FİNANSAL PLANLAMA USB- PROFORMA MALİ TABLOLAR KSB- NAKİT BÜTÇESİ 12. 13. VE 14. HAFTA
FİNANSIN FONKSİYONLARI p Finansal Analiz p Finansal Planlama p Fonların Sağlanması p Fonların Yatırımı p Özel Sorunlara Çözüm Bulma.
FİNANSAL PLANLAMANIN ANLAMI VE ÖNEMİ p Finansal planlama, işletmenin tahmin edilen fon ihtiyaçlarının karşılanması için uygun olarak hazırlanan düzenlemelerin tümüdür. p Bu tanıma göre, finansal planlama, işletmelerin ihtiyaç duyacakları fon miktarıyla, bu fonların nereden ve ne zaman sağlanacağına ilişkin faaliyetleri kapsar.
FİNANSAL PLANLAMA SÜRECİ p Finansal planlamada ilk adım, tüm işletme faaliyetlerinin gerçekleşmesiyle ortaya çıkacak olan gelir ve giderlerin önceden belirlenmesi, yani finansal tahmin ile başlar. p Finansal planlamanın ikinci adımı; finansal tahminlerle belirlenen sorunun çözülebilmesi için, seçim olanaklarının saptanmasıdır.
FİNANSAL PLANLAMA SÜRECİ p Finansal planlamanın üçüncü ve son adımı; karar verme sürecidir. Karar, akılcı bir kimse gibi davranmanın sonucu olarak, ancak optimum olarak nitelendirilebilen olanak ve olasılıklar için verilebilen bir düşünce tarzıdır. p Sonuç olarak; finansal planlama süreci, kısa ve uzun vadeli nakit ihtiyaçlarının tahmininden oluşmaktadır.
Şekil 7.2: Genel Olarak Bütçeleme Süreci İŞLETMENİN TEMEL AMAÇLARININ BELİRLENMESİ İŞLETMENİN UZUN VADELİ PLANININ YAPILMASI UZUN VADELİ SATIŞ TAHMİNLERİNİN YAPILMASI ÜRETİM BİLEŞİM STRATEJİSİNİN BELİRLENMESİ KISA VADELİ SATIŞ TAHMİNLERİNİN YAPILMASI ÜRETİM POLİTİKASIYLA İLGİLİ BÜTÇELER PAZARLAMA POLİTİKASIYLA İLGİLİ BÜTÇELER ARAŞTIRMA VE GENEL YÖNETİM POLİTİKASI İLE İLGİLİ BÜTÇELER FİNANSAL KONTROL POLİTİKASIYLA İLGİLİ BÜTÇELER BÜTÇELENDİRİLMİŞ FİNANSAL TABLOLAR v v v v NAKİT AKIMI BÜTÇESİ PROFORMA GELİR TABLOSU PROFORMA BİLANÇO PROFORMA FON AKIM TABLOSU (Proforma Kaynak Kullanım Tablosu)
Fon Açığı ve Fon Fazlalığı p Pasif Toplamı > Aktif Toplamı veya Nakit Girişi > Nakit Çıkışı ise Fon Fazlalığı vardır. p Pasif Toplamı < Aktif Toplamı veya Nakit Girişi < Nakit Çıkışı ise Fon Açığı vardır.
FİNANSAL KONTROL p Kontrol aşamasında ilk başta ne planladığı? Kısa ve uzun vadeli hedeflerin neler olduğu? Bu hedeflerden hangilerine ulaşıldığı? Hedeflerden sapmaların olup olmadığı? Planlanan ile ulaşılan arasında fark olup olmadığı? Farklar varsa bu sapmaların büyüklüğünün ne olduğu ve nerelerde oluştuğu? Sapmaların sebepleri nelerdir? Burada düzeltici faaliyetler nelerdir? p Her sapmanın mutlaka düzeltilmesi gerekmeyebilir. Sapma ilk başta koyulan hedef ile sonuçta ulaşılan nokta arasındaki fark olarak tanımlanabilir. Başta koyulan hedeflerde hata yapılmış olunabilir. Bu durumda hedeflerin yeniden belirlenmesi gerekecektir
Şekil 7.5: Finansal Kontrol Ne planlandı? Sapmaların nedenleri ne? Düzeltici faaliyetler nelerdir? Ulaşılan nokta ne? Sapma var mı? Nerede? Sapma büyük mü? Önemli mi?
