayd no lu 1, Yeflim Çetinkaya fiardan 2, Serhat Ünal 2 1 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Girifl: Ülkemizde invaziv araç iliflkili hastane infeksiyonlar n n sürveyans na ilk olarak 2001 y l nda Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde bafllanm flt r. 2001-2004 y llar na ait sonuçlar n gözden geçirilerek, öncelikli alanlar n ve yeni hedeflerin belirlenmesi amaçlanm flt r. Yöntem: NNIS Sistemi taraf ndan tan mlanm fl olan standart sürveyans yöntemi kullan lm flt r. Hastane infeksiyonu tan lar CDC kriterlerine göre konulmufltur. Her YBÜ için invaziv araç kullan m oranlar ve invaziv araç iliflkili infeksiyon h zlar hesaplanarak benzer YBÜ lere ait rakamlarla karfl laflt r lm flt r. Sonuçlar: Dört y ll k sonuçlar gözden geçirildi inde 2004 y l nda Kalp-Damar Cerrahisi (KDC) YBÜ d fl nda tüm YBÜ lerde hastane infeksiyonu h zlar nda belirgin bir art fl oldu u görülmüfltür. Bu art fl n öncelikle 2004 y l içinde yaflanan h zl hemflire sirkülasyonu ile iliflkili olabilece i, KDC YBÜ de gerçek durumun di er YBÜ lerden farkl olmad, ancak çok daha az kültür gönderilmesi nedeniyle yap lan sürveyans n duyarl l n n daha düflük oldu u düflünülmüfltür. NNIS rakamlar ile k yasland nda kateter iliflkili üriner sistem infeksiyonlar (K -ÜS ) ve santral venöz kateter iliflkili kan dolafl m infeksiyonlar nda (SVK-KD ) farkl dönemlerde geçici art fllar yaflanmakla birlikte genellikle infeksiyon h zlar n n < 50. persentile karfl l k geldi i, ancak ventilatör iliflkili pnömoni h zlar n n tüm YBÜ lerde dört y l boyunca 90. persentilin çok üzerinde seyretti i görülmüfltür. Sonuçlar her YBÜ de çal flan hemflire grubuyla yap lan toplant larda paylafl lm fl, ayr ca YBÜ Sorumlular n n kat ld bir toplant da sunulmufl ve V P h zlar n n çok yüksek olmas n n nedenleri tart fl lm flt r. Tart flma: Hasta bafl na düflen hemflire say s n n azl (gece shift lerinde 4-5 hasta/hemflire) yüksek V P h zlar n etkileyen önemli bir faktör olabilir. Ancak mevcut hemflire say s ile di er bafll klarda önemli bir sorun yaflanmazken V P h zlar n n çok yüksek olmas, bu konuda yap lan sistematik bir hata veya hatalardan kaynaklan yor olabilece ini düflündürmektedir. Literatür bilgilerinden yola ç k larak bu amaçla bir iyilefltirme tak m kurulmas na ve konunun toplam kalite iyilefltirme yöntemleri kullan larak araflt r lmas na karar verilmifltir. yilefltirme Tak m çal flmalar na kas m 2005 sonunda bafllam flt r. Ancak muhtemelen konu üzerinde önemle durulmas ve fark ndal k yarat lmas sayesinde 2005 y l nda tüm YBÜ lerde V P h zlar nda önemli azalma sa lanm fl, bununla ilgili bir örnek fiekil 1 de sunulmufltur. ç Hastal klar YBÜ 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Ventilatör liflkili Pnömoni (2001-2005) 33,6 26,6 27,6 21,5 17,5 2001 2002 2003 2004 2005 V P h z = (V P say s /Ventilatör günü) x 1000 fiekil 1. ç Hastal klar YBÜ de V P H zlar. 8 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P012 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde Prosedür Spesifik Cerrahi Alan nfeksiyonu H zlar Hümeyra Zengin 1, Dilek Nakas 1, Neslihan Ünal Kantar 1, Gönül Y ld r m 1, Burcu Ayd no lu 1, Yeflim Çetinkaya fiardan 2, Serhat Ünal 2 1 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Girifl: Cerrahi alan infeksiyonu (CA ) h zlar n n cerrahi giriflim tipleri ve say lar dikkate al narak prosedür spesifik olarak hesaplanmas önerilmektedir. Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde Ocak 2002-Haziran 2003 aras nda yap lan pilot çal flman n sonuçlar n n de erlendirilmesini takiben, Ekim 2004 den itibaren prosedür spesifik cerrahi alan infeksiyonu sürveyans na bafllanm flt r. Örnek oluflturmas amac yla 2005 y l sonuçlar sunulmufltur. Yöntem: NNIS cerrahi giriflim kategorilerinin tamam na ek olarak, NNIS de yer almayan, ancak Hastanemiz için önemli oldu u düflünülen perkütan nefrolitotomi, rekonstrüktif cerrahi, meme protezi ve transplantasyon kategorilerinin izlenmesine karar verilmifltir. Cerrahi giriflim listesi, günlük olarak hastane informasyon sistemi kay tlar ndan al nm fl ve hastalar hafta içi her gün bir infeksiyon kontrol hemfliresi taraf ndan ziyaret edilmifltir. CA tan s, CDC kriterlerine göre konulmufltur. Taburculuk sonras sürveyans yap lmam flt r. Veri toplamak amac yla standart formlar kullan lm fl ve tüm veriler NOSONLINE Program nda kay t alt na al nm flt r. CA h zlar üçer ayl k dönemler halinde prosedür spesifik, NNIS risk indeksine göre ve cerrah spesifik olarak hesaplanm flt r. Sonuçlar: 1 Ocak-31 Aral k 2005 tarihleri aras nda toplam 44 kategoride, 6115 cerrahi giriflim izlenmifltir. En s k yap lan 10 cerrahi giriflim kategorisi için prosedür spesifik ve NNIS risk indeksine göre kategorize edilmifl CA h zlar Tablo 1 de sunulmufltur. Tablo 1 de yer alan h zlar Cerrahi Anabilim Dallar ile paylafl lm flt r. Cerrah spesifik CA h zlar n n cerrahlardan gelecek talep do rultusunda kifliye özel olarak bildirilmesi planlanm flt r. Tart flma: 2005 y l rakamlar gözden geçirilerek az say da infeksiyon geliflen veya hastanede yat fl süresinin k sal nedeniyle geliflen infeksiyonlar n saptanmas n n güç oldu u kategorilerin (örne in, sezeryan ile do um, di er endokrin sistem cerrahisi, vajinal histerektomi, di er kulak burun bo az cerrahisi, gibi) izlemden ç kar lmas ve Cerrahi Anabilim Dallar ndan gelecek öneriler do rultusunda NNIS de yer almayan, ancak izlenmesinin faydal olaca düflünülen kategorilerin sürveyans kapsam na al nmas planlanm flt r. Tablo 1. En S k Yap lan 10 Cerrahi Giriflim çin Prosedür Spesifik ve NNIS Risk ndeksine Göre Kategorize Edilmifl CA H zlar. Cerrahi giriflim Cerrahi giriflim say s NNIS 0 NNIS 1 NNIS 2 NNIS 3 Toplam CSEC 660 0,61 0,30 0 0 0,91 DES 301 0 0,33 0 0 0,33 DGUS 280 1,07 2,14 3,57 1,07 7,86 HER 257 1,17 0,78 1,55 0 3,50 H ST 539 2,42 5,39 2,59 0,18 10,58 KBGGB 224 0,90 4,9 4,02 0 9,82 KOLE 301 1,0 0,33 0,33 0,33 1,99 KRAN 377 0 2,91 0,8 0 3,71 LAM 270 0,37 0,74 0,37 0 1,48 MAST 269 1,49 5,57 0,37 0 7,43 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 9
Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi nde Yatan Hastalarda Antibiyotik Kullan m na Yönelik Kesitsel Araflt rma P013 Hasan Naz 1, Figen Ça lan Çevik 1, Nevil Ayk n 1, Melahat U ur 2, Zühre Do ru Yafler 2 Eskiflehir Yunus Emre Devlet Hastanesi 1 nfeksiyon Klini i, 2 nfeksiyon Kontrol Hemfliresi Amaç: Bu çal flma hastanemizde yatmakta olan hastalarda antibiyotik kullan m oranlar ve uygunlu- u belirlemek amac yla yap ld. Materyal ve metod: Hastanemizde yatan tüm hastalar 4 Ocak 2006 tarihinde antibiyotik kullan m ve uygunlu u aç s ndan de erlendirildi. Çal flma gününde hastanede yatan tüm hastalar tek tek ziyaret edildi ve antibiyotik kullanan hastalar n tüm t bbi verileri hekim ve/veya dosyas ndan kaydedildi. Bulgular: Çal flmaya al nan 590 hastan n 230 (%38.9) unun antibiyotik kulland saptanm flt r. Antibiyotik kullanan hastalar n 115 (%50) inin cerrahi, 115 (%50) inin dahili servislerde yatmakta oldu u tesbit edildi. Antibiyotikler 151 (%65.7) hastada tedavi, 79 (%34.3) hastada profilaksi amaçl kullan lm flt r. Antibiyotik tedavisi alan toplam 230 hastan n 78 (%33. 9) inde uygunsuz antibiyotik kullan m belirlenmifltir. Antibiyotiklerin kullan m amac na göre uygunluk durumu Tablo 1 de verilmifltir. Uygun antibiyotik kullanan hastalarda mikrobiyolojik verilerle tedaviye bafllanan 7 (%4.6) hasta saptan rken uygunsuz antibiyotik kullanan hastalarda mikrobiyolojik verilere dayal tedavi tesbit edilemedi. Çal flma gününde 4 (%0.67) hastaya hastane kökenli infeksiyon (HK ) tan s konulmufltur. Antibiyotik kullan m nda yap lan hatalar Tablo 2 de sunulmufltur. Tart flma ve sonuç: Çal flmam z sonucunda hastanemizde kültür alma al flkanl n n yetersiz oldu u ve özellikle profilaksi amaçl uygunsuz antibiyotik kullan m n n yüksek oldu u tesbit edilmifltir. Tablo 1. Antibiyotiklerin Kullan m Amac na Göre Uygunluk Durumu. Antibiyotik kullan m Tedavi Profilaksi Toplam Uygun kullan m 115 (%75.6) 37 (%24.3) 152 (%100) Uygunsuz kullan m 36 (%46.1) 42 (%53.8) 78 (%100) Toplam 151 (%65.7) 79 (%34.3) 230(%100) Tablo 2. Antibiyotik Kullan m nda Yap lan Hatalar. Uygunsuz antibiyotik kullan m flekli Say % Antibiyotik seçimi 32 41 Endikasyon d fl kullan m 30 38.5 Antibiyotik kullan m süresi 14 17.9 Antibiyotik dozu 2 2.6 Toplam 78 100 10 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P014 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde Vankomisin Dirençli Enterokok Sürveyans n n lk Befl Y ll k Sonuçlar Neslihan Ünal Kantar 1, Yeflim Çetinkaya fiardan 2, P nar Zarakolu 2, Gönül Y ld r m 1, Hümeyra Zengin 1, Dilek Nakas 1, Burcu Ayd no lu 1, Belgin Altun 2, Serhat Ünal 2 1 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Girifl: Türkiye de ilk vankomisin dirençli enterokok (VRE) suflu 1998 de izole edilmifltir. VRE için yüksek risk grubuna giren hasta say s n n fazla olmas nedeniyle Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi nde Kas m 2000 de aktif VRE sürveyans na bafllanm flt r. Yöntem: Eriflkin Hastanesi Yo un Bak m Ünitelerinde yatan tüm hastalar, ç Hastal klar Servislerindeki nötropenik hastalar, kemik ili i ve solid organ nakli yap lan hastalar sürveyans kapsam na al nm flt r. Haftada bir kez perianal sürüntü kültürü al narak hasta bafl nda seftazidim (64 mg/ml) ve vankomisin (6 mg/ml) içeren D-coccocele agara (Bio-merieux, Fransa) ekim yap lm flt r. Sürveyans kültürleri ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Araflt rma Laboratuvar nda de erlendirilmifltir. Enterokoklar n tan mlanmas için API-20 Strep (Bio-merieux, Fransa) kullan lm fl, ampisilin, vankomisin, teikoplanin, gentamisin ve streptomisin duyarl l klar mikrodilüsyon yöntemiyle çal fl lm fl, beta-laktamaz üretimi sefinaz diski (Beckton Dickinson, Cockeysville, MD) kullan larak test edilmifltir. Direnç genotipinin belirlenmesi için polimeraz zincir, sufllar aras ndaki klonal iliflkinin araflt r lmas için PFGE kullan lm flt r. Sonuçlar: Kas m 2000-Aral k 2005 aras nda toplam 58 hastada Vankomisin dirençli Enterococcus faecium kolonizasyonu saptanm flt r (Tablo 1). Tüm izolatlar n VanA pozitif oldu u ve beta-laktamaz üretmedi i görülmüfltür. PFGE analizi ile en az 10 farkl sufl tipinin bulundu u saptanm flt r. Beyin Cerrahisi YBÜ deki toplam 14 hastadan yedisinin ayn suflla kolonize oldu u, di er YBÜ lerde ve servislerde buna benzer klonal bir yay l m olmad görülmüfltür. Hiçbir hastada klinik infeksiyon geliflmemifltir. Tart flma: VRE-pozitifli i saptanan hastalar n tek kiflilik odalara yerlefltirilmesi ve s k temas izolasyonuna al nmas gerekmektedir. Tüm hastane genelinde VRE kontrolü için ayn kurallar uygulanmas na ra men, Beyin Cerrahisi YBÜ de izolasyon odas n n bulunmamas bu ünitedeki kontrolü zorlaflt rm fl ve yaklafl k alt ay süren bir salg n yaflanm flt r. Aktif sürveyans, baflar l bir VRE kontrol program n n en önemli bileflenlerinden biridir. Hastanemizde yürütülmekte olan sürveyans program ile VRE nin endemik nozokomiyal bir patojen haline gelmesi ve klinik infeksiyon geliflmesi önlenmifltir. Tablo 1. VRE-Pozitif Hastalar n Y llara Göre Da l m. Y l VRE ile kolonize hasta say s 2000-2001 4 2002 8 2003 37 2004 5 2005 4 Toplam 58 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 11
Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Hastane nfeksiyonlar Sürveyans : 2005 Y l Sonuçlar P015 Gülden Ersöz 1, Zeynep Kaya 1, Nuran Delialio lu 1, Sevin Karaçorlu 1, Özlem Kandemir 2, Ali Kaya 1 1 Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi, 2 Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve nfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal Mersin Üniversitesi T p Fakültesi hastanesinde hastane infeksiyonlar n n izlenmesi ve önlenmesi amac yla yap lan sürveyans çal flmas n n 2005 y l sonuçlar irdelenmifltir. Aktif, prospektif hastaya dayal sürveyans çal flmas n n 1 Ocak-31 Aral k 2005 verileri tan mlay c istatistiksel testlerle de erlendirilmifltir. 