suretiyle soðutularak sertleºtirilir. Bu yöntemde zamanýn çok kýsa olmasý ve yalnýzca yüzeyden ýsýnma saðlanmasý ile iç gerginlikler meydana gelmez.



Benzer belgeler
Silindir Arýzalarý Çalýºma sonucu silindir yüzeyleri aºýnma, parlaklýk, pörtüklenme, çizik, çatlak

PÝLSA PE 100 BORULARI

MOTOR KONSTRÜKSİYONU-3.HAFTA

HONLAMA İŞLEMİ NE ZAMAN, NASIL ve NİÇİN YAPILIR?

MOTOR MEKANİĞİ DERSİ SORU BANKASI ZAMAN AYAR MEKANİZMALARI

YATAK HASARLARI (I) Mustafa YAZICI TCK

Ezerek parlatma. iç çap mikroler ID. dış çap mikroler OD. iç konik mikroler MIC. düz yüzey mikroler MFF. dış konik mikroler MOC.

MAK-204. Üretim Yöntemleri-II

3. DONANIM. Yarý otomatik ve otomatik kaynaktaki temel elemanlar Þekil-2 ve Þekil-16'da gösterilmiþtir.. Þekil-16. Otomatik Kaynak Makinasý

Basınç Ayar Supabının Çalışması :

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 8.HAFTA

7. KAYNAKTA ORTAYA ÇIKAN PROBLEMLER ve KAYNAK HATALARI

Soru 5) Pistonun, silindir içersinde iki ölü nokta arasında yaptığı tek bir harekete ne denir? a) Çevrim b) Vakum c) Basma d) Zaman

HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ

YUMUŞAK KAYNAK. Kalay alaþýmlarýyla metal kaynaðý. Yumuşak kaynak nedir?

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

BENZİN MOTORLARI İÇİN REVİZYON REHBERİ

Chapter 22: Tornalama ve Delik Açma. DeGarmo s Materials and Processes in Manufacturing

ÖĞRENME FAALİYETİ-1 1. ÜÇGEN VİDA AÇMA

TS EN ISO SNT. Tek Kademeli Norm Santrifüj Pompalar TS EN 733 ATEX SNT

PARÇALARI ORİJİNAL CUMMINS BİR FARK VAR. Daha Yaygın & Daha İyi Parçalar.

SERVĐS BÜLTENĐ BĐLGĐ C

Hidrolik Devre Elemanları. Hidrolik Silindirler

8. Silindirlerin Düzenleniş Şekline Göre

İÇİNDEKİLER

Ø 16 BS Hidrokraft - Blok Silindir Ölçüleri /10/_ /03. Hidrolik Blok Silindir. 50 mm BS / 10 / / 03 / 40+STROK 11 R1/4" R1/4" R1/4"

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makina Müh.Böl.Çiçek Özes. Bu sunudaki bilgiler değişik kaynaklardan derlemedir.

PMS / STANDART 250 ZEYTİN İŞLEME SİSTEMİ

Rulmanlı Yataklarla Yataklama. Y.Doç.Dr. Vedat TEMİZ. Esasları

TORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ

AKSLAR ve MİLLER. DEÜ Makina Elemanlarına Giriş Ç. Özes, M. Belevi, M. Demirsoy

G-1 ATEÞLEME BOBÝNÝ KONTROLU... G-5 AKÜ SÖKÜLMESÝ/TAKILMASI DÝSTRÝBÜTÖR DAÐITILMASI/TOPLANMASI... G-8 DÝSTRÝBÜTÖR KONTROLÜ (F2 CARB)...

Titreþim denetim cihazý

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA

SKF Rulmanları. Changed with the DEMO VERSION of CAD-KAS PDF-Editor (

Kullaným Kýlavuzu >> HOFFRICHTER RAHAT NEFES ALMAK ÝÇÝN TEKNOLOJÝ. Aksesuar Batarya Paketi powerpackpoint

S.D.E. SÜRGÜLÜ VANA GENEL BİLGİLER. Volan, Vanayı açma, kapamaya yarayan el çarkıdır. Şapka, Vanayı T anahtar ile açma kapamaya yarayan parçadır.

S.D.E. SÜRGÜLÜ VANA GENEL BİLGİLER. Volan, Vanayı açma, kapamaya yarayan el çarkıdır. Şapka, Vanayı T anahtar ile açma kapamaya yarayan parçadır.