Bütçelenmiş Mali Tablolar 1. Proforma Bilanço 2. Proforma Gelir Tablosu 3. Proforma Fon Akım Tablosu 4. Nakit Bütçesi
Finansal Planlama Araçları p Uzun vadeli finansal planlamalarda, proforma bilanço ve proforma gelir tablosu kullanılır. p Kısa vadeli finansal planlamalarda, nakit bütçesi kullanılır.
Proforma Mali Tablolar p Proforma Mali Tablo: Belirli bir tahmin süresi sonunda, işletmenin finansal tablolarının nasıl oluşacağına ilişkin öngörüdür. p Proforma mali tablo, firmaların gelecekteki mali durumlarını tahmin etmek ve faaliyetlerini planlamak için kullanılan yararlı bir araçtır. p Örneğin, gelecek yıla ilişkin proforma gelir tablosu firmanın performansını özetleyecektir. p Gelecek yılın proforma bilançosu ise ilgili tarih itibariyle firmanın beklenen mali durumunu özetleyecektir.
Proforma Bilanço p Proforma bilanço, gelecekte belirli bir tarihte işletmenin olası varlık, borç ve özsermaye durumunu tasnifli halde gösteren tablodur. p Planlanan faaliyetle ilgili olarak çeşitli aktif kalemlerinin her birinden ne kadar bulundurulması gerektiği hesaplanır. p Daha sonra, planlanan faaliyetin, çeşitli pasif kalemlerini ne duruma getireceği saptandıktan sonra hesaplanan borçlar (banka veya satıcılara olan borçlar gibi) ve dönem sonunda elde edilecek kar mevcut sermayeye eklenerek, bilançonun pasif toplamı bulunur.
Proforma Bilanço p Bu şekilde hesaplanan pasif tutarı, daha önce hesaplanan aktif tutarına eşit olmayabilir. p Bu durumda, eğer aktif pasiften fazla ise, bu işletmenin sahip olacağı özkaynak ve yabancı kaynaklar aktifleri tam olarak karşılayamıyor demektir. İşletme ek kaynaklara veya fonlara ihtiyaç duyacaktır. p Bazen de pasif aktiften fazla olabilir. Eğer öyleyse işletmenin sahip olduğu özkaynak ve yabancı kaynaklar gereğinden fazla demektir.
Proforma Gelir Tablosu p Proforma gelir tablosu; işletmenin tahmin edilen hesap döneminde elde edeceği gelirler ile yapması beklenen giderleri tasnifli bir şekilde gösteren ve söz konusu dönem faaliyetlerinin sonucunu kar ya da zarar olarak özetleyen tablodur. p Proforma gelir tablosu; işletmenin gelecek döneme ilişkin gelir ve giderlerinin tahmin edilmesinde kullanılmaktadır.
Proforma Fon Akım Tablosu p Proforma fon akım tablosu, işletmenin gelecek hesap dönemlerinde sağlayacağı tahmin edilen kaynaklarla bunların olası kullanım yerlerini gösteren bir tablodur. p Proforma fon akım tablosu, proforma bilanço ve proforma gelir tablosundan faydalanılarak düzenlenebilir.
Proforma Mali Tablo Hazırlama Yöntemleri p Günlük Satış Tutarı Yöntemi p Satışların Yüzdesi Yöntemi p Oran (Rasyo) Yöntemi p Regresyon Yöntemi
Bilanço Kalemlerinin Günlük Satış Tutarına Oranlanması Yöntemi p Günlük satış tutarı yöntemi; satışlarla ilgili olan bilançonun aktif ve pasifindeki kalemlerin günlük satışlar cinsinden ifade edilmesi temeline dayanır. Günlük satış tutarı yönteminin aşamaları: Hazırlanacak olan tahmini bilanço için bir önceki yılın satışları bir yıldaki gün sayısına (360 veya 365'e) bölünerek günlük satış tutarı belirlenir. Bilançoda, satışlara bağlı olarak değişen kalemler günlük satışlara bölünür. Bu işlemle ilgili bilanço kalemleri günlük satışlar cinsinden ifade edilmiş olur.
