Yo un Bak m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik Dirençli Acinetobacter Salg n

Transkript

1 P01 Yo un Bak m Ünitelerinde Çoklu Antibiyotik Dirençli Acinetobacter Salg n Asil Öztekin *, Dilara nan 1, Abdülkadir Daldal 1, Sevim Keskin 2, Rabin Saba 1, Gözde Öngüt 3, Ata Nevzat Yalç n 1 *,1 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Kontrol Komitesi, 3 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, T bbi Mikrobiyoloji Anabilim Dal u çal flmada Akdeniz Üniversitesi Hastanesi yo un bak m ünitelerinde 2003 y l ikinci 6 ay nda görülen Acinetobacter spp. e ba l in- ilk 6 aya göre belirgin art fl olmas üzerine salg n kabul edilen infeksiyonlar de erlendirildi. Bfeksiyonlarda, Acinetobacter türleri derinin özellikle nemli bölgelerinde normal flora elemanlar aras nda yer almaktad r, ancak hastanede yatan hastalarda epidemiler s ras nda kolonizasyon yüksek oranlara varmaktad r. Acinetobacter türlerinin kolonizasyonunu kolaylaflt r c faktörler aras nda yo un bak m ünitesinde (YBÜ) yat fl, trakeostomi, endotakeal aspirasyon, uzun süreli mekanik ventilasyon ve k sa süre önce antibiyotik kullan m say labilir. Bir y ll k süre içerisinde toplam 69 hastada Acinetobacter spp. ile geliflen 93 infeksiyon ata tespit edildi. Olgular n 54 ü (%78.3) reanimasyon ünitesinde, 9 u (%13) cerrahi YBÜ, 5 i (%7.2) dahiliye YBÜ ve 1 i (%1.1) yenido an YBÜ de takip edilmekteydi. Yafl ortalamas 43.8 olup, 25 i kad n, 44 ü erkek idi. Hastalar n yat fl yla Acinetobacter spp. üremesi aras nda geçen süre ortalama 10.5 gün olarak bulundu. En s k görülen infeksiyonlar nozokomiyal pnömoni (%44.1), kan dolafl m infeksiyonu (%23.7) ve cerrahi alan infeksiyonu (%18.3) idi. Ataklar n %56.7 sinde infeksiyon monomikrobiyal iken %43.3 ünde polimikrobiyal infeksiyonun bir parças yd. Acinetobacter infeksiyonlar nda en s k efllik eden etkenler metisilin dirençli Staphylococcus aureus (%22.2) ve Pseudomonas spp. (%20) idi. Acinetobacter infeksiyonu öncesi 18 atakta hiç antibiyotik kullan lmam flken, 75 atakta en az bir antibiyotik kullan lm flt. En fazla kullan lan antibiyotikler 1. kuflak sefalosporinler (%27.9), piperasilin-tazobaktam (%26.8), amikasin (%19.3) ve ampisilin-sulbaktam (%19.3) idi. Ataklar n hepsinde hastalara tedavide antibiyotik verilmifl ve bunlardan %51.1 kombine tedavi alm flt. Tedavide en s k kullan lan antibiyotikler meropenem, sefoperazon-sulbaktam, piperasilin-tazobaktamd. Ataklarda üriner kateter (%98.9), santral kateter (%94.6), entübasyon (%93.5) ve arteryel kateter (%90.3) varl en önemli risk faktörleri olarak bulunmufltur. Hastalar n 32 si (%46.4) kaybedilmifltir. Sonuç olarak toplumdan kazan lm fl infeksiyonlarda nadiren etken olan Acinetobacter türleri özellikle YBÜ de ventilatör iliflkili pnömonilerin önemli bir bölümünden sorumludur, ayr ca antibiyotiklere karfl ço ul direnç göstermekte ve yüksek mortalite oranlar yla seyretmektedir. P02 MRA (Manyetik Rezonans Anjiyografi) liflkili Klebsiella oxytoca Bakteremilerinin ncelenmesi Yeflim Çetinkaya fiardan*, P nar Zarakolu 1, Belgin Altun 1, Aycan Y ld r m 1, Gönül Y ld r m 1, Hülya fiahin 2, Hümeyra Bostanc 1, Gülflen Hasçelik 2, Serhat Ünal 1 *,1 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, nfeksiyon Hastal klar Ünitesi, 2 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Girifl: Eriflkin Hastanesi Nöroloji Servisi nde yatmakta olan dört hastada tarihinde MRA yap lmas n takiben bir saat içinde titremeyle yükselen atefl, bulant, kusma yak nmalar geliflmifl, üçünün kan kültüründe K. oxytoca üremesi olmufltur. Amaç: K. oxytoca bakteremilerinin kayna n n saptanmas. Yöntem: Hasta kay tlar ortak uygulamalar yönünden incelenmifltir. Ayn serviste yatmakta olan tüm hastalar n hemflire gözlem formlar gözden geçirilmifltir. Ayn hafta içinde MRG (manyetik rezonans görüntüleme) ve MRA yap lan hastalar n dosya kay tlar incelenmifl, hasta bilgileri standart bir forma kaydedilmifltir. Nöroloji Servisi nde intravenöz ilaç uygulamalar ve Radyoloji Bölümü nde MRA prosedürü ile ilgili gözlem yap lm flt r. K. oxytoca izolatlar aras ndaki klonal iliflkinin gösterilmesi amac yla AP-PCR yöntemi kullan lm flt r. Sonuçlar: Nöroloji Servisi nde ayn hafta içinde benzer reaksiyon geliflen baflka hasta olmad saptanm flt r. Ayn hafta içinde 14 hastaya MRG, 19 hastaya MRA tetkiki yap ld, bunlardan sadece de MRA yap lan befl hastada ifllem sonras nda atefl geliflti i görülmüfltür. Beflinci hastan n Beyin Cerrahisi Yo un Bak m Ünitesi nde yatmakta oldu u ve ifllem öncesinde toplum kökenli pnömoni tan s yla antibiyotik tedavisi almakta oldu u saptanm flt r. MRA prosedüründe kontrast madde enjeksiyonunda kullan lan setlerin tek kullan m sonras nda at ld, kontrast maddenin bekletilmeden, bir seferde enjekte edildi i ve ayn flakonun bir kereden fazla kullan lmad görülmüfltür. Ancak damar yolunun kontrolü için kullan lan serum fizyolojik (SF) solüsyonunun (20-40 ml) her seferinde ayn SF fliflesinden al nd, bir kez aç lan bir litrelik SF fliflesinin içindeki solüsyon bitene kadar bu amaçla kullan ld, kullan m öncesinde flifle diyafram n n antiseptik solüsyonla silinmedi i ve el hijyenine dikkat edilmedi i tespit edilmifltir tarihinde kullan lan SF fliflesi at ld için kültür al nmas mümkün olmam fl, gözlem gününde kullan mda olan solüsyondan al nan kültürde üreme olmam flt r. Antibiyotik duyarl l k paternleri ayn olan üç K. oxytoca izolat n n AP-PCR ile tamamen ayn band paternine sahip oldu u gösterilmifltir. Tart flma: Hastalar aras ndaki tek ortak nokta MRA tetkiki oldu u için bakteremilerin bu ifllemle iliflkili oldu u ve muhtemelen SF solüsyonunun uygunsuz multidoz kullan m ndan kaynakland düflünülmüfltür. Multidoz kullan m sonland r lm fl, personele aseptik tekni in önemi ve el hijyeni konusunda e itim verilmifltir. 3

2 Bir Nozokomiyal Menenjit Salg n n n ncelenmesi P03 Yeflim Çetinkaya fiardan*, Aycan Y ld r m 1, Gönül Y ld r m 1, Hümeyra Bostanc 1, Hülya fiahin 1, Serhat Ünal 1 *,1 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Girifl: Hastane infeksiyonlar n n sürveyans s ras nda Nisan 2003'de Eriflkin Hastanesi Beyin Cerrahisi Yo un Bak m Ünitesi'nde nozokomiyal menenjit (NM) olgular n n say s nda art fl oldu undan flüphelenilmifltir. Amaç: Bir nozokomiyal menenjit salg n ihtimalinin araflt r lmas. Yöntem: Sürveyans kay tlar ndan 2002 y l içinde ayn ünitede nozokomiyal menenjit tan s konulan hastalar n say s araflt r lm fl ve 1 Ocak-20 Nisan 2003 dönemi ile karfl laflt r lm flt r. NM tan s, CDC kriterlerine göre konulmufltur y l içinde NM tan s konulan hastalar n özelliklerini toplu olarak gösteren bir liste haz rlanm flt r (Tablo 1). Sonuçlar: 2002 y l nda toplam 14 hastaya nozokomiyal menenjit tan s konuldu u, 2003 y l n n ilk dört ay için ise bu say n n 8 oldu u saptanm flt r. Bu iki döneme ait NM h zlar s ras ile %2.5 ve %5.3 olarak hesaplanm fl, aradaki fark istatistiksel olarak anlaml oldu u için bunun bir salg n oldu una karar verilmifltir. Hasta listesi gözden geçirildi inde en dikkat çekici özelli in sekiz hastadan yedisine eksternal ventriküler drenaj (EVD) kateteri tak lmas oldu u görülmüfltür (Tablo 1). EVD kateteri tak lmas ile ilgili uygulamalar gözden geçirilmifl, hekim ve hemflirelerle yap lan görüflmelerde hastanenin t bbi malzeme deposunda EVD kateter kalmad ve 2003 y l Bütçe Uygulama Talimat na göre hasta üzerine reçete edilemeyecek malzemeler aras nda yer ald düflünüldü ü için bu amaçla steril olmayan beslenme tüplerinin kullan ld ö renilmifltir. Tart flma: EVD kateteri yerine steril olmayan malzeme kullan lmas ndan kaynakland düflünülen bu salg n n saptanmas n takiben hastanede ilgili malzemenin hastanede sürekli olarak bulundurulmas konusunda giriflimde bulunulmufl, beslenme tüplerinin bu amaçla kullan m sonland r lm fl ve kritik malzemelerin steril olarak kullan lmas n n önemi konusunda e itim verilmifltir. nceleme sonuçlar ilgili Anabilim Dal 'na ve Hastane daresi'ne bir rapor halinde sunulmufltur. Tablo 1. Nozokomiyal Menenjit Tan s Konulan Hastalar n Listesi (1 Ocak-31 Mart 2003) Hasta/Doktor Ekibi Tan Giriflim Giriflim Tarihi NM Tan s BOS Kültürü ME/Ekip 1 ntrakraniyal kitle ( KK) Kraniotomi MRSA Sfi/Ekip 2 Anevrizma Embolizasyon/ EVD / MRSE kateteri tak lmas Mfi/Ekip 3 Arteriyovenöz AVM eksizyonu/ EVD / Pseudomonas malformasyon (AVM) kateteri tak lmas aeruginosa MA/Ekip 4 KK Kraniotomi/EVD / MRSE kateteri tak lmas MÖ/Ekip 2 Anevrizma Embolizasyon/EVD / Üreme yok kateteri tak lmas MB/Ekip 3 Subaraknoid kanama Embolizasyon/EVD / Üreme yok kateteri tak lmas / EVD kateteri tak lmas / EVD kateteri tak lmas BÇ/Ekip 1 AVM AVM eksizyonu/evd / Nonalbicans kateteri tak lmas Candida NÇ/Ekip 4 Anevrizma Embolizasyon/EVD / MRSE kateteri tak lmas Yenido an Klini inde Ortaya Ç kan Hastane Kökenli Bir Salmonella Epidemisi P04 Gamze Gülfidan*, Hasan A n 1, F. Yüce Ayhan 1, Yelda Sorguç 1, Nevbahar Yaflar 1, Demet Can 1, Gökmen Bilgili 1, Mustafa Bak 1 *,1 Dr. Behçet Uz Çocuk Hastal klar ve Cerrahisi E itim ve Araflt rma Hastanesi isan 2002 döneminde Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Yenido an ve Prematüre kliniklerinde hastane enfeksiyonu olarak tan mlanan bir Salmo- epidemisi gözlenmifltir. Enfeksiyon kontrol önlemleri ile enfeksiyon ortadan kald r lm fl ancak Ocak 2003, Mart 2003, Eylül 2003 dönemle- Nnella rinde 3 kez daha ayn kliniklerde Salmonella epidemisi ortaya ç km flt r. Epidemiler sonras nda al nan önlemler ile epidemiler aras nda sessiz dönemler yaflanmas na karfl n sorunun tam olarak çözülemedi i düflüncesiyle enfeksiyon kontrol komitesi yenido an ve prematüre kliniklerinin kapat lmas na karar vermifltir. Tedavisi tamamlanan hastalar taburcu edilmifl, yeni hasta kabul edilmeyerek klinikler yedi gün süreyle kapat lm flt r. Kliniklerin kapal kald süre boyunca klini in ve araç gerecin dezenfeksiyonu sa lanm fl, klinik çal flanlar n n portör taramalar yap lm fl, el hijyeni konusunda klinik çal flanlar na yönelik e itimler güncellenerek artt r lm fl, el dezenfeksiyonu için varolan donan m güncellenerek artt r lm flt r. Tüm bu önlemlerin ard ndan klinikler yeniden hizmete aç lm flt r. Ancak yaklafl k 45 gün sonra ishal yak nmas ile yenido an klini ine yat r lan bir olgunun d flk kültüründe Salmonella üremesi saptand. zleyen günlerde ayn klinikte baflka nedenlerle tedavi gören 7 bebekte daha ishal bafllad ve tümünün d flk kültürlerinde ve bir bebe in hem d flk hem kan kültüründe Salmonella üremesi saptand. Etkenin mikrobiyolojik tan mlanmas biyokimyasal (API 20E system, Bio-Merieux, Fransa) ve serolojik olarak polivalan ve spesifik Salmonella antiserumlar ile (Refik Saydam H fz ss hha Enstitüsü, Ankara) yap ld. Tüm izolatlar Salmonella typhimurium olarak tan mland. Kirby Bauer disk diffuzyon yöntemi ile yap lan antibiyotik duyarl l k testlerinde tüm kökenlerin Meropenem, Trimetoprim-Sulfametoksazol d fl nda tüm beta laktam antibiyotikler, beta-laktamaz inhibitörleri ve aminoglikozitlere dirençli oldu u gözlendi. Olgulara intravenöz Meropenem veya oral Trimetoprim-Sulfametoksazol tedavisi uyguland. Epidemi olgular n tedavisi ve enfeksiyon kontrol önlemlerinin s k tutulmas ile 8 olgu ile s n rl kalarak sonland r ld. Bu deneyim özellikle yenido an kliniklerinde Salmonella n n ciddi ve kontrolü zor bir hastane enfeksiyon etkeni oldu unu göstermesi ve çoklu direnç gösteren Salmonella kökenlerinin varl na iflaret etmesi aç s ndan ilginçtir. 4