Sirkülasyon Pompasý. Kullaným Kýlavuzu

MİLLER ve AKSLAR SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU

Tarih İŞYERİ AMİRİ Konunun adı MÜHÜR-İMZA

HİDROLİK VE PNÖMATİK KARŞILAŞTIRMA

METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Vida ve Genel Özellikleri Kılavuz Çekme Pafta Çekme Rayba Çekme

Taþ fýrýnýn sultaný...

SÜLEYMAN DEMĠREL ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ MOTORLAR LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI MOTORLAR DENEYĠ

SONDAJ BORULARINI İŞLEMEK İÇİN BÜYÜK DELİKLİ İŞ MİLLERİ. CNC Ağır Hizmet Tipi Tornalar

SIZDIRMAZLIK ELEMANLARINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER, NEDENLERİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ


ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 1. KARE VİDA AÇMA

ContiTech: Dişli kayışı değişikliği için uzman ipuçları

Temizlik ve Bakým Cozumleri

S.D.E. HİDROLİK FRENLİ TİLTİNG ÇEKVALF

Đçten Yanmalı Motor Tasarımı

S.D.E. HİDROLİK FRENLİ TİLTİNG ÇEKVALF

ContiTech: Dişli kayışı değişikliği için uzman ipuçları

TALAŞLI İMALAT. Koşul, takım ile iş şekillendirilmek istenen parça arasında belirgin bir sertlik farkının olmasıdır.

» MANYETİK TABANLI MATKAPLAR VE KENAR FREZELERİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3

Dupont Vespel CR-6100

T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNE RESĠM VE KONSTRÜKSĠYON ÖĞRETMENLĠĞĠ ANABĠLĠM DALI LĠSANS TEZĠ KAYMALI YATAKLAR. Hazırlayan : Ġrem YAĞLICI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI DENİZCİLİK GEMİ MOTOR MEKANİĞİ 3

Hidroliğin Tanımı. Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır.

S.D.E. HİDROLİK FRENLİ EĞİK AÇILI TİLTİNG TİP ÇEKVALF

1 - Vitroseramik yüzey 2- Sýcak yüzey ikaz lambasý 3 - Kontrol düðmeleri 4 - Alt muhafaza 5 - Vitroseramik tek bölgeli ýsýtýcý

MAKİNE ELEMANLARI 1 GENEL ÇALIŞMA SORULARI 1) Verilen kuvvet değerlerini yükleme türlerini yazınız.

ContiTech: Dişli kayışı değişikliği için uzman ipuçları

People. Passion. Performance. RX Hidrolik Kırıcılar Her Türlü Zorlu İş İçin

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ

Doküman adı. FL 1182 PERMAGLIDE P2 Plain Bearings Low-maintenance, for applications with grease or liquid lubrication Sipariş numarası:

HP - 1 Gres için HP - 2 Sývý yað için EL KUMANDALI POMPALAR TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU VERSÝYON 1.01

BETON KATKILARI KILAVUZU

MİL&GÖBEK BAĞLANTILARI SIKI GEÇMELER

CNC TORNA TEZGAHLARI

İçten yanmalı motorlarda temel kavramlarının açıklanması Benzinli ve dizel motorların çalışma prensiplerinin anlatılması

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8

Kalıp Yapımı I / 2016

11.1. ELEKTRONİK ATEŞLEME SİSTEMLERİ ( ELECTRONIC IGNATION )

KILAVUZ. Perçin Makineleri KILAVUZ

MAMÜL PARÇA LİSTESİ. Mamül kodu : 41 / Mamül adı : 4-MIX 54cc (ATOMIC) SIRA PARÇA PARÇA ADI - STANDART NO ADET

Dişli çark mekanizmaları en geniş kullanım alanı olan, gerek iletilebilen güç gerekse ulaşılabilen çevre hızları bakımından da mekanizmalar içinde

SERVĐS BÜLTENĐ BĐLGĐ C

Sıkma sırasında oluşan gerilmeden öngerilme kuvvetini hesaplarız. Boru içindeki basınç işletme basıncıdır. Buradan işletme kuvvetini buluruz.