Bilanço Kalemlerinin Günlük Satış Tutarına Oranlanması Yöntemi p Proforma bilançonun hazırlanacağı dönemin yıllık satış tahmininden yararlanılarak, günlük satış miktarı belirlenir. Bulunan günlük satış miktarı ile o yılın günlük satış cinsinden ifade edilen bilanço kalemleri çarpılır. Satışlarla ilgili olmayan kalemler, baz alınan yılın değerleri ile tahmini bilançoda yer alırlar. Meydana gelen değerlerle düzenlenen yeni tahmini bilançonun aktiflerinin pasifleri aşan kısmı finansman açığını, pasiflerin aktifleri aşan kısmı fon fazlalığını göstermektedir
Örnek 1: p (X) A.Ş. nin 31.12.2008 tarihli bilançosu aşağıdaki gibidir. İşletmenin 2008 yılı satışları 2.700.000 TL olarak gerçekleşmiş, 2009 yılı satışlarının ise 4.320.000 TL olacağı tahmin edilmektedir. Satışlardaki bu artışı karşılamak için, işletmenin 2009 yılında, ne kadar ek fona gereksinim duyacağını, günlük satış yöntemine göre hesaplayınız.
(X) A.Ş. nin 31.12.2008 Tarihli Bilançosu (TL) AKTİFLER TUTAR PASİFLER TUTAR Kasa 150.000 Kısa V.Krediler 450.000 Bankalar 300.000 Satıcı Kredileri 300.000 Alacaklar 450.000 Öd.Vergiler 150.000 Stoklar 600.000 U. Vad. Borçlar 500.000 Sabit Değerler 900.000 Özsermaye 1.000.000 TOPLAM AKTİF 2.400.000 TOPLAM PASİF 2.400.000 (1) Geçmiş yıl satışları 360 a bölünerek, günlük satışlar bulunur. 2.700.000/360 = 7.500 TL
(2) Satışlara bağlı olarak değişen bilanço kalemleri, günlük satışlara bölünür. Kasa 150.000 / 7.500 = 20 günlük satış Bankalar 300.000 / 7.500 = 40 günlük satış Alacaklar 450.000 / 7.500 = 60 günlük satış Stoklar 600.000 / 7.500 = 80 günlük satış Sabit Değ. 900.000 / 7.500 = 120 günlük satış Kısa V.Krediler 450.000 / 7.500 = 60 günlük satış Öd.Vergiler 150.000 / 7.500 = 20 günlük satış Satıcı Kredileri 300.000 / 7.500 = 40 günlük satış (3) Tahmini satışlar 360 a bölünür. 4.320.000 / 360 = 12.000 TL
(4) Bilanço kalemleri (2) ve (3) çarpılarak bulunur. Kasa 20 * 12.000 Bankalar 40 * 12.000 Stoklar 80 * 12.000 Alacaklar 60 * 12.000 Sabit Değ. 120 * 12.000 = 240.000 TL = 480.000 TL = 960.000 TL = 720.000 TL = 1.440.000 TL Kısa V.Krediler 60 * 12.000 = 720.000 TL Öd.Vergiler 20 * 12.000 = 240.000 TL Satıcı Kredileri 40 * 12.000 = 480.000 TL
(X) A.Ş. nin 31.12.2009 Tarihli Proforma Bilançosu (TL) AKTİFLER TUTAR PASİFLER TUTAR Kasa 240.000 Kısa V.Krediler 720.000 Bankalar 480.000 Satıcı Kredileri 480.000 Alacaklar 720.000 Öd.Vergiler 240.000 Stoklar 960.000 U. Vad. Borçlar 500.000 Sabit Değerler 1.440.000 Özsermaye 1.000.000 Ara Toplam 2.940.000 Ek Finansman İhtiyacı 900.000 TOPLAM AKTİF 3.840.000 TOPLAM PASİF 3.840.000
Satışların Yüzdesi Yöntemi 1.Satışlara bağlı olarak değişen her bilanço kalemine yapılacak yatırım tutarı belirlenir. 2.Kendiliğinden oluşacak fon kaynakları belirlenir. 3.Özsermaye tutarı belirlenir. 4.Aktif ve pasif tutarları dengelenir.