3 P05 KTÜ T p Fakültesi Hastanesinde Vankomisine Dirençli Enterokok zolasyonlar Rahmet Çaylan*, Müge Üstünak n 1, Saniye Y ld r m 2, Nefle Kakl kkaya 3, Yeflim Çetinkaya fiardan 4, P nar Zarakolu 4, Kemalettin Ayd n 1, ftihar Köksal 1 *,1 KTÜ T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 KTÜ T p Fakültesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 3 KTÜ T p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 4 Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar Ünitesi Vankomisine dirençli enterokoklarla (VRE) ilgili olarak 2000 y l ndan itibaren hastanemizde yürüttü- ümüz sürveyans çal flmalar nda, tarama amaçl al nan rektal sürüntü kültürlerinde VRE sufluna rastlanmazken, ilk olarak yo un bak m ünitesinde uzun süredir izlenmekte olan bir hastada, daha sonra pediatri servisinde farkl zamanlarda iki hastada VRE suflu izole edildi. VRE izole edilen ilk vaka, kronik lenfositer lösemi, diabet, konjestif kalp yetmezli i zemininde geliflen akci er infeksiyonu ve ampiyem tan lar ile mekanik ventilasyon deste i amaçl yo un bak m ünitesine devredilen 68 yafl nda erkek hasta idi. zleminin üçüncü ay nda teikoplanin tedavisi alt nda iken, idrar kültüründe vankomisine dirençli Enterococcus faecium üremesi saptand. Takip eden dönemde pediatri servisinde AML tan s ile izlenmekte olan 16 yafl nda bir hastada ve bu vakadan 4 ay sonra yine pediatri servisinde 7 yafl nda kronik böbrek yetmezli i sebebi ile periton dializi alt nda izlenen bir hastadan al nan kan kültüründe vankomisin dirençli E. faecalis izolasyonu saptand. Hastalar izole edilerek, HICPAC önerileri do rultusunda taramalar yap ld çevre kültürleri al nd. Her üç vakada da, efl zamanl di er hastalarda ve personelde yap lan taramada VRE izolasyonu saptanmad. Ancak son hastan n cildinde ve çevre sürüntü kültürlerinde de VRE izole edildi. zole edilen sufllardan birinin Hacettepe T p Fakültesi nde di er ikisinin kendi hastanemizde yap lan PCR analizi ile Van A genotipinde oldu u gösterildi. Her üç suflta, vankomisin, teikoplanin, yüksek düzey gentamisin ve streptomisin dirençli idi. Sonuç olarak, ülkemizde ilk olarak 1998 y l nda izole edilmifl olan VRE sufllar ile geliflen infeksiyonlar hastanemizde de ortaya konmufl olup, infeksiyon kontrol önlemleri ile yay l m n önüne geçilmesi sa lanm flt r. Ancak bu sufllarla infeksiyonlar n ortaya ç kt bir boyutta hastanemiz için glikopeptid ve sefalosporin kullan m ndaki k s tlaman n önemi tart fl lmaz olmufltur. P06 Nozokomiyal Bir Salg n Etkeni Olarak Serratia marcescens Gamze Gülfidan*, F. Yüce Ayhan 1, Aytaç Kark ner 1, Nevbahar Yaflar 1, Günyüz Temir 1 *,1 Dr. Behçet Uz Çocuk Hastal klar ve Cerrahisi E itim ve Araflt rma Hastanesi Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Mikrobiyoloji laboratuvar nda k sa bir zaman aral (11 gün) içinde Çocuk Cerrahisi Klini inde sa alt m gören dört hastada ve Yenido an Klini i Yo un Bak m biriminde sa alt m gören bir hastada Serratia marcescens üremesi saptand. Ayn etkenin farkl hastalarda ardarda üremesi nedeniyle olgular n hastane enfeksiyonu olabilece i düflünüldü. Yap lan sürveyans çal flmas nda indeks olgunun ampiyem nedeniyle hastaneye yat r lan ve yat fl ndan 5 gün sonra toraks tüp içi sürüntü örne inde Serratia marcescens üreyen bir hasta oldu u saptand. ndeks olgunun k sa bir süre önce bir üniversite hastanesinde gastroözofajial reflü nedeniyle opere edildi i ve hastaneye yat fl esnas nda ampiyeminin varoldu u, daha sonra da bat n içi apse geliflimi oldu u gözlendi. Di er olgular n klinikte indeks olguya kullan lan aspiratörün kullan lmas yla ortaya ç kt anlafl ld. Yenido an klini inde pnömotoraks nedeniyle izlenen hastan n da toraks tüpü tak lmas amac yla bir gün süreyle cerrahi klini inde yatt saptand. Enfeksiyon kontrol önlemleri ile enfeksiyonun yay l m önlendi. Bu olgular d fl nda baflka bir hastada Serratia marcescens üremesi saptanmad. 5

4 Hastane Kaynakl nfeksiyonlardan zole Edilen Pseudomonas ve Acinetobacter Türlerinin Antibiyotik Duyarl l klar n n De erlendirilmesi P07 Yusuf Ziya Demiro lu*, Tuba Turunç 1, Hikmet Uncu 1, Hande Arslan 2 * Baflkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araflt rma Merkezi, 1 Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Adana, 2 Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Ankara Girifl: Pseudomonas ve Acinetobacter türleri çeflitli direnç mekanizmalar ile farkl gruptan pek çok antibiyoti e karfl kolayca direnç gelifltiren bakterilerdir. Amaç: Bu çal flma hastanemizdeki Pseudomonas ve Acinetobacter türlerinin antibiyotik direnç paternini tespit etmek ve bunun fl nda yo un bak mlar, yan k ünitesi ve febril nötropenik hastalar m zda geliflen infeksiyonlarda ampirik antibiyotik tedavi politikalar m z belirlemek amac ile yap lm flt r. Materyal ve Metod: 2003 y l nda prospektif ve aktif sürveyans (hasta bafl ve laboratuvar) yöntemi ile hastane infeksiyonu tan s konulan hastalar n kan, santral venöz kateter, idrar, yara yeri ve trakeal aspirat kültürlerinden izole edilen 58 Pseudomonas ve 40 Acinetobacter suflu çal flmaya al nd. Bakterilerin identifikasyonu konvansiyonel yöntemlerle yap ld. zole edilen sufllar n çeflitli antibiyotiklere duyarl l klar disk difüzyon yöntemi ile araflt r ld. Bulgular: Ellisekiz Pseudomonas suflunun %43 ü (n= 25) üriner sistem infeksiyonu etkeni, %25 i (n= 14) bakteriyemi etkeni, %15 i (n= 9) cerrahi yara infeksiyonu etkeni, %12 si (n= 7) solunum sistemi infeksiyonu etkeni, %5 i (n= 3) kateter infeksiyonu etkeni olarak saptand. K rk Acinetobacter suflunun %37 si (n= 15) cerrahi yaradan, %35 i (n= 14) bakteriyemiden, %13 ü (n= 5) kateter infeksiyonundan, %10 u (n= 4) üriner sistem infeksiyonundan, %5 i (n= 2) solunum sistemi infeksiyonundan izole edildi. P. aeruginosa ve Acinetobacter antibiyotik duyarl l k yüzdeleri Tablo 1 de verilmifltir. Çal flma sonucuna göre P. aeruginosa için piperasilin-tazobaktam ve imipenem, Acinetobacter kökenleri içinse imipenem ve meropenem en duyarl antibiyotikler olarak saptanm flt r. Sonuç: Her hastane antibiyotik ampirik tedavi yaklafl mlar gelifltirirken, hastane infeksiyon etkenleri aras nda ön s ralarda yer alan Pseudomonas ve Acinetobacter türlerinin antibiyotik direnç paternlerini de göz önünde bulundurulmal ve y llar içindeki de iflimleri izlemelidir. Tablo 1. Pseudomonas ve Acinetobacter Sufllar n n Çeflitli Antibiyotiklere Duyarl l. Pseudomonas Acinetobacter Duyarl %, (n) Dirençli %, (n) Duyarl %, (n) Dirençli %, (n) mipenem 84 (48) 16 (9) 95 (37) 5 (2) Meropenem 67 (35) 23 (17) 97 (38) 3 (1) Piperasilin-tazobaktam 85 (46) 15 (8) 38 (11) 62 (18) Sefoperazon-sulbaktam 42 (21) 58 (28) 32 (9) 68 (28) Sefepim 55 (31) 45 (25) 52 (21) 48 (19) Seftazidim 46 (23) 54 (27) 27 (10) 73 (27) Siprofloksasin 80 (39) 20 (10) 28 (10) 72 (25) Amikasin 60 (35) 40 (23) 38 (15) 62 (25) Postoperatif Ampiyem Tedavisinde Uygulanan Antibiyotiklerin Antibiyogram ile Uyumu P08 Sevilay Kiraz*, Serpil Lale 1, lkay Erbektafl 1, Tekmile Köse 1, ffet Palab y ko lu 1, Emin Tekeli 1, Fügen Çokça 1, Özay Akan 1, Necmettin Ünal 1 *,1 Ankara Üniversitesi T p Fakültesi, Hastaneleri nfeksiyon Kontrol Komitesi Amaç: y llar nda postoperatif geliflen ampiyemlerin etkenleri ile antibiyotik duyarl l klar n belirlemek ve uygulanan antibiyotiklerin antibiyogram ile uyumunu araflt rmakt r. Yöntem: AÜTF Hastaneleri nde hastane infeksiyonlar, nfeksiyon Kontrol Komitesi ( KK) nin laboratuvara ve klinik gözleme dayal, aktif, prospektif sürveyans çal flmalar ile izlenmektedir. Ampiyem tan s, Centers for Disease Control and Prevention kriterlerine göre "organ/boflluk cerrahi alan infeksiyonu" kategorisinde yap lm flt r. Bulgular: 2002 y l nda 24, 2003 y l nda 36 hastada ampiyem geliflmifl ve s ras yla 44 ve 60 etken tan mlanm flt r. Her iki y lda da %5 oran nda fungus izole edilmifltir. Gram pozitif ve negatif bakterilerin oran, 2002 y l nda %45 ve %50 iken, 2003 y l nda %62 ve %33 olarak saptanm flt r. En çok dikkati çeken bulgu, gram pozitif bakterilerin oran n n %45 ten %62 ye yükselmesidir. Ancak stafilokoklar n oran n n iki y l aras nda önemli bir de ifliklik göstermemesi (%39 a %42); fark n esas olarak enterokok ve pnömokoklardan kaynaklanmas (%11 e %20), rasyonel tedavinin en önemli dayana n n kültür sonuçlar oldu unu ortaya koymufltur. Gram negatif bakterilerin antibiyotik duyarl l incelendi inde, 2002 y l nda amikasin ve piperasilin/tazobaktam n etkili oldu u; imipenemin kabul edilebilir bir direnç oran oldu u; ancak siprofloksasin ve sefepimin duyarl l k sonuçlar na göre kullan labilece i görülmüfltür sonuçlar ise, tüm antibiyotiklerin mutlaka duyarl l k sonuçlar bilinerek kullan lmas gerekti ini göstermifltir. Siprofloksasine direnç oran de iflmemekle birlikte, 2003 y l nda önemli say da hastada kullan lm fl olmas, duyarl l n yak ndan izlenmesi gere ini ortaya ç karm flt r. Sonuç: Antibiyotik tedavisi irdelendi inde, gram negatif etkenlere yönelik antibiyotik kullan m n n 2003 y l nda 2002 ye göre -istenen düzeyde olmamakla birlikte- daha rasyonel oldu u; glikopeptidlerin ise her iki y lda da do ru olarak kullan ld aç kça görülmektedir. Bu durum, KK nin Gö- üs Cerrahi Klini i nin dikkatini hastane infeksiyonlar na ve infeksiyon kontrol uygulamalar na çekmesinin yan s ra nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Bakteriyoloji Anabilim Dal n n son y llarda etkin flekilde yürüttü ü konsültasyonlar n yans mas d r. Gö üs Cerrahi Klini i, hastane infeksiyonlar na ak lc yaklafl m n n yan s ra, KK ve nfeksiyon Hastal klar Klini i ile yapt etkin iflbirli iyle cerrahi klinikler içinde örnek durumdad r. 6