300 yatakl hastanemizde bu dönem içinde 95603 gün yatan 15751 hastada 811 infeksiyon saptand ve etken olarak 954 mikroorganizma izole edildi. nfeksiyon h z 8.4/1000 hasta yat fl günü (HYG) olarak belirlendi. Önceki 4 y la göre en yüksek oran olmas na karfl n istatistiksel olarak di er y llardan farkl de ildi (P= 0.52; 95% CI= -1.96 3.29). En yüksek infeksiyon h zlar ; Reanimasyon Yo- un Bak m Ünitesinde (RYBÜ) 64.8/1000 HYG, Yenido an Yo un Bak m Ünitesinde 25.8/1000 HYG, Nöroloji Bölümünde 14.0/1000 HYG idi. RYBÜ de en s k tespit edilen infeksiyonlar %49.0 oran yla ventilatör iliflkili pnömonilerdi (V P). Cerrahi Bilimlerde ise en s k rastlan lan infeksiyonlar beklenildi i gibi cerrahi yara infeksiyonlar yd (CY ) (%67.5). Dahili Bilimlerde %19.9 bakteriyemi, %16.5 klinik sepsis en s k gözlenen hastane infeksiyonlar yd. nfeksiyonlara göre etkenler de farkl l k gösteriyordu. Bakteriyemilerde en s k izole edilen etkenler Stafilokoklar (%54.0), CY ise E. coli (%21.1), Stafilokoklar (%17.0) ve Pseudomonas spp. (%16.5) idi. Cerrahi Bilimlerde özellikle de CY da E. coli beklenmedik oranda yüksek infeksiyon etkeni olarak izole edildi. Buna Enterobacteriaceae ailesinden di er etkenler efllik ediyordu (%17.5). Bu etkenlerin genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz üretiyor olmakla birlikte ayn plazmidi tafl y p tafl mad aç s nda herhangi bir araflt rma yap lmad. RYBÜ V P h z 31.9/1000 ventilatör günü, üriner kateter iliflkili ÜS h z ise 8.6/1000 kateter günü olarak saptand. Kateter iliflkili ÜS en s k izole edilen etken E. coli (%41.7) iken, V P de Acinetobacter spp. saptand (%29.8) ki bu hem RYBÜ nde (%26.5) hem de hastane genelinde (%10.0) 2005 y l için en büyük problem olarak karfl m za ç kt. Geçti imiz y llara oranla 2005 y l nda infeksiyon oranlar nda bir art fl oldu u fakat bunun istatistiksel olarak anlaml olmad, CY da E. coli ve di er Gram negatif basillerin beklenenden daha yüksek oranda infeksiyon etkeni olarak karfl m - za ç kt tespit edilmifltir. Ayr ca daha önceki y llarda Acinetobacter spp. izolasyon oranlar %1 in alt ndayken özellikle y l n ikinci yar s nda yüksek oranlara eriflerek salg na neden olmufltur. Denizli Devlet Hastanesi 2005 Y l Hastane nfeksiyonlar P016 fierife Akal n 1, Neriman Erkaya 1, Halil Karatafl 1 1 Denizli Devlet Hastanesi nfeksiyon Kontrol Komitesi Amaç: Denizli Devlet Hastanesi nde 2005 y l hastane infeksiyon epidemiyolojisinin araflt r lmas d r. Yöntem: 01 Ocak 2005-31 Aral k 2005 tarihleri aras nda Denizli Devlet Hastanesi nin tüm servislerinde yatan hastalarda geliflen hastane infeksiyonlar, nfeksiyon Kontrol Ekibi taraf ndan dahili ve cerrahi yo un bak mlarda günlük klinik izlem ve laboratuvara dayal, di er birimlerde laboratuvara dayal sürveyansla araflt r ld. Bulgular: Bu dönemde yatan 46.606 hastada 132 (%0.3) hastane infeksiyonu saptand. Yo un bak m üniteleri (YBÜ) hastane infeksiyonunun en s k görüldü ü yerlerdi. Dahiliye yo un bak mda 637 hastada 54 (%8.5), cerrahi yo- un bak mda 938 hastada 39 (%4.2) hastane infeksiyonu saptand. Bunlar anestezi (3, %1.4), ortopedi (16, %0.7) ve beyin cerrahisi (7, %0.6) izledi. Hastane infeksiyonu olarak en s k bakteriyemi (54 enfeksiyon, %34, 2) saptand. Bunu üriner sistem infeksiyonu (41 enfeksiyon, %27.5) ve cerrahi alan infeksiyonu (28 infeksiyon, %18.8) izledi. Hastane infeksiyon etkeni olarak 84 gram-negatif bakteri (%55), 50 gram-pozitif bakteri (%32.9) izole edildi. En s k izole edilen etken patojen Staphylococcus aureus (50, %32.9) idi. Enfeksiyonlar n 18 inde (%11.8) etken saptanamad. Sonuçlar: YBÜ hastalar nda enfeksiyon geliflme h z di er servislere göre daha yüksekti. Di er servislerde sadece laboratuara dayal sürveyans yap ld ve kültür isteme oran çok düflük oldu u için bu servislerin oranlar beklenenden daha az görülmektedir. Bu nedenle kültür alma al flkanl n n art r lmas, riskli kliniklerde hastaya dayal sürveyans çal flmas na ve daha gerçekçi veriler için alet-iliflkili enfeksiyon h zlar n n araflt r lmas na ihtiyaç vard r. 12 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P017 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Hastane nfeksiyonlar : Nokta Prevalans Sonuçlar Asuman fiengöz nan 1, lknur Erdem 1, fienol Çomo lu 1, fiahinan Karl 1, Derya Öztürk Engin 1, Nurgül Ceran 1, Emin Karagül 1, Pafla Göktafl 1 1 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Amaç: Bu çal flmada Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi nde hastane infeksiyonlar n n nokta prevalans yöntemiyle belirlenmesi amaçlanm flt r. Yöntem: 22.12.2005 tarihinde hastanemizin tüm klinikleri ziyaret edilerek, hastane infeksiyon h z, etkenleri ve bu etkenlerin antibiyotik duyarl l klar belirlenmifltir. Hastane infeksiyonu tan m ve s n fland r lmas nda Hastal k Kontrol Merkezi (CDC) kriterleri kullan lm flt r. Bulgular: Toplam yatak kapasitesi 685 olan hastanemizde 22.12.2005 tarihinde yatan hasta say s 621 olarak belirlenmifl, 11 hastada toplam 14 hastane infeksiyonu saptanm flt r (hastane infeksiyon h z : 2.25). Hastane infeksiyonlar n n kliniklere göre da l m tablo 1 de gösterilmifltir. Hastane infeksiyonu geliflen olgular n, %63.6 s erkek, %36.3 ü kad n olup, yafl ortalamas : 45.0 (5-72) idi ve %63.6 s nda kronik renal yetmezlik, kronik akci er hastal, diabetes mellitus gibi altta yatan hastal k vard. nfeksiyonlar n %45.4 ü pnömoni, %36.3 ü yara yeri infeksiyonu, %27.2 si üriner infeksiyon, %18.1 i kan dolafl m infeksiyonu idi. Etkenler, Acinetobacter spp., metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Enterococcus spp., Candida albicans ve 1 olguda etken belirsiz olarak saptand. Asinetobakter kökenlerinin en s k duyarl oldu u antimikrobiyaller sefaperazon-sulbaktam ve amikasin iken, psödomonas kökenlerinin en duyarl oldu u antimikrobiyaller imipenem, meropenem ve piperasilin-tazobaktam olarak belirlendi. Hastanemizde, hastane infeksiyon h z di er kliniklere göre yüksek olan Anesteziyoloji ve Reanimasyon ile Beyin Cerrahisi klinikleri hastaya dayal aktif surveyans yöntemiyle izlenmektedir. Di er kliniklerin hastane infeksiyonlar n n de erlendirilmesi belirli aral klarla nokta prevalans çal flmalar ile yap lmaktad r. Bu çal flmada hastanemizde en s k görülen hastane infeksiyonu pnömoni, en s k izole edilen etken Acinetobacter spp. olarak saptanm flt r. Hastane infeksiyonu Hastane infeksiyonu Hastane infeksiyonu Klinik Yatan hasta say s olan hasta say s say s h z n n n % Anesteziyoloji ve Reanimasyon 14 4 4 28.5 Klini i Dahiliye Klinikleri 89 1 2 2.24 Genel Cerrahi Klinikleri 123 2 3 2.43 Beyin Cerrahisi Klini i 33 1 2 6.06 Çocuk Hastal klar Klini i 38 - - - Di er dahili birimler 129 - - - Di er cerrahi birimler 195 3 3 1.53 Toplam 621 11 14 2.41 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 13
Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Hastanelerinde Hastane nfeksiyonlar : Üç Y ll k Sonuçlar n Karfl laflt r lmas P018 Serpil Erol 1, Zülal Özkurt 1, Ayten Kadanal 1, Kemalettin Özden 1, Asuman Aras 2, Mehmet Parlak 1 1 Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve nfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal, 2 Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Hemfliresi Amaç: Bu çal flmada Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi Yakutiye ve Aziziye Araflt rma Hastaneleri nde 2003, 2004 ve 2005 y llar nda görülen hastane infeksiyonlar n n (H ) karfl laflt r lmas amaçlanm flt r. Yöntem: Çal flmada Atatürk Üniversitesi Araflt rma Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf ndan kliniklerden aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile üç y ll k periyottan toplanan veriler kullan ld. Bulgular: 2003 y l nda her iki hastanemizde toplam 1033 H saptanm fl olup, H prevelans %2.9 olarak saptan rken, 2004 y l nda infeksiyon say s 933 olup prevalans %2.5, 2005 y l nda ise H say s 714 ve prevalans %1.8 olarak belirlenmifltir. H lar n prevalans n n, en s k saptanan infeksiyon türlerinin ve etkenlerin y llara göre da l m tablo1 de gösterilmifltir. Sonuç: Hastane infeksiyonlar n n prevalans son üç y lda düflüfl e ilimi göstermifltir. En çarp c düflüfl yan k ünitesinde gözlenmifltir. Ancak özellikle Anestezi ve Reanimasyon Klini i ve Prematüre Klini- i nde olmak üzere hastane infeksiyonlar hala önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Ayr ca y llar içinde bakteremi görülme oran giderek azal rken CAI lar n daha ön plana geçti i dikkat çekmektedir. Hastane infeksiyonu etkeni olan bakterilerden KNS, P. aeruginosa ve E. coli hala en s k karfl lafl lan üç etken olmaya devam etmektedir. Tablo 1. Y llara Göre Hastane nfeksiyonlar n n Da l m. Y l Prevalans H prevalans n n en yüksek En s k saptanan En s k saptanan oldu u klinikler (%) infeksiyon türleri (%) mikroorganizmalar (%) 2003 %2.9 1. Anestezi-Reanimasyon 1. Bakteremi (33.6) 1. S. aureus (24.9) Ünitesi (50.0) 2. ÜS (17.3)* 2. P. aeruginosa (18.5) 2.Yan k Ünitesi (34.9) 3. Pnömoni (8.4) 3. KNS(18.2)*** 3. Prematüre Ünitesi (13.3) 2004 %2.5 1. Anestezi-Reanimasyon 1. ÜS (21.4) 1. KNS (22.8) Ünitesi (37.0) 2. Bakteremi (19.2) 2. E. coli (17.2) 2. Yan k Ünitesi (24.3) 3. CA (16.6)** 3. P. aeruginosa (15.0) 3. Nefroloji Klini i (13.9) 2005 %1.8 1. Anestezi-Reanimasyon 1. CA (22.0) 1. KNS (23.4) Ünitesi (41.0) 2. ÜS (19.9) 2. P. aeruginosa (17.1) 2. Prematüre Ünitesi (13.4) 3. Bakteremi (18.5) 3. E. coli (16.5) 3. Yan k Ünitesi (6.4) * Üriner sistem infeksiyonu ** Cerrahi alan infeksiyonu *** Koagülaz negatif stafilokoklar 14 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P019 Haydarpafla Numune Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Klini inde Hastane nfeksiyonlar lknur Erdem 1, Asuman fiengöz nan 1, Nurgül Ceran 1, Duygu Mert 1, Seniha fienbayrak Akçay 1, Seyfi Ç. Özyürek 1, Pafla Göktafl 1, Mücahit Görgeç 1, Cihangir slam 1 1 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Kemik doku veya implant infeksiyonlar n n tedaviye dirençli olmas, tekrarlama riskinin yüksek olmas, tedavi maliyetinin yükselmesi ve mortaliteye yol açabilmesi nedeni ile ortopedi kliniklerinde infeksiyon en çok korkulan komplikasyonlardan birisidir. Bu çal flmada hastanemiz Ortopedi ve Travmatoloji Klini i nde izlenen hastalarda hastane infeksiyon s kl, tipi ve etken mikroorganizmalar n belirlenmesi amaçland. Ocak 2005-Aral k 2005 tarihleri aras nda Ortopedi ve Travmatoloji Klini i nde izlenen hastalardan Hastal k Kontrol Merkezi (CDC) kriterlerine göre hastane infeksiyonu tan s konan hastalar de erlendirildi. Bu süre içinde Ortopedi ve Travmatoloji Klini i taraf ndan izlenen hastalarda hastane infeksiyon h - z %1.9 olarak belirlendi. Hastane infeksiyonlar n n %83 ü cerrahi alan infeksiyonu, %6 s pnömoni, %4 ü kan dolafl m infeksiyonu, %4 ü protez infeksiyonu, %3 ü idrar yolu infeksiyonu idi. En s k izole edilen etkenler Staphylococcus aureus (S. aureus), Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp. idi. Cerrahi alan infeksiyonlar n n %65 inde etken S. aureus idi. nfeksiyon etkeni olarak izole edilen stafilokoklarda metisilin direnci %90 idi. Ortopedik cerrahide hastane infeksiyonlar geliflimini önlemede sürveyans çal flmalar ve infeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmas oldukça önemlidir. P020 Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesinde Vankomisin Dirençli Enterokok Prevalans n n Belirlenmesi smet Bay nd r 1, Gülden Ersöz 1, Ali Kaya 1 1 Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve nfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi ne yeni yatan hastalardaki VRE tafl y c l k prevalans ve yo un bak m birimlerinde yatt klar sürece VRE ile kolonize olma oranlar n belirlemek amac ile prospektif sürveyan çal flmas yap ld. Çal flmaya 0cak-Haziran 2005 döneminde hastaneye yeni yatan (0. gün) ve yo un bak m ünitelerinde yatmakta olan olgular dahil edildi. Yeni yatan 1000 olgudan yat fllar n n ilk günü ve Yo un Bak m Ünitelerinde yatmakta olan 100 olgudan ilk gün ve her hafta perianal sürüntü al nd. Örnekler hasta bafl nda 6 µg/ml vankomisin ve 64 µg/ml seftazidim içeren Mueller-Hinton Broth içine yerlefltirildi. 48. saatte bulan kl k saptanan ve 72. saatin sonunda bulan kl k olan ve olmayan bütün tüplerden 6 µg/ml vankomisin ve 64 µg/ml seftazidim içeren D-Coccosel agara pasaj yap ld. Enterokoklar n BBL CRYSTAL Gram- Positive ID System ile tiplendirilmesi yap ld. zole edilen sufllar n vankomisin direnci E-test ile do ruland. Bu dönemde hastanede yatan hasta say s 8653, hasta yat fl günü ise 57823 idi. Hastaneye yeni yatan olgular n 780 i (%78) erkek, 220 si (%22) kad nd, yafllar 3-97 (ortalama 49.2) aras nda de iflmekteydi. Dahiliye Yo un Bak m ve Cerrahi Yo un Bak mlarda hasta yat fl günü 3606, hasta yat fl gününe göre örnekleme oran %20.0, Reanimasyon Ünitesinde ise yat fl günü 891 ve örnekleme oran %50.3 idi. Yo un Bak m Ünitelerinde 12 enterokok suflu izole edildi. Dört sufl E. faecium, 8 sufl E. faecalis olarak tiplendirildi. Tarama besiyeri ile VRE olarak saptanan E. faecium sufllar n n sadece biri E-test ile vankomisine dirençli tespit edildi ve M K de eri > 256 µg/ml idi. Hastaneye yeni yatan olgularda ise vankomisin dirençli enterokok tespit edilmedi. Say n n azl nedeniyle istatistiksel olarak risk de erlendirmesi yap lmad. Çal flmam z n sonucunda bölgemizde hastanemiz için VRE lar n flimdilik hastane infeksiyonlar nda epidemiyolojik aç dan bir sorun oluflturmayaca kanaatine var ld. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 15