Satışlardan Etkilenen Bilanço Kalemleri p Hazır Değerler p Alacaklar p Stoklar p Maddi Duran Varlıklar p Ticari Borçlar p Ödenecek Giderler p Ödenecek Borçlar p Ödenecek Vergiler p Ödenecek Primler
Satışlardan Etkilenmeyen Bilanço Kalemleri p İştirakler p UV Banka Kredileri p UV Diğer Borçlar p Tahviller p İpotekli Borç Senetleri p Ödenmiş Sermaye
Satışların Yüzdesi Yöntemi p Söz konusu yöntemde ilk adım, satışlarla doğrudan ilişkili olarak değişim gösteren bilanço kalemlerini belirlemektir. p Bilanço kalemlerinin önemli bir bölümü satışlara koşut olarak ve aynı yönde değişim gösterirler. p Yüksek bir satış hacmi düzeyi, faaliyetlerin yürütülebilmesi için daha fazla para mevcuduna, alacaklara ve stoklara gereksinme gösterdiği gibi, üretim kapasitelerinin genişlemesi için duran varlıklara eklemeler yapılmasını da gerekli kılar.
Satışların Yüzdesi Yöntemi p Bilançonun kaynakları (pasif) bölümünde kısa süreli satıcı kredilerinin, ödenecek (tahakkuk etmiş) giderlerin ve tahakkuk etmiş vergi, resim ve sigorta prim borçlarının, satışlara koşut bir gelişme göstermesi beklenir. p Yedek akçelerin de, firmanın karlılığı arttığı ve karın tamamı ortaklara dağıtılmadığı sürece, yükselmesi normaldir.
Satışların Yüzdesi Yöntemi p Satış hacmiyle kar dolayısıyla dağıtılmamış karlar arasında bir ilişki olmakla beraber; bu ilişkiyi sabit bir oranla belirlemek çoğu kez olanaksızdır. p Dolayısıyla, satış hacmi genişledikçe, firmanın dağıtılmamış karlarının da artması olağandır. p Ancak unutulmaması gereken konu, yedek akçelerdeki değişmenin firmanın izlediği kar dağıtım politikasına da bağlı olduğudur.
Satışların Yüzdesi Yöntemi p Satışların yüzdesi yöntemi ile bir firmanın ek kaynak gereksiniminin hesaplanması şu şekilde formül ile gösterilebilir: EFG=[(A/S)-(L/S)] S [S1*m (t+d)] (A/S): Aktiflerin Satışlara Oranı (L/S): Kendiliğinden Oluşan Fonların Satışlara Oranı S : Satışlardaki Değişim S1 : Tahmini Satışlar m : Net veya Brüt Kar Marjı t : Vergi Ödemeleri D : Kar Payı Ödemeleri
ÖRNEK 1: p Satış hacmini gelecek hesap döneminde 4.500 TL den 6.000 TL ye yükseltmeyi planlayan bir firmanın, geçmiş yıllarda bilanço kalemlerinin satışların yüzdesi olarak ifadesi şu şekildedir: Hazır değerler %3, Alacaklar %12.5, Stoklar %25, Net maddi duran varlıklar %30, Ticari borçlar %10, Ödenecek giderler %2.5, Tahakkuk etmiş vergi resim harç ve primler %6, Firmanın net kar marjı %8, kar dağıtım oranı %50, kullanılan kısa süreli banka kredileri 700 TL, Dönem başı ödenmiş sermaye 500 TL ve yedek akçeler toplamı 1.140 TL dir.
ÖRNEK 1: PROFORMA BİLANÇO (TL) AKTİF 2009 YILI PASİF Hazır Değerler 180 Banka Kredileri 700 Alacaklar 750 Ticari Borçlar 600 Stoklar 1.500 Ödenecek Vergi Resim Harç. 360 DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI Maddi Duran Varlıklar, net 1.800 2.430 Ödenecek Giderler 150 KISA SÜRELİ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI UZUN SÜRELİ YABANCI KAYNAK 1.810 ÖZ SERMAYE Ödenmiş Sermaye 500 Yedek Akçeler 1.380 TOPLAM 3.690 Fon Açığı 540 AKTİFLER TOPLAMI 4.230 PASİFLER TOPLAMI 4.230 -.-
ÖRNEK 1: AKTİF PROFORMA BİLANÇO (%) 2009 YILI PASİF Hazır Değerler 3 Satıcı Kredileri 10 Alacaklar 12.5 Ödenecek Vergi Resim Harç. 6 Stoklar 25 Ödenecek Giderler 2.5 Maddi Duran Varlıklar Net 30 TOPLAM 70.5 KENDİLİĞİNDEN OLUŞAN KAYNAKLAR 18.5 TOPLAMI Varlıklar Toplamı (satışların Yüzdesi Olarak) %70.5 Kendiliğinden Oluşan Kaynaklardaki Artış (-) %18.5 Satışlardaki Artışın Ek Finansman Kaynaklarından Karşılanması Gereken Kısmı%52 Satışların 1.500 TL artması bekleniyor. Bu durumda ek finansman: 1.500 TL * %52 = 780 TL olarak bulunacaktır. Ayrıca, satış artışı nedeniyle yedek akçelerdeki artış bulunup bu rakam yukarıdaki ek fon ihtiyacından düşülmelidir: 780 TL (6.000 TL * %8 * %50=240 TL) = 540 TL olacaktır.