5 P09 Yo un Bak m Ünitemizden zole Edilen Non-Fermentatif Gram Negatif Bakterilerin Antibiyotik Duyarl l klar ndaki 5 Y ll k De iflim Nur Efe ris*, Gül Çetmeli 1, Funda fiimflek 1, Elvin Dinç 1, Murat Ersöz 1, Taner Y ld rmak 1 *,1 SSK Okmeydan Hastanesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Klini i Acinetobacter ve Pseudomonas sufllar, yo un bak m birimlerinde s kl kla rastlanan ve antibiyotik dirençleri nedeniyle ciddi sorunlar oluflturan bakterilerdir. Bu çal flmada yo un bak m ünitemizdeki hastalardan izole edilen Acinetobacter ve Pseudomonas cinsi bakterilerin antibiyotik duyarl l klar ndaki 5 y ll k de- iflimi araflt rmak amac yla 1998 ve 2003 y l nda izole edilen sufllar n antibiyotik duyarl l klar karfl laflt - r ld y l nda 56 Pseudomonas, 24 Acinetobacter, 2003 y l nda 42 Pseudomonas, 46 Acinetobacter suflu; 110 trakeal aspirat, 26 idrar, 16 kan, 7 yara sürüntüsü, 7 kulak ak nt s, 1 BOS ve 1 bronkoalveoler lavaj s v s materyalinden izole edilmifltir ve 2003 y llar nda izole edilen Acinetobacter ve Pseudomonas sufllar n n antibiyotik duyarl l klar karfl laflt r ld nda Pseudomonas sufllar n n amikasine direnç oran d fl ndaki her iki suflun tüm antibiyotiklere direnç oranlar nda art fl saptanmas na karfl n y llar aras ndaki fark istatistiksel olarak anlaml bulunmam flt r (p 0.05). Direnç oranlar (%) mipenem Seftazidim Siprofl. Pip.-Tazo. Amikasin Gentamisin Pseudomonas spp n: n: Acinetobacter spp n: n: P10 Yo un Bak m Ünitesinde Yatan Hastalardan zole Edilen Gram Negatif Bakterilerin Antibiyotik Duyarl l klar ve GSBL Oluflturma Oranlar Nur Efe ris*, Gül Çetmeli 1, Funda fiimflek 1, Elvin Dinç 1, P nar Kepekçi 1, Taner Y ld rmak 1 *,1 SSK Okmeydan Hastanesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Klini i Yo un bak m üniteleri hastanelerde dirençli bakterilerin en fazla bulundu u ortamlard r. Çal flmam zda 2003 y l nda yo un bak m ünitemizde izole edilen Gram negatif bakterilerin antibiyotik duyarl l k sonuçlar ve GSBL oluflturma s kl klar retrospektif olarak araflt r ld. Çal flmaya toplam 109 sufl al nd. Acinetobacter spp. %42, Pseudomonas spp. %38, Klebsiella pneumoniae %9, E. coli %6.3, Enterobacter cloacae %1.8, Enterobacter aerogenes %0.9, Serratia spp. %0.9 oran nda izole edildi. Bakteriler en s k trakeal aspirat (%60) ve kandan (%16) izole edilmifltir. En etkili antibiyotikler; imipenem, meropenem, amikasin ve sefoperazon-sulbaktamd r. Ayr ca GSBL üretim oran Klebsiella pneumoniae sufllar nda %90, E. coli sufllar nda ise %71 olarak saptanm flt r. Acinetobacter sufllar nda GSBL aktivitesine rastlanmam flt r. 7

6 Yayg n Kullan lan Dezenfektanlar n Nozokomiyal Patojenlere Etkinlikleri P11 Yeliz Çetinkol*, Elif F ç ç 2, Mustafa Alt ndifl 1, Serap Dulgenbaki 2, Orhan C. Aktepe 1, Zafer Çetinkaya 1,. Hakk Çiftçi 1, Muhsin Konuk 2 *,1 Afyon Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Anabilim Dal Afyon Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi nde s k izole edilen baz nozokomiyal bakteriyel patojenlere (S. aureus, E. coli, P. aeruginosa, A. baumannii ve C. albicans) karfl %10 luk povidon-iyot, %4 lük klorheksidin glukonat, %2 lik gluteraldehit, %70 lik 2-propanol ve %1 lik oktenidin hidrokloridin etkinlikleri Kalitatif Süspansiyon Testi ile araflt r lm flt r. Povidon-iyot (%1 lik) bu patojenlere karfl etkisiz, %70 lik 2-propanolun C. albicans, P. aeruginosa ve A. baumannii sufllar n n tamam na etkili oldu u gözlenmifltir. Buna karfl n %70 lik 2-propanolün S. aureus sufllar na en erken 30. dakikada, E. coli sufllar na ise 10. dakikada etkili oldu u saptanm flt r. Bu iki dezenfektan n %25, %10 ve %1 lik dilüsyonlar da etkisiz bulunmufltur. Oktenidin hidrokloridin %1 ve %0.1 lik konsantrasyonlar n n tüm sufllara etkisiz oldu u, P. aeruginosa ya ise %25 lik konsantrasyonunun da etkili olmad saptanm flt r. Sonuçta klorheksidin glukonat ve gluteraldehitin bu patojenlere karfl en etkin dezenfektanlar oldu u saptanm flt r. GATA Ankara E itim Hastanesi nde 2003 Y l nda Saptanan Hastane nfeksiyon Etkeni ESBL Pozitif Bakteriler P12 Zeynep fienses*, Levent Görenek 1, Mehmet Baysallar 1, Abdullah K l ç 1, Bülent A. Beflirbellio lu 1, Levent Do anc 1, Alaaddin Pahsa 1 *,1 GATA Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi Seftazidim gibi üçüncü kuflak sefalosporinlerin t bb n hizmetine girmesi ve özellikle hastanelerde yo- un olarak kullan lmalar sonucunda ortaya ç kan genifllemifl spektrumlu beta laktamaz (extendedspectrum beta-lactamase = ESBL) üretimi ilk kez 1983 y l nda saptanm fl ve plazmid arac l yla bakteriler aras nda kolayl kla aktar labildi i için h zla yay lm flt r. Rutin antibiyogram testleri ile tespit edilemeyen ESBL özelli i, belki de daha fazla bakteri taraf ndan tafl nmakta ve özellikle hastanede yatan hastalar n tedavi baflar s zl klar n n önemli nedenlerinden birini oluflturmaktad r. Çal flmam zda, hastanemizde yatan hastalar n çeflitli örneklerinden izole edilen, 297 ESBL pozitif bakterinin 70 tanesinin (%23.6) hastane infeksiyon etkeni oldu u gösterildi. Bakterilerin ESBL pozitiflikleri 2002-NCCLS kriterlerine göre seftazidim-klavulanik asit (30 mg/10 mg), sefotaksim-klavulanik asit (30 mg/10 mg) diskleri (Oxoid- ngiltere) kullan larak sinerji referans yöntemiyle saptand. Hastane infeksiyon etkeni ESBL pozitif olan 70 izolat n 27 si Escherichia coli, 22 si Pseudomonas türü, 12 si Klebsiella türü, 7 si Acinetobacter türü, 1 i Enterobacter cloacae, 1 i Serratia marcescens olarak tan mland. Sonuç olarak; hastanemizde ESBL pozitif hastane infeksiyon etkeni bakterilerin en büyük yüzdesini Escherichia coli nin oluflturdu u ve ikinci s rada bu orana yak n olarak Pseudomonas türlerinin yer ald belirlendi. Tedavide sorun olan ve olmaya devam edece i düflünülen ESBL pozitif bakterilerin oranlar n n ciddiyetle takip edilip, ülkemizdeki di er verilerle de karfl laflt r larak gelecekteki izolasyon oranlar n n izlenmesinin, yap lacak di er araflt rmalara fl k tutaca de erlendirilmektedir. ESBL üretiminin kolayca yay larak artmas n önlemek için, rutin olarak antibiyogram testleri s ras nda saptanmas ve elde edilen verilere göre uygun tedaviler planlanmas gerekmektedir. 8

7 P13 TSK Rehabilitasyon ve Bak m Merkezi nde 2003 Y l nda zole Edilen Nozokomiyal Etkenler ve Antibiyotik Duyarl l klar Kenan fiener*, Tu ba Bozkurt 1, Selim K l ç 2, Bilge Y lmaz 1, Tunçer Haznedaro lu 3, fiükrü Gündüz 1 *,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak m Merkezi, 2 GATA Halk Sa l Anabilim Dal, Epidemiyoloji Bilim Dal, 3 GATA Haydarpafla E itim Hastanesi Amaç: Bu çal flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak m Merkezi (TSKRBM) nde 1 Ocak Aral k 2003 tarihleri aras nda yatarak tedavi gören hastalardan izole edilen nozokomiyal mikroorganizmalar ve çeflitli antibiyotiklere olan duyarl l klar n n bildirilmesi amaçlanm flt r. Yöntem: Çal flmada TSKRBM Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf ndan mevcut hastane servislerinden aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan veriler SPSS 10.0 program yard m yla de erlendirildi. Bulgular: TSKRBM de 2003 y l nda yatarak tedavi gören toplam 3966 hastadan 241 inde toplam 283 hastane infeksiyonunda etken olarak 307 mikroorganizma izole edildi. Nozokomiyal infeksiyonlar n 19 unda (%5.83) ise etken tan mlanamad. En s k izole edilen mikroorganizma Escherichia coli (%40.49) olup bunu s ras yla Acinetobacter türleri (%12.27), Klebsiella pneumoniae (%11.05), Proteus türleri (%10.13), Pseudomonas türleri (%8.89), Staphylococcus aureus (%6.14) ve di erlerinin (%5.2) izledi i görüldü. Enterobacteriaceae lar için 13, nonfermentatif Gram negatif basiller için 9 antibiyotik diski (Oxoid) ile disk difüzyon yöntemi kullan larak antibiyotik duyarl l klar araflt r ld. Enterobacteriaceae lar n en fazla piperasilin/tazobaktama (%100) ve amikasine (%96.26) en az ise ampisiline (%17.77) ve siprofloksasine (%32.08) duyarl olduklar tespit edildi. Nozokomiyal Staphylococcus aureus izolatlar n n ise %75 inin oksasiline dirençli oldu u tespit edildi. Sonuç: Merkezimizde yatan hastalar n büyük bir k sm nda üriner kateter kullan m gerekti inden ve bak ma muhtaç hasta populasyonu nedeniyle perirektal bölge bakterilerinin infeksiyon ve kolonizasyonda ön plana ç kt ve bunlara karfl en etkili antibiyotiklerin piperasilin/tazobaktam ve amikasin oldu u görülmektedir. P14 Hastanemizde S k Karfl lafl lan Nozokomiyal Etkenler ve Antibiyotik Direnç Profilleri: Üç Y ll k Verilerin Karfl laflt r lmas Kenan fiener*, Abdullah K l ç 2, Cengiz Han Aç kel 3, Berna K z lkaya 4, Tu ba Bozkurt 1, fiükrü Gündüz 1 *,1 TSK Rehabilitasyon ve Bak m Merkezi, 2 GATA Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 3 GATA Halk Sa l Anabilim Dal, Epidemiyoloji Bilim Dal, 4 GATA Cerrahi Anabilim Dal Amaç: Bu çal flmada TSK Rehabilitasyon ve Bak m Merkezi (TSKRBM) nde 1 Ocak Aral k 2003 tarihleri aras ndaki üç y ll k süre içinde yatarak tedavi gören hastalardan izole edilen nozokomiyal mikroorganizmalar ve çeflitli antibiyotiklere olan duyarl l klar n n karfl laflt r lmas amaçlanm flt r. Yöntem: Çal flmada TSKRBM Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi taraf ndan mevcut hastane servislerinden aktif, prospektif ve hasta temelli sürveyans ile toplanan üç y ll k veriler kullan ld. Bulgular: TSKRBM de 2001, 2002 ve 2003 y llar nda nozokomiyal infeksiyonlu hastalardan en s k nozokomiyal etken olarak her y l Escherichia coli [y llara göre s ras yla %29.54 (n: 104); %33.41 (n: 153); %40.49 (n: 132)] baflta olmak üzere Gram negatif basiller izole edildi. Gram pozitif bakteriler aras nda en s kl kla Staphylococcus aureus lar n y llara göre s ras yla %13.06 (n: 46); %12.45 (n: 57) ve %6.14 (n: 20) oranlar nda izole edildi i görüldü. zole edilen bakterilerin antibiyotik duyarl l klar ticari antibiyotik diskleri (Oxoid) kullan larak disk difüzyon yöntemiyle araflt r ld. Enterobacteriaceae lar n y llara göre de iflmesine karfl n en fazla piperasilin/tazobaktam ve imipeneme (Pseudomonas türleri hariç) yüksek duyarl l k gösterdi i görüldü y l nda bir önceki y la göre Escherichia coli ve Klebsiella türlerinde seftriakson duyarl l nda %10 dan fazla düflüfl oldu u görüldü y l nda Klebsiella türlerinde seftriakson duyarl l tekrar 2001 y l ndaki de ere yak n bulunurken Escherichia coli için duyarl l k 2002 y l na yak n de erlerde bulundu. Son iki y lda Escherichia coli izolatlar nda duyarl l k kayb en fazla siprofloksasinde (%39.47) gözlendi. Pseudomonas türlerinde ise imipenem duyarl l nda %50.63, trimetoprim sulfametaksazol duyarl l nda %39.91 lik bir düflüfl dikkati çekti. Sonuç: Merkezimizde yatan hastalar n büyük bir k sm n bak ma muhtaç hasta populasyonu oluflturdu undan perirektal bölge bakterilerinin infeksiyon ve kolonizasyonda ön plana ç kt görülmektedir. Nozokomiyal etkenlerin antibiyotiklere duyarl l klar y llara göre farkl l k göstermektedir. 9