nfeksiyon Kontrolünde Toplam Kalite yilefltirme Yöntemlerinin Kullan m P021 Yeflim Çetinkaya fiardan 1, Gönül Y ld r m 2, Burcu Ayd no lu 2, Asuman Öz 2, Ayla Çelikcan 2, Ayflegül Akar 2, Emel Nergis 2, Filiz Kandemir 2, Naile Marafll o lu 2, Nermin Has rc 2, Kemal Yenilmez 4, Gül Kalyoncu 3, Serhat Ünal 1 1 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim Dal nfeksiyon Hastal klar Ünitesi, 2 Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi, 3 Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri nsan Kaynaklar Koordinatörlü ü, 4 Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Kalite Koordinatörlü ü Girifl: Hacettepe Üniversitesi Eriflkin Hastanesi YBÜ lerinde V P h zlar NNIS rakamlar na göre 90. persentilin en az iki kat üzerindedir. V P h zlar n n azalt lmas için toplam kalite iyilefltirme yöntemlerinin baflar ile kullan ld literatür örneklerinden yola ç k larak bir yilefltirme Tak m kurulmas na karar verilmifltir. Eriflkin Hastanesi ile ilgili önsonuçlar n sunulmas planlanm flt r. Yöntem: Eriflkin Hastanesi nden on, Çocuk Hastanesi nden iki hemflire, iki rehber ve bir infeksiyon kontrol doktorundan oluflan bir yilefltirme Tak m kurularak Kas m 2005 de çal flmalar na bafllam flt r. Sorun, planla, uygula, kontrol et ve önlem al döngüsü ve alt ad m yöntemi kullan larak ele al nm flt r. Standart bir form ile Eriflkin Hastanesi YBÜ lerinde endotrakeal aspirasyon ifllemi gözlenmifltir. Ventilatöre ba l hastalar n izlemi için ikinci bir form haz rlanm fl, mesai içi ve mesai d fl saatlerde gözlem yap lm flt r. Eriflkin Hastanesi nfeksiyon Kontrol Ekibi taraf ndan haz rlanm fl ve henüz uygulamaya konulmam fl olan Nozokomiyal Pnömoninin Önlenmesi Talimat tak m üyeleri ile paylafl larak gerekli de ifliklikler yap lm flt r. Toplam 151 hemflireye talimat ile ilgili e itim verilmifl, uygun teknikle yap lan bir endotrakeal aspirasyon iflleminin video kayd izletilmifltir. Sonuçlar: Eriflkin Hastanesi YBÜ lerinde endotrakeal aspirasyon ifllemi için 186, ventilatöre ba l hastalar için 429 gözlem yap lm flt r. Üniteler aras nda özellikle aspirasyon için kullan lan s v ve bu s v n n kullan m flekli, birden fazla kez aspire edilmesi gereken hastalarda nelaton sondan n kullan m flekli konular nda önemli farkl l klar gözlenmifltir. Ayr ca farkl ünitelerde el hijyeni sa lanmas, devrelerde s v birikimi, devrelerin kirli olmas ve a z hijyeni sa lanmas bafll klar nda sorun oldu u görülmüfltür. Uygulama farkl l klar n ortadan kald rmak için Ocak 2006 da aspirasyon s v s olarak 15 ml steril su içeren plastik ampullerin kullan m na bafllanm fl, talimat konusunda ayr nt l e itim verilmifl, dorsal lümenli endotrakeal tüplerin ve cuff bas nc ölçen aletlerin al m için giriflimde bulunulmufltur. Tart flma: Kurulmufl olan yilefltirme Tak m n n çal flmalar henüz tamamlanmam flt r. Ancak bu konuda hastane genelinde fark ndal k yarat larak henüz düzeltici bir önlem al nmadan tüm YBÜ lerde V P h zlar nda önemli azalma sa lanm flt r. Bu azalmaya ra men hala 90. persentil üzerinde seyreden h zlar n yilefltirme Tak m çal flmas sonras nda 75. persentile indirilmesi hedeflenmifltir. ERCP ile liflkili Sepsis P022 Sibel Kaymakç 1, Sultan Do anay 1, ffet Palab y ko lu 1, Emin Tekeli 1, Derya Aysev 1, Mustafa fi rlak 1 1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Kontrol Komitesi Amaç: Gastrointestinal endoskopi ile iliflkili infeksiyonlar n ço unlu unu, safra yollar t kan kl olan hastalarda yap lan endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) ile iliflkili sepsis oluflturmaktad r. Bu çal flman n amac, AÜTF Gastroenteroloji Bilim Dal ERCP Ünitesi nde gerçeklefltirilen ERCP iflleminden sonra bu klinikte izlenirken sepsis geliflen hastalar ile etken olan mikroorganizmalar tan mlamak ve bu sonuçlardan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt r. Gereç ve Yöntem: Hastalar n hastaneye yat fl ve herhangi bir giriflimden 72 saat sonra ortaya ç kan sepsis klinik tablosu nozokomiyal sepsis olarak adland r lmaktad r. Hastalara ERCP ile iliflkili sepsis tan s, bu çerçeve içinde konmufltur. Bulgular: AÜTF Gastroenteroloji Bilim Dal ERCP Ünitesi nde ERCP yap lan hastalardan 2002 y l nda %1.1, 2003 y l nda %1.8, 2004 y l nda %2.2 ve 2005 y l nda %1.1 inde ERCP ile iliflkili sepsis saptanm flt r. ERCP ile iliflkili sepsise atfedilebilir mortalite oran ayn s rayla %23.1, %29.4, %14.3 olarak gerçekleflmifltir. 2005 y l nda ERCP ile iliflkili sepsise atfedilebilir mortalite olmam flt r. Etken s ralamas nda ilk iki s raya Escherichia coli ve Pseudomonas türlerinin yerleflti i görülmüfltür. Sonuç: Etkenlerin da l m, söz konusu ünitede geliflen infeksiyonlarda endojen ve ekzojen mekanizmalar n birlikte rol oynad na iflaret etmektedir. Ayr ca 2002-2004 y llar ndaki sonuçlar, Pseudomonas türlerinin izolasyonununda art fl e ilimi gösterdi- inden ERCP Ünitesi nde endoskoplar n etkin temizlik ve dezenfeksiyonu baflta olmak üzere, infeksiyon kontrol uygulamalar gözden geçirilmifltir. Gerekli öneriler ve düzenlemeler yap ld ktan sonra 2005 y l nda umut veren bir geliflme gözlenmifltir. KAYNAKLAR 1. Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hughes JM. CDC definitions for nosocomial infections. Am J Infect Control 1988; 3: 128-40. 