GDI sistemde ; Emme sistemine veya silindir portuna püskürtmenin aksine, çok yüksek derecede basınçlandırılmış benzin, her silindirin içine direkt

Havalı Matkaplar, Kılavuz Çekmeler, Hava Motorları KILAVUZ

SERVİS BÜLTENİ. Bilgi C C- 001

Bilyalı oluklu mil Serisi

432F2. Caterpillar 432F2 Bekolu Yükleyici. Motor CAT C 4.4 Beygir Gücü. 74,5 kw / 101 hp Çalışma Ağırlığı

CIVATA BAĞLANTILARI. DEÜ Makina Mühendisliği Böl. Çiçek ÖZES

PMS / MİNİ 250 ZEYTİN İŞLEME SİSTEMİ

Nokia Mini Hoparlör MD /1

TURBO GENEL ÖZELLİKLERİ OPSİYONEL DONANIM STANDART DANANIM GENEL ÖZELLİKLERİ STANDART DONANIM OPSİYONEL DONANIM

3.2. UÇ SECIMI STANDART UCLAR

Bölüm 5: Sonlu Kontrol Hacmi Analizi

Parmak Freze çakıları

KUBOTA SIFIR KUYRUK ÇIKINTILI MİNİ EKSKAVATÖR

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

6. ÖZEL UYGULAMALAR 6.1. ÖZLÜ ELEKTRODLARLA KAYNAK

MTD OHV Series FORM NO B. jqa=mêççìåíë=^âíáéåöéëéääëåü~ñí= =p~~êäêωåâéå= =déêã~åó

MOTORLU ARACI OLUŞTURAN KISIMLAR

Transkript:

KRANK MÝLLERÝ VE YENÝLEªTÝRÝLMESÝ MALZEMESÝ : Genellikle tek parça halinde, döküm veya dökme yöntemi ile bazý hallerde de parçalý olarak imal edilirler. Kalýpta dövülerek imal edilen krank milleri tavlanmýº ve nitratlanmýº çelikten yapýlýrlar. Döküm krank milleri ise küresel grafitli dökme demirden imal edilirler. SERTLEªTÝRÝLMESÝ : Muylu yüzeyleri 4mm derinliðe kadar sertleºtirilmiº ve hassas olarak taºlanmýºtýr. Krank milleri endüksiyon ile yüzeyden sertleºtirilir. Frekansý 10,000 ile 1,000,000 arasýnda deðiºen bir akýmýn geçtiði sargýlar muylu yüzeylerine sarýlýr ve çok kýsa zamanda yüzeyden ýsýnýr. Isýnan kýsým su verme sýcaklýðýna ulaºýnca hemen akým kesilir ve su püskürtülmek suretiyle soðutularak sertleºtirilir. Bu yöntemde zamanýn çok kýsa olmasý ve yalnýzca yüzeyden ýsýnma saðlanmasý ile iç gerginlikler meydana gelmez. BÝR ALT ÇAPA TAªLAMA ÖLÇÜLERÝ : 0,25 0,50 0,75 1... mm ve inç sistemine göre 0,010 0,020 0,030 0,040... týr. KRANK MÝLLERÝNDEKÝ ARIZALAR : 1- aºýnma 2- çizilme 3- sarma 4- çatlama 5- eðilme OVAL VE KONÝK AªINMA SEBEPLERÝ : OVAL AªINMA : Oval aºýnma muylu yüzeylerine her durumda ayný basýncýn gelmemesinden oluºur. KONÝK AªINMA : Konik aºýntý kol muylularýna yað kanalý doðrultusunda yað içindeki tortularýn taºýnmasý ve ilk çýktýðý bölgede yatak malzemesine batmasý ile muyluyu aºýndýrmasýndan meydana gelmektedir. Yatak keplerinin farklý sýkýlmasý, biyel kolunun eðilmesi konik aºýntý sebeplerinin bir kaçýdýr. OVALLÝK VE KONÝKLÝK MÝKTARI : Ana muylular için 0,05 mm, kol muylularý için ise 0,04 mm den fazla ovallik ve koniklik bulunduðunda krank mili taºlanmalýdýr. 1 / 10