ÖRNEK 1: p Aynı örnek formülle çözülecek olursa; p EFG=[(A/S)-(L/S)] S [S 1 *m (T+d)] p p p p p p p (A/S): Aktiflerin Satışların Oranı (L/S): Kendiliğinden Oluşan Fonların Satışlara Oranı S: Satışlardaki Değişim S 1 : Tahmini Satışlar m: Net veya Brüt Kar Marjı T: Vergi Ödemeleri d: Kar Payı Ödemeleri p EFG=[(0.705)-(0.185)]*1.500 [6.000*%8-240)] p EFG=780 240 = 540 TL
ÖRNEK 2: p Bir firmanın varlıklarının satışlara oranı, %72, kendiliğinden oluşan finans kaynaklarının satışlara oranı %20, İlgili hesap dönemi için planlanan satış hedefi 2.300.000 TL, önceki hesap dönemine kıyasla satışlarda öngörülen artış 700.000 TL, Brüt kar marjı %8 ve geçmiş yıl karı üzerinden ödenecek vergi ve karpayları toplamı 120.000 TL ise, Firmanın ek fon gereksinimi (EFG) ne olacaktır? p EFG = [(%72-%20)*700] [(2.300*%8) 120] p EFG=300.000 TL fon ihtiyacı olacağı hesaplanır.
Rasyo/Oran Yöntemi p İşletmelerin gelecekteki fon ihtiyaçlarının tahmininde finansal oranlardan da yararlanmak mümkündür. p Proforma finansal tabloların hazırlanmasında kullanılacak oranlara ilişkin bilgi, başlıca üç kaynaktan sağlanır. Bunlar; işletmenin tarihi verilerinden yararlanarak bulunan oranlar, işletmenin faaliyette bulunduğu endüstrinin ortalaması olan oranlar ve benzer yapıda olan işletmelerin oranlarıdır. p Özellikle yeni kurulmuş işletmelerde geçmiş yıllara ilişkin verilerin olmayışı nedeniyle finansal oranlardan yararlanmak akılcı bir yoldur. p Bu yöntemi kullanarak proforma bilanço düzenlemek için satış tahminlerinin yanı sıra yeterli sayı ve özellikte finansal oranın belirlenmesi gerekir.
ÖRNEK 3: p Gelecek hesap dönemi için satış hacmi 7.000.000 TL olarak planlanan bir firmanın, faaliyette bulunduğu endüstri kolundaki tipik oranlar şöyledir: p Cari Oran :%160 p Yabancı Kaynak / Öz Sermaye :%150 p Stok Devir Hızı (Satışlar/Ortalama Stok) p Alacak Devir Hızı p Öz Sermaye Devir Hızı :5 kez :8 kez :3,5 kez p Kısa Sür. Yab. Kay./Kaynak Toplamı :%30 p Maddi Duran Varlıklar, net/öz Sermaye :%130
ÖRNEK 3:
ÖRNEK 3: Alacaklar Satışlar/Alacak Devir Hızı (7000/8) 875 Dönen Varlıklar KSB*Cari Oran (1.500*1,6) 2.400 Hazır Değerler Duran Varlıklar, net Varlık Toplamı Kaynak Toplamı Dönen Varlıklar-(Alacaklar+Stoklar) [2.400-2.275] Duran Varlıklar / Özsermaye = 1,3 (2000*1,3) Dönen Varlıklar+Duran Varlıklar (2.400 + 2.600) KSB+USB+Özsermaye (1500+1500+2000) 125 2.600 5.000 5.000
ÖRNEK 3: PROFORMA BİLANÇO 31/12/2009 (1.000 TL.) VARLIK KAYNAK Dönen Varlıklar Hazır Değerler 125.0 Kısa Süreli Yab. Kay. 1.500.0 Alacaklar 8.750. Uzun Vadeli Yab. Kay. 1.500.0 Stoklar 1.400. Öz Seramaye 2.000.0 Dönen Varlıklar Top. 2.400. Maddi Duran Varlıklar,net 2.600. VARLIK TOPLAMI 5.000 KAYNAK TOPLAMI 5.000.0
Regresyon Yöntemi p Uzun süreli finansal tahminlerin yapılmasında regresyon yönteminden önemli ölçüde yararlanılmaktadır. p Regresyon yönteminde, satışlarla doğrudan bağlantılı olan bilanço ve gelir tablosu kalemleri ile satışlar arasındaki ilişki araştırılır. p Ancak regresyon yönteminde satışlarla ilgili kalemler ile satışlar arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için, 5-7 yıl gibi uzun süreli finansal tablo bilgilerine gereksinim vardır. p Regresyon analizi yapılarak tahmin edilecek bilanço kalemi ile satışlar arasında geçmiş yıllarda görülen ilişki saptanır. Başka bir ifade ile bu ilişkiyi en iyi açıklayan regresyon denklemi bulunur. p Gelecek yıllara ait satış tahminleri yapılmışsa, regresyon denklemi aracılığı ile gelecek yılların bilanço değerleri hesaplanır.