8 Yatan Hasta Örneklerinden zole Edilen Acinetobacter Sufllar n n Antibiyotik Duyarl l klar n n Y llar çerisindeki De iflimi P15 Serap skender*, Rahmet Çaylan 1, Nurgün Sucu 1, Gönülden Aktoz 1, ftihar Köksal 1 *,1 Karadeniz Teknik Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Girifl: Ço ul dirençli gram negatif basillerin etken oldu u nozokomiyal infeksiyonlar son y llarda önemli bir problem haline gelmifltir. Bu patojenlerden Acinetobacter türleri, ciddi seyirli nozokomiyal infeksiyonlarda önemli bir rol oynamaktad r. Yo un antibiyotik direnci göstermesi nedeniyle, merkezimizdeki sufllar n duyarl l klar n n y llar içindeki de ifliminin araflt r lmas planlanm flt r. Yöntem: Ocak 2000-Aral k 2003 tarihleri aras nda hastanemiz klinik mikrobiyoloji laboratuar na gönderilen yatan hasta örneklerinden izole edilen Acinetobacter sufllar n n otomatize Sceptor paneli kullan larak antibiyotik duyarl l klar araflt r lm flt r. Elde edilen duyarl l k sonuçlar daha önce hastanemizde yap lm fl olan çal flmalar n sonuçlar ile karfl laflt r lm flt r. Bulgular: Çal flmam z sonuçlar nda Acinetobacter sufllar n n imipeneme %85, sefaperazon-sulbaktama %62, seftazidime %29, sefotaksime %24, seftriaksona %16, sefaperazona %20, siprofloksasine %47, netilmisine %44, amikasine %52, gentamisine %36 oran nda duyarl oldu u saptanm flt r. Sonuç: Daha önceki iki çal flmam zda Acinetobacter sufllar nda saptad m z en yüksek duyarl l k oran imipeneme ve tobramisine ait olmas na ra men, bakteriye ba l infeksiyonlar n tedavisinde bu iki antibiyoti in a rl kl olarak kullan m ndan yeni çal flmam zda her ikisinin de duyarl l nda azalma oldu u saptanm flt r. Nozokomiyal infeksiyonlar n empirik tedavisinde baflar l olabilmek için hastanedeki problem patojenin bilinmesi kadar, bu ajan n antibiyotik duyarl l n n da bilinmesi ve bu duyarl l n zaman içerisinde de ifliminin izlenmesi gerekmektedir. Acinetobacter Sufllar n n Duyarl l n n Önceki Y llarda Yap lan Çal flma Sonuçlar m zla Karfl laflt r lmas y l na ait 2000 y l na ait duyarl Acinetobacter duyarl Acinetobacter Çal flmam z sonuçlar sufllar n n say s ve sufllar n n say s ve duyarl sufl Antibiyotikler oran (n-%) oran (n-%) say s (n-%) p mipenem < 0.05 Sefoperazon sulbaktam > 0.05 Siprofloksasin > 0.05 Tobramisin < 0.05 Netilmisin > 0.05 Amikasin < 0.05 Gentamisin > 0.05 Gram Negatif Bakterilerde Siprofloksasin Direncinin Y llara Göre De erlendirilmesi P16 Kutbettin Demirda *, P nar Yüce 1, Mehmet Özden 1, Affan Denk 1, Ahmet Kalkan 1, S. S rr K l ç 1 *,1 F rat Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Bu çal flmada, y llar aras n kapsayan dönemde de iflik klinik örneklerden infeksiyon etkeni olarak izole edilen gram negatif bakterilerin siprofloksasine direnci retrospektif olarak de erlendirilmifltir. Klinik örneklerden bakterilerin izolasyonu rutin mikrobiyolojik yöntemler ile yap lm flt r. Antibiyotik duyarl l NCCLS önerilerine uygun olarak disk diffüzyon yöntemi ile araflt r lm flt r. Çal flma kapsam na al nan 1600 suflun 418 inde (%26.1) siprofloksasin direnci saptanm flt r. zole edilen sufllardaki siprofloksasin direnci y llara göre s ras yla %12.7, %14, %29.6, %27.5 ve %29.9 olarak saptanm flt r. zole edilen hastane kökenli sufllar n (n= 1300) %29.9 u dirençli iken, toplum kökenli sufllarda direnç oran %9.6 idi. Hastane kökenli sufllarda y llara göre direnç s ras yla %16.2, %17, %33.6, %31.8 ve %32.2 iken toplum kökenli sufllarda s ras yla %3.5, %8.5, %10, %9.4 ve %13.2 olarak bulunmufltur. En s k direncin %37.9 ile Klebsiella spp. de saptand, bunu s ras yla Acinetobacter spp. (%31.2), Escherichia coli (%30.2) ve Enterobacter spp. nin (%25) izledi i saptand. Sonuç olarak; infeksiyon etkeni olarak izole edilen gram negatif bakterilerde siprofloksasin direncinde y llar aras nda belirgin art fl saptan rken, 2001 y l ndan sonra direnç oranlar nda y llar aras nda art fl olmad saptanm flt r. Bu direnç oranlar n n hastane kökenli sufllarda toplum kökenli sufllara göre yüksek oldu u ve en yüksek direncin Klebsiella spp. de oldu u gözlenmifltir. 10

9 P17 Deneysel Metisiline Dirençli Staphylococcus aureus Sepsisinde Granulosit Koloni Stimule Edici Faktörün Etkisi: Yaflam Süresi, Bakteriyel Eradikasyon ve Histopatoloji Emine Alp*, Süveyda Gözüküçük 1, Özlem Canöz 1, Beyhan K rmac 1, Mehmet Do anay 1 *,1 Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal Stafilokoklardaki antibiyotik direnci ve özellikle metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) sufllar ile ortaya ç kan epidemiler hastanelerde ciddi problemdir. Sepsisli hastalarda yeni tedavi rejimlerine ihtiyaç vard r. Bu deneysel çal flma, geleneksel antibiyotik tedavisi üzerine G-CSF nin etkisini araflt rmak amac yla planland. Deneysel sepsis, BALB-C türü farelerde, bir hastan n kan kültüründen izole edilen MRSA suflu intraperitoneal verilerek oluflturuldu. nokulum dozu 6 x 10 9 /ml olarak hesapland. Fareler, 1. kontrol grubu, 2. G-CSF grubu, 3. antibiyotik grubu (alt gruplar : Vankomisin 50 mg/kg ve vankomisin 25 mg/kg) ve 4. antibiyotik + G-CSF grubu (alt gruplar : Vankomisin 50 mg/kg + G-CSF ve vankomisin 25 mg/kg + G-CSF) olmak üzere dört gruba ayr ld. Kontrol grubuna herhangi bir tedavi verilmedi. Tedavi gruplar nda ise bakteri inokulasyonundan 6 saat sonra tedaviye baflland. Vankomisin grubuna, 50 mg/kg veya 25 mg/kg vankomisin 12 saatte bir intraperitoneal olarak verildi. Antibiyotik tedavisine 7 gün devam edildi. G-CSF grubuna, 1000 ng/gün G-CSF 3 gün süre ile subkutanöz olarak verildi. Ölen farelerin otopsileri ölümden sonraki ilk bir saat içinde yap ld. Ölmeyen fareler yedinci günün sonunda servikal dislokasyon ile sakrifiye edildi ve otopsileri yap ld. Gruplarda, farelerin yaflam süreleri belirlendi, akci er, karaci er, kalp, dalak ve peritondan al nan örneklerin kültürleri semikantitatif yöntemle yap ld. Koloni say s ve bu organlar n histopatolojik incelemesi de erlendirildi. Çal flmada 106 fare kullan ld. Kontrol grubu ile G-CSF grubu ve antibiyotik + G-CSF grubu ile antibiyotik grubu karfl laflt r ld nda; hayatta kal m süresi, organ kültürlerinde üreyen koloni say s, inflamasyon ve histopatolojik bulgular aç s ndan istatistiksel olarak anlaml fark yoktu. Kontrol grubu ile antibiyotik grubu aras nda; hayatta kal m süresi, organ kültürlerinde üreyen koloni say s, inflamasyon ve histopatolojik bulgular aç s ndan istatistiksel olarak anlaml fark vard. Sonuç olarak; farelerde oluflturulan deneysel MRSA sepsisinde, antibiyotik ile beraber G-CSF verilmesinin, antibiyotik tedavisine ek bir katk sa lamad gözlendi. G-CSF ve glikopeptid antibiyotikler pahal ilaçlard r. Dolay - s yla MRSA infeksiyonlar n n önlenmesine yönelik infeksiyon kontrol tedbirlerinin art r lmas daha ak lc bir yaklafl md r. P18 Bir E itim Hastanesinde Antibiyotik Kullan m na Yönelik Kesitsel Araflt rma Alpay Ar *, Ayten Coflkuner 1, Onur Özgenç 1, Meltem Avc 1, Nefle nan 1, Neslihan Genç 1, Gülflen Gülo lu 1 *,1 SSK zmir E itim Hastanesi Hastanemizde antimikrobiklerin uygun endikasyonda kullan l p kullan lmad n araflt rmak amac yla bir günlük kesitsel araflt rma yap lm flt r. Çal flman n yap ld günde yatan 649 hastadan 206 s na (%32) antimikrobik uyguland saptanm flt r. Tedavide kullan lan antibiyotiklerin %18 inin mikrobiyolojik olarak kan tlanm fl infeksiyon varl nda, %82 sinin ampirik olarak baflland görülmüfltür. Ampirik tedavide uygunluk kriterleri olarak; infeksiyonun bölgesi, toplumsal ya da hastane kaynakl oluflu, en fazla olas l kla etken olabilecek mikroorganizmalar, bafllang çta kültür için örnek alma gibi faktörler göz önünde tutulmufltur. Olgular n %46 s nda antimikrobiklerin do ru kullan lmad görülmüfltür. Uygunsuz kullan m n en s k nedeni, örne e ulafl labilecek infeksiyon varl nda, kültür yap lmamas d r (%72). Profilakside antibiyotik seçimi, gereklili i, dozu, verilifl zaman ve süresi, medikal ve cerrahi profilaksi için ayr ayr de erlendirilmifltir. Medikal profilaksinin sekiz hastaya uyguland ve bunlar n beflinin uygun olmad görülmüfltür. Cerrahi profilakside antibiyotik seçiminin %89 oran nda do ru oldu u gözlenmifltir ancak bu grubun %51 inde profilaksi süresinin uzunlu u dolay s yla, genel profilaksi ilkelerine uygun olmad saptanm flt r. Sonuçta, hastanemizde genel olarak cerrahi profilakside antibiyotik seçiminin do ru, uygulama süresinin yanl fl oldu u ve ampirik tedavi bafllan rken bakteriyel kültür alma al flkanl n n yeterli düzeyde olmad gözlenmifltir. 11

10 GATA da Antibiyotik Kullan m n Kontrol Uygulamalar n n Dört Y ll k Mali Sonuçlar P19 Selim K l ç*, Bülent Ahmet Beflirbellio lu 1, Aysun Ya c 1, Alaaddin Pahsa 1, Levent Do anc 1, Mesut Pekcan 1 *GATA Halk Sa l Anabilim Dal, 1 GATA Hastane nfeksiyonlar Kontrol Komitesi Amaç: Bu çal flma, GATA Antibiyotik Kullan m n Kontrol Alt Komitesi (AKKAK) taraf ndan belirlenen Kontrolü Zorunlu Antibiyotikler e ait, kontrol uygulamas ndan önceki (1999 y l ) ile sonraki (2000, 2001, 2002 ve 2003 y llar ) harcamalar n karfl laflt r lmas amac yla yap lm flt r. Yöntem: Harcama miktarlar na ait mali veriler GATA klinik eczanesi kay tlar ndan elde edilmifltir. Kontrolü Zorunlu Antibiyotikler grubunda; karbapenemler, parenteral kinolonlar, üçüncü ve dördüncü kuflak sefalosporinler, ikinci kuflak sefalosporinlerin parenteral formlar, glikopeptidler ile beta laktamaz inhibitörlü beta laktam antibiyotikler bulunmaktad r. Bulgular: Uygulama öncesi 1999 y l nda GATA da yatan hastalarda söz konusu antibiyotiklerin maliyeti $ iken, program n uygulanmaya bafllanmas yla bu maliyet (yatan hasta say s nda belirgin bir de ifliklik olmamas na ra men); 2000 y l nda $, 2001 y - l nda $, 2002 y l nda $ ve 2003 y l nda $ olmufltur. Her y l için 1999 y l ndaki harcama baz al narak fark hesapland nda, dört y lda toplam $ tasarruf sa land görülmektedir. Söz konusu antibiyotiklerin yatan hasta bafl na maliyetleri hesapland nda ise; 1999 y l için 83 $, 2000 y l için 56 $, 2001 y l için 29 $, 2002 y l için 25 $ ve 2003 y l için 22 $ oldu u görülmektedir. Sonuç: Tutarl ve kararl bir flekilde yap lan antibiyotik kontrolü uygulamalar, di er olumlu sonuçlar yan nda maliyet yönünden de son derece olumlu sonuçlar do urabilmektedir. Baflkent Üniversitesi Hastanesi nde Antibiyotik Kullan m Al flkanl klar n n De erlendirilmesi P20 Özlem Dikmen*, Emine Kuru nci 1, Sedef Karaman Özbal kç 1, Funda Timurkaynak 1, Hande Arslan 1 * Baflkent Üniversitesi Hastanesi, 1 Baflkent Üniversitesi T p Fakültesi ntibiyotikler, modern t bb n önemli tedavi araçlar ndan olup, dünyada en yayg n kullan lan ilaçlar aras nda yer almaktad r. An- gereksiz ve irrasyonel kullan m, dirençli mikroorganizmalarla oluflan nosokomiyal infeksiyonlar, yan etki ve ma- Atibiyotiklerin liyet gibi ciddi sorunlar da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle Hastanemizde antibiyotikler do ru ve uygun kullan l yor mu? sorusunu yan tlamak için bu çal flma planland. Hastanemizde 18 fiubat 2004 tarihinde yo un bak m ve servislerde yatmakta olan toplam 183 eriflkin hasta çal flma kapsam na al nd. Bu çal flmada antibiyotik kullan m prevalans ve kullan m flekilleri belirlendi. Hastalar n her biri için antibiyotik kullan m - na iliflkin düzenlenmifl formlar dolduruldu. Formlarda hastalar n yat fl nedeni, yatt bölüm, kulland antibiyotikler ve kullan l fl amaçlar saptand. Daha sonra infeksiyon hastal klar uzmanlar kullan m ; gerekli, gereksiz, muhtemelen gerekli olarak 3 bölümde de erlendirdi. Antibiyotik kullan m gerekli bulunan hastalarda ayr ca tedavi uygunlu u de erlendirildi. Yüzellidördü (%84) servislerde ve 29 u (%16) yo un bak mlarda takip edilmekte olan toplam 183 hastan n 79 unun (%43) o gün antibiyotik tedavisi ald belirlendi. Serviste yatan hastalar aras nda antibiyotik kullan m oran %40, yo un bak m hastalar nda antibiyotik kullan m oran ise %60 idi. Toplam 79 antibiyoti in kullan m amaçlar na bak ld nda %44 oran nda proflaktik, %32 oran nda ampirik ve %24 oran nda mikrobiyolojik etkene yönelik oldu u tespit edildi. Antibiyotiklerin kullan m amaçlar, gereklilik ve uygunluk durumu Tablo 1 de verilmifltir. Çal flmam z n sonucunda özellikle proflaksi uygulamas nda gereksiz veya uygun olmayan antibiyotik kullan m oran n n yüksek olmas düflündürücü bulundu. nfeksiyon konsültasyonu ile de erlendirilen hastalarda gereksiz veya uygunsuz antibiyotik kullan m oran n n çok düflük ve konsültasyon ile de erlendirilmeyen hastalarda ise bu oran n yüksek olmas bir baflka önemli bulgudur. Gereksiz ve uygunsuz antibiyotik kullan m n n önüne geçebilmek için antibiyotik kullan m politikalar gelifltirilmeli, yo un e itim ve denetimler ile politikan n iflleyifli sa lanmal d r. Di er bölümler gerekli ve uygun antibiyotik kullan m aç s ndan infeksiyon hastal klar konsültasyonu istenmesi konusunda ikna edilmelidir. Tablo 1. Antibiyotiklerin Kullan m Amaçlar, Gereklilik ve Uygunluk Durumu. Proflaksi 35 (%44) Ampirik kullan m 25 (%32) Spesifik tedavi 19 (%24) Toplam 79 Gereksiz Kullan m 7 (%20) 5 (%20) - 12 (%15) Gerekli-Antibiyotik 6 (%17) 8 (%32) 2 (%11) 16 (%20) uygun de il Gerekli-Antibiyotik uygun- 11 (%31.5) (%14) Süre uygun de il Gerekli-Antibiyotik uygun- 11 (%31.5) 12 (%48) 17 (%89) 40 (%51) Süre uygun nfeksiyon hastal klar - 8 (%25) 16 (%84) 24 (%30) konsültasyonu istenenler 12