KRANK MÝLLERÝNÝN EÐÝKLÝÐÝNÝN DÜZELTÝLMESÝ : Krank millerinde maksimum eðiklik miktarý 0,075 mm dir. Eðik bir krank mili doðrultma presinin V yataklarý üzerine konur ve salgý komparatörü orta ana yataklarda birine tatbik edilir. Ýbrenin salgý sýnýrýnda sýfýrlanmasý ile krank mili 180 derece döndürüldüðünde eðiklik miktarý komparatör kadranýndan okunur. Krank milinin konkav kýsmý üste getirilerek eðikliðin biraz daha fazlasý olmak üzere hidrolik pres ile bastýrýlýr. Önemli olan bu iºlemi bir defada yapabilmektir. ݺlem birkaç defada yapýlacak olursa mil gereksiz yere yorulmuº olur. Krank doðrultma iºleminde kalýcý deðiºikliðin kolaylýðý için, kör bir keski ile kuvvet uygulanan muylunun iç yüzeylerine orta ºiddette týklamak fayda saðlayacaktýr. Doðrultma sonucunda eðiklik miktarý 0,03 mm nin altýnda olmalýdýr. Döküm krank milleri soðrultma iºlemine tabi tutulmamalýdýr KIRILIR. ÇENTÝK FAKTÖRÜ : Krank kol ve ana muylularýna çentik faktörünün gidermek için yuvarlatma iºlemi yapýlýr. Verilecek ortalama radius miktarý motor silindir çapýnýn 0,04 katýdýr. KRANK MÝLLERÝNÝN TEZGAHA BAÐLANIª ªEKÝLLERÝ : Krank milleri taºlama tezgahýna aynalar ve puntalar arasýna baðlama olmak üzere iki türlü baðlanýr. Aynalar arasýna baðlandýðýnda volan flanºý aynalar arasýnda kalacaðýndan eksenlemede flanº esas alýnmaz. Bu sakýncayý ortadan kaldýrmak için puntalar arasýna baðlamak flanºa göre eksenlemeyi kolaylaºtýrýr. Aynalar arasýna baðlandýðýnda eksenleme komparatörlerinden biri keçe yataðýna, diðeri ise ön diºli miline tatbik edilir. Keçe yataðýna ulaºýlamadýðý durumlarda ana muylunun aºýnmamýº radiusuna yakýn kýsýmlardan faydalanýlýr. Ýki punta arasýna baðlamanýn krank milini boºluk alma nedeni ile akordeon gibi sýkýºtýrabileceðinden genellikle aynalar arasýna baðlanarak taºlama yapýlýr. DESTEK YATAKLARIN KULLANIMI : Destek yataklar taºlama sýrasýnda talaº yüklerini ve titreºimlerini alacaðýndan muylu yüzeyleri pürüzsüz olacaktýr. Ayrýca destek yatak krank aðýrlýðýný taºýyacaðýndan balanssýzlýðýn doðuracaðý dezavantajlarý da ortadan kaldýrýr. Sabit yatak fazla sýkýlýrsa krank esneme yapar, az sýkýlýrsa deðip deymediði anlaºýlmaz. TAª KALINLIÐI : Krank muylu geniºliklerine göre taº kalýnlýklarý da uygun olmalýdýr. Kýsa zamanda taºlama yapabilmek için taº geniºliði muylu boyunun 3/4 ü kadar olmalýdýr. POLÝSAJ ÝÇÝN BIRAKILAN PAY : Polisaj için býrakýlan pay 0,005mm olmalýdýr. 2 / 10

TAªLAMA ÝLE ELDE EDÝLEN YÜZEYÝN ÖLÇÜSÜ : Taºlama ile elde edilen yüzeyin pürüzlülüðü 8-12 inç. civarýndadýr. KRANK TAªLAMA TEZGAHI KISIMLARI : 1- Boylamasýna çark 2- Dikine yavaº hareket kolu 3- Hýzlý hareket kolu 4- Taº motoru 5- Kuyruk baºlýðý levyesi 6- Sabit yatak 7- Arnold komparatör 8- Soðutma suyu 9- Polisaj kayýºý 10-iº baºlýðý motoru 11- kavrama ve ºanzuman KONÝK TAªLAMA HATALARI : 1) ݺ ve kuyruk baºlýðý ayný eksende deðildir 2) Taº uygun ºekilde bilenmemiºtir 3) Tezgah seviyesinde deðildir 4) Taº bir noktada fazla bekletilmiºtir 5) Taºýn kývýlcým yapmasý mümkün olmamýºtýr 6) Krank malzemesinde sertlik ve doku kaybý vardýr 7) Muylu taºlanýrken destek yataklarda baský farký oluºmuºtur 8) Kýzaklardaki yað miktarý az veya çok fazladýr OTLAMANIN MUHTEMEL SEBEPLERÝ : 1) Soðutucu su kirli veya serttir 2) Taº balanssýzdýr 3) Kýzaklarda yeteri kadar yað yoktur 4) Tezgah ayaklarýndan yere deðmeyen vardýr 5) Zemin hafiftir 6) Kayýº ayarý bozuktur 3 / 10