2. Do anay M. Nozokomiyal Kan Dolafl m nfeksiyonlar. Do anay M, Ünal S (editörler). Hastane nfeksiyonlar Kitab nda. Ankara: Bilimsel T p Yay nevi, 2003; 473-88. 3. Nelson DB. Infection control during gastrointestinal endoscopy. J Lab Clin Med 2003; 141: 159-67. 4. Novello P, Hagege H, Ducreux M, et al. Septicemias after endoscopic retrograde cholangiopancreatography. Risk factors and antibiotic prophylaxis. Gastroentrol Clin Biol 1993; 17(12): 897-902. 16 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P023 AÜTF Hastaneleri Cerrahi Kliniklerinde MRSA nfeksiyonlar : 1997-2005 Sevilay Kiraz 1, Sultan Do anay 1, Serpil Lale 1, Sibel Kaymakç 1, lkay Erbektafl 1, Tekmile Köse 1, ffet Palab y ko lu 1, Emin Tekeli 1, Fügen Çokça 1, Özay Akan 1, Necmettin Ünal 1, Derya Aysev 1, Mustafa fi rlak 1, Ethem Geçim 1, Erdal nce 1 1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Komitesi Amaç: Hastanemizdeki bafll ca cerrahi kliniklerde 1997 y l ndan itibaren metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) infeksiyonlar n n gösterdi i seyri ortaya koymak ve bu sonuçtan infeksiyon kontrolünde yararlanmakt r. Yöntem: Bu çal flmada, AÜTF Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Komitesi ( KK) nin elde etti i sürveyans verileri incelenmifltir. AÜTF Hastaneleri nde hastane infeksiyonlar (H ) lar, KK nin yürüttü ü, laboratuvara dayal, aktif, prospektif sürveyans çal flmalar ile izlenmektedir. H tan mlar, Centers for Disease Control and Prevention (CDC 1988, 1992) kriterleri temel al narak yap lm flt r. Bulgular: H etkeni olan S. aureus lar içinde MRSA oran incelendi inde en yüksek de erlerin Kardiyovasküler Cerrahi Klini- i nde gerçekleflti i görülmüfltür. Bu klinikte H etkeni olarak tan mlanan S. aureus lar n 1997, 2000 ve 2005 y llar nda s ras yla %81.8, %96.7 ve %97.8 inin MRSA oldu u belirlenmifltir. Tart flma ve Sonuç: Kardiyovasküler Cerrahi (KVC) Klini i nde MRSA n n H etkenleri içindeki a rl n n belirgin flekilde artmas ve izole edilen S. aureus lar n hemen tamam n n MRSA olmas son derece önemlidir. Bu sonuçlar KVC Klini i nde infeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmas nda ciddi sorunlar oldu unu göstermifltir. Genel Cerrahi, Beyin Cerrahi ve Gö üs Cerrahi Klinikleri nde MRSA infeksiyonlar n n son befl y lda önemli oranda azalma göstermesi olumlu bir geliflmedir. Tablo 1. Bafll ca Cerrahi Kliniklerde H Etkenleri çinde MRSA Oran. KVC Genel cerrahi Beyin cerrahi Gö üs cerrahi bni Sina H. Cebeci H. 1997 9/58 %15.5 65/269 %24.1 21/91 %23.1 11/52 %21.1 17/45 %37.7 2000 29/143 %20.3 125/448 %27.9 9/33 %27.3 19/75 %25.3 11/18 %61.1 2005 45/140 %32.1 29/218 %13.3 15/98 %15.3 10/139 %7.2 4/73 %5.5 P024 AÜTF Hastaneleri nde Primer ve Sekonder Kan Dolafl m nfeksiyonlar lkay Erbektafl 1, Sibel Kaymakç 1, Serpil Lale 1, Sultan Do anay 1, Sevilay Kiraz 1, Tekmile Köse 1, ffet Palab y ko lu 1, Emin Tekeli 1, Fügen Çokça 1, Özay Akan 1, Necmettin Ünal 1, Derya Aysev 1, Mustafa fi rlak 1, Ethem Geçim 1, Erdal nce 1 1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Komitesi Amaç: Bu çal flman n amac, hastanelerimizdeki bafll ca cerrahi ve dahili kliniklerdeki primer ve sekonder kan dolafl m infeksiyon (KD ) lar n n s kl n ve etkenlerini ortaya koymakt r. Ayr ca sekonder KD lar n n kliniklere da l m da belirlenmifltir. Yöntem: Hastane infeksiyonu (H ) tan mlar, Centers for Disease Control and Prevention (CDC 1988, 1992) kriterleri temel al narak yap lm flt r. Sekonder KD lar, H lar içinde gösterilmeden ayr olarak kaydedilmifltir. Bulgular: Hematoloji Klini i nde geliflen 193 H nun 111 i (57.5) primer KD dur. Bunu %31.3 oran ile T bbi Onkoloji Klini i izlemifltir. Cerrahi Kliniklerde geliflen H lar n n %8.1-%23.5 unun primer KD oldu u belirlenmifltir. Bafll ca H lar nda sekonder KD geliflme oranlar tabloda gösterilmifltir. Primer KD etkeni olan 345 mikroorganizma içinde ilk s raya 102 (%29.6) koagülaz negatif stafilokok (KNS), 52 Escherichia coli (E. coli) (%15.1) yerleflmifltir. Sekonder KD na yol açan 93 etken içinde ise en s k izole edilen mikroorganizma 22 metisiline dirençli Staphylococcus aureus (%23.7) olmufltur. Candida türlerinin primer KD n n %6.1; sekonder KD n n %6.4 ünden sorumlu oldu u görülmüfltür. Sekonder KD n n kliniklere göre da l m incelendi inde ise, 93 sekonder kan dolafl m infeksiyonundan 19 unun (%20.4) Kardiyovasküler Cerrahi (KVC) Klini i nde, 18 inin bni Sina Hastanesi ndeki Genel Cerrahi Klini i nde ortaya ç kt belirlenmifltir. Sekonder KD n n %3.2-6.4 ü dahili kliniklerde gözlenmifltir. Sonuç: Bu sonuçlar n fl nda primer ve sekonder KD lar n n önlenmesi ve kontrolüne yönelik daha gerçekçi stratejiler gelifltirmek mümkün olacakt r. Tablo. Bafll ca Hastane nfeksiyonlar nda Sekonder KD Oranlar. N Sekonder KD (N) Sekonder KD geliflme oran (%) Üriner sistem inf. 235 31 %13.2 Solunum sistemi inf. 240 37 %15.4 Cerrahi alan inf. 274 19 %6.9 Di er 128 16 %12.5 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 17
Yenido an Ünitesinde Tek Kullan ml k Ventilatör Hortumlar n n Tekrar Kullan m ve Sonuçlar P025 Duygu Eflel 1, Mustafa Akçakufl 2, Fatma Mutlu Sar güzel 1, Bülent Sümerkan 1 1 Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Pediatri Anabilim Dal Mekanik ventilasyon ekipmanlar, hastane infeksiyonlar aç s ndan önemli kaynaklard r. Bu yolla oluflan infeksiyonlarda en önemli etken mikroorganizma minimal üreme ihtiyaçlar sayesinde bu tür ortamlarda kolayca ço alabilen Pseudomonas aeruginosa d r. Hastanemiz Yenido an Ünitesi nde ventilatör iliflkili pnömoni say lar n n artmas üzerine bir inceleme bafllat lm fl ve bu inceleme sonucunda Ocak-Eylül 2005 tarihleri aras nda 55 bebe in trakeal aspirat örneklerinde 105 ve üzeri P. aeruginosa izole edildi i belirlenmifltir. Bu bebeklerden izole edilen sufllar n antibiyotik direnç paternleri incelendi inde on farkl antibiyotip oldu u ve sufllardan 41 (%74) inin 3 major antibiyotipten birine dahil oldu u görülmüfltür. nfeksiyon kayna n n araflt r lmas s ras nda Yenido an Ünitesinde kullan lan ve asl nda tek kullan ml k olan ventilatör hortumlar n n etilen oksit ile steril edilerek tekrar kullan ld, ancak sterilizasyon ifllemi öncesinde uygun