Regresyon Yöntemi p Regresyon yönteminde, satışlar (X) bağımsız değişken, ilgili bilanço kalemi ( Y) bağımlı değişkendir. p Sözkonusu ilişki doğrusal ya da eğrisel olabilir. İlişki doğrusal ise; p Y=a+bX fonksiyonu kullanılır. a= Sıfır satış düzeyinde bilanço kaleminin alacağı değer, b= Regresyon katsayısı (Satışlardaki bir birimlik değişme karşısında bilanço kalemindeki değişme)
Proforma Gelir Tablosunun Düzenlenmesi p Satışların yüzdesi yönteminde geçmiş satışlarla gelir tablosu kalemleri arasındaki ilişkinin gelecekte de benzer şekilde devam edeceği varsayılmaktadır. p Bu nedenle işletmenin gelecek yıldaki satışları tahmin edildikten sonra geçmiş gelir tablosunda yer alan çeşitli kalemlerle satışlar arasında yüzdesel ilişki ortaya konur. p Satış tahminlerinden yararlanarak, satılan malın maliyeti, satışlarla ilgili giderler ve yönetim giderleri tahmin edilir. p Gelir ve giderler arasındaki fark, o dönemin kar/zararını oluşturur.
ÖRNEK 4: p Örnek Cari Dönem Gelir Tablosu
ÖRNEK 4: p Gelecek yıl satışlarda %10 artış beklendiğine göre Proforma Gelir Tablosunu oluşturunuz.
Nakit Bütçesi p Finansal planlama yöntemlerinden proforma bilanço, işletmenin uzun vadeli fon ihtiyacının toplam değerini belirler. p Oysa, ilgili dönem içindeki nakit ihtiyacının gerek miktar olarak gerekse zaman olarak açıklamasını yapmaz. p İşletmelerdeki nakit açığının dağılımı yılın her ayında aynı miktarda değildir. Dönem içinde tahmini nakit giriş ve çıkışlarını miktar ve zaman olarak gösteren tabloya nakit bütçesi denir.
Nakit Bütçesi p İşletmelerde finans yöneticilerinin nakit girişleri ile nakit çıkışlarını koordine etmede ve kontrol altına almada faydalandığı araçlardan en önemlisi nakit bütçesidir. p Nakit bütçesi yardımıyla, nakit girişleri planlanan dönemdeki ödemelerin zamanlaması yapılır. p Nakit bütçeleri, günlük, haftalık, aylık, üç ya da altı aylık dönemler için hazırlanabilir.
Nakit Bütçesi p Nakit bütçesinin düzenlenmesinin amacı işletmenin nakit ihtiyaçlarının zamanında belirlenmesidir. p Böylece işletme ne zaman nakit ihtiyacı ile karşılaşacağını ödeme güçlükleri ile karşı karşıya kalmadan belirlemiş olur. p Böylece işletmede yeterli nakit tutularak alımlarda nakit iskontosundan yararlanılması ve vadesi gelen borçların ödenmesi sorunsuz biçimde gerçekleştirilecektir.