SÝLÝNDÝR YÜZEYLERÝNÝN YENÝLEªTÝRÝLMESÝ MALZEMESÝ : Silindir bloklarý genellikle fonttan dökülse de, hafif oluºlarý bakýmýndan günümüzde alüminyum alaºýmý bloklar kullanýlýr. SÝLÝNDÝR ARIZALARI : 1) Aºýnma 2) Parlaklýk 3) Krepaj 4) Çizilme AªINMA SEBEPLERÝ : Silindirlere de aºýnma silindirik bir ºekilde olmaz. Normal olarak büyük ve küçük dayanma yüzeylerine doðru aºýnmalarýn dýºýnda silindir kapak civatalarýnýn farklý torkta sýkýlmasý sonucunda silindir bloðunda gerilmeler oluºur. Sekmanlar bu bozuk silindirikliðe ayak uyduramaz ve silindiri aºýndýrýrlar. SÝLÝNDÝRDE AªINTININ EN FAZLA OLDUÐU KISIMLAR : Silindirde aºýntýnýn en fazla olduðu kýsýmlar üst sekman setinin hemen birkaç milimetre altýndadýr. Bu kýsým çalýºma ºartlarýnda en fazla ýsýnan ve en az yaðlanabilen kýsýmdýr. En zor ºartlara sahip bölge burasýdýr. Silindir duvarlarýnýn en az aºýnan kýsýmlarý ise alt seviyelerdir. Bu kýsýmlarda yaðlama iyi ve soðutma fazladýr. REKTEFÝYE ÖLÇÜSÜ : Eðer bir silindirde derin çizikler, çatlak veya oyuk ve de aºýntý miktarý 0,3 mm kadar olmuºsa rektefiye edilmeli ve yeni bir piston takýmý ile deðiºtirilmelidir. HONLAMA PAYI : Rektefiye edilen her silindire 0,04-0,06 mm honlama payý býrakýlmalýdýr. Honlama sonucunda oluºacak çap piston etek çapýndan piston boºluðu kadar büyük olmalýdýr. SABÝT SÝLÝNDÝR REKTEFÝYE TEZGAHI PARÇALARI : 1) Merkezleme komparatörü 2) Dikine çark 3) Delme mili çarký 4) Kumanda paneli 5) Yana çark 6) Kilitleme levyesi 7) ªanzýman 8) Elektrik motoru 4 / 10

YÜZEY KALÝTESÝNÝN FAZLA VEYA AZ OLMA DURUMU : Günümüz buji ile ateºlemeli motorlarda dökme demir silindirlerde yüzey kalitesi 3-6 µm arasýndadýr. Yüzey kalitesi 3 µm den aºaðý olan silindir duvarlarý sekmanlarýn silindirlere alýºmasýný zorlaºtýrýr, hatta imkansýz hale getirir. 6 µm den daha fazla olmasý durumunda ise sekman ve silindirler daha çabuk aºýnýrlar. PAH KIRMA : Silindirlerin tornalanmasýndan sonra oluºan keskin köºeler alýnmalýdýr. Keskin köºeler yanma odasýna ulaºan sivri uçlardýr. Erken ateºlemeye neden olabilirler, ayrýca makinecilikte keskin köºeler istenmez. Sivri köºeler eli keser ve montajda zorluk yaratýrlar. Bu nedenlerden dolayý kalem 45 dereceye bilenir, birkaç mm ileri sürülür ve otomatiðe takmadan elle 2,5 3 mm geniºliðinde hafifçe tornalanarak pah kýrýlýr. HONLAMANIN FAYDALARI : 1) Motor verimini yükseltir 2) Yüzeye geometrik doðruluk verir 3) Düzgün bir yüzey saðlar 4) Mikro kanallar yardýmý ile yaðlamanýn iyilik derecesini arttýrýr. 5) Dizel motorlarý için rodaj devresini kýsaltýr. 6) Motorun ilk çalýºmasý esnasýnda plato kanallar arasýndaki yað zerreleri sekmanlarýn yaðlanmasýný saðlar ÇARPIKLIK PARAMETRESÝ : Plato honlanmýº bir yüzeyin çarpýklýk parametresi -1,6 ile -3,0 arasýnda olmalýdýr. HONLAMA TAªININ TAªMA MÝKTARI : Honlama kafasýna baðlý olan taºlar, kurs ayarý sonrasý silindir dýºýna taºacaktýr. Bu taºma miktarý taº boyunun 1/4 ile 1/3 kadar olmalýdýr. Bu miktarýn çok olmasý halinde iº ters fýçý ºeklinde, az olmasý halinde ise fýçý ºeklinde oluºacaktýr. Kurs boyunun fazla uzun veya yataklamanýn çok yüksekten olmasý durumunda silindirin üst kýsmýndan fazla alt kýsmýndan ise az talaº kaldýracaktýr. SÝLÝNDÝRLERDE OLUªACAK TAª ÝZLERÝ : Silindirlerde oluºacak taº izleri 45 derecelik açý oluºturacak ºekilde olmalýdýr. HONLANAN YÜZEYÝN KONTROLÜ : 1) Gözle kontrol 2) Folye baský metodu 3) Raster elektron mikroskobu 4) Yüzey pürüzlülüðü ölçümü 5 / 10