11 P21 nönü Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi nde Yatan Hastalarda Antibiyotik Kullan m n n De erlendirilmesi Funda Yetkin*, Yasemin Ersoy 1, Yaflar Bay nd r 1, Üner Kayabafl 1, Ayfle Dinç But 1, Mehmet F rat 1, Deniz Söker Talay 1 *,1 nönü Üniversitesi T p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Amaç: Bu çal flma hastanemiz eriflkin klinikleri ve yo un bak m ünitelerinde yatmakta olan hastalarda antibiyotik kullan m oranlar n ve uygunlu unu belirlemek amac yla yap ld. Materyal ve metod: Hastanemiz eriflkin klinikleri ve yo un bak m ünitelerinde yatmakta olan tüm hastalar 12 fiubat 2004 tarihinde antibiyotik kullan m ve uygunlu u yönünden de erlendirildi. Çal flma kapsam na al nan tüm hastalar bir kez ziyaret edildi ve antibiyotik tedavisi almakta olanlar için hekim ve/veya medikal kay tlardan al nan bilgiler kaydedildi. Bulgular: Çal flmaya al nan 422 hastaya ait antibiyotik kullan m oranlar ve de erlendirme sonuçlar tabloda gösterilmifltir. Tart flma ve sonuç: Çal flmam z sonuçlar na göre, antibiyotik kullan m n n cerrahi kliniklerde yatan hastalarda daha fazla oldu u dikkat çekmektedir. Ayr ca, ayn grup hastalarda uygunsuz profilaksi nedeniyle rasyonel olmayan antibiyotik kullan m daha s kt r. Hastane genelinde, ak lc antibiyotik kullan m politikalar gelifltirmek için, surveyans çal flmalar na önem verilmesi, sonuçlar n de erlendirilmesi ve geri bildirim sonras e itimlerin sürekli hale getirilerek antibiyotik kullan m nda yeterli iyilefltirmeler sa lanmas gerekmektedir. Tablo. Antibiyotik Kullan m n n De erlendirilmesi. nfeksiyon hastal klar Antibiyotik kullan m konsültasyonu Etkene Antibiyotik Etkene yönelik Rasyonel Hastalar kullanan Profilaksi Ampirik yönelik inceleme kullan m A B C Genel (%) 158 (37.4) 76 (48.1) 62 (39.2) 13 (8.2) 59 (37.3) 101 (63.9) 25 (15.8) 4 (2.5) 2 (1.2) (n= 422) Cerrahi (%) 96 (49.4) 72 (75) 17 (17.7) 4 (4.1) 19 (19.7) 44 (45.8) 9 (9.3) 2 (2.1) 1 (1.0) (n= 194) Dahili (%) 62 (27.1) 4 (6.4) 45 (72.5) 9 (14.5) 40 (64.5) 57 (91.9) 16 (25.8) 2 (3.2) 1 (1.6) (n= 228) A: nfeksiyon hastal klar önerisi ile antibiyotik bafllanmas, B: Bafllanan antibiyotiklere yan t al namamas nedeniyle infeksiyon hastal klar konsültasyonu istenmesi, C: nfeksiyon hastal klar onay gereklili i nedeniyle konsültasyon istenmesi. 13

12 2003 Mali Y l Bütçe Uygulama Talimat n n Ege Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi ndeki (EÜTFH) Baz Antibiyotiklerin Kullan m Üzerine Etkisi P22 Bilgin Arda*, Tansu Yamazhan 1, O uz Reflat Sipahi 1, Meltem Ifl kgöz Taflbakan 1, Ça r Büke 1, Sercan Ulusoy 1 *,1 Ege Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal Bu çal flmada, 2003 mali y l bütçe uygulama talimat sonras hastanemizde kullan lan baz antibiyotiklerin tüketim miktarlar ndaki de ifliklikler ile bu de iflikliklerin maliyet üzerine olan etkisinin incelenmesi amaçlanm flt r. Mart 2002-Ekim 2002 ve Mart 2003-Ekim 2003 olmak üzere 8 er ayl k iki farkl dönemde, hastane bilgisayar kay tlar ndan EÜTFH eczanesinden yap lan antibiyotik ç k fllar ve maliyetleri analiz edilerek de- erlendirilmifltir. De erlendirmeye al nan antibiyotikler tabloda gösterilmifltir. Veriler SPSS 10.0 program ile analiz edilmifltir. Bütçe talimat öncesi ve sonras, incelemeye al nan antibiyotiklere ait kullan m miktarlar incelendi- inde, ço u antibiyoti in kullan m nda istatistiksel olarak anlaml bir düflme saptanm flt r (p= 0.025). Kullan m nda en fazla düflüfl saptanan antibiyotikler s ras yla sefepim (%66.6), imipenem/silastatin (%36.6) ve siprofloksasin (%36.0) olarak bulunmufltur. Bu süre içinde kullan m artan üç antibiyotik; seftazidim (%15), sefotaksim (%239) ve amikasin (%15.8) olmufltur. ncelemeye al nan tüm antibiyotikler için bütçe uygulama talimat ndan önceki ve sonraki 8 ayl k ilaç maliyeti s ras yla TL ve TL olarak hesaplanm flt r. Aradaki fark TL (-%13.6) olarak bulunmufltur y l nda uygulamaya giren bütçe talimat n n, antibiyotiklerin do ru olarak kullan m n sa lamas - n n yan nda ilaç maliyetlerinin düflürülmesi aç s ndan da önemli bir yarar sa lad n düflünmekteyiz. Tablo. ki Farkl Dönemde Hastanemizde Kullan lan Antibiyotiklerin Gram Baz ndaki De erleri. Antibiyotik (gram) Fark (%) Seftriakson %8.8 Sefoperazon %35.6 Sefotaksim %239 Seftizoksim %42 Sefoperazon/sulbaktam %25.9 Seftazidim %15 Sefepim %66.6 Piperasilin/tazobaktam %1.4 Nötromisin %47.2 Amikasin %15.8 Levofloksasin %17.7 Siprofloksasin %64 mipenem %36.0 Meropenem %2.3 Vankomisin %24.8 Teikoplanin %

13 P23 Laboratuvar Çal flanlar nda El Hijyeni Emine Alp*, Diana Haverkate 1, Andreas Voss 1 *,1 Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve nfeksiyon Hastal klar, 1 St. Radboud Üniversitesi, Medikal Mikrobiyoloji Amaç: El hijyeninin de iflik komponentlerine laboratuvar personelinin uyumunu ölçmek. Metod: Çal flma St. Radboud Üniversitesi Medikal Mikrobiyoloji bölümü laboratuvarlar nda prospektif olarak yap ld. Çal flman n üç komponenti vard : 1. Gözlem; el hijyen metodlar n n kullan m ve tak kullanmama politikas na uyum, 2. Mikrobiyolojik kültür; laboratuvar personelinin ellerinden ve bileklerinden (tak n n oldu u ve olmad taraftan) kültür ve 3. E itim; geri bildirim, posterler, mesajlar. Tak kullanmama politikas na uyum e itimden bir hafta ve bir ay sonra tekrar gözlendi. Sonuçlar: 37 bakteriyoloji teknisyeninde ifllerinin sonunda el hijyenine uyum %100 idi. Toplam 49 laboratuvar personelinin, %36.7 sinde yüzük, %46.9 unda saat ve %6.1 inde bileklik vard. E itim verildikten sonra laboratuvar personelinin tak kullanmama politikas na uyumu artt. Tak takan 19 teknisyende, saat ve yüzüklere atfedilen kommensal flora ile kolonizasyon, üreme yo unlu una göre s ras yla 1.2 ve 0.7 derecesindeydi. Tak takan laboratuvar personelinin ellerinde patojenik mikroorganizmalarla kolonizasyon yüksek oranda (%37) bulundu. Patojenik mikroorganizmalarla kolonizasyon, ellerini sadece dezenfekte edenlerde %1.0 (1/10), sadece y kayanlarda %2.2 (2/9) ve ellerini y kad ktan sonra dezenfekte edenlerde %80 (4/5) idi. Yorum: Laboratuvar çal flanlar nda, saat ve yüzüklerin olmas kommensal floran n yüksek oranlarda kalmas na neden olarak el hijyen etkinli ini düflürmektedir. Ayr ca, tak s olan laboratuvar personelinde patojenik mikroorganizmalar ile kolonizasyon da artmaktad r. Ellerini y kad ktan sonra dezenfekte edenlerde patojenik mikroorganizmalarla kolonizasyonun yüksek olmas n n nedeni muhtemelen ellerin yeterli kurulanmadan dezenfektanlar n kullan lmas d r. Geçmiflte el hijyenine uyumu art rmak için yap lan çal flmalar bafll ca hasta bak m verilen bölümlere yönelikti, ancak laboratuvarlarda da el hijyenine uyum personel sa l için önemlidir. P24 Hastane Personelinde Nazal Staphylococcus aureus Tafl y c l Tuna Demirdal*, Nefle Demirtürk 1, Mustafa Alt ndifl 2, Nazmiye Kuyucuo lu 3 * Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, 1 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 3 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi Hastane infeksiyonlar aç s ndan önemli bir yeri olan Staphylococcus aureus'un hastadan hastaya tafl nmas nda hastane personelinin burun tafl y c l n n rolü büyüktür. Afyon Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi Uygulama ve Araflt rma Hastanesi yo un bak m nda yatmakta olan bir hastada metisiline dirençli S. aureus sepsisi geliflmesi üzerine hastane personelinin de infeksiyon kayna olabilece i düflünüldü. Hastanemiz yo un bak m ünitesi henüz dört yatakl oldu u için bu olgu üzerine bir araflt rma yap lmas na karar verildi. Bu amaçla hastanemizdeki personelde nazal S. aureus tafl y c l araflt r ld. Hastanemizde görev yapan 110 doktor, 59 hemflire ve 20 yard mc sa l k personeli olmak üzere toplam 189 personelden burun kültürü örnekleri al nd. Örnekler kanl agar besi yerine ekildi. S. aureus saptanan sufllarda 1 µg l k oksasilin diski kullan larak metisilin direnci saptand. Sa l k personelinin %31.2 sinde nazal S. aureus tafl y c l, %4.8 oran nda ise MRSA tafl y c l bulundu. Tafl y c - l k dahili branfllarda %31.5, cerrahi branfllarda %31.3 ve yo un bak m birimlerinde %29.4 olarak saptand (p> 0.05). Meslek gruplar na göre doktorlarda %30, hemflirelerde %33.9 ve yard mc sa l k personelinde %30 oranlar nda tafl - y c l k saptand (p> 0.05). S. aureus tafl y c l aç s ndan klinik branfllar ve meslekler aras nda istatistiksel aç dan fark bulunmad. MRSA tafl y c l ise doktorlarda %2.7, hemflirelerde %10.5 olarak bulundu, meslekler aras nda bu aç - dan da istatistiksel fark saptanmad (p> 0.05). MRSA saptanan personele topikal mupirosin tedavisi verildi ve yo un bak mda görevli olanlar n k sa bir süre, hasta ile daha az temas edilen baflka bir birimde çal flmalar sa land. Hastane çal flanlar na yönelik e itim programlar na yeniden a rl k verildi. 15