Nakit Bütçesi p Nakit bütçesinin düzenlenmesinin diğer bir amacı ise işletmenin nakit fazlasına sahip olacağı günleri önceden belirlemektir. İşletme, nakit fazlasını kısa bir süre için hisse senedi ve tahvillere yatırarak gelir sağlama yoluna başvurabilir. p Fazla nakit önemli miktarlara ulaşıyorsa süre ne kadar kısa olursa olsun, bu kısa sürede elde edilecek faiz geliri günümüzün ekonomik koşullarında önemli tutarlara ulaşabilir.
Nakit Bütçesi Düzenleme Aşamaları 1. Bütçenin kapsayacağı süre belirlenir. 2. Nakit girişleri tahmin edilir. 3. Nakit çıkışları tahmin edilir. 4. Net nakit akışı hesaplanır ve nakit dengesi kurulur.
İşletmede nakit giriş ve çıkışları nelerdir? p NAKİT GİRİŞLERİ -Peşin ve kredili satış hasılatı -Pay senedi, tahvil satışı -Bina, arazi, taşıtların vb. satılması -Banka Kredileri p NAKİT ÇIKIŞLARI -Hammadde giderleri -İşçilik giderleri -Maaş ve ücretler -Borç ödemeleri -Kar payı ödemeleri -Faiz ve komisyonlar -Yatırım giderleri
Nakit Bütçesini Düzenleme Bir nakit bütçesi için şu şekilde bir şablon oluşturulabilir: n Dönemi n+1 Dönemi Nakit Girişleri (+) XX XX Nakit Çıkışları (-) XX XX Nakit Giriş Çıkışları Farkı (=) XX XX Dönem Başı Nakit Mevcudu (+) XX XX Minimum Nakit Düzeyi (-) XX XX Aylık Nakit Açığı/Fazlası (=) XX XX Açığı Giderici Kaynak (Borç-Kredi) XX XX Kümülatif Borç-Kredi Tutarı XX XX
ÖRNEK 5: p Bir işletmenin Ocak, Şubat ve Mart aylarına ait satış tahminleri sırasıyla; 6.000 TL, 5.000 TL ve 4.000 TL dir. p Geçmiş Kasım ve Aralık aylarına ait satış tutarları 1.000 TL dir. p Satışların % 50'si peşin, % 50'si kredi ile yapılmaktadır. p Kredili satışların %80'ine bir ay, % 20'sine iki ay vade tanınmaktadır.
ÖRNEK 5: p Aylık hammadde alışı 3.000 TL dir. Kasım ayında 1.500 TL peşin ödenerek alınan 4.500 TL lik makinenin geri kalan tutarı iki eşit taksitte Ocak ve Mart aylarında ödenecektir. p Maaş ve ücretler, Ocak ayında 2.000 TL, Şubat ayında 1.500 TL, Mart ayında 1.500 TL dir. p Her ay 200 TL kira ödenmektedir. p Diğer giderler hesabının, aylık satışların % 5'ine ulaşacağı tahmin edilmektedir. p Mart ayında 1.100 TL gelir vergisi ödenecektir. p İşletmenin yılbaşı nakit mevcudu 800 TL dir. p Minimum nakit gereksinimi 400 TL olarak saptanmıştır. p İşletmenin O-Ş-M dönemine ilişkin Nakit Bütçesini düzenleyiniz.
ÖRNEK 5: Ocak Şubat Mart Peşin Satışlar 3.000 2.500 2.000 Kredili Satışlardan Tahsilat 500 2.500 2.600 Toplam Nakit Girişi 3.500 5.000 4.600 Hammadde ile ilgili ödemeler 3.000 3.000 3.000 Makine ile ilgili ödemeler 1.500-1.500 Maaş ve ücretler 2.000 1.500 1.500 Kira 200 200 200 Diğer Giderler 300 250 200 Gelir Vergisi - - 1.100 Toplam Nakit Çıkışı 7.000 4.950 7.500
ÖRNEK 5: Ocak Şubat Mart Toplam Nakit Girişi 3.500 5.000 4.600 Toplam Nakit Çıkışı 7.000 4.950 7.500 Net nakit giriş ve çıkışı farkı (3.500) 50 (2.900) Dönem başı nakit mevcudu (+) 800 400 450 Minimum nakit gereksinimi (-) 400 400 400 Aylık nakit açığı veya Fazlalığı (3.100) 50 (2.850) Borç Gereksinimi 3.100-2.850 Kümülatif Borç 3.100 3.100 5.950