BOZUK HONLAMA SEBEPLERÝ : Sebep sonuç görünüºü yetersiz alýºma ve 60 derecenin üzerinde kompresyon kaçaklarý, honlama izleri yað tutma özelliðinin olmamasý ve yüksek oranda yað kaybý Eksenel hýzýn çevresel hýza oraný yanlýº, kurs çok seri ana mil devri düºük Kurs çok yavaº, ana mil devri çok fazla Sekmanlar da titreme, sekman ve sekman yuvalarýnda aºýrý aºýnma, yetersiz yað daðýlýmý ve yetersiz yaðlam 30 derecenin altýnda yetersiz honlama izleri SÝLÝNDÝR GÖMLEKLERÝ : 1) Kuru silindir gömlekleri : Takýldýklarý silindir bloðuna sýký sýkýya geçen ve soðutma suyu ile temas halinde olmayan gömleklerdir. ªekil yönünden ikiye ayrýlýrlar. a) Flanºlý b) Flanºsýz 2) Yaº silindir gömlekleri : Silindir bloðuna su ile temas durumundadýr.ºekil yönünden üç grupta toplanýr. a) Flanºlý ve kanallý : bu silindir gömlekleri silindir bloðuna üstten flanºla oturan alt kýsmýnda motor soðutma suyunun sýzdýrmazlýk conta kanallarý bulunan gömleklerdir. b) Flanºlý ve kanlsýz : Bu silindir gömlekleri, silindir bloðuna üstten flanºlý olarak oturan ve alt tarafýnda conta kanallarý bulunmayan silindir gömlekleridir. Sýzdýrmazlýk conta kanallarý motor bloðunda açýlmýºtýr. c) Çift flanºlý ve kanalsýz : Bu silindir gömlekleri silindir bloðuna motor soðutma suyunu kaçýrmayacak ºekilde üstten ve alttan flanºlý ve contalý olarak tespit edilen silindir gömlekleridir. KURU SÝLÝNDÝR GÖMLEKLERÝNÝN ÇAPLARI : Dýº çaplarý tam iç çaplarý ise yaklaºýk 0,3-0,5 mm talaº payý býrakýlarak piyasaya sürülürler. KURU SÝLÝNDÝR GÖMLEKLERÝNÝN TAKILABÝLMESÝ ÝÇÝN SIKIªTIRMA BASINCI : Kuru silindir gömlekleri presle takýlabilmesi için 3000-5000 kg lýk sýkýºtýrma basýncý yeterlidir. 6 / 10