14 Hastane Personelinde HBV ve HCV nfeksiyonlar ndan Korunma P25 Tuna Demirdal*, Nefle Demirtürk 1, Mustafa Alt ndifl 2, Nazmiye Kuyucuo lu 3 * Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, 1 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 3 Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi, Hastane nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi Hepatit B ve hepatit C virus (HBV ve HCV) infeksiyonlar aç s ndan sa l k personeli hasta ya da hastan n kan, doku ve vücut s v lar ile s k temas dolay s ile özel risk tafl maktad r. Hastanelerde sa l k personelinin HBV ve HCV serolojilerinin bilinmesi al nacak önlemlerin belirlenmesinde önem tafl maktad r. Çal flmam zda hastanemiz çal flanlar nda HBV ve HCV serolojilerinin belirlenmesi, HBV infeksiyonuna duyarl personelin afl lanmas, tafl y c olanlar n belirlenip ileri tetkik ve takiplerinin yap lmas ve tüm personele kan ve di er vücut s v lar ile bulaflan infeksiyonlardan korunma konusunda e itim verilmesi amaçland. Bu amaçla, Afyon Kocatepe Üniversitesi T p Fakültesi Uygulama ve Araflt rma Hastanesi nde görev yapan ve hasta ile direkt temas olan toplam 248 sa l k çal flan n n ( doktor, hemflire, teknisyen ve di er personel) kanlar al - narak ELISA yöntemi ile serumlar nda HBsAg, ani-hbs ve anti-hcv araflt r ld. Çal flma sonucunda 170 personelde anti-hbs pozitifli i (%72) ve 2 personelde HBsAg pozitifli i (%1) saptan rken hiçbir personelimizde anti-hcv pozitifli i saptanmam flt r. Sonuç olarak personelimizin tamam HCV infeksiyonuna, 66 s HBV infeksiyonuna duyarl bulunmufltur. HBV infeksiyonuna duyarl personelimizde afl lama bafllat lm fl, HBsAg pozitifli i saptananlarda ileri tetkiklere gidilmifl ve tüm personele hastane infeksiyonu kontrol komitesi (H KK) organizatörlü ünde bu infeksiyonlardan korunma yollar konusunda e itim verilmifltir. Sa l k personelinin, ifle bafllad ilk günden itibaren, özel risk tafl d HBV ve HCV infeksiyonlar baflta olmak üzere kan ve di er vücut s v lar ile bulaflabilecek infeksiyonlara karfl immün durumunun belirlenmesi korunmada önem tafl maktad r. Bu kapsamda H KK taraf ndan ifle bafllayan personellerin bafllang çtan itibaren izlenmesi, gerekti inde afl lanmas ve bu infeksiyonlardan korunma konusunda periyodik olarak bilgilendirilmesi gerekti i kanaatindeyiz. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Çal flanlar nda Kesici Delici Alet Yaralanmalar P26 Kemal Selçuk*, Dilara nan 1, Rezan Harman 1, Rabin Saba 1, Sevim Keskin 2, Filiz Günseren 1 *,1 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Kontrol Komitesi Bu çal flmada hastanemiz personelinden y llar aras nda sekiz y ll k süre içinde kesici-delici alet yaralanmas sonras hastanemiz nfeksiyon Kontrol Komitesi ne baflvuranlarda, kan yoluyla bulaflan hastal klar ve konu ile ilgili faktörlerin de erlendirilmesi amaçlanm flt r. Komitemize baflvuran 258 personel (190 kad n, 68 erkek) çal flmaya al nm flt r. Yaralananlar n 102 si hemflire, 79 u doktor, 63 ü temizlik personeli, 3 ü hastabak c, 11 i di er meslek gruplar ndand (teknik eleman, laboratuvar çal flan vd.). Yaralananlar n %38.4 ünün hepatit B virus (HBV) afl s varken, %52.3 ünün yoktu, %6.2 si afl program nda iken %3.1 i do al ba fl kt. Yaralanmalar n %90.3 ünün i ne batmas ile olmas dikkat çekici olup, %7 si direkt kan temas ile %2.7 si ise bisturi kesi i olarak tespit edilmifltir. Yaralanma sonras yap lan ifllemler 126 kiflide uygun (yaran n y kanmas, antiseptik solusyon kullan m ), 132 kiflide ise uygun de ildi. Yaralanma sonras HBsAg bak lanlar n %97.8 i negatif, anti-hbs bak lanlar n %58.8 i pozitif, anti-hcv ve anti-hiv bak lanlar n hepsi negatif olarak tespit edilmifltir. Yaralanmalar n 95 inde kaynak biliniyor, 163 ünde ise bilinmiyordu. Kaynak olarak saptanan hastalardan, HBsAg bak lanlar n %23.1 i pozitif, anti-hcv bak lanlar n %13.5 i pozitif, anti-hiv bak lanlar n ise hepsi negatif olarak tespit edilmifltir. Yaralanma sonras hastane çal flanlar n n %44.5 ine HBV afl s, %6.9 una HBIg uygulanm flt r. Çal flanlar n %34.9 una ise herhangi bir öneride bulunulmam flt r (afl lamayla veya do al ba fl k olanlar). Sonuç olarak kesici delici alet yaralanmalar ile kan yoluyla bulaflan hastal klar hastane çal flanlar için en önemli mesleki riski oluflturmaktad r. Yaralanmalar n ço unlukla i ne batmas ile olmas nedeniyle hastanelerde çöplerin uygun bir flekilde toplanmas, personelin kan yoluyla bulaflan hastal klar konusunda e itilmesi ve infeksiyon kontrol önlemlerinin art r lmas sorunun çözümüne katk da bulunacakt r. 16

15 P27 Samsun SSK Hastanesi Cerrahi Yo un Bak m Ünitesi ve Ameliyathane Personelinin Burun Kültürleri ve Sonras Teoman Kaynar*, Dilare Dizdaro lu 1 * Samsun SSK Bölge Hastanesi, nfeksiyon Hastal klar Klini i, 1 Samsun SSK Bölge Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Komitesi Hemfliresi Amaç: SSK Samsun Bölge Hastanesi Cerrahi Yo un Bak m Ünitesi (CYBÜ) ve ameliyathane personelinin burun floralar n n belirlenmesi, üreyen patojenlere göre önlemler al nmas amaçland. Yöntem: CYBÜ ve ameliyathane personelinden tekni ine uygun olarak burun kültürleri al nd. Ekimler, kanl agar ve EMB agara yap ld ktan sonra bakterilerin klasik yöntemler kullan larak, kimyasal ve serolojik identifikasyonu yap ld. Patojen olarak de erlendirilen bakterilerin antibiyotik duyarl l klar NCCLS kriterleri göz önüne al narak de erlendirildi. Burun floras nda patojen tespit edilen personel uygun antibiyotiklerle tedavi edildi. Tedavi sonras 30. gün kültürler tekrarlanarak nasal flora tafl y c l kontrol edildi. Bulgular ve Sonuç: Yap lan çal flma sonucu CYBÜ 18, ameliyathane personellerinden 77 kiflinin burun kültürleri al nd. Yap lan kültür incelemesi sonuçlar flu flekildeydi. 77 ameliyathane personelinin 25 inde (%32.47) tafl y c - l k saptan rken bunlar n 3 ünde MSSA ya efllik eden miks tafl y c l k saptand (Tablo 1). Bakterilerin da l m ise flu flekilde idi; Metisiline Duyarl S. aureus (MSSA) 19 (%76), Enterobacter spp. 4 (%16), E. coli 1 (%4) Serratia spp. 1 (%4). MSSA ya efllik eden bakterilerin da l m ise E. coli 2 (%8) ve Enterobacter spp. 1 (%4) fleklinde tespit edildi. CYBÜ 18 personelinde yap lan taramada ise Metisiline Dirençli S. aureus (MRSA) 5 (%50), MSSA 3 (%30), Metisiline Rezinstans Koagulaz Negatif Stafilokok (MR-KNS) 2 (%20) olmak üzere total 10 (55.56) personelde patojen bakteri tespit edildi (Tablo 2). Bu personele uygun tedavi önerilmifl ve tedavi bitiminden 1 ay sonra tekrar nasal kültürleri al nm flt r. Tedavi sonras ameliyathane personelinin 16 s nda (%20.78) patojen bakteri tespit edilmifltir. Bu bakterilerin da - l m ise flu flekildeydi. MSSA 12 (%75), Enterobacter spp. 2 (%12.5), E. coli 1 (%6.25), Citrobacter spp. 1 (%6.25). CYBÜ personelinin kültürde ise, 1 (%25) MRSA, 3 (%75) MSSA olmak üzere toplam 4 (%22.22) üreme tespit edilmifltir. Ameliyathane personellerinin birinde tedavi öncesi ve sonras tespit edilen Enterobacter spp. de indüklenmifl beta laktamaz aktivitesi saptanm flt r. Yine E. coli üreyen bir personelin de tedaviyi red etti i tespit edilmifltir. Yap lan tedavilere ra men, personelin bir grubunda el y kama al flkanl n n olmamas, azalt labilecek benzer sorunlar n devam etmesine neden olmaktad r. Tablo 1. Ameliyathane Personelinin Nazal Kültürlerinin De erlendirilmesi. Tedavi öncesi Tedavi sonras Çal flmaya al nan personel say s MRSA - - MSSA 19 (%76) 12 (%75) MR-KNS - - Enterobacter spp. 4 (%16) 2 (%6.25) E. coli 1 (%4) 1 (%6.25) Serratia spp. 1 (%4) - Citrobacter spp. - 1 (%6.25) Toplam 25 (%32.47) 16 (%20.78) Tablo 2. Cerrahi Yo un Bak m Ünitesi Personelinin Nazal Kültürlerinin De erlendirilmesi. Tedavi öncesi Tedavi sonras Çal flmaya al nan personel say s MRSA 5 (%50) 1 (%25) MSSA 3 (%30) 3 (%75) MR-KNS 2 (%20) - Enterobacter spp. - - E. coli - - Serratia spp. - - Citrobacter spp. - - Toplam 10 (%55.56) 4 (%22.22) 17

16 Memorial Hastanesi nde 2003 Y l nda Oluflan, Kan ve Vücut S v lar Kaynakl fl Kazalar P28 M. Servet Alan*, Hülya Aly lmaz 1 *,1 Memorial Hastanesi a l k kurulufllar nda kan ve vücut s v lar bulaflmas veya bunlarla temas etmifl materyale ba l yaralanmalar ciddi bir sa l k so- kayna d r. Personelin korunmas na yönelik olarak gerekli koruyucu malzeme bulundurulmal ve uygun flekilde kullan l- Srunu mas için e itim verilmelidir. Kesici ve delici aletlerin güvenli kullan m na yönelik e itim verilmesi bu tür yaralanmalar en aza indirecektir. Amaç: Kan ve vücut s v lar ile temas ve bunlarla kirlenmifl aletlerle yaralanmalar n s kl n n saptanmas, nedenlerinin araflt r lmas ve uygulanmakta olan önlemlerin etkinli inin ölçülmesi, al nabilecek ek tedbirler ve e itim gereksiniminin saptanmas. Yöntem: 2003 y l nda hasta bak m yla ilgilenen ortalama personel say s 490'd r. nfeksiyon Kontrol Ekibi kontamine materyal ile oluflan ifl kazalar n n takibi formu, personel yaralanmalar takip talimat ve kontamine malzeme tafl ma talimat ve CDC (Centers for Disease Control, ABD) kriterlerini kullanarak veri toplam flt r. Genel kabul gören bir eflik de er belirlenmemifltir, hedefimiz ifl kazas oluflmamas d r. Bulgular ve tart flma: 2003 y l nda 36 personel kan ve vücut s v lar ve bunlarla bulaflm fl materyelle temas etmifl veya yaralanm flt r. njektör i nesi batmalar en s k yaralanma nedenidir ve 17 kifli bu flekilde yaralanm flt r. nelerin dayan kl kutulara at lmamas ve ifl yo unlu u nedeniyle dikkat da lmas önemli nedenlerdir. 7 kan s çramas, 7 bisturi kesisi, birer EMG, sütür i nesi, makas, çivi batmas ve göze idrar s çramas nedeniyle toplam 19 kifli izlenmifltir. njektörlere kapak tak lmas yaralanmalara neden olmaktad r. Eldiven kullan m na uyulmakta, boks gömle i ve maske kullan m nda ise aksamalar görülebilmektedir. Gözlük bu ulanma ve rahats z edici olmas nedeniyle kullan lmayabilmektedir. ki personelin gözüne ameliyat ve muayene s ras nda kan s çram flt r. Sonuç: Çal flma güvenli i için uygun çal flma ortam n n ve gerekli koruyucu malzemenin sa lanmas son derece önemlidir. Bu koflullar, ifl güvenli i ile ilgili e itimin verilmesi ve bu e itimin sonuçlar n n çal flma alanlar nda kontrolü ile tamamlanmal d r. E itimler yaln zca belirli s kl klarla yap lan konuflmalar olarak alg lanmamal ve personelle her karfl laflma bir e itim f rsat olarak de- erlendirilmelidir. Personel yaralanmalar ve nedenlerinin izlenmesi koruyucu önlemlerin al nmas na katk sa layacak, yaralanmalar n azalmas uzun süreli, pahal ve kimi zaman ciddi yan etkileri olabilen izlem ve tedavi prosedürlerini gereksiz k lacakt r. Hastanede Temizlik Personelinin Perkütan Yaralanma Durumlar P29 Yurdagül Erdem*, Melek Serpil Talas 1 *,1 Ankara Üniversitesi Cebeci Sa l k Yüksekokulu astaneler, kompleks yap ya sahiptir. Hastane personeli yapt ifle göre baflta infeksiyon olarak birçok riskle karfl lafl r. Perkü- yaralanmalar çok görülmekle beraber bildirim oran düflüktür. CDC ye göre ABD'de y lda her 100 yata a 30 i ne batma ola- Htan y bildirmektedir. Bu yaralanmalar %49.7 hemflire, %12.6 hekim, %5.1 temizlik personelindedir. En s k neden (%68.5) kullan lm fl enjektörlerdir. Çal flma temizlik personelinin perkütan yaralanma durumunu belirlemek amac yla yap lm flt r. Ankara Üniversitesi hastanelerinde çal flan 402 temizlik personeli kat lm flt r. Veriler anket yoluyla toplanm fl, SPSS de de erlendirilmifltir. Personelin yafl ortalamas 31.5; %28.9/%71.1 kad n/erkek; %54 ilkokul ve alt ; çal flma süresi ortalama 3.2 y l olup; %62.9 dahiliye/cerrahi, %15.7 yo un bak m/acil/ameliyathane, %21.4 polikliniktedir. %88.8 rutin temizlik ifli, %11.2 hastabak c /alet y kama yapmaktad r. %26.6's hepatit B afl l, %29.1'i perkütan yaralanm flt r. %56.7'si hemflireye, %30.8'i flirket uzman na yaralanmay bildirmifltir. %77.4 yaralanma nedeni enjektörlerin at k kutusu yerine evsel at k torbas na gelifligüzel at lmas n göstermifltir. Yo un bak m/acil çal flanlar n n %36.1 i HepB afl l d r. Servislere göre HepB afl l olma durumu istatistiksel anlaml d r (p<0.05). Yo un bak m/acil gibi alandakilerin afl l olma durumu flirket flartnamesinin sonucu olabilir. Çal fl lan klinikle yaralanma durumu aras ndaki fark da anlaml d r (p<0.05). Buna göre yo un bak m/acil gibi alanlardakiler (%41.3) daha fazla yaralanm flt r. Afl l olma durumlar na göre yaralanma durumlar incelendi inde de fark n anlaml oldu u saptanm flt r (p<0.05). Afl l olanlar n %36.4 ü yaralanm flt r. Bu durum afl ya ba l kendilerini güvenli hissettikleri için dikkatsiz çal flmalar na m ya da perkütan yaralanma sonras m afl yapt rd klar konusunu düflündürmektedir. Ancak bu konuda çal flmada veri bulunmamaktad r. Çal flma sonucuna göre temizlik personelinin literatürde belirtilenden fazla yaraland klar ve neden olarak at klar n gelifligüzel at lmalar söylenebilir. At klar konusunda sa l k personeline ve di er yard mc personele hizmet içi e itim verilmesi önerilebilir. 18