flekilde y kanmad ve içinde gözle görünür s v kald gözlenmifltir. Durum Yenido an Ünitesine bildirilmifl ve Eylül 2005 tarihinden itibaren ventilatör hortumlar n n tekrar kullan m na son verilmifltir. Ocak 2006 ya dek sadece 5 bebe in trakeal aspirat örneklerinde anlaml P. aeruginosa izolasyonu olmufltur. Ventilatör hortumlar n n çok pahal olmas nedeniyle, pek çok hastanede oldu u gibi bizim hastanemizde de bunlar n tekrar kullan m neredeyse zorunludur. Bu ifllemin kontrollü olabilmesi amac yla Ocak 2006 tarihinden itibaren ventilatör hortumlar n n yeniden kullan ma haz rlanmas görevi Merkezi Sterilizasyon Ünitesine verilmifltir. Ünitedeki y kama-dezenfektör cihazlara bu hortumlar n içlerinin y - kanmas n sa layacak özel bir aparat al nm flt r. Y kanamayan parçalar ise hidrojen peroksit (Sterrad) ile steril edilerek teslim edilmektedir. Y kama sonras rasgele birkaç hortum içerisinden Beyin-Kalp infüzyon s v s geçirilerek üreme kontrolü yap lm fl, ancak herhangi bir bakteri izole edilememifltir. Yeni uygulamaya baflland ndan beri sadece bir bebe in trakeal aspirat nda P. aeruginosa üretilmifl, ancak bu bebe in yaklafl k dört ayd r hastanede yatmas nedeniyle bir kolonizasyon oldu u sonucuna var lm flt r. Tek kullan ml k ventilatör hortumlar ayr labilir tüm parçalar ayr lmak ve y kama-dezenfektör cihazlarda 95 C de y kanmak suretiyle tekrar kullan ma sunulabilir. Y kanamayan parçalar için hidrojen peroksit ile sterilizasyon etilen okside göre daha güvenilir ve çabuk bir yöntemdir. 18 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P026 Konya Numune Hastanesi 2005 Y l Hastane nfeksiyonlar Nebahat Dikici 1, fienay Da l 1, Fatime Korkmaz 1, fiehnaz Güngör 1, Gülay Mutlu 1 1 Konya Numune Hastanesi Enfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Klini i Amaç: Hastanemizde izlenen hastane enfeksiyonlar (H ), infeksiyon bölgeleri ve kliniklere göre H h zlar n n belirlenmesi amaçland. Yöntem: Hastanemiz Yo un Bak m Üniteleri (YBÜ) ve Ortopedi klini ine günlük aktif sürveyans, di- er kliniklerde ise pasif ve kültüre dayal surveyans program izlenerek H lar belirlendi. Bulgular: Hastanemiz 65 i yo un bak m olmak üzere toplam 700 yata a sahiptir. 2005 y l içinde 35310 hasta 194493 hasta yat fl günü izlendi ve 209 H tespit edildi. Hastane genelinde nfeksiyon H z : %0.59, insidans dansitesi: 1.07/1000 bulundu. 179 hastadan etken izolasyonu yap ld. zole edilen etkenlerin %65.3 ü Gram negatif, %32.4 ü Gram pozitif bakteriler ve %2.3 ü Candida spp. idi. Kliniklere ve infeksiyon yerine göre H h zlar Tablo-1 de özetlenmifltir. Sonuç: Hastanemiz genel H h z birçok hastaneye göre daha düflük bulundu. Cerrahi alan infeksiyonlar m z n ilk s rada yer almas nda Ortopedi klini ine günlük aktif surveyans yap lmas n n önemli bir rolü oldu u düflünüldü. Her merkezin kendi H h zlar n belirlemesi, kendi infeksiyon kontrol politikalar n gelifltirmede yol gösterici olacakt r. Tablo 1. Olgular n Kliniklere ve nfeksiyon Bölgesine Göre Da l m. Klinikler CA ÜS DS Prot.. SS YD K.. SSS Top H h z ns Dans Reanimasyon YB 1 7 3 3 2 16 53.30 72.72 Beyin cerrahi YB 5 22 11 4 3 1 3 49 20.16 20.79 Nöroloji YB 15 3 2 20 6.19 8.05 Acil Servis YB 3 5 8 2.91 10.23 Ortopedi 43 2 1 21 4 71 2.91 3.65 Nefroloji 1 1 1.96 2.39 Gö üs YB 1 3 4 1.03 1.37 Gö üs Cerrahisi 3 3 6 0.78 1.38 Kalp Damar Cer 2 2 0.51 0.99 Koroner YB 2 2 0.50 1.68 Beyin cerrahisi 7 1 8 0.45 0.55 Dahiliye YB 1 1 2 0.27 0.86 Plastik Cerrahi 1 1 0.22 0.39 Genel Cerrahi 7 1 8 0.20 0.43 ntaniye 1 1 0.13 0.32 Üroloji 1 2 3 0.13 0.26 Dahiliye 2 1 3 0.07 0.12 Gö üs 2 2 0.07 0.10 Kardiyoloji 1 1 0.04 0.11 Hemodiyaliz 1 1 0.04 0.11 Toplam 70 57 25 21 19 11 3 3 209 0.59 1.07 (%) 33.49 27.27 11.96 10.04 9.09 5.29 1.43 1.43 100 CA : Cerrahi alan infeksiyonu, Prot: Protez infeksiyonu, YD : Yumuflak doku infeksiyonu, DS : Dolafl m sistemi infeksiyonu, ÜS : Üriner sistem infeksiyonu, SS : Solunum sistem infeksiyonu, K : Kateter infeksiyonu, SSS : Santral sinir sistemi infeksiyonu Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 19
Bay nd r Hastanesi Sö ütözü nde 2005 Y l Nozokomiyal Solunum Sistemi nfeksiyonlar P027 Nurflen Karakç 1, Asl Karademir 1, Candan Üstün 1 1 Bay nd r Hastanesi Hastane nfeksiyonlar içinde, solunum sistemi infeksiyonlar ; hastanede kal fl süresini uzatmas, hastane maliyetini belirgin art rmas ve yüksek mortalite oranlar na neden olmalar yönünden son derece önemli bir infeksiyon grubudur. Bu çal flmada Bay nd r Hastanesi Sö ütözü nde Ocak 2005-Aral k 2005 tarihleri aras nda geliflen hastane kaynakl solunum sistemi infeksiyonlar de erlendirilmifltir. 2005 y l nda yatarak izlenen 11795 hastadan 166 s nda 258 hastane infeksiyonu geliflti i saptanm flt r. 2005 y l nda nozokomiyal infeksiyon h z %2.19 dur. Bu infeksiyonlar n kayna na göre da l m nda %33.7 ile solunum sistemi infeksiyonlar n n ilk s rada yer ald görülmektedir. Hastane kaynakl solunum sistemi infeksiyonlar n n yafllara göre da l m : 0-14 yafl 2 kifli 15-40 yafl 3 kifli 41-70 yafl 38 kifli 71 ve üzeri 33 kifli Hastalar altta yatan hastal klar aç s ndan bak ld nda genel vücut travmas ile izlenen 6, koroner bypass olan 4, kronik obstrüktif akci er hastal ile izlenen 6, serebrovasküler hastal olan 17, intrakranial kitlesi olup opere edilen 13, intrakranial kanama ile izlenen 7, akci er ve mide kanseri olup metastazlar olan 5, Alzheimer hastal olup bilinç kayb ile yatan 7, Parkinson hastal olan 2, kronik myeloblastik lösemi olan 1, iskemik ensefalopati ile yatan 1 hasta olarak izlenmifltir. Hastalar n tümünde hastane kaynakl pnömoni etkenleri mikrobiyoloji laboratuvar nda izole edildi inde, 28 hastada iki adet, 3 hastada üç adet pnömoni etkeni olan mikroorganizma izolasyonu vard. Hastane kaynakl solunum sistemi infeksiyonlar nda etken mikrooorganizma da l mlar na bak ld nda; Pseudomonas aeruginosa 16 MRSA 12 MRSE 19 MSSA 3 Klebsiella pneumoniae 18 E. coli 4 Candida spp. 15 Acinetobacter spp. 5 Streptococcus pneumoniae 2 Stenotrophomonas maltophilia 4 Enterobacter spp. 7 Proteus mirabilis 3 Enterococcus spp. 1 Pneumocystis carinii 1 Hastane kaynakl solunum sistemi infeksiyonu ile izlenen bu hastalardan 46 s (%60) tan konuldu unda entübe olan hastalard. Nozokomiyal pnömoni ataklar hastaneye yat fl gününden itibaren ortalama olarak 19 günde geliflti. En k sa süre 3, en uzun süre 86 gün olarak belirlenmifltir. Hastane kaynakl pnömoni, bir çok risk faktöründen etkilenmektedir. Hastan n altta yatan hastal, yafl, bilinç durumu, entübasyon süresi, trakeostomi-kateter uygulanmas, izole edilen etkenlerin virülanslar, tümü bu infeksiyonlar n geliflimine zemin haz rlayan basamaklard r. 20 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1