GÖMLET TAKILACAK SÝLÝNDÝRDE OVALLÝK VE KONÝKLÝK MÝKTARI : Gömlek takýlacak silindirde ovallik ve koniklik miktarý 0,025 mm yi aºmamalýdýr. MOTOR YATAKLARI VE YENÝLEªTÝRÝLMESÝ ÇEªÝTLÝ YATAK ALAªIMLARI : 1) Kalay esaslý metal : Otomobil sanayinin baºlangýcýndan beri yapýla gelmekte olan bu metot ýsaac babbit tarafýndan 1839 yýlýnda bulunmuº ve çelik bir zarf üzerine kaplanýlarak kullanýlmýºtýr. Mekanik özelliði yüksek deðildir ve yüksek sýcaklýklarda dayanýmý düºer. Yumuºak olduðu için her cins krank mili ile kullanýlabilir. Ýçerisinde aºýnmayý azaltan ve dayanýmý arttýran kristaller bulunur. Dayanýmý ýsýya orantýlý olarak düºer. Karter yaðý 120 dereceyi geçmediði sürece iyi hizmet görür. 2) Kurºun esaslý metal alaºýmlý yatak : Ana maddesi kurºundur. Ýçerisinde %15 antimuan, %10 kalay ve %1 arsenik vardýr. 3) Bakýr alaºýmlý yatak : Karýºým miktarý %50 kurºun ve %50 si bakýrdan, %25 kurºun ve gerisi bakýr olanýna kadar deðiºik oranlarda alaºýmlarý mevcuttur. Bu yataklarýn tek dezavantajý birbiri içinde çözülmezler ve mekanik bir alaºýmdan ibarettirler. Sinterleme : Bakýr alaºýmlý yatak imalatýnda kullanýlan bir metotta sinterleme yöntemidir. Bu metotta yatak malzemesi büyük bir patlama ile atomize hale getirilir. Bir inç karesinde 10,000 100,000 delik bulunan eleklerden elenerek homojen bir yapý oluºturulur. Bu yapýdan suyun dahi geçmesi mümkün deðildir. Bu sayede saðlam ve dayanýklý bir yatak imalatý gerçekleºmiº olur. 4) Alüminyum alaºýmlý yatak : Tek baºýna alüminyumyüzey özelliði olarak pek kaygan bir malzeme olmadýðýndan ve aºýnma hýzý yüksek olduðundan iyi bir yatak gereci deðildir. Bunun yerine çelik bir zarfa alüminyum-kadmiyum alaºýmý ince bir tabaka halinde bir yatak yapýlabilir. Böyle bir yatak malzemesinin içinde %3 kadmiyum, %1 bakýr, %1 nikel katýðý bulunur ve geri kalaný da alüminyumdur. Normal montaj ve çalýºma ºartlarýnda, döküm veya sertleºtirilmiº krank millerinde alüminyum yataklar iyi sonuç verir. 7 / 10

YATAKLARDA ARANAN ÖZELLÝKLER : 1) Yorulma dayanýmý 2) Korozyon dayanýmý 3) Yumuºaklýk 4) Ortama uyma 5) Isý iletme 6) Yapýºma 7) Sertleºmeme 8) Yað tutma 9) Metal temas 10) Kolay iºlenebilirlik 11) Kolay bulunabilme YATAK ÇEªÝTLERÝ : 1) Hassas iºlenmiº standart yatak 2) Hassas iºlenmiº standart yataktan küçük 3) Yarý iºlenmiº hassas yatak 4) Yarý iºlenmiº merkez yatak 5) Yarý hassas yatak HASSAS ݪENMݪ STANDART YATAK : Bu yataklar yaklaºýk 1/64 inç kalýnlýðýnda bir yatak malzemesini 1/16 inç kalýnlýðýnda çelik kusinet üzerinde taºýyan ve üzerinden talaº kaldýrmayý gerektirmeyen hassas yataklardýr. Tornalamaya ve alýºtýrmaya gerek duyulmaz. HASSAS ݪLENMݪ STANDARTTAN KÜÇÜK YATAKLAR : Krank kol ve ana muylularýnda aºýntýlardan dolayý taºlama neticesinde çap düºer. Bu düºük çapa düºük yatak gereklidir. Kol ve ana muylularý geliºigüzel herhangibir çapa deðil, piyasada bulunan, metrik sisteme göre 0,25 mm aralýklarla küçülen yatak çapýna göre taºlanýr ve böylece yatak boºluðu standart hale getirilmiº olur. YARI ݪLENMݪ HASSAS YATAKLAR : Bu tip yataklar motorun aðýr ve çok deðiºik iklim ºartlarýnda uzun zaman kullanýlmasý, biyel baºlarýnda, krank yatak yuvalarýnda ve motorun kendisinde çarpýlma ve ovalliklerin oluºmasý durumda kullanýlan yataklardýr. Bu yataklarýn iç çaplarýnda iºleme payý býrakýlýr, diðer ebatlarý tam iºlenmiºtir. Tornalamak ve taºlamak gibi bir iºleme tabi tutulmazlar. YARI ݪLENMݪ MERKEZ YATAKLAR : Krank ana yataklarýndan biri kýlavuz yataktýr. Bu yataklarda yanlarda yanak yüzeyleri vardýr. Krank eksenel gezintisi bu yanaklar sayesinde kýsýtlanýr. Krank taºlamacýlýðýnda taºý krank kollarýna deðdirmek (týnlamak) suretiyle taºlamayý bitirir. Her týnlamada alýnan bir miktar talaº muylu boyunun uzamasýna neden olur. Krank eksenel 8 / 10