17 P30 Cerrahi El Y kama Al flkanl Ancak E itimle Düzeltilebilir Ali Uzunköy* * Harran Üniversitesi T p Fakültesi, Ameliyathaneden Sorumlu Ö retim Üyesi, Enfeksiyon Kontrol Komitesi Üyesi Amaç: Hastanelerde el y kama al flkanl, hastane enfeksiyonlar n n geliflimi aç s ndan önemli bir faktör olmas na ra men, en çok ihmal edilen uygulamalardan birisidir. Ameliyathanede operasyona giren ekip, ellerini y kamakla birlikte, yap lan gözlemler göstermektedir ki, ço unlukla süre ve tekni e uyumda yetersiz uygulamalar gözlenmektedir. Bu çal flma operasyon öncesi el y - kama süresi ve tekni inin, e itim öncesi ve sonras durumunu ve e itimin önemini de erlendirmek amac yla planland. Yöntem: Birbirinden ba ms z üç gözlemci taraf ndan, cerrahi operasyonlara giren ve çal flman n yap ld ndan habersiz 12 hemflirenin operasyon öncesi cerrahi el y kamalar, her biri 6 defa olmak üzere 72 defa, y kama süresi ve tekni i (kademeli y kama ve y kama esnas ve sonras nda el ve kollar n pozisyonlar ) aç s ndan de erlendirildi. Bu hemflirelere el y kama konusunda e itim verildikten sonra ayn say da gözlem tekrar gerçeklefltirildi. Sonuçlar: E itim öncesi y kama süreleri ortalama 1.4 ± 1 dakika iken, e itim sonras bu süre, 1.9 ± 1 e ç kt. Hatal y kanma oran ise %33 ten %8 e düfltü. Ç kar mlar: E itimin, cerrahi el y kama tekni inde gözlenen aksakl klar anlaml olarak düzeltti i ve cerrahi el y kama süresini artt rd görülmektedir. Bu çal flman n sonuçlar, hastane enfeksiyonlar aç s ndan düzeltilebilir faktörlerin ortadan kald r lmas nda e itimin önemini ortaya koymaktad r. Bu nedenle, ameliyathane hemflirelerinin sürelerine bakmaks z n sürekli e itimlerinin yenilenmesi gerekmektedir. P31 Ege Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi Sa l k Çal flanlar n n Hastane Enfeksiyonlar Konusundaki Bilgi Düzeylerinin De erlendirilmesi (Anket Çal flmas ) Bilgin Arda*, Feriha Çilli 1, Demet Dikifl 1, Nurhayat Kepeli 1, Zafer Tetik 1, Gönül Özerdem 1, Zafer Kurugöl 1, Nilgün Kültürsay 1 *,1 Ege Üniversitesi T p Fakültesi, Enfeksiyon Hastal klar Kontrol Komitesi astanemizde Enfeksiyon Kontrol Komitesi olarak ileri dönem çal flmalar m za fl k tutmas bak m ndan sa l k çal flanlar n n Hhastane enfeksiyonlar konusunda bilgi düzeylerini araflt rmay amaçlayan bir anket çal flmas planland. Haz rlanan anket, Ocak-Mart 2003 tarihleri aras nda 73 alt nc s n f ö rencisi, 282 hemflire, 90 uzmanl k ö rencisi, 33 uzman doktor ve 45 ö retim üyesi olmak üzere toplam 523 gönüllü sa l k çal flan na uyguland. Ankette genel olarak hastane enfeksiyonlar - n n tan s, bulafl yollar, korunma, kontrol yöntemleri, risk faktörleri ve yan s ra vankomisine dirençli enterokok (VRE) enfeksiyonlar na yönelik bilgi düzeyleri sorguland. Verilerin istatistik analizleri için SPSS 10.0 program kullan ld. Sonuçlar genel olarak de erlendirildi inde hastane enfeksiyonlar n n oluflum ve yay l m nda sa l k personelinin sorumlulu u, korunmada el y kaman n önemi ve eldiven kullan m konusundaki sorulara %80 ve üzerinde do ru yan t al nd. Ancak hangi durumlarda el y kama gerekti i konusunda bilgi eksikli i oldu u saptand. Sa l k çal flanlar n n %36.1 i yeterli s kl kta el y kayamad n belirtti. Çal flmaya kat lanlar n %39'u hastane enfeksiyonlar n önlemede gerekenleri tam olarak uygulad na inanmaktayd. Anket uygulananlar n %73 ü hastane enfeksiyonlar konusunda e itime gereksinimi oldu unu bildirdi. Verilerin de erlendirilmesi ve gruplar n istatistiksel olarak karfl laflt r lmas tabloda gösterilmifltir. Bu çal flman n sonuçlar, hastane enfeksiyonlar konusunda her düzeydeki sa l k personelinde bilgi ve özellikle uygulamada eksiklikler oldu unu, ancak sa l k personelinin e itime istekli oldu unu göstermifltir. Sa l k Çal flanlar n n Anket Verilerinin De erlendirilmesi De erlendirilen Genel do ru konular yan t oran Ö renci Hemflire Asistan Dr. Uzman Dr. Ö retim üyesi statistik HE geliflmesi için gerekli minimal süre %53.0 %47.1 %48.7 %70.1 %71.0 %59.5 p<0.001 En uygun yüzey dezenfektan %64.2 %34.3 %76.3 %70.1 %58.1 %42.9 p<0.001 HE önlemede en etkin yöntem %86.0 %67.1 %90.3 %96.6 %83.9 %95.2 p<0.001 Yeterli s kl kta el y kama bildirimi %63.9 %60.0 %72.4 %50.6 %45.2 %71.4 p<0.001 HE önlemede gerekenleri tam olarak %39.2 %28.6 %50.2 %25.0 %22.6 %35.7 p<0.001 uygulad na inanma VRE'nin sa l k çal flan için %67.5 %84.3 %71.3 %69.0 %48.0 %45.2 p<0.001 risk oluflturdu unu düflünme VRE taramas nda uygun kültür örne i %53.0 %40.0 %48.7 %79.3 %64.5 %45.2 p<0.001 VRE izleminde uygun tarama %58.9 %47.1 %60.9 %69.0 %54.8 %61.9 p<0.001 kültür s kl 19

18 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi nde Hemflirelere Verilen Hastane nfeksiyonlar ile lgili Hizmet çi E itimin Hemflire Bilgi Düzeyine Etkisinin De erlendirilmesi P32 Esma Aydo an*, Meryem Aydo an 1 *,1 Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi Bu çal flmada hastane infeksiyonlar, asepsi-antisepsi, sterilizasyon-dezenfeksiyon, izolasyon, klinik örneklerin al nmas, hastane at klar, infeksiyonlardan korunma ve önlemler konusunda Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi nde verilen hizmet içi e itimin etkinli i ve e itime kat lan hemflirelerin e itimle ilgili düflünceleri de erlendirildi. Çal flmaya 2004 y l Ocak-fiubat aylar nda yap lan hizmet içi e itime kat lan 112 servis hemfliresi dahil edildi. Hizmet içi e itime kat lanlar 28 er kiflilik 4 gruba ayr ld, her haftan n bir günü 28 kiflilik bir grup 8 saat süreyle e itime al nd. Kat l mc lara hastane infeksiyonlar, asepsi-antisepsi, sterilizasyon-dezenfeksiyon, izolasyon, hastane at klar, klinik örneklerin al nmas, infeksiyonlardan korunma ve önlemler konusundaki bilgilere yönelik 15 soruluk ön test ve son test uyguland. Ayr ca kat l mc lar n e itimle ilgili görüfllerini içeren sorular da soruldu. Kat l mc lar n bilgi puan ortalamas 100 üzerinden de erlendirildi, ön test sorular nda 55.6 ± 13.4 son test sorular nda 90.4 ± 10.7 bulundu (p< 0.001). Kat l mc lar n %95 i bu hizmet içi e itiminden memnun kald n ifade etti. Sonuç olarak; Haydarpafla Numune E itim ve Araflt rma Hastanesi nde servis hemflirelerine verilen hastane infeksiyonlar konulu hizmet içi e itimin hemflire bilgi düzeyine etkisinin anlaml oldu u saptand. Hizmet içi e itimlerin sürekli ve düzenli olarak devam ettirilmesinin yararl olaca görüflüne var ld. Hastane nfeksiyonlar n n Kontrolünde Davran fl De iflikli i P33 Arzu Özcan*, Alev Dramal 1 * Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, 1 Ege Üniversitesi Hemflirelik Yüksekokulu, Cerrahi Hemflireli i Anabilim Dal Girifl: Hastane enfeksiyonlar n n en az 1/3 ü önlenebilir nedenlere ba lan rken ancak %6.9 unun önlendi i vurgulanmaktad r. Bunun nedeninin ise sa l k personelinin birço unda konunun yeterince önemsenmemesi ya da önleme davran fllar n n uygulamaya aktar lmamas nedeniyle oldu u yap lan çal flmalarla ortaya konmufltur. Bulgular: Hizmet içi e itim programlar birçok hastanede uygulanmaktad r. Haz rlanan e itimde ilk ad m, davran flsal ve davran flsal olmayan faktörlerin tespit edilmesi olmal d r. Davran flsal/davran flsal olmayan faktörlerin belirlenmesi, problemin kayna n n belirlenmesinde genifl bir perspektiften bak lmas n ayn zamanda da e itim d fl nda stratejiler gelifltirilip kullan lmas n sa lar. Örne in delici-kesici yaralanmalarda kontamine i ne k l f n n geçirilmemesinin bilinmemesi davran flsal olmayan bir faktör iken; el y kaman n önemini bilip yeterince uygulanmamas ise davran flsal bir faktördür. kinci ad m e itimle ilgili tespitlerdir. Bir davran fl üç tip faktörün birlefliminden meydana gelir. Bunlar davran flsal de- iflikli in vazgeçilmez bir parças olan haz rlay c faktörler, olanaklarla ilgili faktörler ve destekleyen faktörlerdir. Haz rlay c faktörler, bireyin içsel karar verme ve uygulama durumudur. Haz rlay c (predispozan) faktörler bilgi, beceri, motivasyon düzeyi, tutum ve inançlard r. Olanaklarla ilgili faktörler, bireylerin kontrolünde olmayan faktörlerdir. Bunlar elde edilebilirlik ve eriflebilirliktir. Sa l k çal flanlar n n el y kama ve enfeksiyondan korunma yöntemleri için yeterli kaynaklar n sa lanmal d r. Destekleyen faktörler bireyleri d flsal etkileyen faktörlerdir. Bunlar davran fltan sonra oluflur; davran fl n devam etmesi ya da b - rak lmas için ödül, teflvik ve cezay içerir. Geri bildirimde bulunma ile ilgili acil servislerde yap lan bir çal flmada, çal - flanlar aras nda evrensel önlemlere uyma durumlar gözlenmifltir. Gözlemciler, ayda iki kez çal flanlar aras ndan rastgele bir s raya göre dönüflümlü olarak seçilmifllerdir. nfeksiyon kontrolüyle ilgili uygun olmayan bir davran fl gözlendi inde, gözlemci taraf ndan not al n p uyar yap lm fl daha sonraki ihmallerde ise yöneticisine bildirilmifltir. Bir y l bu uygulama yap ld ktan sonra araflt rmac lar evrensel önlemlerin uygulama oran n %44 den %72 ye artt n bulmufltur. Sonuç: Özet olarak e itimsel ve davran flsal tespitler, haz rlanan e itimsel programlar n yap s n oluflturmal d r. 20