P028 Pseudomonas aeruginosa n n Neden Oldu u Ampiyem Olgusu: Toplum Kökenli mi, Nozokomiyal mi? Derya Seyman 1, Dilara nan 1, Sevim Keskin 2, Abdullah Erdo an 3, Betil Özhak 4, Latife Mam ko lu 1 1 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi Gö üs Cerrahisi Anabilim Dal, 4 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi T bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal Pseudomonas aeruginosa hastane infeksiyon etkeni olan f rsatç bir patojendir. Birden fazla direnç paterninin bir arada olmas nedeniyle antipsödomonal antibiyotiklere (APA) k sa sürede direnç gelifltirmektedir. Onbefl gündür öksürük, balgam, hemoptizi, atefl ve sa gö üs a r s yla Gö üs Cerrahisi klini ine baflvuran ve sa hemitoraksta ampiyem tan s yla tüp torakostomi (kapal sualt drenaj (KSAD)) uygulanan hastaya nfeksiyon Hastal klar konsultasyonu istendi. Hastan n pü ve balgam kültüründe P. aeruginosa üredi. Üretilen izolat siprofloksasine az duyarl, piperasiline (P) duyarl ve di er APA lere [sefepim (S), aztreonam, seftazidim (SF), meronem (M), sefoperazon/sulbaktam (SS), amikasin, netilmisin] dirençliydi. Çoklu dirençli P. aeruginosa toplum kökenli ampiyemde beklenen bir etken olmad ndan, hastan n öyküsü, dosyas ve önceki yat fl ndaki nfeksiyon Hastal klar konsultasyon izlem formu incelendi ve 2 y l önce trafik kazas sonucu multipl travma nedeniyle 2.5 ay yo un bak mda takip edildi i ö renildi. Sa akci erde kontüzyon ve hemopnömotoraks geliflen hastaya KSAD uyguland ve uzun süre entübe takip edildi i, sa akci eri yeteri kadar ekspanse olmayan, sa orta ve alt lob kaynakl bronkoplevral fistül-ampiyem geliflen hastaya 3 kez dekortikasyon operasyonu yap ld saptand. Birinci ve 2. operasyonda al nan intraoperatif pü kültüründe Pseudomonas spp. üredi i, APA duyarl oldu u ve M bafllanan hastan n tedavisinin 19. gününde yap lan 3. operasyonunda al nan intraoperatif pü kültüründe tekrar Pseudomonas spp. üredi i tespit edildi. Bu izolat n imipenem ( ) ve M e direnç gelifltirmesi nedeniyle hastada SS a geçildi i, bronkoskopi ile al nan bronkoalveoler lavaj örne inde yine Pseudomonas spp. üredi- i,, M direncinin yan s ra S ve SF de direnç geliflti i belirlendi. SS la tedavi edilen hastan n flifayla taburcu edildi i saptand. Taburcu olduktan sonra solunum sistemi ile ilgili yak nmas ve hastaneye yat fl öyküsü olmayan hastada, 20 ay sonra geliflen ampiyem tablosunda üretilen etken, direnç paterni ve önceki kültür antibiyogramlar ile benzerlik göstermesi nedeniyle yeni infeksiyonun nozokomiyal kaynakl oldu u düflünülmüfltür. Üretilen P. aeruginosa suflunun sadece P e duyarl olmas, bu antibiyoti in önceden kullan lmam fl olmas na ba lanm flt r. Bu vakada yaklafl k 2 seneye varan öyküye ra men infeksiyonun nozokomiyal kaynakl olabilece i, özellikle cerrahi alan infeksiyonu varl nda önceki öykünün dikkatle araflt r lmas gerekti i vurgulanmak istenmifltir. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1 21
Konya Numune Hastanesi 2005 Y l Hastane nfeksiyonu Etkenleri ve Antibiyotik Duyarl l klar P029 Fatime Korkmaz 1, Nebahat Dikici 1, fienay Da l 1, fiehnaz Güngör 1, Gülay Mutlu 1, Gülizar Akyol 2 1 Konya Numune Hastanesi Enfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Klini i, 2 Konya Numune Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvar Amaç: Hastanemiz hastane infeksiyonu (H ) etkenlerini, infeksiyon bölgesine göre da l mlar n ve antibiyotik dirençlerini tespit etmek. Yöntem: Hastanemiz Yo un Bak m Üniteleri ve Ortopedi klini inde aktif sürveyans, kliniklerde ise pasif ve kültüre dayal surveyans program izlenerek H lar belirlendi. zole edilen sufllar n identifikasyonu klasik yöntemler ve BBL crystal identifikasyon kitleri ile, antibiyotik duyarl l klar Kirby-Bauer disk diffüzyon yöntemi ile NCCLS kriterlerine uygun olarak yap ld. Bulgular: 2005 y l içinde 35310 yatan hastan n 188 inde 209 H tespit edilmifltir. Bunlar n 179 unda etken izole edilerek, antibiyotik duyarl l klar belirlenmifltir. MRSA oran m z %54.5, MRSE ise %76.9 tespit edildi. Vankomisin dirençli Enterokok saptanmad. Gram negatif enterik basillerde mipenem (%94.3), Sefoperazon-sulbaktam (%75), Piperasilin-tazobaktam (%69.2), Pseudomonas spp. için Amikasin (%95.8), Sefoperazon-Sulbaktam (%92), Meropenem ve Netilmisin (%85.7), Acinetobacter spp. için ise mipenem (%88.8), Piperasilin-tazobaktam (%77.7), Sefoperazon-sulbaktam (%75) en duyarl antibiyotik olarak belirlenirken en dirençli antibiyotikler Gram negatif enterik basillerde Ampisilin (%97), Sefazolin (%87.8), Sefiksim (%83.6) Pseudomonas spp. için Aztreonam (%88.8) olarak saptand. Sonuç: Her hastanenin kendi H etkenlerini ve antibiyotik dirençlerini sürekli izlemeleri, ona göre tedavi protokollerini belirlemeleri uygun olacakt r. Tablo 1. Konya Numune Hastanesi Hastane nfeksiyonu Etkenler. Etken CA ÜS PR.. DS YD SS K.. SSS Top. Pseudomonas spp. 11 16 1 2 30 E. coli 3 15 1 1 1 21 Enterobacter spp. 12 4 1 17 A. baumannii 6 4 2 1 13 Klebsiella spp. 3 7 2 12 Citrobacter 3 1 1 5 Panteo agglomerans 2 1 1 4 Proteus 2 1 1 4 S. maltophilia 1 1 1 3 S. marcescens 2 2 B. cepacia 2 2 Di er Gram (-) 3 1 4 M.R.S.A 5 1 5 2 1 2 1 17 M.R.S.E 3 1 2 4 10 M.S.S.A 2 2 1 2 1 8 Streptococcus spp. 1 1 2 2 6 KNS 6 6 Enterococcus spp. 2 1 1 1 5 Di er Gram (+) 2 2 2 6 Candida spp. 2 2 4 Etkeni bilinmeyen 3 2 15 3 1 4 2 30 Toplam 70 57 21 25 11 19 3 3 209 CA : Cerrahi alan, Pr: Protez, YD : Yumuflak doku, DS : Dolafl m sistemi, ÜS : Üriner sistem, SS : Solunum sistem, K : Kateter, SSS : Santral sinir sistemi. 22 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2006; 10: Ek 1