gezintisindeki artýº sýnýrlar arasýna getirebilmek için yanaklara iºleme payý olarak býrakýlan 0,15 mm lik pay ana torna tezgahýnda iºlemek suretiyle alýnýr. YARI HASSAS YATAK : Piyasaya sürülen yataklardan biride yatak yuvalarý geniºletilmiº olan hallerde çene payýnýn ayný kalabilmesi için kullanýlan çene payý yüksek yataklardýr. Çenelere iºleme neticesinde 0,025-0,050 mm yükseklik verilmelidir. Bu yataklarýn diðer taraflarý tamamen iºlemiº durumdadýr ve herhangi bir iºlem gerektirmez. YATAK METALÝ KALINLIÐI : Yapýlan incelemelere göre yatak metali kalýnlýðý 0,05-0,08 mm arasýnda olmalýdýr. ÇENE PAYI : Çene payýnýn azlýðý durumunda montaj sonrasýnda yatak çevresel basýncý oluºmaz ve yatak yerinde serbesttir. Yatak ve yuvasý arasýnda yað vardýr. Yataðýn krank muylusu ile olan sürtünmesinde yataðýn yerinde dönmesi ihtimali vardýr. Çene payý çevresel basýncý arttýrýr. Fazla olmasý durumunda ise çökmeler meydana gelir. EKSENEL GEZÝNTÝ : Krank levye ile bir tarafa itilir ve bir komparatör baðlanýp sýfýrlanýr. Krank geri getirildiðinde komparatörden okunan deðer eksenel gezinti miktarýdýr. Eksenel gezinti miktarý muylu çapýna göre deðiºir. Ana yatak çapý Eksenel gezinti 50-70 mm 0,101-0,152mm 70-90 0,152-0,203mm 90- mm 0,152-0254 mm YATAK ARIZALARI : 1) Yatak erimesi 2) Yatak yorgunluðu 3) Korozyon 4) Aºýnma YATAK ERÝMESÝNÝN SEBEPLERÝ : Motor yataklarý yaðsýz kalma neticesinde yanarlar. Ana yataklarýn yanmasý motorun yaðsýz kalma neticesinde olup, kol yataklarýndaki yanma ise en kýsa mesafede kol yataklarýna gelen kanallarda týkanmalar ve yatak yað boºluklarýnda farklý yatak boºluklarý sebep olabilir. 9 / 10

YATAK YORGUNLUÐUNUN SEBEPLERÝ : Muylu uçlarýndaki radiuslarýn uygun ölçüde olmayýºý, malzemenin gözenekli olmasý, dökümden kalan yabancý maddelerin bulunmasý, yüzeyde mikroskobik çatlaklarýn bulunmasý en önemli nedenlerdir. Kötü iºçilik, zayýf malzeme ve yüzey kalitesi bozukluðu diðer sayýlabilecek ikinci dereceden sebeplerdir. KOROZYONUN SEBEPLERÝ : Genel olarak korozyon bir kimyasal yanmadýr. Yakýtýn içinde bir miktar sülfür (kükürt) vardýr. Yanma sonucunda sülfirik asit meydana gelir. Karter de yaðla birlikte metallere taºýnan asit metali etkiler. Özellikle bakýr kurºun alaºýmýna etkileyerek metal yüzeyi zýmpara bezi gibi karýncalanmýº bir ºekilde aºýndýrýr. AªINMANIN SEBEPLERÝ : 1) Yataklarýn ve ilgili parçalarýn yerlerine gereðine uygun takýlmamalarý 2) Uygun yaðla yaðlanmamalarý 3) Yaðýn temiz tutulmamasý 4) Motorun kapasitesi dahilinde uygun yük ve hýzlarda çalýºtýrýlmamasý 5) Motorun toz ve kirlerden korunmamasý 6) Motorun karýºým ve avans bozukluðundan dolayý yüksek sýcaklýk ve aºýrý darbelerden korunmamasý EK ZYGLO YÖNTEMÝ ÝLE ÇATLAK KONTROLÜ : Çatlak kontrolü yapýlacak yerde kaba pislikler alýnýr ve temizleyici sprey püskürtülerek yüzey ovarak temizlenir. Kontrol edilecek alana nüfus edici sprey püskürtülür ve en az 10dk beklenir. Bir bez parçasý ve su ile yüzeydeki kýrmýzý renkli fazla nüfus edici sprey temizlenir. Sonuç olarak neticelendirici sprey ince bir film tabakasý olacak ºekilde püskürtülür ve en az 10dk beklendikten sonra çatlak kontrolü yapýlýr. Çatlak kontrolü normal ýºýk altýnda yapýlabilir. Siyah ýºýk altýnda yapýlýrsa daha iyi netice verir. 10 / 10