19 P34 Temizlik Personellerinin Hastane nfeksiyonlar Konusunda Bilgi Düzeyleri ve E itimin Etkisi Perihan Karaman*, Yasemin Ersoy 1, Yaflar Bay nd r 1, Gülden Biliflik 1 * nönü Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Kontrol Komitesi, 1 nönü Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal Amaç: Turgut Özal T p Merkezi nde hizmet vermekte olan temizlik personeline hastane infeksiyonlar n n önemi, el y - kama ve temizlik kurallar konular nda yap lan e itimlerin etkinli inin de erlendirilmesi amac ile bu çal flma planland. Yöntem: Bir bölge hastanesi olan 690 yatak kapasiteli merkezimizde çal flmakta olan 105 temizlik personelinin tamam çal flma kapsam na al nd. Hastane infeksiyonlar n n önemi, el y kama ve temizlik teknikleri konular nda haz rlanm fl 20 sorudan oluflan anket formunun kendileri taraf ndan doldurulmas istendi. ki ayl k arayla iki kez konularla ilgili e itim sa land. Son e itimden sonra ayn anket tekrar uyguland. E itim öncesi ve sonras anket sonuçlar 100 puan uzerinden de- erlendirilerek not verildi. Anket sonuçlar bilgisayar tabanl istatistik program na kaydedilerek incelendi. Bulgular: Yüzbefl temizlik personelinden 19 unun okuma yazma bilmemesi sebebi ile anket 86 kifliye uygulanabildi. Ankete kat lanlar n 66 s erkek, 20 si kad n olup, yafl ortalamalar ± 6.03 y l idi. E itim öncesi not ortalamas 100 üzerinden ± iken, e itim sonras ± e yükseldi i ve fark n istatistiksel olarak anlaml oldu u tespit edildi (p< ). E itim öncesi uygulanan ilk ankette saptanan bilgi düzeyinin yafl, cinsiyet ve çal flma y l ile anlaml iliflkisinin olmad, buna karfl n mezuniyet derecesinin bilgi düzeyi ile do ru orant l bir iliflki gösterdi i tespit edildi. Verilen e itim ile; hastane infeksiyonlar n n önemi ve temizlik teknikleri ile ilgili bilgi düzeyinde en fazla art fl sa lan rken, el y - kama ile ilgili bilgi düzeyinin en az etkilendi i belirlendi. Sonuç: Hastanelerde hekim ve hemflireler kadar temizlik iflçileri de infeksiyon kontrolünde önemli hedef kitleyi oluflturmaktad r. Çal flmam z sonuçlar ndan da anlafl laca gibi, periyodik e itimler bu konudaki bilgi düzeyini artt rmakta olup, e itimlerin süreklili i sa lanmal d r. Bilgi düzeyi mezuniyet derecesi ile yak ndan ilgili görülmektedir. Bu nedenle, temizlik iflçilerinin ifle al m nda mezuniyet derecelerine dikkat edilmeli, özellikle uygun el y kama ve eldiven kullan m e itimleri pratik uygulamalar ile desteklenmeli ve davran fl de ifliklikleri kontrol edilmelidir. P35 Sa l k Personelinin T bbi At klar Konusunda Bilgi ve Tutumlar n n De erlendirilmesi Saniye Y ld r m*, Rahmet Çaylan 1, Gamze Çan 2, ftihar Köksal 1 * Karadeniz Teknik Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi, 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, 2 Karadeniz Teknik Üniversitesi T p Fakültesi, Halk Sa l Anabilim Dal T bbi at klar konusu, KTÜ T p Fakültesi Farabi Hastanesi nfeksiyon Kontrol Komitesi nin son üç y ld r düzenli e itim çal flmalar aras nda tutulmas na ra men, pratik uygulamalarda konuya gereken önemin verilmedi i saptanm flt r. Konunun aksayan yönünün bilgi eksikli inden kaynaklan p kaynaklanmad n tespit etmek amac ile bu anket çal flmas planlanm flt r. Çal flmaya, 55 doktor, 87 intörn doktor, 191 hemflire, 13 teknisyen ve 146 temizlik personeli kat lm flt r. Temizlik personeli ve hemflireler y lda en az üç kere konu ile ilgili e itim ald n ifade ederken, doktorlar n konu ile ilgili bilgilerinin genellikle t p fakültesindeki e itimleri dönemine ait oldu u, özellikle intörn doktorlar n konuyu servis uygulamalar ndan ö rendi i saptanm flt r. Ankete kat lanlar genel olarak de erlendirildi inde; t bbi at k kapsam na giren malzemelerin neler oldu u %83.2 oran nda, t bbi at klar n ayr flt r lmas ile ilgili uyulmas gereken kurallara iliflkin bilgiler %72.7, t bbi at klarla ilgili uygulamalara yönelik konular %72, t bbi at k tafl y c s personelin özellikleri ile ilgili konular %69.5 oran nda do ru bilinmekteydi. Günlük pratikte t bbi at klar n at lmas ile ilgili kurallara uydu unu bildirenler %91.2 oran nda idi. T bbi at klar n at m ile ilgili karfl lafl lan sorunlar aras nda, ifl yo unlu u, denetimin eksikli i ve konunun pratik hayatta önemsenmemesi en s k bildirilenler sebeplerdi. Ankete kat lanlar n %85.3 ünün t bbi at klarla ilgili sorumluluklar n, sa l k hizmeti veren tüm akademik ve idari personele ait oldu unu belirtmeleri olumlu bir sonuç olarak de erlendirilmifltir. T bbi at k uygulamalar nda, küçük gruplar halinde, servislerde pratik uygulamaya yönelik e itim verilmesinin, özellikle servislerde s k uyar lar halinde konunun hat rlat lmas n n uyumu art raca yönünde öneriler al nm flt r. Bu bilgilerin fl nda, personele yönelik düzenli t bbi at k e itiminin devam yan nda, pratik uygulamada gereken özenin gösterilmesi için etkin bir kontrol mekanizmas n n gerekli oldu u kan s na var lm flt r. 21

20 Sa l k Çal flanlar nda Kan Yolu ile Bulaflan Hastal klara liflkin Bilgi, Tutum ve Davran fllar n De erlendirilmesi P36 Naime Aksoy*, A. Seza nal 1, Gülflah Seydao lu 2, Nazan Alparslan 2 * Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Balcal Hastanesi Hastane Enfeksiyonlar Kontrol Komitesi, 1 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal, 2 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Biyoistatistik Anabilim Dal Girifl ve Amaç: Sa l k çal flanlar hastalar n kan, salg ve vücut art klar ile temas olas l nedeniyle, özellikle enfeksiyon riski alt ndad rlar. Bu çal flmada, Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi Balcal Hastanesi nde görev yapan sa l k personelinin kan yolu ile bulaflan hastal klardan korunma konusundaki bilgi düzeyi, riske yönelik tutum ve davran fllar n n belirlenmesi amaçlanm flt r. Gereç ve Yöntem: Bu çal flmada 176 sa l k görevlisine anket uyguland. Grubun 58 (%33) i erkek ve 118 (%67) i kad n olup, yafl ortalamas 29 idi. Ankete kat lanlar n kurumdaki görevleri flöyle idi: %20.5 araflt rma görevlisi doktor, %22.7 intörn doktor, %28.4 hemflire, %28.4 laboratuvar teknisyeni. Bulgular: Ankete kat lanlar n %56.3 ü kliniklerde, %16.5 i yo un bak mda, %27.3 ü laboratuvarda çal flmakta olup, %97.7 si kan yolu ile bulaflan hastal klar aç s ndan risk alt nda oldu unu belirtti. Görüflülen kiflilerden %94.9 u daha önce kan ve vücut s v lar ile temas etti ini, temas biçimlerinden en fazla i ne batmas (%56.3) oldu u, bunlar n da en fazla i ne kapa kapat l rken (%40.9) geliflti i saptand. Yaralanmadan sonraki ilk müdahale s ras nda personelin %55.7 sinin yapt ifllem do ru, %44.3 ünün yanl fl idi. Personelin %78.4 ü kan yoluyla bulaflan hastal klardan korunma yöntemleri hakk nda yeterli bilgiye sahipti. Özellikle intörn ve teknisyen grubunda bilgi eksikli i mevcut olup, fark anlaml idi (p< 0.05). Yaralanma öyküsü olanlar n %55.7 si temas sonras enfeksiyon hastal klar uzman na baflvurarak takip yapt rm flt, ancak teknisyen grubunda bu davran fl düflük oranda ve fark anlaml idi. Hepatit B ye karfl afl lanma oran %64.8 idi. HBV, HCV ve HIV bulaflma riski aç s ndan personelin %56.8 inin bilgisi yeterliydi. Enjektör ve i ne ucunun at lma yöntemini personelin sadece %13.6 s do ru ifade etti. Risk gruplar konusunda do ru bilgiye sahip olma oran 31 yafl üzerinde daha düflüktü ve anlaml farkl l k gösteriyordu. Sonuç: Bu çal flmada, özellikle intörn ve teknisyen grubunda bilgi eksikli inin varl dikkat çekmektedir. Hemflirelerin hizmet içi e itimlerinin di er gruplara görece baflar l oldu u, ancak gerek t p fakültesi, gerekse teknisyen e itiminin pekifltirilmesi gere i ortaya ç km flt r. Bu aç dan, okul müfredat n n personel sa l programlar yla zenginlefltirilmesine ilaveten hizmet içi e itimler ve kampanyalar yararl olabilir. Ancak, yap lan e itimle do ru davran fl ve tutumun yerleflmesi için, çal flma ortam nda korunma için gerekli malzemelerin sa lanmas da flartt r. Çukurova Üniversitesi Araflt rma Hastanesi nde Hemflirelerin Hastane Enfeksiyonu Kontrolü ve El Y kama Uygulamalar na Bak fl A. Seza nal*, Elçin Avflar 2, Yeflim Taflova 1, Naime Aksoy 3, Fatma F r nc o ullar 3 *,1 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastal klar Anabilim Dal, 2 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Halk Sa l Anabilim Dal, 3 Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi, Hastane Enfeksiyonlar Kontrol Komitesi P37 Girifl ve Amaç: Hastane enfeksiyonlar n n kontrolünün sa lanmas için etkin, kabul görmüfl ve çok yönlü bir program gerekir. Bu çal flmada bir üniversite hastanesinde çal flmakta olan sa l k görevlilerinin el temizli i, hastanede yürütülmekte olan enfeksiyon kontrol çal flmalar hakk ndaki bilgilerinin yan s ra kendi davran fllar n n irdelenmesi amaçlanm flt r. Gereç ve Yöntem: Çukurova Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi nde çal flan 400 hemflireden 82 sine anket uygulanm flt r. Bulgular: Ankete kat lan 82 hemflirenin yafl ortalamas 29, bu iflte çal flt klar süre ortalama 114 ayd. Hemflirelerin %90.2 si çal flmakta olduklar birim için hastane enfeksiyonlar n önemli bir sorun olarak görüyordu. Büyük ço unlu un aksine, 1 hemflire (%1.2) hastane enfeksiyonlar n n önlenmesi için özel bir birimin varl ndan haberdar de ildi. Hemflirelerin önemli bir k sm farkl kifli veya birimlerin de bu konuda sorumluluk almas gerekti ini düflünürken hastane idarecilerinin sorumluluk almas gerekti ini düflünenlerin oran %8.5 idi. Görüflülen hemflirelerin %100 ü hastane enfeksiyonlar hakk nda e itim gereklili ini belirttiler. Ankete yan t verenlerin %74.4 ü daha önce hastane enfeksiyonlar ile ilgili en az bir toplant ya kat lm flt. Hastane enfeksiyonlar n önlemede en etkili yol olarak el y kama (%67.1), hasta izolasyonu (%15.9), eldiven giyme (%6.1), at k kontrolü (%1.2) gösterildi. Baz temel uygulamalara iliflkin bilgiler do ru olmakla birlikte hemflirelerin %42.2 sinin el y kama gerektiren durumlarla ilgili bilgisi tam de ildi. El y - kayamaman n en önemli gerekçesi zaman yoklu u (%24.4) olarak belirtildi, bunu cilt hassasiyeti (%18.3) izliyordu. Eldiven kullanman n en önemli amac kendini korumak (%54.9) iken, hastalar aras nda enfeksiyon bulafl n n önlenmesi %30.5 oranla ikinci s rada yer ald. Ayr ca, günlük çal flma s ras nda kulland klar enjektör ve i ne uçlar n n ortadan kald r lmas için hemflirelerin sadece %12.2 si enjektör uçlar için özel kutular kullanmakta idi. Bunun k smen bilgi eksikli i, büyük ölçüde de hastanede gerekli malzemenin bulunmamas na ba l oldu u düflünüldü. Sonuç: Bu çal flmada, hemflirelerimizin hastane enfeksiyonu kontrol çal flmalar hakk nda bilgi yetersizli ini telafi etmek ve do ru tutumun yerlefltirilmesi için çal flmalar planlanmal d r. Bu sonuçlar do rultusunda, hedeflerin net olarak belirlendi i programlar ve teflvik edici yaklafl ma ek olarak, program n baflar l olmas için yönetimin deste inin al nmas ve gerekli malzemenin sa lanmas flartt r. 22